Dichterbij MAGAZINE VOOR LEDEN VAN RABOBANK ARNHEM EN OMSTREKEN VOORJAAR 2014 ARNHEM EN OMSTREKEN 3039 In ere hersteld: Renkumse Molen »32 ENERGIEBESPARING ONDERNEMERS & INNOVATIE FINANCIËLE PLANNING Wat levert zo’n investering nu op? »10 Lokale trots bij Herman Wijffels Prijs »22 Annemarie van Gaal geeft tips »28 OM DE HOEK 2 ARNHEM EN OMSTREKEN Rabobank Arnhem en Omstreken is trotse hoofdsponsor van de verkiezing 'Ondernemer van het Jaar' in Westervoort. Namens de bank was Loes Bieuwinga-Pennings, manager MKB (derde van links), op 16 januari aanwezig om Arno Raaijmakers van Camper en Caravan Service Arno de Aanmoedigingsprijs te overhandigen. www.ondernemend westervoort.nl FOTO: WESTERVOORT PLAZA 3039 VERKIEZING ONDERNEMER VAN HET JAAR IN WESTERVOORT 3 FLIP JUCH VOOR WOORD directievoorzitter Rabobank Arnhem en Omstreken DOE HET ZELF E en nieuw jaar geeft nieuwe energie. Energie om dingen in huis aan te pakken of om iets nieuws te beginnen. Misschien wordt dit wel het jaar van die grote verbouwing die al zo lang gepland stond? Deze editie staat in het teken van ‘zelf doen’. Tegenwoordig kunnen we veel dingen zelf, dankzij internet en nieuwe technologie. Bijvoorbeeld energie: die wekken we al voor een groot deel zelf op met zonnepanelen. Net als in veel sectoren kunt u ook bij de Rabobank steeds meer zelf regelen. Of het nu gaat om uw bankzaken of het voorbereiden van uw hypotheekgesprek. Veel mensen vinden het prettig dat zij voor dit soort zaken minder afhankelijk zijn van de bank. Bent u niet zo’n doe-het-zelver? Geen probleem. Dan doen we het gewoon samen. COLOFON Redactie Rabobank Nederland, vdbj_ en Rabobank Arnhem en Omstreken Druk & handling: vdbj_, Frank van der Kolk, Amstelveen Zonder schriftelijke toestemming van de Rabobank mag niets uit deze uitgave worden overgenomen of gekopieerd. De Rabobank en vdbj_ besteden uiterste zorg aan de betrouwbaarheid en actualiteit van alle gepubliceerde data. Onjuistheden kunnen echter voorkomen. De Rabobank en vdbj_, alsmede de aan hen gelieerde ondernemingen en toeleveranciers, zijn niet aansprakelijk voor onjuistheden of enig handelen op grond van de inhoud van dit blad. 4 ARNHEM EN OMSTREKEN Wellicht heeft u al vernomen dat de Rabobank Ledencertificaten Rabobank Certificaten zijn geworden. We nemen u mee in wat er is veranderd en hoe het werkt. Ook hebben we weer een aantal lokale artikelen voor u geschreven. Zo zijn we erg trots op de nominaties van onze lokale ondernemers Inreda Diabetic en Deepwater Energy voor de Herman Wijffels Innovatieprijs in 2013. De prijsuitreiking is inmiddels geweest, we stellen deze innovatieve ondernemers graag aan u voor. U leest over de Renkumse Molen, die is gerenoveerd mede dankzij een bijdrage uit het Stimuleringsfonds. In november vorig jaar vond verder de ledenraadsverkiezing plaats. Tijdens deze verkiezing heeft u, als lid van onze bank, kunnen stemmen op de kandidaten van uw voorkeur. De acht nieuwe en twee herkozen ledenraadsleden stellen zich voor. Ledenaanbiedingen vindt u vanaf pagina 36. Dichterbij ARNHEM EN OMSTREKEN THEMA: DOE HET ZELF 10 28 Duurzaam (ver)bouwen loont Annemarie van Gaal over de drie financiële R-en GROENBELEGGINGEN 8 Groen sparen en beleggen WONINGMARKT 14 Verbouwen of verhuizen? CYBERCRIMINALITEIT 16 Digitale diefstal BELEGGEN 10 18 Ledencertificaat wordt Rabobank Certificaat ONDERNEMERS EN INNOVATIE 22 Herman Wijffels Innovatieprijs INFOGRAPHIC 26 Uw financiële schoonmaak RABOBANK STEUNT 32 22 De Renkumse Molen LEDENRAAD 34 Nieuwe ledenraadsleden 3039 RUBRIEKEN 14 34 2 Om de hoek 6 Kort nieuws 17 Verhuizen of verbouwen? Feiten en cijfers 21 Puzzel 31 Twitter @RaboArnhem 36 Leden-voor-leden 38 Ledenaanbiedingen 39 Column Han Dieperink 40 Mijn mooiste plekje 5 KORT Lezersonderzoek Dichterbij WAT VINDT U? In het najaar van 2013 heeft Rabobank Arnhem en Omstreken onder een selectie van Dichterbij lezers een onderzoek uitgevoerd. De uitkomsten van dit onderzoek hebben ons inzicht gegeven in hoe u Dichterbij waardeert en helpen ons verder in het afstemmen van het magazine op uw behoeften. N aast artikelen over de financiële markt en andere bank gerelateerde onderwerpen gaf u aan veel interesse te hebben in de lokale artikelen. Denk hierbij aan de interviews met lokale ondernemers, of een fotoreportage van een project dat een bijdrage uit het Rabobank Stimuleringsfonds heeft ontvangen. De ledenraad van Rabobank Arnhem en Omstreken vertelt ook via Dichterbij wat hen bezighoudt. Van een verslag van een vergadering, tot een artikel waarin ledenraadsleden hun mening geven over een bepaald onderwerp. Uit het onderzoek bleek dat dit artikel minder goed gelezen wordt. Daar houden wij vanaf nu rekening mee. We vroegen u ook hoe u staat tegenover een digitale Dichterbij. De meningen waren hierover erg verdeeld. Ondanks de Gewijzigde openingstijden S teeds meer klanten regelen hun bankzaken zelf. Bijvoorbeeld via internet of mobiel bankieren op hun smartphone. Gevolg hiervan is dat het aantal bezoeken aan onze vestigingen steeds meer afneemt. Om deze reden hebben we per 1 februari jl. de openingstijden van een aantal vestigingen aangepast. Onze vestigingen aan de Kronenburgsingel 21 in Arnhem en De Overtuin 6 in Velp zijn voortaan op zaterdag geopend van 10.00 tot 14.00 uur. 6 ARNHEM EN OMSTREKEN Onze vestiging aan het Willemsplein 6 in Arnhem is op donderdag geopend van 9.00 tot 20.00 uur en de vestiging aan de Pastoor Bruggemanlaan 31a in Oosterbeek is op vrijdag geopend van 9.00 tot 17.30 uur. De openingstijden op de overige dagen en van onze overige vestigingen blijven voorlopig ongewijzigd. Een actueel overzicht van onze vestigingen en openingstijden vindt u op www.rabobank.nl/arnhem. digitale ontwikkelingen hebben we, mede op basis van uw reacties, gekozen om Dichterbij als papieren magazine te blijven uitgeven. De deelnemers bedanken we bij deze hartelijk voor hun bijdrage. JIJ BENT DE BAAS Een eigen bedrijf begint met een goed idee. En dan? Aanscherpen, uitproberen, doelgroepdenken en natuurlijk: de financiën op orde krijgen. Daar kun je als jonge ondernemer wel wat hulp bij gebruiken. De Rabobank vindt het belangrijk dat jongeren goed leren omgaan met geld, en daarom is er B.O.E.G.: baasovereigengeld.nl. Hier vind je handige tips over het opstarten van je eigen bedrijfje, adviezen over geld en ervaringen van andere jonge ondernemers. Slim, interessant en leerzaam! IEDEREEN OVER OP IBAN Zestien dagen hockeyen in Den Haag N a zestien jaar is het weer zover: het WK hockey vindt in Nederland plaats! En het belooft een evenement vol sportieve topprestaties te worden, met elke dag een Oranjewedstrijd van het heren- of damesteam. Beide ploegen spelen al jaren mee in de wereldtop en ook dit WK zijn er me- daillekansen voor Nederland, zeker met talenten als Maartje Paumen en Robbert Kemperman op het veld. Voor de Rabobank is het WK het volgende hoogtepunt in een lang en intensief partnership met de KNHB, waarbij het hockey zowel op topniveau als op verenigingsniveau overal in het land wordt gestimuleerd. Kampioen worden in eigen land zou een heel mooie bekroning van deze samenwerking zijn. Benieuwd hoe onze hockeyers het gaan doen? Kijk dan van 31 mei t/m 15 juni naar de Rabobank Hockey World Cup 2014. HET ACTUELE SPEELSCHEMA IS TE VINDEN OP RABOBANKHOCKEYWORLDCUP2014.NL. Online diensten RABO BANKIEREN APP: HANDIG! M et de Rabo Bankieren App kunt u altijd en overal uw saldo checken, overboeken en iDEAL-betalingen doen voor online shoppen. De acceptgiroscanner maakt het makkelijk om uw acceptgiro’s te scannen en betalen. Vanaf september 2013 kunt u ook zelf eenvoudig een Interpolis Kortlopende Reisverzekering afsluiten via de app. Met onze online diensten kunt u meer dan u denkt! DE RABO BANKIEREN APP IS BESCHIKBAAR VOOR IPHONE, IPAD, IPOD TOUCH, ANDROID EN WINDOWS 3039 PHONE. Door SEPA betaalt en boekt u geld over met IBAN, een langer internationaal rekeningnummer. Daarnaast zijn er nieuwe, Europese betaalproducten, zoals de Euro incasso. Wist u dat Euro incasso’s teruggeboekt worden naar uw rekening als hier langer dan vier werkdagen onvoldoende saldo op staat? Zorg dus ook bij automatische incasso’s dat u voldoende saldo hebt. Lees hoe u een IBAN kunt opzoeken op rabobank.nl/iban. DOEN EN LATER Vanaf maart start de campagne Doen & Later. We leven langer, we letten beter op onze gezondheid en we willen vandaag en morgen samen kunnen genieten van het leven. Daarom is het belangrijk om nu goed na te denken over de toekomst en uw zaken op orde te brengen. Om u te helpen, ontwikkelden we een serious game. Wilt u als eerste een sneakpreview zien? Meld u dan aan door te mailen naar: [email protected]. VERZEKERINGEN ZELF REGELEN De Rabobank verkoopt verzekeringen van Interpolis. Waarom? Omdat Interpolis een ruim assortiment verzekeringen met uitgebreide dekkingen biedt. U kunt uw verzekeringen eenvouding afsluiten, inzien en wijzigen via Rabo Internetbankieren. Nieuw is dat u nu ook de kortlopende reisverzekering kunt afsluiten in de Rabo Bankieren App. Bent u nog passend verzekerd? Doe de polischeck op Rabobank.nl. 7 GROENBELEGGINGEN RABO GROEN BANK Sparen voor een groene toekomst Bijdragen aan de verduurzaming van onze economie door te sparen? Met de inleg van een GroenSpaarrekening financiert de Rabo Groen Bank duurzame initiatieven. Dat levert echt iets op voor de toekomst. TEKST: PETER VAN STEEN FOTO'S: STUDIO SPASS D enk bijvoorbeeld aan duurzame bouw, biologische landbouw, de toepassing van zonne-energie of windenergie, Groen Label Kassen, aardwarmte of geothermie en de recycling van grondstoffen. Een van de projecten die door de Rabo Groen Bank is gefinancierd is de bedrijfsactiviteit van Arno La Haye, directeur van Inashco. Inashco wint non-ferrometalen zoals aluminium en koper terug uit de restassen van afvalenergiecentrales. La Haye: ‘Bij de winning van nonferrometalen komt in de traditionele mijnbouw veel CO2 vrij. Bij de recycling van deze metalen uit afval wordt de CO2-uitstoot met wel 95 procent gereduceerd. Extra voordeel is dat de overblijvende as zo schoon is, dat die weer als grondstof voor de betonindustrie kan dienen. Daardoor wordt ook de carbon footprint van afvalenergiecentrales sterk gereduceerd. Mede dankzij de Groenfinanciering door de Rabo Groen Bank hebben we de pioniersfase van ons 8 ARNHEM EN OMSTREKEN bedrijf vlot achter ons kunnen laten. Daardoor zijn we snel een stabiele en gevestigde marktpartij geworden.’ GROEN BELEGGEN Groenbanken verstrekken leningen met het geld van groene spaarders en beleggers die specifiek hun geld in een duurzame, groene economie willen investeren. Zolang de Rabo Groen Bank door de Belastingdienst als groenfonds is aangewezen, valt het GroenSparen onder de groene beleggingen. Het tegoed op een GroenSpaarrekening wordt gebruikt voor het financieren van groene projecten. Hierdoor zijn er fiscale voordelen (zie kader). Bij Rabo GroenSparen wordt elke storting voor de duur van één jaar geblokkeerd. Na afloop van die periode is het mogelijk om het bedrag zonder beperkingen op te nemen. ONDERNEMERS HELPEN ‘In 2013 financierde de Rabo Groen Bank al voor bijna 200 miljoen euro aan duurzame projecten. Dit De Rabo Groen Bank gebruikt de tegoeden op GroenSpaarrekeningen voor de financiering van groene projecten. 3039 RABO GROENSPAREN zijn allemaal initiatieven van ondernemers die met ons onderschrijven dat duurzaamheid geen vage term is, maar een concreet doel waaraan we gezamenlijk werken.’ Aan het woord is Huub Keulen, directielid van de Rabo Groen Bank, een dochteronderneming van de Rabobank. ‘We helpen ondernemers die een goed initiatief voor een duurzaam project of een groene innovatie hebben’, zegt Keulen. ‘Dat doen we door middel van een Groenfinanciering. Daarmee kunnen ondernemers projecten financieren tegen een gunstigere rente. We zijn altijd op zoek naar ondernemers met hart voor duurzame ontwikkeling en een scherp oog voor groene kansen.’ Om in aanmerking te komen hebben ondernemers een Groenverklaring van de overheid nodig en moeten zij minimaal 25.000 euro investeren. Bij het aanvragen van een Groenverklaring helpen zowel adviseurs van de Rabobank als van de Rabo Groen Bank. GREEN DEAL De Rabo Groen Bank hoort tot het zogeheten Groenberaad. Hierin overleggen de overheid en Groenbanken over nieuwe financieringsmogelijkheden. In het Energieakkoord hebben de Groenbanken en het kabinet een Green Deal gesloten om de financieringsmogelijkheden van duurzame energieprojecten te verhogen. Er is een expertisecentrum opgericht waar technische kennis en kennis van financiering bij elkaar worden gebracht. Voor groene beleggingen, zoals Rabo GroenSparen, geldt een extra vrijstelling van de vermogensrendements-he ffing (1,2%) van 56.420 euro per persoon boven het normale heffingsvrije vermogen van 21.139 euro. Naast deze vrij- stelling geldt voor groene beleggingen een extra heffings- korting van 0,7% over de in box 3 vrijgestelde waarde van deze beleggingen op 1 januari. Deze korting mag u in mindering brengen op uw inkomstenbelasting. MEER INFO: HTTP://RABO.NL/T02QD 9 Wat is mogelijk? Verken snel en makkelijk zelf uw besparingsmogelijkheden. Kijk op verbeteruwhuis.nl. Beantwoord zes vragen en zie hoe comfortabel en energiezuinig uw huis is. Ontdek hoe u uw woning comfortabeler en zuiniger kunt maken. Vind besparingen en kosten en kijk of u in aanmerking komt voor subsidies. ENERGIEBESPARING SPAREN OF INVESTEREN? Maak uw huis zuinig Investeren in een energiezuinige woning is goed voor het milieu én financieel interessant. Vaak levert het meer rendement op dan een spaarrekening. TEKST: JOS LEIJEN FOTO'S: IMD STUDIO, ISTOCK 3039 D e energierekening maakt een fors deel uit van uw woonlasten. Vooral oudere woningen zijn vaak “lek”; veel warmte gaat verloren door kieren, slechte isolatie, enkel glas en verouderde installaties. Het goede nieuws is dat u zelf veel kunt (laten) doen om de energierekening omlaag te brengen. En veel maatregelen kosten minder dan ze opbrengen. Anke van Hal is hoogleraar Duurzame Bouw en Ontwikkeling bij de Nyenrode Business Universiteit. ‘Er zijn volop mogelijkheden om woningen te verbeteren’, zegt zij. ‘Wij hanteren altijd de trias energetica: drie stappen om het energieverbruik omlaag te brengen. De eerste stap is verbeteren van de isolatie, zodat het minder energie kost om de woning te verwarmen of te koelen. Daarna kijken we naar mogelijkheden om iets te doen met duurzame energie, zoals zonnepanelen of een zonneboiler. Tot 11 slot kun je installaties verbeteren of vervangen, zoals een hr-ketel of lagetemperatuurverwarming.’ ‘Veel energiebesparende maatregelen leveren meer geld op dan dat ze kosten' 12 ARNHEM EN OMSTREKEN DUBBEL DUURZAAM Welke maatregelen het meest effectief zijn, verschilt per woning. De website meermetminder.nl geeft een indicatie van besparingen die haalbaar zijn. Zo scheelt een geïsoleerd dak al snel 780 m3 gas. Bij een gemiddelde gasprijs van 65 cent per m3 bespaart u dan 507 euro per jaar. U kunt hierbij overwegen duurzaam isolatiemateriaal te gebruiken, zoals vlas. Dan bent u dubbel duurzaam bezig. Andere manieren om uw woning te isoleren zijn gevel- en spouwmuurisolatie, het isoleren van de vloer en het plaatsen van dubbel glas. Met extra isolerend hr++-glas kunt u per jaar honderden euro’s op energie besparen. LET THE SUN SHINE Is uw woning goed geïsoleerd, dan kunt u overwegen uw eigen energie op te wekken. Zonne-energie is hierbij de meest voor de hand liggende optie, aldus Hans van den Boom, sectormanager Duurzame Energie bij de Rabobank. ‘De kostprijs van de panelen is fors gedaald. Omdat je mag salderen met je eigen stroomverbruik is het ook zonder subsidie gewoon goed voor je portemonnee. Per kWh zonnestroom bespaart een particulier gemiddeld 22 cent. Je verdient je investering binnen tien jaar terug en de panelen gaan meer dan twintig jaar mee.’ Zonne-energie krijgt naar verwachting een extra impuls voor collectieve initiatieven door het Energieakkoord Duurzame Ontwikkeling, dat in augustus is getekend. Voor overtollige stroom die u opwekt en teruglevert aan het energienet, ontvangt u een vergoeding van uw energiebedrijf, maar u betaalt hierover ook energiebelasting. Die belasting gaat omlaag van 11,6 cent naar 4,1 cent per kWh. Deelnemers binnen een zogeheten postcoderoos kunnen samen investeren in zonnepanelen die zij bijvoorbeeld op een sporthal leggen. Van den Boom: ‘Hoe interessant dit uiteindelijk wordt, hangt af van de administratieve en technische SPAREN OF BESPAREN? 3039 vereisten. Het mag niet te ingewikkeld worden, dan haken mensen af.’ STROOMVERDELER Van den Boom is enthousiast over de slimme stroomverdeler Herman, ontwikkeld door Christiaan Brester van LENS in Amsterdam. Herman verdeelt zonnestroom van een gedeeld dak over de elektriciteitsmeters van individuele bewoners. Het probleem van de energiebelasting is hiermee van de baan: huishoudens hoeven over zonnestroomproductie geen belasting te betalen zolang ze op jaarbasis minder produceren dan ze zelf verbruiken. Brester kreeg voor zijn vinding de Herman Wijffels Innovatieprijs 2013. ‘Herman verdeelt de stroom van een groot veld zonnepanelen, bijvoorbeeld op het dak van een appartementengebouw, over individuele aansluitingen’, legt Brester uit. ‘Dat heeft diverse voordelen. Je betaalt alleen voor de stroom die je zelf verbruikt. Het overschot lever je aan het net en de opbrengsten verdeel je. Bovendien kun je sturen waar de stoom heengaat. Als bewoners niet willen meedoen, kan dat. En als ze niet betalen, kun je de toevoer afsluiten.’ Het winnen van de Herman Wijffels Innovatieprijs heeft LENS in een stroomversnelling gebracht. ‘We hebben verschillende overeenkomsten gesloten met woningcorporaties en verenigingen van eigenaren. De prijs van 50.000 euro kunnen we goed gebruiken om Herman verder te verbeteren.’ Wat levert meer op? Een spaarrekening of investeren in energiebesparing? De Standaard Rekenmethode Rendementen van Milieu Centraal geeft u antwoord. Het rendement van bijvoorbeeld dakisolatie is volgens deze methode vergelijkbaar met een rente van 9 procent op een spaarrekening. Laat voor een specifiek advies voor uw woning een Maatwerkadvies energiebesparing opstellen. Kies altijd een adviseur met een zogeheten Beoordelingsrichtlijn (BRL) 9500-02certificaat. ENERGIEBESPAARFONDS Investeren in duurzaamheid kost geld, maar levert ook geld op (zie kader). Veel ingrepen hebben een beter rendement dan een spaarrekening. U kunt ook geld lenen om uw woning energiezuiniger te maken. De Rabobank heeft samen met de ASN Bank bijgedragen aan het Nationaal Energiebespaarfonds van het Rijk. U kunt bij dit fonds tegen aantrekkelijke voorwaarden leningen afsluiten van 2.500 tot 25.000 euro om uw huis te verbeteren. 13 WONINGMARKT ALS UW HUIS TE KLEIN IS Verbouwen of verhuizen? Een huis verkopen is lastiger dan enkele jaren geleden. Huizenbezitters die uit hun jasje zijn gegroeid staan voor een dilemma: ga ik verhuizen of verbouwen? Een paar overwegingen. TEKST: JASPERIEN VAN WEERDT FOTO'S: MARTIJN DE KRUIJF 1 IS VERHUIZEN ECHT NOODZAKELIJK? De keuze om te verhuizen of te verbouwen begint met de vraag waarom uw huidige woning niet meer aan uw wensen voldoet. Kunt of wilt u niet in uw huidige omgeving blijven wonen, dan is de keuze voor verhuizen snel gemaakt. Maar soms kunt u door middel van een aantal aanpassingen uw woning verbeteren of vergroten. Verbouwen is meestal goedkoper dan een nieuw huis kopen en inrichten. 2 IS VERBOUWEN WEL EEN OPTIE? Voor een aantal verbouwingen hebt u een vergunning nodig. Dit geldt vooral voor verbouwingen aan de voorkant van de woning. Op de website omgevingsloket.nl kunt u checken of dit voor u het geval is. De gemeente moet binnen acht weken een besluit nemen over uw vergunningaanvraag. Buren hebben daarna nog zes weken de tijd om bezwaar te maken. Bij ingrijpende verbouwingen zijn de termijnen langer. 14 ARNHEM EN OMSTREKEN 3 WAT KOST VERBOUWEN? De kosten van een verbouwing hangen af van de aard van de werkzaamheden, de gebruikte materialen en de inzet van vakmensen. Wilt u de verbouwing financieren via een tweede hypotheek, dan brengt dit ook kosten met zich mee voor onder meer de bemiddeling en de notaris. Het is verstandig om bij verbouwingen vooraf een begroting te maken, eventueel met hulp van een architect of een bouwkundig bureau. Hans André de la Porte, woordvoerder van de Vereniging Eigen Huis, adviseert om minimaal 10 procent in te calculeren voor onvoorziene kosten. Bij een oud huis is het risico op onaangename verrassingen groter dan bij een nieuw- bouwwoning. De kosten van een eventuele bouwvergunning kunnen per gemeente nogal verschillen. Kijk voor een indicatie op de website van de Vereniging Eigen Huis. Met de Rabo Woonlasten Calculator kunt u de gevolgen van een verbouwing voor uw maandlasten berekenen. Kunt u uw woonwensen realiseren met een verbouwing? Of is verhuizen een betere optie? HANDIGE WEBSITES 3039 De Rabo Woonlasten Calculator berekent de gevolgen van een verbouwing of verhuizing voor uw maandlasten. Kijk op http://rabo.nl/2zbyb. De verbouwscan van de Vereniging Eigen Huis geeft een indicatie van de kosten en baten van een verbouwing: www.eigenhuis.nl/tools /verbouwscan 4 WAT KOST VERHUIZEN? Naast de aankoopkosten van uw nieuwe woning, moet u bij een verhuizing ook rekening houden met kosten voor de financiering, de verhuizing en de inrichting van uw huis en tuin. Daarnaast is het belangrijk om na te gaan voor welke prijs u uw huis denkt te kunnen verkopen en of er eventueel een restschuld overblijft. Bij het kadaster kunt u een overzicht opvragen van de recente aankoopprijzen van woningen in uw postcodegebied. Vanwege de onzekerheid op de huizenmarkt is het verstandig eerst uw oude huis te verkopen voor u een nieuwe woning koopt. Is dit onmogelijk, informeer dan bij uw hypotheekverstrekker naar de mogelijkheden voor een overbruggingshypotheek. Dat is een tijdelijke lening waarmee u de periode kunt “overbruggen” tot uw oude huis is verkocht. U mag de rente over beide woningen enkele jaren aftrekken. 5 WAT LEVERT EEN VERBOUWING OP? Een verbouwing kan de waarde van uw woning verhogen, maar de kans is groot dat u de investering niet volledig terugverdient. Verbouwingen die extra leefruimte creëren, zoals de omvorming van een bergzolder naar een woonzolder, voegen volgens Hans André de la Porte meer waarde toe dan bijvoorbeeld de aanleg van een designkeuken. Achterstallig onderhoud adviseert hij altijd aan te pakken, want een slecht onderhouden woning is lastig te verkopen. ‘Overige verbouwingen moet u vooral doen voor uw eigen woongenot, want het geïnvesteerde bedrag haalt u er vrijwel nooit helemaal uit.’ DOE DE TEST: HTTP://RABO.NL/B9I2U 15 CYBERCRIMINALITEIT Digitale diefstal Burgers zijn bijna even vaak slachtoffer van hacken als van diefstal. Met alertheid en veiligheidsmaatregelen kunt u veel narigheid voorkomen. Vier vormen van cyberdiefstal op een rij. TEKST: ARJAN VAN BIJNEN EIGEN VERANTWOORDELIJKHEID Slachtoffers van cyberdiefstal kunnen niet vanzelfsprekend rekenen op een vergoeding van de geleden schade door de bank. Dat hangt van de situatie af. U bent zelf verantwoordelijk voor bescherming van uw gegevens, bijvoorbeeld via regelmatige saldocontroles, het up-to-date houden van software en verantwoord internetten. Wanneer u vrijwillig codes hebt afgegeven aan derden, valt de schade buiten het vergoedingsbeleid. 16 ARNHEM EN OMSTREKEN 1 Malware. Een kwaadaardige software die niet door de virusscanner wordt herkend. Deze verzamelt ongemerkt privégegevens, die kunnen worden gebruikt voor allerlei doeleinden: spionage, fraude, afpersing, enzovoort. Wim Hafkamp, Chief Information Security Officer Rabobank Group: ‘Wees voorzichtig met het bezoeken van onbekende websites. Zo verklein je de kans op infecties. Het is echter geen garantie, want malware wordt ook wel eens via bekende sites verspreid.’ 2 Phishing. Via e-mails (zogenaamd afkomstig van de bank) of telefoon wordt u gevraagd om uw (inlog)gegevens. Hafkamp: ‘Criminelen worden hierin steeds sluwer. Zo vissen ze tegenwoordig vaak naar de eenmalige signeercodes via slinkse "social engineering" -trucs, waarbij ze het slachtoffer in feite zelf een transactie laten goedkeuren onder het mom van een controle. Geef dus nooit codes aan derden.’ 3 Cyberaanvallen. Zijn vrijwel nooit gericht op personen, maar op organisaties. Bekende voorbeelden zijn de aanvallen van de anarchistische hackersbeweging Anonymous. Het doel van dit soort aanvallen is om een computer, netwerk of dienst onbruikbaar te maken. Vaak wordt de infrastructuur van het aangevallen systeem gebruikt om een mailbom te versturen. Als gebruiker merkt u dat bijvoorbeeld een site niet meer werkt of extreem traag is. Ook kunt u ineens phishingmails ontvangen vanuit de getroffen netwerken. 4 Identiteitsdiefstal. Het is voor geoefende hackers niet moeilijk om socialmedia-accounts te hacken. Maar ook klassieke identiteitsdiefstal is makkelijker geworden. Sandro Etalle, hoogleraar aan de Technische Universiteit Eindhoven: ‘Veel mensen hebben een kopie van hun paspoort opgeslagen op hun computer of online. Als criminelen die kopie in handen krijgen, kunnen ze een deel van je identiteit overnemen.’ Het Centraal Meld- en informatiepunt Identiteitsfraude en -fouten (CMI) adviseert om op de kopie van uw identiteitsbewijs groot te schrijven dat het een kopie is, voor wie deze bedoeld is en op welke datum de kopie is gemaakt. Ook het doorstrepen van het burgerservicenummer, dat tweemaal op het identiteitsbewijs staat vermeld, is aan te bevelen. Door verschillende ingewikkelde wachtwoorden te gebruiken, verkleint u het risico op een complete kaping van uw online-identiteit. FACTS & FIGURES Twijfelt u nog of u gaat verbouwen of verhuizen? Deze feiten en cijfers helpen u op weg bij het maken van een keuze. 3039 (BRONNEN: NVM, TIASNIMBAS BUSINESS SCHOOL, CBS, VERENIGING EIGEN HUIS) TEKST: JASPERIEN VAN WEERDT 159 DAGEN STOND DE GEMIDDELDE WONING IN NEDERLAND IN HET DERDE KWARTAAL VAN 2013 TE KOOP. /// VROUWEN SCHATTEN DE VERKOOPTIJD VAN HUN WONING LANGER IN DAN MANNEN. /// WONINGEN MET EEN ENERGIELABEL WORDEN GEMIDDELD 100 DAGEN EERDER VERKOCHT. /// DE MEEST ENERGIEZUINIGE WONINGEN (LABEL A OF B) LEVEREN BIJ VERKOOP 3,8% MEER OP DAN WONINGEN MET EEN LAGER ENERGIELABEL. /// VOOR WONINGONDERHOUD MOET U VOLGENS DE VERENIGING EIGEN HUIS REKENEN OP CIRCA 300 EURO PER MAAND. 17 BELEGGEN Rabobank Ledencertificaten zijn nu Rabobank Certificaten. Het verschil: ze zijn vrij verhandelbaar voor iedereen. Wat is er veranderd en hoe werkt het? TEKST: RABOBANK FOTO'S: HOLLANDSE HOOGTE/EDWIN WALVISCH NOTERING AAN EURONEXT AMSTERDAM Rabobank Certificaten WWW.RABOBANK.NL/ CERTIFICATEN 18 ARNHEM EN OMSTREKEN H et Rabobank Ledencertificaat is niet meer exclusief voor leden beschikbaar. Rabobank Ledencertificaten zijn sinds 27 januari 2014 genoteerd aan Euronext Amsterdam. De naam is gewijzigd in Rabobank Certificaat. Iedereen kan nu dagelijks certificaten op de beurs aan- en verkopen. Rabobank beoogt ieder kwartaal een vergoeding te betalen op Rabobank Certificaten. De minimum beoogde vergoeding is gestegen van 5,2 procent naar 6,5 procent per jaar met als eerste betaaldag 29 maart 2014. (De waarde van uw beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.) die genoteerd zijn op de beurs. Als er weinig vraag is, kan het zijn dat u uw certificaten verkoopt tegen een lagere koers dan waartegen u deze heeft gekocht. Omgekeerd kan ook: bij veel vraag stijgt de koers. Daarnaast zijn er andere risico’s. Het kan bijvoorbeeld zijn dat de bank geen of onvoldoende winst maakt, zodat de Rabobank de beoogde vergoedingen niet of slechts gedeeltelijk uitbetaalt. Een niet uitgekeerde vergoeding wordt later niet alsnog uitbetaald. En mocht de bank failliet gaan, dan is de kans groot dat de certificaathouder, gezien het achterstelde karakter van de Rabobank Certificaten, zijn inleg kwijtraakt. WAT ZIJN DE RISICO'S? Het Rabobank Certificaat is een achtergesteld beleggingsproduct dat verhandeld wordt op de beurs. Er zijn dus risico’s aan verbonden. De koers schommelt, net als bij andere instrumenten een van de veiligste banken. De verwachting is daarom dat ook onder de nieuwe naam Rabobank Certificaten een degelijke belegging zullen blijken te zijn. Dat betekent echter niet dat u zomaar moet instappen. De risico’s van IS HET RABOBANK CERTIFICAAT IETS VOOR MIJ? De Rabobank is wereldwijd 3039 Iedereen kan nu handelen in Rabobank Certificaten. 19 MEER WETEN? Voor meer en actuele informatie, waaronder het prospectus van 17 december 2013 met daarin het volledige overzicht van voorwaarden en risico’s, kijkt u op www.rabobank.nl/ certificaten. Rabobank Certificaten moeten bekend zijn en u moet ermee kunnen omgaan en niet wakker liggen van koersschommelingen. Het Rabobank Certificaat is ook niet geschikt voor iemand die spaart voor een bepaald doel: op het moment dat het geld nodig is, zou de koers lager kunnen zijn dan verwacht, waardoor het benodigde bedrag dan niet beschikbaar is. Het Rabobank Certificaat is een beleggingsproduct om op lange termijn vermogen op te bouwen. Daarnaast is het bij beleggen belangrijk om niet alle eieren in één mandje te stoppen, maar om risico’s te spreiden. Het Rabobank Certificaat is een achtergesteld beleggingsproduct dat verhandeld wordt op de WAAROM ZIJN DE RABOBANK CERTIFICATEN NIET MEER EXCLUSIEF VOOR LEDEN VERKRIJGBAAR? De notering aan Euronext Amsterdam stimuleert de verhandelbaarheid van de Rabobank Certificaten. De Rabobank Certificaten zijn nu beschikbaar voor alle beleggers, waaronder ook institutionele beleggers, bij wie de interesse in Rabobank papier zoals Rabobank Certificaten groot is. Rabobank Ledencertificaten is een belegging gebleken die beleggers lange tijd vasthouden met als gevolg dat er regelmatig sprake was van een lage vraag en een laag aanbod. Een toename in vraag en aanbod kan beter worden opgevangen door een bredere markt. beurs. Er zijn dus risico’s aan verbonden. Disclaimer Iedere lokale Rabobank en de andere onderdelen van de Rabobank Groep die als beleggingsonderneming zijn aan te merken, zijn als zodanig geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam. De informatie in deze publicatie dient niet te worden opgevat als een aanbod en evenmin als een uitnodiging tot het doen van een aanbod tot het kopen of verkopen van financiële instrumenten en is ook niet bedoeld om enig recht of verplichting te creëren. Het gebruikmaken van de informatie geschiedt dan ook geheel op eigen risico. De in deze publicatie opgenomen informatie is geen expliciete of impliciete beleggingsaanbeveling en kan op ieder moment zonder verdere aankondiging worden gewijzigd. Deze publicatie is geen prospectus of informatiememorandum. Beslissingen om te beleggen in Rabobank Certificaten moeten worden gebaseerd op de volledige beschrijving van voorwaarden en risico’s die van toepassing zijn op Het Rabobank Certificaat is een beleggingsproduct om op lange termijn vermogen op te bouwen Rabobank Certificaten zoals opgenomen in het prospectus inzake ‘Admission to listing and trading on NYSE Euronext in Amsterdam of up to 237,961,365 Rabobank Certificates with a nominal amount of €25.00 each’ d.d. 17 december 2013 dat kosteloos verkrijgbaar is op www.rabobank.nl/certificaten, alsmede de meest recente informatie over de Rabobank Groep en de meest recente Nederlandse staatsleningen. U dient zelf na te gaan of een belegging in Rabobank Certificaten in overeenstemming is met het voor u vastgestelde doelrisicoprofiel. Rabobank Certificaten is een eigen product van de Rabobank. Rabobank en/of de aan haar gelieerde instellingen vervullen verschillende rollen bij het product Rabobank Certificaten. Hierdoor kunnen belangenconflicten ontstaan tussen de Rabobank Groep en beleggers in Rabobank Certificaten. 20 ARNHEM EN OMSTREKEN Oplossing In de volgende editie van PUZZEL Dichterbij vindt u de oplossing van deze puzzel. Zweeds raadsel Veel puzzelplezier toegewenst. 3039 TOELICHTING De omschrijvingen van de puzzelwoorden staan in de vakjes aangegeven. De pijl geeft aan waar u het woord moet invullen. De letters in de vakjes met de cijfers 1 tot en met 7 vormen samen de oplossing. 21 Impuls voor innovatie Het Herman Wijffels Fonds ondersteunt initiatieven die het coöperatieve en maatschappelijk verantwoord ondernemen bevorderen. De Herman Wijffels Innovatieprijs heeft elk jaar € 150.000 beschikbaar voor nieuwe ontwikkelingen die het verschil maken voor mens en milieu. ONDERNEMERS EN INNOVATIE HERMAN WIJFFELS PRIJS Slimme vindingen Beiden uit onze regio en finalist van de Herman Wijffels Innovatieprijs: internist en publieksprijswinnaar Arianne van Bon en ondernemer Jaap Ory. TEKST: STERK/ENGELS TEKSTSCHRIJVERS FOTO'S: BART NIJS FOTOGRAFIE Uit handen van Herman Wijffels (l) ontvingen Arianne van Bon en Robin Knoops (Inreda Diabetic) de publieksprijs. Hun vinding 3039 won met ruime voorsprong. P rijswinnaar of genomineerd – finalisten van de Herman Wijffels Innovatieprijs zijn verrast door de grote belangstelling voor hun vinding. Iedereen is blij met de PR die deuren opent. De ondernemers krijgen immers toegang tot belangrijke netwerken en met de geldprijs kunnen ze hun innovatie verder verwezenlijken. INREDA DIABETIC Wat Arianne van Bon, internist endocrinoloog in Ziekenhuis Rijnstate en het AMC, gaat doen met de gewonnen € 5.000? ‘Dat gaat naar onderzoek bij kinderen. Zij zijn extra gevoelig voor insuline, we willen dat ook zij de kunstmatige alvleesklier kunnen gebruiken.’ Arianne is als onderzoeker betrokken bij de ontwikkeling van de kunstmatige alvleesklier. Dat klinkt spectaculair en daardoor schoof haar zakelijk partner Robin Koops aan bij De Wereld Draait Door. Robin is eigenaar van 23 Inreda Diabetic dat de innovatie op de markt wil brengen. Hij is zelf suikerpatiënt en sleutelde in 2008 – in zijn schuur – het prototype in elkaar. ‘Met de kunstmatige alvleesklier ben je patiënt af. Het geeft mensen met suikerziekte hun leven terug. En de hoop 80 te worden zonder gedoe’ Wat is dat, een kunstmatige alvleesklier? Simpel gezegd: een doosje met software dat je op de buik draagt. Aan de ene kant zit een sensor die je op de huid plakt, aan de andere kant zit een slangetje met een naald die je in de huid prikt. De sensor meet constant de bloedsuikerspiegel. Is die te hoog, dan spuit het apparaat automatisch insuline in. Is de bloedsuikerspiegel te laag dan spuit hij glucagon in. Er bestaat al wel een pompje dat alleen insuline inspuit, maar dat werkt niet automatisch en vraagt veel rekenwerk van de patiënt. Arianne: ‘Ons systeem heeft een wiskundig model ingebouwd dat reageert op de bloedsuikerspiegel. Zo kan het apparaat heel precies insuline en glucagon toedienen.’ Twaalf proefpersonen hebben de kunstmatige alvleesklier gedragen. De reacties waren enthousiast, weet Arianne: ‘Een vrouw van 70 vertelde me dat ze gewoon een ijsje kon eten als ze daar zin in had, zonder ingewikkelde berekeningen. Ze voelt zich geen patiënt meer!’ Inreda Diabetic is druk bezig een compacte versie te bouwen, zo klein als een smartphone. Arianne hoopt dat ze in 2016 de kunstmatige alvleesklier kan voorschrijven aan haar patiënten. Haar accountmanagers van de Rabobank – Ilse de Graaf (particulier) en Toine Neggers (zakelijk) – houden de vinger aan de pols. Ilse vat het treffend samen: ‘Arianne heeft aangegeven druk te zijn met haar werk, waardoor ze weinig tijd heeft voor haar financiële zaken. Toine en ik zijn er om dat perfect te regelen, ik heb geregeld contact met haar.’ DEEPWATER ENERGY Toen Jaap Ory door een reorganisatie bij Getronics zonder werk kwam, gaf hem dat de rust na te denken over zijn toekomst. Hij is gek van 'water' (woont daarom ook aan de Waal), besloot zijn passie te volgen en studeerde Watermanagement. Op een congres hoorde hij dat voor het winnen van energie uit ‘laag-verval-rivieren’ alles al wel Arianne van Bon: ‘Er zijn in Nederland 1 miljoen suikerpatienten. Voor hen is de kunstmatige alvleesklier een zegen.’ 24 ARNHEM EN OMSTREKEN Zakenpartners Jaap Ory (r) en Dolf Pasman met accountmanager Pépé Lebbink (l): ‘De Oryon Watermill haalt meer rendement uit stromend water.’ MADE IN GELDERLAND 3039 bedacht was. Dat betwijfelde hij. Jaap begon te schetsen aan draaiende schoepen met beweegbare lamellen, die de kracht van het stromende water efficiënt moesten omzetten in elektriciteit. Jaap: ‘In het begin heb ik nachtenlang getekend en gerekend. Eerst was er een metalen versie, inmiddels is er de Oryon Watermill met vleugels en lamellen van composiet. Dit materiaal kunnen we bewerken, zodat aangroei, van algen bijvoor- beeld, geen kans heeft. De generator zit in de as, die samen met Siemens is ontwikkeld.’ De Oryon Watermill heeft sowieso al een hoog rendement, doordat het rad in balans is en door de verticale as nauwelijks weerstand heeft en zo soepel kan meedraaien met het stromende water. Het rendement wordt nog eens met 80% vergroot door het ‘venturi-effect’: schermen sturen het water naar de juiste schoep. Een kleine Oryon Watermill geeft stroom voor 30 tot 40 huishoudens, een grote voor 20.000 huishoudens. Jaaps vinding is een aantal keren getest in Deltares, een toonaangevend waterlab. En de testopstelling in de Rijn bij Tolkamer was een succes. Deze is inmiddels verplaatst naar de stuw bij Ulft. Aan belangstelling heeft Jaap geen gebrek. Er is al interesse vanuit Suriname, Afrika en Azië. Niet vreemd, want op afgelegen plekken is de Oryon Watermill een goed alternatief voor de daar vaak peperdure elektriciteit, als deze al voorhanden is. De Rabobank verstrekte Deepwater Energy al eerder een lening van € 25.000. Daarmee vroeg ondernemer Jaap Ory onder meer octrooi aan voor zijn vinding en ontwikkelde hij samen met zakenpartner Dolf Pasman de Oryon Watermill verder. Beiden komen uit de regio: Jaap woont in Dreumel en heeft kantoor op de Kleefse Waard in Arnhem. Dolf woont en werkt in Baak. Als het aan Jaap ligt, krijgt de Oryon Watermill het predicaat Made in Gelderland: bij de productie en marketing betrekt hij het liefst bedrijven uit onze provincie. Jaaps Watermill is een ‘groene innovatie’, wat wordt onderstreept doordat het systeem visvriendelijk is. Jaap: ‘Tests hebben aangetoond dat de vissterfte nul is. We hebben fuiken geplaatst achter de schoepen en de vis die daarin zat, was niet beschadigd.’ Accountmanager Pépé Lebbink is apetrots op ‘zijn’ klant. Hij houdt zijn ogen open en probeert Jaap in contact te brengen met partijen die zijn bedrijf verder kunnen helpen. 25 3039 INTERVIEW Zakenvrouw Annemarie van Gaal (51) geeft in haar boeken, columns en in het televisieprogramma Een dubbeltje op zijn kant handvatten voor een financieel stabiel leven. Hoe bereik je die rust, regelmaat en reinheid in je financiële huishouding? TEKST: SUUS RUIS FOTO'S: MARK KOHN ANNEMARIE VAN GAAL OVER DE DRIE FINANCIËLE R-EN: ‘Er valt altijd wel iets te besparen’ MEER WETEN? HTTP://RABO.NL/955ZS W at is de belangrijkste tip die je kunt geven aan mensen die meer geld tot hun beschikking willen hebben? ‘Extra geld kun je op twee manieren krijgen: er moet ofwel meer binnenkomen, of je moet minder uitgeven. Om meer inkomsten te genereren, zou je meer uren kunnen gaan werken. Of als je in de stad woont, kun je overwegen om een kamer te verhuren. Check ook goed bij de Belastingdienst of je wellicht recht hebt op toeslagen. Geld besparen is echt in alle gevallen mogelijk. Mensen zeggen vaak dat ze écht nergens meer op kunnen besparen, maar ik vind altijd wel iets.’ 3039 In welke hoek bijvoorbeeld? ‘Er is vaak nog te besparen op zaken als zorgverzekering, energie en auto. Er zijn tegenwoordig veel sites waarop je kosten van de diverse leveranciers kunt vergelijken. Kijk ook kritisch naar je abonnementen; is die sport28 ARNHEM EN OMSTREKEN school of televisiegids echt nodig? Veel abonnementen zijn vandaag de dag maandelijks opzegbaar. En als je het zelf zwaar hebt, kun je de automatische incasso’s van goede doelen beter stopzetten, in ieder geval tot je er zelf weer bovenop bent.’ Wat is de beste manier om orde te scheppen in je financiën? ‘Allereerst moet je de balans opmaken. Dus in kaart brengen wat er maandelijks binnenkomt, maar ook heel precies en volledig al je kosten opschrijven. Hierin moet je eerlijk zijn, en werkelijk álles meenemen. Maak ook een schuldenoverzicht van alle schulden, leningen of betalingsregelingen die je hebt. Schrijf achter elke schuld wat de looptijd is. Als je alles voor jezelf op een rijtje hebt, ga je een kasboek bijhouden, waarin je alles wat je uitgeeft, noteert. Zo krijg je een goed beeld van waar je geld precies naartoe gaat en kun je kijken waar je nog op kunt besparen.’ Advies 3039 Het kan gebeuren dat het financieel even minder gaat, waardoor u uw vaste lasten tijdelijk niet meer kunt betalen. Het is belangrijk dat u dan zo snel mogelijk contact opneemt met uw Rabobank. Samen met u gaan we op zoek naar een oplossing voor uw betalingsproblemen. 29 FINANCIËLE ZELFREDZAAMHEID Rabobank Foundation investeert in Nederland in projecten die mensen de kans geven om financieel zelfredzaam te worden. Binnen het thema educatie & financiën is Rabobank Foundation een partnerschap aangegaan met Humanitas en het Nibud voor het programma Thuisadministratie. Doel hiervan is om vrijwilligers te werven en op te leiden die mensen kunnen ondersteunen in het aanleren van gezond financieel gedrag en het wegwerken van achterstanden. Veel mensen maken zich zorgen of zij later voldoende pensioen hebben. Hoe kun je ervoor zorgen dat je ook na je pensionering voldoende geld hebt? ‘Het allerbelangrijkste wat ik hierin kan adviseren is dat je, als het enigszins mogelijk is, de hypotheek van je koopwoning hebt afgelost tegen de tijd dat je stopt met werken. Stel: je pensioen valt tegen. Dan scheelt het al ontzettend als je geen woonlasten meer hebt. Mocht je dan nog niet kunnen rondkomen, is er altijd de mogelijkheid om je huis te verkopen en goedkoper te gaan wonen. Je zou het vrijgekomen geld dan bijvoorbeeld om kunnen zetten in een lijfrente of zet het op een goede spaarrekening. Zo kun je toch een onbezorgde oude dag hebben.’ Hoe belangrijk is het om leningen af te lossen? ‘Heel belangrijk, dat kan ik niet vaak genoeg zeggen. Postorderkredieten en zogenaamde flitskredieten zijn dure leningen met hoge rentes. Los die zo snel mogelijk af. Voor persoonlijke kredieten en bijvoorbeeld leningen voor een studieschuld, geldt eigenlijk hetzelfde. Ik raad aan om door te gaan met die maandelijkse betalingen als de betreffende lening is afgelost, maar dan aan jezelf. Je bent nu toch al gewend om dit geld over te maken. Stort het bedrag vanaf dat moment op een spaarrekening, ‘Ik adviseer elk huishouden om twee bankrekeningen te gebruiken. Eén salarisrekening voor de vaste lasten en een andere voor overige uitgaven’ 30 ARNHEM EN OMSTREKEN ‘Het woord schuld impliceert dat het verwijtbaar is als je het financieel moeilijk hebt. Doordat het onderwerp zo beladen is, komen mensen vaak te laat in actie.’ zo heb je later een appeltje voor de dorst.’ En hoe voorkom je dat je aan het einde van je geld nog een stuk maand overhoudt? ‘Uiteraard kun je dit voorkomen door te zorgen dat je bespaart, of meer geld binnen- brengt, maar vooral ook door te zorgen dat je overzicht hebt. Ik adviseer elk huishouden om sowieso twee bankrekeningen te gebruiken. Eén waar het salaris op wordt gestort; van deze rekening laat je alle vaste lasten afschrijven. Op een tweede rekening stort je maandelijks geld dat je gebruikt voor boodschappen, benzine en allerlei kleine uitgaven. Als je het moeilijk vindt om deze uitgaven over een maand te spreiden, kun je ook per week geld op deze pinpasrekening storten. Of geld pinnen en het contant in je portemonnee doen. Maar op is op!’ Veel mensen kennen vroeg of laat een periode waarin het financieel even minder gaat. Waarom is het nog steeds zo’n taboe om daarover te praten? Of om hulp te vragen? ‘Dat zit in onze cultuur. Nederland is het enige land waar het woord “schuld” twee betekenissen heeft. Het woord impliceert dat het verwijtbaar is als je het financieel moeilijk hebt. Doordat het onderwerp zo beladen is, komen mensen vaak veel te laat in actie. Maar er is genoeg aan te doen.’ SOCIAL MEDIA Rabobank Arnhem en Omstreken is ook actief op Social Media. Kent u ons Twitteraccount al? Hieronder een greep uit tweets aan en van @RaboArnhem. RABOBANK 3039 ‘@MAKERPOINT GEFELICITEERD MET DE OPENING VAN JULLIE 3D STORE IN ARNHEM!’ @RaboArnhem ‘WORDEN ALLE BANKPASJES VERVANGEN VOOR NIEUWE IVM #IBAN?’ @NSytema ‘EEN MOOIE BOS BLOEMEN VAN DE @RABOBANK GEKREGEN, ALS FELICITATIE VOOR MIJN NIEUWE HUIS. DANK JE WEL DAARVOOR. ’ @xanwig ‘DIGITALE REKENINGSFSCHRIFTEN WORDEN 15 MAANDEN BINNEN RABO INTERNETBANKIEREN BEWAARD. LANGER BEWAREN? SLA ZE OP! ’ @RaboArnhem 31 RABOBANK STEUNT De in 1858 gebouwde en in de Tweede Wereldoorlog vernielde Renkumse Molen – een van de oudste Rijksmonumenten van Arnhem en omgeving – is eindelijk in ere hersteld. Begin dit jaar was de beeldbepalende korenmolen weer maalvaardig. TEKST: STERK/ENGELS TEKSTSCHRIJVERS FOTO'S: BART NIJS FOTOGRAFIE, STICHTING EXPLOITATIE RENKUMSE MOLEN DE TROTS VAN RENKUM 1 - Al net zo ambachtelijk als de molen zelf: molenbouwer Adriaens restaureert de molen met de grootste precisie. 2 - 'We laten de bewogen historie van de molen zien. Zo hebben we 'oorlogslittekens' – gaten en scherven van granaten uit WOII – laten zitten', zegt Thijs Aardema (r), secretaris Stichting Exploitatie Renkumse Molen, hier met penningmeester Dick Goedhart, bestuurslid Leo Langendoen en eigenaar Dennis van der Wal. Achter hen molenaar Mees van Norden. 3 - Elke zaterdag van 10.00 tot 16.00 uur is de gerestaureerde molen open voor publiek en zie je de vrijwillige molenaars Mees van Norden en Erik van Ark aan het werk. 32 ARNHEM EN OMSTREKEN 2 1 4 - Het complete binnenwerk 3 van de molen is vernieuwd, zoals het bovenwiel. Een knap staaltje vakmanschap. 5 - 13.515 kilo de lucht in: in het najaar van 2013 werden de nieuwe kap en wieken geplaatst, onder luid applaus van de toegestroomde Renkummers. Een mijlpaal! 6 - Circa € 500.000 was nodig om de molen tot in detail te restaureren. Het rijk droeg 70% bij, de provincie en de gemeente elk 10%. Het resterende bedrag werd opgebracht door sponsors en andere gulle gevers, waaronder het Rabobank Stimuleringsfonds. Meer weten over dit fonds? Kijk op rabobank.nl/arnhem. 4 3039 5 6 LEDENRAAD In november was de ledenraadsverkiezing van onze bank. Als lid kon u online uw stem uitbrengen. Uit vijftien kandidaten werden twee leden herkozen en acht nieuwe gekozen. Een kennismaking. TEKST: STERK/ENGELS TEKSTSCHRIJVERS FOTO'S: BART NIJS FOTOGRAFIE Bedankt voor uw stem! LEDENRABOARNHEM .NL W at zijn je drijfveren voor de ledenraad, vroegen we de kersverse leden. HANS-ROBERT VAN DER DOE (46), Oosterbeek. Mede-eigenaar DK Makelaars. Herkozen. ‘Kritisch zijn en op een positieve manier invloed uitoefenen – dat doe ik graag nog vier jaar.’ MARLY KIEWIK (30), Arnhem. Manager Public Sector Deloitte Consulting. Herkozen. ‘Vanuit mijn achtergrond in de sociale sector en de zorg discussieer ik graag mee over de meerwaarde van de bank.’ ETTY DE BOER (43), Velp. Eigenaar Loftus. ‘Als zelfstandig ondernemer onderken ik de belangrijke rol van geldverstrekkers in de huidige maatschappij. Ik fungeer hierbij graag als klankbord.’ ILKO BOSMAN (35), Arnhem. CFOO Rewilding Europe. ‘Ik vind het als Arnhemmer belangrijk om hier niet alleen te wonen, maar 34 ARNHEM EN OMSTREKEN ook een maatschappelijke bijdrage te leveren. De ledenraad is hiervoor een uitgelezen manier.’ INGRID VAN GELDER (27), Arnhem. Eigenaar Socialmarks. ‘Ik heb een kritische blik, ben duidelijk in mijn mening en sta voor ontwikkeling en innovatie. Dit hoop ik mee te brengen als ledenraadslid.’ FREE HOVING (58), Rozendaal. Wethouder, zelfstandig ondernemer. ‘Met mijn brede achtergrond en financieel economische ervaring heb ik goed zicht op wat een bank voor u en mij kan doen.’ THIJS VAN DER LAAN (58), Doorwerth. Adviseur re-integratie en arbeidsbemiddeling. ‘Graag lever ik een bijdrage aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de Rabobank. Zeker als het gaat om kansarme jongeren.’ JOS SLOOTSTRA (26), Arnhem. Retailmanager KPN. ‘De oprechte interesse in de klant, dat triggerde me om lid te worden. Na vier jaar voorzitterschap van de jongerenraad bij Rabobank De Stellingwerven zet ik mijn betrokkenheid graag voort in deze ledenraad.’ JAAP STUIVER (50), Ellecom. Directeur Jastu Management. ‘Ik wil ervoor zorgen dat de verbinding tussen bank, bedrijf en mens optimaal functioneert, zeker in een economisch onstabiele tijd als deze.’ AD VERVELD (74), Dieren. Gepensioneerd. ‘Als bestuurslid van diverse sociaal-maatschappelijke organisaties zie ik dat veel mensen moeite hebben met het digitale betalingsverkeer. Daarvoor wil ik extra aandacht vragen.’ 3039 Even voorstellen 35 LEDEN VOOR LEDEN Ga naar www.ledenraboarnhem.nl voor deze en meer lokale aanbiedingen. Aanbiedingen zijn geldig tot en met 5 juni 2014, tenzij anders vermeld. EKS'KWIZIT UNIEKE DESIGNER BOXERSHORTS Eks’kwizit combineert kunst en fashion in unieke kleding. Kunstenaars maken een kunstwerk voor eks’kwizit en een deel van dit kunstwerk komt terug in onder andere boxershorts. Beroemde Nederlandse kunstenaars als Paco Raphael en Rik Oostenbroek verleenden al hun medewerking. Leden van Rabobank Arnhem en Omstreken VAN DER VALK HOTEL ARNHEM 3039 GRATIS KINDERMENU Van der Valk Hotel Arnhem is al meer dan 25 jaar een begrip op de Veluwe! Kinderen zijn er aan het goede adres. In het souterrain bevindt zich een splinternieuwe speelhoek, er zijn speciale kindertoiletten en een speeltuin. De allerkleinsten vermaken zich met een kleurplaat of Timo-Toekan speelgoed zodat papa en mama heerlijk kunnen ontspannen in het 36 ARNHEM EN OMSTREKEN restaurant of op het terras. Leden van Rabobank Arnhem en Omstreken krijgen 1 kindermenu ter waarde van € 9,00 gratis (hoofdgerecht, nagerecht en biologisch kinderdrankje) wanneer 2 volwassenen dineren*. *voorwaarde: minimaal een hoofdgerecht per volwassene van de à la carte kaart. betalen voor een boxershort met design van Kiki Verhagen of Paco Raphael nu slechts € 14,95 in plaats van € 27,95 (excl. verzendkosten). De eerste 50 bestellingen krijgen bovendien een GRATIS eks’kwizit t-shirt cadeau! Aanbieding alleen geldig op de twee genoemde designs. Op = op. HEARTCORE TRAININGEN KORTING OP PERSONAL TRAINING Heartcore Training biedt als Maatschappij Conditietrainer de mogelijkheid uw gezondheid, zowel fysiek als mentaal, te verbeteren. Kracht, uithoudingsvermogen, doorzettingsvermogen, discipline en leren trainen met 100% focus. De aangeboden trainingen zijn pilates, hardlopen en maatschappelijke zelfverdediging. Leden van Rabobank Arnhem en Omstreken krijgen korting op verschillende Personal Trainings pakketten: Vier Personal Trainingen voor € 15,- per persoon, per sessie bij vier personen. € 25,- per persoon, per sessie bij twee personen. Of vier individuele Personal Trainingen voor € 30,-per persoon, per sessie. (Aanbieding geldt tot en met 31 mei 2014.) VANDENBELD WIJNEN EXCLUSIEVE KORTING OP HEERLIJKE WIJNEN Kennismaken met VANDENBELD Wines? Leden van Rabobank Arnhem en Omstreken ontvangen exclusief 10% korting op het ‘Wijnpakket Toppers’. Met uw bestelling maakt u ook nog eens kans op een overnachting op het wijndomein in Minzac. Ga naar deze ledenaanbieding op www.ledenraboarnhem.nl voor meer informatie en bestellen. 3039 Sinds 2002 zijn Michel en Erica van den Beld de trotse eigenaren van een wijndomein in Minzac. Een klein dorpje in de Dordogne, op steenworp afstand van Saint-Emilion en Pomerol. Inmiddels produceren zij al bijna 12 jaar heerlijke wijnen, gemaakt met respect voor de natuur. 37 AANBIEDINGEN Als lid van de Rabobank kunt u profiteren van aantrekkelijke kortingen. Kijk voor het volledige aanbod op rabobank.nl/dichterbij. HOCKEY EFTELING RABOBANK HOCKEY WORLD CUP 2014 WIN EEN VERBLIJF IN EFTELING BOSRIJK Over minder dan 100 dagen begint het WK hockey in het Kyocera stadion te Den Haag. Het wedstrijdschema is inmiddels bekend. Leden van de Rabobank krijgen 15% korting op toegangskaarten. Het Vlak naast de Efteling, in een prachtig bos, ligt het vakantiepark Efteling Bosrijk. Met vrijstaande “boshuysen” en knusse appartementen biedt dit mooie vakantiepark voor ieder wat wils. aantal beschikbare kaarten is beperkt, dus bestel snel via See Tickets: 0900-3001000, codewoord ‘Dichterbij’. Bestellen kan tot en met 15 april 2014. Meer informatie op rabobank.nl/leden. Doe mee aan de prijsvraag en maak kans op een verblijf in Efteling Bosrijk of een Eftelingshop.nl cadeaupakket. Kijk voor meer informatie op rabobank.nl/dichterbij. KUNSTZONE OPTIONS & FUTURES DOOR FIONA TAN 3039 Vanaf 8 april te zien in de Rabo Kunstzone: de nieuwe solotentoonstelling Options & Futures van Fiona Tan. Fiona verbeeldt universele gevoelens en als gevolg daarvan onderging de Kunstzone een metamorfose: 'My video camera will be my witness, my pen (and my voice) will give shape to this ongoing quest in search of a future by unravelling the present.' 38 ARNHEM EN OMSTREKEN Leven we aan het eind van een tijdperk? Van financiële naar sociaal-politieke naar een ideologische crisis. We lijken bang geworden voor de toekomst. Als dit zo is, wat willen we graag bewaren en meegeven aan toekomstige generaties? Kijk voor de volledige ledenaanbieding op rabobank.nl/dichterbij COLUMN HAN DIEPERINK Chief Investment Officer bij Rabobank Nederland Private Banking Doe-het-zelf beleggen: vijf principes D e meeste mensen denken dat beleggen complex is. Het tegendeel is echter waar. Meer complexiteit leidt vaak tot minder rendement. Met behulp van een aantal basisprincipes zijn goede resultaten te behalen. Het belangrijkste principe is het laag houden van de kosten. Uitgaande van een bruto jaarrendement van vijf procent zorgen één procent lagere kosten over een periode van 30 jaar voor een besparing die hoger is dan de oorspronkelijke inleg. Lagere kosten zijn tegenwoordig eenvoudig te realiseren met indexbeleggingen. Het tweede principe is dat beleggers zich niet moeten baseren op rendementen uit het recente verleden. Ook professionele beleggers maken maar al te vaak de fout fondsen te kiezen die het in het de afgelopen jaren goed hebben gedaan. Het derde principe is spreiding. Spreiding over verschillende beleggingscategorieën zoals aandelen en obligaties. Ook tussentijds! Er zijn 3039 'Veel mensen denken dat beleggen complex is, het tegendeel is waar' twee momenten waarop beleggers bovengemiddeld geïnteresseerd zijn in hun portefeuille: als de markt omhoog spuit en wanneer die door het putje gaat. Dat zijn precies de momenten waarop diezelfde beleggers, geleid door emoties, de grootste fouten maken. Vaak is dat impulsief gedrag of juist ontkennend gedrag. In het eerste geval handelen beleggers ondoordacht, in het tweede geval wordt er niet gehandeld waar dat wel zou moeten gebeuren. Dat brengt ons bij het vierde principe: herbalanceren. Wanneer een bepaalde beleggingscategorie het enige tijd goed heeft gedaan dan is het gewicht van die categorie in de portefeuille opgelopen. Het is dan verstandig om dit terug te brengen naar het oorspronkelijke gewicht. Zo blijft de portefeuille in balans. Herbalancerende beleggers handelen contrair: ze verkopen duur en kopen goedkoop. Het vijfde principe is tijd. Met beleggen is een hoger rendement te behalen dan met sparen. Het nemen van risico wordt beloond. Risico wordt vaak gedefinieerd als het fluctueren van de koersen. Maar voor beleggers met een lange horizon is dat geen risico maar een kans, mits er wordt vastgehouden aan bovenstaande principes. 39 MIJN MOOISTE PLEKJE 'Nergens zo'n mooi uitzicht!' 3039 WIE: Ledenraadslid Marly Kiewik WAT: Posbank WAAR: Rheden WAAROM: ‘Eerlijk gezegd verbaast het me dat nog niemand dit heeft gekozen als 'Mijn Mooiste Plekje’. Ik kom uit Enschede en daar is alles vlakker. Hier heb je echt heuvels. Toen ik voor het eerst over de Posbank reed, was ik erg onder de indruk. Nu ik in Arnhem woon, kom ik er regelmatig: voorheen mountainbiken, nu veel wandelen en als mijn familie op bezoek komt, neem ik ze vaak mee de Posbank op. Ik vind dat je nergens zo'n mooi uitzicht hebt als hier. En de afwisseling is ook prachtig: zandverstuivingen, bos, in de zomer de bloeiende hei en in de winter de besneeuwde glooiingen. Of 's ochtends de bevroren dauw. Alsof er een sluier overheen ligt, sprookjesachtig. Zo vroeg is er ook helemaal niemand, alsof het helemaal van jou is – geweldig. Een paar jaar geleden was ik 's avonds aan het fietsen en toen zagen we ineens een wild zwijn langs de kant van de weg. Mooi om te zien.’
© Copyright 2024 ExpyDoc