Download File - De Ronde van Johan

SAMENWERKEN
MAAKT HET
VERSCHIL
De Ronde van Johan
Johan Vande Lanotte
“We believe that we are al in this
together is a far better philosophy than
you’re on your own”
Bill Clinton
2
Een korte terugblik…
De voorbije twee en een half jaar hebben we in aartsmoeilijke omstandigheden
de banken- en eurocrisis bezworen. Sp.a heeft in de federale en Vlaamse
regering de crisis mee beheerd. Makkelijk is anders. Maar op die manier
hebben we vermeden dat die crisis ons sociaal model zou oppeuzelen, zoals in
sommige andere landen wel is gebeurd.
In ons land zijn we er in geslaagd:
1) De koppeling van de lonen en uitkeringen aan de index te behouden
2) De laagste uitkeringen door welvaartsaanpassingen drie keer te
verhogen
3) De laagste lonen te doen stijgen door de werkbonus te versterken
4) De loonlast met 1.2 miljard te verlagen en de budgetten voor innovatie
te verhogen
5) De prijzen van essentiële basisbehoeften als gas, elektriciteit en
telecommunicatie significant te doen dalen
6) Eindelijk effectief op te treden tegen fraude
7) De discussie over sociale dumping voor het eerst ook op Europees niveau
echt op gang te trekken
8) Het huurgarantiefonds op te starten
9) Het spaargeld bij de banken veilig te stellen en er voor te zorgen dat
gezinnen zich in de toekomst via de groepsvordering kunnen wapenen
tegen grote bedrijven.
Sp.a mag terecht trots zijn op die resultaten.
3
…Zonder te blijven stil staan
Maar na de crisis komt de wederopbouw. En daarvoor zullen duidelijke keuzes
moeten gemaakt worden. Hoe gaan we na de crisis het Vlaanderen van Morgen
weer opbouwen en uitbouwen tot een samenleving waar gelijkheid, vrijheid en
verbondenheid centraal staan? Vandaag horen we steeds luider dat de
recepten die tot de crisis hebben geleid als oplossing moeten dienen.
Economen die voor de crisis nauwelijks kritiek hadden op het systeem, wel
integendeel, geven ons opnieuw les over hoe het er in de toekomst moet aan
toegaan. En opmerkelijk genoeg verschilt hun discours nauwelijks van wat ze
zeiden voor de crisis.
Voor ons is het duidelijk dat we wél lessen uit de crisis moeten trekken.
Voor ons is het duidelijk dat we alleen een nieuwe toekomst kunnen vorm
geven als we onze eigen basiswaarden duidelijker naar voor brengen:
gelijkheid, vrijheid en verbondenheid.
4
Gelijkheid, Vrijheid en Verbondenheid
Vandaag lijkt het soms alsof welvaart, gelijkheid, diversiteit, vrijheid en
verbondenheid begrippen zijn die niet samengaan. Om meer welvaart te
krijgen zouden we meer ongelijkheid moeten aanvaarden. Meer welvaart kan
niet zonder afbouw van sociale rechten, hoor je vaak. Verbondenheid of een
gemeenschap versterken veronderstelt tegenwoordig minder diversiteit.
Vrijheid is een economisch en dus selectief begrip geworden dat de reële
onvrijheid voor velen goed praat.
5
Gelijkheid voor alle Vlamingen, zodat ze hun talenten maximaal
kunnen ontplooien.
Gelijkheid betekent voor ons dat iedereen in Vlaanderen de mogelijkheid moet
krijgen op een goed leven. En dat ongeacht je sociale achtergrond, je
geboorteplaats of die van je ouders, je man of vrouw-zijn, je leeftijd, je
godsdienst of levensovertuiging, je geaardheid, enz. Die eigenschappen mogen
niet bepalen welke kansen je krijgt, of je slaagt op school, of je al dan niet een
job vindt, een woning…
Vandaag worden je kansen in het onderwijs, op de arbeidsmarkt, de
woonmarkt, in de cultuurbeleving… nog altijd sterk bepaald door dat soort
eigenschappen. Eigenschappen die nochtans geen verschil zouden mogen
maken.
Vlaanderen is nog te ongelijk. Dat moet in de toekomst anders.
Een tweede vorm van ongelijkheid die wij in het Vlaanderen van morgen niet
wensen, is de ongelijkheid die wij zien we in landen als de Verenigde Staten,
Engeland en sinds kort ook Duitsland. Daar monopoliseert een piepkleine
toplaag de groeiende rijkdommen voor zichzelf, terwijl de groep van
werkelozen en werkende armen toeneemt. De samenleving wordt in tweeën
gedeeld: aan de ene kant de ‘winnaars’ of degenen die meekunnen en aan de
overkant de ‘verliezers’ of degenen die uit de boot vallen. Tussen beide
groepen ontstaat een diepe kloof, zowel in materiële welvaart als in wijze van
denken. Onbehagen en achterdocht nemen toe en de sociale verbondenheid
nemen af.
België is er tot nu toe in geslaagd om die ontwrichtende extremen van
ongelijkheid te vermijden, en dat is goed zo. Maar dit model staat onder druk.
Sommigen willen komaf maken met de sociale en fiscale maatregelen die de
inkomenskloof beperkt houden, en willen in Vlaanderen plaats maken voor
kapitalistische hyperongelijkheid.
In ons Vlaanderen van morgen is er geen plaats voor deze ongelijkheid.
6
Vrijheid voor alle Vlamingen, zodat ze volop zichzelf kunnen zijn.
Vrijheid is het recht voor elke mens om zichzelf te ontplooien in de richting en
op de wijze die hij zelf verkiest. Vrijheid betekent niet, zoals sommigen denken,
het recht om onbegrensd je eigen belang na te jagen en zoveel mogelijk geld en
bezittingen te vergaren. Vrijheid is geen kille waarde met een bijsmaak van
egoïsme en materialisme. Het is een warme waarde die een inspanning vergt
van de hele gemeenschap. Als we immers iedereen de kans willen geven zich
in vrijheid te ontplooien, moet ook iedereen onderwijs krijgen en de
mogelijkheid om zich te ontwikkelen in allerlei verschillende richtingen.
Een belangrijk element van die vrijheid, is zelf je ethische en godsdienstige
keuzes maken.
Iedereen moet kunnen kiezen om tot een bepaalde ethische of morele
gemeenschap te behoren, en moet ook vrij zijn om er weer uit weg te gaan.
De gemeenschap waar je toe behoort mag je niet dwingen, beklemmen of
controleren. Zij moet je vrijheid respecteren en je helpen en vooruitstuwen te
leven in overeenstemming met je religieuze of levensbeschouwelijke
gevoelens.
Vrijheid betekent ook kunnen gaan en staan waar je wilt, zonder voortdurend
gevolgd en gecontroleerd te worden. Het betekent brieven en berichten
kunnen schrijven zonder dat de overheid of andere instanties meelezen. Een
werkgever die de bewegingen van zijn werknemer via een telefoon of tablet
van het werk volgt en controleert, tast de persoonlijke vrijheid aan. Binnen- of
buitenlandse geheime diensten die emails en surfgedrag van iedere
onschuldige burger controleren, zijn het begin van een big brother staat. Zij
schenden niet alleen onze vrijheid en vernietigen ons vrijheidsgevoel.
In ons Vlaanderen van morgen, is er geen plaats voor dergelijke aantastingen
van de vrijheid van iedereen.
7
Verbondenheid tussen alle Vlamingen, om dat we samen verder
kunnen geraken.
Sp.a staat ook voor verbondenheid. Wij zien Vlaanderen niet als een koele,
individualistische NV waarin iedereen alleen voor zichzelf opkomt. We zien
Vlaanderen als een samenwerkende coöperatieve gemeenschap, die het beste
in iedereen naar boven brengt en mensen steunt en opvangt als dat nodig is.
Wij willen geen wilde concurrentiestrijd van allen tegen allen, wel een
stimulerende en zorgzame samenwerking tussen mensen.
Wie de eerste stappen van een tocht snel wil zetten, gaat misschien best
alleen, maar wie ver wil raken, gaat best samen. Want samenwerken maakt
het verschil.
Onze verbondenheid strekt zich uit tot iedereen, ongeacht zijn huidskleur,
godsdienst, geaardheid of geslacht. Dit betekent dat wij de verschillen tussen
mensen en groepen niet willen accenturen of aanwakkeren. Verbondenheid
betekent juist op zoek gaan naar wat wij gemeenschappelijk hebben en delen.
Wij willen niet dat het Vlaanderen van morgen alleen verbondenheid
organiseert binnen verschillende conflicterende groepen. Wij willen een
samenleving waarin elk lid zijn plaats heeft en zich verbonden weet met het
geheel. Die geest van verbondenheid is in het Vlaanderen van vandaag nog lang
geen verworven goed, en zal ook in het Vlaanderen van morgen nog een
heftige strijd vergen.
In ons Vlaanderen van morgen, hoeft niemand zich alleen te voelen.
8
Elk voor zich of allemaal samen?
Vrijheid, Gelijkheid en Verbondenheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Gelijkheid en vrijheid zijn geen gevolgen van welvaart, wel voorwaarden om
welvaart te creëren. In samenlevingen met een hoge inkomensgelijkheid, is het
gemeenschapsleven sterker, vertrouwen de mensen elkaar meer en is er
minder geweld.
Dergelijke stellingen zijn niet populair in het Vlaanderen van vandaag. Het is
ingaan tegen de stroom. Iedereen weet dat dit veel energie kost. Maar het is
wel nodig.
Gelijkheid, vrijheid, verbondenheid. Het mogen geen vage woorden blijven. We
moeten ze de inzet maken van de verkiezingen, ze concreet vorm geven in
duidelijke voorstellen.
Ik toon hierna op 10 verschillende domeinen hoe het Vlaanderen van morgen
er anders kan uitzien dan het Vlaanderen van Vandaag.
1. Eerlijke fiscaliteit
2. Verlaging loonlasten
3. Sociale dumping
4. Vergrijzing
5. Ziekteverzekering
6. Eerlijke prijzen
7. Onderwijs
8. Jongeren
9. Ecologie
10.Kinderarmoede
9
1) Eerlijke Fiscaliteit
Koken kost geld en u draagt reeds voldoende bij. We gaan wie nu reeds
correct bijdraagt dan ook niet zwaarder belasten.
We gaan de mensen die nu al 25 procent roerende voorheffing betalen
op hun vermogen, niet extra belasten.
We gaan de mensen die nu al 6 of 21 procent BTW betalen, niet extra
belasten.
We gaan de mensen die nu belastingen op hun loon betalen, niet extra
belasten
We gaan bedrijven die nu al correct hun bijdrage leveren, niet extra
belasten
We gaan, kortom, de belastingen van zij die nu al correct betalen niet
verhogen.
Gaan we dan helemaal niks doen? Jawel!
De grootste en meest rechtvaardige belastinghervorming die we nodig
hebben is ervoor zorgen dat iedereen effectief zijn belastingen betaalt.
We gaan de belastingen op arbeid verlagen en om deze
loonlastenverlaging te financieren, gaan we geen nieuwe belastingen
heffen maar doorgaan met onze inspanningen om ervoor te zorgen dat
iedereen daadwerkelijk zijn belastingen betaalt.
We zullen ons specifiek richten op doelbewuste fraudeurs die
bijvoorbeeld gebruik maken van belastingparadijzen en off shore
bedrijven. In de afgelopen twee jaar hebben we op die manier 1.2
miljard extra binnen gehaald. In de volgende regering kunnen we dat
zeker verdubbelen, en dat bedrag aanwenden om de werkgelegenheid
bij laag geschoolden aan te zwengelen.
We gaan de kost op arbeid verlagen door zij die vandaag op hun
vermogen niets of nauwelijks iets betalen, zij die aan de BTW-regels
10
ontsnappen, bedrijven die belastingen ontwijken, wel correct te laten
bijdragen.
11
2) Verlaging loonlasten
Het hoogtepunt van de crisis is voorbij. Maar niet van de werkloosheid.
Die blijft stijgen. We hebben het lange tijd goed gedaan, maar de
voorbije maanden staat de werkgelegenheid onder druk, vooral die van
mensen met weinig scholing.
Meer innovatie en meer aandacht voor export zijn zeker nodig.
Maar we moeten ook oog hebben voor een vermindering van de
arbeidskost.
Daarom moeten we de komende jaren voluit gaan voor een
loonkostverlaging van 2.5 miljard voor de laagst geschoolden. Op die
manier kunnen we effectief meer werk creëren, worden we
competitiever, en dat zonder sociale afbraak.
Want wat sommigen als een economische herstelregering voorstellen, is
in werkelijkheid een sociale en economische afbraakregering. Mini-jobs,
het afschaffen van het minimumloon en alle verwante voorstellen,
leveren misschien op korte termijn winst op, maar zorgen wel voor een
sociaal bloedbad.
Meer dan drie miljoen werkende mensen verdienen in Duitsland minder
dan 500 euro per maand. Voor ons is Duitsland geen gidsland. Wij kiezen
voor een duurzaam herstel, waardoor we competitiever worden én
iedereen die werkt een loon kunnen geven waarvan je ook kan leven.
Ondertussen kunnen werkgevers nu al gebruik maken van het
vernieuwde Activaplan waardoor laag geschoolde werknemers voor de
werknemer 1000 euro per maand goedkoper worden zonder dat ze zelf
minder gaan verdienen. Dit is een voorbeeld van hoe sociaal én
economisch wel kunnen samen gaan.
12
Niet alleen laaggeschoolde werknemers hebben onze bijzonder
aandacht, maar ook de jongeren.
Sinds de crisis is één op vijf jongeren werkeloos, wat een groot
probleem is voor vandaag en voor de toekomst.
Als deze generatie twintig procent werkeloosheid met zich mee blijft
dragen over de jaren heen, is er een groep mensen die verloren is voor
de arbeidsmarkt en dreigt het financiële draagvlak voor de sociale
zekerheid af te brokkelen.
Daarom wil sp.a dat er per regio of tad een actieplan gemaakt worden
ter bestrijding van de plaatselijke jeugdwerkloosheid. Die lokale aanpak
zorgt ervoor dat beter ingespeeld kan worden op de precieze noden van
jonge werkzoekenden en waarborgt minder bureaucratie en meer
resultaat. De rol van de overheid moet actief begeleidend zijn, zodat de
jongeren daadwerkelijk aan nieuwe banen komen.
Een telefoontje in 6 maanden voor elke jongere, zoals momenteel in
Vlaanderen de doelstelling is, kan niet in ernst een actieplan tegen
jeugdwerkloosheid genoemd worden.
Ouderen hebben het ook zeer moeilijk om op de arbeidsmarkt aan hun
trekken te komen. Het probleem is simpel: veel werkgevers willen
mensen boven de 55 niet. Uit een recente enquête blijkt dat liefst de
helft onder hen geen 55 plussers in hun bedrijf wenst. Dat moet
veranderen. Hoelang zullen oudere werknemers nog moeten aanhoren
dat zij langer moeten werken om ondertussen vast te stellen dat ze niet
mogen werken.
Daarom wil sp.a een specifieke loonlastenverlaging invoeren voor
werknemers ouder dan 55. Dat maakt het voor werkgevers goedkoper en
interessanter om hen aan te werven. Bovendien moet de cultuur waarbij
oudere werknemers automatisch meer loon en voordelen ontvangen als
bij hun laatste job, wijzigen. Dit anciënniteitsprincipe speelt op het
13
eerste gezicht in het voordeel van oudere werknemers, maar zadelt hen
in werkelijkheid op met een dodelijk concurrentienadeel tegenover
jongere kandidaten. Een mentaliteitswijziging is hier in ieders belang.
Van de werkgevers mag dan weer verwacht dat zij hun
arbeidsorganisatie aanpassen aan de aanwezigheid van meer 55 tot 67
jarigen in hun bedrijf. Als rekening gehouden wordt met de specifieke
noden en eigenschappen van ouderen, wordt werken voor hen
aantrekkelijker.
Als overheid, werkgever en werknemers op deze manier samenwerken
kunnen oudere werknemers daadwerkelijk langer blijven werken, en
blijven de pensioenen betaalbaar.
14
3) Sociale dumping
Vandaag woedt een grote discussie over de vraag hoe we omgaan met
de mensen uit het vroegere Oostblok.
Aan de ene kant wordt er gezegd dat er nu eenmaal vrij verkeer is en we
dus moeten aanvaarden dat Polen, Roemen en Bulgaren hier komen
werken, ook al zorgen de huidige regels ervoor dat dit vaak aan zeer lage
lonen is.
Aan de andere kant hoor je dat we ze beter buiten houden en wordt er
gezocht naar allerlei pestmaatregelen om daarvoor te zorgen.
Geen van beide is een goede oplossing. We willen geen Europa waar
migratie tot lagere lonen en minder sociale bescherming leidt, we willen
geen Europa met eerste en tweederangs burgers, we willen geen Europa
waar werknemers tegen elkaar moeten opboksen.
We willen een Europa dat samenwerkt en welvaart brengt.
Dat betekent dat voor ons iedereen uit Europa in Vlaanderen mag
komen werken, maar dan wel aan onze loon- er arbeidsvoorwaarden.
De talloze uitzonderingen hierop moeten weg. Zo krijgen werknemers uit
de hele Europese Unie het loon en de sociale bescherming die zij
verdienen, en worden werknemers, zelfstandigen én ondernemingen
hier niet geconfronteerd met oneerlijke concurrentie van veel
goedkopere arbeidskrachten uit andere Europese landen.
15
Om sociale dumping in de toekomst helemaal uit te sluiten, wil sp.a we
nog een stap verder gaan:
de invoering van een Europees minimumloon. Iedere werknemer
binnen de Europese Unie moet een eerlijk loon krijgen, één dat hem in
staat stelt om rond te komen in het dagelijkse leven.
Banen die werknemers zo weinig opleveren dat zij niet in hun
basisbehoeften kunnen voorzien, horen niet thuis in de sociale Europese
Unie die wij voor ogen hebben.
De sp.a zal op Europees niveau ijveren voor een regel die alle lidstaten
verplicht om een minimumloon in te voeren dat minstens 60 procent
bedraagt van het mediaaninkomen in het betrokken land.
Voorlopig zou het absurd zijn om in Roemenië een minimumloon in te
voeren waarvan het bedrag even hoog is als bijvoorbeeld in
Denemarken. Maar eens het landgebonden Europese minimumloon een
feit is en de economieën van de lidstaten meer naar elkaar toegegroeid
zijn, willen wij uiteindelijk één identiek Europa-wijd minimumloon.
Dat is voor ons het sluitstuk van een sociaal Europa.
Anderen verwachten alle heil van de tegenovergestelde recepten: het
afschaffen van het minimumloon, mini-jobs naar Duits en Amerikaans
voorbeeld, concurrentie tussen de sociale en fiscale systemen van de
lidstaten van de EU enzovoort.
Dit levert misschien op korte termijn resultaat op, maar dit effect is niet
duurzaam en gaat gepaard met een ongekende sociale afbraak.
Vandaag verdienen meer dan drie miljoen werkende mensen in
Duitsland minder dan 500 euro per maand. Voor ons is het Duitsland
van de afgelopen tien jaar geen gidsland.
16
4) Vergrijzing
Iedereen heeft het over vergrijzing.
Velen zijn bang voor hun pensioen.
In sommige landen zijn de pensioenen verminderd. Alhoewel bij ons
geen enkele partij dat expliciet zegt, zullen sommige voorstellen die
spreken van een jarenlange bevriezing van de uitgaven daar in de feiten
wel toe leiden. Net zoals ze ook zullen leiden tot een totale afbraak van
de gezondheidszorg. Jarenlang de uitgaven van de sociale zekerheid
bevriezen en toch de pensioenen en de gezondheidszorg op peil houden,
is een platte leugen.
Mensen leven langer. Gelukkig maar.
Landen die dat fenomeen niet kennen, zijn arme landen, waar geen
welvaart is, waar armoede en kindersterfte dagelijkse kost zijn.
Laten we dus eindelijk eens stoppen met het mantra dat de vergrijzing
een probleem is.
Te veel mensen die te vroeg sterven, dat is een probleem. Veel mensen
die lang gezond en gelukkig leven, dat is een zegen.
Maar dat noopt ons wel tot aanpassingen. Iedereen heeft de mond vol
van langer moeten werken. Hoe lang nog zullen werkgevers mensen
boven de 55 weigeren? Uit een recente enquête blijkt dat de helft van
de werkgevers geen 55 plussers in hun bedrijf willen. Wanneer gaan ze
daar mee stoppen? Hoelang nog zullen we horen dat mensen langer
MOETEN werken en ondertussen vast stellen dat ze niet MOGEN werken.
Het feit dat mensen langer leven en studeren, vraagt ook nog om andere
aanpassingen. Vandaag kun je op pensioen als je een bepaalde leeftijd
hebt bereikt. Die kan wel verschillend zijn, maar het blijft altijd
leeftijdsgebonden en er wordt eigenlijk nauwelijks rekening gehouden
met wanneer je begonnen bent. Dat is niet altijd rechtvaardig en
17
evenmin doorzichtig. In plaats van de leeftijd, zouden we het aantal
gewerkte jaren als referentie moeten nemen.
Wie vroeger begonnen is, zal vroeger kunnen stoppen, wie later
begonnen is, zal ook later stoppen.
Uiteraard moet er rekening worden gehouden met specifieke situaties
van zware arbeid. Dat is de richting die de pensioenhervorming moet
uitgaan.
Realistisch en rechtvaardig.
18
5) Ziekteverzekering
Over één soort uitgaven zouden mensen in het Vlaanderen van morgen
zich nooit zorgen mogen maken: uitgaven voor gezondheidszorg.
Een solidaire publieke ziekteverzekering draagt bij tot de zekerheid en
gelijkheid van alle Belgen en is bovendien de meest efficiënte manier
om iedereen tegen ziekte te verzekeren.
Hoewel ons systeem van ziekteverzekering behoort tot de grootste
sociale verwezenlijkingen van ons land, vertoont het de laatste jaren
toch een aantal lekken. Zo blijven er een aantal dure supplementen van
ziekenhuisfacturen overeind, zijn er voor tandheelkunde grote leemtes in
de terugbetaling, worden brillen en gehoorapparaten erg duur en zijn
niet esthetische implantaten nog onvoldoende terugbetaalbaar.
Het hoeft dan ook niet te verbazen dat veel mensen een extra
verzekering nemen. Maar een goede oplossing is dat niet.
Stap voor stap moeten we terug naar een volledige dekking. Het geld
dat nu naar private verzekeringen gaat, moeten we terug naar de
ziekteverzekering leiden. Anders stevenen we af op een dure en
inefficiënte ziektezorg met twee snelheden. Daar is in ons Vlaanderen
van de toekomst geen plaats voor.
Sociale verzekering doet meer met minder geld
De wettelijke ziekteverzekering
kan meer mensen verzekeren
(geen uitsluiting, geen
dubbelverzekering) voor
minder geld.
 4,5% administratiekost
 Op €100 gaat €95 naar
de patiënt
Private verzekeringen =
minder mensen verzekerd
(uitsluiting, risicoselectie) voor
meer geld (inflatoir, hogere
administratiekosten).
 15% administratiekost
 Op €100 gaat €73 naar
de patiënt
19
6) Eerlijke prijzen
Wie een eerlijk loon heeft uit arbeid, wie leeft van een pensioen of een
uitkering die voldoet aan een bepaald minimum, is er nog niet helemaal.
Als de prijzen van basisgoederen immers te hoog zijn, dan kan het
inkomen toch ontoereikend zijn om er de kosten van het leven te
dekken. Daarom heeft iedere Vlaming recht op eerlijke prijzen voor
basisproducten; op prijzen die ontstaan door echte concurrentie tussen
de producenten; op prijzen die niet hoger zijn dan die in de landen om
ons heen.
Met het loon dat ze verdienen, met de uitkering die ze krijgen, moeten
mensen een normaal leven kunnen leiden. Onder deze regering hebben
we eindelijk recht gezet wat onder de vorige was scheef gegroeid: de
energie- en telecomprijzen zijn spectaculair gedaald.
Op die manier hebben we de gezinnen meer dan twee miljard terug
gegeven. Dat beleid mag niet stil vallen.
Groepsaankopen, een scherp mededingingsbeleid, campagnes als “Durf
Vergelijken” moeten worden verder gezet. Binnen enkele maanden zal
ook een nieuw instrument worden gestemd: de groepsvordering.
Voortaan zullen gezinnen samen kunnen optreden tegen misbruiken van
vooral grote bedrijven.
Wij moeten in het Vlaanderen van morgen hierin het voortouw nemen.
Sociale rechtvaardigheid stopt niet bij een goed loon, een voldoende
hoge uitkering, een stevige gezondheidszorg, gelijkheid op school,...
Sociale rechtvaardigheid houdt ook in de gezinnen hun centen op een
eerlijke manier kunnen besteden en niet bedrogen worden door
ondoorzichtige prijzen of slimme lettertjes in moeilijke contracten.
20
In het Vlaanderen van Morgen mogen de prijzen van basisgoederen niet
hogeren liggen dan in de buurlanden. Anders moet de overheid ingrijpen
zoals ze gedaan heeft bij de energie- en telecomprijzen.
21
7) Onderwijs
Onderwijs is de beste verzekering tegen armoede en uitsluiting.
Onderwijs is de beste verzekering voor het Vlaanderen van Morgen
waarin iedereen kansen krijgt.
In het Vlaanderen van vandaag zetten duizenden leerkrachten zich in om
onze kinderen goed onderwijs te geven.
De globale resultaten blijven goed, al gaan ze achteruit. Maar onder die
goede resultaten schuilt al langer een grote ongelijkheid. We hebben
excellent onderwijs, maar niet voor iedereen.
Iedere onderwijshervorming leidt al vlug tot slogans waarbij wordt
beweerd dat de sterkere leerlingen zullen moeten wijken voor de
zwakkere.
Vandaag stellen we echter vast dat ons onderwijs achteruitgaat voor
iedereen. Niet enkel onze zwakste leerlingen doen het minder goed
maar ook de andere groepen inclusief de sterksten en de grote groep in
het midden doen het steeds slechter bij de internationale PISA-testen.
Wie dus beweert dat we ons onderwijs niet mogen hervormen omdat dit
in het nadeel van de sterksten zou zijn speelt met de toekomst van ALLE
kinderen.
Alsof het trouwens niet mogelijk is om sterke leerlingen tot excellentie te
brengen en tegelijkertijd zwakkere leerlingen naar een aanvaardbaar
niveau te leiden. Waarom zouden we moeten kiezen tussen beide? Ons
onderwijs was de voorbije twintig jaar perfect aangepast aan de noden
van die tijd. Ons onderwijs is niet aangepast aan de noden van de
komende twintig jaar. Dus moeten we hervormen. Met maar één doel
voor ogen: zo goed mogelijke resultaten voor iedereen.
22
Excellentie voor de sterkste leerlingen, een goed niveau voor de
zwakkere. En geen keuze tussen één van beide.
23
8) Jongeren
Jonge mensen kijken bezorgd naar de toekomst.
In het politieke debat is er vandaag veel aandacht voor de oudere
generaties, we moeten opletten dat we hierdoor de problemen van de
jongeren niet uit het oog verliezen.
Is hun begeleiding naar de arbeidsmarkt wel zo voorbeeldig als vaak
wordt voorgehouden? Is hun opleiding echt wel goed genoeg? Hoe
kunnen we er voor zorgen dat ze nog altijd een eigen woning kunnen
kopen of bouwen? Hebben we oog voor hun koopkracht?
De woonbonus gaat over de tongen en er worden veel voorstellen
uitgewerkt. De stelling dat de woonbonus niet meer betaalbaar is, wordt
overigens wel erg gemakkelijk als waarheid verkocht. Het is niet omdat
de kost stijgt, dat die kost onbetaalbaar zou zijn. Het is in de eerste plaats
een kwestie van keuzes maken. Onze keuze is duidelijk. Jonge mensen
moeten een eigendom kunnen verwerven.
Maar we moeten verder gaan dan het behouden van de woonbonus. We
zien vandaag dat jongeren, zelf als ze werk hebben, het financieel niet
gemakkelijk hebben. Hierdoor blijven ze vaak langer thuis wonen.
Jongeren moeten de kans krijgen om op eigen benen te staan. Ook
financieel en daarom willen wij ze een duwtje in de rug geven aan het
begin van hun loopbaan.
Wij zullen de belastingvrije som verhogen voor iedereen die een
arbeidsinkomen heeft en nog geen dertig jaar is. Hiermee geven we
jongeren effectief extra kansen.
Om te vermijden dat die jongeren op hun dertigste bruusk
geconfronteerd worden met hogere belastingen, wordt de belastingvrije
som voor jongeren geleidelijk weer tot het normale niveau gebracht
tussen hun 30 en 35 jaar.
24
Dit zijn onze twee voorstellen om jongeren te helpen hun dromen te
realiseren. Voorlopig is het wachten op voorstellen van andere partijen
specifiek voor jongeren.
25
9) Ecologie
De economische crisis heeft de klank van de klok gedempt, maar ze tikt
ongenadig verder.
Het is verleidelijk om in tijden van economische crisis het pad van de
hernieuwbare energie te verlaten en onze hoop bij schaliegas, nieuwe
kernenergie of nieuwe steenkoolcentrales te leggen. Omdat het
goedkoper zou zijn.
Uit het voorbeeld van de Engelse plannen om een nieuwe kerncentrale
te bouwen blijkt echter dat dit duurder uitvalt dan ons subsidiesysteem
voor groene energie. Om van de veiligheidsrisico’s die dit onvermijdelijk
met zich meebrengt nog te zwijgen.
Voor andere –fossiele- brandstoffen wordt dan weer geen rekening
gehouden met het feit dat bedrijven dan meer emissierechten zullen
moeten betalen, die de overheid dan weer zal moeten compenseren.
Finaal zal altijd iemand die kost moeten dragen.
26
Wist je trouwens dat zelf gascentrales vandaag niet meer zonder steun
kunnen draaien?
Voor de sp.a is het duidelijk. De omschakeling van vervuilende
energieproductie naar nieuwe, propere technologie is ingezet en deze
laten wij niet meer los.
Deze overgang naar hernieuwbare energie zal geld kosten, dat is waar.
Maar we kunnen die kost dragen als we de bestaande, afgeschreven
centrales laten mee betalen en als we een aantal kosten binnen de
algemene middelen brengen.
Zowel de federale als de Vlaamse regering hebben dat de voorbije jaren
al voor een flink stuk gedaan. Waarom zouden we dat de komende vijf
jaar niet nog meer kunnen doen? In het Vlaanderen van morgen is enkel
een keuze voor hernieuwbare energie een duurzame en op termijn
betaalbare optie.
27
10) Kinderarmoede
Ondanks de crisis hebben we de voorbije jaren ons sociaal model kunnen
handhaven.
In Vlaanderen is, ondanks de crisis, de armoede tussen 2006 en 2011
gedaald. Vlaanderen scoort daarmee beter dan eender welk Europees
land. Maar er is een keerzijde.
De kinderarmoede stijgt en ze stijgt snel.
We kunnen ons geen Vlaanderen van morgen voorstellen waarin we daar
niets aan doen.
28
We moeten per gemeente zeer concrete plannen uitwerken, zodat alle
kinderen de kansen krijgen die ze nodig hebben, die ze verdienen. Dat
betekent concreet dat we kinderen gaan opvolgen, niet alleen om na te
gaan of ze hun inentingen krijgen, of ze goed horen of goed zien, maar
ook of ze zich op sociaal en op kennisvlak voldoende ontwikkelen.
Het moeten niet allemaal geniën zijn. Liefst niet! Maar ons
opvolgingssysteem moet er wel voor zorgen dat op tienjarige leeftijd
iedereen mee is. Het is een eenvoudige doelstelling: ieder kind moet
mee.
Het is zelfs niet zo moeilijk te realiseren als we maar consequent
voldoende middelen inzetten en radicaal de kant van het kind kiezen. Als
we de kinderbijslag durven hervormen, ons onderwijs aanpassen,
kinderopvang verder uitbouwen….
29
Het Vlaanderen van Morgen: samenwerken maakt het
verschil.
Er zijn heel wat positieve zaken in Vlaanderen. Lang niet alles gaat zo slecht als
sommigen u willen doen geloven. Maar toch zijn er grote uitdagingen die op
ons afkomen.
In een wereld waar multinationale ondernemingen winststrategieën maken
over alle grenzen heen en gevoelloos met arbeidsplaatsen schuiven, waar de
bevolking vergrijst en de ongelijkheid, migratie, milieudruk en
grondstoffenschaarste toenemen plaatst de nieuwe grenzeloze en
hoogtechnologische wereld ons voor belangrijke keuzes. Sommigen hebben al
gekozen. Zij kiezen voor de verzuring. Zij kiezen voor elk voor zich, selectieve
vrijheid, terugplooien op onszelf. Zij kiezen voor het afbouwen van sociale
rechten in plaats van het opbouwen van een samenleving.
Er is een alternatief. In dit alternatief, dat tot op vandaag nog veel te weinig
aandacht krijgt, kiezen we voor een model waarbij welvaart gedeeld wordt,
zodat iedereen kan genieten van de vruchten van de vooruitgang. In dit
alternatief kiezen we ervoor om de kansen en mogelijkheden van de
moderne technologie en de nieuwe economie ten goede te laten komen aan
iedereen. Ook in de 21ste eeuw geldt dat stijgende welvaart en vooruitgang
pas betekenis hebben wanneer zij de vrijheid en het welzijn van iedereen
vergroten.
Dit alternatief is onmogelijk te realiseren zonder hechte samenhorigheid en de
wil tot samenwerking. Als deze voorwaarden niet aanwezig zijn ontstaat een
samenleving waarin ieder voor zich het grootste voordeel probeert te behalen,
vaak ten koste van de medemens en zijn omgeving. In dergelijke
omstandigheden gaan mensen elkaar wantrouwen, komen bevolkingsgroepen
tegenover elkaar te staan en worden de zwakkeren aan hun lot overgelaten.
Het sociale leven wordt dan gekenmerkt door achterdocht, wedijver en
discriminatie. Sommige politieke tegenstanders proberen precies de
tegenstellingen tussen burgers te accentueren en aan te wakkeren. Dat
maatschappelijk conflictmodel wijs ik radicaal af. Ik kies voor het alternatief.
30
Maar samenhorigheid tussen individuen en bevolkingsgroepen ontstaat zelden
zomaar. Hiervoor is een gemeenschappelijk project en perspectief nodig.
Mensen die zich met elkaar verbonden voelen, zijn doorgaans wel bereid om
voor elkaar offers te brengen. Een sterk ontwikkeld gemeenschapsgevoel kan
de sterken en meer gegoeden ertoe bewegen de minder fortuinlijke medemens
een helpende hand toe te steken. Het gevoel van onderlinge verbondenheid
zorgt er bovendien voor dat bevolkingsgroepen respect voor elkaar betuigen en
met elkaar in gesprek gaan. Daarom heb ik dit boekje en mijn ronde niet
opgezet vanuit abstracte economische theorieën maar wel geschreven vanuit
het perspectief van het Vlaanderen waar ik geboren ben, waar ik leef, liefheb
en werk. Het Vlaanderen dat wij allen delen en dat we niet mogen laten kapen
door een ideologie die mijlenver staat van het gastvrije Vlaamse volk.
Ik hoop dat u in mijn uiteenzetting en in dit kleine boekje inspiratie gevonden
hebt om -met alle Vlamingen van goede wil- samen te strijden voor een betere
toekomst voor iedereen.
Onze beweging is al vaak in de problemen geraakt, maar was telkens het
sterkst als het er toe deed, op het moment dat de kern van onze sociale
welvaart werd aangevallen. Ik heb er het volste vertrouwen in dat dit ook nu
het geval zal zijn.
Wie denkt dat op 26 mei, de eerste zinnen voor het einde van de Vlaamse
sociale welvaartstaat worden geschreven, laten we graag nog even in die
illusie. Maar de Vlamingen gaan dat niet laten gebeuren.
Johan Vande Lanotte
31
32
Welk Vlaanderen kies jij?
Elk voor zich?
Allemaal samen?
Mini-jobs, werkende armen
Jongeren activerings-plan met
volwaardige banen
De vrije markt = eerlijke prijzen
De vrije markt = vrijheid voor
bedrijven
Onderwijs zoals het altijd al was
Sociale dumping, oneerlijke
concurrentie
Jonge mensen moeten hun plan
trekken
Langer moeten werken ook
wanneer het echt niet meer gaat
Afbouwen van dure
hernieuwbare energie
Duitse armoedecijfers
Talent van alle leerlingen optimaal
ontwikkelen
Eerlijke lonen en gelijke rechten
Verhoging belastingvrije som met 1000
euro voor wie jonger is dan 30 jaar
Langer mogen werken met een
aangepaste arbeidsorganisatie
Nucleaire taks om hernieuwbare energie
te financieren
Weg met kinderarmoede
Samenwerken
maakt het
verschil

Download Report