Huis van Gedichten Jaarverslag 2013 Den Haag, 31 maart 2014 De laatste zomer De zee, het water Als handen rond mijn lichaam Mijn lichaam als de zee en het water Augustus was overrijp en ik had mijn bedenkingen Ik herinner me niet meer Wanneer ik jou de laatste keer heb gezien De laatste keer, de muziek stond hard Die zomer zou de laatste zomer zijn De drums klinken Stilte is het enige geluid Luiza Popa, Johan de Wittcollege, Zusterstraat, Havo 4 Voorwoord Normaal gesproken staat hier een introductie van een van de leden van de Raad van Toezicht. En omdat wij een Raad van Toezicht hebben met zeer betrokken leden is dat passend. De leden van de Raad van Toezicht denken intensief mee over de gewenste ontwikkelingen binnen Huis van Gedichten. Het primaire thema in 2013 was het opnieuw onderzoeken van onze missie, visie en doelstellingen. En ziet u dat vooral niet als alleen zoeken naar een nieuwe formulering; dat formuleren stond aan het einde van een intensief denk-‐ en discussietraject. De leden van de Raad van Toezicht keken en luisterden mee naar kennis en inzichten die de directeur opdeed bij haar deelname aan de Leergang Cultuuronderwijs van de Rijksuniversiteit Groningen, en er passeerden stevige discussies voordat we met elkaar tot keuzes kwamen. Het tweede belangrijke thema was het aanscherpen van ons cultureel ondernemerschap. En daarin konden de leden van de Raad van Toezicht vooral hun primaire expertise inzetten. Ze dachten en zochten mee naar de nieuwe blik op het culturele ondernemerschap van Huis van Gedichten, vanuit hun ondernemersperspectief, en vanuit de uitkomsten van de eerstgenoemde zoektocht. Omdat de leden van de Raad van Toezicht het afgelopen jaar nogal hard werkten aan bovenstaande thema’s laten ze dit jaar dit voorwoord over aan de directeur. En in plaats van een introductie door een lid van de Raad hebben we dit keer plaats ingeruimd voor een andere boodschap: hartelijk dank aan Jean Jacques Budé, aan Diana Chin-‐A-‐Fat en aan Frans Van Hove voor hun energieke & mooie bijdragen aan de ontwikkeling van een gezond & bloeiend Huis van Gedichten! En tevens, vooruitlopend op de situatie van nu: hartelijk welkom aan Ana Lidia Aneas Moyano, die ons met ingang van 1 januari 2014 is komen versterken. Trees Steeghs, Directeur/Bestuurder Huis van Gedichten 2 Inleiding In 2013 ontving Huis van Gedichten voor het eerst in zijn bestaan structurele subsidie. We zijn bijzonder blij dat we er in slaagden om in deze periode met veel veranderingen in (financiering van) de kunsten en cultuuronderwijs een plaats te verwerven in het meerjarenplan van de gemeente. We merken regelmatig dat deuren nu eenvoudiger voor ons open gaan, wat de waarde van deze nieuwe positie bevestigt en vergroot . Juist vanwege deze mooie ontwikkeling werd 2013 voor ons een jaar van bezinning. We zochten naar een scherpere formulering van wat we doen en willen; van missie & visie & doelen. We hadden ruime aandacht voor de wijze waarop we ons Cultureel Ondernemerschap invulling geven, en onze directeur nam deel aan de eerste editie van de Leergang Cultuuronderwijs. Dit alles had consequenties. Kinderen en jongeren staan nu scherper dan hiervoor in het middelpunt van onze activiteiten, poëzie-‐educatie heet nu poëzieles, en cultuuronderwijs benoemden we tot het overkoepelende gedachtengoed, met poëzie in de positie van middel, niet (meer) als primaire doel. Die vernieuwde doelstelling is tevens start van ons aangescherpte businessplan, wat overigens pas haar definitieve versie krijgt in 2014. Team In 2013 bestond Huis van Gedichten uit poëziedocenten Anne Büdgen, Annemarie Slotboom, Ineke Riem, Jacques Brooijmans, Jessie van Vlodrop, Krijn Peter Hesselink, en Trees Steeghs. In september 2013 vertrok docent Quirina van Hof, omdat zij zich op andere zaken dan poëzieles gaat concentreren. Ester Naomi Perquin wil ons komen versterken, maar door haar drukke bestaan als dichter en columnist is dat tot zover ingewikkeld. Projectleider was Malou Osendarp, algemene ondersteuning gebeurde door Dora Benyó, Klaus Kuiper was verantwoordelijk voor opnames voor de poëzietelefoon en de poëziekluis, en directeur/bestuurder is Trees Steeghs. Allen zijn zzp-‐er, we hebben geen dienstverbanden. 3 Leden van de Raad van Toezicht in 2013 waren: Diana Chin-‐A-‐Fat (voorzitter), Jean Jacques Budé (penningmeester) en Frans Van Hove (secretaris). Nadat hij gedurende een jaar deel uitmaakte van de Raad van Toezicht trad Frans Van Hove begin 2014 terug. Op dit moment bestaat de Raad van Toezicht uit: Voorzitter Diana Chin-‐A-‐Fat Penningmeester Jean-‐Jacques Budé Secretaris Ana Lidia Aneas Moyano Het rooster van aftreden is: Diana en Jean Jacques zijn opnieuw benoembaar in december 2015; Ana Lidia is opnieuw benoembaar in januari 2018. In respectievelijk 2019 en 2022 uiterlijk zullen zij aftreden. Visie, missie en doelen en draagvlak 2013 was voor ons een introspectief jaar – een jaar van reflectie, een jaar van herpositionering. Dat konden én wilden we doen omdat dit jaar het eerste jaar was met een financiële basis in de structurele subsidie van de gemeente Den Haag. Die reflectie was noodzakelijk, omdat we negatieve effecten merkten van het voortdurende overleven van de jaren daarvoor -‐ op de organisatie, en op onze medewerkers. Dat we vanaf 2013 een vierjarige subsidie van de gemeente ontvangen zien wij als een erkenning van de rol die wij met poëzie kunnen spelen in cultuuronderwijs. Met die constatering konden we weer fris aan het werk, en met de inzichten die we vanuit Groningen in huis haalden keken we opnieuw en graag naar onze basis. We namen de afbakening van doelgroep, visie missie en doelen onder de loep. Na veel praten & zoeken & stoeien met woorden herformuleerden we onze visie tot: poëzie is een veelzijdige en potentieel toegankelijke kunstvorm en poëzieles een middel om het 4 taalplezier en de taalgevoeligheid, het (zelf)bewustzijn en zelfvertrouwen van kinderen en jongeren in Den Haag te stimuleren en te vergroten. Onze aangescherpte missie is poëzieles zo te positioneren dat we schrijven, lezen, memoriseren en presenteren van gedichten in kunnen zetten in binnen-‐ en buitenschoolse poëzieactiviteiten voor (taalarme) kinderen en jongeren in Den Haag. Deze missie resulteert in de volgende doelstellingen: • Bijdragen aan een structurele plek voor poëzie in het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs en het speciaal onderwijs • Bijdragen aan een structurele plek voor poëzie in buitenschoolse activiteiten voor kinderen en jongeren • Stimuleren en vergroten van het taalvermogen van kinderen in Den Haag • Stimuleren en vergroten van de taalgevoeligheid van kinderen in Den Haag • Bijdragen aan de groei van een talige relatie met de wereld van kinderen in Den Haag • Bevorderen en stimuleren van actieve participatie door kinderen in Den Haag met behulp van literaire activiteiten • Stimuleren van het letterenklimaat in Den Haag Deze aangescherpte visie zullen we in 2014 inzetten om ons maatschappelijke draagvlak te vergroten. En omdat onze activiteiten ook effect hebben op het vertrouwen van onze deelnemers in hun taalgebruik, en daardoor de taalvaardigheid en de taligheid kunnen versterken zien wij goede kansen om met die aangescherpte missie ook commerciële partners aan ons te binden. De maatschappelijke erkenning van de noodzaak voor een gemakkelijke een doeltreffende taalvaardigheid groeit, en daarmee – zo denken wij – het draagvlak voor een organisatie als de onze. 5 Activiteiten cultuureducatie voor scholen Onze kernactiviteit is poëzieles. We starten bij voorkeur in de voorschool, en werken in alle niveaus van onderwijs – basis-‐ en voortgezet onderwijs, speciaal onderwijs, maar bijvoorbeeld ook in schakelklassen, bij leerlingen die nog werken aan het leren van een nieuwe taal. In navolging van Barend van Heusden (Cultuur in de Spiegel, RUG Groningen) kiezen wij voor het woord cultuuronderwijs als alternatief voor het woord cultuureducatie, en poëzieles benoemen we als een specifieke vorm van cultuuronderwijs. Daarmee is les in het schrijven, lezen en presenteren impliciet een middel in plaats van een doel. Natuurlijk hopen we dat we ook een duurzame liefde voor poëzie (en breder: voor taal en taalkunst) in leerlingen aanwakkeren, en natuurlijk hopen we dat onze activiteiten ook het effect van talentontwikkeling hebben. Maar – schrijven en lezen van gedichten leent zich heel goed voor het aanleren van culturele vaardigheden en het opdoen van ervaring in reflectie. En met het presenteren van gedichten positioneren leerlingen van alle opleidingsniveaus en van zeer diverse achtergronden zichzelf. Ze laten zien wat ze in hun mars hebben, ook als de omgeving niets van ze verwacht, of zelfs denkt dat ze niets kunnen. In 2013 consolideerden we onze activiteiten binnen het onderwijs. We werkten aan het verduurzamen van bestaande relaties, bevestigden de samenwerkingen met scholen die gewoon zijn met ons te werken, en financierden af en toe lessen voor scholen die we al een paar jaar niet meer hadden gezien. De resultaten daarvan verwachten we in 2014. We kozen er voor om in 2013 niet actief te werven voor het werken met nieuwe scholen. 6 Ons aanbod aan scholen bestond in 2013 bijvoorbeeld uit: Schoolbrede poëzieles: de Liduinabasisschool koos na overleg over mogelijke manieren om in de Kinderboekenweek 'iets met poëzie te doen' voor een schoolbrede aanpak. In 1.5 dag tijd kwam in elke klas een van onze docenten langs voor een poëzieles: van kleuterschool tot en met groep zeven. Groep 8 was al druk met de eindejaarsmusical, en had geen tijd. Na afloop van de lessen lazen kinderen uit de bovenbouw gedichten voor uit alle klassen. Die namen we op met een kleine mobiele studio en we plaatsten ze op onze beide poëzietelefoons. Eén telefoon ging naar de school, de tweede naar het Kinderboekenmuseum. Who’s Afraid of Youth heet het jaarlijkse samenwerkingsproject met Winternachten in het festival Writers Unlimited – een educatief project waaraan meerdere scholen meedoen, en met minimaal 10 uur les voor de leerlingen van de deelnemende scholen. Elke school kiest binnen het basiskader van dit project voor een eigen vorm. Eén school – Lyceum Ypenburg – roosterde leerlingen uit 5 VWO wederom drie volle dagen uit om aan poëzie de werken, waarna alle leerlingen het festival bezochten voor de slotpresentatie. In 2013 zochten we (Winternachten & Huis van Gedichten) naar een nieuwe vorm voor de presentatie, maar de omschakeling bleek niet onmiddellijk succesvol. De versie van 2013 bleek nauwelijks ander publiek dan leerlingen te trekken. Omdat dat spijtig is hebben we in de aanloop naar editie 2014 naar nieuwe vormen gezocht. De lessen die we uit de presentaties van januari 2013 trokken namen we in de tweede helft van het jaar mee naar de voorbereidingen voor de editie 2014. Daarover meer volgend jaar. 4 mei Dodenherdenking is op Johan de Witt jaarlijks aanleiding voor een intensief lestraject met een kleine groep leerlingen: op uitnodiging mogen vijf leerlingen meedoen aan poëzielessen (12 uur les) die uitmonden in een presentatie bij de dodenherdenking van het parlement. Ze komen daarvoor 7 zelfs in de meivakantie opdagen. De leerlingen krijgen veel eer, dragen bij aan een nationaal evenement, en ontvangen studiepunten. De gedichten die ze maken hebben waarde voor de beleving van en de visie op die herdenking, voor henzelf en voor school. In 2013 deed er voor het eerst een leerling mee die als motivatie voor haar deelname gaf: “Mijn nicht heeft een aantal jaren gelden meegedaan, en toen ze hoorde dat ik ook was uitgenodigd zei ze: Dat moet je zeker doen!” In 2013 werkten we samen met Crossing Border & Rijswijks Lyceum, kwamen we weer langs op het Wellantcollege, waren we meerdere keren welkom op de John F. Kennedyschool, en gingen we een goede samenwerkingsrelatie aan met Basisschool de Leeuwerikhoeve. De cijfermatige details over lessen bij deze en andere scholen staan in het overzicht. Cultuureducatie op zijn Haags We waren dit jaar actief rondom het programma Cultuureducatie met Kwaliteit – eerst in de aanloop naar de definitieve aanvraag bij het Fonds voor Cultuurparticipatie, en vervolgens in het projectgroep die werkt aan het ontwikkelen van een Leerlijn Literatuur binnen het programma Cultuureducatie op zijn Haags. In die projectgroep vervult onze directeur de rol van projectleider. De eerste periode van deze bijdrages (februari t/m september) is zichtbaar in de financiële verantwoording; in de tweede periode (september t/m december) loopt de financiële afhandeling buiten de financiële administratie van Huis van Gedichten . Onze inhoudelijke en organisatorische bijdrage aan dit programma heeft tot zover een positief effect op onze contacten met basisscholen en met collega-‐instellingen -‐ aanbieders van cultuuronderwijs. We leren elkaar kennen doordat we met elkaar aan tafel zitten. We brainstormen, denken, zoeken over hoe leerlingen nu literatuur aangeboden krijgen, en hoe dat 8 idealiter zou zijn. We spreken met elkaar over wat er mooi is in wat gebeurt, wat we met elkaar aan verzameld aanbod hebben, wat beter kan, en wat onze dromen daarin zijn. Dat is mooi, dat is waardevol en belangrijk. Dat is nu al een eerste resultaat van het programma Cultuureducatie op zijn Haags! Aantallen deelnemers in 2013 Kunstzinnige vorming |Cultuurparticipatie / Cultuureducatie Instelling: Stichting Huis van Gedichten Telefoon: 070-737 00 29 Contact persoon: Trees Steeghs Mail: [email protected] CULTUURPARTICIPATIE: CURSUSSEN/LESSEN/WORKSHOPS IN DE VRIJE TIJD NEDERLANDSTALIG Cursisten / deelnemers Literatuur Eenheid Overig Klassen / groepen Realisatie 2013 aantal zie toelichting 203 aantal 0 0 Eenheid Literatuur Raming 2013 Raming 2013 aantal Overig aantal * Definitie Beeld en media: fotografie, film, video, beeldbewerking, vormgeving, webontwerp en striptekenen Realisatie 2013 0 31 0 0 ** Definitie Beeldende kunst: tekenen, schilderen, beeldhouwen, grafiek, keramiek, glaskunst, edelsmeden en kalligraferen Aantal cursisten / deelnemers op doelgroep Kinderen t/m 12 jaar Eenheid Realisatie 2013 aantal zie toelichting 45 Jongeren 13 - 18 jaar aantal zie toelichting 36 Volwassenen 18+ tot 55 jaar aantal zie toelichting 97 Senioren 55+ aantal zie toelichting 25 Totaal cursisten / deelnemers aantal zie toelichting 203 waarvan doorgestroomd naar Theateropleiding aantal 0 0 Totaal deelnemers ooievaarspas aantal 0 onbekend Aantal klassen / groepen op doelgroep Kinderen t/m 12 jaar Raming 2013 Eenheid Raming 2013 Realisatie 2013 aantal zie toelichting 11 Jongeren 13 - 18 jaar aantal zie toelichting 1 Volwassenen 18+ tot 55 jaar aantal zie toelichting 18 Senioren 55+ aantal zie toelichting 1 Totaal klassen / groepen aantal zie toelichting 31 9 De volgende drie tabellen gaan over specifiek aanbod voor kinderen en jongeren, onderscheiden in aanbod in de vrije tijd in de vakanties, aan de scholen binnen de verplichte onderwijstijd en aan de scholen in het kader van de extra leertijd. Let u goed op welke activiteit(en) die u aanbiedt onder welk van de drie genoemde categorieën valt en vult u de gevraagde gegevens in de juiste tabel in. CULTUURPARTICIPATIE: ACTIVITEITEN VOOR KINDEREN EN JONGEREN IN DE VAKANTIES In onderstaande tabel vermeldt u de activiteiten die u specifiek in de vakanties aanbiedt. Dit aanbod wordt afgenomen in de vrije tijd door particulieren (ouders, grootouders, ect.), maar ook door bijvoorbeeld Buitenschoolse of Naschoolse opvang. Activiteiten die in schoolverband worden aangeboden vult u niet hier in, maar onder 'Aanbod voor de verplichte onderwijstijd' of 'Aanbod voor de extra leertijd'. Activiteiten in de vakanties Eenheid Raming 2013 Realisatie 2013 Deelnemers t/m 12 jaar aantal geen raming 0 Deelnemers 13 - 18 jaar aantal geen raming 36 Aangeboden verschillende activiteiten aantal geen raming 8 CULTUUREDUCATIE: AANBOD VOOR DE VERPLICHTE ONDERWIJSTIJD In onderstaande tabel vermeldt u de activiteiten die u aan scholen aanbiedt en die plaatsvinden binnen de verplichte onderwijstijd inclusief Leerkansenprofiel. (Leerkansenprofiel is aanbod gericht op het wegnemen van taalachterstanden). Deze activiteiten kunnen zowel in het primair als het voortgezet onderwijs plaatsvinden. Aanbod voor Haagse * scholen Lessen / activiteiten primair onderwijs Eenheid Realisatie 2013 aantal aantal 140 0 20 0 aantal aantal 18 0 4 0 waarvan deelnemende leerlingen LKP aantal aantal 875 0 454 0 Lessen / activiteiten voortgezet onderwijs aantal 190 62 Deelnemende scholen voortgezet onderwijs aantal 18 7 Deelnemende leerlingen voortgezet onderwijs ** aantal 1.180 517 Bezoek professionele dichter in de klas, deelnemende leerlingen aantal aantal 200 geen raming 93 0 waarvan aangeboden activiteiten Leerkansenprofiel (LKP) Deelnemende scholen primair onderwijs waarvan deelnemende scholen LKP Deelnemende leerlingen primair onderwijs Deelnemers betaald met Cultuurkaart in voortgezet onderwijs Aanbod voor niet Haagse scholen Lessen / activiteiten primair onderwijs Raming 2013 Eenheid Raming 2013 Realisatie 2013 aantal geen raming 0 Deelnemende scholen primair onderwijs aantal geen raming 0 Deelnemende leerlingen primair onderwijs aantal geen raming 0 Lessen / activiteiten voortgezet onderwijs aantal geen raming 11 Deelnemende scholen voortgezet onderwijs aantal geen raming 1 10 Deelnemende leerlingen voortgezet onderwijs ** aantal Bezoek professionele dichter in de klas, deelnemende leerlingen aantal aantal geen raming geen raming geen raming * De deelnemende vestiging van de school ligt in Den Haag. ** Exclusief deelnemers Cultuurkaart voortgezet onderwijs Deelnemers betaald met Cultuurkaart in voortgezet onderwijs 44 23 0 CULTUUREDUCATIE: AANBOD VOOR DE EXTRA LEERTIJD In onderstaande tabel vermeldt u de activiteiten die u aanbiedt aan de scholen in het kader van de extra leertijd. Dit betreft activiteiten die u aanbiedt in het kader van de Verlengde Schooldag en de Weekend- en Zomerscholen. Deze activiteiten vinden alleen plaats binnen het primair onderwijs. Aanbod voor de Extra Leertijd Eenheid Raming 2013 Realisatie 2013 Deelnemende scholen Verlengde Schooldag (VSD) Deelnemende leerlingen VSD aantal aantal 0 0 0 0 Verschillende aangeboden activiteiten VSD aantal 0 0 Deelnemende scholen Weekend- en Zomerschool (WZ) Deelnemende leerlingen WZ Verschillende aangeboden activiteiten WZ aantal aantal aantal 0 0 0 0 0 0 FESTIVALS Festivals Festivaldagen, eigen en van anderen met presentatie Eenheid aantal Raming 2013 Realisatie 2013 geen raming 8 Workshops aantal waarvan internationale programmering * aantal 0 0 Podia / locaties aantal geen raming 7 Bezoekers totaal ** aantal 3.500 461 waarvan betalende bezoekers ** aantal n.v.t. zie toelichting waarvan niet betalende bezoekers ** aantal geen raming onbekend waarvan bezoekers met 'ooievaarspas' ** aantal geen raming onbekend geen raming onbekend 26 Capaciteit festivallocatie aantal * Onder internationale programmering verstaan wij producties/gezelschappen uit het buitenland ** Bezoekers met een passe-partout voor meerdere festivaldagen worden per dag als bezoeker meegeteld. Bijvoorbeeld: 1 persoon met een passepartout voor 2 dagen telt als 2 bezoekers, 1 persoon met een passe-partout voor 3 dagen telt als 3 bezoekers. PRESENTATIEWORKSHOPS, BEZOEKERSPRESENTATIES Presentaties Kinderen Jongeren Volwassenen Voorlezers Workshops 39 28 19 2 5 2 Bezoekers 110 261 90 Audiopresentatie in museum 10 1 onbekend Totaal 96 10 461 11 PUBLICATIES, WEBSITE(S) EN ANDERE DIGITALE MEDIA Publicatie, website(s) en andere digitale media Eenheid Raming 2013 Realisatie 2013 Publicaties * aantal 1 2 Bezoeken website(s) totaal aantal 9.000 323.552 Unieke bezoekers totaal (IP-adres) aantal 4.000 27.361 Aantal bezochte pagina's aan weblog aantal 0 29.463 Unieke bezoekers aan weblog aantal 0 9.821 Facebook vrienden/fans aantal geen raming 640 Volgers op Twitter aantal geen raming 285 Linked-In connecties aantal geen raming 730 Hyves vrienden aantal 0 * Onder Publicaties wordt het volgende verstaan: inhoudelijke publicaties (digitaal en op papier) die een toelichting, verdieping en/of achtergrond bieden T o e l i c h t i n g b i j d e c i j f e r s b e t r e f f e n d e h e t o n d e r w i j s D e v e r s c h i l l e n t u s s e n d e r a m i n g e n v o o r 2 0 1 3 e n d e d e f i n i t i e v e c i j f e r s v o o r 2 0 1 3 z i j n g r o o t . D a a r z i j n t w e e r e d e n e n v o o r : 1 . d e r a m i n g e n d i e s t a a n b i j 2 0 1 3 z i j n f e i t e l i j k c i j f e r s d i e b e d o e l d z i j n a l s g r o e i m o d e l : d o e l e n v o o r a a n h e t e i n d e v a n d e v i e r j a r e n p e r i o d e . 2 . H e t b e g r o o t t e b e d r a g s u b s i d i e v o o r d e j a r e n 2 0 1 3 t / m 2 0 1 6 w a s € 7 0 . 0 0 0 j a a r l i j k s , h e t t o e g e k e n d e b e d r a g i s € 4 0 . 0 0 0 . D i t u i t e i n d e l i j k e b e d r a g b e t e k e n t n a t u u r l i j k d a t o n z e s l a g k r a c h t w a t m i n d e r i s d a n w e h o o p t e n . H o e w e l w e d e d o o r a a n d e s u b s i d i e v e r b o n d e n m i n i m a l e d o e l e n i n d e e l n e m e r s a a n t a l l e n h e b b e n b e h a a l d w a s o n s a a n t a l d e e l n e m e r s l a a g , d i t j a a r . D a t w a s o o k n o d i g . E e r d e r a l n o e m d e n w e i n d i t v e r s l a g d a t d e e f f e c t e n v a n h e t o v e r l e v e n m e r k b a a r w a r e n o p h e t t e a m . O v e r l e v e n a l s o r g a n i s a t i e v e r g t g r o t e i n z e t v a n e e n t e a m , e n g r o t e f l e x i b i l i t e i t . I n 2 0 1 3 w a r e n e r 1 4 0 4 d e e l n e m e r s a a n o n z e a c t i v i t e i t e n . I n 2 0 1 0 w a r e n e r 1 5 2 0 d e e l n e m e r s , i n 2 0 1 1 w a r e n d a t e r 2 0 0 6 e n i n 2 0 1 2 w a r e n h e t e r 2 9 7 2 . N a e e n g e s t a g e g r o e i k e l d e r d e n d e a a n t a l l e n d u s f o r s , i n 2 0 1 3 . D a a r l a g d e e e r d e r t o e g e l i c h t k e u z e a a n t e n g r o n d s l a g : b e z i n n e n , v o o r d a t w e h a r d d ó ó r z o u d e n r e n n e n . I n d e e e r d e r e j a r e n w a s d e o n t w i k k e l i n g n o g a l o n g e r i c h t . O n s p o t e n t i ë l e a a n b o d i s g r o o t . P o ë z i e l e s i s i n t e z e t t e n i n v e e l l o c a t i e s , b i j v e l e d o e l g r o e p e n , m e t v e e l d o e l s t e l l i n g e n e n t h e m a ’ s , e n i n v r i j w e l e l k e c o n t e x t . A d h o c l a t e n z i e n w a t j e k u n t i s e c h t e r e e n a n d e r e k w e s t i e d a n e e n a a n b o d n e e r z e t t e n w a a r o v e r s t r u c t u r e e l i s n a g e d a c h t . E n n u e r m e t e e n s t r u c t u r e l e f i n a n c i ë l e b a s i s d e r u i m t e o n t s t o n d k i e z e n w i j – n e t a l s b i j o n z e o p r i c h t i n g – w e d e r o m v o o r d i e s t r u c t u r e l e a a n p a k . 12 0 In ons vorige jaarverslag schreven we: Het gesprek dat we sinds 2012 binnen de Raad van Toezicht voeren over focus & koers kan in 2013 nog meer toegespitst worden met de vergelijking van cijfers van de afgelopen drie jaar. We willen dat de groei in die deelnemerscijfers de komende jaren met meer samenhang en meer conform doelen verloopt. Het zakken van de deelnemerscijfers is een (tijdelijke) consequentie van die keuze. Vanuit het perspectief dat ons eigen initiatief in het verwerven van opdrachten en budgetten voor lessen en projecten in 2013 op een laag pitje stonden is overigens de spreiding van deelnemers en lessen breed gebleven. Er waren lessen in school, er waren lessen aan kinderen buiten school, er waren lessen aan jongeren in de vakantie, en er was sprake van participatieprojecten waarbij kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen gezamenlijk het podium beklommen. Hoewel in geringere mate zijn onze essentiële activiteiten wél uit de verf gekomen, in dit jaar. Diversiteit Wij hebben in onze doelstelling geen specifieke aanpak geformuleerd rondom het thema diversiteit. Diversiteit zit vrijwel vanzelf ingebakken in poëzieonderwijs. Er zijn vele culturen waarin poëzie een hogere status heeft en op meer aandacht mag rekenen dan in de oorspronkelijk Nederlandse cultuur. Dat merken wij: op de scholen, en in de wijkgerichte activiteiten – in aandacht, en in kwaliteit. Diversiteit lijkt daarmee in bijna alle opzichten een vanzelfsprekend onderdeel van onze organisatie– in onze doelgroepen, in onze activiteiten, in onze (relatief jonge) Raad van Toezicht. Toch is dat een te positief beeld. Helaas staat die diversiteit niet stevig in ons team. Leren schrijven leren ligt in Nederland nog steeds ingewikkeld – dat je kunt studeren voor musicus, voor kunstenaar, voor componist, voor filmer of danser, dat weten we wel. Maar leren schrijven? En onderwijs 13 waar schrijvers annex docenten worden opgeleid bestaat slechts mondjesmaat. Daardoor is de nieuwe aanwas van goede schrijfdocenten klein en is het vernieuwen, verjongen, verbreden van een docententeam een ingewikkelde kwestie. Dat wordt ook zichtbaar op de website van het kersverse Dactylus – academie voor schrijfdocenten, in het overzicht van gecertificeerde schijfdocenten. Daar staan 55 docenten vermeld, waarvan 7 mannen, met een diversiteit van omstreeks 0. Overigens zijn vrouwen ook bij ons oververtegenwoordigd – net als in andere disciplines in de sector cultuur en cultuuronderwijs. Bovenstaande elementen vormen met elkaar een lastig probleem. Voor onze stad zou het al een goede start zijn als er bij de kunstopleidingen aandacht kwam voor onderwijs in schrijven. Dan zou er een vanzelfsprekende ontwikkeling naar diversiteit plaats kunnen vinden in dat schrijfonderwijs, en zou er een doorstroming naar het docentschap gestimuleerd kunnen worden. Positionering van Huis van Gedichten Huis van Gedichten werkt lokaal, en daar we kiezen voor. Al bij de oprichting in 2005 kozen we voor lokaal, in 2013 hebben we deze keuze wederom bevestigd. Liever werken wij intensief in een klein gebied, creëren we nauwe banden met langdurige samenwerkingspartners en opdrachtgevers, dan globaler en minder intensief. Soms maken we een uitzondering op dat motto Lokaal voor een project met Haagse roots en een landelijke uitstraling. In 2013 gold dat voor de poëziewedstrijd Gratis is het woord niet die we organiseerden bij de tentoonstelling Gratis is het woord niet. Deze tentoonstelling startte in Pulchri en eindigde na een kleine reis door het land in het Atrium van het Stadhuis. De respons op deze wedstrijd bleek in Den Haag het grootst – want daar zit ons netwerk. Onze nationale positionering speelt zich af in de vakontwikkeling. Door de deelname aan de Leergang Cultuuronderwijs in Groningen profileren we 14 ons sterker in actuele ontwikkelingen en discussies in Nederland & Vlaanderen in het vakgebied Cultuuronderwijs. En – het aantal organisaties met een aanbod vergelijkbaar aan het onze is klein, het gesprek met collega’s-‐op-‐afstand overzichtelijk. Dit landelijke gesprek komt steeds beter op gang. Interessant is dat het aantal bezoekers van onze website geografisch breed verspreid is. In december 2013 kwamen onze bezoekers uit 39 landen, in november uit 46, en in oktober uit 38 landen. Onze verklaring daarvoor is dat aan onze projecten een internationaal publiek meedoet – deelnemers met Nederlands als Tweede taal die gedichten schrijven, en die vaak ook deel uit maken van presentaties van gedichten. Zij hebben vaak óók een achterban in het land van herkomst. Natuurlijk zijn wij geen Cultuuranker. In 2013 hebben we minder dan in de jaren daarvoor samengewerkt met Cultuurankers. Daar is geen andere reden voor dan het introspectieve karakter van 2013. Wel hebben we ook in 2013 activiteiten in wijken gedaan, waarbij participatie, ontmoeting en uitwisseling belangrijke sleutelwoorden zijn. Hoewel onze primaire focus verplaatst is naar werken met kinderen en jongeren gaan we er van uit dat we ook in participatieprojecten blijven werken – al is het maar omdat ook daar het werken met onze primaire doelgroep van belang is. Een voorbeeld van werken in de wijk is het project Tagore – Trots op Bouwlust, dat we op initiatief en in samenspraak met de Surinaamse Vereniging Bouwlust (SVB) ontwikkelden bij gelegenheid van een bijzondere verjaardag: Rabindranath Tagore was de eerste niet-‐westerling die een Nobelprijs ontving, hij ontving in 1913 de Nobelprijs voor de Literatuur. Dat wilde de SVB vieren met een project in de geest van Tagore, met aandacht voor emancipatie, participatie, cultuuronderwijs. In een lessenreeks waaraan een zeer diverse gezelschap meedeed werden er bijzondere gedichten geschreven – over liefde, over thuis, over delen. Er 15 schreven mensen mee uit de SVB, uit de Tolerantiegroep, uit de Turkse bewonersgroep, kinderen van de basisschool, ex-‐gedetineerden en andere buurtbewoners. In de afsluitende bijeenkomst opende Stadsdeelburgemeester Rabin Baldewsingh een expositie met poëzieposters en kregen alle deelnemers en andere aanwezigen een poëziebundel met een selectie van de gedichten uit het project. Zangeres Faya zong een aantal gedichten terwijl ze zichzelf op keyboard begeleidde. Er was sprake van een waar feest van participatie, middels poëzie. Bijzonder is dat dit de derde samenwerking was met de SVB. Cultureel Ondernemerschap We ontvingen in 2013 een subsidie uit het Fonds Stimulering Cultureel Ondernemerschap van de gemeente Den Haag. Insteek was ons verlangen naar onafhankelijkheid van subsidiegelden. Overigens vinden we wél dat ons soort activiteiten onder publieke verantwoordelijkheid vallen, maar liefst zien we die publieke verantwoordelijkheid uitgebreid met een gedeelde maatschappelijke verantwoordelijkheid. En we schatten de mogelijkheden om het bedrijfsleven te betrekken bij onze missie gunstig in. In de publieke gesprek groeit het bewustzijn over het grote belang van taal voor individuen bij het ontwikkelen van een stevige positie met werken, leven, en wonen -‐ deelnemen aan het bestaan in de stad. Tegelijkertijd is er inmiddels aandacht voor de problemen die vele kinderen, jongeren en volwassenen hebben met taal en met taalverwerving. Dat is het spanningsveld waarin wij werken. Onze vernieuwde missie is enerzijds op natuurlijke wijze voortgekomen uit de verdieping in de rol, de betekenis van cultuuronderwijs door de studie in Groningen, maar ze is tegelijkertijd voortgekomen uit het traject Cultureel ondernemerschap, waarvoor wij een kleine subsidie ontvingen van de gemeente Den Haag. 16 Onze zoektocht naar die nieuwe vormen van ondernemen bestond uit een reeks van stappen: - een onderzoek naar geldstromen van een aantal vergelijkbare organisaties (kleine aanbieders van cultuuronderwijs) gecombineerd met deelnemersaantallen, om op basis daarvan een inschatting van mogelijkheden te maken. Helaas kregen we niet van voldoende organisaties de gevraagde cijfers, waardoor dit onderdeel niet van de grond kwam. - Het deelnemen aan het verdiepende leertraject Leergang Cultuuronderwijs. Dit onderdeel heeft de organisatie veel opgeleverd -‐ inzicht in ontwikkelingen in het denken over het doel en de betekenis van cultuuronderwijs, en de plek van taal en specifiek van poëzie daarbinnen. De Leergang vroeg een grotere tijdsinvestering dan gedacht, vanwege de intentie om zo veel als mogelijk te profiteren van het traject. Ook bleek het zelfstandige studieonderdeel – het schrijven van het afrondende essay – ingrijpender dan ingeschat. Juist omdat in dat slotessay veel zaken ter sprake kwamen die voor onze aanscherping van belang waren liep het parallelle traject van werken aan ons cultureel ondernemerschap vertraging op. De Leergang eindigde op 30 november 2013. - Lid van de Raad van Toezicht Jean Jacques Budé arrangeerde het contact met Klaas Punselie, managementconsultant bij Merlinq. Parallel aan de Leergang en in vele gesprekken met Klaas onderzochten we de mogelijkheden van Canvas – Businessmodel Generatie, een eclectisch & eigentijds model voor het ontwikkelen van een scherpe en flexibele blik op ondernemerschap. (Tevens het model waarin inzendingen voor de Europese Creative Business Cup -‐ (creativebusinesscup.com/ -‐ moesten worden aangeleverd.) Juist omdat deze werksessie met Klaas parallel liepen aan het volgen van de Leergang Cultuur-‐onderwijs raakten aannames als vanzelf hun 17 vanzelfsprekendheid kwijt. En – in het stadium waarin we ons in 2013 bevonden was dat goed! Wel betekende het dat het traject langer duurde dan gedacht – want eerst terug naar de basis en dan pas vooruit. - Onder leiding van Klaas was er een brainstorm met het team, om vanuit het nieuwe perspectief naar een potentieel aanbod van Huis van Gedichten te kijken. De laatste stap van dit traject, dit alles in een bedrijfsplan gieten, hebben we (dus) niet binnen 2013 voor elkaar gekregen. In 2014 zullen we een officieel moment inruimen voor het presenteren van dit bedrijfsplan. Dat zal vóór de zomer plaatsvinden. Financieel De jaarrekening toont lage omzetcijfers – zelfs een fractie lager dan in de voorgaande jaren. Of ons uitgangspunt dat een financieel fundament onze daadkracht zozeer versterkt dat de huidige koers naar hogere omzetcijfers, hogere bereikcijfers en een versterking van onze positie & fundament zal leiden zal de komende jaren blijken. De omzet van de stichting steeg in 2012 enigszins ten opzichte van die in 2011 -‐ van nét geen €75.000 naar iets meer dan €85.000. Inkomsten uit lessen en projecten namen toe: van €8500 in 2011 naar €20.600 in 2012. In 2013 daarentegen zakte de omzet tot onder de €70.000 Inkomsten uit lessen en projecten bleven ondanks verminderde inspanningen vrijwel gelijk op €19.477 net iets meer dan €1000 lager. Het lagere totale bedrag staat dus vrijwel geheel op rekening van gesubsidieerde activiteiten. En – daarop legden we in 2013 inderdaad een rem, anders dan in de zin van op de toekomst gerichte subsidieverzoeken. 18 FINANCIËLE RAPPORTAGE JANUARI T/M DECEMBER 2013 Instelling: Huis van Gedichten Contactpersoon: Trees Steeghs Begroting 2013 Totale opbrengsten Directe opbrengsten Publieksinkomsten totaal Publieksinkomsten buitenland Publieksinkomsten binnenland Sponsorinkomsten Overige inkomsten Indirecte opbrengsten 30.000 30.000 30.000 Resultaat 2013 19.977 19.477 19.477 30.000 19.477 0 500 80.000 60.000 49.140 49.140 40.000 20.000 40.000 9.140 20.000 690 Diverse inkomsten Totale subsidies en bijdragen Subsidies Meerjarige subsidie ministerie OCW of Cultuurfondsen Meerjarige subsidie provincie Meerjarige subsidie gemeente Den Haag in het kader van het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur Overige subsidies gemeente Den Haag Overige subsidies/bijdragen uit publieke middelen Overige bijdragen uit private middelen waarvan particulieren incl. vriendenverenigingen waarvan bedrijven waarvan private fondsen waarvan goede doelen loterijen TOTALE BATEN 690 20.000 110.000 69.807 Beheerlasten personeel Beheerlasten materieel 50.000 30.000 20.000 37.395 15.362 22.033 Activiteitenlasten personeel Activiteitenlasten materieel 60.000 45.000 15.000 30.680 27.733 2.947 110.000 68.075 0 1.732 0 1.732 Totale beheerlasten Totale activiteitenlasten TOTALE LASTEN SALDO | EXPLOITATIERESULTAAT SALDO UIT GEWONE BEDRIJFSVOERING SALDO rentebaten en - lasten SALDO buitengewone baten en lasten EXPLOITATIERESULTAAT 19 T ot sl ot In h et n a-‐effec t w aar i n w e al s H uis van Gedic hten al l e z ei l en bi j h ebben gez et o m o v er ei n d t e bl i j v en h ebben w e i n 201 3 o n z e bl i k n aar bi n n en geric ht. We verwac hten dat die aan pak on s al in 2014 profijt op z al gaan leveren. In elk geval hebben we in 2013 onze positie in de stad kunnen verbeteren , do o r de er ken n i n g di e de pl ek i n h et K un s t en pl an v an de gemeen te geeft, door het deeln emen aan het programma C ult uure duca t i e o p z i j n H a a g s , en do o r h et i n t en s i ev e n et w er k c o n t ac t d at we in 201 3 weer h ebben o p g es t ar t . V o o r n u r es t o n s t e c o n c l uder en dat we in 2014 de koers die we in dit jaar hebben uitgezet zullen voortzette n . T o t s l o t h ebben w e n o g r ui mt e v o o r een h ai k u ui t B o uw l us t , ui t h et partic ipatieprojec t T a g o r e – T r o t s o p B o u w lu s t : Licht, licht, nog eens licht Het licht maakt liefde zo mooi Het licht maakt vrolijk Mila Prahladsingh 20
© Copyright 2024 ExpyDoc
