download

KIEZEN VOOR WAT JE WERKELIJK DRIJFT Leren vertrouwen op wie je ten diepste bent door Bas Klinkhamer en Herma Meulenkamp Wanneer je leeft vanuit bezieling en vertrouwen, leidt dat tot vervulling en kun je de wereld aan. Maar hoe doe je dat? Ieder mens kent een verlangen om vrij te leven en te kiezen voor wat hem werkelijk drijft. In de dagelijkse praktijk gaat het vaak anders. We passen ons aan, omdat we denken dat dit van ons verwacht wordt of we leggen onszelf hoge eisen op. Of we weten niet precies wat hetgene is wat ons werkelijk drijft. Dit kan allerlei gevoelens oproepen van beklemming, onzekerheid, ‘geleefd worden’ of een gevoel van onbestemdheid: ‘waar doe ik het nou echt voor?’ Het vinden van een antwoord op deze vraag begint volgens ons bij persoonlijke ontwikkeling en zelfkennis. Zelfkennis gaat over het leren kennen van je diepere verlangens en de patronen die je daarvan weerhouden. In dit artikel gaan we in op wat wij zien als een van de belangrijkste pijlers van zelfkennis: het verschil tussen de stem van de ziel en de stem van je persoonlijkheid. Het herkennen van deze stemmen helpt je om keuzes te maken vanuit bezieling en vertrouwen. LUISTEREN NAAR JE ZIEL Wat ons het meest fascineert in ons eigen leven en in het leven van de mensen die we mogen begeleiden, is het punt waarop levenskracht, vitaliteit en bezieling vrijkomen. Het is het punt waar de vooronderstellingen, de verwachtingen en beelden die we over onszelf hebben, er niet meer toe doen. Je volgt datgene waar je werkelijk naar verlangt en op dat moment breekt het wezenlijke door het benauwende heen. De ziel breekt door het persoonlijke heen; je diepere verlangens schijnen door je patronen van zelfbehoud heen. “De ziel is de stem van het beste wat je in je draagt. Het is de stem van je verlangens en je dromen. Van dat wat je boven jezelf doet uitstijgen, wat je bestemming en zin geeft in je leven. Bezieling is hetgeen dat mensen met elkaar verbindt, elkaar doet begrijpen, motiveren en liefhebben. […] De erkenning van de ziel en de noodzaak je daar steeds weer opnieuw op te moeten afstemmen, is tegelijkertijd ook het erkennen van die andere kracht die in ons werkzaam is: de kracht van het ego, van onze persoonlijkheid. De persoonlijkheid bestaat uit het karakter dat een mens in de loop van het bestaan ontwikkeld heeft. Het kenmerkende geheel van kwaliteiten en vervormingen, krachtige en gevoelige kanten, angsten en begeerten. De specifiek eigen manier van denken, voelen en doen.” (Hans Wopereis, Het Licht en de Korenmaat, 2009, p. 31, p. 37) In de drukte van alledag met alle gewoontevorming die daar deel van is valt het niet mee de stem van de ziel te horen. Op onbewaakte momenten, middels onze dromen en fantasieën maakt ze zich kenbaar. Of als het even helemaal stil wordt. Daniëlle, moeder van twee jonge kinderen, is iedere dag bezig om haar lijstjes af te werken. De lijstjes in haar hoofd en de lijstjes die op het prikbord hangen. Als alles die dag weer gelukt is, ploft ze doodmoe op de bank. Een glaasje wijn en dan naar bed. ’s Nachts droomt ze van het strand, van de zee waar ze op drijft, waar ze in opgenomen is. Ze laat zich rustig meebewegen op het deinen van de golven. In de nacht ervaart Daniëlle dat ze verlangt naar ontspanning, niets te hoeven doen. De volgende dag gaat ze in haar ritme van lijstjes afwerken verder. Zij vraagt zich overdag niet af wat ze verlangt, de overlevingsstand neemt het over. Haar persoonlijkheid (hard werken) voert de boventoon en haar verlangen (ontspanning en zich gedragen weten door de levensstroom) wordt verdrukt. Haar ziel wordt niet gehoord. ZIELSKRACHT MOBILISEREN Naast dat je het onderscheid van je zielsverlangen en de kracht van je persoonlijkheid leert herken-­‐
nen, is het belangrijk dat je de zielskracht leert mobiliseren. Dat je de kracht van je verlangens niet alleen ruimte geeft, maar ook richting. Wat betekent dat concreet? Pieter heeft een vrije zaterdag en hij neemt zich voor vandaag te gaan schilderen en zijn creativiteit uit te leven op het doek. Maar dan valt de krant in de bus, even lezen met een kopje koffie erbij en voor hij het weet is hij twee uur verder. Dan nog even boodschappen doen voor de lunch, en na de lunch komt een buurman aanwaaien, kortom: de dag is zo voorbij. Iedereen kent wel van die dagen waarop het één in het ander overvloeit. Een dag waarop je druk bezet was, maar waarvan je achteraf denkt ‘wat heb ik nou eigenlijk gedaan?’ Zo’n dag heb je op de automatische piloot doorgebracht, met maar een deel van je bewustzijn erbij. Terwijl de dag eigen-­‐
lijk begon met een verlangen, zoals in het voorbeeld van Pieter: hij wilde gaan schilderen. Het mobiliseren van je zielskracht betekent dat je je niet meer afhankelijk opstelt van de verleidin-­‐
gen uit je omgeving. Dus in plaats van dat je denkt ‘ik moet eigenlijk weer eens gaan schilderen’, zeg je tegen jezelf: ‘Ik kies ervoor te gaan schilderen’. Dat betekent dat je de telefoon uitzet en dat je met jezelf afspreekt hoe lang je daarmee bezig bent. Je neemt op dat moment de regie over jezelf en je dag. Je kiest voor wat je verlangt en zwicht niet voor de macht van de gewoonte. Je zegt dan ‘ja’ tegen wat je werkelijk wilt in plaats van dat je volgt wat er zoal op je afkomt. Er gebeurt iets belangrijks op het moment dat je echt kiest. Op dat moment ga je staan voor wat je werkelijk wilt en kan je in een grotere spanning terechtkomen. Je verhouding tot je omgeving wordt duidelijker. Jij wordt zichtbaarder voor de mensen om je heen en dat heeft ook effect op hen. Je kunt met open armen ontvangen worden, maar er kan ook tegenwerking ontstaan. Deze spanning kan een volgende reden zijn om niet te doen wat je verlangt of zelfs je verlangens niet eens op te laten komen. ZELFONDERMIJNENDE TRUCS Wij mensen hebben allerlei trucs om te voorkomen dat we de spanning van kiezen gaan voelen. Die trucs spelen zich vaak op een onbewust niveau af. Ze zijn zo subtiel dat je ze niet eens opmerkt of zo krachtig dat je gelooft dat ze waar zijn. Een goede truc om niet te hoeven kiezen is dat je je omgeving laat kiezen. Je mompelt bijvoorbeeld wat tegen een collega over een project, in plaats van werkelijk te gaan staan voor wat jij ervan vindt. Je gooit een lijntje uit en ziet wat ermee gebeurt, zodat een ander eigenlijk voor je kiest. Een andere truc is dat je je wens kleiner maakt. Je wilt een opleiding gaan doen en die opleiding kost je een rib uit je lijf. Je zegt tegen jezelf: ‘Weet je wat? Drie zaterdagen is ook goed.’ Of een andere verzachtende redenatie om de spanning kleiner te maken. Een truc is ook dat je niet concreet maakt waar je voor kiest. Stel dat je een dieper contact wilt met andere mensen. Dat is een mooie keuze. Maar wat ga je doen, welke actie hoort daarbij? Het wordt opeens een stuk concreter wanneer je het betrekt op bijvoorbeeld een familielid waar je al een tijdje een verkilde verhouding mee hebt, en daadwerkelijk afspreekt. Ook een bekende is wanneer je zegt dat je niet kan kiezen. Dat is schijn, de waarheid is dat je niet wilt kiezen. Wanneer je zegt: ‘Ik kan niet kiezen,’ kun je het zo prettig van je afschuiven, met de gedachte ‘oh wat rot, ik kan niet kiezen en daar kan ik niets aan doen.’ Je realiseren dat je niet wilt kiezen is iets anders, dat is actiever. Als je dit leest realiseer je je misschien wat jouw favoriete truc is, die je steeds weer inzet. Het gaat erom, dat je je trucs leert kennen en openlijk toegeeft dat je ze toepast om te voorkomen dat je zichtbaar wordt. Hiermee maak je de weg vrij om te gaan staan voor wie jij wezenlijk bent. OMGAAN MET WEERSTAND Bij het maken van keuzes speelt weerstand, het angst-­‐ en begeertesysteem van de persoonlijkheid, een grote rol. Angst, behoudzucht, willen bezitten enerzijds en je innige wens, je liefde voor jezelf en het geheel anderzijds. Hoe ga je daarmee om? Op het moment in je leven dat je nieuw gebied in wilt gaan, waarvan je niet precies weet wat het je zal brengen, doemt de tegenkracht vol op. Dreigend of verleidend, laat deze zich gelden door angstbeelden op te roepen, halve waarheden te verkondigen of sluitende redenaties op te zetten. Hiermee probeert hij je tegen te houden. Deze tegenkracht noemen wij de ‘Wachter op de drempel’, een mythische kracht, gebaseerd op een verhaal van Franz Kafka. Er is een man die verlangt om de stad binnen te gaan en die stad heet de Wet. Hij loopt omhoog de berg op en komt bij een poort. Bij de poort staat een wachter en de man vraagt: ‘Mag ik er in?’ Die wachter zegt: ‘Nee, nu niet, later wellicht’. De poort staat open en de man kijkt door de poort. Dan zegt die wachter: ‘Ik zie dat u nieuwsgierig bent en dat u graag wilt gaan. Waarom gaat u niet ondanks mijn verbod. Alleen weet wel dat na mij nog verschillende wachters komen, die machtiger zijn dan ik en waarvoor ik al bang ben. Weet u wat u mag? U mag hier gaan zitten.’ De man vraagt: ‘Wanneer mag ik dan verder?’ De wachter: ‘Nu niet.’ De tijd verstrijkt en de man wordt ouder en ouder en hij voelt zichzelf wegglippen en dan realiseert hij zich dat hij dè vraag die hem bezighoudt nog niet gesteld heeft en hij zegt: ‘Velen met mij, ik weet het, die verlangen ernaar om de Wet binnen te gaan. Hoe komt het dat ik niemand heb gezien?’ De wachter schreeuwt hem toe: ‘Deze poort was alleen voor u bestemd en nu sluit ik hem.’ De stem van de wachter op de drempel is meestal dreigend of verleidend. Hij dreigt met je eigen schrikbeelden, zoals: ‘Straks heb je geen inkomen meer,’ of: ‘Als je dat gaat doen sta je er voortaan alleen voor,’ of: ‘Dan moeten ze jou niet meer,’ of: ‘Dan escaleert de boel door jou.’ Of hij verleidt je met zinnen als: ‘Zekerheid is ook wat waard,’ of: ‘Wacht nou eerst volgend jaar je promotie af,’ of: ‘Het kan nog veel slechter hoor,’ of: ‘De vorige keer viel het je ook heel erg mee,’ of: ‘Maak er toch het beste van, dat kun je zo goed.’ Bij de wachter op de drempel krijg je met je eigen ‘tegenstemmen’ te maken en ze krijgen een enorme kracht omdat je op het punt staat aan ze voorbij te gaan. Meestal zijn het stemmen van een verleden waar je net uit aan het stappen bent, maar waar je nog niet helemaal los van bent. Er zijn momenten in je leven dat je (vaak achteraf) kan merken dat je persoonlijk-­‐heid verbonden was met je ziel. Dat je samenviel met wie je was en deed wat je te doen stond zonder twijfel, omdat je diep van binnen wist dat het ‘klopte’. Anders gezegd: je persoonlijkheid werd op dat moment voortgedreven door de ziel. Het blijkt dat hoe vaker je kiest voor datgene wat je te doen staat en je jouw poort doorgaat, hoe meer zelfvertrouwen je opbouwt. En hoe duidelijker je het onderscheid kunt maken tussen de stem van je wachter en de stem van je ziel. Bas Klinkhamer en Herma Meulenkamp zijn verbonden aan het ITIP School voor Leven en Werk. Het ITIP richt zich op mensen die hun verlangens wensen te volgen en zich ten volle willen inzetten, om op een bezielde manier te leven en werken. Bas en Herma organiseren op vrijdag 20 en zaterdag 21 juni 2014 een tweedaagse workshop ‘Pijlers van Zelfkennis’ in Utrecht. De workshop is voor mensen die zicht willen krijgen op de manier waarop ze keuzes maken in hun leven. En voor hen die wel eens van het ITIP gehoord hebben of een lezing hebben gevolgd en nu nader kennis willen maken met ons en onze manier van werken. Kijk voor meer informatie en inschrijven op http://www.itip.nl/leven/pijlersvanzelfkennis.