Invitational conference over gebruik erkende interventies

Invitational conference over gebruik erkende interventies
Laat erkende interventies voor je werken
Heb je de opdracht om in jouw gemeente overgewicht onder jongeren tegen te gaan? Is drugspreventie
je werk? Of wil je eenzame ouderen in contact brengen met andere wijkbewoners? Dan hoef je echt niet
zelf het wiel uit te vinden. Voor zulke doeleinden bestaan interventies waarvan we weten dat ze werken.
Beproefd in de praktijk, bewezen effectief – en via internet voor iedereen beschikbaar! Waarom laten
professionals ze dan toch nog (te) vaak links liggen?
Deze brandende vraag stond centraal op de conferentie ‘Laat effectieve interventies voor je werken’ op 11
november 2014. Tientallen beleidsmakers, managers en professionals uit onder meer de sectoren welzijn,
gezondheid, jeugdzorg, ouderenzorg, verslavingszorg en sport en bewegen brainstormden erover op
uitnodiging van het Samenwerkingsverband Effectieve Interventies*. Dit netwerk bestaat uit eigenaren van
interventiedatabases. Zij willen graag aan de slag met de suggesties van de gebruikers om daarmee te
zorgen dat er nog beter gebruik gemaakt wordt van de erkende interventies in hun databases.
In sommige sectoren is onbekendheid met de databanken een oorzaak voor het feit dat professionals er
nog niet veel gebruik van maken. Een ander punt is dat professionals vrezen dat een erkende interventie
hen onvoldoende ruimte geeft om te kunnen inspelen op de eigen doelgroep en omstandigheden. De
oplossingen die de deelnemers aandroegen, liggen daarmee ook voor de hand. Hun tips: werk aan een
aantrekkelijke, toegankelijke presentatie van de interventies waarbij de ‘winst’ goed zichtbaar wordt en
geef de gebruikers meer houvast bij het aanpassen van een interventie aan de lokale situatie.
Bedoeling belangrijker dan het systeem
Prof. Saskia Keuzenkamp (VU), manager Effectiviteit bij Movisie, trapte af met een lezing waarin zij
bepleitte steeds de bedoeling goed in de gaten te blijven houden. Interventies zijn een hulpmiddel, geen
doel op zich. Voor veel organisaties, stelde Keuzenkamp, is de ‘systeemwereld’ van beleid en indicatoren
leidend. Excellente organisaties daarentegen volgen een omgekeerde denkrichting. Die redeneren vanuit
de bedoeling – de missie – en kiezen op grond daarvan hun strategie en aanpak. De bedoeling van het
gebruik van erkende interventies is effectiever werken: bestaande werkzame kennis gebruiken en daardoor
maximale impact bereiken met de beschikbare mensen en middelen.
I N VITATIONAL C ONFERENCE ERKENDE INTERVENTIES 11 N O V 2014
Pagina 1 van 3
Keuzenkamp noemde als punten van aandacht het eigenaarschap van de interventie. ‘Not invented by me’
weerhoudt het werkveld soms van het gebruik van erkende interventies. De databanken zouden daarom
een gevoel van collectief eigenaarschap moeten bevorderen – maar hoe, dat vindt ook Keuzenkamp een
lastige vraag. Verder kan het averechts werken wanneer gemeenten als opdrachtgevers steeds meer eisen
gaan stellen aan de activiteiten die zij financieren. Het verplicht gebruiken van erkende interventies
betekent dat de uitvoerende organisaties richting systeemwereld gedwongen worden, ten koste van
aandacht voor de bedoeling ofwel het gewenste beleidsresultaat. Keuzenkamps aanbeveling is daarom dan
ook dat er in de praktijk ruimte moet blijven bestaan voor vakmanschap en experimenten. Ook moeten er
middelen voor evaluatie beschikbaar zijn.
Uit het veld
Het gaat om succeservaringen, zei Chris Kaper van de Krajicek Foundation, die net als met Germie van den
Berg (werkzaam bij het Netwerk Effectieve Jeugdzorg Amsterdam) over zijn praktijkervaringen werd
geïnterviewd door dagvoorzitter Johan Melse. Kaper vond dat het erkenningstraject in de praktijk wel erg
moeizaam bleek uit te pakken: het kost veel tijd en vraagt (te) veel papierwerk van professionals die vooral
gericht zijn op de uitvoering. Van den Berg zag dat anders: succesverhalen zijn belangrijk, maar het gaat bij
erkende interventies wel om meer dan ‘iets leuks vanuit de onderbuik’ zei ze stellig. De driehoek van
professionals, wetenschappers en cliënten maakt samen de richtlijn.
Gebruik interventies onderzocht
Loes Lanting (RIVM/Loket Gezond Leven), Renske van der Zwet (Movisie) en Robert van de Walle (Rutgers
WPF) deden verslag van hun onderzoeken naar het gebruik van erkende interventies en de overwegingen
van (niet-)gebruikers. In vier verschillende werkvelden blijkt dat erkende interventies vaker worden ingezet
dan andere interventies. Tientallen gebruikers gaven bovendien desgevraagd inzicht in hun overwegingen
om al of niet een erkende interventie in te zetten. De belangrijkste reden om wél een erkende interventie
te kiezen is de kwaliteitsgarantie die men daaraan verbindt: de erkenning werkt als een keurmerk. Aan de
andere kant staat een drietal remmende factoren. Allereerst zijn de databanken van erkende interventies
niet in elke sector even bekend en weten professionals niet goed wat ze kunnen met kwalificaties als
‘effectief’, ‘evidence based’ en ‘erkend’. Ten tweede bestaat er een zekere angst voor de eisen en
beperkingen die een erkende interventie met zich meebrengt: ‘het keurslijf’. Potentiële gebruikers vrezen
vaak dat een interventie uit de databank onvoldoende is toegesneden op de specifieke situatie en
doelgroep waar zij zich op richten. En last but not least speelt organisatiecultuur een rol. Sommige
organisaties kiezen bij voorkeur erkende interventies, andere hebben succesvolle (maar niet erkende) eigen
praktijken en werkwijzen waar ze tevreden over zijn en aan vasthouden.
De onderzoekers komen op grond van hun resultaten met de volgende aanbevelingen:
 Verbeter de bekendheid van de databanken.
 Maak duidelijk dat maatwerk mogelijk is.
 Werk verder aan de aanpasbaarheid van interventies.
 Zet in op een cultuuromslag van organisaties.
 Laat financiers sturen op het gebruik van erkende interventies.
Meedenken
De tweede helft van de bijeenkomst waren de deelnemers zelf aan zet. In groepjes werkten zij oplossingen
uit voor wat zij als de grootste problemen zagen. Eén minuut kregen ze om hun punt te maken – en dat
deden ze met verve. Maatwerk versus keurslijf was een onderwerp dat veel aandacht kreeg. Laat
gebruikers intelligent ‘sjoemelen’, bepleitte een van de groepjes; dat wil zeggen: geef ruimte voor het
toesnijden van een interventie op lokale omstandigheden en doelstellingen. Participatie en aandacht voor
beoordeling door de cliënt kwam naar voren als een element dat het gebruik van erkende interventies kan
I N VITATIONAL C ONFERENCE ERKENDE INTERVENTIES 11 N O V 2014
Pagina 2 van 3
ondersteunen. Een wiki met klantwaardering kan daarvoor een middel zijn. Verder werd aangedrongen op
een goede dialoog over de doelstellingen tussen uitvoerder en opdrachtgever.
Betere communicatie vormde de rode draad voor meerdere groepjes. Met name de presentatie en
toegankelijkheid van de interventies kunnen beter, vonden zij. Filmpjes, symbolen, plaatjes, een app…
Gebruik moderne middelen en hengel de ‘gewone’ professional binnen met begrijpelijke taal en
aansprekende resultaten, was het advies. Dan voorkom je dat potentiële gebruikers afgeschrikt worden
door lange lappen saaie tekst. ‘Beste databank-eigenaren, denk eraan dat de mensen in het veld ook
moeten snappen wat er staat. Gebruik eenvoudige en duidelijke taal en zeg wat je bedoelt!’
De voorzitter eindigde met een overzicht van acties waaraan de organisaties volgend jaar gaan werken om
het gebruik te bevorderen.
*Het Samenwerkingsverband Effectieve Interventies bestaat uit NJi, NCJ, NISB, Movisie, RIVM/Centrum
Gezond Leven, Vilans en het Trimbos-instituut
I N VITATIONAL C ONFERENCE ERKENDE INTERVENTIES 11 N O V 2014
Pagina 3 van 3

Download Report