Strategische Koersplan 2014-18

Strategisch Koersplan EOZ
“Samen toekomst maken”
2014 - 2018
Defintief
H. Rops, MA
Directeur EOZ
1|Page
Samen
de
toekomst
maken
INHOUDSOPGAVE
Pagina
1.0. Voorwoord
3
2.0. Inleiding
3
3.0. Strategisch beleid EOZ
4
3.1. Opdracht van het EOZ
4
3.2. Strategische kaders
5
4.0. De ambities
6
5.0. De doelstellingen
7
6.0. De strategische doelen van EOZ
8
7.0. Strategische verkenning
9
7.1. Kansen
9
7.2. Bedreigingen
10
8.0. Interne analyse
11
8.1. Sterke kanten
11
8.2. Zwakke kanten
12
9.0. Tot slot
13
Bijlagen
13
2|Page
Samen
de
toekomst
maken
1.0.
Voorwoord
Het bestuur van het Expertisecentrum Onderwijs Zorg (EOZ) streeft naar permanente
professionalisering van beheer en toezicht. Professionalisering leidt tot
kwaliteitsverbetering bij het realiseren van doelstellingen en het behartigen van de
belangen van alle klanten van het EOZ. Een strategisch koersplan geeft richting aan
nieuwe voorstellen, plannen en beleidsvoornemens en deze kunnen aan de hand van het
strategisch kader worden getoetst op waarde en haalbaarheid.
Het strategisch koersplan moet geen lijvig document zijn. Het plan is in zijn essentie
noch een document noch een verantwoordingsinstrument. Het is primair een mentaal
contract tussen de betrokken veranderaars.
Het Strategisch Koersplan zal in de komende periode steeds geactualiseerd moeten
worden als resultante van de interne communicatie met het personeel en de externe
communicatie met alle belanghebbende partijen, zodat het up-to-date blijft.
Noodzakelijke aanpassingen zullen plaatsvinden in het jaarplan van het EOZ.
Een hoog ambitieniveau stimuleert de medewerkers het beste uit zichzelf te halen. We
vinden het belangrijk dat personeelsleden hoge verwachtingen koesteren ten aanzien van
een ieder die zich inzet voor het welzijn van onze klanten. Onze klanten zijn de
leerlingen, ouders, personeel en directies van alle scholen en organisaties op Bonaire
De inzet van allen die betrokken zijn bij EOZ is van belang om onze ambities en
beleidsvoornemens te realiseren.
2.0.
Inleiding
Naar aanleiding van het klanttevredenheidsonderzoek en inspectierapporten wil het EOZ
samen met de ‘klanten’ een nieuwe weg inslaan.
In het rapport ‘onderwijsverbetering in Caribisch Nederland’ (2014) constateert de
onderwijsinspectie het tekort aan specifieke deskundigheid bij het EOZ.
Het bleek:
 uit het ontbreken van plannen voor gerichte ambulante begeleiding;
 dat de leerlingendossiers op de scholen en het EOZ te weinig analyses en
documenten met afspraken, procedures en aanwijzingen voor de behandeling
bevatten;
 dat de dienstverlening te zeer persoonsgebonden is;
 dat de uitvoering van de zorg niet aantoonbaar overdraagbaar is aan een andere
zorgverlener;
 dat de kwaliteit van de hulp vanuit het EOZ sterk afhankelijk is van de persoon van
de hulpverlener;
 dat de ondersteuning vanuit het EOZ voornamelijk is gericht op de basisscholen; de
dienstverlening aan het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs is tot
dusverre zeer gering geweest.
De problematiek op Bonaire moet structureel, vanuit de ‘wortels’, aangepakt worden om
te komen tot oplossingen. Kortom we willen geen ‘pleisters plakken’.
Essentieel uitgangspunt van de ondersteuning door het EOZ aan de scholen is om de
leerling zo lang mogelijk binnen zijn/haar reguliere onderwijsomgeving te handhaven en
de term ‘passend onderwijs’ echt inhoud te geven.
3|Page
Samen
de
toekomst
maken
3.0.
Strategisch beleid van het EOZ
Het EOZ streeft naar een hoge kwaliteit van ondersteuning en begeleiding uitgaande van
de aanwezige kennis, vaardigheden en mogelijkheden van de scholen. Uitgangspunt is
systeembegeleiding, wat betekent dat de ondersteuning en begeleiding gericht is op de
school als organisatie.
Het betekent dat het EOZ de komende jaren een sterk veranderende organisatie zal zijn,
waarin door voortschrijdend inzicht de inrichting van de organisatiestructuur(*) zal
moeten aansluiten bij de vraag van de markt, vandaag en in de toekomst.
(*) in bijlage-2 het huidige organogram.
De
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
volgende documenten zijn als leidraad gebruikt voor het strategisch koersplan.
Voortgangsverslag EOZ met inspectie onderwijs, 26 april 2013.
Klanttevredenheidsonderzoek door Pentra Rho 23, augustus 2013.
Rapport bevindingen kwaliteitsonderzoek EOZ, 5 september 2013.
Evaluatie Onderwijsagenda voor Caribisch Nederland–2012/2013, 29 november 2013.
Onderwijsverbetering in Caribisch Nederland, maart 2014.
Gespreksverslag EOZ met inspectie onderwijs, 10 juni 2014.
EOZ projectaanvraag 2014-2015, juni 2014.
3.1. De opdracht van het EOZ
Het bieden van ondersteuning en begeleiding aan leerlingen en studenten die door leer-,
sociaal-emotionele en/of gedragsproblemen dreigen vast te lopen in het onderwijs.
Daarnaast heeft het EOZ de ambitie om een verbindende en inspirerende rol te vervullen
op Bonaire. Het aanbod van ondersteuning en begeleiding door het EOZ kan uitsluitend in
samenwerking met andere scholen en organisaties gerealiseerd worden. SAMEN is
daarom een belangrijke kernwaarde, die steeds terug te zien moet zijn in de werkwijze
van de medewerkers van het EOZ.
Naast het verbinden van relevante partijen gaat het daarbij vooral om het verder
ontwikkelen, borgen, delen en verspreiden van de eigen expertise op het gebied van
gespecialiseerde begeleiding binnen het onderwijs. Het werkgebied van het EOZ beslaat
de instellingen voor leerlingen vanaf de basisschool tot en met de Sociale Kanstrajecten
Jongeren (SKJ). Het EOZ verzorgt zelf geen onderwijs.
Als uitgangspunt geldt het verbeteren van de kwaliteit volgens de domeinen van de
Kwaliteitsnorm van het kwaliteitsmanagementsysteem Speciaal Onderwijs (KSO) 2011.
De keuze voor dit kwaliteitsmanagementsysteem is er, omdat het gemaakt is op basis
van het toezichtkader van de inspectie voor het onderwijs én de internationaal erkende
ISO-9001 norm. Hierdoor is het uitstekend bruikbaar voor het EOZ als dienstverlenende
organisatie voor scholen voor leerlingen die extra zorg nodig hebben.
Het EOZ kan in de toekomst de organisatie inrichten op basis van deze norm en dit
extern laten toetsen door een onafhankelijke externe partij. Op deze manier toont het
EOZ aan dat zij deze processen systematisch benaderen, de klant (alle scholen op
Bonaire) centraal stelt, voortdurend werkt aan het verbeteren van de dienstverlening en
kwaliteit en dat het EOZ in staat is om betrouwbare resultaten te rapporteren. De ambitie
hierbij is dat het ertoe leidt dat de stakeholders voldoende vertrouwen in het EOZ hebben
en graag gebruik maken van hun dienstverlening/ondersteuning.
4|Page
Samen
de
toekomst
maken
De domeinen zijn; (1) beleid, (2) organisatie, (3) primair proces, (4) mensen, (5)
partners en (6) reflectie.
3.2.
Strategische kaders
a. Strategisch beleid
Het Strategisch Koersplan is een beleidsdocument, waarin de hoofdlijnen van het beleid
voor een periode van vier jaar worden vastgelegd. Het is dus geen gedetailleerd
planningsdocument. Daarvoor verwijzen we naar de bijlagen met het’Eilandelijk zorgplan’
en meerjarenplan 2014-2018, zoals opgesteld. Wel worden in het plan de strategische
doelen omschreven, die het EOZ wil bereiken.
Het strategisch koersplan is richtinggevend voor het beleid over een periode van vier
jaar. Als er zich binnen deze periode onvoorziene, belangrijke ontwikkelingen voordoen,
waardoor onderdelen van het strategisch koersplan zouden moeten worden bijgesteld,
dan wordt het strategisch koersplan aangepast. Dat zal gebeuren door jaarlijks een
actueel jaarplan op te stellen en dit jaarplan jaarlijks met alle betrokken partijen te
evalueren en vervolgens de opbrengsten van deze evaluatie te verwerken in het
bestaande meerjarenplan.
De strategie van het EOZ ontwikkelt zich binnen de kaders van de missie en visie.
b.
Missie:
De Stichting Expertisecenter Onderwijs Zorg Bonaire, kortweg EOZ, zet zich in om voor
ieder kind op Bonaire een situatie te creëren, waarin het kind zich binnen de eigen
mogelijkheden en binnen passend onderwijs kan ontwikkelen tot een zelfstandig
functionerend individu, toegerust voor een dynamische samenleving.
c. Visie
Op Bonaire bestaat een samenhangend geheel van zorgvoorzieningen binnen het
onderwijs, waarmee een adequaat onderwijsaanbod binnen de scholen wordt
aangeboden aan kinderen die een specifieke benadering nodig hebben. Dit adequate
onderwijsaanbod is gericht op het doorlopen van een ononderbroken leer- en
ontwikkelingsproces, met als doel kinderen met een diploma het onderwijs te laten
afsluiten, dan wel deze kinderen voor te bereiden op een arbeidsplaats.
Er wordt aandacht besteed aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind ter
versterking van zijn positieve identiteit en zijn sociaal-maatschappelijke
verantwoordelijkheid.
5|Page
Samen
de
toekomst
maken
Dit betekent werken vanuit een heldere organisatiestructuur, vraag gestuurd vanuit de
klant en diens unieke behoefte. Hierbij moet de actieve participatie in de interactie
tussen EOZ en de klanten een sterk sturende factor zijn.
De pijlers zijn:
• klanten staan centraal;
• op expertise gericht;
• op resultaat gericht;
vanuit duidelijke taken en verantwoordelijkheden.
4.0. De ambities
De problematiek van de leerlingen op Bonaire kenmerkt zich door de volgende
belangrijke factoren, namelijk:
1. Veel leerlingen met een taal- en rekenachterstand.
2. Veel leerlingen met gedragsproblemen, zowel in PO als in VO.
3. Leerachterstanden zijn onvoldoende op tijd in kaart gebracht en aangepakt.
4. Veel sociaal-emotionele, sociaal-economische en sociaal-culturele problematiek, die
leidt tot dysfunctionele gezinsproblematieken.
5. Tekort aan en ontbreken van vroegtijdige signalering en relatie leggen tussen leer- en
gedragsproblemen.
Nu Bonaire staatkundig een ‘openbaar lichaam’ is, in feite een Nederlandse gemeente,
geldt de wet- en regelgeving vanuit het Nederlandse ministerie van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschap (OCW). Dat betekent onder andere dat er geen specifieke school voor
speciaal onderwijs meer zal zijn en we alle kinderen binnen het regulier onderwijs een
plek moeten geven. Daar, binnen de eigen school, zetten we als samenwerkingsverband
onze expertise in om samen met de leerkracht de zorg voor de leerling zo goed mogelijk
te geven. Daarnaast werken we samen met alle instanties op het terrein van jeugd, gezin
en welzijn om ook brede problematiek doeltreffender aan te kunnen pakken.
Er is steeds meer aandacht voor het unieke van elk kind. Verschillen mogen er zijn en
daar wordt op ingespeeld. Het EOZ wil de onderwijsbehoeften en de specifieke talenten
van ieder kind als uitgangspunt nemen om passende begeleiding aan te kunnen bieden,
binnen onderwijs/leeromgevingen.
Om die ambitie waar te kunnen maken zal het expertisecentrum aanhoudend investeren
in de verbetering van de handelingsbekwaamheid van de medewerkers, door het
versterken van competenties, kennis, kunde en vaardigheden. Deze investeringen zijn
niet alleen gericht op verdere professionalisering van de medewerkers op het EOZ, maar
ook op het verbeteren van de handelingsbekwaamheid van leerkrachten/docenten, IB-ers
en ZC-ers in het reguliere onderwijs.
Als expertisecentrum wil de organisatie betrokken zijn bij onderzoek, innovaties en
ontwikkelingen die de kwaliteit van onderwijs en begeleiding kunnen versterken. De
ambities van het EOZ leiden tot een actief personeelsbeleid met aandacht voor het
vinden, opleiden en binden van voldoende gekwalificeerd personeel. Binnen het
personeelsbeleid willen we aandacht schenken aan loopbaanontwikkeling en -begeleiding
en ontwikkeling van talent. De medewerkers vormen het belangrijkste kapitaal van de
organisatie.
6|Page
Samen
de
toekomst
maken
De volgende uitgangspunten staan hierbij centraal:
 Het EOZ ziet en benadert de scholen als ‘klanten’.
 Aanpak vanuit systeembegeleiding ofwel de ondersteuning en begeleiding is gericht
op de school als organisatie.
 Handelingsgericht werken dient als kader.
 Onderwijsbehoeften staan centraal, de vraag ‘wat heeft deze leerling nodig om een
bepaald doel te halen?’ is leidend.
 Er is een dekkend ondersteuningsaanbod voor alle leerlingen.
 Het EOZ levert maatwerk, rekening houdend met alle factoren die een rol spelen en
van invloed kunnen zijn op het uiteindelijke resultaat. (m.a.w. standaardtrajecten en
– oplossingen zijn niet effectief)
 Het EOZ werkt vraag-gestuurd/dialoog-gestuurd door zeer nauw aan te sluiten bij de
vraag van ‘de klant’ (luisteren, doorvragen, onderzoeken, analyseren en
(her)formuleren).
 Het EOZ bepaalt samen met de klant de oplossingsrichtingen (wat is de meest
effectieve aanpak?).
 Het EOZ werkt planmatig en doelgericht om zo op efficiënte en effectieve wijze
optimale resultaten te behalen. (wie doet wat, op welke wijze, over welke periode
incl. regelmatige evaluatiemomenten)
 Het EOZ behandelt ouders als partners, die samen met de school verantwoordelijk
zijn voor de ontwikkeling van het kind.
 Het EOZ werkt intensief samen met ketenpartners. (heldere afbakening van taken)
5.0.
De doelstellingen
Om de begeleiding en ondersteuning echt vanuit de ‘wortels’ vorm te geven ofwel
structureel de problemen binnen de scholen goed aan te pakken, is nodig:
1. Een goed functionerende eerste-lijn-leerlingenzorg op de scholen.
2. Een effectief systeem van signalering en remediëring.
3. Werken vanuit systeembegeleiding i.p.v. begeleiding op casusniveau, waarin de vraag
centraal staat ‘welke onderwijsbehoefte heeft de leerling’.
4. Integratieve aanpak met alle betrokken scholen en instanties, die betrokken zijn bij
het onderwijs en de zorg van de leerling met specifieke onderwijsbehoeften.
Het EOZ zal de veranderings- en verbeteringsprocessen in scholen en/of scholengroepen
moeten begeleiden en ondersteunen. Hiervoor is een adequaat ondersteuningsaanbod
van het EOZ nodig met de volgende doelstellingen.
1. Het hebben van een goed functionerende centrale intakesystematiek. In een latere
fase mogelijk een centrale een-loket-functie voor heel Bonaire.
2. Het stellen van diagnoses vanuit integratieve beeldvorming.
3. De begeleiding op het systeem van leerlingenzorg van de scholen. Te starten met de
eerstelijnszorg, zodat het EOZ ondersteuning en begeleiding kan bieden aan het
verhogen van de basiskwaliteit. Vervolgens zal het EOZ de tweedelijnszorg gaan
ondersteunen.
4. De communicatielijnen tussen alle betrokkenen partijen zijn kort.
5. Het hebben van specialistische kennis van de problematiek in de zorg voor leerlingen
met ernstige leer- en ontwikkelingsstoornissen.
7|Page
Samen
de
toekomst
maken
6.0.
De strategische doelen van EOZ.
a. Profiel
Het EOZ is een laagdrempelige organisatie met een prettige en open sfeer en volop
mogelijkheden tot ontwikkeling. Kleinschaligheid is een organisatiekenmerk dat
korte communicatielijnen mogelijk maakt. Het EOZ heeft de ambitie om een
verbindende en inspirerende rol te vervullen op Bonaire. Dit kan uitsluitend in
samenwerking met alle scholen en andere organisaties gerealiseerd worden.
“Samen” is daarom een belangrijke kernwaarde die een directe invloed uitoefent op
het strategisch handelen, gericht op een verbindende en coördinerende rol op
Bonaire.
b. Basisarrangement Kwaliteit(zorg)
Om een geloofwaardige partner te kunnen zijn dient de dienstverlening voldoende
kwaliteit te hebben, zodat er sprake kan zijn van proportioneel toezicht door de
onderwijsinspectie. Een basisarrangement(&) stelt het EOZ in staat om maximaal te
investeren in de strategische doelstellingen van het expertisecentrum. Verder zullen
ook een kwaliteitszorgsysteem (KMS), de PDCA-cyclus en interne en externe audits
de kwaliteit van de organisatie moeten borgen.
(&)Dit betekent datop alle onderdelen op een met Europees Nederland vergelijkbaar
basiskwaliteitsniveau scholen zullen functioneren.
c. Veiligheid
De organisatie dient de medewerkers voldoende veiligheid te bieden. We streven naar
een leef- en leerklimaat waarin personeel zich veilig voelt en zich positief verbonden
voelt met het EOZ. Dit betekent een goede klachtenregeling, een goede afstemming
en communicatie als belangrijke succesfactoren.
d. Management
Het management van het EOZ zorgt voor een samenhangend beleid op alle
onderdelen. Dienstverlening op maat betekent ook leiding geven op maat.
Leidinggevenden ontwikkelen daarom instrumenten en leiderschapsstijlen, die passen
bij de ontwikkeling van de organisatie.
De leidinggevenden bouwen voortdurend aan hun team en zijn een inspirerend
voorbeeld voor de teamleden en dragen samen en in goed overleg de gedeelde visie
uit in woord en daad. Zij stimuleren openheid, actief luisteren, het mede dragen van
verantwoordelijkheid en het betrekken van alle belanghebbenden bij het beleid van
de organisatie en presenteren het EOZ naar buiten toe als een zelfbewuste
organisatie die partners betrekt bij het beleid, door het deelnemen aan relevante
netwerken.
Wij willen uitgaan van het gedachtengoed van Stephen Covey, en verkennen waar
alles draait om de vraag hoe mensen leiding kunnen geven aan zichzelf, en
vervolgens aan anderen.
8|Page
Samen
de
toekomst
maken
e. Financieel beleid
Het EOZ voert een evenwichtig en transparant financieel beleid dat er op gericht is
om de beschikbare middelen zoveel mogelijk ten goede te laten komen aan het
primaire proces, ofwel de ondersteuning en begeleiding op de scholen.
De financiering van innovaties en projecten wordt gerealiseerd in samenwerking en
afstemming met het EOZ.
f.
Personeel
De medewerkers van het EOZ kenmerken zich door empathie, betrokkenheid en
oprechte aandacht voor de klanten. Voor medewerkers geldt de erkenning en
waardering van individuele verschillen. Initiatieven van medewerkers worden
gestimuleerd en gewaardeerd.
g. Professionele cultuur
De medewerkers van het EOZ voelen zich betrokken en verbonden met de
organisatie. De dienstverlening aan de scholen staat centraal. Waar het de omgang
met en het aanspreken van alle betrokkenen op de scholen of andere organisaties
betreft, worden de medewerkers aangesproken door leidinggevenden en zij spreken
elkaar aan op het realiseren van de doelen van de organisatie. Om ieders bijdrage
aan de resultaten van het team te waarborgen, wordt van iedere medewerker
verwacht dat zij voldoen aan de afgesproken basiscompetenties en dat zij hun
bekwaamheden onderhouden. Het tonen van voorbeeldgedrag en correct en effectief
communiceren, hoort bij een professionele grondhouding. Deze professionele cultuur
dient ondersteund te worden door effectief HRM-beleid.
7.0.
Strategische verkenning
7.1.
Kansen
a. Passend onderwijs
Caribisch Nederland kent speciaal onderwijs of leerlinggebonden financiering.
Onder de nieuwe wetgeving kent het onderwijs in Caribisch Nederland de schoolsoorten
primair onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Daarnaast zijn
er sociale kanstrajecten jongeren (SKJ). De wetgeving voorziet niet in speciaal en
voortgezet speciaal onderwijs. De onderwijszorg, ook de tweedelijnszorg, wordt
voornamelijk al door de scholen zelf uitgevoerd. Voor de indicatiestelling en de
ondersteuning bij de zorg voor leerlingen met ernstige leer– en ontwikkelingsstoornissen,
is er het EOZ. Hiermee heeft passend onderwijs op Bonaire al een vorm gekregen, die
echter door de sociale problematiek, en als gevolg daarvan ook de onderwijskundige
problematiek inhoudelijk onvoldoende vorm heeft gekregen.
De extra onderwijsondersteuning door het EOZ kan de integratie van leerlingen die extra
ondersteuning nodig hebben, binnen het reguliere onderwijs vergroten.
Hierbij mogen we niet voorbij gaan aan het feit dat niet elke school elke leerling kan
opvangen en begeleiden. (niet inclusief).
b. Positie op Bonaire
Het EOZ heeft al de positie om als onafhankelijke dienstverlenende organisatie alle
leerlingen met zorg te mogen begeleiden. Dit geeft het EOZ de kans om een grote
actieve, verbindende en inspirerende rol hierin te vervullen.
9|Page
Samen
de
toekomst
maken
c. Samenwerking met overige instanties
Het werkgebied van het EOZ beslaat al de instellingen voor leerlingen vanaf de
basisschool tot en met de Sociale Kanstrajecten Jongeren (SKJ). Het EOZ verzorgt zelf
geen onderwijs. De kleinschaligheid van Bonaire biedt de mogelijkheid korte lijnen naar
de jeugdzorg te realiseren.
De beleids- en werkrelatie tussen Passend Onderwijs en Passende Jeugdzorg is sneller
gemaakt.
d. Instelling personeel
Alle medewerkers binnen scholen en andere organisaties tonen een zeer grote
betrokkenheid en energie. Hun toewijding en inzet zijn een onmisbare schakel om de
jeugd op de eilanden uitzicht te geven op een betere toekomst.
7.2.
Bedreigingen
a. Taalproblematiek
De taalproblematiek speelt een grote rol en loopt als een rode draad door alle
ontwikkelingen binnen het onderwijs, zowel positief als negatief. De meeste kinderen
worden grootgebracht met Papiaments als moedertaal. Pas in de loop van hun
basisschooltijd wordt het Nederlands geleerd. Taal is essentieel voor het leren en een
beperkte of onduidelijke keuze voor een- of tweetalig onderwijs belemmert de
ontwikkeling van het leren van het kind.
Het ligt gevoelig binnen de gemeenschap van Bonaire. Het gaat hierbij niet om een keuze
maken; de beide talen hebben een duidelijke rol in de ontwikkeling van het kind en
moeten naast elkaar gebruikt worden. De functie van het Papiamentu is de indentiteit
van het kind vorm te geven. Het Nederlands is om het kind vaardigheden te laten
ontwikkelen voor het verdere leren. Bijvoorbeeld voor later als het kind verder wilt
studeren richting voorgezet- en hoger onderwijs. Hierin moet gezocht worden naar een
juiste balans. Dit uitgangspunt past bij het Bonaireaanse gedachtegoed. Erkenning van
de moedertaal Papiamentu, en daarnaast de functie van de Nederlandse taal een
duidelijke rol geven. Dan kan het EOZ ook investeren in de ondersteuning van
taalontwikkeling van het kind van 0 tot 12 jaar . Belangrijk is vooral in de
voorwaardelijke sfeer met taalstimulering te beginnen. Dit betekent dat al op
kinderopvang/peuterspeelzalen met de taalstimulering beginnen.
Het uitvoeren van een eenduidig eilandelijk taalbeleid is een belangrijk streven.
b. Competenties van leerkrachten/docenten
(citaat uit rapport ‘onderwijsverbetering in Caribisch Nederland’)
Een beperkt arsenaal waaruit geput kan worden, belemmert de ontwikkeling van de
noodzakelijke competenties. Onder leraren, en in mindere mate ook onder schoolleiders,
is er sprake van veel verloop en er zijn weinig mogelijkheden om lokaal geschikte
opvolging te vinden. Leraren en schoolleiders die vanuit het Caribisch gebied of
Nederland een aanstelling in Caribisch Nederland accepteren, vertrekken in veel gevallen
na enkele jaren weer. Dit komt de opbouw van een sterk en stabiel personeelsbestand
niet ten goede. De personeelsbestanden zijn zeer heterogeen wat betreft cultuur en
professionele achtergrond, wat de onderwijskundige aansturing compliceert.
De complexiteit van de noodzakelijke verbeteringen in Caribisch Nederland kan niet
gemakkelijk overschat worden. De eisen die dit stelt aan leraren, schoolleiders en
besturen zijn erg hoog, gemeten naar de maatstaven die we in Europees Nederland
hebben. Om tot duurzame verbetering te komen is investeren in individuele ontwikkeling
10 | P a g e
Samen
de
toekomst
maken
van leraren, schoolleiders en bestuurders niet genoeg. Ook verankering van kennis en
competenties in de scholen en bij de besturen is nodig. Het is zeer de vraag of de scholen
en besturen in Caribisch Nederland dat op eigen kracht kunnen. Op dit moment zijn de
structurele samenwerkingsverbanden tussen instellingen en besturen uit Caribisch en
Europees Nederland nog beperkt. Evenmin zijn er detacheringsregelingen die het
mogelijk maken dat seniordocenten uit Nederland met behoud van rechtspositie een
aantal jaren in Caribisch Nederland werken, zodat daar van hun expertise kan worden
geprofiteerd.
Het ontbreken van een goede opleiding voor leraren/docenten op het eiland en nog
onvoldoende mogelijkheden voor adequate nascholing op het eiland werkt belemmerend
op het bestand van personeel op de scholen.
c. Huisvesting
Ministerie van OC&W is volop bezig om de achterstand in huisvesting van de scholen in te
halen. De huisvesting is van vele scholen echter nog ontoereikend om adequaat
onderwijs te kunnen geven. Dit belemmert de onderwijsinhoudelijke vooruitgang.
d. Afstemming
Dit is zowel een kans als een bedreiging.
Hier is sprake van een tegenstrijdigheid. Vanuit Nederland en op het eiland Bonaire is
een ruim arsenaal aan expertise aanwezig om de problemen binnen het onderwijs
adequaat aan te pakken. Echter door geen of onvoldoende afstemming worden essentiële
zaken niet bij de ‘wortel’ aangepakt. Hierdoor kunnen niet structureel veranderingen
bewerkstelligd worden. Dit heeft zijn weerslag op de snelheid van veranderingen binnen
de scholen. Hierin hebben zowel de Nederlandse overheid als het Openbaar Lichaam van
Bonaire een cruciale rol. Het EOZ kan hierin een belangrijke verbindende rol vervullen.
e. Arbeidsmarkt
De beperkte mogelijkheden van banen op het eiland Bonaire is een belemmerende factor
om het onderwijs zo in te richten dat het naadloos aansluit bij de arbeidsmarkt. Er zijn
weinig of geen speciale arbeidsprojecten voor kansarme leerlingen.
f. De financiële afhankelijkheid
Er is nog sprake van een ongelijkheid van financiering van de scholen en dus ook t.a.v.
de salarissen van het personeel t.o.v. Nederland. De eisen voor de kwaliteit van het
onderwijs worden echter tussen Nederland en Caribisch Nederland gelijkgesteld. Een
echte financiële impuls zou een belangrijke bijdrage kunnen zijn voor het verhogen van
de kwaliteit van het lerarenkorps.
8.0.
Interne analyse
8.1
Sterke kanten
a. De bekendheid met het onderwijsveld
Sinds de oprichting is het EOZ bezig met ondersteuning en begeleiding op de scholen en
het onderzoeken van leerlingen. Hierdoor is er een breed inzicht op de problematieken
binnen de scholen.
11 | P a g e
Samen
de
toekomst
maken
b. Start van een centrale intake
Door de start van een centrale intake heeft het EOZ een groot overzicht van alle
leerlingen die extra zorg en ondersteuning nodig hebben.
c. Participatie in netwerken
Het EOZ participeert in alle school-overstijgende overleggen, waardoor er ook inzicht is in
de verbinding tussen onderwijs en zorg.
d. Loyaal en deskundig personeel
Het EOZ beschikt over zeer betrokken medewerkers, die loyaal zijn aan hun opdracht.
Binnen het EOZ zijn verschillende expertises aanwezig.
 Maatschappelijk werkers voor ondersteuning van de sociale problematiek binnen
de scholen.
 Orthopedagogen/psycholoog voor de onderzoeken en om inzicht te geven in
goede persoonsbeelden van leerlingen, maar ook ondersteunend voor adviezen
t.a.v. het pedagogisch klimaat.
 Daarnaast beschikt het EOZ over medewerkers met expertise in de speciale zorg
voor leerlingen met met leer-, sociaal-emotionele en/of gedragsproblemen.
 Tevens beschikt het EOZ over een ruim netwerk om extra expertise in te huren
t.a.v. de taal, sociale vaardigheden en andere expertgebieden.
e. Beleidscyclus
Het EOZ ïnvesteert in het verbeteren van de beleidscyclus, onder meer door het beleid te
koppelen aan realisatie van een kwaliteitsmanagementsysteem (KMS) met de opbouw en
inhoud van de Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs 2011.
f. Financiën
Het EOZ is een financieel gezonde organisatie bij de huidige financiering.
8.2
Zwakke kanten
a. Strategie en beleid
 Onvoldoende consistentie in beleid, onder meer door te weinig gebruik van
feedback vanuit de klanten.
 Onvoldoende periodieke evaluatie en bijsturing van de verbeterplannen.
 Onvoldoende koppeling tussen strategie en de beschikbare personele en financiële
middelen.
b. Processen
Er zijn nog onvoldoende prestaties in het expliciteren en delen van de eigen expertise.
c. Onvoldoende beleving van de kern van de opdracht van het EOZ
De klantgerichte benadering is nog geen natuurlijk ingeslepen professionele houding van
alle medewerkers als geheel. Onvoldoende duidelijkheden over taken en functies binnen
de organisatie.
12 | P a g e
Samen
de
toekomst
maken
d. Competentieontwikkeling en professionaliseringsbeleid
Er is nog onvoldoende inzicht in de competenties waarover de personeelsleden
beschikken. Er is nog winst te behalen op invoering van een vorm van ‘een
vaardigheidsmeter per functie’ als onderlegger voor functioneringsgesprekken, op het
gebied van coaching, intervisie en collegiale consultatie.
e. Sturen op opbrengstgerichtheid
Als het gaat om opbrengstgericht werken op alle niveaus, dan valt er nog de nodige winst
te behalen.
f. Uitvoeringscapaciteit
Door de schaalgrootte beschikt het EOZ over een beperkte secundaire overhead,
waardoor de uitvoeringscapaciteit in feite te klein is om alle ambities ten volle waar te
kunnen maken.
9.0. Tot slot
Het EOZ heeft kansen om uit te groeien naar een kwalitatief hoogstaande
dienstverlenende instantie met vakbekwaam personeel. Het EOZ kan in de nabije
toekomst de verbindende en inspirerende rol vervullen op Bonaire en de onmisbare
schakel worden tussen Nederland en het Caribisch gebied.
Harry Rops
Directeur EOZ.
Bijlage
1. Meerjarenplan 2014-2018.
2. Organogram versie september 2014.
3. Eilandelijk zorgplan 2014 -2015
13 | P a g e
Samen
de
toekomst
maken

Download Report