Tweede aankondiging

Geriatriedag 2015
2 e aankondiging
www.geriatriedagen.nl
Donderdag 12 februari 2015
1931 Congrescentrum
Brabanthallen
‘s-Hertogenbosch
Deelnemende verenigingen
Nederlandse Vereniging voor Gerontologie
Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland, afdeling Geriatrie
Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie in de Geriatrie
www.geriatriedagen.nl
Inleiding
Namens de congrescommissie Geriatriedag 2015 en de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie, de
Nederlandse Vereniging voor Gerontologie, de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie in de Geriatrie en
Verpleegkunde en Verzorgende Nederland afdeling Geriatrie, nodigen wij U van harte uit voor de Geriatriedag
2015 op donderdag 12 februari 2015.
Na een prachtig internationaal congres in september jl. is nu het landelijk congres weer aan zet. De
Geriatriedag vindt plaats in Congrescentrum 1931 in ‘s Hertogenbosch en heeft een multidisciplinair karakter.
Naar aanleiding van de ingediende abstracts heeft de congrescommissie een gevarieerd programma
samengesteld. Naast tal van workshops en symposia zal ook een aantal plenaire sessies plaatsvinden. In de
pauze is het mogelijk om de posterpresentaties te bekijken in de centrale hal en om te netwerken en in
discussie te treden met de presentatoren en te netwerken.
Bijgevoegd treft U het programma aan van de Geriatriedag 2015.
Ron Warnier
Voorzitter Geriatriedagen
Petra Spies
Vice-voorzitter Geriatriedagen
Congrescommissie
Marian Adriaansen – NVG-KNOWS
Anne-Marie Geenjaar - V&VN Geriatrie
Ina Bettman - NVFG
Hans Hobbelen - NVFG
Mieke Bil - V&VN Geriatrie
Dineke Koek - NVKG
Frederiek van den Bos - NVKG
Giel Bosman - NVG-KNOWS
Jurgen Claassen - NVKG
Petra Spies - NVKG
Ron Warnier - V&VN Geriatrie
Programma
Symposium (S)
Workshop (W)
09:00 - 10:30 Plenaire opening
09:00 - 09:05 Opening geriatriedag 2015
Ron Warnier, Voorzitter congrescommissie 2015
09:05 - 09:50 Nieuwe richtlijn dementie
Marcel Olde Rikkert, klinisch geriater, Radboudumc, Nijmegen
09:50 - 10:30 Polyfarmacie op de polikliniek; moeten we het nog langer slikken?
Rob van Marum, klinisch geriatrer, Jeroen Bosch Ziekenhuis, 'S-Hertogenbosch
10:30 - 11:00
Wissel/koffie pauze
11:00 - 12:15
Parallelprogramma; ronde 1
W1.01
Meer grip op
klinisch redeneren!
Een kennismaking
met methodiek en
mogelijkheden voor
de geriatrie!
Donna Döpp,
verpleegkundige
vervolgopleidingen,
VUmc Amstel
Academie, Amsterdam
Max. 30 inschrijvingen
W1.08
Ethiek in beweging
en dan nu --> hop in
beweging!
Mirjam Kleinveld,
ethicus, fysiotherapeut,
Eduthiek, Veghel
Silvia Schuurmans,
ethicus, Via Syl op
weg, Zaltbommel
Max. 40 inschrijvingen
12:15 - 13:30
S1.02
SIG Geriatrische
Traumatologie en CKZ:
Opzetten Geriatrische
Traumatologie Unit: theorie,
praktijk en prestatieindicatoren.
Hugo Wijnen, klinisch geriater,
Rijnstate Ziekenhuis, Arnhem
Han Hegeman, traumachirurg,
Ziekenhuisgroep Twente,
Almelo
Ellis Folbert, verpleegkundig
specialist, Ziekenhuisgroep
Twente, Almelo
Arend Arends, klinisch geriater,
Havenziekenhuis, Rotterdam
W1.03
GET Active: aan de slag
met technologische
zorginnovaties
Vivette van Cooten,
projectleider, Avans
hogeschool, Breda
Niels de Beer, lid
kenniskring, Avans
hogeschool, Breda
Marleen Mares, lid
kenniskring, Avans
hogeschool, Breda
Inge Logghe, lid
kenniskring, Avans
hogeschool, Breda
S1.09
De vasculaire COMBI poli,
een meerwaarde binnen de
dagkliniek geriatrie
Marcel Weterman, MANP,
UMC Utrecht
Dineke Koek, klinisch geriater,
klinisch epidemioloog, UMC
Utrecht
Susan Bakker, geriatrisch
fysiotherapeut i.o. , UMC Utrecht
Saskia van Nieuwenhuizen,
neuropsycholoog , UMC Utrecht
Frans Roetman,
verpleegkundige dagkliniek ,
UMC Utrecht
S1.10
Professionalisering
casemanagement
dementie
Carolien Smits, Lector,
Hogeschool Windesheim,
Zwolle
Max. 30 inschrijvingen
S1.04
Thuiswonende
mensen met dementie
en hun mantelzorgers:
aanknopingspunten
ter verbetering van
de kwaliteit van leven
en zorg
Iris van Asch,
onderzoeker, Trimbosinstituut, Utrecht
Marjolein Veerbeek,
onderzoeker, Trimbosinstituut, Utrecht
Claudia van der Velden,
onderzoeker, Trimbosinstituut, Utrecht
W1.05
Ervaren meerwaarde meten
in de ouderenzorg, een
reality check
Dannie van den Brink, project
manager, Radboudumc,
Nijmegen
Rene Melis, senior onderzoeker,
Radboudumc, Nijmegen
Philip van der Wees, senior
onderzoeker, Radboudumc,
Nijmegen
Marcel Olde Rikkert, klinisch
geriater, Radboudumc,
Nijmegen
W1.06
Anticiperend rouwen,
rouw en verlies bij
familieleden van
dementerende personen
Jeannette Kamps, trainer,
Expertisecentrum Familiezorg,
Tilburg
Max. 45 inschrijvingen
Max. 30 inschrijvingen
W1.11
Discussietafel: Wanneer wordt gerontologie geriatrie?
Margo Emmen, eigenaar,
Adviesbureau Langerdoor, Bavel
Hanny Vlemming,
eigenaar, 4AGeD, Beek
en Donk
S1.12
(H)erkenning van sarcopenie,
het waarom en hoe!
Andrea Maier, internistoudergeneeskunde, VUmc,
Amsterdam
Carel Meskers, revalidatiearts,
VUmc, Amsterdam
Esmee Reijnierse, diëtist, VUmc,
Amsterdam
Marian van der Schueren,
senior onderzoeker, VUmc,
Amsterdam
M. Doves, fysiotherapeut,
Geriatriefysiotherapie netwerk
Noord-Holland
W1.13
Training motiverende
gespreksvoering voor
wijkverpleegkundigen
gericht op het méér
betrekken van informele
helpers bij de langdurige
zorg thuis
Maaike Dautzenberg,
onderzoeker, Dautzenberg
Research & Advice,
's-Hertogenbosch
S1.14
DSM V
Carolien Benraad, klinisch
geriater, opleider klinische
geriatrie, Pro Persona,
St. Maartenskliniek, Nijmegen
Max. 10 inschrijvingen
Max. 25 inschrijvingen
Lunch
12:30 - 13:30 Posterpresentaties
13:30 - 15:00 Plenair programma
13:30 - 14:10
Nieuwe beweegstandaard kwetsbare ouderen
Mathieu de Greef, universitair docent, Interfacultair Centrum Bewegingswetenschappen UMCG, RU Groningen
14:10 - 14:55
Verandering in demografie en epidemiologie, de rol van verpleegkundigen in de gezondheidszorg agenda
Marieke Schuurmans, verpleegkundige, onderzoeker, hoogleraar, programmaleider Centrum Verplegingswetenschap UMC Utrecht & lector ouderenzorg, Hogeschool Utrecht
14:55 - 15:00 Uitreiking posterprijs
15:00 - 15:30 Middagpauze
www.geriatriedagen.nl
W1.07
In balans met Kinect
Anneloes Houwen,
fysiotherapeut, Zorgpalet,
Hoogeveen
W1.15
Ethisch redeneren
Lotte van Ingh, arts in
opleiding tot klinisch geriater,
Radboudumc, Nijmegen
Patricia van Mierlo, klinisch
geriater en medisch
consulent palliatieve zorg,
Rijnstate, Arnhem
Angeline van Doveren:
filosoof, ziekenhuisethicus,
Rijnstate, Arnhem
Max. 16 inschrijvingen
15:30 - 16:45 Parallelprogramma; ronde 2
W2.01
Aan de slag met eHealth bij
mensen met dementie en hun
mantelzorgers
Esther van Noort, directeur, Curavista,
Geertruidenberg
Sieta van der Weide, verpleegkundig
specialist, Medisch Centrum
Leeuwarden
S2.02
Poli preoperatieve screening
Kwetsbare ouderen
Diny van Harten, beleidsmedewerker,
UMC Utrecht
Max. 40 deelnemers
W2.03
Vroegsignaleren
medicatiegerelateerde
problemen bij
thuiszorgcliënten met
dementie
Carolien Sino, onderzoeker,
Hogeschool Utrecht
Hans De Vos Burchart,
projectleider, Instituut Verantwoord
Medicijngebruik, Utrecht
Rob Essink, Stafadviseur, Instituut
Verantwoord Medicijngebruik,
Utrecht
Henriëtte van der Kwaak,
adviseur, Instituut Verantwoord
Medicijngebruik, Utrecht
S2.04
Sociale verbondenheid en
geestelijke weerbaarheid
Joachim Duyndam, hoogleraar,
Universiteit voor Humanistiek,
Utrecht Anja Machielse, UHD,
Universiteit voor Humanistiek,
Utrecht
Pien Bos, UD, onderzoeker,
Universiteit voor Humanistiek,
Utrecht
Max 25 deelnemers
S2.08
Sedentair gedrag bij ouderen:
vóórkomen, negatieve
consequenties en innovatieve
aanpak.
Marjolein Visser, hoogleraar Gezond
ouder worden, VUmc, Amsterdam
Annemarie Koster, associate
professor, Universiteit Maastricht
Erwin Tak, gedragswetenschapper,
TNO, Leiden
Liesbeth Preller, project manager,
NISB, Ede
S2.09
Excellente zorg voor
ouderen vraagt excellent
opgeleide verpleegkundigen:
Ontwikkelingen in en rond de
verpleegkundige opleidingen
Jita Hoogerduijn, senior onderzoeker,
Hogeschool Utrecht
Jeroen, Dikken, promovendus,
Hogeschool Utrecht
Carolien Sino, onderzoeker,
Hogeschool Utrecht
W2.10
Ontmoet miMakkus
Trudy Schambergen, Stichting
miMakkus, Eindhoven
Max. 40 inschrijvingen
16:45-18:00
Borrel
17:00
Algemene Ledenvergadering NVKG
www.geriatriedagen.nl
W2.05
Think different!
Irene van Dijck,
communicatieadviseur, RRR,
Rotterdam
Suzan Geelen, manager RRR,
Rotterdam
S2.06
Sarcopenie: de rol van
voeding en beweging
Stefan Gorissen,
promovendus, Universiteit
Maastricht
Luc Van Loon, professor,
Universiteit Maastricht
Lisette De Groot, professor,
Wageningen universiteit
Marlou Dirks, promovendus,
Universiteit Maastricht
Michael Tieland, post-doc,
Wageningen universiteit
W2.07
E-learning Kwetsbare
ouderen Samen sterker in
ouderenzorg
Rolinka Schim van der Loeffvan Veen, verpleegkundige,
onderwijsontwikkelaar,
Radboudumc, Nijmegen
W2.13
Chronische nierziekten bij
ouderen
Louis Reichert, internistnefroloog, Rijnstate
ziekenhuis, Arnhem
W2.14
Nieuwe beweegstandaard
kwetsbare ouderen
Mathieu de Greef, universitair
docent, Interfacultair Centrum
Bewegingswetenschappen
UMCG, RU Groningen
Max. 40 inschrijvingen
S2.11
In de hectiek van de
veranderingen in de zorg
Jan Coolen, directeur
Zorgondersteuning, Cordaan,
Amsterdam
Marjolein Broese van Groenou,
hoogleraar informele zorg in
gerontologisch perspectief, VUmc,
Amsterdam
Dianne Engels, lid raad van
bestuur RSKZ (regionale stichting
zorgcentra de Kempen)
Max de Coole, hoofdredacteur
Geron
W2.12
Zijn onze cliënten stijf, of
worden ze door ons stijf
gemaakt?
Norbert Hattink,
fysiotherapeut Niveb, Tegelen
Max. 25 inschrijvingen
Toelichting parallelprogramma; ronde 1
11:00 - 12:15 uur
W1.01
Meer grip op klinisch redeneren! Een kennismaking met methodiek en mogelijkheden
voor de geriatrie!
Klinisch redeneren helpt situaties te overzien, te onderzoeken en aan te pakken. Zo kan de zorg en veiligheid
voor de geriatrische patiënt geoptimaliseerd worden, de juiste interventies gestart worden waarbij je als
professional goed onderbouwd kunt anticiperen en meedenken binnen multidisciplinair overleg vormen.
In de workshop wordt geoefend met 6 stappen model/SBAR model.
Spreker:Donna Döpp, verpleegkundige vervolgopleidingen, VUmc Amstel Academie, Amsterdam
Max. 30 inschrijvingen
S1.02
SIG Geriatrische Traumatologie en CKZ: Opzetten Geriatrische Traumatologie Unit
Geriatrische medebehandelingen bij patiënten met een proximale femurfractuur en
effecten op klinische uitkomstmaten
Diverse meta-analysen (Grigoryan 2014) tonen aan dat geriatrische traumatologie ziekenhuismortaliteit
en complicaties vermindert en functionele outcome verbetert. Belangrijke elementen van geriatrische
traumatologie zijn de preoperatieve comprehensive geriatric assessment (Ellis 2011), het opereren binnen
24 uur (Siegmeth 2005/NICE guideline 124), het mobiliseren binnen 24 uur postoperatief (Juliebø V
2011), een multimodale preventie van delier (Marcantonio 2001) en preventie en vroege behandeling van
complicaties (Friedman 2009).
Sprekers:
Hugo Wijnen, klinisch geriater, Rijnstate Ziekenhuis, Arnhem
Han Hegeman, traumachirurg, Ziekenhuisgroep Twente, Almelo
Ellis Folbert, verpleegkundig specialist, Ziekenhuisgroep Twente, Almelo
Arend Arends, klinisch geriater, Havenziekenhuis, Rotterdam
Geriatrische traumatologie; van theorie naar praktijk
Op basis van de literatuur worden 3 behandelmodellen besproken hoe geriatrische traumatologie
voor ouderen met een proximale femurfractuur te organiseren en de effecten hiervan op de outcome
(Grigoryan 2014). Van belang voor kwalitatief hoogwaardige zorg zijn de inzet van een geriater in
een multidisciplinair team met geriatrische expertise en het borgen van continuïteit van zorg door
verpleegkundig specialist of physician-assistant. Ook wordt ingegaan op andere organisatorische
randvoorwaarden waaronder fast track procedures op de SEH, beschikbaarheid operatiekamer, het
beperken van interne overplaatsingen binnen het ziekenhuis, korte opnameduur door ketenafspraken
met het verpleeghuis en gebruik van zorgpaden en database.
Sprekers: Han Hegeman, traumachirurg, Ziekenhuisgroep Twente, Almelo
Ellis Folbert, verpleegkundig specialist, Ziekenhuisgroep Twente, Almelo
www.geriatriedagen.nl
Prestatie-indicatoren en kwaliteitsregistratie geriatrische traumatologie in 2015
Theoretische achtergronden en organisatorische randvoorwaarden van geriatrische traumatologie worden
vertaald naar de prestatie-indicatoren die sinds januari 2014 van kracht zijn. Daarnaast is per 2015 de
kwaliteitsregistratie voor patiënten met een heupfractuur van start gegaan. De opzet en voordelen van
kwaliteitsregistratie worden uitgelegd. Ook wordt ingegaan op het belang van functionele outcome
parameters en de keuze voor een multidisciplinaire indicatorenset met registratie via het DICA.
Spreker: Arend Arends, klinisch geriater, Havenziekenhuis, Rotterdam
W1.03 GET Active: aan de slag met technologische zorginnovaties
Hoe zet je de mens centraal met alle technologische ontwikkelingen in de zorg? Het GET-LAB laat studenten,
docenten en zorgprofessionals bovenstaande ervaren. Wij nemen u graag mee in ons GET-LAB. Ervaar
zelf wat Paro, fietslabyrint en andere innovaties kunnen betekenen voor u en uw cliënten en maak ons
deelgenoot van uw ervaringen.
Sprekers: Vivette van Cooten, projectleider, Avans hogeschool, Breda
Niels de Beer, lid kenniskring, Avans hogeschool, Breda
Marleen Mares, lid kenniskring, Avans hogeschool, Breda
Inge Logghe, lid kenniskring, Avans hogeschool, Breda
Max. 30 inschrijvingen
S1.04
Thuiswonende mensen met dementie en hun mantelzorgers: aanknopingspunten ter
verbetering van de kwaliteit van leven en zorg
Sprekers: Iris van Asch, onderzoeker, Trimbos-instituut, Utrecht
Marjolein Veerbeek, onderzoeker, Trimbos-instituut, Utrecht
Claudia van der Velden, onderzoeker, Trimbos-instituut, Utrecht
W1.05 Ervaren meerwaarde meten in de ouderenzorg, een reality check
Hoe krijgen we ouderenzorg persoonsgericht, effectief en doelmatig? Vragenlijsten die de waardering van
de patiënt over zijn eigen gezondheid weergeven (PROMs) kunnen ingezet worden om meerwaarde van
zorg te meten. In deze workshop voeren we een debat over de uitdagingen, meerwaarde en praktische
haalbaarheid van PROMs in de ouderenzorg.
Sprekers:
Dannie van den Brink, project manager, Radboudumc, Nijmegen
Rene Melis, senior onderzoeker, Radboudumc, Nijmegen
Philip van der Wees, senior onderzoeker, Radboudumc, Nijmegen
Marcel Olde Rikkert, klinisch geriater, Radboudumc, Nijmegen
W1.06 Anticiperend rouwen, rouw en verlies bij familieleden van dementerende personen
Het proces van dementie zal, behalve de getroffene zelf, ook de naaste familie diep raken. Het dementeren
van een familielid betekent voor de directe omgeving steeds opnieuw een verliessituatie. Het is niet alleen een
anticiperen op een definitief verlies, men rouwt nu en telkens weer: een rouw als gevolg van een chronische ziekte.
Veel elementen van dit rouwen zijn dezelfde als bij rouw na een overlijden. We staan in deze workshop stil bij de
verschillen: de nog levende naaste/partner/ouder, de omgeving die geen steun en begrip biedt doordat er geen
sprake is van 'echt'verlies door overlijden en de langdurige periode van rouw.
Deze verschillen worden geillustreerd door een welgekozen fragment uit de film 'Iris', in een korte opdracht
worden de deelnemers uitgedaagd te bedenken hoe zij hier in hun werksituatie aandacht aan kunnen schenken
en de rouwenden kunnen ondersteunen
Spreker: Jeannette Kamps, trainer, Expertisecentrum Familiezorg, Tilburg
Max. 45 inschrijvingen
W1.07 In balans met Kinect
Het onderhouden en/of verbeteren van de balans blijkt steeds weer van belang wanneer het gaat over
vallen, valpreventie en gezond ouder worden, in combinatie met kwaliteit van leven en zelfstandigheid.
Kunnen ouderen, zonder het door te hebben, toch werken aan de balans terwijl ze samen aan het bowlen,
(tafel)tennissen, paardrijden of boksen zijn? Het kan!
Er is onderzoek gedaan naar balanstraining met de Xbox360 Kinect bij ouderen die wonen in een
woonwijkcentrum. Uit dit onderzoek blijkt dat, wanneer oudere mensen gedurende 4 weken 3x per week,
45 minuten per keer in tweetallen gamen met de Kinect, ze ongemerkt hun balans trainen. Ze scoren bij de
meting na afloop van de trainingsperiode beter op de Berg Balance Scale, de gouden standaard onder de
balanstesten.
Hedendaagse technologie in combinatie met de oudere populatie blijkt in dit geval een goede match.
Tijdens deze workshop wordt het uitgevoerde onderzoek doorgenomen en maakt men actief kennis met
de Kinect zoals deze tijdens het onderzoek en voor therapeutische doeleinden gebruikt kan worden. Deze
workshop is bij uitstek geschikt wanneer men interesse heeft in het toepassen van nieuwe technologie in
relatie tot balanstraining bij ouderen op een leuke, laagdrempelige en interactieve manier.
Spreker: Anneloes Houwen, fysiotherapeut, Zorgpalet, Hoogeveen
Max. 30 inschrijvingen
W1.08 Ethiek in beweging: En dan nu hup in beweging!
Het jaar 2015 geeft veel veranderingen en maakt zowel kansen als onmogelijkheden in de geriatrie
zichtbaar. Dit roept ethische vragen op, sommige mensen raken in de knel anderen grijpen hun kans om het
anders te gaan doen. Daarmee ga je in deze workshop aan de slag.
Al wandelend, net zoals vele beroemde filosofen, ga je samen met een andere deelnemer zoeken naar de
juiste vragen of antwoorden om te komen tot de mooiste oplossingen voor lastige vraagstukken.
Spreker Mirjam Kleinveld, ethicus, fysiotherapeut, Eduthiek, Veghel
Silvia Schuurmans, ethicus, Via Syl op weg, Zaltbommel
Max. 40 inschrijvingen
www.geriatriedagen.nl
S1.09
De vasculair COMBI poli, een meerwaarde binnen de dagkliniek geriatrie
Begin 2014 startte de afdeling geriatrie van het UMC Utrecht de vasculaire COgnitieve MoBility Impairment
(COMBI) poli. Deze dagkliniek is voor patiënten met vasculaire problematiek waarbij vaak zowel cognitieve
problemen als mobiliteitsproblemen voorkomen. We informeren u over de opzet en de eerste resultaten. Aan
de hand van een casus gaan sprekers in op hun eigen onderzoek met de patiënt tijdens deze dagkliniek.
Voorzitter:Marcel Weterman, verpleegkundig specialist geriatrie, UMC Utrecht
Sprekers: Dineke Koek, klinisch geriater, klinisch epidemioloog, UMC Utrecht
Susan Bakker, geriatrisch fysiotherapeut i.o., UMC Utrecht
Saskia van Nieuwenhuizen, neuropsycholoog, UMC Utrecht
Frans Roetman, verpleegkundige dagkliniek, UMC Utrecht
S1.10
Professionalisering casemanagement dementie
Het symposium betreft de professionalisering van casemanagers dementie. We delen met u de kennis en
producten van drie onderzoeksprojecten van Hogeschool Windesheim en haar partners. Onderzoekers
en studenten werkten samen met de personen met dementie, mantelzorgers en casemanagers aan
drie basale werkprocessen: Gezamenlijke Besluitvorming; Methodisch werken, en Interactie tussen
casemanagers en netwerkleden.
Spreker: Carolien Smits, Lector, Hogeschool Windesheim, Zwolle
W1.11 Discussietafel: Wanneer wordt gerontologie geriatrie?
“Hoeveel kleinkinderen heb ik eigenlijk, 8 of 11?” vraagt een 85-jarige man zich af.
Is deze man dementerend, of is hier sprake van de biologische veroudering van de hersenstructuren?
Neem deel aan de discussie waarbij we zoeken naar de grenzen en overlap van gerontologie versus geriatrie.
Sprekers: Margo Emmen, eigenaar, Adviesbureau Langerdoor, Bavel
Hanny Vlemming, eigenaar, 4AGeD, Beek en Donk
Max. 10 inschrijvingen
S1.12
(H)erkenning van sarcopenie, het waarom en hoe!
Wat is sarcopenie? Hoe diagnosticeer je het? Welke gevolgen heeft sarcopenie? Wat hebben kwetsbaarheid
en sarcopenie met elkaar gemeen? Welke interventies zijn succesvol bij sarcopenie?
Op deze en andere vragen rond sarcopenie krijgt u antwoord tijdens het multidisciplinaire symposium
(samenwerking tussen fysiotherapie, diëtetiek en internistische ouderengeneeskunde). Sarcopenie, het verlies
van spiermassa en de daarmee gepaard gaande vermindering van spierkracht, heeft een negatief effect op
het dagelijks functioneren. Sarcopenie houdt verband met o.a. een hogere sterfte, verhoogde kwetsbaarheid
bij ouderen, afhankelijkheid in het dagelijks functioneren en een verslechterde glucoseregulatie. Het blijft
in de dagelijkse praktijk vaak onopgemerkt, gezien de afnemende spiermassa vervangen wordt door vet
en het lichaamsgewicht gelijk blijft of toeneemt. De BMI is daarom geen betrouwbare maat. Echter, tot op
hoge leeftijd is aangetoond dat een juiste (multidisciplinaire) behandeling de afname van spiermassa zoveel
mogelijk kan tegengaan.
Vroege opsporing van sarcopenie, gevolgd door de juiste interventies kan verlies van mobiliteit en
zelfstandigheid vertragen. Een multidisciplinaire aanpak is voorwaardelijk voor het herkennen, onderkennen
en juist interveniëren bij ouderen met sarcopenie. De internist-ouderengeneeskunde/ klinisch geriater dient
vroegtijdig te signaleren, interveniëren en te verwijzen voor effectieve paramedische interventies. Met de
juiste interventies kunnen de fysiotherapeut en oefentherapeut verlies van spiermassa positief beïnvloeden.
Een voedingsadvies van de diëtist met de juiste hoeveelheden voedingsstoffen op de juiste momenten van
de dag zijn van belang voor de opbouw van spiermassa. Ook worden nieuwe medicamenteuze interventies
besproken. Dit symposium biedt u gelegenheid om kennis over sarcopenie te vergaren die u morgen in de
praktijk kunt toepassen.
Sprekers: Andrea Maier, internist-oudergeneeskunde, VUmc, Amsterdam
Carel Meskers, revalidatiearts, VUmc, Amsterdam
Esmee Reijnierse, diëtist, VUmc, Amsterdam
Marian van der Schueren, senior onderzoeker, VUmc, Amsterdam
M. Doves, fysiotherapeut, geriatriefysiotherapie netwerk Noord-Holland
W1.13 ‘De naasten werken mee’
Deze workshop laat deelnemers ervaren op welke wijze motiverende gespreksvoering ingezet kan worden
om naasten te betrekken bij de zorg en ondersteuning van hun cliënten/patiënten, aan te sturen op meer
zelfzorg en behoud van eigen regie. Aan de hand van casussen oefenen deelnemers om weerstanden om
te buigen tot positieve inzet.
Spreker: Maaike Dautzenberg, onderzoeker, Dautzenberg Research & Advice, ’s-Hertogenbosch
Max. 25 inschrijvingen
S1.14
DSM V
Toelichting volgt op www.geriatriedagen.nl
Spreker: Carolien Benraad, klinisch geriater, opleider klinische geriatrie, Pro Persona, St. Maartenskliniek,
Nijmegen
W1.15 Ethisch redeneren
Veel zorginstellingen zijn bekend met moreel beraad. Moreel beraad is een gesprek over een ethische
vraag, op basis van een beschreven methode en onder leiding van een gespreksleider. Er zijn diverse
methoden voor moreel beraad in omloop, zoals de Dilemmamethode, de Nijmeegse methode, het Utrechts
stappenplan, en de Socratische dialoog. Het nadeel van deze methoden is dat ze relatief veel tijd kosten, en
dat er ook veel professionals tegelijkertijd in moeten kunnen participeren.
Een ethische afweging maken is ook mogelijk in kleiner en korter verband, bijvoorbeeld door je één op één met
een collega af te vragen wat nu de juiste positie is om bij een ethisch vraagstuk in te nemen. De zogenoemde
deugdethiek helpt ons om hierbij juiste positie te bepalen: de deugd zit spreekwoordelijk altijd in het midden!
In deze workshop kunnen de deelnemers ervaren hoe het is om deugdethisch te redeneren.
Sprekers: Lotte van Ingh, arts in opleiding tot klinisch geriater, Radboudumc, Nijmegen
Patricia van Mierlo, klinisch geriater en medisch consulent palliatieve zorg, Rijnstate, Arnhem
Angeline van Doveren: filosoof, ziekenhuisethicus, Rijnstate, Arnhem
Max. 16 inschrijvingen
www.geriatriedagen.nl
Toelichting parallelprogramma; ronde 2
15:30 - 16:45 uur
W2.01 Aan de slag met eHealth bij mensen met dementie en hun mantelzorgers
Het Medisch Centrum Leeuwarden biedt geheugenpoli-online.nl voor mensen met dementie, hun
mantelzorgers en het multidisciplinaire behandelteam.
Het programma bestaat uit: zelfmonitoring, zelfmanagement, elearning en eConsult.
Aan bod komen de doelstellingen, ervaringen en resultaten van het eerste jaar. Via uw smartphone mag u
meedoen en reageren op stellingen.
Sprekers: Esther van Noort, directeur, Curavista, Geertruidenberg
Sieta van der Weide, verpleegkundig specialist, Medisch Centrum Leeuwarden
Max. 40 deelnemers
S2.02 Poli preoperatieve screening Kwetsbare ouderen
Aan de hand van een praktijkvoorbeeld wordt de werkwijze van de poli preoperatieve screening Ouderen
uiteengezet. Welke fasen doorloopt de patiënt, welke multidisciplinaire onderzoeken worden ingezet en
waartoe leiden de bevindingen vanuit de poli? Daarnaast wordt stilgestaan bij de ervaringen van de patiënt zelf.
Spreker: Diny van Harten, beleidsmedewerker, UMC Utrecht
W2.03Medicijnen bij dementie; Een interventie voor het vroegsignaleren van
medicatiegerelateerde problemen door de thuiszorg
Hoe kunnen ongewenste effecten van medicatie bij thuiszorgclienten met dementie beter gesignaleerd
worden? De interventie 'Medicijnen bij dementie' kan uitkomst bieden. In deze workshop vertellen wij over
het doel en werkwijze van de interventie, de ontwikkelde materialen, ervaringen uit pilots en hoe u zelf deze
interventie kunt inzetten.
Sprekers: Carolien Sino, onderzoeker, Hogeschool Utrecht
Hans De Vos Burchart, projectleider, Instituut Verantwoord Medicijngebruik, Utrecht
Rob Essink, Stafadviseur, Instituut Verantwoord Medicijngebruik, Utrecht
Henriëtte van der Kwaak, adviseur, Instituut Verantwoord Medicijngebruik, Utrecht
Max 25 deelnemers
S2.04 Sociale verbondenheid en geestelijke weerbaarheid
In dit symposium vergelijken we de geleefde ervaringen van ouderen met betrekking tot sociale verbondenheid
aan de hand van twee empirische studies. De eerste studie richt zich op sociaal geïsoleerde ouderen in
een stedelijke omgeving. De tweede studie wordt uitgevoerd in een traditionele orthodox christelijke rurale
gemeenschap. Beide empirische studies zijn uitgevoerd in Nederland en vooraf gegaan door een filosofische
studie waarin de relatie tussen sociale verbondenheid en geestelijke weerbaarheid is doordacht.
JoachimDuyndam stelt dat geestelijke weerbaarheid niet zozeer een individuele verworvenheid is, maar
afhankelijk is van zogenaamde ‘sociale ecologieën’ die weerbaarheid bevorderen (Ungar, 2012; Duyndam,
2012; Wild et al., 2013; Randall, 2012). Daarmee is weerbaarheid afhankelijk van het vermogen om zin te
geven aan het leven. Centrale onderzoeksvraag is hoe weerbaarheid kan worden begrepen in de context
van ‘goed ouder worden’ in relatie tot sociale verbondenheid en zingeving. Het onderzoek is uitgevoerd met
behulp van een hermeneutische filosofische methode, waarbij relevante tekstuele en empirische bronnen
vanuit een narratief perspectief zijn gelezen en geïnterpreteerd. Het biedt inzicht in de samenhang tussen
goed ouder worden, weerbaarheid, sociaal verband en zingeving.
Anja Machielse gaat in op de betekenis van geestelijke weerbaarheid voor ouderen als zij geen deel
uitmaken van een ‘sociale ecologie’, in een samenleving waarin instituties zoals de buurt en de kerk niet
langer een vanzelfsprekend zingevend kader bieden (Beck & Beck-Gernsheim, 2002; Giddens, 1990;
Machielse, 2006; Stillman et al., 2009).Centraal staat de relatie tussen het ontbreken van betekenisvolle
sociale verbanden en geestelijke weerbaarheid van ouderen. Het onderzoek is uitgevoerd met behulp van
een kwalitatief participerend onderzoek onder sociaal geïsoleerde ouderen in een stedelijke omgeving.Het
biedt inzicht in de relatie tussen sociaal isolement, zingeving en geestelijke weerbaarheid.
Pien Bos biedt inzichtin de sociale ecologie van ouderen in een traditionele protestantse rurale
gemeenschap met een traditie van intergenerationele en andere samenlevingsvormen. Centraal staat de
wijze waarop ouderen omgaan met ingrijpende gebeurtenissen en de betekenis die hun sociale netwerk
hierbij heeft (cf. Hennessy, Means & Burholt, 2014). Het onderzoek heeft de vorm van een etnografische
studie met diepte-interviews en participerende observaties. Het biedt inzicht in de samenhang tussen sociale
verbondenheid, zingeving en geestelijke weerbaarheid.
Sprekers: Joachim Duyndam, hoogleraar, Universiteit voor Humanistiek, Utrecht
Anja Machielse, UHD, Universiteit voor Humanistiek, Utrecht
Pien Bos, UD, onderzoeker, Universiteit voor Humanistiek, Utrecht
W2.05 Think different!
Wanneer het revalidatieproces efficiënt ingericht wordt op het gebied van invulling van revalidatie
programma’s, cultuur, planningsmethodiek, zorglogistiek, automatisering en productiviteitsverhoging
vergroot dit de effectiviteit. Om te komen tot deze organisatie heeft het RRR de afgelopen jaren een
groot aantal wijzigingen doorgevoerd in de bedrijfsvoering, cultuur en type dienstverlening.
Sprekers: Irene van Dijck, communicatieadviseur, RRR, Rotterdam
Suzan Geelen, manager RRR, Rotterdam
Max. 40 inschrijvingen
S2.06 Sarcopenie: de rol van voeding en beweging
Het behoud van spiermassa tijdens het verouderen is van belang voor het behoud van spierkracht, metabole
gezondheid, en voor zelfredzaamheid van ouderen. Gedurende dit symposium zullen inspannings- en
voedingsinterventies, gericht op het verhogen van de spiermassa in ouderen of het voorkomen van
spiermassaverlies tijdens een periode van inactiviteit, worden gepresenteerd.
Sprekers:
Stefan Gorissen, promovendus, Universiteit Maastricht
Luc Van Loon, professor, Universiteit Maastricht
Lisette De Groot, professor, Wageningen universiteit
Marlou Dirks, promovendus, Universiteit Maastricht
Michael Tieland, post-doc, Wageningen universiteit
www.geriatriedagen.nl
W2.07 E-learning Kwetsbare ouderen: Samen sterker in ouderenzorg
De zorg voor ouderen kan soms lastig en complex zijn voor verpleegkundigen. Wat doe je bijvoorbeeld
als een oudere patiënt ‘s nachts zijn infuus uittrekt en andere patiënten wakker houdt? Of als een oudere
patiënt verward raakt en de afdeling wil ontvluchten?
De e-learning over kwetsbare ouderen helpt verpleegkundigen deze problemen te verminderen. Zo bereik je
als verpleegkundige meer door minder te doen.
Tijdens deze interactieve workshop wordt de E-learning Kwetsbare ouderen (ontwikkeld in opdracht van
het Nationaal Programma Ouderenzorg) gepresenteerd. De e-learning helpt ziekenhuisverpleegkundigen
enthousiast te maken en kennis op te doen over goede zorg aan kwetsbare ouderen. Inmiddels deden
meer dan 300 verpleegkundigen uit het Radboudumc de e-learning. De doelstellingen worden behaald en
de evaluaties zijn positief, vandaar dat we verwachten dat wellicht ook andere ziekenhuizen kennis willen
maken met de e-learning.
Spreker:Rolinka Schim van der Loeff- van Veen, verpleegkundige, onderwijsontwikkelaar, Radboudumc,
Nijmegen
S2.08 Sedentair gedrag bij ouderen: vóórkomen, negatieve consequenties en innovatieve aanpak
Sedentair gedrag is gedrag met een erg laag energieverbruik, zoals zitten en liggen. In dit symposium zullen
de negatieve metabole en functionele consequenties van sedentair gedrag, onafhankelijk van de mate van
lichaamsbeweging, bij ouderen worden gepresenteerd, als ook praktische strategieën om sedentair gedrag
van ouderen in instellingen tegen te gaan.
Sprekers: Marjolein Visser, hoogleraar Gezond ouder worden, VUmc, Amsterdam
Annemarie Koster, associate professor, Universiteit Maastricht
Erwin Tak, gedragswetenschapper, TNO, Leiden
Liesbeth Preller, project manager, NISB, Ede
S2.09
Excellente zorg voor ouderen vraagt excellent opgeleide verpleegkundigen:
Ontwikkelingen in en rond de verpleegkundige opleidingen
Excellente zorg voor ouderen vraagt excellent opgeleide verpleegkundigen: Ontwikkelingen in en rond de
verpleegkundige opleidingen.
Uit een recente studie in Nederland blijkt dat het kennisniveau van studenten verpleegkunde te wensen
overlaat en dat studenten niet gemotiveerd zijn om voor ouderen te werken. Ook blijkt dat verpleegkunde
opleidingen de vakken gerontologie en geriatrie, in vergelijking met andere landen, minder aanbieden als
op zichzelf staande vakken. Het lijkt dan ook wenselijk in het curriculum meer expliciet aandacht te besteden
aan het onderwerp “ouderen” en de vakken gerontologie en geriatrie meer als op zichzelf staande vakken
te doceren waardoor zowel de kennis als het bewustzijn van studenten met betrekking tot de specifieke
zorgbehoefte van ouderen groter worden (Schuurmans, 2011). Uit meerdere studies blijkt dat de zorg voor
ouderen verbetert wanneer verpleegkundigen gerichte gerontologische / geriatrische kennis hebben.
Volgens het beroepsprofiel ligt de nadruk van het verpleegkundig handelen op het behoud van zelfstandig
functioneren en het klinisch redeneren. In dit symposium willen we de betekenis van het beroepsprofiel
voor de zorg voor ouderen belichten, maken we kennis met een kader gericht op het verbeteren van de
opleidingen ten aanzien van gerontologie en geriatrie. De ontwikkeling en validatie van een meetinstrument
om de kennis van ziekenhuisverpleegkundigen over de zorg voor ouderen wordt gepresenteerd en tenslotte
presenteren we een voorstel voor het verbeteren van het leren in de beroepspraktijk
Sprekers: Jita Hoogerduijn, senior onderzoeker, Hogeschool Utrecht
Jeroen Dikken, promovendus, Hogeschool Utrecht
Carolien Sino, onderzoeker, Hogeschool Utrecht
W2.10 ‘Ontmoet miMakkus’
Zie, ervaar en begrijp wat contact maken vanuit rust en respect inhoudt. Onze miMakkusmethode gaat uit
van een gelijkwaardige benadering, waardoor het mogelijk blijkt contact te hebben met mensen die geen
taal beschikbaar hebben.
Ons credo is ‘contact van hart tot hart’ met de regie bij de ander.
Spreker: Trudy Schambergen, Stichting miMakkus, Eindhoven
Max. 40 inschrijvingen
S2.11
In de hectiek van de veranderingen in de zorg
Sprekers: Jan Coolen, directeur Zorgondersteuning, Cordaan, Amsterdam
Marjolein Broese van Groenou, hoogleraar informele zorg in gerontologisch perspectief, VUmc,
Amsterdam
Dianne Engels, lid raad van bestuur RSKZ (regionale stichting zorgcentra de Kempen)
Max de Coole, hoofdredacteur Geron
W2.12 “Geriatrische patiënten zijn niet stijf, maar worden door ons stijf gemaakt!”
Wat goed is voor ons (zorgmedewerkers), kan zéér nadelig zijn voor onze patiënten/cliënten. U leert
praktische en theoretische wat het effect is van onze ARBO-richtlijnen op de gezondheid van patiënten/
cliënten en wat u positief kunt veranderen.
Spreker: Norbert Hattink, fysiotherapeut, Niveb, Tegelen
Max. 25 inschrijvingen
W2.13 Chronische nierziekten bij ouderen
In deze workshop wordt u op zeer interactieve wijze geleerd hoe de nierfunctie te berekenen en de
problemen te herkennen bij toenemende nierinsufficientie. Dit aan de hand van de functie bij gezonde
nieren. Verder de verschillende stadia van nierinsufficientie, oorzaken en de behandeling ervan.
Spreker: Louis Reichert, internist-nefroloog, Rijnstate ziekenhuis, Arnhem
W2.14 Nieuwe beweegstandaard kwetsbare ouderen
Toelichting volgt op www.geriatriedagen.nl
Spreker:Mathieu de Greef, universitair docent, Interfacultair Centrum Bewegingswetenschappen UMCG,
RU Groningen
www.geriatriedagen.nl
Algemene informatie
Datum en locatie
12 februari 2015
1931 Congrescentrum Brabanthallen
Oude Engelenseweg 1
5222 AA ‘s-Hertogenbosch
Tel 088 900 03 33
www.1931.nl
Doelgroep
De Geriatriedag is bedoeld voor verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten, fysiotherapeuten, klinisch
geriaters, internisten met het aandachtsgebied ouderengeneeskunde, sociaal geriaters, ouderenpsychiaters,
specialisten oudergeneeskunde en gerontologen, alsmede voor artsen in opleiding voor één van deze
specialismen. Overige belangstellenden zijn eveneens van harte welkom.
Accreditatie
Accreditatie wordt aangevraagd bij:
• Deelregisters Algemeen Fysiotherapeut en Geriatriefysiotherapeut
• Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie (NVKG)
• Accreditatiebureau Kwaliteitsregister V&V en Register Zorgprofessionals
• Accreditatiebureau Verpleegkundig Specialisten Register
• Accreditatie Bureau Cluster 1
(Huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde en artsen voor verstandelijk gehandicapten)
• Nederlandse Internisten Vereniging (NIV)
• Stichting Accreditatie Deskundigheidsbevorderende Activiteiten Paramedici (StADAP)
• Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN)
• Nederlandse Associatie Physician Assistants (NAPA)
• Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA)
Inschrijving
Kosten t/m 5 januari 2015
Normaal tarief
EUR 150
arts-assistenten/lid V&VN tarief/lid NVFGEUR 135
Vanaf 6 januari 2015
Normaal tarief
EUR 190
arts-assistenten/lid V&VN tarief/lid NVFG EUR 175
Studententarief EUR 50
U kunt alleen inschrijven voor het studententarief als u een voltijdopleiding volgt. Studenten dienen een
kopie van hun collegekaart naar Congress Care te sturen.
Workshops/symposia
Tijdens uw inschrijving kunt u aangeven aan welke workshops u deel wilt nemen. Let op: er is een beperkt
aantal plaatsen beschikbaar per workshop.
Annulering
Bij ontvangst van uw schriftelijke annulering vóór 30 december 2014 vindt restitutie plaats onder aftrek
van EUR 35 administratiekosten. Na deze datum kan geen restitutie meer plaatsvinden.
Betaling
Door middel van het afgeven van een éénmalige machtiging, of via IDeal.
Twitter mee
#Geriatrie2015 en volg ons @Geriatriedagen
www.geriatriedagen.nl
Congressecretariaat
Congress Care
Postbus 440
5201 AK ‘s-Hertogenbosch
Tel 073 690 14 15
[email protected]
www.congresscare.com
Georganiseerd door
www.geriatriedagen.nl

Download Report