evaluatie en toetsing - Gemeente Noordwijkerhout

Registratienummer
Z-11-00826
INT-14-15048
Datum
1 oktober 2014
Opgesteld door
Rianne Bader
Memo
Onderwerp:
evaluatie en toetsing toepassing van het Beeldkwaliteitplan winkels centrum
Noordwijkerhout
Aanleiding
In de vergadering van de raadscommissie Ruimte en Wonen is verzocht om de toepassing van het
Beeldkwaliteitsplan winkels Centrum (hierna: beeldkwaliteitsplan) te toetsen en evalueren.
Het Beeldkwaliteitplan is door de raad in haar vergadering van 22 december 2011 vastgesteld. Het
beeldkwaliteitplan stelt een kader waarmee wordt geprobeerd de belevingswaarde van het centrum
te verhogen. De Welstandscommissie hanteert de richtlijnen voor de beeldkwaliteit. Bij situaties
waarin duidelijk sprake is van een kwaliteitsverbetering is afwijking van de richtlijnen mogelijk.
Op 25 september 2014 is de vernieuwde welstandsnota vastgesteld. Deze welstandsnota is de
herziening van de nota uit 2004, hierbij zijn ook de beeldkwaliteitsplannen voor deelgebieden, die
sinds 2004 zijn vastgesteld, integraal verwerkt. De beeldkwaliteitscriteria gelden voor nieuwbouw,
verbouwingen, toevoegingen en aanpassingen waarvoor een omgevingsvergunning moet worden
aangevraagd. Er kan dus enkel worden geëist dat de winkels, terrassen en bijbehorende elementen
in overeenstemming met het beeldkwaliteitsplan worden uitgevoerd als hiervoor een
omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen is benodigd.
Uitvoering geven aan het beeldkwaliteitplan en de welstandsnota is de taak van de
Welstandscommissie of diens gemandateerde.
Vergunningsvrij bouwen
Bij vergunningsvrij bouwen en voor bestaande (vergunningsplichtige) bouwwerken geldt een aantal
regels met betrekking tot bouwen, er dient te worden voldaan aan het Bouwbesluit, voorschriften ten
aanzien van gebruik, burenrecht en ook aan redelijke eisen van welstand.
Excessen
Een bouwvergunningsvrij bouwwerk wordt vooraf niet aan de welstandseisen getoetst. Toch zijn er
grenzen aan wat gebouwd mag worden. Bij bouwwerken die 'in ernstige mate in strijd zijn met
redelijke eisen van welstand' kan de gemeente ingrijpen. Hiervoor is de zogenaamde 'repressieve
welstandstoets' ingesteld; een excessenregeling. Van een exces is sprake als het uiterlijk van een
bouwwerk sterk afwijkt van en afbreuk doet aan de omgeving.
Burgemeester en wethouders kunnen de eigenaar van een bouwwerk dat ‘in ernstige mate in strijd
is met redelijke eisen van welstand’ aanschrijven om die strijdigheid op te heffen. Criteria hiervoor
zijn in de welstandsnota opgenomen. Voor de gemeente geldt het criterium dat er bij ernstige
strijdigheid met redelijke eisen van welstand sprake moet zijn van een exces, dat wil zeggen een
buitensporigheid in het uiterlijk die ook voor niet-deskundigen evident is en die afbreuk doet aan de
ruimtelijke kwaliteit van een gebied.
In de excessenregeling wordt onder andere ‘te opdringerige reclames’, ‘armoedig materiaal gebruik’
en ‘felle of contrasterende kleuren’ genoemd.
Pagina 1 van 7
Wetswijzigingen sindsdien en gevolgen
Sinds de vaststelling van het beeldkwaliteitsplan is het vergunningsvrij bouwen gewijzigd. Op 1
november 2014 verandert Bijlage II van het Besluit omgevingsrecht (Bor) weer. Door deze wijziging
zal het vergunningsvrij gebruiken en bouwen weer verder worden opgerekt.
Zo is het mogelijk om vergunningsvrij veranderingen aan een bouwwerk aan te brengen mits er
geen veranderingen van de draagconstructie, brandcompartimentering of beschermde
subbrandcompartimentering, het bebouwd oppervlakte of het bouwvolume plaats vindt. Dit betekent
dus dat het wijzigen van materialisering of kleuren geheel vergunningsvrij is.
Het is ook toegestaan om vergunningsvrij een reclame-uiting van een halve vierkante meter of
kleiner, niet verlicht, op het eigen pand te plaatsen. Zolang deze werkzaamheden niet ‘in ernstige
mate in strijd zijn met de redelijke eisen van welstand’ kunnen deze bouwwerken dus in iedere
vorm, kleur en van ieder materiaal worden uitgevoerd.
Toetsing van de toepassing
Het beeldkwaliteitplan (en daarmee ook de welstandsnota) bevat voorschriften voor diverse
elementen die de beeldkwaliteit bepalen. Uitgangspunt is het enerzijds behoud van de aanwezige
historische kwaliteiten en anderzijds het aansturen op verbeteringen. Variatie zonder verrommeling
is uitgangspunt in dit bijzonder welstandsgebied.
Hieronder worden de diverse elementen benoemd, er wordt beschreven welke kwaliteit nagestreefd
dient te worden. Ieder element of combinatie van elementen wordt verder uitgelegd aan de hand
foto’s van voorbeelden:
1. Korrelgrootte
Met korrelgrootte wordt bedoeld de omvang van de afzonderlijke bouwstenen waarmee de
straatwand is opgebouwd. Het beleid is er op gericht om het kleinschalige, dorpse,
individuele en pandsgewijze karakter te versterken.
X
V
De parcellering dient niet alleen te worden uitgevoerd in kleurstelling maar ook in
materialisering, rooilijnverspringing, variatie in bouwhoogte, puien, gevelopeningen, kozijnen
en ramen
2. Gevelopbouw en verhoudingen
De opbouw van een in verticale richting is die van de driedeling: basement, middenstuk en
bekroning. De begane grond is hoger dan de overige verdiepingen.
3. Topgevels/kappen
Een eenduidige kap of topgevel is het uitgangspunt en is vormgegeven als beëindiging of
bekroning van de gevel. Het ontbreken van een gevelbeëindiging levert vaak een incompleet
en armoedig beeld op.
Pagina 2 van 7
X
V
Elke straatgevel dient een plint, evt middenstuk en een topgevel of kap te hebben anders
ziet het pand er incompleet uit.
4. Arcades en overbouwingen
Arcades en overbouwingen zijn niet in te passen in de schaal van Noordwijkerhout, arcades
en overbouwingen hebben alleen een toegevoegde waarde aan de beeldkwaliteit als ze
minstens 6 meter hoog zijn en 3 meter diep.
X
De overbouwingen zijn te laag en smal om een echte kwalitatieve verblijfsruimte van de
winkel te zijn. Door deze overbouwingen ontstaat een terugliggende gevel, de winkels zijn
hierdoor nauwelijks zichtbaar.
5. Materiaal- en kleurgebruik, detaillering
Een positieve beleving is gebaat bij toepassing van hoogwaardige materialen, terughoudend
kleurgebruik en hoge mate van detaillering.
6. Luifels
Doorgaande pand- of gevelbrede luifels zijn niet toegestaan, gevels zonder luifels vormen
het uitgangspunt. Luifels verstoren het pandsgewijze karakter.
X
Pagina 3 van 7
Een doorgaande luifel langs meerdere panden verstoort het pandgewijze karakter en breken
de verticale geleding van het pand.
7. Reclame op de gevel
Reclame-uitingen moeten worden geïntrigeerd in de vormgeving van het gebouw.
Gevelreclames beperken zich tot de ruimte tussen begane grond en eerste verdieping.
Lichtbakken en spandoeken op en evenwijdig aan de gevel zijn alleen toegestaan als
hiervoor in de architectuur een plek voor is opgenomen. Knipperende en bewegende
reclames zijn niet toegestaan.
X
V
Reclame-uitingen dienen te worden geïntegreerd in de vormgeving van het gebouw/
lichtbakken en spandoeken op de gevel zijn niet toegestaan als hier in de architectuur geen
uitdrukkelijke plek voor is opgenomen.
8. Zonwering
Alleen inklapbare, inrolbare en invouwbare schermen en markiezen zijn toegestaan. Het
kleurgebruik is terughoudend en past in het algehele straatbeeld. Plastic en/of glimmende
schermen en markiezen zijn niet toegestaan. Schermen en markiezen steken maximaal 1,50
m uit het vlak van de gevel en op 0,3 m uit de zijgrens.
X
V
Schermen mogen niet meer dan 1,5 meter uit het vlak van de gevel steken en dienen op 0,3
m van de zijkant te worden geplaatst.
9. Winkelketens en huisstijlen
Winkelketens moeten aan dezelfde regels voldoen als andere winkels.
Pagina 4 van 7
X
V
Borden en lichtbakken zijn vaak grof en dragen zelden bij aan de architectonische kwaliteit
en de positieve beleving van het pand. Losse letters op de gevel zorgen ervoor dat de gevel
visueel doorloopt. Ze vormen geen onderbreking van de architectuur maar een toevoeging.
10. Uithangborden, vlaggen en banieren
Één uithangbord of banier per pand of winkel is toegestaan. Een uithangbord heeft een
oppervlakte van max 0,65 m2, dikte max 0,1 m. Een lichtbak haaks op de gevel is toegestaan
indien deze passend is in het straatbeeld en heeft een oppervlakte van max 0,65 m2, dikte
max 0,2 m. Vlaggen zijn niet toegestaan.
X
Vlaggen zorgen voor een onrustig straatbeeld. Banieren vormen een aantrekkelijker
alternatief, indien ze vervaardigd worden van verduurzaamd textiel, deze stralen een zekere
rust uit.
11. Reclame op en in etalages
Reclame op en achter etalageruiten is toegestaan tot max 20%, bij vervanging van
gevelreclame, in combinatie met gevelreclame 5%. Dichtplakken van ruiten is niet
toegestaan, uitzondering bij hoekpanden, dan mag een of meerdere etalages.
V
Pagina 5 van 7
12. Ramen boven de winkels
Woningen boven winkels heeft (vaak) een positieve, levendige uitstraling. Indien er niet
wordt gewoond dan niet de ramen afplakken of dichthangen.
V
Als de winkels gesloten zijn zorgen de woningen boven de winkels voor een leefbare
invloed.
13. Winkelbeveiliging
Dichte metalen rolluiken zijn niet toegestaan, beveiligingsmaatregelen mogen niet leiden tot
zichtbare bakken aan de gevel die niet zijn weggewerkt.
X
V
De traditionele stalen rolluiken hebben een zeer negatieve uitstraling. Opengewerkte
rolluiken of schaarhekken achter de etalageruit hebben al een positievere uitstraling.
14. Uitstalling en uitstalborden
Er mag worden uitgestald tot max 1 meter uit de gevel, maximaal één uitstalbord per winkel,
erf of pand. De oppervlakte van het uitstalbord bedraagt maximaal 0,75 m2.
15. Terrassen en terrasafscheidingen
Overdekte terrassen zijn niet toegestaan. Het gebruik van terrasafscheidingen, parasols,
verwarmingselementen moet zoveel mogelijk worden beperkt. Reclamevoering is in zeer
beperkte mate toegestaan. Terrasafscheidingen zijn maximaal 1,5 meter en vanaf 0,75 m
volledig transparant. Terrasmeubilair is van riet, rotan, hout, metaal of materialen met
vergelijkbare kwalitatieve uitstraling. De kleur is naturel of onopvallend. Het is niet
toegestaan terrasmeubilair aan of op de openbare weg op te slaan.
Pagina 6 van 7
V
Terrassen hebben een tijdelijk karakter of zijn gebaseerd op de historische kwaliteiten. De
kleuren zijn neutraal en onopvallend.
Conclusie en aanbeveling
Er is een geleidelijk kwaliteitsverbetering zichtbaar in het centrum. Er zijn nieuwe maar ook
bestaande winkels die hun pand in overeenstemming met de regels van het beeldkwaliteitsplan
verbeteren.
Er zijn nog verbeteringen mogelijk en er zal ook naar alle waarschijnlijkheid nog een hoop gaan
wijzigen in de loop van de tijd. Toch zullen niet alle winkeliers hier in meegaan (ieder om hun eigen
moverende redenen), het gewenste beeld is ook moeilijk afdwingbaar voor de gemeente. Veelal zijn
we afhankelijk van eigen initiatieven. Het is dan ook zaak de ondernemers te enthousiasmeren en te
stimuleren dat zij het beeldkwaliteitplan omarmen. Om dit te bereiken is het raadzaam om proactief
informatie te verstrekken. In het laatste overleg tussen de NOV en de portefeuillehouder Centrum
(wethouder De Jong) is het beeldkwaliteitsplan ook aan de orde geweest. Overwogen is om het
beeldkwaliteitplan nadrukkelijk onder de aandacht van de pandeigenaren in het centrum te brengen.
Handhaving is in juridisch opzicht een lastige manoeuvre. De elementen die (nu nog) niet in
overeenstemming zijn met het beeldkwaliteitsplan zijn echter nog niet dusdanig in strijd met de
redelijke eisen van de welstand dat er gebruik moet worden gemaakt van de excessenregeling.
Pagina 7 van 7

Download Report