artikel in ArchitectuurNL

DE WERELD VAN DE ARCHITECT | ARCHITECTUUR.NL
ARCHITECTUURNL | 3/14
3/14
KUNSTHAL WERKT WEER +
PAVILJOENS + INTERVIEW
THIJS ASSELBERGS + DESIGN
HEKKEN + BOUWEN IN IRAK
EN BRAZILIË + DERDE LEVEN
iWEB + HET RODE DORP +
VILLA STERK + THE BOLD LINE
+ INTERVIEW APTO + THUIS
BIJ STUDIO BOOT + BOUWEN
MET SCHIMMEL + NRP DEBAT
01_Cover_lossepagina.indd 5
07-05-14 14:06
1
2
26-29_villasterk.indd 26
17-04-14 13:04
PAREL
Transparante
villa
Na 35 jaar waren Klaas Sterk en Willy Zijlstra uitgekeken op
hun huis uit 1904. Ze wilden iets strakkers en moderners,
maar wisten niet precies hoe dat eruit moest zien. Tijdens
een bezoek aan museum Belvédère kregen hun vage
ideeën ineens vorm. Het eenvoudige ontwerp met zijn
langgerekte lijnen maakte indruk. ‘Die architect moeten we
hebben.’
‘Ons monumentale huis uit 1904 was helemaal af. We kenden elk hoekje, elke spijker en waren toe
aan iets nieuws,’ zegt Klaas Sterk, tot aan zijn pensioen tandarts in het Friese Heeg. ‘Bovendien was
onze smaak veranderd, ’ vult zijn vrouw Willy Zijlstra aan. ‘Het was een prachtig huis met Jugendstildetails en een romantische tuin, maar we wilden iets strakkers en moderners.’ Een bezoek aan
het nieuwe museum Belvédère bij Heerenveen maakte hun vage plannen concreter. Het simpele
gebouw met zijn strakke lijnen, ontworpen door Eerde Schippers van Inbo architecten, maakte
indruk. ‘Die architect moeten we hebben,’ wisten ze.
Het huis in Heeg kwam te koop en het echtpaar ging op zoek naar een ruime kavel met veel
privacy om hun nieuwbouwplannen te realiseren. De keuze viel op een dubbel weiland van 55
bij 250 meter met een oude bouwval, beschut gelegen in het buitengebied van Bontebok in
de gemeente Heerenveen. ‘We wilden naar een rustiger gebied, maar wel in Friesland blijven,’
verklaart Sterk. ‘De warme, bosrijke zandgrond van zuidoost-Friesland voelde goed.’
Fries
Van begin af aan verliep het contact met architect Schippers heel soepel. ‘Een voordeel is,’ zegt
Schippers, ‘dat we alle drie van Friese komaf zijn. Dat schept een band en maakt het praten een
stuk makkelijker.’
Behalve strak en modern, wilde het echtpaar ook een huis waar ze tot op hoge leeftijd kunnen
blijven wonen. Die eis resulteerde in een onderhoudsarm, gelijkvloers ontwerp met zo min mogelijk
deuren, veel licht en met een optimale verbinding naar buiten.
Het eerste ontwerp, een transparante patiowoning, paste niet in het conservatieve
bestemmingsplan van de gemeente. Een tweede ‘uitgerekte’ versie kwam met een positieve
beoordeling door de welstandscommissie, maar voldeed ook niet aan het bestemmingsplan.
Omdat de stedenbouwkundigen wel enthousiast waren, wilde de gemeente het bestemmingsplan
aanpassen. Moderne architectuur mag nu ook in het buitengebied van de gemeente, mits het
ontwerp duurzaam en excellent is met een toegevoegde culturele waarde voor de omgeving.
‘Museum Belvédère is hierin een wegbereider geweest,’ meent Schippers. ‘Overigens tekenden
omwonenden daarna direct bezwaar aan. Mijn ontwerp was in hun ogen een inbreuk op hun
27
26-29_villasterk.indd 27
3
1. De woonkamer met daarachter de keuken en
links de gangzone richting entree. De gashaard
is zowel in de woonkamer als keuken zichtbaar.
2. De villa is over twee weilanden gebouwd.
Een tussenliggende greppel loopt loodrecht
naar de carport. Zonnepanelen die de villa van
energie voorzien liggen rechts als een sculptuur
in het landschap. 3. Eerde Schippers van Inbo
architecten uit Heerenveen (links) met eigenaren
Klaas Sterk (rechts) en Willy Zijlstra (zittend) op
de veranda.
ArchitectuurNL
17-04-14 13:04
E
H
D
A
B
C
H
F
G
H
I
Awonen
Beten
Ckoken
Dslapen
Ebaden
Fwerken
Glogeren
Hbergen
Iatelier
Omwonenden tekenden direct
bezwaar aan. Mijn ontwerp was
in hun ogen een inbreuk op het
traditionele beeld. Sommigen
vonden het geen woonhuis.
traditionele beeld. Sommigen vonden het geen
woonhuis. Gelukkig is de procedure met goed
gevolg doorlopen en kon de bouw alsnog
beginnen.’
Zichtlijnen
De langgerekte villa is 3 meter hoog en 6
meter diep met een glazen voor- en achterpui
van 48 meter. Links van het midden ligt de
carport. ‘Die plek is heel bewust gekozen,’ licht
Schippers toe. ‘Het oude zandpad dat loodrecht
naar de villa leidt, gaat onder de carport door
en loopt daarna evenwijdig aan een sloot tot
achter in het weiland. Zo blijven de lijnen van
het landschap in het ontwerp behouden. Aan
het eind van deze zichtlijn moet op termijn een
klein theehuis of hedendaagse folly komen, net
als op historische landgoederen.’
Met crèmekleurig marmer beklede zijschijven
markeren de uiteinden van de villa. Aan de
zuidzijde zijn de schijven iets teruggetrokken
om openheid te accentueren. In het noorden
steken ze ter beschutting juist ver uit. Vloer
en dak bestaan uit betonplaten, gedragen
door stalen kolommen en twee betonnen
stabiliteitsmuren. Aan de zuidzijde loopt de
vloer 3 meter door en vormt een veranda. Het
dak steekt hier eveneens 2,10 meter uit om de
ArchitectuurNL
26-29_villasterk.indd 28
zon in de zomer te weren.
Doordat de betonnen vloer is vrijgehouden
van het maaiveld, lijkt het huis boven de
grond te zweven. ‘Het gebouw is te gast in
zijn omgeving,’ zegt Schippers. ‘Belvédère is
antraciet en gaat erin op. Bij de villa koos ik
voor het tegendeel. Binnen en buiten is alles
wit en transparant. Daarom is het ontwerp
geïsoleerd van de omgeving.’
Transparantie
De villa kent geen traditionele kamers, maar
bestaat uit naast elkaar gelegen plekken
met tussenwanden en voorzieningenunits.
Die plekken zijn met elkaar verbonden door
een lange zone aan de noordzijde en een
opengehouden strip aan de zuidzijde. Langs
deze zichtlijnen kijk je in de lengterichting
door het huis. De glazen pui biedt zelfs in
de badkamer geen enkele privacy. ‘Dat was
natuurlijk even wennen,’ zegt Zijlstra, ‘maar
is er niemand die je kan zien. Het maakt de
transparantie van het huis alleen maar groter.’
Verzonken in het plafond lopen gordijnrails
over de hele lengte van de pui en ook aan
weerszijden van de slaap-, logeer- en werkplek,
waar inmiddels witte gordijnen hangen.
Het deel links van de carport is in gebruik als
Tekst Emy Vesseur Fotografie Auke van der Weide
atelier en fietsenstalling. ‘In feite is het één
ruimte, waar je ook een gastenverblijf van kunt
maken,’ zegt Sterk. ‘Alle aansluitingen zijn er en
de tussenmuur is zo weg te halen.’
Work in progress
Aan de zuidkant ligt een rij zonnecollectoren
haaks op het huis. Door de ligging tegen een
ophoging in het grasland zien ze eruit als
een moderne sculptuur. Schippers: ‘Het huis
is in principe energieneutraal. In de vloer ligt
een koude- en warmteopslagsysteem. De
energie voor de pomp om het water in- en uit
te pompen, komt van de zonnecellen buiten.
De praktijk moet uitwijzen of het allemaal goed
werkt.’
Via schuifpuien tussen de dragende kolommen
is de veranda vanuit alle plekken in huis is te
betreden. Teakhouten duwers en bekleding
van red cedar zorgen voor een warm element
bij het vele glas. In het ontwerp staan langs de
noordpui nog houten louvredeuren gepland.
‘Die zijn bedoeld om ’s avonds rugdekking te
geven,’ zegt Schippers. Zijlstra vult aan 'Verder
zijn we nog aan experimenteren met gordijnen
die ’s winters de laagstaande zon tegenhouden.
Als het licht me nu te veel wordt, zet ik gewoon
een zonnebril op.’
28
17-04-14 13:04
4
5
7
8
9
29
26-29_villasterk.indd 29
6
4. Het vrijstaande bad voor de glazen pui draagt
bij aan de transparantie van het huis. ‘Niemand
kan je zien.’ 5. Met crèmekleurig marmer beklede
zijschijven markeren de uiteinden van de villa.
In het noorden steken ze ter beschutting verder
uit. 6. Zicht over de hele lengte van de veranda
met rechts het atelier. 7. De lange gangzone
is een van de twee zichtlijnen die alle plekken
in huis verbinden. 8. De Italiaanse keuken is
gekocht bij Varenna in Leeuwarden. Langs
voor- en achterpui lopen in het beton verzonken
gordijnrails. De transparante gordijnen hangen
als een experiment. 9. De villa is ’s avonds
een vissenkom. Houten louvredeuren aan de
buitenkant moeten de bewoners in de toekomst
‘rugdekking’ geven.
ArchitectuurNL
17-04-14 13:04

Download Report