Wandelroute Enkhuizen-Hoorn, 20-12-2014

ZATERDAG 20 DECEMBER 2014
Voor 96,8 miljoen euro is de
Westfriese Omringdijk tussen de
Enkhuizen en Hoorn versterkt.
Dijkbeheerder Hoogheemraadschap
Hollands Noorderkwartier heeft dit
traject in de periode 2007-2012
onder handen genomen. Een nieuwe
ervaring op een eeuwenoude dijk.
Wandeling
Tekst en foto: Ed Dekker
De ’nieuwe’ Zuiderdijk, deel van Omringdijk, is verrijkt met bankjes én poëzie.
MIDWOUD
ENKHUIZEN
40
N2
De Buurt
Hauwert
ZwaagdijkOost
N302
Benningbroek
Start
Horn
LUTJEBROEK
BOVENKARSPEL
Oosterwijzend
Broekerhaven
02
N3
Nibbixwoud
N30
2
HOOGKARSPEL
Westerwijzend
Westwoud
Oostergouw
ZwaagdijkWest
N506
De Hout
VENHUIZEN
Oosterblokker
ZWAAG
Tersluis
Blokker
Hem
Blokdijk
06
N5
Finish
De Weed
Wijmers
HOORN
Leekerweg
Wijdenes
k
j
i
gd
Oosterleek
n
i
r
m
Schellinkhout
Kraaienburg
500m
O
maps4news.com/©Petels
Oude dijk voelt als nieuw
H
et deel van de 126
kilometer lange
Westfriese Omringdijk heet tussen de
VOC-steden Enkhuizen en Hoorn grotendeels Zuiderdijk. Deze route is voor wandelaars en fietsers. Terug naar het
beginpunt kan met de trein.
Bij het station-Enkhuizen rechtsaf
naar de haven. Volg de Bosmankade en Flevolaan. Met links het
zicht op naviduct Krabbersgat (’s
werelds eerste naviduct) kunnen
wandelaars afsnijden door via de
Zijlweg het oorspronkelijke dijktracé te volgen.
Na een kort stukje langs de N302
komen de lopers bij het kruispunt.
Daar linksaf, het
Voorland. Rechts
aanhouden,
langs de N506.
Na buitendijkse
camping Broekerhaven linksaf
de Zuiderdijk.
Vanaf hier wijst
de route zichzelf, met links
steeds het Markermeer. Rechts een
hoge schoorsteen. De oude bakstenen pijp staat bij een pand met een
waterstaatkundig verleden: een
stoomgemaal van polder Het
Grootslag. Op deze plek wordt al
lang geen polderwater meer geloosd. Goed dat geschiedenis tastbaar aanwezig blijft.
Over historie gesproken. J. Schuur-
Deel Omringdijk
aangepakt voor
96,8 miljoen euro
man Pzn., H. Kok, P. Karsten Jzn.
en H. Kool. Deze en andere namen
zijn vereeuwigd op een gedenkplaat op het vroegere stoomgemaal
van de Houterpolder, rechts. Het
gerestaureerde pand blinkt in de
luwte van de dijk. De steen herinnert aan de bouw van het gemaal
tussen 1870 en 1880. Andere genoemde trotse polderbestuurders
van toen zijn J. de Boer, C. de Boer
Kzn., J. Stapel Pzn. en C. Pool. Hun
namen blijven levend.
De Hondenhemel
Het strandje in een kromming van
de dijk heet van oudsher De Hondenhemel. Dat weet dijkbewoonster Margo Haakman-Hoogland.
,,Vissers gooiden dode honden
overboord. De dieren spoelden in
deze dooie hoek aan.’’ Zij is opgegroeid aan de dijk en blijft zich
verbazen. ,,Vooral over het water!
Zo mooi! Het water langs de dijk is
elke dag anders. Door het licht, de
lucht en de wind. Als je op de dijk
bent, voel je je rijk.’’ Zo is dat!
Margo wijst op breed water aan de
binnenzijde van de dijk. ,,Deze
dijkgracht is lang geleden ontstaan
bij het ophogen van de dijk.’’ Hoe
anders is dat bij de jongste dijkversterking. Om de Zuiderdijk hoog
en sterk te maken om het water
van het Markermeer ook in de
toekomst te keren, waren gigantische hoeveelheden klei nodig. Met
schepen vol is deze grond van ver
weg aangevoerd. Op veel plaatsen
heeft de Zuiderdijk een compleet
ander aanzien gekregen. De aanpak varieerde: verhoging, buitenwaartse verschuiving, een steunberm als binnendijk.
Met de versterking verloor de
Zuiderdijk een deel van haar karakteristieke bekleding. Over een
lengte van vijf kilometer, verdeeld
over meer plekken, zijn Noordse
stenen vervangen door betonnen
elementen. Op andere dijkvakken
is het vertrouwde stenenkleed,
aangebracht in de achttiende eeuw,
teruggekeerd. Het beton geeft de
waterzijde van de dijk een heel
anders aanzien. Een speciale coating als afdekking moet de groei
van mossen en andere planten
bevorderen.
Vergeet langs het Markermeer niet
te genieten van de verwilderde
kleigaten aan de land. Deze putten
en grachten zijn uitgegroeid tot
natuurpareltjes. ’Het vuurtje van
Oosterleek’ is een poëtisch aangekleed lichtbaken, onmisbaar voor
de scheepvaart. ’De zon zou ons
niet kunnen schelen, lief, als zij
niet onderging’. Deze tekst is een
deel van een gedicht van Emily
Dickinson en staat op het lichtopstand Leekerhoek (in de volksmond ’het vuurtje van Oosterleek’
genoemd). Dickinson (1830-1886) is
een Amerikaanse dichteres. Bij een
verfbeurt van Rijkswaterstaat in
2013 verdween de dichtregel. Na
protest van dijkliefhebbers keerde
de tekst terug.
Wat & Waar
Start: NS-station Enkhuizen
Eind: NS-station Hoorn
Parkeren: bij stations
Lengte: 24 kilometer
Horeca: vlak langs de Zuiderdijk Herbergh 't IJsselmeer,
Oosterleek 11, Oosterleek.
Net voor Schellinkhout ligt natuurgebied De Nek. Samen met
eenden nemen broedende ganzen
hier in deze kleiput steeds meer de
plek in van kokmeeuwen.
Via de Schellinkhouterdijk bereiken we in Hoorn het Kleine Oost.
Langs de Oosterpoort. Dit is de
enig overgebleven stadspoort van
Hoorn. De toren is in 1578 gebouwd. In 1601 kwam er een huisje
op. Aan de achterzijde is Latijnse
tekst aangebracht, ontleend aan
psalm 127. De vertaling is: ’Niets
baat het waken der wachters, noch
de wapenen en de geweldige dreiging der muren, noch het dreunen
van het donderende geschut, zo Gij
o God, deze stad niet zoudt willen
besturen en beschermen’.
Via het Grote Oost doemt in hartje
Hoorn Jan Pieterszoon Coen op. Op
de Roode Steen roept de VOCgouverneur ons toe: ’Dispereert
niet’ (wanhoop niet). Voor wanhopen is hier, met veel horeca, geen
enkele reden. Volg het Grote Noord
en Kleine Noord naar het station. ■

Download Report