Voorjaar 2014 - Brabants Particulier Grondbezit

GRONDIG
Editie Brabant – april 2014
Kansen voor particulier initiatief
De directeur van het ‘Groenontwikkelfonds Brabant’ (GOB) mevr. Mary Fiers en de projectleider
‘Advieseenheid Brabants Natuurnetwerk’ Martien van Bavel (een goede bekende voor onze leden oa in
de Kempen) zullen ons tijdens de ALV nader informeren over de samenwerking van provincie met de
manifestpartners. Door gezamenlijke inspanningen om meer particuliere natuur te ontwikkelen gaan we
nu daadwerkelijk aan de slag om tot afronding van de EHS te komen. Financiële middelen en de BBLgronden worden hiervoor ondergebracht bij het GOB. De nieuwe spelregels worden met BPG en de
manifestpartners doorgenomen en zullen voldoen aan de uitkomsten van het gelijkberechtigingsdossier.
Zo is er transparantie bij het doorleveren van BBL-gronden. Particulieren, agrariërs en ondernemers
worden uitgenodigd om te participeren. Binnen het ontwikkelde kader, met een nieuwe kijk op
beheerdoelen, is er ruimte voor innovatieve concepten, zoals ‘de ondernemende EHS’, ‘rood voor groen’
en ‘recreatief medegebruik’.
Op zaterdag 17 mei as zijn wij welkom op NSW Landgoed Toxandria, de oudste golfclub van Brabant.
Namens ons lid zal Victor Molenaar de deelnemers nader informeren over de aanleg van de particuliere
Ecologische Verbindingszone als onderdeel van het landgoed. De gekozen aanpak en financiering sluit
naadloos aan bij de doelstellingen van het GOB, immers, naast de nieuwe natuur van de EHS wordt ook
de afronding van de EVZ hieruit gefinancierd.
Gedeputeerde Yves de Boer heeft ons tijdens het symposium ‘Vitale Brabantse Landgoederen’ op kasteel
Dussen geïnformeerd over de uitwerking van de Verordening ruimte 2014. We kunnen u melden dat het
voorstel om in nieuwe landhuizen meerdere wooneenheden toe te laten gehonoreerd is. Per 750m3 wordt
maximaal één woonfunctie toegelaten. Wel dient dit verder met de betreffende gemeente afgestemd te
worden. Ik adviseer u de ontwikkelde handreiking door te nemen.
Het is het zaak om zelf alert te zijn wat betreft de ruimtelijke onwikkelingen in uw omgeving. We zien nu
dat procedures voor het plaatsen van windmolens gestart worden. Aan de ene kant kan de
landschappelijke waarde aangetast worden, anderzijds zou het met name in het westen van onze
provincie voor de grondeigenaar een verdienmodel kunnen opleveren.
Het is niet allemaal rozengeur en maneschijn. Twee bijzondere projecten in het kader van Landschappen
van Allure kregen ondanks hun hoge waardering en ‘ex aequo’ uitslag geen subsidie toegekend. We zijn
met de aanvragers en het provinciebestuur in gesprek, gedeputeerde Van den Hout zoekt samen met de
gemeenten naar een oplossing. Het is spannend of de omvangrijke particuliere co-financiering van de
initiatiefnemers hierdoor beschikbaar blijft. Dramatisch wanneer de overheid deze unieke kansen voorbij
laat gaan.
Komend jaar staan de waterschapsverkiezingen op de rol. Uiteraard is het van
belang om gedegen bestuurders in positie te krijgen. Heeft u belangstelling of
kent u een goede kandidaat, neem dan contact op met onze vice-voorzitter Arno
de Schepper.
Ik verwacht u allen op 17 mei as te ontmoeten te Molenschot. Tot ziens,
Grondig – april 2014
J. Hak, voorzitter BPG
1
Nieuwe wandel- en fietsroutes van De Kempische Landgoederen
Met de start van het toeristisch seizoen geven De Kempische Landgoederen 4 nieuwe routefolders uit. De
routes, met namen als ‘In ’t Aards Paradijs’ en ‘Langs Hoevens en Grafheuvels’, zijn uitgezet aan de hand
van het bekende wandel- en fietsknooppuntennetwerk. Ze laten de mooiste plekjes en cultuurhistorische
bezienswaardigheden van de landgoederen zien. Brabants Landschap ondersteunt deze routes. Hun
natuurgebieden ten zuiden van Tilburg zijn daarom ook opgenomen. De kleurrijke routefolders zijn vanaf
heden verkrijgbaar bij lokale VVV’s en diverse bedrijven langs
de routes. Ze zijn ook gratis te downloaden via
www.kempischelandgoederen.nl
In 2013 verscheen al de ‘Herdersroute’, een fietstocht die alle
landgoederen aandoet. In navolging hiervan zijn nu 2 nieuwe
fiets- en 2 wandelroutefolders verschenen. Hierbij is het
mogelijk om zowel een kort ommetje als een lange tocht te
maken. De folders zijn kleurrijk en voorzien van een duidelijke
routekaart. Ook zijn er mooie foto’s en achtergrondinformatie
over de bezienswaardigheden onderweg opgenomen.
Ten zuiden van Tilburg, vlakbij de Belgische grens, liggen 5
landgoederen die met elkaar verbonden zijn. De Hoevens,
Nieuwkerk, Gorp & Roovert, De Utrecht en Wellendseind zijn
samen goed voor 4200 ha aan natuurschoon. Veel
wandelaars en fietsers maken gebruik van de toegankelijke
wandel- en fietspaden die er te vinden zijn. De landgoederen
werken samen in ‘Stichting De Kempische Landgoederen’.
Hertog Jan Lezing
Een nieuwe activiteit van de Stichting Vrienden van Brabantse Landgoederen is de ‘Hertog Jan Lezing’
over onderwerpen die betrekking hebben op de geschiedenis van het Hertogdom Brabant. De eerste van
wat moet gaan uitgroeien tot een serie lezingen vindt plaats op woensdag 14 mei a.s. om 20.00 uur op
Landgoed Zwijnsbergen bij Helvoirt.
Dr. Jan van Oudheusden, als historicus verbonden aan de Universiteit van Tilburg en auteur van diverse
werken op historisch gebied, zal ons onderhouden over de ‘Gouden Eeuw’ van het Hertogdom Brabant.
Deze bestrijkt de periode tussen 1200 en 1400. De lezing is voor de donateurs gratis toegankelijk, maar
meldt u snel aan via [email protected], want vol is vol. Na aanmelding ontvangt u een
bevestiging met de verdere adresgegevens.
Groen Ontwikkelfonds Brabant van start
Door de oprichting van het Groen Ontwikkelfonds Brabant (GOB) ontstaan nieuwe kansen voor iedereen
die wil bijdragen aan de realisatie van natuur in Brabant. Het aankopen/veranderen van functie door de
eigenaar en inrichten van gronden voor natuur in Noord-Brabant wordt voortaan gefinancierd vanuit dit
fonds. Een aantrekkelijke natuur is belangrijk voor een prettig leefklimaat en voor het economisch
vestigingsklimaat van onze provincie. Natuurgebieden zijn echter door
woningbouw en aanleg van wegen versnipperd geraakt. Dat vormt een bedreiging
voor het voortbestaan van veel plant- en diersoorten. Het is dus de kunst om te
zorgen voor een aantrekkelijke en robuuste natuur, waarbij grote natuurgebieden
(ecologische hoofd structuur, EHS) met elkaar zijn verbonden (ecologische
verbindingszones, EVZ's).
Hiertoe sluit de provincie samen met de zogeheten 'manifestpartners' op 1 mei
een samenwerkingsovereenkomst. Die manifestpartners zijn de ZLTO, Brabants
Particulier Grondbezit, de Brabantse Milieufederatie, Top Brabant, de 4 Brabantse
waterschappen, Brabants Landschap, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer.
Grondig – april 2014
2
Het Groen Ontwikkelfonds Brabant gaat het proces van functieverandering of aankopen van gronden en
inrichten ervan tot natuur in goede banen leiden. Dat gebeurt via een gebiedsgerichte aanpak en integrale
projecten waarin natuur, landschap, waterhuishouding, landbouw en/of recreatie hand in hand gaan. De
provincie stelt hiervoor € 240 miljoen euro beschikbaar, afkomstig uit de middelen die beschikbaar zijn
gekomen door de verkoop van Essent.
In de nieuwe aanpak nodigt de provincie particulieren, landgoedeigenaren, agrariërs en ondernemers in
de regio nadrukkelijk uit om de maatschappelijke en economische waarden van natuur te benutten en er
in te investeren. Iedereen met concrete initiatieven kan contact opnemen met de ‘Advieseenheid Brabants
Natuurnetwerk’ die kan adviseren over de mogelijkheden van het GOB. Contactpersoon is projectleider
Martien van Bavel ([email protected]). BPG ([email protected]), TOP-Brabant en ZLTO
vormen een eerste ondersteunende schil rond de eenheid om de te komen tot integrale
afrondingsprojecten.
Het Groen Ontwikkelfonds Brabant beschikt over geld en ruilgronden die de provincie beschikbaar heeft
gesteld. Het fonds kan, onder voorwaarden van het Investeringsreglement, bijdragen in de kosten van
transacties ten behoeve van de natuur. Bijdragen kunnen variëren van 0% tot 85% van de kosten. De
Manifestpartners dragen voor € 160 miljoen bij aan de realisatie van de natuur in Brabant; deels door een
bijdrage in geld, deels door het realiseren van natuurwaarden in combinatie met andere functies.
Inspirerende netwerkbijeenkomst Kleine Projecten
Ruim 50 personen kwamen op woensdag 16 april bijeen
tijdens de netwerkbijeenkomst Kleine Projecten van Vitaal
Leisure Landschap (VLL) Regio Hart van Brabant. Als
locatie was gekozen voor Edelhertenboerderij De
Zonhoeve aan de Keizersakker te Tilburg. De bijeenkomst
werd geopend door de voorzitter van de Stuurgroep VLL,
dhr. Sjef Verhoeven, wethouder te Goirle. Hij gaf een korte
uiteenzetting
over
de
totstandkoming
van
het
streeknetwerk VLL en de positie in de Regio Hart van
Brabant. Na een korte beschouwing van reeds afgeronde
of lopende projecten riep dhr. Verhoeven de aanwezigen
op om toch vooral op de ingeslagen weg door te gaan en
vooral met initiatieven en projecten te komen die het mooie Midden-Brabantse landschap nog vitaler en
mooier maken. “De regiocoördinatoren van VLL zijn u daar graag bij behulpzaam”.
Daarna volgde er een interessante uiteenzetting van dhr. Harrie Vissers van de Provincie Noord-Brabant
over het nieuwe Uitvoeringsprogramma Natuur en Samenleving dat op 8 april door Gedeputeerde
Staten is vastgesteld. Bijzonder actueel dus. Gedetailleerde informatie zal binnenkort op de website van
de provincie Noord-Brabant verschijnen. Dhr. Vissers benoemde speerpunten uit het beleid en
benadrukte dat economie en natuur/landschap niet tegenover elkaar staan maar elkaar juist kunnen
versterken. Het nieuwe Uitvoeringsprogramma is geen nieuwe subsidiepot. Er is weliswaar “aanjaaggeld”
beschikbaar maar financiële middelen moeten toch vooral komen van deelnemende partners en van
bijvoorbeeld een Stimuleringskader Groen Blauwe
Diensten of het ook nieuwe Groen Ontwikkelfonds.
Vervolgens gaf dhr. Dré Rennen een uiteenzetting over het
realiseren van ommetjes en wandelroutes. Aan de hand
van concrete voorbeelden liet hij zien tot welke successen
particulier initiatief kan leiden. Vervolgens benadrukte hij
dat samenwerking binnen RoutebureauBrabant met
overheden en bijvoorbeeld terreinbeheerders, van het
grootste belang is om ook op termijn de wandelroutes in
stand te houden.
Grondig – april 2014
3
Gastvrouw Marianne van Zon van de Zonhoeve gaf een korte uiteenzetting over de totstandkoming van
het edelhertenbedrijf en de aanverwante vormen van verbrede landbouw waarvan op deze locatie sprake
is. Aan de orde kwamen een weidevogelproject, een educatieprogramma, een duurzaamheidskeurmerk,
voorlichting en rondleidingen op het bedrijf, een boerderijwinkel en een samenwerkingsverband van
producenten van streekproducten.
Als laatste spreker gaf dhr. Noud Janssen een toelichting op het fenomeen Stika: het Stimuleringkader
Groen Blauwe Diensten. Dhr Jansen toonde de mooie resultaten die er met Stika reeds behaald zijn en
legde uit hoe met kleine ingrepen in het landschap, nadrukkelijk financieel ondersteund door gemeenten
en provincie, prachtige resultaten geboekt kunnen worden. Door nagenoeg alle gemeenten zijn er voor de
komende jaren weer middelen beschikbaar gesteld. De provincie voegt daar eenzelfde bedrag bij. Als
Stika-coördinator moedigde dhr. Jansen de aanwezigen aan gebruik te maken van de mogelijkheden en
middelen die voorhanden zijn. Presentatie Stika
De middag werd afgesloten met een proeverij van enkele streekproducten en van de mogelijkheid om te
netwerken werd volop gebruik gemaakt. Kortom, dankzij de enthousiaste en deskundige inbreng van de
sprekers, dankzij erg geïnteresseerde en betrokken toehoorders en dankzij de gastvrijheid van de familie
Van Zon, kan deze netwerkbijeenkomst als geslaagd worden bestempeld.
U kunt de presentaties downloaden via: www.leisurelandschap-hartvanbrabant.nl/nieuws
‘Verordening ruimte 2014’ vastgesteld
Provinciale Staten van Noord-Brabant hebben dit voorjaar de Vr 2014
vastgesteld. Zoals tijdens het symposium op kasteel Dussen is
toegezegd worden de landgoedonderdelen uit deze Verordening
geïntroduceerd in de speciale handreiking ‘Vitale Brabantse
Landgoederen’.
Deze handreiking is opgesteld door Inge Slippens van de Provincie,
Carlo Braat van het Coördinatiepunt Landschapsbeheer, Annélien van
Kuilenburg van het Monumentenhuis en namens BPG René de Bont en
Arno de Schepper. U kunt de handreiking downloaden via www.bpgrondbezit.nl via de pagina ‘Vitale Brabantse Landgoederen’
Om een ‘landgoedidee’ naar een ‘gedragen plan’ te brengen is het
handig om eerst de tabel met de te nemen stappen (hoofdstuk 3) en de
bijlage 2 met de landgoedartikelen uit de Verordening ruimte 2014 door
te nemen. Dan heeft u de richting alvast te pakken bij het lezen van de
handreiking.
ANV’s; oprichting 3 collectieven in Brabant
Vanaf 2016 gaat het vernieuwde stelsel Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer van start. Vanuit een
collectieve aanpak van het agrarisch natuurbeheer willen overheid, koepels en collectieven een
kwaliteitsslag maken in de uitvoering. Het is van belang om optimaal samen te werken, op provinciaal
niveau, (vanuit Collectieven, ANV’s, ZLTO, BPG, het Coördinatiepunt Landschapsbeheer (CL) en andere
gebiedsorganisaties) om te werken aan duurzame natuurwaarde m.b.v. agrarische en recreatief
medegebruik en transparantie over doelen en het te besteden budget voor onze agrarische leden.
Vanuit het landelijke project ‘Stichting Collectieven Agrarisch Natuurbeheer’ (SCAN) worden de ANV’s
begeleid richting de te vormen ‘robuuste Collectieven’. Via landelijke aangereikte formats, communicatie
en implementatie in de Collectieven zullen deelnemers per 1-1-2016 actief aan de slag gaan aan de hand
van collectieve beheerplannen.
Inmiddels is in Brabant het gebiedsproces gestart. Goed dus om te
vernemen dat er nu duidelijkheid is rond te vormen Collectieven
(vanuit een ‘bottom-up benadering’ – ‘het gebied is aan zet’) om te
werken aan natuurkwaliteit op en rond het landbouwbedrijf,
samenwerking met andere gebiedspartijen en een efficiënte
uitvoering. Er worden via de ANV’s drie collectieven opgericht: ‘west’,
‘midden’ en ‘oost’.
Grondig – april 2014
4
Contactgegevens ANV’s
BPG is zowel bestuurlijk als uitvoerend betrokken bij de nieuwe opzet van het agrarisch natuurbeheer.
Jan Hak heeft zitting in de provinciale stuurgroep Agrarisch natuurbeheer, René de Bont heeft binnen
deze structuur zitting in de werkgroep. Samen met ZLTO en CL wordt gewerkt aan een efficiënte
BackOffice. ANV’s zijn in het gebied aan zet. Wij adviseren
al onze leden dan ook om hier eveneens lid van te worden.
Via deze link kunt u nagaan hoe u in contact komt met uw
ANV:
www.zlto.nl/onderwerpen/61/Wat-kan-ik-met-natuurbeheer
Op deze pagina kunt u klikken op de kaart met ANV’s. Bij
het klikken op de ANV in het eigen gebied komen de
relevante contactgegevens in beeld.
Uitreiking
Certificaten natuurbeheer
Kroondomein Het Loo
op 15 mei 2014
tevens landelijk terreinbezoek
(conform het FPG-kwaliteitshandboek)
vanaf 13.00 uur
Agenda
14 mei
15 mei
17 mei
24 mei
24 en 25 mei
e
1 Hertog Jan – lezing voor ‘vrienden’
Landelijk terreinbezoek Het Loo
ALV BPG bij NSW Landgoed Toxandria (1928)
ALV FPG, spreker Cees Veerman
Fête de la Nature, zie www.fetedelanature.nl
13 en 14 september
20 september
4 oktober
1 november
8 november
Open Monumentendag
Landgoederendag FPG
Vrienden en Vrijwilligersdag, Stichting Vrienden
van Brabantse Landgoederen
Nationale Natuurwerkdag
ALV BPG
(locatie Oost-Brabant, suggesties zijn welkom)
Algemene Ledenvergadering BPG
Zaterdag 17 mei
Landgoed Golfclub Toxandria te Molenschot
Colofon:
Grondig is een uitgave van het Brabants Particulier Grondbezit
Woudrichemseweg 36A, 4286 LB ALMKERK Postbus 38, 4286 ZG
ALMKERK
tel. + 31 (0)183 400 533 fax. + 31 (0)183 403 371
[email protected] www.bp-grondbezit.nl
Brabants Particulier Grondbezit is een afdeling van de Federatie Particulier
Grondbezit te Veenendaal
Grondig – april 2014
5