Risicocompetentie

“Riscki”
“Risicocompetentie bij jonge kinderen”
Presentatie PWO project
20-03-2014
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
1
Medewerkers :
Departement lerarenopleiding, KHLeuven:
Projectleider:
Els Bertrands
Projectmedewerkers:
Leene Leyssen,
Lieve Smets
Departement economisch hoger onderwijs, KHLeuven:
Projectmedewerker:
Anja Vanderspikken
Met medewerking van :
Diverse basisscholen in het bijzonder H. Hartinstituut Heverlee
Onderzoekseenheid Experimentele Psychologie, KULeuven
en Thomas More hogeschool Antwerpen
Peter De Graef
Onderzoeksgroep Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit KU
Leuven
Ann Lavrysen
Vlaams instituut voor gezondheidspromotie en ziektepreventie
Olaf Moens
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
Probleemstelling
Ongevallenpreventie bij kinderen van 3 tot 8 jaar
Overbescherming
Inkrimping van
speel- en
experimenteer
ruimte
Of : werk maken van
risicocompetentie
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
3
Projectdoelen
1. Samenstellen van een geïntegreerd pakket voor
scholen en leerkrachten waarin risicocompetentie
als pedagogisch doel wordt vooropgesteld,
2. Ondersteund door een transparant
veiligheidsbeleid en zich juridisch,
maatschappelijk en deontologisch gedragen
weten.
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
4
output
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Een onderzoeksgebaseerde definitie en visie op
risicocompetentie bij jonge kinderen
Een onderzoeksgebaseerd aanbod van avontuurlijke
activiteiten in de klas en didactische adviezen voor de
begeleiding door leerkrachten
Een onderzoek naar het effect van avontuurlijke
activiteiten op de risicocompetentie van kinderen
Een strategie voor scholen om het erken aan
risicocompetentie binnen het gezondheids- en
veiligheidsbeleid van de school.
Een transparante brochure over de schoolverzekering op
maat van scholen
Presentaties over aansprakelijkheid en verzekeringen
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
5
1. definitie
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
6
Risicocompetentie ?
De competentie om op een
-verantwoorde manier
-een risico te nemen of niet te nemen
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
Risicocompetentie
De competentie om de mogelijkheden van een
riskante situatie te zien en
•er grensverleggend aan deel te nemen,
•ze te laten transformeren naar een meer
aanvaardbare situatie (met inbegrip van stopzetten
van deelname)
•of helemaal niet deel te nemen
steunend op
•een reële inschatting van eigen ervaringen en
capaciteiten
•en een reële risico-inschatting van de situatie
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
Generieke definitie : toepasbaar op meerdere
vormen van risico nemen
In dit project focussen we op :
1. Fysieke risico’s
2. Aanvaardbare risico’s
•
•
Aanvaardbaar lichamelijk kwetsuur versus het
vooruitzicht op het plezier van de participatie.
Aanvaardbare risico’s geven winst en worden door het
kind zelf als risico gezien
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
9
I. Het ontwikkelwerk
Verhogen van risicocompetentie
1.Avontuurlijk spel ontwerpen
2.Didactische aanpak : begeleiden
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
10
1. Avontuurlijk spel
ontwerpen
• 6 categorieën
• uitdagend spel waarbij een risico op
fysieke verwonding mogelijk is.
• De kinderen ‘zien’ het risico
(EB Sandseter)
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
11
hoogte
natuurelementen
snelheid
Gevaarlijke voorwerpen
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
stoeien
Verdwijnen en
verloren lopen
12
Voorbeelden
-
Appeltjes plukken
Koeienvlaai
Ballonnenvangers
Parachute
Laat je bollen…
Verstopspelen
Stoeispelen
Bouwspeelplaats
Fietsspeelplaats
FICHES OP DE WEBSITE!!!
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
13
2. Didactische aanpak
Oog voor beleving van riskant gedrag en
gepast begeleiden.
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
14
Begeleiden
4 manieren om met risicogedrag om te gaan
•
•
•
•
Beperken van het risico
In het oog houden zonder in te grijpen
Afstand nemen en het laten gebeuren
Initiatief nemen, bijdragen in het risico
Advies : laat risicovolle situaties toe in veilige
omstandigheden!!!
Niet pushen!!!
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
15
II. onderzoek
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
16
onderzoeksvragen
1. Meten drie ontwikkelde meetmethodes
verandering in risicocompetentie na een
intensief aanbod van avontuurlijke
activiteiten ?
2. Is er een samenhang tussen de resultaten
bekomen op deze drie meetmethodes
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
17
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
18
onderzoeksgroep
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
19
JANUARI:
TEST
RISCKI-aanbod op school (jan-mei)
14 weken (zonder vakanties)
JUNI:
TEST
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
1. risicoperceptietest
-
Veranderingsparadigma :
“ Wat je belangrijk vindt, speelt mee in het herkennen van
verschillen” (individueel referentiekader)
-
Wisselparadigma
“Snelle afwisseling in 2 foto’s doet beroep op onmiddellijke
herkenning”
-
Het verschil in reactietijd waarop de
verandering wordt vastgesteld en de mate
waarin correct wordt geantwoord zijn een
maat voor risicoperceptie
-
http://www.youtube.com/watch?v=LWAmA8Ee__0
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
21
Basisfoto wordt afgewisseld met hetzij :
basisfoto
Neutrale verandering
risicoverandering
Basisfoto met andere foto afgewisseld met wit scherm worden zeer kort
getoond. Het kind tikt op de spatiebalk als het een verschil ziet
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
Voor reactietijd zijn de leereffecten het
sterkst merkbaar bij de experimentele
groepen. Vooral de 4 jarigen maken de
meeste vooruitgang.
Figure 1: Gemiddelde reactietijd per conditie.
GLM: Significante effecten voor Moment***; Leeftijd**; Stimulus**; Groep*; Moment x Leeftijd**;
Moment x Groep x Leeftijd*; Moment x Groep x Leeftijd x Stimulus*
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
23
Percentage correcte antwoorden
verbetert significant bij kinderen uit de
experimentele groep in beide
leeftijdsgroepen
Figure 1: % correcte antwoorden per conditie.
GLM: Significante effecten voor Stimulus**; Leeftijd x Stimulus***; Groep x Moment*;
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
24
resultaat
• Test dient nog geoptimaliseerd te worden i.f.v. 6-jarigen:
blijkt te weinig discriminerend.
• Perspectief : je kan risicoperceptie al bij heel jonge
kinderen meten : interessant ivm verkeersopvoeding,
inschatting van speeltuigen …
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
25
2. Bonner vragenlijst
23 vragen gegroepeerd rond volgende factoren:
•
•
•
•
•
Sociale competentie
Zelfwaardegevoel
Weinig conflictgevoelig
Concentratie (nieuw)
Motorische competentie (nieuw)
Bevraagd bij leerkrachten
Pre-post analyse via variantieanalyse
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
26
resultaat
Leerkrachten rapporteren bij de posttest
•Een hoger zelfwaardegevoel, het meest
uitgesproken in de experimentele groepen en in het
bijzonder bij 6 jarigen
•Een daling van de conflictgevoeligheid vooral
bij de exp. groep 6 jarigen
Perspectief :
•Een verruimd aanbod zorgt voor een meer
positieve bril van de leerkracht op zijn leerlingen?
•Uittesten items vragenlijst op grotere groep
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
27
3. observatielijst
Inpasbaar in het procesgericht
kindvolgsysteem (Laevers 2001)
•Welbevinden
•Betrokkenheid
•Sociale competentie
•Zelfsturing
•Motoriek
•Risicocompetentie toegevoegd
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
28
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
Resultaat
Geen vastgesteld effect pre – post
•
Voor de 5 sterkste en 5 zwakste kinderen uit de pre-test
risicoperceptie merken we significante positieve
correlaties pretest /observatie
Perspectief
•Meer observaties nodig
•Nieuw onderzoeksperspectief (Sandseter)
met oog op expressieve uitingen van
risicogedrag. Interessant voor opvoeders om
gedrag te herkennen
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
31
4. Samenhang
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
32
Aansprakelijkheid bij
een schoolongeval en
de verzekering voor
onderwijsinstellingen
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
33
Ontwikkelde documenten
Brochure ‘Nooit meer onzeker over uw
schoolverzekering’
Presentaties
aansprakelijkheid bij een schoolongeval
de polis voor onderwijsinstellingen
Mindmaps:
de leerling als slachtoffer van een schoolongeval
de polis onderwijsinstellingen
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
34
Verzekeringen betrokken
bij een schoolongeval waarbij een
leerling schade oploopt
Ni
De et verg
rec
hts eten !
b
ve r
zek ijstan
erin dg
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
35
De schoolpolis
Verzekeringspakket voor onderwijsinstellingen
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
36
Leerkracht
VERZEKERING
BA-School
• Onderwijsinstelling = verplicht om BA van
leerkracht te verzekeren
• Verzekerd = aansprakelijkheid voor:
eigen fout van leerkracht
(objectief) onrechtmatige daad van
leerling onder toezicht van leerkracht
! Leerkracht is enkel persoonlijk
aansprakelijk voor gewone fout tijdens
beroepsuitoefening.
• Nut van aparte BA-leerkracht?
• Bij organisatie van onderwijsactiviteiten op privé-initiatief
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
37
VERZEKERING
BA-School
Onderwijsinstelling
• Onderwijsinstelling is verzekerd voor haar
aansprakelijkheid:
Voor eigen fout
Als werkgever/aansteller
Als vrijwilligersorganisatie
Als bewaarder van een gebrekkige zaak
! BA van officiële raden = meestal ook verzekerd
! Bestuurdersaansprakelijkheid van directie = te verzekeren
via bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
38
Schoolpolis
Ongevallenverzekering
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
39
Schoolpolis
Ongevallenverzekering
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
40
SCHOOLPOLIS
BA-school en ongevallenverzekering
Belang van aansprakelijkheidsregeling
•Beperking ongevallenverzekering:
In bedrag en vaak ook in tijd
Eenmalige, forfaitaire uitkering
Bepaalde schadeposten niet vergoed (vb. fiets)
•Aansprakelijkheidsverzekering:
Vergoeding van werkelijk geleden schade tot verzekerd
maximum bedrag (eerder hoog)
Rechtstreekse vordering van benadeelde tegen
aansprakelijkheidsverzekeraar
Benadeelde wordt bijgestaan door rechtsbijstandverzekering
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
41
Meer info:
http://riscki.khleuven.be
DANK U
Els Bertrands, Lieve Smets, Anja
Vanderspîkken, Leene Leyssen
42