Programmabegroting 2015 Gemeente Landgraaf Voorwoord 5 Kerngegevens 6 Hoofdstuk 1: Algemeen 9 1.1 Aanbieding 11 1.2 Leeswijzer 12 1.3 Ontwikkelingen begrotingssaldo 15 1.4 Effect decentralisaties op begrotingssaldo 18 1.5 Sluitend maken begroting 19 1.6 Weerstandsvermogen en weerstandsratio 20 1.7 Tarieven 20 Hoofdstuk 2: Programmaplan 21 2.1 Programma's 21 Programma 1: Bestuur 23 Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 33 Programma 3: Ruimte en Herstructurering 49 Programma 4: Leefbaarheid in de wijk 69 Programma 5: Maatschappelijke stimulering 81 Programma 6: Dienstverlening 93 Algemene baten en lasten 99 2.2 Paragrafen 113 2.2.1 Lokale lasten 115 2.2.2 Bedrijfsvoering 123 2.2.3 Financiering 133 2.2.4 Verbonden partijen 139 2.2.5 Onderhoud kapitaalgoederen 145 2.2.6 Grondbeleid 149 2.2.7 Weerstandsvermogen en risicomanagement 152 2.2.8 Krimp 158 Hoofdstuk 3: Financieel 161 3.1 Overzicht van baten en lasten 163 3.2 Uitgangspunten van de ramingen 165 3.3 Financiële positie 168 3.3.1 Financiële gevolgen bestaand beleid 168 3.3.2 Overzicht geraamde incidentele lasten en baten 170 3.3.3 Investeringen 175 3.3.4 Financiering 176 3.3.5 Reserves en voorzieningen 176 3.3.6 Jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen 177 3.3.7 EMU-saldo 177 3.3.8 Beoordeling financiële positie 178 Vaststellingsbesluit 179 BIJLAGEN: 181 1. Conversietabel programma's, beleidsvelden en producten 182 2. Uitsplitsing lasten en baten per beleidsveld 195 3. Investeringsplannen 2015 233 4A. Verloop reserves en voorzieningen 2015 238 4B. Verloop reserves en voorzieningen 2016-2018 244 5. Algemene uitkering 2015-2018 253 6. Toelichting op de verbonden partijen 257 7. Berekening EMU-SALDO 2014-2016 310 8. Onderzoeken 213A 311 9. Lijst van afkortingen 312 Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 3 Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 4 Voorwoord Voor u ligt de eerste begroting van de nieuwe coalitie. Een begroting die helaas opnieuw tot stand is gekomen in een tijd van verdergaande Rijksbezuinigingen. Een begroting daarom met de ambitie om de bestaande kwaliteit van de voorzieningen met beperktere middelen in stand te houden. Na enkele jaren van economisch zware tijden lijkt gelukkig wel sprake te zijn van een licht en voorzichtig herstel van de economie. Het herstel is echter broos en zeker nog niet duurzaam. Voor 2015 verwacht het Centraal Planbureau een kleine voorzichtige groei van 1¼ %. Voor de meerjarenbegroting van Landgraaf en de daarin opgenomen ramingen betekent dit dat het nu nog te vroeg is om te anticiperen op herstel of enige verzachting van de door het Rijk opgelegde bezuinigingen. Ondanks het al aanwezige meerjarige tekort in de begroting 2014 en de doorwerking van de Rijksbezuinigingen op de omvang van de algemene uitkering en de uitkering uit het sociaal deelfonds presenteren wij u toch een reëel en structureel sluitende begroting 2015. Alleen in het vierde en laatste jaar 2018 resteert een tekort van ca. 1 mln. euro. De begroting is structureel sluitend gemaakt dankzij de inzet van enkele meevallers zoals de deelname aan de Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen (BsGW) maar bovenal dankzij het feit dat onze reserve BUIG door de grote storting in 2014 op peil is waardoor we de structurele voeding van die reserve nu kunnen gebruiken ter dekking van de tekorten in het meerjarig exploitatiesaldo. Centraal en dominant thema in deze begroting vormt natuurlijk de decentralisatie van de nieuwe taken binnen het sociale domein. Vanwege de na te streven integrale aanpak hebben wij de nieuwe en oude taken binnen het sociale domein samengebracht onder het nieuwe programma Maatschappelijke voorzieningen. We gaan er vanuit dat we deze nieuwe taken uiteindelijk met het structureel ter beschikking gestelde budget kunnen uitvoeren. Wij geloven dat dit kan omdat we vertrouwen hebben in ons beleid en onze aanpak die we samen met de onze maatschappelijke partners hebben ontwikkeld. Natuurlijk gaat dit de komende jaren niet zonder slag of stoot. Wij hebben als gemeente tijd nodig om dit nieuwe vak te leren en beleid en uitvoering te optimaliseren. Onze zorgpartners hebben tijd nodig om hun organisaties aan te passen en te wennen aan de nieuwe verhoudingen. De Landgraafse samenleving heeft tijd nodig om kernbegrippen als solidariteit, saamhorigheid, zelfredzaamheid en samenredzaamheid verder uit te bouwen. Om over deze tijd te kunnen beschikken hebben we een tweetal reserves deelfonds sociaal domein gevormd. Een volledig ontschotte reserve omdat juist in de integrale aanpak van de taken de sleutel tot succes ligt. Eén toegang, één huishouden, één plan en één hulpverlener voor individuele problematiek op alle leefgebieden. Ook in het fysieke domein staan we voor een aantal stevige uitdagingen in 2015. Allereerst de voortzetting van de al ingezette herstructurering van de woonomgeving a.g.v. de krimp inbegrepen de daaruit voortvloeiende toename van het areaal openbare ruimte. Een minstens zo grote uitdaging ligt in de onderschreven ambitie zoals die is vastgelegd in het vorig jaar door de regio Parkstad Limburg opgestelde energietransitie-document. Wij willen de top van de Wilhelminaberg en Slot Schaesberg inbrengen in de IBA Parkstad Limburg. De Buitenring en de Randweg Abdissenbosch dragen in belangrijke mate bij aan de bereikbaarheid van onze gemeente en de leefbaarheid langs de ruggengraat. Wij blijven daarom de realisatie van deze wegen steunen en/of nastreven. Om de veiligheid van de weggebruikers te garanderen blijven wij ook investeren in reconstructies die hieraan bijdragen. Deze begroting is opgesteld onder de aanname dat in 2015 de bestuursdienst operationeel wordt. De activiteiten zoals opgenomen in de 2eW van de programma’s blijven, ook als de bestuursdienst operationeel is onverminderd gelden als de door ons college in 2015 te realiseren prestaties met het door uw raad ter beschikking te stellen budget. Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 5 Kerngegevens 2015 Werkelijk per Begroot per 1-1-2014 1-1-2015 37.560 37.350 6.173 6.058 23.412 23.051 7.975 8.241 aantal periodieke bijstandgerechtigden: 1.066 1.118 waarvan: personen beneden 65 jaar 1.000 1.050 66 68 a. Sociale structuur aantal inwoners: waarvan: van 0 tot en met 17 jaar van 18 tot en met 64 jaar 65 jaar en ouder personen van 65 jaar en ouder aantal uitkeringsgerechtigden ing.de IOAW, IOAZ en BZ 49 49 539 525 2468 ha 2468 ha 0 ha 0 ha 42 ha 42 ha aantal woonruimten: 18.664 18.605 waarvan: 17.720 17.662 wooneenheden 31 31 woonwagens 29 28 0 0 884 884 1.420.495 1.420.495 landbouwwegen 107.913 107.913 woonstraten 705.847 705.847 buurtontsluitingswegen 225.966 225.966 ontsluitingswegen 249.814 249.814 aantal mensen werkzaam in sociale werkgemeenschappen b. Fysieke structuur oppervlakte gemeente waarvan: binnenwater historische stads- of dorpskern woningen recreatie woningvoorraad bijzondere woongebouwen oppervlakte verharde wegen in m2: waarvan in m2 : industriewegen (vrijliggend) fietspad aantal ha openbaar groen c. Financiële structuur 21.937 21.937 109.018 109.018 329 ha 329 ha in euro's in euro's exploitatie-uitgaven 127.403.446 116.625.237 opbrengst belastingen waarvan: -15.105.698 -15.243.914 algemene belastingen -7.375.318 -7.501.849 milieuheffingen -7.730.380 -7.742.065 algemene uitkering uit gemeentefonds -38.369.160 -36.107.752 boekwaarde geactiveerde kapitaaluitgaven 62.575.547 66.394.214 eigen vermogen 67.545.056 64.857.265 Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 6 Werkelijk per Begroot per 1-1-2014 1-1-2015 voorzieningen 4.393.771 4.002.142 vaste schuld 6.820.423 5.663.262 0 0 per inwoner per inwoner 3.392 3.122 waarvan: voor woningbouw exploitatie-uitgaven opbrengst belastingen -402 -408 -1.022 -967 boekwaarde geactiveerde kapitaaluitgaven 1.666 1.778 eigen vermogen 1.798 1.736 voorzieningen 117 107 vaste schuld 182 152 0 0 algemene uitkering uit gemeentefonds waarvan: voor woningbouw Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 7 Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 8 1. Algemeen 1.1 Aanbieding 1.2 Leeswijzer 1.3 Ontwikkelingen begrotingssaldo 1.4 Effect decentralisaties op begrotingssaldo 1.5 Sluitend maken begroting 1.6 Weerstandsvermogen en weerstandsratio 1.7 Tarieven Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 9 Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 10 1.1 Aanbieding Landgraaf, 23 september 2014. Aan de gemeenteraad van Landgraaf Conform artikel 190 Gemeentewet bieden wij u hierbij de programmabegroting 2015 aan. De begroting omvat tevens de meerjarenramingen tot en met 2018. Wij stellen u voor deze begroting vast te stellen. Burgemeester en wethouders van Landgraaf, de secretaris, de burgemeester, Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 11 1.2 Leeswijzer Hoofdstuk 1 geeft de lezer inzicht in de volgtijdelijk door de raad gemaakte beleidskeuzes zoals geborgd in de kadernota 2015 en alle relevante tussentijdse ontwikkelingen uiteindelijk leidend tot de weergave van het begrotingssaldo. Met de primitieve meerjarenbegroting 2014-2017 als vertrekpunt worden de financieel geborgde keuzes en de ontwikkeling van het saldo gepresenteerd. In Hoofdstuk 2 komt het programmaplan van deze begroting en de verplichte paragrafen aan de orde. Het programmaplan (2.1) vormt beleidsinhoudelijk het hart van de begroting. Bij de Kadernota 2015 heeft de gemeenteraad besloten om het aantal programma's en de samenstelling van deze programma’s vanaf 2015 te wijzigen. Alle in dit programmaplan weergegeven vergelijkende cijfers met voorgaande jaren zijn aangepast aan deze gewijzigde programma-indeling. Programmasamenvatting De programmasamenvatting is een eenvoudig te lezen stuk tekst dat feitelijk de samenvatting betreft van de diverse tabellen die daarna komen. Omgevingsanalyse De omgevingsanalyse geeft zoals de naam al zegt een analyse van de omgeving aan de hand van (historische) kengetallen. De meeste kengetallen zijn of effecten die we niet of nauwelijks zelf kunnen beïnvloeden of het betreft slechts data die zonder analyse op zich geen directe informatiewaarde hebben. Wat al deze gegevens samen wel doen is een beeld schetsen over de historische ontwikkelingen in die omgeving. Het is vooral van groot belang dat die data worden geanalyseerd. Waarom is de trend zo? Wat mogen we hieruit wel of juist niet afleiden? Zijn onze doelen reëel? Doen we de juiste dingen? Moeten we meer doen of juist minder? Niet alle kengetallen waar we naar verwijzen zijn opgenomen in de begroting. Die kengetallen kunt u in de meeste gevallen ook zelf terugvinden op www.parkstad-limburg.buurtmonitor.nl. De monitor wordt elke twee jaar opgesteld. Dit is voor het laatst geschied in het najaar van 2013. Beleidskader Het beleidskader is een vast onderdeel van de beleidsteksten. We beperken het kader tot het Landgraafse beleidskader of het beleidskader van de Stadsregio Parkstad. Landelijke wet- of regelgeving nemen we dus in principe niet meer op. Door de actualiteit aan te geven per kader geven wij u direct een indicatie over de actualiteit van het vastgestelde beleidskader. Wat willen we bereiken (1e W) De doelen zoals geformuleerd in de begroting zijn deels identiek aan de doelen in 2014 en deels aangepast aan de uitgangspunten van het vastgestelde coalitieakkoord 2014-2018. In principe blijven deze doelen zo veel mogelijk gelijk in deze collegeperiode. Effectindicatoren De effectindicatoren maken de doelen meetbaar. De effecten worden vertaald naar een ambitie en een termijn. Het woord ambitie geeft al aan dat een harde garantie voor het behalen van die norm niet kan worden gegeven. Daarvoor is het behalen van die ambitie te vaak afhankelijk van vele omgevingsfactoren die het bestuur niet of nauwelijks kan beïnvloeden. We presenteren wederom de historische scores van de effectindicatoren in dezelfde tabel als de ambitie. De kolom termijn positioneert de ambitie en de norm van de indicator in een reëel tijdskader. Enerzijds omdat het bereiken van maatschappelijke effecten veelal om tijd vraagt en anderzijds omdat we veel indicatoren slechts een maal per twee jaar (laten) meten. De score van de effectindicatoren nemen we op in het jaarverslag 2015 met daarbij de kanttekening dat we niet alle Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 12 effectindicatoren jaarlijks meten. Verantwoording over de doeltreffendheid van beleid, beleidsdoelen en beoogde beleidseffecten zal daarnaast en vooral ook vorm moeten krijgen in beleidsevaluatierapporten die we separaat aan de raad voorleggen. Wat gaan we daarvoor doen (2e W) De activiteiten die we gaan doen vormen feitelijk de echte prestaties die wij, het college, u toezeggen te gaan realiseren het komende begrotingsjaar. Over de voortgang van deze activiteiten leggen we tussentijds in de beide raadsrapportages en in het jaarverslag aan de raad verantwoording af. Bij de formulering van de activiteiten is het telkens de balans zoeken tussen hoofdlijn versus detailniveau. In een aantal gevallen nemen we de concreet te realiseren output op in de prestatie-indicatoren. Daar vindt u in dat geval de concreetheid terug die u als raad zoekt. In andere gevallen verbijzonderen we de activiteit door de belangrijkste ''mijlpalen'' binnen de uit te voeren activiteit op te nemen in de omschrijving van de activiteit zelf. Prestatie-indicatoren De prestatie-indicatoren vormen de kwantitatief meetbare prestaties die het college gaat leveren. De prestatie is gekoppeld aan de activiteit. In de raadsrapportages en het jaarverslag zal aan de hand van een stoplichtrapportage inzicht worden geboden in de voortgang van de prestatie-indicatoren. Daar waar wij in de begroting het benoemen van een concrete prestatie-indicator per activiteit achterwege laten is dat bewust gedaan. Een goede prestatie-indicator hebben we in dat geval niet gevonden. In die gevallen leggen wij in de raadsrapportage en het jaarverslag in algemene tekstuele bewoordingen verantwoording af over de voortgang (raadsrapportage) en de realisatie (jaarverslag). Wat mag het kosten (3e W) en toelichting verbonden partijen De lasten en baten worden uitgesplitst in lasten die direct zijn toe te rekenen aan die activiteit, lasten die slechts indirect zijn toe te rekenen aan die activiteit zoals huisvestingslasten, facilitaire lasten en kapitaallasten die het gevolg zijn van de rentelasten en afschrijvingslasten op een investering. Sedert 2013 hebben we op verzoek van uw raad de directe lasten uitgesplitst in directe salarislasten en overige directe lasten. De lasten en baten van nieuw beleid zijn apart zichtbaar gemaakt. De in de toelichting op de programmacijfers opgesomde componenten van nieuw beleid, waarbij als bedrag een nul is opgenomen, hebben pas een budgettair effect na 2015. Daarnaast geven we de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves weer. De baten en lasten per beleidsveld zijn in een aparte bijlage 2 opgenomen. Verbonden partijen en professionele gesubsidieerde organisaties We geven per programma inzicht in de financiële bijdrage aan onze verbonden partijen inbegrepen professionele welzijnsinstellingen. Die bijdrage maakt deel uit van de directe lasten zoals opgenomen in de tabel met de 3eW. De raad krijgt daarmee een goed beeld welk deel van het budget we feitelijk overdragen aan deze partners. We hebben de bijdrage opgenomen zoals wij die nu feitelijk in onze meerjarenbegroting hebben geraamd. Die raming sluit in het algemeen altijd aan op de meest recente vastgestelde begroting van de verbonden partij. Wat zijn de risico's (4e W) De in het programmaplan opgenomen risico's zijn mogelijke gebeurtenissen die een nadelig effect hebben op het behalen van de beoogde maatschappelijke effecten, het realiseren van de prestaties en/of de daarvoor benodigde financiële middelen. Risico's beheersen we door het nemen van maatregelen. Het financiële restrisico na het effectueren van die maatregel vangen we op met de weerstandscapaciteit. In de paragraaf weerstandsvermogen zetten we alle financiële restrisico's tezamen (de weerstandsbehoefte) af tegen de Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 13 weerstandscapaciteit. Aan de hand van de aldus te berekenen weerstandsratio beoordelen wij of ons weerstandsvermogen groot genoeg is. Met ingang van de begroting 2015 hebben we de manier gewijzigd waarop het financiële restrisico op majeure risico’s wordt bepaald. Per risico wordt het risicobedrag bepaald door uit te gaan van het maximale financiële risico (impact) en de kans (%) dat het risico kan opkomen. De kans*impact levert vervolgens het risicobedrag op waarmee rekening moet worden gehouden in de weerstandbehoefte. Met deze berekeningsmethode gaan we ervan uit dat we 80% van de financiële restrisico’s zichtbaar maken. Als buffer voor de overige 20% (niet-majeure risico’s) verhogen we het restbedrag van de majeure risico’s met 20% voor het berekenen van de totale weerstandbehoefte. Paragrafen In 2.2 treft u de voorgeschreven paragrafen aan. In de paragrafen nemen we de informatie op die niet past binnen het programmaplan omdat de activiteiten binnen deze paragraaf dwars door de programma's heen lopen, ondersteunend zijn aan de programma-activiteiten dan wel betrekking hebben op een specifiek onderwerp waarover we de raad separaat moeten of willen informeren. Het betreft de verplichte paragrafen lokale lasten, bedrijfsvoering, financiering, verbonden partijen, het onderhoud op de kapitaalgoederen, grondbeleid en weerstandvermogen. Daarnaast hebben wij in een separate paragraaf krimp de geprognosticeerde ontwikkelingen opgenomen van het aantal inwoners, huishoudens en woningen. Financieel In Hoofdstuk 3 Financieel worden allereerst in paragraaf 3.1 Overzicht baten en lasten de historische, actuele en geplande baten en lasten per programma gepresenteerd. Vervolgens worden in paragraaf 3.2 Uitgangspunten van de ramingen de uitgangspunten gepresenteerd die zijn gehanteerd bij de samenstelling van de begroting. In de paragraaf 3.3 financiële positie wordt o.a. inzicht gegeven in de effecten van de gemaakte keuzes en verwachte ontwikkelingen op de baten en/of lasten van de programma's, het evenwicht in de begroting, de investeringen op hoofdlijn en de ontwikkeling van de reserves en voorzieningen. We sluiten dit hoofdstuk af met een beoordeling van de financiële robuustheid van de begroting. Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 14 1.3 Ontwikkelingen begrotingssaldo Zoals te doen gebruikelijk beschrijven we in dit deel van hoofdstuk 1 stap voor stap de verschillende keuzes die de raad volgtijdelijk heeft gemaakt in het proces van totstandkoming van de begroting 2015 inbegrepen de tussentijdse ontwikkelingen. Het startpunt van de begrotingscyclus 2015 is het geraamde meerjarensaldo 2015 t/m 2017 zoals opgenomen in de primitieve begroting 2014. Meerjarenraming 2015 t/m 2017 primitieve begroting 2014 Bij de begrotingsbehandeling 2014 heeft de raad na het doorvoeren van diverse ombuigingsmaatregelen voor 2014 een sluitende begroting vastgesteld. Er was echter nog geen sprake van een duurzaam financieel begrotingsevenwicht. De meerjarensaldi 2015-2017 vertoonden derhalve nog aanzienlijke tekorten. Per saldo resulteerde dat in een verwacht meerjarentekort van ca. € 1,3 mln. oplopend tot € 1,6 mln. in 2017. Het jaar 2014 was sluitend. In deze in de meerjarenbegroting 2014 gepresenteerde saldi was nog geen rekening gehouden met het effect van de aangekondigde extra korting op het gemeentefonds als gevolg van de Rijksbrede besparing van ca. € 6 miljard. (X € 1.000) Meerjarenraming 2015 t/m 2018 primitieve begroting 2014 Primitieve begroting 2014 2015 2016 2017 2018 -1.303 -1.340 -1.647 -1.647 Kadernota In de aan de gemeenteraad gepresenteerde Kadernota 2015 met de daarin geactualiseerde ontwikkeling van de meerjarensaldi waren de gevolgen van die bezuinigingen op basis van de september- en decembercirculaire 2013 wel verwerkt. Ook zijn diverse andere ontwikkelingen geschetst met de daarbij verwachte financiële gevolgen. Hiermee gaven wij uw raad inzicht in de op dat moment geprognosticeerde ontwikkeling van de meerjarenramingen 2015-2018. (X € 1.000) Meerjarenraming kadernota 2015 2015 2016 2017 2018 -1.303 -1.340 -1.647 -1.647 -132 -454 -631 -1.024 0 0 0 0 132 177 220 247 10 75 83 185 5. Samenwerking Landgraaf-Brunssum 0 0 0 250 6. Tekort WOZL 0 0 0 0 7. Voordeel groot onderhoud (herijking) gemeentefonds 215 215 215 215 8. Neerwaartse bijstelling indexering heffingstarieven -36 0 0 0 1.360 1.360 1.360 1.360 246 33 -400 -414 Actuele meerjarenramingen programmabegroting 2014 1. Effect september en decembercirculaire 2013 2. Besparingen inkoop / Zero Based Budgetting 3. Samenwerking Parkstad / IBA 4. Samenwerking BsGW 9. Buig Geraamde meerjarenramingen cf. Kadernota 2015 Op het moment van presenteren van de Kadernota 2015 hebben wij alleen de bij ons bekende majeure ontwikkelingen meegenomen. Wij hebben bij de Kadernota 2015 (nog) geen rekening gehouden met een mogelijk tekort WOZL. Wanneer WOZL, als uitvoerder van de SW, niet in staat is om de vermindering van de rijkssubsidie in de exploitatie op te vangen, zal dit extra druk leggen op de gemeentelijke financiën. In haar ontwerpbegroting voor 2015 en volgende heeft WOZL deze korting grotendeels teruggelegd bij de Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 15 gemeenten. In de zienswijzen daarop hebben de gemeenten aangegeven hiermee niet in te stemmen. Naar aanleiding van die zienswijzen heeft het AB van WOZL de concept begroting vastgesteld maar tevens de directie WOZL opdracht gegeven een begrotingswijziging op te stellen zodat er een aangepaste, meer ambitieuze, bijgestelde begroting WOZL 2015 komt te liggen. In oktober 2014 ontvangen we deze wijziging als gemeente. Ontwikkelingen na kadernota Tussen vaststelling kadernota en aanbieding van de begroting zijn er natuurlijk nieuwe ontwikkelingen. Ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de meerjarenprognose zoals gepresenteerd in de kadernota. De raad kan separate besluiten hebben genomen die autonoom van invloed zijn op de saldi. Een majeure ieder jaar terugkerende tussentijdse ontwikkeling is de meicirculaire van het Rijk. Naast een geactualiseerd beeld over de ontwikkeling van de algemene uitkering bevatte de meicirculaire dit jaar ook de financiële effecten van de decentralisatiebesluiten. We hebben u per raadsinformatiebrief al separaat geïnformeerd over de gevolgen van de meicirculaire. Daarnaast hebben we ieder jaar opnieuw te maken met meerdere kleine en grote mutaties op de richtbudgetten en concernposten. In de navolgende tabel presenteren wij de diverse ontwikkelingen na kadernota en geven een toelichting per post. (X € 1.000) Financiële ontwikkelingen na kadernota 2015 2015 2016 2017 2018 Geraamde meerjarenramingen cf. Kadernota 2015 246 33 -400 -414 I. Doorwerking raadsbesluit Sport- en cultuurpark Heigank: -22 -40 -38 -16 II. Budgettair effect algemene uitkering mei-circulaire 2014 -177 -55 -78 115 III. Budgettair effect mutaties richtbudgetten en concernposten 329 343 493 -684 Bijgestelde ontwikkeling meerjarenramingen na kadernota 2015 376 281 -23 -999 I. Doorwerking begrotingswijziging Sport- en cultuurpark Heigank Op 13 maart 2014 heeft de raad ingestemd met de realisatie van een multifunctionele zaal op park Heigank. De meerjarige hogere lasten, voortkomend uit de exploitatie van deze zaal heeft de raad beschouwd als een autonome ontwikkeling die meegenomen dient te worden in de meerjarenbegroting 2015. (X € 1.000) Doorwerking raadsbesluit Sport- en cultuurpark Heigank Sport- en cultuurpark Heigank II. 2015 2016 2017 2018 -22 -40 -38 -16 Effecten meicirculaire 2014 op meerjarensaldi In de Kadernota 2015 is op basis van de september- en decembercirculaire 2013 een mogelijke ontwikkeling geschetst van de algemene uitkering 2015 - 2018. Eind mei is de meicirculaire 2014 door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vrijgegeven. In de raadsinformatiebrief van 16 juni 2014 hebben wij u geïnformeerd over de gevolgen van de meicirculaire. Meer in het bijzonder hebben wij u aangegeven wat het budgettaire effect is voor de eerder in de kadernota geschetste ontwikkeling van de algemene uitkering. Naast meer duidelijkheid over de (nieuwe) budgetten voor de decentralisaties in het sociale domein bleek ook uit de circulaire hoeveel de algemene uitkering gekort wordt a.g.v. het overhevelen van de taak onderhoud buitenkant gebouwen van het primair en speciaal onderwijs naar de schoolbesturen. De korting hiervoor op de algemene uitkering van Landgraaf bedraagt € 230.000 structureel. De beschikbare ruimte voor af te ramen lasten in de meerjarenbegroting 2015-2018 is echter afgerond € 94.000 lager. Hierdoor ontstaat een extra budgettair nadelig effect van afgerond € 94.000. Dit effect komt dus bovenop de Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 16 ontwikkeling zoals verwoord in de raadsinformatiebrief van 16 juni 2014. Het actuele budgettair effect van de meicirculaire 2014 is daarom als volgt: (X € 1.000) Budgettair effect algemene uitkering meicirculaire 2014 2015 2016 2017 2018 83 -239 -416 -809 0 -200 -400 -600 Per saldo effect -83 39 16 209 Extra budgettair effect a.g.v. overheveling taak buitenonderhoud -94 -94 -94 -94 -177 -55 -78 115 Budgettaire effecten alg. uitkering cf Kadernota 2015. Budgettaire effecten alg. uitkering meicirculaire 2014 (RIB 16 juni 2014). Per saldo effect inclusief nadeel overheveling taak onderhoud III. Mutaties richtbudgetten en concernposten Ieder jaar opnieuw vinden er als onderdeel van het begrotingsproces bijstellingen plaats op eerder geraamde richtbudgetten, de ramingen van kapitaallasten en de stortingen en aanwendingen van reserves. Ook vinden er administratieve correcties plaats a.g.v. geconstateerde omissies. Hoofdlijn is dat de ramingen uit de vastgestelde meerjarenbegroting 2015-2017 gelden als richtbudgetten voor de nieuwe meerjaren)begroting 2015-2018, waarbij de laatste jaarschijf 2018 voor bijstelling een kopie is van het jaar daar aan voorafgaand. Dat is de reden waarom het laatste jaar na bijstelling bijna per definitie negatief afwijkt t.o.v. de bijstelling van de voorgaande jaren. Het nadelige verschil 2018 t.o.v. voorgaande jaren wordt grotendeels verklaard door het in 2018 t.o.v. 2017 minder aanwenden van de egalisatiereserve algemene uitkering met circa € 500.000, de stijging van de salarissen a.g.v. geraamde indexering met circa € 250.000 ten opzichte van 2017 en het actualiseren en bijramen van de kapitaallasten van de nieuwe investeringen in 2017. De positieve saldi in 2015, 2016 en 2017 zijn met name te verklaren a.g.v. het beter kunnen ramen van de terug te ontvangen BTW van de fiscus dankzij het traject Zero Based Budgetting (ZBB) met ca. 300.000 en de actualisering van de kapitaallasten van ruim € 270.000 in 2015 oplopend naar € 360.000 in 2017. Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 17 1.4 Effect decentralisaties op begrotingssaldo De middelen voor de nieuwe taak Wmo, de nieuwe Jeugdwet en de Participatiewet (re-integratiemiddelen en de middelen voor het zittend Wsw-bestand) zijn via het zogeheten deelfonds sociaal domein met de meicirculaire 2014 ontschot ter beschikking gesteld aan de gemeente. Deze middelen mogen gedurende een periode van drie jaar alleen worden besteed aan de onderscheiden doelen van het sociaal domein. Het is gemeenten niet toegestaan deze middelen in te zetten voor doelstellingen buiten het sociaal domein. We mogen de middelen echter ook aan de bestaande taken op het gebied van de maatschappelijke ondersteuning uitgeven. (X € 1.000) Baten en lasten decentralisatie sociaal domein 2015 2016 2017 2018 Baten nieuwe taak Wmo. 7.358 7.358 7.311 7.291 Baten nieuwe taak jeugdzorg. 9.791 9.791 9.791 9.791 15.596 14.709 14.156 13.398 32.745 31.858 31.258 30.480 Geraamde lasten nieuwe taak Wmo. 6.962 7.023 7.210 7.210 Geraamde lasten nieuwe taak jeugdzorg. 8.716 8.716 8.716 8.716 15.596 14.709 14.156 13.398 31.274 30.448 30.082 29.324 1.470 1.409 1.176 1.156 Baten participatie inclusief bijdrage bedrijfsvoerings WOZL & tekort exploitatie. Totaal baten 3D Geraamde lasten participatie inclusief bijdrage bedrijfsvoerings WOZL & tekort exploitatie. Totaal geraamde lasten Saldo te bestemmen voor reserve rijksmiddelen deelfonds sociaal domein De raad heeft reeds bij de vaststelling van de kadernota besloten een deel van de budgetten te ontvangen voor de uitvoering van de nieuwe gedecentraliseerde taken binnen sociaal domein te bestemmen in een geoormerkte risicoreserve. Dit betreft het deel van het te ontvangen budget dat voortkomt uit de stijging van het macrobudget a.g.v. het door het Rijk afgesloten Zorgakkoord en a.g.v. volume-effecten. Wij hebben daarom de bij de kadernota geraamde budgetten voor de decentralisaties taakstellend opgenomen in deze begroting 2015. Deze aanpak is mogelijk omdat: - Er afspraken zijn gemaakt met veel zorgpartners op basis van de cijfers realisatie 2012 (Jeugdzorg) of - Ontvlechting tussen het volume-effect en het effect van het Zorgakkoord niet goed mogelijk is; - Het voorhanden hebben van een stevige risicoreserve noodzakelijk is vanwege de grote onzekerheden - Wij veel vertrouwen hebben in de wijze waarop wij beleid en uitvoering samen met onze maatschappelijke budget 2013 (Wmo nieuwe taak); over lasten- en batenontwikkeling per taak; partners (door)ontwikkelen. Het positieve verschil tussen de ramingen in de kadernota en de ramingen Jeugdzorg en nieuwe taak Wmo zoals opgenomen in de meicirculaire gebruiken we om de nieuw gevormde reserve deelfonds sociaal domein te voeden. Voor een meer gedetailleerde onderbouwing van deze risicoreserve verwijzen we naar de beleidsnota zelf en de 4e W risico-inventarisatie van programma 2. Omdat de budgetten uit het deelfonds sociaal domein taakstellend zijn weggezet heeft dit dus geen effect op het exploitatiesaldo. Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 18 1.5 Sluitend maken begroting Uit de meerjarige saldi inclusief ontwikkelingen na kadernota blijkt dat in de jaarschijven 2015 en 2016 sprake is van een positief saldo. De jaarschijf 2018 vertoont daarentegen nog een aanzienlijk nadelig saldo van afgerond ca. € 1,0 mln. (X € 1.000) Meerjaren saldi ontwerpbegroting 2015-2018 Meerjaren saldi 2015 2016 2017 2018 376 281 -23 -999 In 2013 zijn de Gemeentewet en Provinciewet gewijzigd met betrekking tot het financieel toezicht op gemeenten en provincies (Stb 2013, 144). De wijziging van Gemeentewet en Provinciewet betreft in de eerste plaats dat in het belang van de horizontale verantwoording en het verticale toezicht het bestaande begrip ‘evenwicht’ in de begroting in de wet nader is gepreciseerd. Er dient een structureel en reëel evenwicht te zijn in de begroting. Met het begrip ‘structureel evenwicht’ wordt bedoeld dat in de begroting structurele lasten gedekt dienen te worden door structurele baten. Indien dit niet het geval is wordt ook de meerjarenraming hierop getoetst. De term ‘reëel’ heeft betrekking op de mate van realiteit van de (meerjaren)ramingen. De begroting 2015 voldoet aan de eis van structureel en reëel begrotingsevenwicht. Voor meer details verwijzen we naar hoofdstuk 3 Financiële positie. Vanwege de aanwezige onzekerheden t.a.v. de financiële ontwikkelingen op het sociaal domein en in lijn met de bestemming van rekeningresultaten stellen wij u voor de incidentele voordelen 2015 en 2016 te storten in de algemene reserve en nu nog geen maatregelen te treffen ter dekking van de nadelige saldi in de jaarschijven 2017 en 2018. (X € 1.000) Meerjarensaldi begroting 2015-2018 na bestemming 2015 Geraamde meerjarenramingen Storting (-)/ontrekking (+) in algemene reserve Saldi 2016 2017 2018 -999 376 281 -23 -376 -281 23 0 0 0 -999 Zoals uw raad weet zijn de ramingen waarop de begroting 2015 en verder is opgebouwd voor het eerst samengesteld aan de hand van de methodiek ‘’zero-based-budgetting (ZBB)’’. Deze methodiek heeft gezorgd voor een kwaliteitsverbetering in de financiële ramingen en nadere concretisering van een tweetal oude taakstellingen. ZBB is echter geen eenmalige exercitie. Reden waarom we in de zomer nog een hernieuwde controleslag hebben uitgevoerd op de ramingen. Mocht die controleslag leiden tot een begrotingswijziging dan leggen wij die wijziging tegelijkertijd voor aan de raad met de aanbieding van deze ontwerp programmabegroting 2015-2018. Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 19 1.6 Weerstandsvermogen en weerstandsratio Een vergelijking van weerstandscapaciteit met de weerstandsbehoefte levert de weerstandsratio op. Die weerstandsratio is een graadmeter voor de mate waarin de gemeente financiële effecten van restrisico's kan opvangen. Door de raad is bij de vaststelling van het beleid risicomanagement en weerstandsvermogen een bandbreedte gesteld (1 < R <3). In toepassingspraktijk van de ratio hanteert de raad de term voldoende robuust als norm voor de minimale hoogte van de ratio waarbij een robuuste ratio minimaal gelijk is aan 2. In de paragraaf weerstandsvermogen is de nieuwe weerstandsratio berekend. Uit die berekening blijkt dat de ratio met een stand van 3,91 nog steeds voldoende robuust is. Deze stijging t.o.v. berekening in de kadernota (3,80) is primair het gevolg van de vorming van de reserves in het sociale domein voor een deel t.l.v. ontvangen baten in de exploitatie. Omdat bestemmingsreserves en stille reserves echter niet in alle gevallen zonder aantasting van bestaand beleid kunnen worden ingezet berekenen veel gemeente de ratio met alleen de algemene reserve als buffer. Doen wij dat ook dan resteert een ratio van 1,34. Deze ratio is nagenoeg ongewijzigd t.o.v. de calculatie in de kadernota. De betrouwbaarheid van de weerstandsratio is mede afhankelijk van de volledigheid van de risicoinventarisatie en de juiste inschatting van de (resterende) financiële impact van de geïnventariseerde risico's. Bij de berekening van de hiervoor genoemde ratio’s hebben we op basis van de 80/20 methodiek al rekening gehouden met 20% niet geïdentificeerde risicobehoefte. Het meerjarig verloop van de algemene reserve kan als volgt worden weergegeven (X € 1.000) Meerjarig verloop algemene reserve Saldo per 1 januari 2015 2016 2017 2018 19.365 17.424 20.864 21.884 Bovenstaande ontwikkeling van de algemene reserve houdt nog geen rekening met de mogelijke toekomstige onttrekkingen in 2016 en 2017 die nodig zijn om de reserves voor het sociale domein in 2016 en 2017 op peil te brengen. 1.7 Tarieven De raad van Landgraaf hanteert de afgelopen jaren de lijn dat de opbrengsten van lokale heffingen niet meer stijgen dan de verwachte inflatie. Uitzondering daarop zijn de opbrengsten voor riool- en afvalstoffenheffing waarbij 100% kostendekking het uitgangspunt is. Meerjarig hielden we in de begroting 2014 rekening met een 2% inflatie. De verwachte inflatie 2015 gebaseerd op de juni ramingen van het Centraal Planbureau is 1½ %. We handhaven daarom de inflatiecorrectie 2015 van 1½ % zoals ook is voorgesteld in de kadernota. Meerjarig vanaf 2016 ramen we nog steeds 2% inflatiecorrectie. Mocht medio 2015 blijken dat de prognoses voor 2016 hier van afwijken dan stellen we die ramingen uiteraard bij. Hoofdstuk 1 Programmabegroting 2015-2018 20 2. Programmaplan 2.1 Programma's 1. Bestuur 2. Maatschappelijke voorzieningen 3. Ruimte en herstructurering 4. Leefbaarheid in de wijk 5. Maatschappelijke stimulering 6. Dienstverlening Algemene baten en lasten Programma 1: Bestuur 21 Programma 1: Bestuur 22 PROGRAMMA 1: BESTUUR Structuurgegevens Portefeuillehouder(s) T. Ancion en R. Vlecken Coördinerend afdelingshoofd R. van den Boom Programma Bestuur omvat de volgende beleidsvelden: - 101 Bestuurlijke ondersteuning en samenwerking - 102 Openbare orde en veiligheid - 103 Sturing en verantwoording Met het programma Bestuur versterken wij de functie van het lokaal bestuur en de lokale en regionale bestuursorganen, handhaven en verbeteren wij de openbare orde en de veiligheid in de gemeente en brengen wij de verantwoordingsfunctie op een hoger peil. Het programma Bestuur is een programma dat bestuurlijk zaken in gang zet, bestuurlijke processen ondersteunt, terwijl de meer concrete activiteiten vaak in één van de vijf andere programma’s plaatsvinden. De doelen die we binnen dit programma nastreven zijn: 1. Een daadkrachtig en slagvaardig bestuur op de juiste schaalgrootte. 2. Vooruitgang in de bestuurlijke (eu)regionale samenwerking. 3. Een veilig Landgraaf. 4. Handhaving van een gezonde financiële huishouding. Bestuurlijke ondersteuning en samenwerking In het beleidsveld “Bestuurlijke ondersteuning en samenwerking” is samenwerking het sleutelwoord voor de opgaven waar wij voor staan. Niet alleen de samenwerking met Brunssum, maar ook de samenwerking op de schaal van Parkstad Limburg, Zuid-Limburg en met de gemeenten in de grensregio. Daarnaast omvat het beleidsveld eveneens de (overige) (inter)nationale contacten. Het eerste beleidsveld is vooral voorwaardenscheppend van karakter. De inhoudelijke sturing vindt vanuit andere programma’s plaats. Openbare orde en veiligheid Het beleidsveld “Openbare Orde en Veiligheid” richt zich vooral op de politionele kant. De gemeente heeft hier vooral een initiërende rol. Het deel uitvoering is beperkt (toezicht en handhaving; maatschappelijke ondersteuning en welzijn). Op het gebied van integrale veiligheid (Integraal Veiligheidsplan met Uitvoeringsprogramma) heeft de gemeente de regierol en neemt een deel van de uitvoering (beheer en onderhoud in het openbaar domein) voor haar rekening. Ook incidenteel (aanpak overlastgevende jeugdgroepen; overlast en verloedering) wordt met de partners integraal aan oplossingen gewerkt. Het deel openbare veiligheid betreft de crisisbeheersing (preventie, preparatie en repressie). De Veiligheidsregio Zuid-Limburg is een samenwerkingsverband van de brandweer, de GHOR, de gemeenten en de politie. De gemeentelijke taak is de bevolkingszorg (communicatie, publiekszorg en omgevingszorg). Programma 1: Bestuur 23 Sturing en verantwoording Onder het beleidsveld “Sturing en verantwoording” vallen o.m. de reguliere planning- en controlproducten aan de hand waarvan de raad haar beleidskeuzes kan maken (kadernota en begroting) en verantwoording afneemt over de voortgang (raadsrapportages en jaarverantwoording). Omgevingsanalyse Kengetal historische ontwikkeling Aantal uitrukken brandweer. 2009 2010 2011 2012 2013 2014 431 338 313 293 257 ** --- 31 % --- 32 % --- 33% Aantal diefstallen/inbraken. * 134 133 248 222 231 ** Aantal meldingen mbt huiselijk geweld 230 265 245 230 234 ** 9 12 11 11 13 ** 10 27 27 36 20 ** 217 153 179 219 238 ** --- --- --- 52 39 ** % onveiligheidgevoelens in eigen buurt. Veiligheidshuis. Waarvan aantal huisverboden. Aantal meldingen mbt veelplegers en overlastgevers via Veiligheidshuis. Aantal meldingen mbt jeugdigen via Veiligheidshuis. # Aantal gevallen nazorg ex-gedetineerden via Veiligheidshuis. * ** # vanaf 2011 betreft dit het totaal van alle diefstallen (en pogingen) in woningen en garages, tuinhuisjes en schuurtjes, exclusief diefstallen/inbraken in bedrijven en kantoren. gegevens na afloop kalenderjaar beschikbaar. in 2012 en 2013 is geparticipeerd in het project “aanpak criminele jeugdgroep Waubach”. Analyse omgevingsfactoren Onveiligheidsgevoelens worden vooral ingegeven op subjectieve gronden. Beïnvloeding is niet eenvoudig. Communicatie en voorlichting zijn in te zetten instrumenten om inwoners te informeren en daarmee te trachten het veiligheidsgevoel positief te beïnvloeden. Communicatie wordt ook ingezet om de burgers te wijzen op zelfredzaamheid en met nadruk aandacht te schenken aan preventie. Indiceren van effecten met harde cijfers is niet mogelijk. In het aantal uitrukken van de brandweer is ook de inzet van het korps Scherpenzeel meegenomen. Met betrekking tot het aantal diefstallen/inbraken: deze gegevens zijn afkomstig van de politie. De politie maakt in haar registratie geen onderscheid in “pogingen tot….”en feitelijke diefstallen/inbraken. Na een stijging van het aantal woninginbraken (incl. pogingen) in 2011 en 2012 is dit aantal in 2013 nagenoeg gelijk gebleven ten opzichte van 2012. Deze positieve ontwikkeling is mede te danken aan het zogenaamde "Donkere Dagen Offensief" (extra politietoezicht, inzet parate eenheid (flex ME), inzet vrijwillige politie en inzet handhaving gemeente) waarbij ook preventieadviezen zijn gegeven. Ten aanzien van woninginbraken kent de gemeente geen hotspots. Meldingen jeugdigen: In 2012 is in multi-disciplinair verband extra aandacht en inzet geweest op de jeugdgroep Waubach. In zijn algemeenheid kan worden geconcludeerd dat er op het gebied van de criminaliteit een stabiliserende lijn te zien is, en op onderdelen een langzaam dalende lijn. Vaak zijn incidentele gegevenheden (het tijdelijk in Landgraaf opereren van een bende of een veelpleger) oorzaak van fluctuaties in de cijfers. Programma 1: Bestuur 24 Beleidskader programma Omschrijving Kader Actualiteit Beleidsnotitie wet Bibob gemeente Landgraaf januari 2009. 2009 Nota uitvoeringsbeleid evenementen 2012. 2012 Meerjarenbeleidsplan 2012-2018 Veiligheidsregio Zuid-Limburg. 2012 Regionaal Risicoprofiel 2012 Veiligheidsregio Zuid-Limburg. 2012 Regionaal Crisisplan 2012 Veiligheidsregio Zuid-Limburg. 2012 Integraal Veiligheidsplan met Uitvoeringsprogramma 2013-2016. 2013 Financiële Beheersverordening. 2013 Nota Verbonden Partijen. 2013 Nota reserve- en voorzieningenbeleid. 2013 Reglement van Orde van de gemeente Landgraaf. 2014 Verordening Auditcommissie Landgraaf 2014. 2014 Nota Activabeleid. 2014 Nota Weerstandsvermogen en risicomanagement. 2014 Wat willen we bereiken? Doelen 1. Een daadkrachtig en slagvaardig bestuur op de juiste schaalgrootte. 2. Vooruitgang in de bestuurlijke (eu)regionale samenwerking. 3. Een veilig Landgraaf. 4. Handhaving van een gezonde financiële huishouding. Score effectindicatoren Indicator 1.1 Waardering over gemeentebestuur. 2009 2011 2013 Ambitie Termijn L PL L PL L PL L L 6,1 5,8 6,2 5,5 6,4 5,6 6,4 2018 23 24 26 20 24 21 30 2018 31 34 32 34 33 36 30 2018 ja --- ja --- ja --- ja 2018 3,96 --- 3,50 --- 3,39 --- ≥2 2018 ja --- ja --- ja --- ja 2018 (Bron:Parkstadmonitor) 1.2 % Besluitvorming voldoende. transparant (Bron:Parkstadmonitor) 3.1 % Onveiligheidsgevoelens in eigen buurt (Bron:Parkstadmonitor). 4.1 Een structureel reëel Begrotingsevenwicht. (Bron: meerjarenbegroting) 4.2 Behouden van een robuuste Weerstandsratio. (Bron: programmabegroting) 4.3 Behouden van een goede Vermogenspositie. (Bron: programmabegroting) Programma 1: Bestuur 25 Wat gaan we daarvoor doen in 2015 Nr. Activiteiten 1.1 Organiseren verkiezingen Provinciale Staten, gecombineerd met verkiezingen waterschappen. 1.2 Uitvoeren reguliere activiteiten op het gebied van een transparant besluitvormingsproces. 1.3 Deelnemen op basis van een convenant in landelijke samenwerking bestuurlijke en geïntegreerde aanpak georganiseerde criminaliteit, bestrijding handhavingsknelpunten en bevordering integriteitsbeoordelingen. Voortzetten reguliere activiteiten Bibob. 1.4 Implementeren van de bestuursdienst Landgraaf- Brunssum. 1.5 Inzetten klankbordgroep van de raad Landgraaf-Brunssum als sparringpartner van de projectgroep. 2.1 Adviseren en ondersteunen van bestuurders ter bevordering van de regionale samenwerking, o.m. in Parkstad Limburg-verband. 3.1 Verdere ontwikkeling taak en rol op het gebied van de openbare orde (o.a. voorlichting en preventie; regierol bij directe aanpak van overlastgevende jeugd; directe aanpak woonoverlast en verloedering; directe aanpak drugspanden (Damoclesbeleid); deelname aan het Veiligheidshuis). 3.2 Verder ontwikkelen van de eigen rol in de veiligheidsketen (o.a. projectleiding openbare orde en veiligheid bij (grote) evenementen). 3.3 Op peil houden van de taakstelling in de Veiligheidsregio (o.a. opleiding en training tbv de lokale en regionale taken in de crisisbeheersing). 3.4 Participatie (openbare orde en veiligheid) in de implementatie transitie Jeugdzorg (vanwege de directe verbinding van Jeugdzorg en –reclassering met (overlastgevende) jeugd, geweld bij (sport)accommodaties en huiselijk geweld). 4.1 Moderniseren/harmoniseren planning- en controlcyclus. 4.2 Opstellen reguliere planning- en controlproducten waaronder de begroting, kadernota, raadsrapportages, jaarverslag en jaarrekening. Prestatie-indicatoren voor 2015 Norm 1.4.1 Afgerond implementatieproces bestuursdienst Landgraaf-Brunssum. 2016 1.4.2 Rapportage op grond van de gemeenschappelijke regeling m.b.t. de 2 x per jaar bestuursdienst. 3.1.1 Opgeleverde nota fusie Veiligheidshuizen. 2015 4.1.1 Aangepaste en geaccordeerde planning- en controlcyclus. 2015 4.2.1 Begroting 2016. 15 november 2015 4.2.2 Raadsrapportages 2015. 2015 4.2.3 Jaarverslag en Jaarrekening 2014. 15 juli 2015 4.2.4 Structureel reëel begrotingsevenwicht. Begroting 2016 4.2.5 Robuuste weerstandsratio. Ultimo 2015 4.2.6 Voldoende solvabiliteitsratio. Ultimo 2015 Programma 1: Bestuur 26 Wat mag het kosten? Financiën totale programma (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 - Directe salarislasten 2.599 2.430 2.407 2.424 2.440 2.453 - Overige directe lasten 4.024 3.884 3.120 3.031 2.909 2.920 0 10 9 9 9 9 - Indirecte lasten 1.156 1.403 1.270 1.230 1.251 1.286 Lasten: 7.779 7.726 6.806 6.693 6.609 6.667 Baten: -119 -120 -48 -48 -48 -48 7.660 7.607 6.758 6.645 6.561 6.619 - Directe lasten 0 0 80 82 85 94 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 80 82 85 94 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 80 82 85 94 7.660 7.607 6.838 6.727 6.646 6.713 Bestaand beleid - Kapitaallasten Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - toevoegingen 48 72 0 0 0 0 - onttrekkingen -88 -169 -19 -19 -19 -19 7.619 7.510 6.819 6.708 6.627 6.694 Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014 De daling van de overige directe lasten in 2015 met € 764.000 is met name het gevolg van: - de verlaging van de lasten samenwerking Parkstad met € 412.000. De lasten betreffende IBA (Internationale Bau Austellung) zijn in programma 3 Ruimte en Herstructurering opgenomen; - de lagere lasten van verkiezingen (€ 70.000), aangezien in 2014 twee verkiezingen hebben plaatsgevonden en voor 2015 maar een verkiezing staat gepland; - de verlaging van diverse budgetten als gevolg van de Zero Based Budgetting operatie van per saldo € 136.000; - de reeds in de meerjarenschijf 2015 behorende bij de begroting 2014 verwerkte verlagingen van de budgetten voor de Veiligheidsregio – brandweer (€ 130.000) en salarislasten griffie (€ 16.000); Programma 1: Bestuur 27 Het verschil in de baten 2015 met € 72.000 betreft - de incidenteel in 2014 geraamde bijdrage van de Veiligheidsregio Zuid-Limburg als gevolg van het positieve saldo van de jaarrekening 2013. De onder nieuw beleid opgevoerde directe lasten betreffen: - de hogere salarislasten van het college van B&W als gevolg van het gedeeltelijk terugdraaien van de bezuiniging op de formatie van het college. De aframing van de toevoegingen aan de reserves 2015 met afgerond € 72.000 betreft: - de storting van het positieve jaarrekeningsaldo 2013 van de Veiligheidsregio Zuid-Limburg in de algemene reserve. De verlaging van de onttrekkingen aan de reserves 2015 met € 150.000 wordt met name veroorzaakt door: - het niet naar 2015 doorwerken van de incidenteel in 2014 geraamde aanwending van de reserve frictiekosten ter dekking van de meerlasten van de Veiligheidsregio – brandweer (€ 130.000) en het schrappen van de bezuiniging 2014 op de formatie van de griffie (€ 20.000). Voor een gedetailleerdere toelichting verwijzen wij naar bijlage 2 (lasten en baten per beleidsveld). Verbonden partijen en professionele gesubsidieerde organisaties Naam organisatie 2014 2015 GR Veiligheidsregio Z Limburg. € 2.213.797 Stichting HALT Nederland. € 23.038 GR GGD ZL huiselijk geweld. € 10.000 GR Regio Parkstad Limburg. € 988.000 Stichting Dierentehuis € € 2016 2017 2018 € 2.083.131 € 2.083.143 € 2.083.143 € 2.083.143 € 22.911 € 0 € € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 576.000 € 532.000 € 336.000 € 295.000 25.590 € 25.590 € 25.590 € 25.590 € 25.590 13.716 € 13.716 € 13.716 € 13.716 € 13.716 0 € 0 Mijnstreek. GR Antidiscriminatievoorziening (centrumgemeente Maastricht). Toelichting verbonden partijen en professionele gesubsidieerde organisaties Voor de onderdelen van de GR Veiligheidsregio zijn deelbegrotingen aangeleverd. In bovenstaand overzicht zijn deze begrotingen geconsolideerd. Bureau Halt is met ingang van 1 januari 2013 formeel ondergebracht bij de landelijke stichting Halt. Als gevolg van de effectuering van de eerder door de raad besloten ombuigingsmaatregelen ziet de gemeente Landgraaf af van de dienstverlening per 1 januari 2016. De bijdragen aan de GR GGD onderdeel huiselijk geweld, stichting Dierentehuis Mijnstreek (grondslag: het aantal inwoners plus aantal opgevangen zwerfdieren) en GR Antidiscriminatievoorziening (centrumgemeentenconstructie) worden in onze meerjarenbegroting niet geïndexeerd. Naast bovengenoemde bedragen wordt aan de gemeente Maastricht een bijdrage betaald in het kader van de "Bestuurlijke aanpak" (bestrijding georganiseerde criminaliteit). Voor 2015 is dit een bedrag van € 16.720,-. Dit bedrag wordt niet geïndexeerd. Programma 1: Bestuur 28 Aan de Stichting Slachtofferhulp wordt voor 2015 een subsidie van € 7.600,- beschikbaar gesteld. Hiermee worden slachtoffers van misdrijven ondersteund en begeleid. De Stichting Slachtofferhulp is formeel geen verbonden partij. De samenwerking is vastgelegd in een convenant, waar alle gemeenten in Limburg bij zijn aangesloten. Enkele wettelijk verplichte taken (o.a. procesregie integrale aanpak criminelen, huiselijk geweld, overlastgevende jongeren, advisering ketenpartners huisverboden, coördinatie nazorg ex- gedetineerden) zijn ondergebracht bij het Veiligheidshuis Kerkrade, een samenwerkingverband van Kerkrade, Landgraaf, en Simpelveld. Voor deelname aan het Veiligheidshuis is een bijdrage in de begroting opgenomen van € 45.000 en daarnaast een raming voor een formatieplaats op de kostenplaats voor een bedrag van € 65.000. Deze bijdragen worden vastgesteld op basis van de goedgekeurde begroting van het Veiligheidshuis. Vanwege de gewijzigde districtsindeling van de politie Limburg loopt een traject naar een samengaan/fusie van de Veiligheidshuizen Kerkrade (gemeenten Kerkrade, Landgraaf, en Simpelveld) en Heerlen (gemeenten Heerlen, Brunssum, Onderbanken, Nuth en Voerendaal). Wat zijn de risico's? Nr. Majeure risico’s Beheersmaatregel 1. Stagneren van de regionale Adviseren en ondersteunen van Impact Kans Risicobedrag (max.risico) (kans*impact) P.M. P.M. Zie toelichting. P.M. P.M. Zie toelichting. P.M. P.M. Het verlies van de status Zorg dragen voor een P.M. P.M. van repressief toezicht. structureel begrotingsevenwicht samenwerking waardoor de bestuurders en waar nodig belangen van Landgraaf bestuurlijke interventies en onvoldoende aan bod allianties zoeken. komen. 2. Onvoldoende zicht op frictiekosten GR Parkstad Limburg waardoor naast de geraamde frictiekosten aanvullende kosten kunnen ontstaan. 3. Openbare orde en veiligheid. 4. minimaal in het eerste jaar van de begroting en een tijdige aanlevering van de gegevens. Actieve monitoring van de mijlpalen. 5. Het niet realiseren in de Zie toelichting. € 1.000.000 50% € 500.000 begroting van de geraamde bezuinigingen. Totaal risicobedrag Programma 1: Bestuur € 500.000 29 Toelichting risico’s 1. De regionale samenwerking dient tevens als economische spin off hetgeen dus ook kan stagneren. 2. GR Parkstad Limburg bevindt zich in een transitie waarbij formatie afbouw leidt tot continuïteitsrisico’s van de voortzetting van de werkzaamheden. Daarnaast kan de formatie afbouw minder voorspoedig verlopen dan waar rekening mee is gehouden. Dit kan leiden tot incidentele nadelen. Zowel bij de begroting 2014 alsook bij de behandeling van de jaarrekening 2013 van Parkstad is aangedrongen op het monitoren van de frictie in de latere jaren. In de jaarrekening 2013 zijn immers al frictiekosten verwerkt. Dit zal een positief effect hebben op de frictie in de latere jaren. Aangekondigd is dat in mei 2014 het toegezegde inzicht in de ontwikkeling van de frictie zou worden geboden. Deze is eind juni 2014 ontvangen en moet nader worden geanalyseerd. Daarbij zullen de reserves die voor diverse frictieposten zijn gevormd, worden gebundeld. 3. Ten aanzien van openbare orde en veiligheid zijn geen majeure risico’s. Wel worden de volgende aantekeningen geplaatst: - Vanuit de regionale crisisbeheersing is de gemeente bij een incident of calamiteit verantwoordelijk voor de Bevolkingszorg (communicatie, evacuatie, opvang en verzorging van mensen, bouwbeheer, milieubeheer en fysieke ruimte.) Omdat noch de frequentie noch de intensiteit van een incident/calamiteit vooraf te ramen is, is geen inschatting te maken van financiële en mogelijke andere gevolgen (bv. op het terrein van volksgezondheid, milieu of ruimtelijke ordening). - Aanpak drugspanden (Damoclesbeleid): de gemeentelijke inzet (en prioritering) is afhankelijk van die van de politie. De opsporing en ruiming van harddrugs en softdrugs in panden en woningen is in eerste aanleg een politietaak. Derhalve is er afhankelijkheid noodzakelijke inzet van gemeentelijk personeel voor besluitvorming en bij de daadwerkelijke sluiting. - De ontwikkelingen met betrekking tot de Veiligheidshuizen (nieuwe structuur; aantal veiligheidshuizen; taakstelling en werkwijzen) kunnen financiële consequenties hebben. 5. Als maatregel geldt het expliciet toetsen en er op toezien dat voorstellen vanuit de organisatie (gemeentebladen), verbonden partijen of raad (moties en amendementen), financieel gedekt worden met alternatieven. Dit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De omvang van het maximale risico is gebaseerd op de in de raadsrapportages opgenomen voortgangsrapportages van de ombuigingsmaatregelen. Programma 1: Bestuur 30 Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 31 Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 32 PROGRAMMA 2: MAATSCHAPPELIJKE VOORZIENINGEN Structuurgegevens Portefeuillehouder(s): H. Leunessen en B. Rewinkel Coördinerend afdelingshoofd C. Goffin Programma Maatschappelijke Voorzieningen omvat de volgende beleidsvelden: - 201 Arbeidsparticipatie - 202 Inkomensondersteuning - 203 Jeugd, gezin en gezondheidszorg - 204 WMO - 205 Algemene maatschappelijke voorzieningen Programma-samenvatting Zoals uw raad ook al voorgelegd bij de kadernota brengen we de sociaal maatschappelijke voorzieningen op het terrein van de Jeugdzorg, de WMO, de Participatie en de WWB vanwege de onderlinge verwevenheid samen in een nieuw programma Maatschappelijke voorzieningen. In dit programma stellen wij onze klanten (burgers, ondernemers en andere belanghebbenden) centraal. Wij scheppen randvoorwaarden, nemen (beleids)maatregelen en ontplooien activiteiten, die de participatie en de werkgelegenheid bevorderen van de potentiële en toekomstige beroepsbevolking aan het arbeidsproces. Wij borgen de maatschappelijke participatie en zelfredzaamheid van de burgers op tal van gebieden. Het is dan ook binnen dit programma dat de effecten van de bevolkingsdaling, ontgroening en vergrijzing sterk voelbaar zijn. De doelen die we binnen dit programma nastreven zijn: 1. Zoveel mogelijk inwoners leiden naar werk of een andere vorm van participatie. 2. Samen met de maatschappelijke partners versterken van de preventieve en algemene voorzieningen ter bevordering van de zelfredzaamheid en participatie van inwoners (transformatie decentralisaties sociaal domein). 3. Bieden van een vangnet voor niet-zelfredzame inwoners. Decentralisaties Als gevolg van de decentralisaties staan we als gemeente voor twee majeure en met elkaar verbonden opgaven: de transities (overheveling van taken) en de transformatie (daadwerkelijke verandering). Beide opgaven hebben ieder een eigen tijdschema. De transities zijn op 1 januari 2015 een feit. We moeten dan klaar zijn om de nieuwe taken uit te voeren. Het gaat om een verandering in houding en gedrag welke niet van de een op de andere dag gerealiseerd is. Het duurt dus langer en er zijn meer partijen bij betrokken, niet in de laatste plaats onze inwoners zelf. Nadat de transities voltooid zijn, loopt het transformatieproces nog jaren door. Aan het eind van het transformatieproces is de totale opgave volbracht. Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 33 Deze transities betekenen niet alleen dat taken verschuiven van centraal naar decentraal, maar ook dat die taken veranderen en zullen worden uitgevoerd in nieuwe organisatorische verbanden en arrangementen. Dit vraagt om een andere manier van werken en brengt nieuwe rollen en verantwoordelijkheden met zich mee. Om die reden spreken we van een transformatie van het sociale domein. Met deze nieuwe taken valt het hele sociale domein per 1 januari 2015 onder onze verantwoordelijkheid. Een uitgelezen kans om de ondersteuning van onze inwoners in het sociaal domein zo effectief en efficiënt mogelijk in te richten. Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) regelt dat mensen met een beperking de voorzieningen, hulp en ondersteuning krijgen die ze nodig hebben. Het gaat om thuiswonende ouderen, kinderen en volwassenen met een psychische of fysieke beperking en chronisch zieken. Wij voeren nu al de WMO uit en hebben taken bij de ondersteuning met betrekking tot huishoudelijke hulp, (collectief) vervoer, woningaanpassingen, mantelzorgondersteuning, voorkomen huiselijk geweld en daklozenopvang. De nieuwe WMO is anders opgebouwd. De prestatievelden verdwijnen en de compensatieplicht wordt een resultaatverplichting. Met de transitie AWBZ wordt aan deze bestaande taken per 1 januari 2015 de taken begeleiding, kortdurend verblijf en beschermd wonen toegevoegd. Beschermd wonen wordt uitgevoerd door de centrumgemeente Heerlen. Wat betreft de begeleiding worden wij verantwoordelijk voor het ondersteunen van inwoners met een verstandelijke, lichamelijke, somatische, psychogeriatrische, psychische, psychosociale of zintuiglijke beperking. Voor onze gemeente betreft dit bijna 800 inwoners. Zij worden momenteel door ruim 40 professionele aanbieders ondersteund. Het meest bekende aanbod in deze ondersteuning is de dagbesteding. Voor een aantal dagdelen per week gaan de betreffende inwoners naar een locatie voor dagbesteding om daar deel te nemen aan activiteiten, beschut en aangepast werk of om gestimuleerd te worden in het blijven uitvoeren van dagelijkse handelingen in en rond de eigen woning. Het doel van deze vorm van dagbesteding is het ontlasten van mantelzorgers. Het voorkomen van eenzaamheid en het bevorderen van participatie, waardoor een stijging op de participatieladder mogelijk is. Naast dagbesteding is ambulante begeleiding, bij inwoners thuis, onderdeel van de functie begeleiding. Hierbij worden inwoners in de eigen woonomgeving ondersteund wanneer zij problemen ondervinden met bijvoorbeeld het structureren van hun dag, het aangaan van sociale contacten of wanneer een zekere mate van toezicht noodzakelijk is. Veel van de hierboven genoemde bijna 800 inwoners hebben naast begeleiding nog andere vormen van ondersteuning, zoals hulpmiddelen of huishoudelijke hulp (gefinancierd vanuit de WMO) of persoonlijke verzorging of behandeling (gefinancierd vanuit de AWBZ of zorgverzekeraar). Jeugdwet Op 1 januari 2015 worden we wettelijk verantwoordelijk voor de uitvoering van de jeugdzorg. Alle kinderen hebben het recht gezond en veilig op te groeien en zich te ontwikkelen tot inwoners die naar vermogen volwaardig participeren in onze samenleving. Ouders c.q. verzorgers hebben hierin de belangrijkste taak. Ook wij krijgen hierin een grote verantwoordelijkheid, zeker wanneer extra zorg en ondersteuning of zelfs bescherming van kinderen nodig is. Het huidige jeugdstelsel functioneert Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 34 onvoldoende. Belangrijke knelpunten zijn de versnipperde manier van werken en de grote druk op gespecialiseerde zorg. Door de bestuurlijke verantwoordelijkheid en de financiën voor de meeste vormen van jeugdhulp in één hand te leggen -die van gemeenten - kunnen deze knelpunten beter worden aangepakt. Om dit te realiseren, wordt het jeugdstelsel ingrijpend gewijzigd. Concreet komt het erop neer dat de verantwoordelijkheid voor de jeugdhulp over gaat naar gemeenten. In Landgraaf maken ongeveer 1000 jeugdigen gebruik van enigerlei vorm van jeugdzorg. Deze zorg wordt momenteel geleverd door 85 professionele aanbieders. Op dit moment houden wij ons al met diverse onderdelen die betrekking hebben op jeugd bezig. Het betreft: - Jeugdarmoede, - Wet Maatschappelijke Ondersteuning (preventie, advies en informatie), - Lokaal gezondheidsbeleid (o.a. aandacht voor eenzaamheid, verslaving en gewicht), - Jeugdgezondheidszorg, - Voorschoolse voorzieningen/VVE, - Leerplicht, Regionaal Meld en Coordinatiepunt en leerlingenvervoer, - Maatschappelijke stages, - Arbeidsmarkt, - Vrije tijd, - Veiligheid. Per 1 januari 2015 komen daar de volgende verantwoordelijkheden bij: - AWBZ, - GGZ, - Provinciale Jeugdzorg, - Gesloten Jeugdzorg. Participatiewet De Wet regelt dat wij vanaf 1 januari 2015 aan deze inwoners, voor zover dat nodig is, inkomensondersteuning bieden en dat wij hen ondersteunen bij het vinden van een betaalde baan of vrijwilligerswerk. Met de invoering van de Wet wordt een aantal budgetten vanuit de rijksoverheid ontschot overgeheveld naar de gemeente. Tegelijkertijd wordt een bezuiniging doorgevoerd. De volgende groepen inwoners ondervinden gevolgen van de Participatiewet: - Inwoners met een bijstandsuitkering, - Inwoners die nu een Wajong-uitkering hebben waarvan wordt vastgesteld dat zij (deels) kunnen werken. - Inwoners waarvan wordt vastgesteld dat zij vanwege een arbeidsbeperking ondersteuning nodig hebben. - Inwoners die instromen in de SW. Deze instroom gaat op slot en in het sociaal akkoord is afgesproken dat er 125.000 extra banen komen voor deze groep. - Inwoners die gebruik maken van algemene voorzieningen voor bijzondere bijstand. Deze regeling wordt vervangen door individuele voorzieningen. De Participatiewet regelt de ondersteuning van inwoners met een (grote) afstand tot de arbeidsmarkt: Inwoners die (nog) niet zelfstandig in staat zijn betaald werk te vinden en in het eigen levensonderhoud te voorzien. Daarbij is het niet van belang of deze afstand veroorzaakt wordt door een fysieke, verstandelijke of psychische beperking of door een (langere) periode van werkloosheid. WSW-WOZL In de Participatiewet die per 1-1-2015 in werking treedt is vastgelegd dat de rijksbijdrage WSW vanaf 2015 met ca.€ 500 per jaar zal dalen tot een bedrag van € 22.700 per WSW-er in 2020. Deze daling Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 35 legt een extra druk op de gemeentelijke financiële situatie. Wanneer WOZL, als uitvoerder van de SW, niet in staat is om de vermindering van de rijkssubsidie in de exploitatie op te vangen, zal dit extra druk leggen op de gemeentelijke financiën. In haar begroting voor 2015 en volgende heeft WOZL deze korting grotendeels teruggelegd bij de gemeenten. In de zienswijzen daarop hebben de gemeenten aangegeven hiermee niet in te stemmen. Naar aanleiding van de zienswijzen heeft het AB van WOZL inmiddels besloten dat er een aangepaste, meer ambitieuze begroting zal worden opgesteld. Deze zal in oktober aan de gemeenten worden aangeboden. Na het faillissement van Licom NV in 2012 is een groot aantal activiteiten overgenomen door WOZL. WOZL zal in 2015 verder transformeren naar een SW-bedrijf voor uitsluitend beschut werk en begeleiding van SW-medewerkers die waar mogelijk via (groeps)detachering werkzaam zijn bij reguliere werkgevers. Deze beweging is in 2014 ingezet door het afstoten van (kapitaalinstensieve en risicovolle) activiteiten en organisatie-onderdelen waarbij voor de daarbij werkzame Sw-medewerkers langdurige detacheringsafspraken worden gemaakt. Passend onderwijs Met ingang van 1 augustus 2014 wordt passend onderwijs ingevoerd. Essentie is dat er minder kinderen naar het speciaal onderwijs gaan en zoveel als mogelijk kinderen onderwijs krijgen in de reguliere onderwijsvoorziening. Met passend onderwijs wordt de verantwoordelijkheid voor de organisatie van de extra onderwijsondersteuning neergelegd bij de schoolbesturen (zorgplicht). Zij moeten daarbij in overleg gaan met de ouders c.q. verzorgers, leraren en gemeenten. Passend onderwijs is daarmee primair de verantwoordelijkheid van het onderwijs, maar raakt ons ook. Er dient afstemming plaats te vinden met relevante terreinen zoals leerlingenvervoer, onderwijshuisvesting, jeugdgezondheidszorg, leerplicht, voorschoolse opvang en de andere transities (AWBZ/WMO) en de Participatiewet). Wij gaan niet over onderwijsinhoudelijke zaken. De wetgeving met betrekking tot Passend onderwijs en de Jeugdwet biedt een kader om de ondersteuning van jeugdigen in en buiten scholen nu echt integraal aan te pakken, dicht bij hun belangrijkste leefdomeinen. Daarmee ontstaat een nieuwe, horizontale bestuurlijke verhouding tussen gemeenten en schoolbesturen in het samenwerkingsverband en worden wij samen verantwoordelijk voor een sluitend aanbod aan ondersteuning en hulp voor jeugdigen en hun ouders/gezinnen. Hiermee liggen er goede kansen voor een integrale aanpak en ontschotting van onderwijs-, opvoeden opgroeihulp. Deze nieuwe benadering impliceert samenwerking en afstemming tussen ons en het onderwijs. Passend onderwijs staat niet op zichzelf. Het is onderdeel van het bredere kwaliteitsbeleid dat in de afgelopen jaren in gang is gezet binnen het onderwijs, met opbrengstgericht werken, leerlingvolgsystemen en extra scholingsmogelijkheden voor leraren en schoolleiders. Goede leraren die goed om kunnen gaan met verschillen zijn essentieel voor passend onderwijs. Het onderwijs moet er voor zorgen dat zij de kinderen zo goed mogelijk voorbereiden op hun plek in de samenleving. Een deel van de leerlingen dat gebruik maakt van het speciaal onderwijs (maar ook van het reguliere onderwijs) krijgt later vaak te maken met regelingen als de Wajong, de bijstand en Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) en in de nabije toekomst de nieuwe Participatiewet. Vanuit dit oogpunt is samenwerking tussen gemeente, zorg en onderwijs van belang, zodat leerlingen van nu later zo goed mogelijk kunnen meedoen in de samenleving. Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 36 Omgevingsanalyse Kengetal historische ontwikkeling 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Werkzame beroepsbevolking in % 63,3 64,1 63,3 60,0 62,1 ** 5,7 5,6 5,6 6,1 5,9 ** Aantal personen op wachtlijst WSW. 92 117 103 101 67 49* Aantal personen werkzaam in WSW. 645 632 615 580 539 542* 1.025 1.016 974 977 1.000 1.028* 309 274 289 299 306 306* Aantal begeleide cliënten Welsun. 1.134 1.090 1.160 1.227 1.328 ** % Inwoners ouder dan 18 jaar dat 18% --- 17% --- 23% --- Aantal toekenningen bijzondere bijstand. 2.104 2.398 2.312 1.554 2.431 1.133* Aantal personen dat in aanmerking is 1.082 1.104 1.144 2.064 1.978 ** 397 528 577 654 592 512* 102 528 91 108 107 29* potentiële beroepsbevolking (CBS statline). % WWB-ers in beroepsbevolking (#). Aantal personen met een bijstandsuitkering. Aantal bij Vrijwilligerscentrale ingeschreven organisaties. gezondheid als slecht ervaart. (Parkstadmonitor) gekomen voor kwijtschelding gemeentelijke belastingen. Aantal personen dat traject schulddienstverlening bij Welsun (1e lijn) heeft gehad. Aantal personen dat traject schulddienstverlening heeft (gehad) via KBL. Aantal Wajongers met arbeidspotentieel. Aantal jeugdigen dat gebruik maakt van de 5 14 32 42 48 ** --- --- 1.015 1.055 --- ** --- 625 695 745 765 791 jeugdzorg. Aantal inwoners dat wordt begeleid vanuit de AWBZ. * ** # Gegevens medio 2014. Gegevens eind van het jaar resp. schooljaar beschikbaar. Beroepsbevolking betreft personen van 15 t/m 65 jaar die beschikbaar zijn voor arbeid van minimaal 12 uur per week. Analyse omgevingsfactoren De transities gaan gepaard met het overhevelen van budgetten met een taakstelling. In de Parkstadgemeenten is mede als gevolg van een lagere sociaal economische status het beroep op voorzieningen hoger dan in de rest van het land. Bij de verdeling van de budgetten wordt hier niet volledig rekening mee gehouden waardoor de taakstelling ook voor de gemeente Landgraaf een zwaardere druk legt op de begroting. Het uitvoeren van de nieuwe taken binnen de daarvoor ter beschikking gestelde budgetten vereist onder andere een omslag in denken bij de inwoners. Het gebruik maken van de eigen kracht, het sociaal netwerk en de algemene voorzieningen die open staan voor inwoners dienen te worden bevorderd. Deze omslag kan niet van vandaag op morgen plaatsvinden, terwijl de taakstelling vanaf 1 januari 2015 een feit is. Daarnaast zijn er nieuwe algemene voorzieningen noodzakelijk, die passen bij de hulpvraag van de burger, waarbij de zelfredzaamheidsladder als uitgangspunt fungeert. Middels het Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 37 opdoen van ervaringen met de nieuwe clienten zal het mogelijk zijn een passend aanbod aan algemene voorzieningen neer te zetten. Ook dat kan dus niet van vandaag op morgen. Het percentage WWB-ers in de beroepsbevolking is een aantal jaren redelijk stabiel gebleven. In 2012 is sprake van een stijging, die in 2013 weer enigszins afvlakt maar toch nog hoger blijft dan het niveau van de voorafgaande jaren. Dit is deels ook terug te zien in de absolute aantallen. Hierbij moet wel rekening gehouden worden met een afnemende beroepsbevolking in absolute zin, waardoor een percentage van 5,7% in bijvoorbeeld 2009 meer bijstandsgerechtigden betekent dan een percentage van 5,9% in 2013. WSW Het aantal WSW-ers op de wachtlijst is in de afgelopen jaren gedaald als gevolg van de vergrijzing en verzwaring van de indicatiecriteria. In 2010 treedt een kentering op; er is sprake van een stijging omdat nauwelijks/geen plaatsingen kunnen plaatsvinden. Door de gestage afname van het aantal werkzame WSW-ers, neemt de doorstroming weer toe en daalt vanaf 2011 het aantal mensen op de wachtlijst. Een dalend rijksbudget is mede debet aan deze ontwikkelingen. In 2014 daalt de wachtlijst nog sterker omdat het aanvragen van een WSW-indicatie gelet op de aanstaande wetswijzigingen in 2015 niet meer zinvol is. Toekenningen bijzondere bijstand Het aantal toegekende aanvragen bijzondere bijstand ligt al een aantal jaren, met uitzondering van 2012 ruim boven de 2000. Waarschijnlijk is in 2012 uitgegaan van het aantal personen aan wie een of meerdere voorzieningen zijn toegekend. Ten opzichte van 2009 ligt het aantal toekenningen in 2013 ruim 300 hoger. Het aantal toekenningen bewindvoering is hier met name debet aan. De cijfers over 2014 laten een vergelijkbaar beeld zien: doortrekken van de halfjaarcijfers betekent ongeveer 2300 toekenningen op jaarbasis. Traject schulddienstverlening bij Welsun (1e lijn) Welsun vormt in Landgraaf de toegangspoort voor de schulddienstverlening waarbij de situatie van clienten door intensieve begeleiding op zowel financieel als flankerend vlak, eerst - waar mogelijk wordt gestabiliseerd en waarna voor zover noodzakelijk doorgeleiding plaatsvindt naar de Kredietbank Limburg. De economische crisis heeft geleid tot een toename van het aantal personen dat zich meldt bij Welsun en een beroep doet op de schulddienstverlening. Daarnaast wordt de stijging van het aantal casussen in beheer bij Welsun mede veroorzaakt door het toenemend aantal inwoners dat (langdurig) is aangewezen op budgetbeheer en bewindvoering door de Kredietbank Limburg. Welsun blijft deze ontwikkelingen monitoren. Traject schulddienstverlening bij Kredietbank Limburg De economische crisis heeft geleid tot een toename van het aantal personen dat een schulddienstverleningstraject heeft gehad en zal de komende tijd blijven toenemen. Ook is een verbreding van de doelgroep te zien. Daar waar het eerst voornamelijk mensen betrof met een lage sociaal economische status, betreft het nu ook steeds meer mensen met een middeninkomen. Alhoewel de cijfers 2014 in verhouding laag zijn zegt dit nog niets over het jaartotaal. Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 38 Beleidskader programma Omschrijving Kader Actualiteit Nota Vrijwilligersbeleid 2006-2009. 2009 Subsidieverordening professionele organisaties Landgraaf 2012. 2011 Nota Gezondheidsbeleid 2012-2015. 2011 Koersbepaling armoedebeleid en schuldhulpverlening. 2013 Integraal Beleidsplan Sociaal Domein (inclusief onderliggende verordeningen). 2014 Wat willen we bereiken? Doelen 1. Zoveel mogelijk inwoners leiden naar werk of een andere vorm van participatie. 2. Samen met de maatschappelijke partners versterken van de preventieve en algemene voorzieningen ter bevordering van de zelfredzaamheid en participatie van inwoners 2013 Ambitie (transformatie decentralisaties sociaal domein). 3. Bieden van een vangnet voor niet-zelfredzame inwoners. Score effectindicatoren Indicator 1.1 % mensen dat uitstroomt 2009 L 2011 PL 15,3% L PL 31,2% L PL 20,9% Termijn L L 19,2% 2018 naar werk in relatie tot instroom (bron: ISDBOL) 2.1 % van de bevolking dat 28 32 25 30 32 30 35 2018 -- -- -- -- -- -- 250 2018 79,8 77,6 76,1 75,3 73,1 75,1 70 2018 3,3 4,4 4,5 4,8 3,5 4,5 3 2018 actief is als vrijwilliger in brede sociale domein (bron: parkstad monitor) 2.2 Aantal lokale zorgvrijwilligers dat actief is. (bron: inventarisatie van lokaal informeel netwerk(overleg) 2.3 % van de bevolking dat geen zorg of steun geeft aan een iemand in de omgeving [bron: parkstadmonitor] 2.4 % van de bevolking dat geen mantelzorg ontvangt terwijl hij/zij wel ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is. [bron: parkstadmonitor] Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 39 Score effectindicatoren 2009 2011 2013 Ambitie Termijn Indicator L PL L PL L PL L L 2.5 % van de bevolking dat 1 1 1 1,4 0,9 0,9 1 2018 2,5 2,3 3 3,3 4,8 4,2 5 2018 incidenteel (minder dan 1 keer per maand) mantelzorg ontvangt. [bron: parkstadmonitor] 2.6 % van de bevolking dat dagelijks mantelzorg ontvangt. [bron: parkstadmonitor] Wat gaan we daarvoor doen in 2015? Nr. Activiteiten 1.1 Ontwikkelen van en uitvoering geven aan reïntegratie- en participatieactiviteiten. 1.2 Doorontwikkelen van het gemeentelijk werkbedrijf in relatie tot de participatiewet. 1.3 Afronden van de ingezette transitie van het WOZL. 2.1 Versterken en verbreden van de algemene en collectieve voorzieningen op het gebied van WMO, gezondheidszorg, jeugd en gezin, cultuur, ouderen en sport, o.a. door uitvoering van activiteiten van uitvoeringsprogramma sport, uitvoeringsprogramma sociaal domein en uitvoering activiteiten speerpunten gezondheidsbeleid (transformatie decentralisaties sociaal domein). 2.2 Toegankelijkheid van collectieve voorzieningen voor kwetsbare doelgroepen versterken. 2.3 Stimuleren van bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid en participatie van burgers, met als vertrekpunt de zelfredzaamheid van de burger (transformatie decentralisaties sociaal domein). 2.4 Subsidieverstrekking aan verenigingen en maatschappelijke organisaties. 2.5 Stimuleren en faciliteren van het vrijwilligerswerk. 3.1 Aanbieden van maatwerkvoorzieningen sociaal domein met als vertrekpunt de zelfredzaamheid en participatie van de burger (transformatie decentralisaties sociaal domein). 3.2 Verrichten van nulmetingen. Prestatie-indicatoren voor 2015 Norm 1.1.1 80% % nieuwe instroom o.b.v. participatiewet dat is toegeleid naar geschikte participatieplekken. 2.3.1 Operationeel duurzaam informeel steunsysteem (mantelzorg en vrijwilligerswerk 2015 binnen het informeel domein). 3.1.1 Aantal meldingen sociaal domein. nulmeting 3.1.2 Aantal toegekende individuele voorzieningen WMO. nulmeting 3.1.3 Aantal toegekende individuele voorzieningen Jeugdwet. nulmeting 3.1.4 Aantal toegekende voorzieningen participatie. nulmeting 3.1.5 Aantal aanvragen bijzondere bijstand. nulmeting 3.1.6 Aantal toegekende voorzieningen bijzondere bijstand. nulmeting 3.1.7 Aantal toegekende trajecten schulddienstverlening. nulmeting 3.1.8 Aantal personen dat gebruik heeft gemaakt van het voortraject van Welsun dat ≤ 70 heeft geleid tot schulddienstverlening bij KBL. Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 40 Wat mag het kosten? Financiën totale programma (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 1.621 1.064 1.329 1.291 1.237 1.237 48.034 47.767 47.014 45.985 45.981 45.445 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten 12 13 28 27 26 25 1.090 1.226 1.397 1.355 1.377 1.418 Lasten: 50.757 50.071 49.767 48.658 48.622 48.125 Baten: -33.546 -32.781 -17.606 -17.828 -17.638 -16.981 17.211 17.289 32.161 30.830 30.984 31.144 - Directe lasten 0 0 14.687 15.325 14.637 13.858 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 14.687 15.325 14.637 13.858 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 14.687 15.325 14.637 13.858 17.211 17.289 46.848 46.155 45.620 45.002 - toevoegingen 1.940 3.017 5.480 1.905 1.584 1.564 - onttrekkingen -1.442 -1.122 -3.833 -252 -181 -250 Saldo na bestemming 17.710 19.184 48.494 47.808 47.024 46.316 - Indirecte lasten Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014 De daling van de overige directe lasten met € 753.000 wordt met name veroorzaakt door: - een terug ontvangen bedrag in 2014 van per saldo € 602.000 van WOZL als afrekening over 2013; - de lagere lasten op het gebied van inkomensondersteuning van per saldo € 138.000; - de verlaging van diverse budgetten als gevolg van de Zero Based Budgetting operatie van per saldo - de rijkskortingen op hulp bij huishouden en op scootmobiels ad € 1.489.000; - de nieuwe taken op het gebied van de WMO, te weten WMO -uitvoeringskosten, kosten met € 156.000; betrekking tot het wijkpunt Heereveld en kosten voor de 1e lijns WMO-toegang (€ 550.000). Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 41 De lagere baten van € 15.175.000 zijn met name het gevolg van: - het feit dat met ingang van 2015 de rijksbijdragen, die worden ontvangen o.b.v. de Participatiewet, - de hogere rijksbijdragen BUIG en BBZ ad € 605.000. worden verantwoord onder algemene baten en lasten (€ 15.825.000); De afwijking bij nieuw beleid van € 14.687.000 is het gevolg van: - de invoering van de Participatiewet, waardoor de rijksbijdrage afneemt met € 991.000; - de nieuwe taken op het gebied van de Jeugdzorg (€ 8.716.000); - de nieuwe taken op het gebied van de WMO (€ 6.962.000). De stijging van toevoegingen aan reserves met € 2.463.000 wordt met name veroorzaakt door: - een extra storting die in 2014 heeft plaatsgevonden van € 796.000 aan de algemene reserve als gevolg van de afrekening WOZL 2013; - de vrijval van een aantal reserves (€ 1.577.000) en de inzet van de algemene reserve (€ 1.936.000) ter vorming van de nieuw gevormde reserve eigen middelen deelfonds sociaal domein; - het wegvallen van de niet meer noodzakelijke storting in de reserve inkomensdeel WWB ad - van twee effecten, te weten volume-effect en het zorgakkoord ter grootte van € 1.470.000 € 1.360.000; (verschil mei- en decembercirculaire Jeugdzorg en WMO). Dit bedrag wordt toegevoegd aan de reserve rijksmiddelen deelfonds sociaal domein; - het storten van het transitiebudget decentralisatie AWBZ/ WMO in 2014 van € 85.000 in de reserve uitvoering WMO; - het storten in de algemene reserve in 2014 van € 260.000 in verband met de besparingen bij de WMO. De toename van de onttrekkingen aan reserves met € 2.711.000 is met name het gevolg van: - een onttrekking aan de algemene reserve in 2014 van € 330.000 ter dekking van de lasten van - de lagere onttrekking aan de reserve inkomensdeel WWB van € 473.000 ter dekking van de WOZL; uitkeringslasten WWB; - de vrijval van een aantal reserves (€ 1.577.000) en de inzet van de algemene reserve (€ 1.936.000) ter vorming van de nieuw gevormde reserve eigen middelen deelfonds sociaal domein. Voor een gedetailleerdere toelichting verwijzen wij naar bijlage 2 (lasten en baten per beleidsveld). Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 42 Verbonden partijen en professionele gesubsidieerde organisaties Naam organisatie 2014 2015 2016 2017 2018 € 14.017.040 € 13.618.177 € 12.731.071 € 12.178.362 € 11.419.925 GR ISD BOL. € 22.229.404 € 21.945.534 € 22.161.589 € 21.975.752 € 21.387.355 Stichting Welsun € 1.591.879 € 1.608.826 € 1.608.826 € 1.608.826 € 1.639.023 GR GGD ZL. € 569.877 € 586.462 € 586.462 € 586.462 € 586.462 GR Kredietbank Limburg € 229.678 € 171.849 € 171.849 € 171.849 € 171.849 Stichting Meander € 525.304 € 497.914 € 497.914 € 497.914 € 497.914 Stichting RIMO € 15.119 € 15.119 € 15.119 € 15.119 € 15.119 Stichting Horizon € 11.861 € 11.861 € 11.861 € 11.861 € 11.861 Stichting MEE Zuid-Limburg € 287.910 Stichting Mondiraan € 82.696 € 99.343 € 99.343 € 99.343 € 99.343 GR Werkvoorzieningschap OZL. GR/centrumgemeente Heerlen € 101.823 t.a.v. verslavingszorg. Toelichting verbonden partijen en professionele gesubsidieerde organisaties De bijdragen aan de GR Werkvoorziening OZL zijn gebaseerd op de bijgestelde begroting 2014-2017 WOZL (behandeld in raadsvergadering juni 2013) en de door het rijk voorlopig toegekende budgetten 2015. De hogere bijdragen op basis van de begroting WOZL 2015 zijn, gezien de onzekerheid daarover in 2015, niet budgettair verwerkt, maar als risico meegenomen. Dit is gebeurd omdat de WOZL gemeenten het bestuur van WOZL hebben opgedragen met een aangepaste, meer ambitieuze begroting te komen. Bovengenoemde bedragen betreffende de ISD BOL zijn gebaseerd op de door de Raad geaccordeerde begroting 2015 ISD BOL met daarbij de kanttekening dat verscheidene bedragen, gezien de onzekerheid daarover in 2015, niet budgettair zijn verwerkt, maar als risico zijn meegenomen. De bijdrage aan Stichting Welsun is voor 2015 t/m 2017 niet geïndexeerd, indexering vindt plaats vanaf 2018. Naast de bijdragen die de stichting Welsun ontvangt voor maatschappelijk-, ouderen- en cultureel werk zijn in bovengenoemd bedrag ook de bijdragen opgenomen die stichting Welsun ontvangt ten behoeve van: - de organisatie van de straatspeeldagen en kindervakantiewerk (€ 8.000); - (poortwachtersfunctie) schuldhulpverlening (€ 66.000) en - subsidie wijkgerichte - en jeugdsportactiviteiten (€ 25.000). De bijdragen aan de Kredietbank Limburg voor de jaren 2015 tot en met 2018 zijn nog niet vastgesteld. Afhankelijk van de te maken keuze(s) met betrekking tot schulddienstverlening binnen het sociale domein zal (meerjarige) bijstelling van de budgetten plaatsvinden. Naast de bijdrage die de Stichting Meander ontvangt voor jeugdgezondheidszorg zijn in bovengenoemd bedrag ook de bijdragen opgenomen die Meandergroep Zuid-Limburg ontvangt voor het steunpunt Informele Zorgondersteuning Parkstad (CIZOP) € 57.630 en voor buddyzorg € 2.959. De bijdrage aan Stichting MEE Zuid-Limburg –transitiearrangement 2015- bestaat uit een bedrag voor individuele reguliere dienstverlening, waaronder deelname wijkteam en jeugdteam en uitvoering integrale vroeghulp van € 283.670 en uit een bedrag van € 4.240 voor de coördinatie van de integrale vroeghulpdienstverlening. De Stichting MondrLaan ontvangt in 2015 een bedrag voor de inloopfunctie GGZ via de wijkpunten. De gemeentelijke bijdrage maatschappelijke opvang, verslavingszorg en openbare geestelijke gezondheidszorg wordt vastgesteld na rato van het aantal inwoners per 1 januari van het Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 43 desbetreffende jaar. Hierin opgenomen is het bedrag aan subsidie Vangnet/bemoeizorg (circa 24%) dat Heerlen doorbetaald namens alle Parkstadgemeenten aan Mondriaan Zorggroep. De bijdrage aan de GR GGD, Stichting Meander en Stichting RIMO is voor 2015 t/m 2018 niet geïndexeerd. De bijdrage aan Stichting RIMO wordt verleend voor het meldpunt Zeer Moeilijk Plaatsbaren (ZMP) en RIMO. Wat zijn de risico's? Nr. Majeure risico’s Beheersmaatregel 1. Het onvoldoende kunnen sturen Zie toelichting Impact Kans Risicobedrag (max.risico) (kans*impact) P.M. P.M. en bewaken van budgetten van de collectieve voorzieningen. 2. Teruglopen aantal vrijwilligers Zie toelichting P.M. P.M. 3. Teruglopend aantal Zie toelichting P.M. P.M. 4. Maatschappelijke onrust. Zie toelichting P.M. P.M. 5. De leden van het wijkteam zijn Zie toelichting P.M. P.M. mantelzorgers. niet op tijd toegerust voor de nieuwe taken. 6. Afnemend budget t.b.v. re- Rekening houden met extra integratie (onderdeel benodigd budget voor re- participatiebudget) onder integratie € 1.000.000 25% € 250.000 € 863.000 75% € 647.250 gelijktijdige toename van de doelgroep. 7. Het onvoldoende realiseren van de transformatieopgave door Sterke sturing en monitoring transformatie WOZL. 8. Kortingen op WMO. Zie toelichting €3.721.846 75% € 2.791.385 9. Korting nieuwe taak Jeugdzorg. Zie toelichting €1.727.752 75% € 1.295.814 € 337.000 75% € 252.750 € 1.600.000 50% € 800.000 10. Armoedebeleid. Versobering a. Overschrijding van budget bijzondere bijstand en langdurigheidstoeslag. b. Overschrijding van budget schuldhulpverlening. 11. Buig. Zie toelichting Totaal risicobedrag € 6.037.199 Toelichting risico’s 1. De informatievoorziening vanuit het Rijk naar de gemeente gebeurt laat. Het traject van het implementeren van de decentralisaties is nog volop binnen de organisatie in ontwikkeling. In de tweede helft van 2014 wordt hard gewerkt aan de detail procesinrichting, het inventariseren en borgen van de bestuurlijke informatievoorziening en de ICT ondersteuning die daarvoor nodig is. 2. Het aantal vrijwilligers neemt af als gevolg van werkdruk bij de beroepsbevolking, individualisering van de samenleving, vergrijzing en ontgroening. Het gevolg is het niet realiseren van het doel met Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 44 minder middelen. Als maatregel geldt het verstevigen van overlegstructuren en samenwerking met organisaties (buurt overleggen, verenigingen, belangenorganisaties e.d.). 3. Individualisering van de samenleving en overbelasting van mantelzorgers kunnen leiden tot het teruglopen van het aantal mantelzorgers. Het gevolg is het niet realiseren van het doel met minder middelen. Maatregel: goed informeren over steunpunten en deze steunpunten (financieel) blijven ondersteunen. 4. Als gevolg van de grote veranderingen binnen het sociaal domein kan maatschappelijke onrust ontstaan. Maatregel: Tijdig communiceren via alle beschikbare en passende kanalen en het afsluiten van transitie-arrangementen met alle huidige aanbieders voor de bestaande cliënten. 5. Op 1 januari 2015 dienen alle wijkteams ingericht en operationeel te zijn voor hun (nieuwe) taken. Gezien de korte implementatietijd tot het volledig operationeel zijn bestaat de kans dat leden van het wijkteam niet volledig toegerust zijn voor de nieuwe taken. Maatregelen: het afsluiten van transitiearrangementen met de huidige aanbieders voor bestaande cliënten (meer tijd vooroptimalisatie); het opstellen van functieprofielen en de selectie van leden met behulp van assesments; het opleiden van medewerkers. 6. Participatiewet (re-integratie). De wet voorziet in het samenvoegen van de budgetten WSW, reïntegratiebudget WWB en de (deels) Wajong. De voorlopige budgetten zijn inmiddels bekend, en laten de verwachte daling daadwerkelijk zien. Dit geldt voor zowel het gedeelte dat bestemd is voor de SW populatie als het gedeelte dat bestemd is voor re-integratie. Gemeenten moeten met die beschikbare middelen niet alleen de zittende SW-populatie verzorgen, maar ook de re-integratie regelen voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Dit gebeurt op zowel regionaal als op lokaal niveau. De wijze waarop we deze ondersteuning organiseren en vooral de mate waarin we erin slagen re-integratie effectief vorm te geven, is ook bepalend voor de mate waarop wij op de langere termijn onze uitgaven BUIG meerjarig beheersen. De door het rijk beschikbaar gestelde middelen zullen hier naar waarschijnlijkheid niet afdoende voor zijn. Reden om rekening te houden met extra benodigd budget voor re-integratie er vanuit gaande dat effectief ingezet budget voor re-integratie besparingen op levert op de lasten op andere terreinen van het sociale domein. Dit mogelijk extra benodigde budget is gestort in de nieuw gevormde reserve deelfonds sociaal domein. 7. Participatiewet (Wsw/Wozl). Een van de gevolgen van de Participatiewet is dat de rijksbijdrage WSW daalt vanaf 2015 tot een bedrag van € 22.700 in 2020 en een voorziene afbouw van het aantal WSW-ers met ca.5% per jaar. Dit betekent een sterke afname van de rijksbijdrage; Wanneer WOZL, als uitvoerder van de SW, niet in staat is om de vermindering van de rijkssubsidie in de exploitatie op te vangen, zal dit extra druk leggen op de gemeentelijke financiën. WOZL zal in 2015 verder transformeren naar een SW-bedrijf voor uitsluitend beschut werk en begeleiding van SWmedewerkers. Deze beweging is in 2014 ingezet door het afstoten van (kapitaalintensieve) activiteiten en organisatie-onderdelen en het terugbrengen van de overhead. Als deze transformatie onvoldoende gerealiseerd kan worden betekent dit een extra financiële belasting voor de gemeente. Uit de concept meerjarenbegroting WOZL bleek dat WOZL de tekorten volledig terug wilde leggen bij de deelnemende gemeenten. Alhoewel de deelnemende gemeenten via hun zienswijze op die begroting de WOZL hebben opgeroepen een meer ambitieuzere begroting te presenteren houden we er in deze begroting rekening mee dat dit tijd kost. Reden waarom we 75% van het in de concept begroting gepresenteerde tekort 2015 hebben opgenomen als risicopost. De benodigde middelen ter dekking van dit risico zijn gestort in de nieuwe reserve deelfonds sociaal domein. 8. Decentralisatie AWBZ-WMO. In het regeerakkoord ‘Bruggen Slaan’ is een pakket aan maatregelen benoemd dat van grote invloed is op het WMO beleid, zoals de versobering van de AWBZ, de verdergaande decentralisatie richting gemeente en veranderingen binnen de WMO. Wij krijgen hierdoor te maken met extra taken en verantwoordelijkheden. Tegelijk neemt de omvang van de Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 45 groep burgers die een beroep doet op de WMO toe en nemen de middelen voor maatschappelijke ondersteuning door bezuinigingen en efficiëntiekortingen (25% rijkskorting nieuwe taken en 40% doelmatigheidskorting op hulp bij het huishouden en de korting op de hulpmiddelen) af. Het Rijk gaat er echter van uit dat wij in staat zijn hier een passend antwoord op te bieden. Een belangrijke randvoorwaarde om dit te kunnen waarmaken is dat wij voldoende ruimte krijgen bij de invulling en organisatie van de ondersteuning. In de WMO is opgenomen op welk terrein de gemeente de burger moet compenseren in zijn beperkingen. Het gaat dan om vervoer, hulpmiddelen en hulp bij de huishouding. Omdat de burger altijd een beroep kan doen op de wettelijke plicht van de gemeente is er feitelijk nog sprake van een openeindfinanciering. Blijft dit zo volledig in tact en wordt deze uitgebreid met nieuwe verplichtingen zoals extramurale begeleiding en persoonlijke verzorging, dan blijven gemeenten geconfronteerd met deze openeindfinanciering en lopen daarmee een (fors) financieel risico. Bovendien hebben wij in de afgelopen jaren binnen de WMOverstrekkingen al een aantal bezuinigingen doorgevoerd waardoor de realiseerbaarheid van de generieke efficiencykortingen mogelijk onder druk komt te staan. Verder bestaat nog het risico dat gedurende de overgangstermijn burgers, onder de huidige condities, bij hun zorgaanbieder mogen blijven ook al is dat voor de gemeente financieel ongunstig. Het is daarbij niet zeker dat wij dit middels herindicatie kunnen beïnvloeden, te meer waar wij op vele gebieden kiezen voor te leveren maatwerkvoorzieningen. Omdat wij als organisatie samen met onze maatschappelijke zorgpartners tijd nodig hebben om beleid en proces te optimaliseren houden we rekening met een tekort dat is ingeschat op 75% in het eerste jaar van het doorberekende effect van de Rijkskortingen. Ook dit bedrag is gestort in de reserve deelfonds sociaal domein. Vanzelfsprekend vraagt dit om directe monitoring en tijdige signalering van mogelijke onderuitputting van de budgetten tijdens de transformatieperiode. 9. Jeugdzorg. De decentralisatie van de Jeugdhulp is gericht op effectuering per 1 januari 2015. Met de decentralisatie moet een bezuinigingsopgave op het budget van 15% worden gerealiseerd. In de meicirculaire is een definitie en bepaling gegeven en is op basis van historisch gebruik 2013 een verdeling van het budget 2015 over de gemeenten gemaakt. Met nagenoeg alle zorgpartners zijn echter vroegtijdig afspraken gemaakt op basis van 75% van het budget realisatie 2012. Zowel het macrobudget als verdeling zijn nog onderwerp van verder onderzoek. Vanaf 2016 wordt een verdeling op basis van “objectieve” verdeelsleutels partsgewijs ingevoerd. In de (uitwerking van de) Jeugdwet zit een aantal financiële risico’s voor de gemeente. Ten eerste is sprake van een toewijsbevoegdheid naar Jeugdhulp die wordt belegd bij de huisarts. Hierop heeft de gemeente – in de wet – slechts indirecte invloed. Vanwege het grote belang dienen hierover met zorgverzekeraars en huisartsen nadere afspraken te worden gemaakt. Ten slotte dreigt, door het “dichtregelen” binnen de wet en in de vorm van nadere regels (AmvB’s) de beleidsvrijheid en mogelijkheid van maatwerk van gemeenten in sterke mate te worden ingeperkt. Dit zet druk op de mogelijkheden die de gemeente heeft om de financiële opgave waar te maken én daarmee druk op de gehele gemeentelijke financiële huishouding. Omdat we ook hier rekening houden met een leerperiode hebben we naar analogie met de aanpak bij het risico bij de WMO 75% van de doorberekende korting van 15% gereserveerd in de risicoreserve deelfonds sociaal domein. 10. Armoedebeleid en schuldhulpverlening. De in de begroting van ISD BOL opgenomen lasten op het gebied van armoedebeleid (m.n. langdurigheidstoeslag en bewindvoering) zijn hoger dan het budget dat hiervoor in de gemeentelijke begroting is opgenomen. Het verschil tussen begroting ISD BOL en gemeentelijke begroting bedraagt € 277.000. De raad heeft bij de behandeling van de begroting 2015 van ISDBOL, gelet op de aanstaande wijziging in wet- en regelgeving- besloten dit niet in de gemeentebegroting te vertalen, maar te benoemen als risico. De in de begroting van KBL opgenomen lasten zijn gebaseerd op niveau dienstverlening 2014, terwijl het gemeentelijk budget lager is. De dienstverleningsovereenkomst 2015 zal weliswaar op een lager niveau afgesloten worden dan die over 2014, maar dat kan wel betekenen dat het tekort van de kredietbank Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 46 toeneemt en doorgerekend wordt naar de in de GR deelnemende gemeenten. Het risico bedraagt circa € 60.000 (verschil tussen DVO 2014 en af te sluiten DVO 2015). Bij elkaar opgeteld is dus sprake van een risicopost van € 337.000 waarbij we de kans dat dit risico op komt inschatten op 75%. Door versterking van de 1e lijn wordt alleen nog in problematische gevallen doorverwezen naar de 2e lijn. 11. BUIG. Het budget in het kader van BUIG op basis van het huidig verdeelmodel was de afgelopen jaren voor Landgraaf (nagenoeg) toereikend om de uitkeringslasten te dekken. Mede daardoor hebben we de structurele storting in de reserve BUIG ingezet ter dekking van het saldo tekort. Dat betekent echter niet dat daarmee alle risico’s weg zijn. Vanaf 2015 treedt immers een nieuw verdeelmodel in werking, waarvan de verwachting is dat dit ongunstig zal uitpakken voor gemeenten met veel uitkeringsgerechtigden. De staatssecretaris heeft echter toegezegd dit te repareren. In hoeverre dit tegemoet zal komen aan de Landgraafse problematiek is nog onbekend. Daarbij komt dat het effect van de instroom van de nieuwe doelgroepen binnen dit model nog onduidelijk is. M.a.w. de kans is aanwezig dat de verhoogde instroom in de WWB-I a.g.v. de nieuwe doelgroepen die niet snel en succesvol gere-integreerd worden in 2015 niet volledig gecompenseerd wordt in het verdeelmodel. Het opkomende risico a.g.v. het nieuwe verdeelmodel wordt door het Rijk echter wel enigermate gecompenseerd vanwege het feit dat in de eerste drie jaren nog wordt gewerkt met een overgangsregeling. Daarnaast komt er ook een vangnetregeling. Uitgaande van een nu nog geraamd budget van ca. 16 mln. euro maximeren we dit risico op 10% van het budget waarbij we vanwege de overgangsregeling de kans dat dit tekort volledig gaat opkomen vooralsnog inschatten op 50%. Dit betekent dat we rekening houden met een restrisico van 0,8 mln. euro. Programma 2: Maatschappelijke voorzieningen 47 Programma 3: Ruimte en Herstructurering 48 PROGRAMMA 3: RUIMTE EN HERSTRUCTURERING Structuurgegevens Portefeuillehouder(s) T. Ancion, M. Dreissen en K. Regterschot Coördinerend afdelingshoofd F. Geurts Programma Ruimte en Herstructurering omvat de volgende beleidsvelden: Met - 301 Ruimtelijke structuur - 302 Herstructurering woningbouw - 303 Herstructurering centra - 304 Mobiliteit - 305 Verwerving en beheer onroerende zaken - 306 Duurzaamheid het programma Ruimte en Herstructurering werken wij aan de grote ruimtelijke herstructureringsopgaven in Landgraaf. Krimp, ontgroening en vergrijzing zijn de dominante thema's die bepalend zijn voor de wijze waarop wij de doelen in dit programma realiseren. Wij focussen op een kwalitatieve verbetering van de woon- en leefomgeving. Dit betekent dat wij de dichtbebouwde woongebieden met wisselende woonkwaliteiten gaan verdunnen en de omringende groenstructuren "naar binnen" trekken. Waar mogelijk en/of noodzakelijk verbeteren we de infrastructuur. De doelen die we binnen dit programma nastreven zijn: 1. Versterking van de Landgraafse identiteit en van de ruimtelijke en economische structuur. 2. Behoud en versterking van de leefbaarheid in alle buurten en een op de behoefte afgestemd woningaanbod in een aantrekkelijke leefomgeving. 3. Landgraaf is in 2040 een energieneutrale gemeente. Wijkontwikkelingsplannen, bestemmingsplannen, beheersverordeningen De demografische krimp maakt het noodzakelijk om te blijven investeren in de kwaliteit van de woonomgeving, door sloop van woningen waar geen vraag meer naar is en door gerichte nieuwbouw en renovatie. Wijkontwikkelingsplannen blijven het instrument om deze opgave te sturen, mede vanuit de overtuiging dat een integrale aanpak annexe investeringen aantrekt en subsidieverwerving gunstig beïnvloedt. Voor de wijken Nieuwenhagen-Lichtenberg en Ubach over Worms beschikken we over een wijkontwikkelingsplan. Het Wijkontwikkelingsplan Nieuwenhagen-Lichtenberg is 3 jaar oud en de prioritaire projecten zijn uitgevoerd dan wel in uitvoering en worden in 2015 opgeleverd. Voordat we met de tweede fase starten herijken we het uitvoeringsprogramma samen met onze maatschappelijke partners. In Ubach over Worms willen we in 2015 starten met de voorbereiding van de projecten Abdissenbosch en Oude Markt, onder voorwaarde dat de financiering van deze projecten rond kan worden gemaakt. Enkele andere prioritaire projecten zijn al in uitvoering (centrumplan en Steenen Kruis). Programma 3: Ruimte en Herstructurering 49 In 2014 is het wijkontwikkelingsplan voor de wijk Schaesberg opgesteld. Dit plan zal in 2015 worden vastgesteld, waarna met de uitvoering wordt gestart. Voor het mogelijk maken van nieuwe ontwikkelingen wordt in de regel ook gebruik gemaakt van het instrument bestemmingsplan; die plannen worden in eigen beheer opgesteld. Woningbouwprogramma – Herstructurering De gevolgen van de demografische ontwikkeling zijn vertaald naar een woningbouwprogramma. Hierin zijn nog enkele uitbreidingsplannen opgenomen die nog niet zijn afgerond. De meeste plannen zijn echter gericht op herstructurering, waarbij sprake is van onttrekking van woningen en beperkte terugbouw van nieuwe woningen. Alle herstructureringsplannen zijn tot stand gekomen met hulp en inbreng van bewoners via diverse burgerparticipatietrajecten. Deze koers wordt ook de komende jaren doorgezet. De uitvoering van de herstructureringsplannen waarvoor subsidies zijn verstrekt, loopt in de pas met de planning en de subsidievoorwaarden. a. Uitbreidingsplannen De volgende plannen maken onderdeel uit van de programmering: * Bousberg: 82 woningen, waarvan er tot op heden 6 zijn gerealiseerd; * RKONS: 80 woningen waarvan er 60 zijn gerealiseerd (aantallen zijn exclusief de 31 zorgplaatsen * Voormalige school Rimburg: 3 woningen. die in het gebied worden gerealiseerd); Voor deze aantallen is geen indicator opgenomen, omdat het particuliere plannen betreft waar we als gemeente te weinig grip op hebben. Via de raadsrapportages wordt u geïnformeerd omtrent de voortgang van deze plannen. b. Herstructureringsplannen Achter de Haesen Dit project omvat de duurzame renovatie van 115 huurwoningen (gereed), de bouw van 8 seniorenwoningen (gereed) en de sloop van 73 huurwoningen door HEEMwonen De gemeente is verantwoordelijk voor de aanleg van een centraal buurtpark en de aanleg van een zestal kleinschalige groenvoorzieningen op door sloop vrijkomende locaties. Bovendien wordt de bovenbouw van alle straten in de wijk volledig vernieuwd. Belangrijk onderdeel van het project is tevens de realisatie van een buurthuiskamer in een duurzaam verbouwde woning. Dit is een verantwoordelijkheid van de buurtvereniging, die daarbij wordt gefaciliteerd door de gemeente en HEEMwonen. Het project is in uitvoering en wordt in het tweede kwartaal 2015 opgeleverd. Heiveld Dit project omvat de bouw van een zorgcomplex (42 zorgplaatsen) en 32 woningen door HEEMwonen. De gemeente is verantwoordelijk voor de aanleg van een ontmoetingstuin en voor de herstructurering en opwaardering van de infra. Daarnaast is de gemeente ook verantwoordelijk voor de reconstructie van de Beatrixstraat ten behoeve van de nieuwe aansluitingen op de Beuteweg en de Gatestraat. In 2014 is gestart met de uitvoering van de deelprojecten en deze werkzaamheden lopen in 2015 door. Programma 3: Ruimte en Herstructurering 50 De Voort In het WOP N-L zijn middelen vrijgemaakt om het gebied De Voort opnieuw groen in te richten, nu eerdere plannen voor een meer stedelijke invulling van dit gebied niet langer aan de orde zijn. Het project wordt in 2015 afgerond en opgeleverd. De afdekking van de voormalige groeve / stortplaats kent mogelijk een langere doorlooptijd omdat dit mede afhankelijk is van gronden die elders vrijkomen en die op deze locatie worden hergebruikt ten behoeve van de afdekking. Lichtenberg-Bartokring (fase 1) In het WOP N-L is dit gebied aangewezen als een prioritaire herstructureringslocatie. Het programma omvat: - de sloop 8 koopwoningen en 40 huurwoningen en de sloop van enkele garageboxen; - de realisatie van 12 grondgebonden woningen verdeeld over 3 clusters van 4 aaneen gebouwde - de realisatie van een park in combinatie met de aanleg van parkeervoorzieningen alsmede het woningen; realiseren van een gewijzigde ontsluitingsstructuur. In 2014 is gestart met de realisering en het project wordt in 2015 afgerond en opgeleverd. Oude Landgraaf In de eerste helft van 2014 zijn 17 woningen aan de Oude Landgraaf gesloopt. In het vierde kwartaal van 2014 is gestart met de herinrichting van dit gebied met groen en parkeren. Oplevering van dit project vindt in het eerste kwartaal 2015 plaats. Lotersbergweg Binnen dit project zijn door HEEMwonen 26 woningen gesloopt en wordt vervangende nieuwbouw van 14 woningen gerealiseerd. De nieuwbouw wordt naar verwachting in 2015 opgeleverd. In 2014 zijn ook 12 duplexwoningen verbouwd tot 6 eengezinswoningen. Achter de Winkel Binnen dit project zijn 400 woningen gesloopt en gefaseerd zouden 319 woningen worden teruggebouwd. Inmiddels zijn 230 woningen gerealiseerd (incl. een zorgcomplex). Met name het middengebied en de locatie van de hoektoren moeten nog verder worden ingevuld. De bouw van deze woningen is als gevolg van marktomstandigheden aanzienlijk vertraagd. Alternatieven zullen worden onderzocht. Centrumplan Ubach over Worms In 2013 zijn alle voorbereidingen door bouwbedrijf Jongen afgerond en is gestart met de bouw van de eerste fase. In dit kader worden 39 woningen gesloopt en worden er 45 teruggebouwd; 38 woningen zijn al gesloopt. De feitelijke oplevering van fase 1 is voorzien in de eerste helft van 2015; dan zal ook de herinrichting van de Nieuwe Markt, fase 1 gereed zijn. Aansluitend wordt in fase 2 het bestaande winkelcentrum gesloopt en wordt gestart met de nieuwbouw. Voor de oplevering zal ook de tweede fase van de herinrichting van de nieuwe markt gereed zijn. In het plan worden ca. 3000 m2 BVO winkels, 48 appartementen, 76 ondergrondse parkeerplaatsen (waarvan 49 openbaar) en een daktuin gerealiseerd. De uitvoering van het centrumplan verloopt conform planning. Programma 3: Ruimte en Herstructurering 51 Locatie voormalige muziekschool Er is planologische medewerking toegezegd aan de realisering van een Aziatisch restaurant met bedrijfswoning op het terrein van de voormalige muziekschool. In het kader van de vergunningprocedure zijn diverse zienswijzen ontvangen die in hoofdzaak betrekking hebben op de verkeersaantrekkende werking en de parkeerbehoefte. Om die reden is hier nader onderzoek naar verricht. Locatie voormalig ORA e.o. Er is een bouwaanvraag ingediend om op de locatie Maastrichterlaan 80-82 een gezondheidscentrum te realiseren waarin onder meer een huisartsenpraktijk, een apotheek en een fysiotherapeut worden gehuisvest. c. Zorgwoningen Zorgwoningen en zorgplaatsen Het bouwplan van 60 zorgwoningen bij de Dormig is in 2014 opgeleverd. Momenteel wordt ook in het gebied Heiveld een zorgcomplex gerealiseerd met 42 zorgplaatsen en staat op het voormalige RKONSterrein een zorgcomplex voor 31 zorgplaatsen gepland. Deze twee laatstgenoemde projecten zijn intramuraal en tellen niet mee in de programmering. De start van de bouw van het zorgcomplex bij RKONS is vertraagd als gevolg van juridische procedures. Extramuralisering van de zorg De door het rijk ingevoerde extramuralisering van de zorg (scheiden wonen en zorg) en de vergrijzing van de bevolking zorgen naar verwachting voor een extra taakstelling op het gebied van het gemeentelijk woonbeleid. Steeds meer ouderen met een indicatie tot verpleging en verzorging, mensen met een psychische aandoening en mensen met een verstandelijke en/of geestelijke beperking moeten langer thuis blijven wonen of moeten de intramurale setting verlaten. Hierdoor is er een verschuiving zichtbaar binnen de woningbehoefte. Regionaal is onderzocht of en zo ja, in welke mate er sprake is van een mismatch tussen het huidige woningaanbod en de toekomstige woningbehoefte. Voor (een deel van) de doelgroep ouderen betekent dit dat zij niet meer kunnen doorstromen naar een intramurale setting maar dat zij de vereiste zorg aan huis moeten ontvangen. Hierdoor ontstaat er behoefte aan (mogelijk extra) woningen die ‘zorggeschikt’ zijn. Samen met de Parkstad en de deelnemende gemeenten zal de regionale opgave lokaal worden doorvertaald. d. Onttrekkingen plancapaciteit — intrekken bouwvergunningen Er zijn 57 vergunde woningbouwplannen die nooit zijn gerealiseerd en die aan de plancapaciteit kunnen worden onttrokken. De daadwerkelijke intrekking is in 2014 gestart en zal in 2015 worden afgerond. Bij de actualisering van onze bestemmingsplannen wordt geïnventariseerd of er nog onbenutte rechtstreekse bouwtitels in de oude bestemmingsplannen zijn opgenomen. Ook deze bouwtitels worden overeenkomstig de regionale woningmarktafspraken geschrapt. Programma 3: Ruimte en Herstructurering 52 Bedrijfsterreinen De grondexploitatie fase 1 van het project Fresh Valley is sluitend en door de raad vastgesteld. In het laatste kwartaal van 2014 is gestart met de realisering van fase 1 van het project. Het betreft dan de sloop en sanering van het verworven bedrijfspand (zie ook programma 5). Ontgrondingen Landgraaf kent nog een aantal actieve ontgrondingenlocaties (Kakert, Abdissenbosch en Dr. Calsstraat). Daarnaast zijn er 2 locaties (Kakert/Bousberg en Heihof) waarvoor belangstelling bestaat bij ontgronders om daar in de toekomst activiteiten te gaan ontplooien. Voor de actieve ontgrondingslocaties is het van belang dat deze op goede wijze worden afgewerkt, zodat op deze plaatsen een waardevol areaal nieuwe natuur ontstaat. Hiervoor loopt een traject met de bestaande bedrijven die in deze gebieden actief zijn. Voor de andere locaties zijn in het verleden al standpunten ingenomen ten aanzien van het ontgronden hiervan. Dat laat echter onverlet dat de bedrijven in kwestie blijven zoeken naar mogelijkheden/openingen om op deze locaties aan de slag te gaan. Onrechtmatig grondgebruik In 2015 zal het huidige beleid worden voortgezet. De intentie om in een doorlopende cyclus van 3 à 4 buurten per jaar te werken, wordt bijgesteld naar 2 buurten per jaar. Oorzaak hiervan is het arbeidsintensieve proces. Op dit moment is 59% van de buurten geïnventariseerd, waarvan 63% nagenoeg is afgehandeld. Mobiliteit Binnen dit beleidsveld ligt de nadruk op het bewaken en verbeteren van de kwaliteit van de verkeersafwikkeling, het verbeteren van de algehele verkeersveiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid en het stimuleren van het gebruik van de fiets en het openbaar vervoer. Het Mobiliteitsplan fungeert als leidraad voor het gemeentelijk verkeers- en vervoersbeleid en bevat een concreet uitvoeringsprogramma. De Parkeernota fungeert als leidraad voor het parkeerbeleid. Beide beleidsdocumenten worden in 2015 geactualiseerd. Vanuit het uitvoeringsprogramma worden reconstructieprojecten, verkeersmaatregelen en gedragsbeïnvloedingprojecten geïnitieerd. Naar verwachting betreft dat o.a. de volgende reconstructies: kruising Reeweg - Vogelzankweg, Brunssummerweg - Kleikoelweg en Hereweg - Schanserweg. Verder zullen ook diverse aanpassingen en uitbreidingen in de 30-kilometerzonering doorgevoerd gaan worden en worden gedragsbeïnvloedingsprojecten voortgezet Er wordt in 2015 uitvoering gegeven aan de resterende reconstructieprojecten uit het huidige mobiliteitsplan. Het betreft met name de aanleg van een rotonde op het Steenen Kruis en de aanleg van een fietspad langs de Kleikoeleweg, het reconstrueren van het resterende deel van de Streeperstraat en het veiliger maken van de schoolomgeving bij basisschool De Wissel aan de Hereweg. Daarnaast verlenen we medewerking aan de voorbereidende en uitvoerende werkzaamheden van de Provincie voor de aanleg van de Buitenring. Met de realisatie van de Randweg Abdissenbosch kan de huidige verkeersoverlast door Ubach over Worms worden opgelost. Realisatie daarvan is echter alleen mogelijk indien de Randweg ook op Duits grondgebied wordt doorgetrokken. Het reeds ingezette lobbytraject daartoe wordt voortgezet. Op het moment dat deze zekerheid er is kan de planvoorbereiding worden gestart. Door de raad is bij de begrotingsbehandeling 2013 toegezegd, dat hiervoor alsdan middelen worden vrijgemaakt. Er wordt onderzocht of en zo ja, welke realistische tijdelijke alternatieven er bestaan om de verkeersoverlast te beperken gedurende de periode dat de Randweg nog niet is aangelegd. Programma 3: Ruimte en Herstructurering 53 Erfgoed en welstand Sire In 2012-2013 heeft onder begeleiding van de Monumentenwacht Limburg achterstallig onderhoud plaatsgevonden aan al het klein religieus erfgoed in eigendom van de gemeente met 50% Europese cofinanciering. Voorwaarde van de subsidieverstrekker was dat gedurende een periode van 10 jaar planmatig onderhoud wordt gepleegd. In 2014 worden de onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd die voor dit jaar zijn gepland. Slot Schaesberg Het project “Landgoed slot Schaesberg” behelst het herbouwen van Kasteel Schaesberg, de kasteelhoeve en het integraal herinrichten van het omliggende landschap op een historisch verantwoorde manier. De essentiële kernpunten daarbij zijn Ambacht, Wetenschap, Educatie, Toerisme. Het idee is om het kasteel en de kasteelhoeve met behulp van ambachtelijke technieken en materialen te herbouwen, in principe op dezelfde wijzen als tijdens de oorspronkelijke bouwjaren van deze machtszetel van de Heren van Schaesberg. Het is daarmee een echt belevingsproject voor bezoekers. Zij kunnen namelijk zien, horen, ruiken, voelen en proeven hoe het er op een 17e eeuwse bouwplaats aan toe ging. Het sociaal maatschappelijke aspect is een belangrijk onderdeel van het projectconcept, zo zullen de leerlingen van de betrokken onderwijsinstellingen praktijkervaring en competenties opdoen. Vrijwilligers en werkzoekenden zullen sociale vaardigheden, werkervaring en vakkennis opdoen, waarmee ze op de arbeidsmarkt en in hun sociale leven hun voordeel mee kunnen doen. De stichting heeft in 2014 het bezoekerscentrum gerealiseerd en heeft de torenrestanten middels het aanbrengen van een staalconstructie gestabiliseerd. Op het eerste eiland is een moestuin in aanleg en de 1e ambachtsgebouwen worden gerealiseerd evenals de 1e fase van de historische kinderboerderij. Daaraan voorafgaand heeft archeologisch en bouwhistorisch onderzoek plaatsgevonden. Ook wordt een funderingsonderzoek verricht en starten we met de 1e fase van het herstel van de fundaties. Uiteraard wordt ook gewerkt aan het binnenhalen van subsidies en zal de projectorganisatie worden uitgebreid (gedoseerd en vooral met vrijwilligers en werkzoekenden) daarbij zal ook de samenwerking met onderwijsinstellingen en andere projectpartners worden uitgebreid. In 2015 moet het project doorgroeien tot een toeristische attractie waardoor inkomsten kunnen worden gegenereerd uit entreegelden van bezoekers. Er zal door de stichting fors worden ingezet op het aantrekken van cofinanciering uit subsidies en fondsen. Het project moet zich in de loop van de komende jaren, qua uitstraling en belangrijkheid ontwikkelen van regionaal tot (inter)nationaal project. Uitvoering Erfgoednota De beleidsnota cultuurhistorisch erfgoed Landgraaf 2011 is op 29 maart 2012 door de gemeenteraad vastgesteld. Het integrale erfgoedbeleid is er op gericht ons culturele erfgoed in het ruimtelijke beleid en de ruimtelijke ontwikkeling stevig te verankeren. Hiermee bewaken en verbeteren wij de ruimtelijke kwaliteit van onze leefomgeving. Het culturele erfgoed bestaat uit gebouwde monumenten, archeologie, historische bebouwingsstructuren en cultuurlandschap. Er is ingezet op het inventariseren van cultuurhistorisch waardevolle elementen; deze zijn vastgelegd in een cultuurhistorische waardenkaart. Deze gegevens zijn/worden vervolgens gebruikt voor de diverse andere beleidsvoornemens. Denk hierbij aan het aanwijzen van beeldbepalende panden in de nieuwe Programma 3: Ruimte en Herstructurering 54 bestemmingsplannen en aan de verankering in de welstandsnota. Het voornemen bestaat om deze waardenkaart in 2015 digitaal te ontsluiten voor onze inwoners. Ontwikkeling in het Buitengebied In 2015 zal de recreatieve infrastructuur in het buitengebied van Ubach over Worms verder worden verbeterd met ook een combi-recreatieve verbinding voor wandelaars, fietsers, ruiters en menkarren. Op enkele plekken wordt nog nieuwe natuur aangelegd, ter afronding van wat eerder is aangelegd. Samen met Kerkrade en Duitse buren kijken we naar betere toegankelijkheid van het Wormdal. Verdere ambities zijn de doorontwikkeling van Gravenrode, een goede landschappelijke inpassing van Slot Schaesberg in het Haesdal en de versterking van de landschappelijke en natuurlijke kwaliteiten van de Brunssummerheide. Bij de afwerking van de Landgraafse groeves wordt ingezet op een natuurlijke afwerking conform het principe van de "verborgen valleien" dat is ontleend aan het Masterplan Heidenatuurpark, een plan om de Brunssummerheide, de Tevenerheide in Duitsland en de Schinveldse bossen onderling beter te verbinden. In 2014 is het "toetsingskader ontwikkelingen buitengebied" geactualiseerd, waarin voor het buitengebied aangegeven wordt hoe wij met nieuwe initiatieven en ontwikkelingen in het buitengebied om willen gaan, waarin deze volgens de in dit beleidsstuk opgenomen zonering van het buitengebied verschillend beoordeeld worden voor wat betreft wenselijkheid en realiseerbaarheid. Tevens is hierin een visie op de Landgraafse buitengebieden opgenomen. Water De gemeente heeft de zorgplicht voor afvalwater (riolering), hemelwater en grondwater binnen haar grondgebied. In een Integraal Stedelijk Waterplan (ISW) hebben we bepaald hoe we onze zorgplichten goed kunnen invullen en bekostigen. Rijk, provincies, gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijven hebben concrete afspraken gemaakt over een doelmatiger waterbeheer. De stijging van lasten voor burgers en bedrijven worden daardoor beperkt. Voorwaarde is dat gemeenten en waterschappen intensiever met elkaar moeten samenwerken in de afvalwaterketen. De afspraken in het Bestuursakkoord Water moeten de doelmatigheid in de (afval)waterketen vergroten. De gemeente Landgraaf neemt samen met de gemeenten Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Nuth, Onderbanken en Voerendaal, het Waterschap Roer en Overmaas en het Waterschapsbedrijf Limburg deel aan het samenwerkingsverband regio Parkstad. Op 2 oktober 2013 hebben bestuurders namens de colleges en het bestuur van het Waterschap Roer en Overmaas een samenwerkingsovereenkomst ondertekend voor de regio Parkstad. Overeengekomen is dat de partijen op basis van de resultaten uit de bestuursopdrachten de samenwerking wensen aan te gaan voor wat betreft de volgende punten: 1. Het gezamenlijk opstellen van aparte Gemeentelijke Rioleringsplannen voor de Parkstadgemeenten; 2. Regionale samenwerking aan te gaan op de operationele onderdelen; a. Beheer- en rekenmodel; b. Kolkreiniging, rioolreiniging en rioolinspectie; c. Relining; d. Beheer en onderhoud van pompen en gemalen. Programma 3: Ruimte en Herstructurering 55 Het nieuwe in 2015 in landgraaf vast te stellen ISW (verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan) is het resultaat van dit gezamenlijke proces en is een eerste stap op weg naar een verdergaande, structurele samenwerking binnen onze regio. Het beleid en ambities worden voor Parkstad in elkaar geschoven en op elkaar afgestemd maar ruimte wordt gelaten voor gemeente specifieke kenmerken, omstandigheden en behoeften. Het (afval)watersysteem van Landgraaf wordt momenteel gescreend op functioneren naar aanleiding van veranderingen in de openbare ruimte (o.a. door herstructurering en door het afkoppelen van hemelwater). In de loop van 2014 verwachten wij een nieuw (maatregelen) investeringsprogramma te kunnen presenteren voor de periode 2015-2019. De resultaten van het “Financiële Uitgangspunten onderzoek” en het “studieproject vGRP Parkstad Limburg” worden gebruikt voor het opstellen van een verbeterd kostendekkingsplan. Naast het behalen van efficiëntiewinst ten aanzien van het ambitie en beleid is het proces gericht op het bereiken van kwaliteitsverbetering door het uitwisselen van kennis, leren van elkaars ervaringen en gebruikmaken van deskundigheid. Dit wordt omgezet naar werkbare beleidskaders en nieuwe (gezamenlijke) onderzoeksopgaven voor de komende planperiode. Energietransitie Door de regio Parkstad Limburg is voor de regio een energietransitiedocument vastgesteld: ‘Parkstad Limburg Energietransitie’ (PALET). In dat ambitiedocument formuleert Parkstad Limburg op basis van integraal onderzoek haar ambitie met betrekking tot de regionale energiehuishouding tot 2040. Het ambitiedocument PALET bevat een wetenschappelijke onderbouwing van de technische en ruimtelijke mogelijkheden om in 2040 een hernieuwbaar energieneutrale regio te zijn. Energietransitie is echter niet alleen een ruimtelijk vraagstuk. Het biedt met name kansen voor het regionale bedrijfsleven en het besteedbaar inkomen van onze inwoners. De verduurzaming van het vastgoed en de opwekking van hernieuwbare energie vragen grote investeringen waarvan naar verwachting het MKB zeer kan profiteren. Daarnaast verdwijnt jaarlijks circa 500 – 550 miljoen euro uit onze regio aan energiekosten, terwijl het mogelijk is (een deel van) dit geld voor de regio te behouden. Aangezien in de komende jaren de opwekking, levering en distributie van energie fundamenteel (van centraal naar decentraal) zal veranderen, wordt ook de eenmalige gelegenheid geboden geldstromen ten behoeve van het welzijn van de regio anders te laten lopen dan vandaag de dag het geval is. Vooral in de aanloopfase (take-off) van de energietransitie kunnen de Internationale Bau Ausstellung (IBA) en Building Integrated High Tech Systems (BIHTS) bij uitstek worden gezien als instrumenten om de beweging aan te jagen via innovatie en richtinggevende, voorbeeldstellende projecten op het gebied van energie en duurzaamheid. De gezamenlijke ambitie kan alleen maar worden bereikt door bewustwording bij, en samenwerking tussen alle betrokken partijen, door het stimuleren van allianties tussen stakeholders, gestructureerde monitoring en waar noodzakelijk kordate bijsturing om daarmee de energietransitie van Parkstad Limburg op gang te brengen en te versnellen. De energieopgave van de regio is nu helder onderbouwd, en in de komende fase zal in samenspraak met de acht Parkstadgemeenten en onze maatschappelijke partners zoals bedrijven, burgers en woningcorporaties, een programmatische aanpak geformuleerd worden. Parkstad Limburg neemt het initiatief om de regionale opgave door te vertalen naar de afzonderlijke gemeenten. Programma 3: Ruimte en Herstructurering 56 Vanuit ruimtelijk, economisch en duurzaamheidsperspectief zal dit een van de speerpunten van beleid moeten zijn in de komende periode. In 2014 wordt gestart met de plaatsing van de eerste zonnepanelen in het kader van het project “Energieneutrale Openbare Verlichting”. In 2015 zal het project worden afgerond en wordt bekeken of het mogelijk is om dit project verder uit te breiden binnen de gemeente en de regio. Internationale Bau Ausstellung Parkstad Limburg De Provincie Limburg en de afzonderlijke raden van alle Parkstadgemeenten en de Parkstadraad kozen op 28 oktober 2013 voor de Internationale Bau Ausstellung in Parkstad. Het IBA bestaat onder andere uit vernieuwende bouwprojecten, bijzondere tentoonstellingen, symposia en innovatieve plannen. Het fenomeen IBA is in Duitsland ontstaan en uitgegroeid tot een creatieve aanpak met een bewezen economische impuls voor gebieden die in verandering zijn. Met als gegarandeerd tastbaar resultaat een fysieke verandering in het gebied. Maar minstens zo belangrijk: een cultuuromslag in denken en werken en in waardering voor een gebied. Een hernieuwde trots, die uitnodigt om te investeren. In juni 2014 is de IBA Parkstad officieel gestart met een openingsmanifestatie en een open oproep, waarbij iedereen zijn ideeën voor IBA-projecten kan indienen. Landgraaf zal in elk geval 2 projecten aandragen, te weten Slot Schaesberg en de Wilhelminaberg. Daar zou het icoon moeten verijzen voor de IBA Parkstad Limburg en daarmee zou tevens een blijvend kwalitatieve invulling kunnen worden gegeven aan deze markante en strategische plek in de regio. Omgevingsanalyse Kengetal historische ontwikkeling 2009 2010 2011 2012 2013 2014 12.026 12.118 12.118 12.144 12.131 # 5.666 5.691 5.689 5.611 5.607 # 3,4 3,4 3,2 3,2 3,3 # Aantal verkeersongevallen. * 166 104 120 89 132 # Aantal slachtofferongevallen. 35 20 13 10 18 # 12.859 12.956 12.265 11.846 11.237 11.214 176 176 176 176 176 176 Aantal woningen – eigendom. Aantal woningen – huur. Leegstandspercentage. Gemiddelde etmaalintensiteit van de 10 drukste wegen in de bebouwde kom. Aantal Rijksmonumenten. * # a.g.v. een gewijzigde systematiek worden vanaf 2010 alleen verkeersongevallen geregistreerd waarvoor een procesverbaal is opgemaakt. Rijkswaterstaat en het Ministerie van Veiligheid en Justitie werken aan oplossingen voor een verbeterde ongevallenregistratie. Gegevens eind van het jaar beschikbaar. Programma 3: Ruimte en Herstructurering 57 Analyse omgevingsfactoren Wonen Nadat de onontkoombare conclusie was getrokken en geaccepteerd dat het aantal huishoudens en daarmee de behoefte aan woningen in de regio fors zou gaan dalen, is in regionaal verband gewerkt aan een Regionale Woonvisie, een Regionale Woningmarktprogrammering en een Regionale Herstructureringsvisie. Onderdeel van dat laatste document is de zogenaamde enveloppe, die de onttrekkingsopgave per gemeente bevat. De eerste enveloppe stamt uit 2010. De onttrekkingsopgave voor Landgraaf op basis van deze enveloppe was 1.086 woningen tot 2020. Dit aantal was opgebouwd uit: - de geprognosticeerde afname van het aantal huishoudens plus de ambitie om de leegstand tot een acceptabel niveau terug te brengen (364 woningen), - aangevuld met de verwachte toename van het aantal woningen op basis van nieuwbouwplannen waarover harde afspraken waren gemaakt en die naar verwachting dus nog gerealiseerd gaan worden (722 woningen). In de periode 2010-2013 was de netto toename van het aantal koopwoningen 161: - 174 toevoegingen - 13 onttrekkingen In de periode 2010-2013 was de netto afname van het aantal huurwoningen 24: - 60 toevoegingen - 84 onttrekkingen De netto toename van het aantal woningen bedroeg in deze periode dus 137. Dit lijkt nog een forse toename te zijn, maar het betekent ook dat er van de 722 geplande nieuwe woningen er slechts 234 zijn gerealiseerd. Dit heeft deels te maken met de ongunstige marktomstandigheden, maar ook doordat plannen zijn gewijzigd en/of actief zijn ingetrokken: - 66 door planaanpassingen (o.a. Bousberg, Dormig, Heiveld) - 238 door het intrekken van plannen (Eikske, De Voort, Rukkerner, Dormig (ged.), Mosmuller, Megapool (ged.) De meest recente enveloppe stamt uit 2012. Daarbij is gekozen voor een ietwat gewijzigde systematiek. De enveloppe bevat enkel nog de opgave die is opgebouwd uit onttrekkingen die nodig zijn in verband met de afname van het aantal huishoudens (240) plus het terugbrengen van de frictieleegstand (240). Voor Landgraaf betekent dit een onttrekkingsopgave van 480 woningen in 2020. Dit laat onverlet dat alle nieuwe toevoegingen aan de woningvoorraad aan de onttrekkingsopgave moeten worden toegevoegd. Op basis van ons woningbouwprogramma bestonden er in 2012 nog plannen om 528 woningen toe te voegen. Of deze aantallen allemaal worden gerealiseerd is onzeker, maar als ze worden gerealiseerd dan bedraagt de totale onttrekkingsopgave 1.008 woningen in 2020. Ondanks de netto toevoeging van 137 woningen is de opgave derhalve gedaald met 80 woningen. In de periode 2012-2014 zijn tot op heden (augustus 2014) 132 nieuwe woningen gerealiseerd (o.a. centrumplan Schaesberg, fase 2, RKONS, Dormig) en 195 woningen onttrokken; er is dus een netto onttrekking gerealiseerd van 63 woningen. De onttrekkingsopgave op basis van de enveloppe (dus voor de periode tot 2020) en de woningbouwprogrammering ligt in Landgraaf verankerd in de wijkontwikkelingsplannen. Programma 3: Ruimte en Herstructurering 58 + -/-/- opgave volgens de enveloppe 480 netto onttrekking N-L -143 netto onttrekking UoW -139 = restopgave schaesberg 198 + geplande netto toevoeging in Schaesberg 252 = netto opgave Schaesberg 450 Verkeer Daling gemiddelde etmaalintensiteit In 2012 kwam de gemiddelde etmaalintensiteit voor het eerst sinds jaren beneden de 12.000 motorvoertuigen. Deze daling is in 2013 doorgezet. Deze daling kan worden verklaard door de openstelling van het zuidelijk deel van de Binnenring najaar 2008, maar vooral door de volledige openstelling hiervan najaar 2011. Een van doelstellingen van de realisering van de hoofdwegenstructuur (waar de Binnenring onderdeel van uitmaakt) was een afname van het aantal verkeersbewegingen in de bebouwde kom. Met de thans ingezette daling in 2012 en 2013 kan worden geconcludeerd dat dit beoogde effect zich structureel begint af te tekenen. Daling verkeersongevallen / slachtofferongevallen In de periode 2009-2012 is het aantal verkeersongevallen / slachtofferongevallen geleidelijk -en uiteindelijk behoorlijk fors- afgenomen. Bij de interpretatie van die gegevens is wel steeds aangegeven, dat door een gewijzigde registratiesystematiek er vanaf 2010 alleen verkeersongevallen geregistreerd worden waarvoor een proces-verbaal is opgemaakt. De cijfers gaven daardoor wel zicht op de meest ernstige ongevallen, maar het totaalbeeld was er niet meer. Gelet hierop kan worden geconcludeerd dat het aantal ernstige ongevallen in de periode 2010-2012 is afgenomen. Dit laat zich verklaren uit de gestage investeringen in verkeersmaatregelen conform “Duurzaam Veilig”. De daling lijkt te bevestigen dat deze maatregelen effectief zijn geweest. Met ingang van 2013 zijn er diverse veranderingen doorgevoerd in de ongevallenregistratie. De politie is deze ongevallen anders gaan registreren en de gegevens van de politie en alle verzekeraars zijn samengevoegd. Daardoor wordt het weer mogelijk om een compleet ongevallenbestand te produceren en ontstaat zicht op de werkelijke aantallen en typen ongevallen. Dit leidt landelijk tot een verviervoudiging van het aantal geregistreerde verkeersongevallen en een verdubbeling van het aantal slachtofferongevallen in 2013 ten opzicht van 2012. Dit landelijke beeld zien we ook in Landgraaf terug in het aantal slachtofferongevallen dat stijgt van 10 naar 18. Het aantal verkeersongevallen stijgt wel, maar lang niet zo fors als landelijk wordt waargenomen. Desalniettemin zitten we -ondanks de stijging in 2013- nog altijd fors onder het niveau van 2009. De investeringen in verkeersmaatregelen conform “Duurzaam Veilig” zullen hier debet aan zijn. De gegevens over 2014 worden belangrijk, omdat deze niet alleen een volledig zicht geeft op het aantal ongevallen, maar ook veel meer inzicht geeft in het type ongeval en de concrete omstandigheden van het ongeval. Dit maakt het mogelijk om verkeersveiligheidsmaatregelen nog beter te kunnen prioriteren en af te stemmen op de situatie. Programma 3: Ruimte en Herstructurering 59 Beleidskader programma Omschrijving Kader Actualiteit Regionaal Structuurvisie PSL. 2009 Herstructureringsvisie. 2009 Beleidsnota ontgrondingen. 2009 Eindrapport MKBA Herstructureringsaanpak PL. 2010 Regionaal Verkeers- en Vervoersplan (RVVP). 2011 Structuurvisiebesluit wonen en retail. 2011 Regionale Woonstrategie: “Kiezen voor Parkstad. 2012 Regionale Woningmarktprogrammering 2013-2016. 2013 Intrekkingsbeleid omgevingsvergunningen. 2013 Parkstad Limburg Energie Transitie (PALET). 2014 Gemeentelijk Bestemmingsplannen/beheersplannen. div. Parkeernota. 2008 Mobiliteitsplan. 2009 Nota onrechtmatig grondgebruik. 2009 Structuurvisie. 2011 Nota Woonwagenbeleid. 2011 Erfgoedverordening 2011 Wijkontwikkelingsplan Nieuwenhagen-Lichtenberg. 2012 Welstandsnota. 2012 Erfgoednota. 2012 Wijkontwikkelingsplan Ubach over Worms. 2013 Grondnota. 2014 Integraal Stedelijk waterplan. 2014 Wat willen we bereiken? Doelen 1. Versterking van de Landgraafse identiteit en van de ruimtelijke en economische structuur. 2. Behoud en versterking van de leefbaarheid in alle buurten en een op de behoefte afgestemd woningaanbod in een aantrekkelijke leefomgeving. 3. Landgraaf is in 2040 een energieneutrale gemeente. Programma 3: Ruimte en Herstructurering 60 Score effectindicatoren 2009 2011 2013 Ambitie Termijn Indicator L PL L PL L PL L L 2.1 Waardering algemene kwaliteit 7,4 7,2 7,3 7,1 7,3 7,1 8 2018 7,8 7,7 7,8 7,7 7,9 7,8 8 2018 6,2 6,3 6,1 6,3 6,5 6,5 7 2018 Woonomgeving. (Bron: parkstadmonitor) 2.2 Woningwaardering. (Bron: parkstadmonitor) 2.3 Waardering verkeersvoorzieningen in de Buurt. (Bron: parkstadmonitor) Wat gaan we daarvoor doen in 2015? Nr. Activiteiten 1.1 Structuurvisie c.q. bestemmingsplannen actualiseren. 1.2 Opstellen en actualiseren wijkontwikkelingsplannen. 1.3 Voeren van overige planologische procedures. 1.4 Opstellen en actualiseren beleidsplannen. 2.1 Uitvoeren projecten wijkontwikkelingsplannen. 2.2 Uitvoeren mobiliteitsplan. 2.3 Waarborgen Landgraafse belangen bij de aanleg van de Buitenring PL. 2.4 Voorbereiden/lobbytraject aanleg Randweg Abdissenbosch. 2.5 Uitvoeren erfgoednota. 2.6 Project ‘Eerherstel landgoed slot Schaesberg’. 2.7 Juridisch beheren van gemeentelijke eigendommen en uitvoeren nota onrechtmatig grondgebruik. 2.8 Uitvoeren gebiedsontwikkeling buitengebied Ubach over Worms. 2.9 Uitvoeren maatregelen Integraal Stedelijk Waterplan. 3.1 Uitvoeren activiteiten gericht op duurzaamheid/energietransitie. Prestatie-indicatoren voor 2015 Norm 1.1.1 2015 Bestemmingsplan Bedrijventerrein Abdissenbosch is vastgesteld (ter uitvoering van het beheerprogramma). 1.1.2 Bestemmingsplan Bedrijventerrein Strijthagen is vastgesteld (ter uitvoering van 2015 het beheerprogramma). 1.1.3 Facetbestemmingsplan Archeologie is vastgesteld. 2015 1.1.4 Vastgestelde postzegelbestemmingsplannen voor nieuwe ruimtelijke 8 ontwikkelingen. 1.2.1 WOP-S: het wijkontwikkelingsplan Schaesberg is vastgesteld. 2015 1.2.2 WOP-NL: uitvoeringsprogramma WOP-NL is geëvalueerd en geactualiseerd. 2015 1.2.3 WOP-UoW: nadere concretisering uitvoeringsprogramma is gereed. 2015 1.3.1 Aantal gerealiseerde woningen. 56 1.3.2 Aantal aan de woningvoorraad onttrokken woningen. 44 1.3.3 Aantal ontrokken geplande woningen aan de plancapaciteit. 57 Programma 3: Ruimte en Herstructurering 61 Prestatie-indicatoren voor 2015 Norm 1.4.1 Actualisering mobiliteitsplan. 2015 2.1.1 WOP-NL: Heiveld – oplevering zorgcomplex en woningen fase 1. 2015 2.1.2 WOP-NL: Heiveld - stadspark en infra gereed. 2015 2.1.3 WOP-NL: Lichtenberg – Bartokring: oplevering woningen. 2015 2.1.4 WOP-NL: Lichtenberg – Bartokring: stadspark en infra gereed. 2015 2.1.5 WOP-NL: Kleikoeleweg – Paradisstraat: oplevering parkeerplaatsen en 2015 groenvoorziening. 2.1.6 WOP-NL: Gulpers: oplevering woningen. 2015 2.1.7 WOP-NL: de Voort: oplevering herinrichtingsplan. 2015 2.1.8 WOP-UoW: Centrumplan UoW - oplevering fase 1 (plein en winkels). 2015 2.1.9 WOP-UoW: Centrumplan UoW - start sloop en bouw fase 2. 2015 2.1.10 WOP-UoW: Jos Peetersstraat: start bouw seniorenwoningen. 2015 2.1.11 WOP-UoW: Abdissenbosch. 2015 2.1.12 WOP-S: Achter de Haesen – aanleg park en infra gereed. 2015 2.1.13 WOP-S: Achter de Haessen – start bouw 8 woningen. 2015 2.2.1 Rotonde Steenenkruis opgeleverd. 2015 2.2.2 Aanleg fietsvoorziening Kleikoeleweg gestart. 2015 2.2.3 Reconstructie Streeperstraat: kruispunt stationsstraat – Frans Erenslaan (in 2015 combinatie met onderhoud VRI). 2.2.4 Infrastructurele en gedragsbeïnvloedende verkeers- en 2015 verkeersveiligheidsmaatregelen. 2.5.1 (Regionaal) archeologisch beleid vastgesteld. 2015 2.5.2 Website Landgraaf uitgebreid met cultuurhistorische erfgoed. 2015 2.6.1 Slot Schaesberg: bouwhistorisch, archeologisch en funderingsonderzoek 2015 uitgevoerd. 2.6.2 Oplevering historische kinderboerderij en 1ste ambachten. 2015 2.6.3 Subsidie- en fondsenwerving. 2015 2.6.4 Start herbouw brug naar de hoeve en poortgebouw. 2015 2.6.5 Inrichting historische groente- en kruidentuin. 2015 2.6.6 Start Tour de Ambacht. 2015 2.7.1 Aantal onderzochte buurten, in het kader van onrechtmatig grondgebruik. 2 2.7.2 Aantal te beheren civiele overeenkomsten (persoonlijk- en zakelijk). 400 2.7.3 Aantal verkooprondes openbaar groen. 2 2.7.4 Transformatieplan Landgraafs deel Sibelcogroeve. 2015 2.8.1 Gebiedsontwikkeling UoW: aanleg 2,4 ha bos en 0,25 ha hoogstamboomgaard 2015 en 0,75 ha extensief grasland en 480 m recreatieve combiverbinding. 2.9.1 5.000 m2 hemelwater afgekoppeld. 2015 2.9.2 Uitvoering hydraulische verbetermaatregelen. Zie 2.9.3 Uitvoering basisinspanning. toelichting Zie toelichting 3.1.1 Duurzame energie/energietransitie: project energieneutrale openbare 2015 verlichting gereed. 3.1.2 Lokaal uitvoeringsprogramma energietransitie gereed. 2015 3.1.3 Lokaal milieubeleidsplan. 2015 Programma 3: Ruimte en Herstructurering 62 Toelichting bij de indicatoren 1.3.1 Aantal gerealiseerde woningen Hier zijn enkel die woningen opgenomen waarvan we een reële verwachting hebben dat deze ook daadwerkelijk in 2015 worden gerealiseerd. Het betreft: 12 woningen in het gebied Lichtenberg (ontdichting 32 woningen) 14 woningen aan de Lotersbergweg (ontdichting 12 woningen) 27 woningen eerste fase Centrumplan Waubach 3 woningen in de voormalige school in Rimburg 1.3.2 Aantal aan woningvoorraad onttrokken woningen Ook hier zijn enkel die aantallen genoemd die zeker worden gesloopt. Het betreft: 8 woningen in het gebied Heiveld (Gatestraat) 36 woningen Graafstraat 2.9.2. en 2.9.3 Uitvoeren hydraulische maatregelen Het (afval)watersysteem van Landgraaf wordt momenteel gescreend op functioneren naar aanleiding van veranderingen in de openbare ruimte (o.a. door herstructurering en door het afkoppelen van hemelwater). In de loop van 2014 verwachten wij een nieuw (maatregelen) investeringsprogramma te kunnen presenteren voor de periode 2015-2019. Programma 3: Ruimte en Herstructurering 63 Wat mag het kosten? Financiën totale programma (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 - Directe salarislasten 1.246 1.151 1.131 1.131 1.131 1.131 - Overige directe lasten 3.570 4.599 2.307 2.265 1.344 812 703 294 248 246 242 239 - Indirecte lasten 1.486 1.348 1.295 1.271 1.300 1.338 Lasten: 7.005 7.392 4.982 4.913 4.017 3.519 Baten: -4.371 -4.377 -1.709 -1.640 -820 -274 2.634 3.015 3.273 3.273 3.196 3.245 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 26 25 24 Lasten: 0 0 0 26 25 24 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 26 25 24 2.634 3.015 3.273 3.299 3.221 3.270 Bestaand beleid - Kapitaallasten Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - toevoegingen 3.526 1.778 1.844 302 302 302 - onttrekkingen -1.879 -1.036 -261 -269 -7 -7 4.281 3.756 4.855 3.332 3.517 3.565 Saldo na bestemming Investeringen 344 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014 De daling van de overige directe lasten met afgerond € 2,3 mln. is met name het gevolg van: - de geraamde lasten in 2014 ad € 355.000 ten aanzien van het Wijkontwikkelingsplan Nieuwenhagen, die in 2015 niet meer opkomen; - de verlaging van diverse budgetten als gevolg van de Zero Based Budgetting operatie van per saldo € 69.000; - de geraamde lasten van de grondexploitatie Fresh Valley in 2015 met € 1,4 mln. (in 2014 geen raming); - de geraamde lasten van de grondexploitatie Waubach in 2014 met € 2,3 mln. (in 2015 geen raming); Programma 3: Ruimte en Herstructurering 64 - de incidentele geraamde lasten in 2014 betreffende met name een toevoeging aan het - de incidentele geraamde lasten in 2014 ten behoeve van de restauratie van de Petrus en Paulus investeringskrediet “gebiedsontwikkeling Ubach over Worms”, in totaal € 0,9 mln; kerk fase 1 (€ 132.000). De afname van de baten met afgerond € 2,7 mln. is het gevolg van: - de geraamde baten in 2014 ad € 315.000 van WOP De Voort, WOP Hoogstraat en WOP sociale agenda die in 2015 niet meer komen; - de geraamde baten van de grondexploitatie Fresh Valley in 2015 met € 1,4 mln. (in 2014 geen raming); - de geraamde baten van de grondexploitatie Waubach in 2014 met € 2,3 mln. (in 2015 geen raming); - de incidentele geraamde baten in 2014 inzake de provinciale subsidie voor de reconstructie Steenenkruis en opbrengsten grondverkopen, in totaal € 1,5 mln. De stijging van de toevoeging aan de reserves wordt met name veroorzaakt door: - een hogere storting in de reserve transformatie (€ 853.000); - een incidentele storting van € 750.000 in 2014 in de reserve transformatie van de ontvangen provinciale subsidie Steenen Kruis die in 2015 niet meer opkomt. De afname van de onttrekkingen uit de reserves (€ 775.000) wordt met name veroorzaakt door: - in 2015 niet opkomende lasten ten behoeve van het WOP Nieuwenhagen, waardoor er geen onttrekking uit de reserve transformatie plaatsvindt.(315.000); - een abusievelijk ten onrechte opgevoerde raming ad € 32.000; - de incidentele onttrekkingen in 2014 t.b.v. de gebiedsontwikkeling Ubach over Worms en een correctie van verspreide percelen (reserve gerealiseerde winsten grondexploitaties), die in 2015 niet meer opkomen (voor in totaal € 296.000); - de incidentele onttrekking in 2014 ad € 132.000 aan de reserve ISV ten behoeve de restauratie van de Petrus en Paulus kerk fase 1 die in 2015 niet meer opkomt. Voor een gedetailleerdere toelichting verwijzen wij naar bijlage 2 (lasten en baten per beleidsveld). Verbonden partijen en professionele gesubsidieerde organisaties Naam organisatie Stichting Landgoed slot Schaesberg 2014 2015 2016 2017 2018 € 238.757 € 238.558 € 238.355 €0 €0 Toelichting verbonden partijen en professionele gesubsidieerde organisaties Hoewel binnen dit programma geen financiële middelen zijn opgenomen als bijdrage aan de GR Parkstad grijpen de Parkstad-agenda en de doelstellingen en activiteiten binnen het programma Ruimte en Herstructurering nadrukkelijk in elkaar. In beleidsmatig opzicht is binnen dit programma derhalve sprake van een duurzame relatie met Parkstad waarbij de totale Parkstad-bijdrage onderdeel uitmaakt van het programma Bestuur. Bij de kadernota 2013 is besloten om voor de financiering van het project slot Schaesberg voor de periode 2013 t/m 2016 een jaarlijkse bijdrage van € 250.000 beschikbaar te stellen. Hiervan is afgerond € 12.000 tot en met 2016 overgeheveld naar de kostenplaats personeel van de afdeling ROG ten behoeve de administratieve ondersteuning van het project. Programma 3: Ruimte en Herstructurering 65 Wat zijn de risico's? Nr. Majeure risico’s Beheersmaatregel Impact Kans (max.risico) 1. Het niet kunnen verhalen van Sluiten planschade- planschade. verhaalsovereenkomst € 10.000 Risicobedrag (kans*impact) 25% € 2.500 met initiatiefnemers. 2. Claims als gevolg van De impact en de kans stopzetten bouwplannen. op verwezenlijking P.M. P.M. meewegen bij de keuze omtrent het schrappen van plancapaciteit. 3. Vertraging in de uitvoering van Zie toelichting. € 3.200.000 25% € 800.000 herstructurerings-plannen waardoor mogelijke subsidies moeten worden terugbetaald. 4. Uitvoering van de Zoeken naar P.M. P.M. wijkontwikkelingsplannen alternatieve wordt niet gerealiseerd of financieringsbronnen. Zie toelichting. P.M. P.M. Zie toelichting. P.M. P.M. Onvrijwillige Uitvoeren nota P.M. P.M. eigendomsoverdracht aan onrechtmatig derden door onrechtmatig grondgebruik. vertraagt door ontbreken van funding (subsidies, cofinanciering) waardoor plannen kunnen stagneren. 5. Verslechtering resultaat grondexploitatie als gevolg van hogere kosten of lagere opbrengsten. 6. Het onvoldoende inpassen van de buitenring aan de lokale wegen waardoor extra kosten kunnen ontstaan. 7. grondgebruik. Totaal risicobedrag € 802.500 Toelichting risico’s 1. Door deze maatregel wordt de aansprakelijkheid voor planschade doorgelegd naar de initiatiefnemer. Als maatregel geldt het eisen van een bankgarantie. 2. Door aanvulling op de regionale structuurvisie is “voorzienbaarheid” gecreëerd waardoor het risico op planschade bij schrappen van bouwtitels wordt verminderd. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van de Juridische Expert Pool van het Rijk die ons adviseert omtrent het intrekken van bouwtitels. 3. Binnen het WOP N-L zijn afspraken vastgelegd omtrent de termijnen waarbinnen met de uitvoering van de prioritaire projecten moet zijn gestart. Ook in de afzonderlijke subsidiebeschikkingen zijn termijnen gesteld. Om deze termijnen te bewaken is er een procesverantwoordelijke aangewezen die de voortgang in de projecten bewaakt, zorgt voor afstemming tussen de projecten onderling en Programma 3: Ruimte en Herstructurering 66 zorgt voor afstemming met partners. Hij is tevens voorzitter van de procesgroep die maandelijks over de voortgang rapporteert. In theorie is het risico op terugbetaling aan de provincie van de subsidie fors maar in de praktijk schatten wij de kans dat het risico zich verwezenlijkt laag in. 4. Als gevolg van de economische crisis zijn externe partners (woningcorporaties, zorginstellingen etc.) minder bereid om te investeren. Het gevolg is dat de leefbaarheid in de wijk verslechterd. Als maatregel dient alternatieve financieringsbronnen te worden gezocht zoals het verkrijgen van subsidie, rijksbijdragen of Europese bijdragen. Een groot deel van de projectgelden is al van Parkstad ontvangen bij aanvang van de uitvoering van de projecten. Omdat ook de uitvoering van de plannen op schema ligt is het totale risico m.b.t. de terugbetaling ten opzichte van 2014 sterk afgenomen. 5. Ten aanzien van grondexploitaties onderscheiden wij een drietal risico's: waarderings-, markt- en organisatierisico's. Afhankelijk van de fase waarin het project zich bevindt zullen deze risico’s groter of kleiner zijn. Hoe verder de gemeente is gevorderd met de uitvoering, hoe kleiner de risico’s zullen zijn. Risicomanagement gaat over het controleren en beperken van deze risico's. Een belangrijk onderdeel van het risicomanagement is het zorgdragen voor voldoende weerstandsvermogen. Daarnaast vindt er periodiek een risicoanalyse plaats en worden de grondprijzen bewaakt. Dit laatste geldt ook voor de verwervingsstrategie en uitgifteplanning. Indien noodzakelijk zal het projectplan worden aangepast indien voornoemde risicoanalyse daartoe aanleiding geeft. Er wordt aandacht besteed aan het projectmatig werken en indien nodig worden werkafspraken en – processen aangepast. Tenslotte wordt gestuurd op kostenbeheersing en kostenbesparing en worden de marktontwikkelingen op de voet gevolgd. 6. De aanleg van de Buitenring is een van de meest complexe en omvangrijke provinciale projecten in onze regio en kent als zodanig de nodige risico’s. Vertraging in de uitvoering kan ontstaan als gevolg van bezwaar- en beroepsprocedures of door andere tegenvallers tijdens de aanleg van de weg. Hier kan de gemeente Landgraaf maar zeer beperkt invloed op uitoefenen aangezien de provincie het project leidt en de aannemer aanstuurt. De Buitenring sluit aan op het lokale wegennet. Er zullen maatregelen noodzakelijk zijn op het onderliggende wegennet om de Buitenring op een adequate manier aan te sluiten. Er dient een goede inventarisatie gemaakt te worden van de noodzakelijke maatregelen/mogelijke risico’s en hierover dienen goede afspraken te worden vastgelegd met de provincie. Voor zover maatregelen de gemeentelijke verantwoordelijkheid raken, zullen deze in kaart worden gebracht en zo veel als mogelijk worden ingepland in reguliere werkzaamheden. Als risico is in het verleden ook genoemd een overschrijding van het projectbudget. Hierover zijn in de financieringsovereenkomst van 2013 inmiddels bindende afspraken gemaakt, waarbij de bijdrage vanuit de regio is gemaximeerd. Hierdoor is er geen sprake meer van een financieel risico. Er kunnen wel nog extra kosten op ons afkomen indien de gemeente Landgraaf aanpassingen wil doorvoeren in het wegontwerp die niet passen binnen de scope van het project. Hierbij moet gedacht worden aan aanpassingen die de kwaliteit van het wegontwerp weliswaar verbeteren maar die vanuit wet- en regelgeving niet noodzakelijk zijn. 7. Elk jaar worden 2 buurten onderworpen aan een onderzoek over onrechtmatig grondgebruik. Daar waar het onderzoek nog niet is gebeurd, bestaat een verhoogde kans op onvrijwillige eigendomsoverdracht. Programma 3: Ruimte en Herstructurering 67 Programma 4: Leefbaarheid in de wijk 68 PROGRAMMA 4: LEEFBAARHEID IN DE WIJK Structuurgegevens Portefeuillehouder(s): T. Ancion, M. Dreissen, K. Regterschot en R. Vlecken Coördinerend afdelingshoofd T. Hanssen Programma Leefbaarheid in de wijk omvat de volgende beleidsvelden: - 401 Burgerparticipatie - 402 BOR - 403 Beheer zwart - 404 Beheer groen - 405 Beheer blauw - 406 Beheer inrichtingselementen - 407 Beheer accommodaties onderwijs - 408 Beheer accommodaties sport - 409 Beheer accommodaties overig - 410 Reiniging - 411 Afvalstoffeninzameling - 412 Toezicht en handhaving - 413 Recreatie in de wijk In het Programma Leefbaarheid in de wijk geven wij uitvoering aan vele zaken die in de overige programma's beleidsmatig zijn uitgezet. In die zin is het een grotendeels "volgend" programma, waarin beheer en onderhoud van de openbare ruimte en gemeentelijke accommodaties zijn verankerd. Daarnaast borgt dit programma de burgerparticipatie en de gemeentelijke taken op het gebied van toezicht en handhaving. Hiermee willen we bereiken dat Landgraaf een aantrekkelijke gemeente blijft om te wonen, werken en recreëren. De doelen die we binnen dit programma nastreven zijn: 1. Burgers participeren actief in hun woon- en leefomgeving. 2. Een schone, hele, veilige, prettige en vitale woon- en leefomgeving binnen de beschikbare middelen. 3. Op de behoefte afgestemd goed onderhouden voorzieningenniveau, binnen de beschikbare middelen. 4. Betere naleving van wet- en regelgeving en minder overlast, vandalisme en verhuftering. Burgerparticipatie In 2015 gaan we verder op de ingeslagen weg om buurtoverleggen, buurtverenigingen en belangenverenigingen te faciliteren. Nieuwe vormen van burgerparticipatie worden onderzocht en de burger zal nog nadrukkelijker gehoord worden. Kansrijke burgerinitiatieven zullen zoveel als mogelijk gesteund en gefaciliteerd worden. Burgerparticipatie vindt verder plaats via de officiële adviesorganen in het sociale domein: Cliëntenraad, Platform Vrijwilligersbeleid, Seniorenraad, Gehandicaptenraad en WMO-raad. Programma 4: Leefbaarheid in de wijk 69 Beheer en onderhoud In 2015 zal grootschalig onderhoud van wegen in het teken staan van de reconstructie Nieuwenhagerstraat en Lindestraat. De extra door de raad beschikbaar gestelde middelen ad € 2 miljoen voor het wegwerken van achterstallig onderhoud wegen 2008-2013 zijn volledig benut. Vanaf 2015 wordt weer met het regulier onderhoudsbudget gewerkt. Omdat het hier een beperkt budget betreft wordt de kwaliteit van het wegenareaal aangetast en loopt het achterstallig onderhoud op met € 436.000 tot € 3,1 miljoen. M.b.t. de openbare verlichting, zullen we onverminderd doorgegaan met het aanbrengen van energiezuinige LED-verlichting. Er zal een nieuw beleidsplan Openbare Verlichting worden ontworpen dat aansluit op de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid. Indien de energieneutraliteit van de openbare verlichting is bereikt en er blijkt meer interesse te zijn, dan zal het project Energie Neutrale Openbare Verlichting een vervolg krijgen. Het groen wordt ook in 2015 weer onderhouden op beeldkwaliteit basis en waar mogelijk worden omgevormd naar goedkoper te onderhouden groen, wegbermbeheer vindt plaats op frequentie en gemeentelijke begraafplaatsen worden onderhouden door de eigen dienst. Pleksgewijs wordt het versoberde groen opgefrist met bloembollen. De onkruidbeheersing op verhardingen wordt zoveel mogelijk handmatig en zonder chemische bestrijdingsmiddelen uitgevoerd. De bossen worden onderhouden door de stichting bosbeheer Landgraaf, de MTB-routes door mountainbikevereniging Discovery en extensief te beheren grotere grasvlaken worden begraasd met schapen. Waar mogelijk zullen elementverhardingen worden omgevormd naar gras. Recreatieve voorzieningen worden in stand gehouden. Speeltoestellen in de openbare ruimte en in speeltuinen worden gecontroleerd en onderhouden volgens voorgeschreven richtlijnen en regelgeving. Straatmeubilair wordt conform de ombuiging alleen vervangen als het echt noodzakelijk is en waar mogelijk vervangen door meubilair dat onvoldoende gebruikt wordt of overtollig is. Het onderhoud van nieuwe rotondes zal ter sponsoring worden aangeboden aan lokale ondernemers. Gladheidsbestrijding De gladheidbestrijding wordt conform het beleidsplan”gladheidbestrijding in Parkstad Limburg 2013 -2018” en het routeplan van de gemeente Landgraaf uitgevoerd. Parkeerplaatsen bij winkelcentra, gebieden rond scholen en verzorgingshuizen zijn opgenomen in de hoofdroute. Met Rd4 zijn afspraken gemaakt over de communicatie met burgers. Via de website van de gemeente worden bezoekers verwezen naar de website van Rd4, waar de meest actuele informatie te vinden is. Toezicht en handhaving Toezicht en handhaving zal in 2015 programmatisch worden uitgevoerd op basis van het door het college vast te stellen Handhavingsuitvoeringsprogramma 2015. Daarnaast zal in 2015 een nieuw Integraal Handhavingsbeleidsplan worden opgesteld. Het belangrijkste criterium dat wordt gehanteerd bij de prioritering ligt met name op het gebied van veiligheid (gevaarlijke stoffen, brandveiligheid, constructieve veiligheid) en gezondheid. Naast programmatisch handhaven krijgen we uiteraard ook voortdurend te maken met onverwachte situaties waarbij afhankelijk van de ernst, direct handelen noodzakelijk is. Daarnaast krijgt het toezicht en de handhaving in het publieke domein alle aandacht met de inzet van Buitengewoon Opsporingsambtenaren en Toezichthouders. Prioritering ligt hier met name op de speerpunten hondenpoep, dumpen van afval, parkeeroverlast, overlast van hangjongeren en verkeersoverlast bij scholen. De samenwerking van Boa’s en toezichthouders samen met de politie zal in 2015 verder worden gecontinueerd en geïntensiveerd. Programma 4: Leefbaarheid in de wijk 70 Accommodaties Het kwaliteitsniveau voor het onderhouden van gemeentelijke gebouwen blijft onveranderd op de conditiescore matig staan. Een gevolg daarvan is dat het huidige kwaliteitsniveau van de gebouwen steeds vaker wordt aangetast. De fysieke toestand en de uitstraling van de gebouwen zullen daardoor in de loop der jaren afnemen. Als gevolg van uitgestelde onderhoudswerkzaamheden vallen op de langere termijn de totale kosten voor het onderhoud hoger uit. KIA Begin juli 2014 is het Definitief Ontwerp afgerond. Hierna is gestart met de voorbereidingsfase (bestek/voorbereiden aanbesteding). De Europese aanbestedingsprocedure is gestart in augustus 2014. De gunning van het werk is voorzien voor februari 2015. Conform de vastgestelde planning zal de oplevering van het gebouw plaatsvinden in juni 2016. Sportaccommodaties In de terugliggende periode zijn besluiten genomen dan wel denkrichtingen uitgezet met betrekking tot een aantal accommodaties. Onder andere de realisatie van een brede school in Schaesberg, het clusteren van voorzieningen op park Heigank, het herhuisvesten van de voormalige Carré-gebruikers en het onderzoeken van de mogelijkheden van een regionaal zwembad versus de realisatie van een lokaal bad. Genomen besluiten en denkrichtingen zijn ingegeven vanuit het adagium van toekomstbestendigheid van voorzieningen. Gelijktijdig moet daarbij ook sprake zijn van een zekere mate van toekomstbestendigheid van gebruik. Voorts moet geconstateerd worden dat wijzigingen in het gebruik van een accommodatie van invloed zijn of kunnen zijn voor andere voorzieningen. In verband hiermee zullen wij een all-over view opstellen waarover wij eind van dit jaar dan wel begin volgend jaar nader met u van gedachten zullen wisselen. Afvalverwerking In 2013 heeft de raad ingestemd met het Afvalbeheersplan. Dit plan is er op gericht om de hoeveelheid restafval verder te verminderen aan de bron door het scheiden van afval te verbeteren: meer herbruikbare afvalstromen en bijgevolg minder restafval. Voor het jaar 2015 worden er geen expliciete wijzigingen van het afvalbeleid verwacht. Kermissen In 2015 zullen er samen met de winkeliersverenigingen weer drie kermissen worden georganiseerd nabij de drie winkelcentra. Ook komend jaar zal dit gecombineerd worden met een markt en activiteiten voor jong en oud, georganiseerd door lokale ondernemers en verenigingen. Markten De marktpleinen Raadhuisplein en Markt Schaesberg zijn afgelopen jaar gereconstrueerd. De marktindeling is daarbij in overleg met de marktlieden aangepast aan de nieuwe situatie. Bovendien zijn de electriciteitsvoorzieningen daarbij vernieuwd en geoptimaliseerd. Ten gevolge van de kwalitatieve opwaardering van de Nieuwe Markt in Waubach wordt de weekmarkt verplaatst naar de Oude Markt. Om deze tijdelijke verplaatsing mogelijk te maken dient een aantal fysieke voorzieningen te worden getroffen. Nadat de reconstructie fase 1 van de Nieuwe Markt is afgerond keert de weekmarkt daar weer terug. In 2015 zal een visie worden gepresenteerd over de toekomst van de huidige drie weekmarkten in Landgraaf. Programma 4: Leefbaarheid in de wijk 71 Omgevingsanalyse Kengetal historische ontwikkeling 2009 2010 2011 2012 2013 2014 57 62 65 65 65 65 1.019.785 994.583 994.528 994.439 980.589 970.458 976.000 n.b.** 984.625 Aantal burgers in buurtoverleggen. Asfaltverhardingen in m2. Elementverharding 9.408 9.903 9.890 9.647 9.184 9.171 2.934.581 2.820.199 2.875.835 # 2.172.979 2.187.677 724.907 746.133 737.311 # 1.102.520 1.108.515 Aantal trap- en speelvelden. 32 48 47 47 48 50 Aantal onderwijsaccommodaties. 13 13 13 11 11 11 Aantal bomen (straat-, laan en parkbomen). Openbaar groen-beplanting in m2. Openbaar groen grazige vegetatie (gazon, trapvelden, ruw gras). Aantal sportaccommodaties. Aantal overige accommodaties 8 8 8 8 7 7 25 25 25 25 22 22 41 41 41 41 36 36 4.763 4.910 4.722 4.050 4.080 1.718* 116 149 138 162 209 54* (sociaal-cultureel, peuterwerk, kinderopvang). Aantal locaties met verzamelcontainers. Aantal meldingen/klachten melddesk. Aantal locale evenementen o.g.v. APV (excl.Megaland). * ** # Gegevens medio van het jaar. Gegevens niet geregistreerd in beheersysteem. In verband met nieuwe inrichting groenbeheersplan geen tussentijdse cijfers. Analyse omgevingsfactoren De aanpak om duurzame bestratingproducten te gebruiken i.p.v. asfaltverharding wordt gecontinueerd. In de cijfers komt dit tot uiting in minder m² asfalt en een toename van het aantal m² elementenverharding. Ook in 2014 is er verder uitvoering gegeven aan het kappen van bomen die wortelopdruk veroorzaken. Dit is niet terug te lezen uit de kengetallen omdat er bomen zijn aangeplant op o.a. de ruggengraat en in nieuwe parkjes. Afhankelijk van de besluitvorming door de raad zal in 2015 gestart worden met het onderhoud en de vervanging van de bomen op basis van de vastgestelde bomennota 2014. Ook worden in 2015 weer enkele plantsoenen omgevormd naar gazon. Dit is niet af te lezen uit de kengetallen vanwege de uitbreiding van het groenareaal door de aanleg van nieuw groen, o.a. Kakert, Achter de Haesen, Veeweg en de omgeving van Op de Kamp. De meldingen over de openbare ruimte door burgers aan de gemeente geven een beeld over de leefbaarheid in de wijken. Het aantal meldingen geeft naast de noodzaak tot onderhoud ook de laagdrempeligheid van het meldsysteem weer. In de top vijf van meldingen blijven onderhoud wegen en groen onveranderd hoog. Programma 4: Leefbaarheid in de wijk 72 Aantal meldingen, met de top 5 uit de melddesk van BOR Jaar 2014* 2013 2012 2011 2010 Totaal van alle meldingen 2.205 4.993 4.266 4.729 4.910 Groen 421 1034 862 1010 1069 Wegen en trottoirs 411 1008 862 1073 1216 Reiniging en hondenpoep 345 654 551 578 655 Meubilair en borden 211 580 475 438 443 Riool en water 216 376 392 424 396 waarvan: * meldingen 2014 van eerste half jaar. In 2014 zijn de laatste bovengrondse afvalcontainers ondergronds gebracht, hiermee is deze transitie afgerond. Beleidskader programma Omschrijving Kader Actualiteit Visiedocument Toekomstbestendig Accommodatiebeleid. 2008 Bosbeheervisie gemeente Landgraaf 2011-2030. 2010 Beheerplan openbare verlichting. 2011 Gladheidbestrijdingsplan. 2012 Visie integraal beheer openbare ruimte. 2012 Integraal Handhavingsbeleid 2012-2015. 2012 Integraal Stedelijk Waterplan (ISW). 2013 Afvalbeheersplan 2012-2020 2013 Huisvestingsplan Onderwijs. 2014 Bomennota. 2014 Wat willen we bereiken? Doelen 1. Burgers participeren actief in hun woon- en leefomgeving. 2. Een schone, hele, veilige, prettige en vitale woon- en leefomgeving binnen de beschikbare middelen. 3. Op de behoefte afgestemd goed onderhouden voorzieningenniveau, binnen de beschikbare middelen. 4. Betere naleving van wet- en regelgeving en minder overlast, vandalisme en verhuftering. Programma 4: Leefbaarheid in de wijk 73 Score effectindicatoren Indicator 1.1 Percentage inwoners dat zich 2009 2011 2013 Ambitie Termijn L PL L PL L PL L L 85 85 81 83 83 82 85 2018 6,0 6,3 5,4 5,8 6,5 6,5 6,0 2018 61 60 56 59 61 62 60 2018 --- --- --- --- 1 --- 3 2018 2,3 2,6 2,6 2,8 2,7 2,6 2,5 2018 medeverantwoordelijk voelt voor de leefbaarheid in de buurt. (Bron:Parkstadmonitor) 2.1 Mate van tevredenheid van de burger over het beheer en onderhoud in de buurt. (Bron:Parkstadmonitor) 3.1 Percentage inwoners dat tevreden is met buurtvoorzieningen. (Bron:Parkstadmonitor) 3.2. Aantal ontmoetingsplekken voor o.a. jeugd (BOP's en JOP's). [bron: gemeentelijke rapportages] 4.1 Ervaren overlast in de buurt. (Bron:Parkstadmonitor) Wat gaan we daarvoor doen in 2015? Nr. Activiteiten 1.1 Stimuleren van zelforganisatie door bewoners en bedrijven. 1.2 Faciliteren van de buurtorganisaties. 1.3 Betrekken van burgers en belangenorganisaties bij de beleidsvoorbereiding, -realisatie en – evaluatie. 2.1 Door middel van frequent overleg burgers mede-verantwoording laten nemen voor het beheer en onderhoud. 2.2 Uitvoeren van constructieve levensduur verlengende reparaties (=relinen) aan het riool. 2.3 Onderhouden en beheren van de openbare ruimte. 2.4 Realiseren van reconstructies en groot onderhoud waarbij bewoners participeren. 2.5 Faciliteren van kleinschalige evenementen op wijkniveau. 2.6 Opstellen c.q. actualiseren beheers- en beleidsplannen. 3.1 Toekomstbestendig maken van onderwijs-, sport- en welzijnsaccommodaties door in overleg met de accommodatiegebruikers (vervangende) nieuw- en verbouwprojecten uit te voeren in combinatie met het afstoten van gebouwen. 3.2 De toekomstbestendige gebouwen op een matig niveau in stand houden aan de hand van een op te stellen jaarplan onderhoud. 4.1 Burgers en bedrijven informeren en adviseren op het gebied van toezicht en handhaving. 4.2 Terugdringen van overlast in de openbare ruimte, mede door gebiedsgerichte controles op hondenpoep, verkeersoverlast bij scholen en dumpafval. 4.3 Uitvoeren van integraal toezicht en handhaving bij particulieren, bedrijven en openbare ruimte. 4.4 Promoten scheiden van afval. 4.5 Toezicht op scheiden van afval. 4.6 Opstellen c.q. actualiseren beheers- en beleidsplannen. Programma 4: Leefbaarheid in de wijk 74 Prestatie-indicatoren voor 2015 Norm 2.3.1 Achterstallig onderhoud asfalt. Matig* 2.3.2 Achterstallig onderhoud overige verharding. Matig* 2.4.1 Voorbereiden reconstructie Pietersstraat. 2015 2.4.2 Voorbereiden reconstructie Kerkstraat. 2015 2.4.3 Uitvoeren reconstructie Nieuwenhagerstraat/Lindestraat. 2015 2.5.1 Aantal georganiseerde kermissen. 3 2.5.2 Aantal gefaciliteerde kleinschalige evenementen. 25 2.6.1 Geactualiseerd beheersplan openbare verlichting. 2015 3.1.1 Start nieuwbouw brede school Schaesberg. 2015 3.1.2 Start verbouwing en aanpassing gebouw Caroussel. 2015/2016 3.1.3 Afstoten schoolgebouwen Gravenrode, PWA en Schaesberg, alsmede voormalig jongerenhome Eikske en scoutinggebouw Eikske. 2015 3.2.1 Uitvoeren jaarplan onderhoud accommodaties. 100% 4.3.1 Aantal integrale controles cf. handhavingsuitvoeringsprogramma. 100% 4.6.1 Geactualiseerd Integraal Handhavingsbeleid. 2015 * De achterstalligheid asfalt is 20%, de achterstalligheid overige verharding is 14%. De landelijk gehanteerde norm, conform de richtlijnen van het CROW, is 10% geaccepteerde achterstalligheid. Programma 4: Leefbaarheid in de wijk 75 Wat mag het kosten? Financiën totale programma (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten 2.573 2.807 2.881 2.881 2.881 2.881 10.604 10.792 8.441 8.549 8.547 8.437 5.356 5.726 4.366 4.537 4.403 4.469 3.824 3.970 3.642 3.554 3.624 3.720 Lasten: 22.356 23.296 19.329 19.520 19.454 19.506 Baten: -8.568 -8.138 -8.589 -8.793 -8.923 -9.057 Saldo bestaand beleid 13.788 15.158 10.702 10.727 10.531 10.449 Nieuw beleid - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 113 0 355 607 785 Lasten: 0 113 0 355 607 785 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 113 0 355 607 785 13.788 15.271 10.741 11.082 11.139 11.234 Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - toevoegingen 6.302 1.995 885 825 728 785 - onttrekkingen -6.833 -5.696 -773 -486 -443 -581 Saldo na bestemming 13.257 11.570 10.853 11.422 11.423 11.438 Investeringen 5.565 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014 De daling van de overige directe lasten met € 2.351.000 in 2015 wordt met name veroorzaakt door: - een stijging van de kosten beleid waterhuishouding op basis van het ISW met ca. € 147.000; - het in 2014 voor achterstallig onderhoud en onderhoud Euregioweg in totaal € 580.000 extra bijramen; - het aframen van de onderhoudsbudgetten scholen met € 1.360.000, omdat met ingang van 2015 de gemeente niet meer verantwoordelijk is voor het buitenonderhoud van de scholen; - het aframen van de onderhoudslasten voor de sportaccommodaties met € 292.000 omdat in 2015 het onderhoud via de onderhoudsreserve verloopt; Programma 4: Leefbaarheid in de wijk 76 - het aframen van de onderhoudslasten voor de overige culturele accommodaties met € 103.000 - het aframen van diverse budgetten in het kader van de Zero Based Operatie met per saldo omdat in 2015 het onderhoud via de onderhoudsreserve verloopt; € 147.000. De stijging van de baten met € 451.000 is met name het gevolg van: - de incidentele opbrengst in 2014 ad € 75.000 van de verkoop van het pand Julianastraat 28; - de in 2014 eenmalige teruggaaf van de afvalstoffenheffing over 2012 van € 498.000. De lagere toevoegingen aan reserves met € 1.110.000 kan als volgt worden verklaard: - de lagere toevoeging aan de reserve riolen in 2015 van € 185.000 dan in 2014, e.e.a. op basis van het ISW; - de in 2014 aan de onderhoudsreserve onderwijsaccommodaties gedane storting ad € 180.000, welke in 2015 niet voorkomt; - de hogere toevoeging aan de onderhoudsreserve sportaccommodaties met € 292.000; - de hogere toevoeging aan de onderhoudsreserve sociaal-culturele accommodaties met € 103.000; - de in 2014 ten behoeve van Park Ter Waerden gedane toevoeging aan reserves ad. € 1.140.000, welke in 2015 niet voorkomt. De daling van de onttrekkingen aan reserves met € 4.923.000 is met name het gevolg van: - de in 2014 extra onttrekkingen aan reserves a.g.v. doorwerking begrotingswijzigingen 2013 ad. € 968.000, herinrichting Heiveld (WOP NL) ad. € 563.000 en achterstallig onderhoud en onderhoud Euregioweg ad € 580.000; - de lagere onttrekking aan de onderhoudsreserve onderwijsaccommodaties met € 1.184.000; - de in 2014 ten behoeve van Park Ter Waerden doorgevoerde onttrekking aan de algemene reserve - de lagere onttrekking aan de onderhoudsreserve sociaal-culturele accommodaties met € 73.000; - de in 2014 doorgevoerde onttrekking aan de reserve reiniging ad. € 498.000 voor de terugbetaling ad. € 1.140.000, welke in 2015 niet voorkomt; aan de burgers; - de in 2015 € 111.000 hogere onttrekking dan in 2014 t.b.v. het sluitend maken van de afvalstoffenheffing. Voor een gedetailleerdere toelichting verwijzen wij naar bijlage 2 (lasten en baten per beleidsveld). Verbonden partijen en professionele gesubsidieerde organisaties Naam organisatie 2016 2017 2018 GR Rd4 € 2.595.782 € 2.610.053 € 2.610.053 € 2.610.053 € 2.610.053 GBRD € 585.844 € 527.895 € 465.772 € 462.384 € 352.255 € 123.998 € 135.261 € 135.261 € 135.261 € 135.261 € 125.672 € 125.000 € 125.000 € 125.000 € 125.000 GR Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) ZL Stichting An d'r Put 2014 2015 Toelichting verbonden partijen en professionele gesubsidieerde organisaties De dienstverlening van de GR Rd4 bestaat uit een basispakket en een pluspakket. Het basispakket omvat alle activiteiten die te maken hebben met de verwijdering van huishoudelijke afvalstromen. Het pluspakket omvat alle overige dienstverlening. Programma 4: Leefbaarheid in de wijk 77 De kosten voor de uitvoering van afvalstoffen- en rioolheffingen en BAG (de zgn. perceptiekosten) door de GBRD bedraagt in 2015 € 527.895. Wat zijn de risico's? Nr. Majeure risico’s Beheersmaatregel 1. Onvoldoende onderhoud aan Zie toelichting. Impact Kans (max.risico) Risicobedrag (kans*impact) € 2.500.000 2% € 50.000 wegen leidt tot toename van de schadeclaims en extra meerkosten bij het herstellen die niet gedekt zijn. 2. Onvoldoende middelen om Preventief uitvoeren alle onderhoud in de van controles, P.M. P.M. openbare ruimte uit te voeren keuringen. Toezien waardoor hogere kosten dat bijvoorbeeld ontstaan bij het herstel en groenvoorzieningen evt. claims. niet leiden tot gevaar, prioriteren van onderhoud, incidenten oplossen, zo nodig afsluiten. 3. Gladheidsbestrijding Zie toelichting. € 500.000 10% € 50.000 4. Aansprakelijkheid a.g.v. niet Zie toelichting. € 1.000.000 1% € 10.000 Zie toelichting. € 50.000 20% € 10.000 Zie toelichting. € 50.000 50% € 25.000 Zie toelichting. -- -- € 250.000 Zie toelichting. € 60.000 50% € 30.000 Zie toelichting. P.M. doorgevoerde gladheidsbestrijding. 5. Explosieve toename plaagdieren. 6. Als gevolg van niet meerjarig planmatig kunnen werken, worden de kosten van achterstallig onderhoud van accommodaties niet in de exploitatie opgevangen. 7. Achterstallig onderhoud zwembad In de Bende. 8. Het niet kunnen verhalen van de kosten bij het toepassen van bestuursdwang. 9. Niet in de gelegenheid om P.M. genoeg te controleren waardoor niet alles gehandhaafd kan worden. 10. Slechte straatafwatering. Zie toelichting. 11. Schade door wateroverlast. Uitvoeren € 10.000 25% € 2.500 € 500.000 10% € 50.000 maatregelenplan. Totaal risicobedrag Programma 4: Leefbaarheid in de wijk € 477.500 78 Toelichting risico’s 1. De achterstalligheid van wegen wordt bijgehouden met het wegbeheer programma. Als het jaarlijks beschikbare budget t.b.v. regulier onderhoud, groot € 615.000, volledig wordt ingezet voor het wegwerken van achterstallig onderhoud resteert € 2.485.000. (€ 3.100.000 minus € 615.000). Ten aanzien van schadeclaims is de gemeente als wegbeheerder aansprakelijk voor alle schades die optreden als gevolg van achterstallig onderhoud. Deze risico’s op schadeclaims kunnen niet verzekerd worden. Het jaarlijkse bedrag aan schadeuitkeringen bedraagt ca. € 4.500; de impact kan afhankelijk van de schade uiteraard aanzienlijk zijn. Wegen met achterstallig onderhoud zijn extra gevoelig voor sneeuw en vorst waardoor bij een strenge winter de achterstalligheid zeer snel op kan lopen. 2. Het betreft de kosten van niet-wegen. Te denken valt aan wegmeubilair (verkeersborden, banken prullenbakken, etc.), lichtmasten, verkeersregelinstallaties en speelvoorzieningen. Het inzichtelijk maken van de achterstallige kosten of de gevolgen van het defect raken (uitval van een verkeersregelinstallatie) is niet of nauwelijks in te schatten. 3. Door de grilligheid van het weer is het aantal uitrukken niet te voorspellen, anders dan door het middelen van de lange termijngegevens. Dit maakt het onmogelijk om een betrouwbare kostenbenadering te geven van de gladheidsbestrijding. 4. De impact van gladheidbestrijding kan enorm zijn; de kans is gering. Afgelopen jaren zijn geen schade uitkeringen als gevolg van gladheid uitgekeerd. De maatregel is het publiceren van het routeplan en het wijzen op de verantwoordelijkheid van de weggebruiker. 5. Onvoorziene omstandigheden kunnen leiden tot overlast van plaagdieren, denk hierbij aan een explosieve ontwikkeling van plaagdieren (eikenprocessenrups) door gunstige klimatologische omstandigheden, maar ook rattenoverlast door een defecte of niet afgedichte riool. De maatregel is het biologisch of handmatig bestrijden. 6. Ten aanzien van de toekomstbestendigheid van accommodaties wordt niet meer meerjarig maar elk jaar een budget vrijgemaakt. Het gevolg is dat t.z.t. toch een inhaalslag moet worden gemaakt met naar verwachting extra meerkosten. De gemeente heeft als verhuurder contractuele verplichtingen jegens de huurder/exploitant waarvan nakoming juridisch kan worden afgedwongen. De beheersmaatregel is het op basis van jaarlijkse inspecties prioriteren van te verrichten onderhoudswerkzaamheden. 7. Het zwembadcomplex In de Bende dateert al uit de 70-er jaren. Het onderhoud van dit complex wordt al meerdere jaren niet meer planmatig uitgevoerd. Ook worden, als gevolg van het uitblijven van een besluit over een mogelijk nieuw zwembad, onderhoudsuitgaven vooruit geschoven. In verband met het vorenstaande neemt de kans op calamiteiten van jaar tot jaar toe. Deze risico's liggen met name in de installatietechnische sfeer. De zuiveringsinstallatie in het souterrain is sterk verouderd en onderdelen zijn niet meer op voorraad. Zodra vitale onderdelen van de installatie stuk gaan, zal het zwembad wellicht tijdelijk moeten worden gesloten. 8. Wanneer bestuursdwang wordt toegepast, worden de kosten verhaald op de veroorzaker. De veroorzaker is vaak niet te achterhalen of deze beschikt niet over middelen om de kosten te voldoen. 9. Op basis van een goede risico analyse zijn keuzes gemaakt waarop gecontroleerd wordt. Dit is door de raad vastgesteld. 10. Omdat er minder geveegd wordt, zullen kolken eerder verstoppen met als gevolg water op straat. De maatregel is meer vegen of kolkenzuigen. 11. Omdat er gekozen is voor een prioritering van de wateroverlastlocaties kan het voorkomen dat er overlast ontstaat op lager geprioriteerde plaatsen. Programma 4: Leefbaarheid in de wijk 79 Programma 5: Maatschappelijke stimulering 80 PROGRAMMA 5: MAATSCHAPPELIJKE STIMULERING Structuurgegevens Portefeuillehouder(s) T. Ancion, H. Leunessen, K. Regterschot en B. Rewinkel Coördinerend afdelingshoofd C. Goffin Programma Maatschappelijke Stimulering omvat de volgende beleidsvelden - 501 Economie - 502 Toerisme en evenementen - 503 Onderwijs - 504 Educatieve en kunstzinnige vorming - 505 Sport Programma-samenvatting Met het programma Maatschappelijke stimulering ontplooien wij activiteiten ter bevordering van de lokale economie en toeristische & recreatieve voorzieningen alsmede onderwijs, sport en bewegen en educatieve en kunstzinnige vorming. Binnen de stadsregio Parkstad Limburg wordt het accent gelegd op de arbeidsmarkt in de sectoren toerisme en nieuwe energie. In Landgraaf is, naast de bestaande bedrijvigheid in het midden en kleinbedrijf, ook de toeristische en de recreatieve sector sterk ontwikkeld (gebied Park Gravenrode, Brunssummerheide, buitengebied Waubach en Rimburg e.o.). Daarnaast kennen wij een aantal evenementen met bovenregionale uitstraling (o.a. Pinkpop, Spectaculum Romanum). Deze evenementen dragen bij aan de naamsbekendheid van Landgraaf en zorgen voor een economische spin-off. Met voorschoolse educatie willen wij de positie van leerlingen versterken en loopt via het realiseren van een doorlopende leerlijn door in de rest van de schoolloopbaan met als doel het minimaal behalen van een startkwalificatie. Dit proces wordt ondersteund door voorzieningen gericht op het voorkomen van schooluitval en mogelijkheden om de schoolloopbaan weer op te pakken. De doelen die we binnen dit programma nastreven zijn: 1. Samen met ondernemers behouden en versterken van de lokale economie en arbeidsmarkt, in het bijzonder op het gebied van toerisme en recreatie. 2. Versterken van de positie van leerlingen als het gaat om kansen op de arbeidsmarkt en sociale zelfredzaamheid. 3. Het stimuleren en ondersteunen van sport en beweegdeelname door de Landgraafse bevolking. 4. Het bevorderen en ondersteunen van deelname aan het culturele aanbod door onze inwoners. Toeristisch-recreatief profiel Landgraaf Landgraaf blijft volop in beweging om aantrekkelijk te blijven voor de toeristisch – recreatieve markt, zowel voor de eigen inwoners als voor toeristen. Park Gravenrode vervult hierin een belangrijke rol. Mogelijke nieuwe initiatieven van gevestigde ondernemers worden met enthousiasme tegemoet getreden en er wordt in gezamenlijkheid naar gestreefd om nieuwe initiatieven daadwerkelijk te verzilveren. Het rapport van Dynamic Concepts Consultancy (2012) waarbij goede aanbevelingen worden gedaan voor de toeristische sector in Landgraaf wordt hierbij als leidraad gehanteerd. Landgraaf heeft veel potentie voor verdere ontwikkelingen en de komende jaren vormt toerisme een Programma 5: Maatschappelijke stimulering 81 van de speerpunten van beleid. De verbinding met de arbeidsmarkt zal hierbij nadrukkelijk worden gelegd. Het beleidsprogramma voor de komende vier jaar zal concreet uitgewerkt worden in een beleidsnota toerisme gecombineerd met een uitvoeringsprogramma en een financiële verkenning. Daarnaast zullen toeristische vraagstukken en nieuwe ontwikkelingen steeds meer in Parkstadverband worden opgepakt. De Watertoren in Rimburg is in het voorjaar van 2014 geopend voor bezoekers. Reeds in het korte tijdsbestek is gebleken dat deze nieuwe toeristische attractie voorziet in een behoefte. In 2015 wordt in het buitengebied van Ubach over Worms de recreatieve infrastructuur verbeterd met een combirecreatieve verbinding voor wandelaars, fietsers, ruiters en menkarren. Aan het project Slot Schaesberg wordt hard gewerkt en vorderingen worden steeds meer zichtbaar. De aantrekkelijkheid van Slot Schaesberg zal door diverse activiteiten (bezoekerscentrum, evenementen) in 2015 nieuwe bezoekers moeten aantrekken. De gesprekken met initiatiefnemers voor een passende herbestemming voor Kasteel Strijthagen en de hoeve worden voortgezet. Daarnaast zal komende jaren actief gezocht worden naar geïnteresseerde marktpartijen voor het gebied Rouenhof. Ook biedt de Internationale Bau Ausstellung (IBA) Parkstad nieuwe kansen. In dit kader worden voorstellen uitgewerkt voor de invulling van de top van de Wilhelminaberg en Slot Schaesberg. Economie Voorzichtige tekenen van een licht economisch herstel kondigen zich aan. Alertheid, het faciliteren van het bedrijfsleven en het entameren van nieuwe initiatieven is juist in deze tijd van groot belang om het economische getij te kunnen kenteren. Het bevorderen van de samenwerking binnen de bestaande overlegstructuren, individuele bedrijfsbemiddeling en bedrijfsbezoeken zullen ook in 2015 sterk de aandacht krijgen. In overleg met het bedrijfsleven zal worden nagegaan hoe een sectoroverstijgende “denktank” ten aanzien van economie en toerisme in het leven kan worden geroepen. In dit overlegorgaan kunnen dan sociaal – economische vraagstukken aan de orde worden gesteld. De mogelijkheden om het bedrijfsleven een prominente rol te geven in het kader van de uitvoering van de Participatiewet zal hierbij op de agenda staan. Winkelcentra De feitelijke uitvoering van het Centrumplan Waubach is van start gegaan, waardoor het centrum sterkere perspectieven voor de toekomst krijgt, hetgeen ook van invloed is op de gevestigde bedrijven in deze wijk van Landgraaf. Het Centrumplan Schaesberg is gereed; in 2014 is dit plan genomineerd voor de NRW prijs. In 2015 zal worden getracht om invulling te vinden voor de nog te huur zijnde winkelruimte in het centrumplan. Ook de leegstand in de aanloopstraten zal onze aandacht krijgen. Samen met Dela, MVGM en de gevestigde ondernemers zal worden getracht de kwaliteit van winkelcentrum Op de Kamp verder te optimaliseren en een invulling te vinden voor de te huur zijnde panden. De plannen met betrekking tot de herinrichting van de Nieuwe Markt in Waubach worden in 2015 verder uitgewerkt. Ook wordt daarbij gekeken naar de relatie met de Oude Markt vanuit de ambitie zoals die is vastgelegd in het WOP UoW. Programma 5: Maatschappelijke stimulering 82 Bedrijventerreinen Voor wat betreft het bedrijventerrein Abdissenbosch worden de plannen voor de gedeeltelijke herontwikkeling van de locatie Fresh Valley, samen met LHB, concreet gestalte gegeven. Na sloop en sanering zal in 2015 een beperkt aantal nieuwe kavels uitgeefbaar zijn. Hierdoor zal een impuls worden gegeven aan bedrijfsterrein Abdissenbosch en kan weer perspectief worden geboden voor nieuwe initiatieven. Op het bedrijventerrein Strijthagen bestaan concrete plannen van Van Cranenbroek om het bestaande bedrijf fors uit te breiden. De uitbreiding wordt gerealiseerd op het terrein achter de huidige vestiging van Meander (voormalig Essentterrein). Samen met het bedrijfsleven wordt nagegaan op welke wijze de ondernemersdag het best vorm en inhoud kan worden gegeven en op welke wijze de organisatie en de financiering kan plaatsvinden. Onderwijs De afgelopen jaren zijn wij geconfronteerd met een daling van het aantal basisschoolleerlingen. Dit leidde al eerder tot een samenvoeging van scholen, hetzij fysiek hetzij administratief. Eind jaren negentig vorig eeuw heeft het Rijk de verantwoordelijkheid voor de huisvesting van het basisonderwijs overgedragen aan de gemeenten. De zorgplicht van de gemeente behelst onder meer de verantwoordelijkheid om te voorzien in voldoende huisvestingcapaciteit. Al ten tijde van de invoering van de decentralisatie van de onderwijshuisvesting was duidelijk, dat door de krimp van de bevolking het gemiddelde aantal leerlingen per school zou dalen met als gevolg dat de levensvatbaarheid van scholen en - in het verlengde daarvan - de kwaliteit van onderwijs onder de maat zou komen. Een hervorming van ons scholenbestand was daarom noodzakelijk. In de achterliggende jaren hebben wij samen met de onderwijsstichting Movare stapsgewijs vorm gegeven aan deze hervorming. Dit gebeurde aan de hand van zogenaamde meerjarige huisvestingsplannen. Uitgangspunten daarbij waren kwantiteit en kwaliteit: - door op minder plekken in de gemeente basisonderwijs aan te bieden blijft het gemiddelde aantal leerlingen per school en daarmee de levensvatbaarheid van scholen op peil; - leerlingen huisvesten in gebouwen welke voldoen aan de daaraan te stellen bouwkundige en onderwijskundige eisen. Deze hervorming uitte zich in scholenfusies, evenals het afstoten van schoolgebouwen in combinatie met vervangende nieuwbouw of verbouw. Het resultaat hiervan is een toekomstbestendig onderwijsvoorzieningenaanbod. Scholen die zonder uitzondering goed bereikbaar zijn en met een omvang en huisvesting die goede onderwijskwaliteit mogelijk maakt. Wat anno 2014 nog rest, is de herschikking van scholen in de wijk Schaesberg, met uitzondering van basisschool Harlekijn, waaromtrent wij voorstellen aan u zullen voorleggen. Passend onderwijs is per 1 augustus 2014 ingegaan. De verwachting is dat passend onderwijs van invloed zal zijn op het leerlingenvervoer, aangezien het goed mogelijk is dat kinderen voor het volgen van passend onderwijs naar een verder gelegen school moeten. Omdat sprake zal zijn van een groeimodel, met aan de ene kant afbouw van speciaal onderwijs en aan de andere kant doorontwikkeling van de ondersteuningsprofielen van de individuele scholen is nu nog niet te zeggen of deze effecten inderdaad gaan optreden. Daar komt bij dat als gevolg van de invoering van passend onderwijs de verordening leerlingenvervoer aangepast is. Evenals in voorafgaande jaren mogen de middelen voor volwasseneneducatie alleen nog ingezet worden voor vergroting van vaardigheden op het gebied van taal en rekenen. Er is een wetswijziging in voorbereiding, waarbij de insteek is dat de middelen beschikbaar worden gesteld aan een centrumgemeente. Programma 5: Maatschappelijke stimulering 83 Sport Vanaf 1 oktober 2013 zijn voor sport de combinatiefunctionarissen gegroeid naar 3,0 fte. Een combinatiefunctie is een functie waarbij een werknemer in dienst is bij een werkgever maar werkzaam is voor twee of meer sectoren: in dit geval onderwijs, sport en/of cultuur. Met combinatiefuncties wordt de verbinding en samenwerking tussen sectoren versterkt. Hierdoor wordt het binnen- en buitenschoolse onderwijs- sport en cultuuraanbod verrijkt en beter op elkaar afgestemd. De algemene doelstelling van het sportbeleid is het vergroten en behouden van sport- en beweegdeelname voor specifiek jeugd en senioren. In samenhang hiermee en in het bijzonder in relatie tot de taken en activiteiten van de combinatiefunctionarissen zijn daar tot vorig jaar tijdelijke stimuleringsmiddelen vanuit de rijksoverheid voor ingezet. Ondanks het wegvallen van deze middelen met ingang van dit jaar continueren wij het ingezette sportbeleid en daarmee verbonden taken en activiteiten van de combinatiefunctionarissen en vangen wij de wegvallende baat op binnen het saldo van deze begroting. Tot slot gaan met ingang van het nieuwe schooljaar 4 scholen deelnemen aan het experiment Gezonde Scholen, waarin een uitgebreid programma voor bewegen is opgenomen. Cultuur In 2014 is gestart met de eerste fase van het uitvoeringsplan onderhoud kunstwerken. In de periode tot en met 2016 wordt het achterstallig onderhoud aan de kunstwerken in de openbare ruimte weggewerkt. Door een substantiële bijdrage van de stichting Abel en een structurele verhoging van het onderhoudsbudget voor beeldende kunst vanaf 2014 wordt beheer en onderhoud van het gemeentelijk kunstbezit gewaarborgd. De werkzaamheden van de combifunctionaris cultuur zorgen voor verbinding en samenwerking in het bijzonder tussen het culturele veld, het onderwijs en het verenigingsleven. Evenementen Pinkpop was in 2014 in korte tijd uitverkocht en was daarmee opnieuw een succesvol evenement. In navolging van de eerste editie in 2008 heeft in augustus 2014 het Romeinse evenement Spectaculum Romanum opnieuw plaatsgevonden. In september is op Megaland het dance event Sonic georganiseerd. Het aantal bezoekers was naar tevredenheid en er zal gekeken worden of het evenement in 2015 opnieuw gehouden kan worden. Ook kleine (buurt) evenementen worden nog steeds veel en in verschillende vormen georganiseerd (van straatfeesten tot optochten). Het bestuur van de Stichting Spectaculum Romanum heeft aangegeven het evenement in 2014 voor de laatste keer te organiseren. Als besloten wordt het terugkerende karakter van het evenement in stand te houden zal nagedacht moeten worden over opvolging en de vorm van een eventuele nieuwe editie. Evenementen trekken bezoekers aan en vergroten de naamsbekendheid. In dat kader is het belangrijk de link tussen grote evenementen en de toeristische positie van Landgraaf te versterken en uit te bouwen. Evenementen als Pinkpop trekken veel bezoekers naar Landgraaf. In 2015 zal gekeken worden op welke manier deze bezoekers voor Landgraaf behouden kunnen worden of verleid kunnen worden tot een herhalingsbezoek. Ten slotte wordt in 2015 gekeken of het bij grote evenementen waar een relatief grote subsidie aan verleend wordt, wenselijk of noodzakelijk is dat de gemeente een grotere rol speelt. Een eventuele grotere rol zal met name gericht zijn op het waarborgen van de toeristische activiteiten (organiseren arrangementen, promotie via toeristische kanalen, etc.). Programma 5: Maatschappelijke stimulering 84 Omgevingsanalyse Kengetal historische ontwikkeling Oppervlakte bedrijfsterreinen. 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ca100 ha ca100 ha ca100 ha ca100 ha ca100 ha ca100 ha Werkzame beroepsbevolking in % 63,3 64,1 63,3 60,0 62,1 * potentiële beroepsbevolking (CBS statline). Aantal recreatieve overnachtingen. 66.425 67.159 74.386 77.086 69.406 * Aantal leerlingen basisonderwijs. 3.065 2.932 2850 2.787 2.678 * Aantal leerlingen voortgezet onderwijs. 2.090 2.048 1.968 1.966 2.060 * 11,3 11,4 10,32 12,95 15 * Aantal voortijdige schoolverlaters. 47 63 64 65 48 * % 18-65 jarigen met opleidingsniveau 35 -- 32 -- 35 * 206 204 201 253 191 * 51 --- 42 --- 34 --- 48 --- 53 --- 60 --- 393/233 480/233 448/207 445/199 436/199 * 17,3 17,3 16,4 17,2 16,9 * (Bron: jaarverslag VSV) % "gewichtenleerlingen" (#) t.o.v. totaal aantal kinderen. laag. (Bron: Parkstadmonitor) Aantal toekenningen leerlingenvervoer. (berekening per schooljaar) % Inwoners dat tevreden is over uitgaansgelegenheden (theater, bioscoop, museum, café, discotheek of buurthuis). % Inwoners dat regelmatig sport. (Parkstadmonitor) Aantal inwoners dat deelneemt aan cursussen kunstzinnige vorming. (SMK/VAZOM) % Inwoners dat lid is van de bibliotheek. * # Gegevens eind van het jaar resp. schooljaar beschikbaar. Gewichtenleerlingen zijn risico-leerlingen die op basis van landelijke criteria risico lopen op onderwijsachterstand. Analyse omgevingsfactoren Onder invloed van de economische crisis fluctueert het percentage van de werkzame beroepsbevolking. Komende jaren zal door ISDBOL, de gemeente en organisaties hard gewerkt worden om mensen weer aan een arbeidsplaats te helpen, zowel door het creëren van (passende) arbeidsplaatsen als het geschikt maken van mensen voor nieuw werk. De terugval in recreatieve overnachtingen is te verklaren door de economische recessie, maar heeft daarnaast ook te maken met de tijdelijke sluiting van hotel Overste Hof. In de loop der jaren is een daling van het aantal leerlingen in het basisonderwijs zichtbaar. Vanaf 2008 tot en met 2013 is sprake geweest van in totaal een daling met 387 leerlingen. Uitgaande van 25 leerlingen per klas kwam dit neer op meer dan 15 klassen minder. Samenvoeging van scholen, hetzij fysiek hetzij administratief is een tendens die zal doorzetten. Landgraaf heeft in de afgelopen jaren binnen het accommodatiebeleid al adequaat geanticipeerd op deze ontwikkelingen. Deze afname van het aantal leerlingen zal ook zijn invloed hebben binnen het voortgezet onderwijs, waar overigens in 2013 ten opzichte van een dalende trend in de afgelopen jaren een stijging waarneembaar is. Wellicht ligt hier de oorzaak in het langer op school blijven van jongeren c.q. het minder snel afbreken van de schoolloopbaan. Deze conclusie wordt ondersteund door de afname van het aantal voortijdig schoolverlaters. Programma 5: Maatschappelijke stimulering 85 Welke ontwikkelingen in het kader van leerlingenvervoer te verwachten zijn in verband met de invoering van passend onderwijs met ingang van augustus 2014, en de mede in verband hiermee gewijzigde verordening leerlingenvervoer, kan nu nog niet gezegd worden Beleidskader programma Omschrijving Kader Actualiteit Overeenkomst Retour Parkstad Limburg. 2002 Bestuursovereenkomst buro Voortijdig Schoolverlaten Parkstad Limburg. 2004 Ontwikkelingsvisie Park Gravenrode (ZKA). 2008 Uitvoeringsprogramma toerisme Parkstad Limburg. 2010 Uitvoeringsprogramma economie stadsregio Parkstad Limburg. 2010 Samenwerkingsovereenkomst VVE. 2011 Beleidsnota Economie en Toerisme. 2011 Subsidieverordening professionele organisaties Landgraaf 2012. 2011 Subsidieverordening vrijwilligersorganisaties Landgraaf 2013. 2012 Onderzoeksrapportage 2012, Leisure in Parkstad Limburg, Integrale 2012 gebiedsontwikkeling. Evenementennota 2013-2016 2012 Verordening leerlingenvervoer gemeente Landgraaf. 2014 Uitvoeringsprogramma sport 2015. 2014 Wat willen we bereiken? Doelen 1. Samen met ondernemers behouden en versterken van de lokale economie en arbeidsmarkt, in het bijzonder op het gebied van toerisme en recreatie. 2. Versterken van de positie van leerlingen als het gaat om kansen op de arbeidsmarkt en sociale zelfredzaamheid. 3. Het stimuleren en ondersteunen van sport en beweegdeelname door de Landgraafse bevolking. 4. Het bevorderen en ondersteunen van deelname aan het culturele aanbod door onze inwoners Programma 5: Maatschappelijke stimulering 86 Score effectindicatoren 2009 1.1 Aantal arbeidsplaatsen 2011 2013 Ambitie Termijn L PL L PL L PL L L 11.325 106.848 11.264 105.699 11.006 --- 10.250 2018 --- 2.100 2018 Indicator (2014: (Bron: Etil-rapport) 10.196)* 2.049 1.2 Aantal vestigingen (Bron: (2014: vestigingsregister Etil) 2.096) 3,53% 2.1 % jeugdwerkeloosheid 2,31% 5,45% 5% 2018 35 34% 2018 (bron: UWV:niet werkende werkzoekende jongeren/ Parkstadmonitor: jongeren 16-26 jaar ) 2.2 % laagopgeleide 35 36 32 34 volwassenen in de potentiële beroepsbevolking (Bron:Parkstadmonitor) * de aanzienlijke daling van het aantal arbeidsplaatsen vond zijn oorsprong in de administratieve verhuizing van WOZL vanuit de Europaweg naar Heerlen (540) en de sluiting van het postsorteercentrum in Nieuwenhagen, alsmede de verhuizing van de corporaties. Wat gaan we daarvoor doen in 2015? Nr. Activiteiten 1.1 Het beheren en uitbreiden van het relatienetwerk, het faciliteren van ondernemers, bedrijfsbezoeken, het promoten van Landgraaf als vestigingsplaats en het stimuleren van bedrijvigheid. 1.2 Het versterken van de aantrekkingskracht en daarmee het economisch functioneren van de (winkel)centra en de bedrijfsterreinen door centrummanagement en bedrijventerreinmanagement. 1.3 Faciliteren en stimuleren van initiatieven (in- of extern) die bijdragen aan de toeristische en recreatieve ontwikkeling. 1.4 Het faciliteren van evenementen die het imago van Landgraaf versterken. 2.1 Ondersteuning geven aan voor- en vroegschoolse educatie. 2.2 Afstemmen met het onderwijsveld in het kader van passend onderwijs. 2.3 Terugdringen voortijdig schoolverlaten. 3.1 Het beheren en uitbreiden van het relatienetwerk. 3.2 Vitalisering verenigingen, promoten van Landgraaf als sport en beweegomgeving (SLP, Mountainbikeparcours, Park ter Waerden, wieler-, loop- en wandelomgeving). 3.3 Stimuleren en ondersteunen van sport- en beweegactiviteiten gericht op de breedtesport waarbij bijzondere aandacht uitgaat naar jeugd, ouderen, gehandicapten en de ongeorganiseerde sporters. 3.4 Faciliteren en stimuleren van initiatieven (in- en extern) die bijdragen aan een gezonde sportieve beweegomgeving. 4.1 Het beheren en uitbreiden van het relatienetwerk op het gebied van educatieve en kunstzinnige vorming. Programma 5: Maatschappelijke stimulering 87 Nr. Activiteiten 4.2 Start bouw Kennis-, Informatie- en Adviescentrum (KIA). 4.3 Uitvoering tweede fase achterstallig onderhoud kunstwerken in de openbare ruimte. Faciliteren en stimuleren van initiatieven die bijdragen aan versterking van de pluriformiteit van het culturele aanbod. 4.3 Prestatie-indicatoren voor 2015 Norm 1.1.1 Organiseren ondernemersdag. 2015 1.4.1 Aantal bovenregionale evenementen. 4 2.3.1 % terug- of doorgeleide VSV-ers versus totaal aantal VSV-ers (bron:VSV) 50 % 2.3.2 % doelgroepkinderen in voorschoolse educatie. (bron: SPLV)* 50% * Doelgroepkinderen zijn kinderen waarvan de ouders weinig opleiding hebben genoten. Er zijn 2 gewichten: 0,3 en 1,2. De gewichten zijn gekoppeld aan opleidingscategorieën van de ouders. De opleidingscategorieën zijn: Categorie 1: maximaal basisonderwijs of (v)so-zmlk. Categorie 2: maximaal lbo/vbo, praktijkonderwijs of vmbo basis- of kaderberoepsgerichte leerweg. Programma 5: Maatschappelijke stimulering 88 Wat mag het kosten? Financiën totale programma (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 485 430 386 386 386 386 3.807 3.932 4.133 4.141 4.141 4.174 43 46 29 24 24 23 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten 701 594 519 508 519 533 Lasten: 5.036 5.003 5.067 5.059 5.070 5.116 Baten: -292 -388 -457 -459 -462 -466 4.744 4.615 4.610 4.600 4.607 4.650 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 4.744 4.615 4.610 4.600 4.607 4.650 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - toevoegingen 60 27 24 27 27 27 - onttrekkingen -165 -205 -49 -52 -52 -52 4.639 4.437 4.585 4.575 4.582 4.625 Saldo na bestemming Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014 De toename van de overige directe lasten in 2015 met € 201.000 is met name het gevolg van: - de verlaging van diverse budgetten als gevolg van de Zero Based Budgetting operatie van per saldo € 69.000; - een abusievelijk dubbel verwerkte lastenraming betreffende de Regiobranding van ruim € 201.000; - de lasten van het budget OAB Rijksmiddelen van afgerond € 64.000 die abusievelijk dubbel zijn verwerkt. Programma 5: Maatschappelijke stimulering 89 De toename van de baten ad € 69.000 zijn het gevolg van: - een abusievelijk dubbel verwerkte batenraming ten behoeve van Mega-acts van afgerond € 51.000. - het opvoeren van de taakstelling E-boeken (€ 18.000). De mutaties in de reserves van per saldo € 153.000 is het gevolg van: - het niet naar 2015 doorwerken van de incidenteel in 2014 met € 30.000 verhoogde onttrekking aan de reserve evenementen. - de inzet van de reserve OKe in 2014 ad € 26.000 ten behoeve van de dekking van een deel van de - het vanaf 2015 niet meer inzetten van gelden uit de reserves NASB en Combinatiefuncties ad lasten voor Voor- en Vroegschoolse educatie. € 97.000. Voor een gedetailleerdere toelichting verwijzen wij naar bijlage 2 (lasten en baten per beleidsveld). Verbonden partijen en professionele gesubsidieerde organisaties Naam organisatie 2014 2015 Stichting Movare. € 56.294 € GR/centrumgem. Heerlen € 121.601 € 121.601 € 121.601 € 121.601 € 121.601 € 822.157 € 846.079* € 846.079* € 846.079* € 862.810* € 354.987 € 361.419 € 361.419 € 361.419 € 361.419 € 67.846 € € € € € 374.998 € 424.015 € 424.015 € 424.015 € 424.015 € 163.909 € 150.000 € 150.000 € 150.000 € 150.000 55.489 2016 € 55.489 2017 € 55.489 2018 € 56.599 t.a.v. bureau VSV. Stichting Bibliotheek Landgraaf-Onderbanken. Stichting Muziekschool Kerkrade. Stichting Vrije Academie 69.075 69.075 69.075 69.075 VAZOM. Stichting Peuterwerk Landgraaf. Stichting Sport & Leisure * Hierop wordt de taakstelling wegens uitname uit het gemeentefonds a.g.v. centralisering inkoop e-content in mindering gebracht. Toelichting verbonden partijen en professionele gesubsidieerde organisaties Ten aanzien van de bijdrage aan Movare wordt opgemerkt dat voor de jaren 2015 tot en met 2017 geen indexering is toegepast; indexering vindt plaats vanaf 2018. De bijdragen aan bureau VSV zijn ten opzichte van de in de programmabegroting 2015 opgenomen meerjarige bijdragen, niet gewijzigd. De bijdragen aan de professionele gesubsidieerde instellingen, Stichting Bibliotheek LandgraafOnderbanken, Stichting Muziekschool Kerkrade (SMK) Stichting Vrije academie (VAZOM) en Stichting Peuterwerk Landgraaf zijn voor 2016 t/m 2018 niet geïndexeerd, ze zijn bevroren op het niveau van 2015, met uitzondering van Stichting Bibliotheek Landgraaf-Onderbanken. Ten aanzien van de subsidie aan Stichting Sport & Leisure voor combinatiefunctionarissen wordt opgemerkt dat voor de jaren 2015 tot en met 2018 geen indexering is toegepast. Programma 5: Maatschappelijke stimulering 90 Wat zijn de risico's? Nr. Majeure risico’s Beheersmaatregel Impact Kans (max.risico) 1. Leerlingenvervoer - Versobering Overschrijden budget verordening. € 50.000 Risicobedrag (kans*impact) 25% € 12.500 leerlingenvervoer als gevolg van invoering passend onderwijs. Totaal risicobedrag € 12.500 Toelichting risico’s 1. In het kader van de invoering van passend onderwijs bestaat de mogelijkheid dat kinderen op een school die verderaf ligt aangewezen zijn voor het volgen van het voor hun passende onderwijs. Dit kan gevolgen hebben voor de omvang van de het leerlingenvervoer. Programma 5: Maatschappelijke stimulering 91 Programma 6: Dienstverlening 92 PROGRAMMA 6: DIENSTVERLENING Structuurgegevens Portefeuillehouder(s): T. Ancion en R. Vlecken Coördinerend afdelingshoofd J. Drummen Programma Dienstverlening omvat de volgende beleidsvelden: - 601 Vergunningverlening - 602 Burgerzaken - 603 Verbetering dienstverlening Programma-samenvatting In het programma Dienstverlening stellen wij onze klanten (burgers, ondernemers en andere belanghebbenden) centraal. In dit programma willen wij borgen dat onze dienstverlening tot stand komt vanuit het perspectief van onze klanten. Doorlopend zijn wij op zoek naar verbeteringen waardoor de klant optimaal bediend wordt. De doelen die we binnen dit programma nastreven zijn: 1. Efficiënte, ontwikkelingsgerichte dienstverlening binnen de (regionale) beleidskaders, waarbij de klant centraal staat. Dienstverlening De gemeentelijke dienstverlening is voortdurend in ontwikkeling. De wereld om ons heen verandert en dus moet Landgraaf mee. We hebben nauwelijks keuze. Daarnaast levert een verbeterde dienstverlening ook een bijdrage aan een geoptimaliseerde bedrijfsvoering omdat we efficiënter kunnen werken. De activiteiten die we ondernemen zijn legio. Zo lopen er verschillende initiatieven om te komen tot verdere regionale samenwerking bij uitvoeringszaken bijv. de RUD en PIT. De schaal waarop wordt samengewerkt varieert evenals de mate waarin. In 2015 wordt verder aan deze ontwikkelingen gewerkt en zal een aantal van deze initiatieven operationeel worden. Een verbeterde klantgerichtheid en dienstverlening, en een efficiëntere bedrijfsvoering blijven de drijfveren voor samenwerking. De verbetering van de klantgerichte dienstverlening gaat in 2015 door waarbij al samenwerking met fusiepartner Brunssum en de dienst ISDBOL op gang is gebracht en een gezamenlijk dienstverleningsconcept is uitgewerkt. Naast de uitbreiding van de digitale dienstverlening (vereenvoudigen, digitaliseren en vervolgens digitaal ontsluiten), wordt vooral aandacht besteed aan de werkprocessen en kanaalsturing (o.a. werken op afspraak). Ook de doorontwikkeling van ons Klant Contact Centrum (KCC), vraagt om continuering. Het Landgraafse KCC moet immers tijdig op zijn taken zijn berekend om als gemeentelijke partner 'leading' te kunnen participeren in het Kennis-, Informatie- en Adviescentrum (KIA) dat naar verwachting in juni 2016 zijn deuren opent. Naast de eigen gemeentelijke dienstverlening wordt in het KIA gestreefd te werken aan een gemeenschappelijk dienstverleningsconcept. Programma 6: Dienstverlening 93 Kortom: - investeren in de samenwerking binnen de bestuursdienst en de regio; - investeren in de digitale dienstverlening en de werkprocessen - uitvoering geven aan kanaalsturing. Omgevingsanalyse 2009 2010 2011 2012 2013 2014 43.549 44.712 39.399 39.276 36.831 16.234* Kengetal historische ontwikkeling Aantal klantcontacten KCC * Betreft de cijfers per 1-7-2014. Analyse omgevingsfactoren Het aantal fysieke klantcontacten aan de balies van het KCC neemt gestaag af en dat is in lijn met het ingezet beleid en de ambities. Deze trend is het gevolg van het doorvoeren van deregulering en het optimaliseren van processen dat tot administratieve lastenverlichting voor de burger leidt. Zo zien we een trend van meer digitale klantcontacten (bv. adreswijzigingen). Ook worden minder uittreksels uit de basisregistratie personen verstrekt omdat steeds meer instanties direct toegang hebben tot de persoonsgegevens die voor hun publieke taak van belang zijn. Ten slotte zorgt het rijksbeleid met betrekking tot de geldigheidsduur van reisdocumenten - was 5 jaar en is 10 jaar geworden - voor een verminderde toeloop naar de loketten. Beleidskader programma Omschrijving Kader Actualiteit Visie dienstverlening KCC 2013 Nota keuzes en aandachtspunten KCC 2013 Wat willen we bereiken? Doelen 1. Efficiënte, ontwikkelingsgerichte dienstverlening binnen de (regionale) beleidskaders, waarbij de klant centraal staat. Score effectindicatoren Indicator 1.1 Waardering gemeentelijke Ambitie Termijn L 2009 PL L 2011 PL L 2013 PL L L 6,8 6,7 6,8 6,7 6,9 6,8 7 2018 dienstverlening (bron:Parkstadmonitor) Programma 6: Dienstverlening 94 Wat gaan we daarvoor doen in 2015? Nr. Activiteiten 1.1 Activiteiten ontplooien in het kader van een verdere verbetering van de dienstverlening op de terreinen informatievoorziening en ICT, medewerkers, processen en doorontwikkeling van het KCC. 1.2 Verstrekken van producten en diensten aan burgers en het in behandeling nemen van diverse verzoeken en meldingen. Prestatie-indicatoren voor 2015 Norm 1.1.1 % klanten KCC dat komt op afspraak. ≥ 20% 1.1.2 % e-dienstverlening ten opzichte traditionele dienstverlening. ≥ 20% 1.1.3 % inhoudelijk afgehandelde telefonische vragen. nulmeting 1.2.1 % afgehandelde meldingen binnen de vastgestelde termijnen. ≥ 95% 1.2.2 % afgehandelde vergunningaanvragen binnen de wettelijk gestelde termijn. ≥ 95% Programma 6: Dienstverlening 95 Wat mag het kosten? Financiën totale programma (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 1.365 1.271 1.295 1.292 1.288 1.288 250 267 223 223 223 223 5 5 0 0 0 0 - Indirecte lasten 1.167 1.309 1.273 1.228 1.246 1.285 Lasten: 2.786 2.852 2.791 2.743 2.757 2.796 Baten: -1.041 -861 -861 -861 -861 -861 1.746 1.991 1.930 1.882 1.896 1.935 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 1.746 1.991 1.930 1.882 1.896 1.935 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - toevoegingen 0 0 0 0 0 0 - onttrekkingen -15 -19 -4 0 0 0 1.730 1.971 1.926 1.882 1.896 1.935 Saldo na bestemming Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014 De daling van de overige directe lasten in 2015 wordt voor € 43.000 veroorzaakt door: - de verlaging van diverse budgetten als gevolg van de Zero Based Budgetting operatie van per saldo € 27.000; - de reeds in de meerjarenschijf 2015 behorende bij de begroting 2014 verwerkte verlaging van het budget verbetering dienstverlening met ruim € 16.000. Door de verlaging van het budget verbetering dienstverlening daalt ook de onttrekking aan de reserve verbetering dienstverlening met € 16.000 in 2015. Voor een gedetailleerdere toelichting verwijzen wij naar bijlage 2 (lasten en baten per beleidsveld). Programma 6: Dienstverlening 96 Verbonden partijen en professionele gesubsidieerde organisaties Naam organisatie 2014 2015 n.v.t. 2016 2017 2018 --- Toelichting verbonden partijen en professionele gesubsidieerde organisaties Binnen dit programma zijn geen financiële middelen opgenomen als bijdrage aan een verbonden partij of professionele gesubsidieerde organisatie. Wat zijn de risico's? Nr. Majeure risico’s Beheersmaatregel Impact (max.risico) 1 Het niet beschikbaar zijn van Kans Risicobedrag (kans*impact) Zie toelichting. P.M. P.M. Zie toelichting. P.M. P.M. Minder opbrengsten leges Instandhouden van P.M. P.M. omgevingsvergunningen. de reserve. alle bronnen waardoor de dienstverlening kan stagneren. 2 Oneigenlijke toegang tot voorzieningen op basis van foutieve informatie kan leiden tot het aansprakelijk stellen van de gemeente. 3 bouwleges Totaal risicobedrag €0 Toelichting risico’s 1. Wanneer ICT en/of medewerkers niet beschikbaar zijn, is de impact groot voor het continueren van de dienstverlening. De kans dat dit geval zich voordoet is niet zo groot maar de impact van de ICT dienstverlening op afstand moet beperkt worden zo veel mogelijk scenario’s vast te leggen in dienstverleningsovereenkomsten, periodiek evalueren van gebeurtenissen. 2. De gemeente is verantwoordelijk voor diverse basisregistraties waarvan overige instanties gebruik maken. Wanneer een kwaadwillend persoon fraudeert met gegevens en dit niet opgemerkt wordt door de gemeente, kan dit gevolgen hebben voor de dienstverlening door de gemeente en voor andere instellingen. Het resultaat is mogelijke imagoschade voor de gemeente en eventuele claims van instellingen die hun besluit gebaseerd hebben op de gegevens die de gemeente ter beschikking hebben gesteld. Als maatregel geldt het regelmatig instrueren van medewerkers zodat de bewustwording stijgt. Programma 6: Dienstverlening 97 Algemene baten en lasten 98 ALGEMENE BATEN EN LASTEN A. ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN Er bestaat de laatste tijd veel aandacht voor de ontwikkeling van de gemeentelijke belastingen en heffingen. Regelmatig zijn verschillen in tarieven tussen gemeenten onderwerp van berichtgeving. De ontwikkeling van de rijksbelastingen krijgt veel minder aandacht. En dat terwijl de omvang van de gemeentebelastingen in geen verhouding staat tot de rijkbelastingen. Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) heeft in 2013 onderzoek gedaan en wat blijkt, 95% van de belastingen en premies die in Nederland worden geheven, vloeien in de staatskas. Slechts 3,4% wordt geheven door gemeenten. Blijkbaar is deze verhouding in de beleving van de burgers anders. Het COELO heeft huishoudens hierover ondervraagd. De meerderheid denkt dat het aandeel van de rijksbelastingen 51% is. De overige 49% schrijven zij toe aan de decentrale overheden, waarvan 22% aan gemeenten. Een groot aandeel van de rijksbelastingen wordt via (ingewikkelde) constructies weer teruggepompt naar de gemeenten om uitvoering te geven aan (gedecentraliseerde) taken. Bijvoorbeeld via de algemene uitkering of doeluitkeringen. Dit rondpompen van geld zou achterwege kunnen blijven als het gemeentelijk belastinggebied wordt vergroot en het gebied of de tarieven van de rijksbelastingen kleiner c.q. lager worden. Daarmee zou de belastingdruk als geheel onveranderd blijven maar zouden gemeenten meer speelruimte krijgen om ontwikkelingen het hoofd te kunnen bieden. Met de aankomende decentralisaties wordt de druk vanuit de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) weer wat opgevoerd. Vooralsnog met weinig succes. De herijking van het gemeentefonds is met ingang van 2015 conform aangepaste planning grotendeels uitgevoerd. In 2016 wordt de herijking afgerond waarbij de laatste 2 clusters onder de loep worden genomen. Een herijking van het gemeentefonds heeft weliswaar geen gevolgen voor het totaal van het gemeentefonds (macro) maar op micro niveau worden gemeenten geconfronteerd met een structureel nadeel dan wel voordeel. Landgraaf behoort tot de groep “voordeelgemeenten” met een bescheiden voordeel van € 0,2 mln. Dit voordeel is verwerkt in de meerjarenraming van de algemene uitkering. De inkomsten van de gemeente Landgraaf zijn opgebouwd uit: - specifieke uitkeringen, - algemene uitkering, - gebonden lokale heffingen, - niet gebonden lokale heffingen, - overige eigen inkomsten. Meer dan de helft van de inkomsten ( specifieke uitkeringen en gebonden lokale heffingen) zijn niet vrij besteedbaar (gebonden). De overige onderdelen zijn wel vrij besteedbaar. In dit hoofdstuk worden deze achtereenvolgend toegelicht. Niet gebonden lokale heffingen De lokale heffingen zijn te verdelen in 2 groepen: - gebonden lokale heffingen, - niet gebonden lokale heffingen. De gebonden lokale heffingen hebben een directe relatie met diensten die de gemeente levert aan haar burgers. Hieronder vallen o.a. de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. De burger betaalt de afvalstoffenheffing voor het afvoeren en verwerken van het huishoudelijk afval. Bij riolen betreft dat de afvoer van afvalwater. Bij de niet gebonden lokale heffingen is dat anders. Daar staan geen specifieke diensten tegenover. De opbrengsten uit deze heffingen worden algemeen ingezet binnen de gemeentelijke begroting. Algemene baten en lasten 99 In Landgraaf worden de volgende niet gebonden lokale heffingen geheven: - onroerende zaakbelasting, - hondenbelasting, - precariobelasting, - toeristenbelasting. Deze belastingen alsmede de riool –en afvalstoffenheffing wordt met ingang van 1 januari 2014 opgelegd door de Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen (BsGW). Onroerende zaak belasting (OZB) De basis voor de heffing van onroerende zaak belasting is de feitelijke situatie van het WOZ object per 1 januari 2015 gerekend met het prijspeil 1 januari 2014. Het prijspeil daalt of stijgt onder invloed van ontwikkelingen op de woningmarkt. In 2008 heeft als gevolg van de kredietcrisis en daarop volgende financiële crisis een daling van de woningwaarde ingezet. Langzamerhand worden landelijk signalen van stabilisatie zichtbaar en trekken de verkopen van woningen weer wat aan. Voor de periode tussen 1-1-2013 en 1-1-2014 is echter in Limburg de prijs van een gemiddelde bestaande woning nog gedaald met 5,4%. Dat is iets minder dan de landelijke daling van 6%. De daling van de WOZ-waarde Landgraaf is nog niet bekend. Een dalende gemiddelde woningwaarde leidt tot lagere WOZ-waarden, waardoor de OZB opbrengst daalt. Gezien het streven om de OZB opbrengsten met maximaal de inflatie te laten groeien wordt het OZB tarief 2015 ten opzichte van 2014 verhoogd met 1,5% inflatie + daling WOZ-waarde. Met een doorzettende daling van het aantal inwoners ontstaat er in Landgraaf een overschot aan woningen. Bij diverse lopende wijkontwikkelingsplannen worden woningen daarom gesloopt. In combinatie met nog maar weinig nieuwbouw daalt daarmee het aantal woningen (areaal). De daling heeft een nadelig effect op de OZB opbrengst. In tegenstelling tot de daling van de WOZ-waarde zal dit areaal effect echter niet worden gecompenseerd middels een hoger OZB tarief. Wij vinden het niet billijk om woningeigenaren aan te slaan voor WOZ-waarden, niet gerelateerd aan hun eigen WOZwaarde. Gevolg is dat daarmee naar de toekomst toe de OZB opbrengsten ondanks inflatiecorrectie zullen dalen. In de meerjarenraming 2015-2018 is naast de inflatiecorrectie, de compensatie via de OZB voor lagere perceptiekosten BsGW verwerkt. Verder blijft de OZB opbrengst 2014 als basis voor de verwachte OZB opbrengst 2015, iets achter bij de raming. Gevolg van dit alles is dat in de jaren 2015 en 2016 de OZB opbrengst iets lager uitkomt dan de vorige meerjarenraming. Hondenbelasting De gerealiseerde opbrengst hondenbelasting t/m juni 2014, gebaseerd op de aanslagen die door de BsGW zijn opgelegd, komt nagenoeg overeen met de begrote opbrengst hondenbelasting 2014. De opbrengst hondenbelasting 2015 groeit t.o.v. 2014 met 1,5% inflatiecorrectie. Omdat in de oude meerjarenraming gerekend is met 2% indexering ontstaat een structureel nadeel van bijna € 2.000. Evenals de GBRD, zal ook de BsGW regelmatig controles op hondenbezit uitvoeren. Precariobelasting Ten aanzien van de precariobelasting zijn geen ontwikkelingen te melden. De afschaffing van precariobelasting op ondergrondse leidingen en kabels (wetsvoorstel) raakt Landgraaf niet. Toeristenbelasting De gerealiseerde opbrengst toeristenbelasting blijft al meerdere jaren achter op de ramingen. Ook voor 2014 wordt verwacht dat de opbrengst lager zal zijn dan begroot. Oorzaken zijn (tijdelijk) stopzetten exploitatie of minder overnachtingen in de bestaande accommodaties. Terugkijkend, redenen om naar Algemene baten en lasten 100 de toekomst toe de opbrengsten naar beneden bij te stellen. Ten opzichte van de begrote opbrengst 2015 in de meerjarenraming 2014 – 2017 een nadeel van € 22.000. Navolgend de in de meerjarenbegroting 2014-2018 geraamde opbrengsten niet gebonden heffingen: (bedragen x 1.000) Opbrengsten niet gebonden belastingen 2014 – 2018 Belasting 2014 2015 2016 2017 2018 Onroerend zaakbelasting € 6.866 € 6.998 € 7.152 € 7.328 € 7.458 Hondenbelasting € 379 € 384 € 392 € 400 € 408 Precariobelasting € 26 € 26 € 27 € 27 € 28 Toeristenbelasting € 91 € 93 € 101 € 101 € 101 Totaal € 7.361 € 7.502 € 7.672 € 7.856 € 7.995 Algemene uitkering De omvang van de algemene uitkering 2015 en verdere jaren is gebaseerd om de meicirculaire 2014. De meicirculaire is daarmee de belangrijkste circulaire die het ministerie jaarlijks publiceert. Daar is dit jaar nog een extra dimensie aan toegevoegd vanwege de 3 decentralisaties. De middelen i.r.t. de decentralisaties worden via het deelfonds sociaal domein verdeeld. Dit deelfonds is in ieder geval voor de komende 3 jaren een apart onderdeel van het Gemeentefonds. Vanwege het feit dat dit deelfonds vooralsnog enkel specifiek voor de decentralisaties moet worden ingezet valt dit deel niet onder de algemene baten en lasten. Niettemin zal navolgend kort worden aangegeven welke middelen Landgraaf vanuit het sociaal deelfonds tegemoet mag zien. Algemene uitkering Het jaar 2015 is in meerdere opzichten belangrijk. Dit enerzijds omdat 2015 het startjaar is voor een reeks van bezuinigingen uit het regeerakkoord en anderzijds omdat de langverwachte herijking van het gemeentefonds concreet wordt gemaakt. Vanwege het (langdurig) effect dat de bezuinigingen vanuit het regeerakkoord hebben op de omvang van de algemene uitkering een korte samenvatting: - Vanuit de doelstelling te komen tot schaalvergroting heeft het rijk een besparing van bijna € 1 mld. (2025) ingeboekt en als generieke korting op het gemeentefonds verwerkt. Voor Landgraaf loopt deze korting op tot € 2,0 mln. in 2025. Het Centrum voor Onderzoek en Economie van de Lagere Overheden (COELO) heeft in 2014 onderzoek gedaan naar de financiële effecten van fusies. Wat blijkt: fusies leveren geen geld op. Via de VNG hebben de gemeenten aan de minister laten weten dat ze van deze opschalingskorting af willen. Of de minister, die gebonden is aan de financiële paragraaf van het regeerakkoord, wil bewegen is af te wachten. - Onderzoek naar de besteding van middelen onderwijshuisvesting door de gemeenten heeft aangetoond dat € 256 mln. minder wordt uitgegeven dan dat via het gemeentefonds beschikbaar wordt gesteld. Gevolg is een generieke korting van € 256 mln. Het aandeel van Landgraaf is bijna € 0,5 mln. - Een verdere “besparing” vanuit het rijk is de afschaffing van het BTW compensatiefonds. Een landelijke discussie heeft ertoe geleid dat de afschaffing niet doorgaat. Desalniettemin een generieke korting van € 310 mln. Het aandeel van Landgraaf ruim € 0,6 mln. Feit is dat met deze manier van werken het ministerie de systematiek van het gemeentefonds geweld aan doet en dat om een doodordinaire bezuiniging bij de gemeenten neer te leggen. De effecten van deze generieke kortingen zijn reeds verwerkt in de oude meerjarenraming 2014 – 2017 en hebben op enkele kleine afwijkingen geen effect meer op de nieuwe meerjarenraming 2015 – 2018. Algemene baten en lasten 101 Bij een herijking van het gemeentefonds worden de maatstaven en gewichten, zoals deze per cluster worden gebruikt om het gemeentefonds via de algemene uitkering te verdelen, beoordeeld op hun effectiviteit. Met andere woorden: voldoet de manier van verdelen nog aan de realiteit? Een herijking heeft geen gevolgen voor de totale omvang van het gemeentefonds wel voor de omvang van de algemene uitkering per gemeente. Gemeenten kunnen erop vooruit gaan (voordeelgemeenten) en er op achteruit gaan (nadeelgemeente). Landgraaf is een voordeelgemeente en ontvangt structureel € 170.000 meer. Doordat het ministerie afwijkende aantallen voor bijvoorbeeld inwoners hanteert, is dit bedrag lager dan verwacht. Het grootste deel van de herijkingsoperatie wordt in 2015 verwerkt. In 2016 volgen nog een tweetal clusters. Deelfonds sociaal domein Het ministerie heeft ervoor gekozen om een deelfonds sociaal domein binnen het gemeentefonds in te stellen. Daarin zijn middelen opgenomen i.r.t. de per 1 januari 2015 gedecentraliseerde taken Jeugdzorg, AWBZ naar WMO en Participatie. Vooralsnog zal dit deelfonds voor 3 jaren worden gehanteerd. De middelen die gemeenten via dit deelfonds ontvangen mogen gedurende deze periode niet aan andere doelen worden besteed. Middelen die in een jaar niet worden besteed, moeten gereserveerd worden. In Landgraaf zullen overblijvende middelen worden gestort in een reserve sociaal deelfonds (rijksbijdrage). Op basis van de meicirculaire 2014 alsmede aanvullende info t.a.v. participatie ontvangt Landgraaf uit het deelfonds sociaal domein in 2015 voor: - Jeugdzorg € 9.790.592 - AWBZ naar WMO € 7.357.517 - Participatie € 14.734.356. w.v. € 12.756.554 WSW en € 1.977.803 op P-budget klassiek + de nieuwe doelgroep. Als alles volgens plan verloopt zullen de budgetten Jeugdzorg en AWBZ naar WMO met ingang van 2016 op basis van een objectief verdeelmodel worden verdeeld. Vooralsnog zijn de budgetten en daarbij behorende lasten meerjarig gelijk gehouden. Voor wat betreft participatie is dat nog niet bekend. De besteding van de middelen die via het deelfonds sociaal domein worden ontvangen wordt toegelicht bij programma 2, Maatschappelijke Voorzieningen. Raming algemene uitkering begroting 2015-2018 In de meicirculaire 2013 die de basis is geweest voor de "oude” meerjarenraming 2014 – 2015 was voor 2014 een forse stijging van het accres voorzien. Daarbij werd toen al aangeven dat het risico bestond dat dit accres zou kunnen dalen. Die daling heeft inderdaad plaatsgevonden. Een lagere loon en prijsontwikkeling in de departementale begrotingen gecombineerd met het doorschuiven van investeringen naar de jaren 2015 en 2016 en hogere rijksinkomsten op dividenden zijn daarvan de belangrijkste oorzaken. Het nadelige effect wat dit voor Landgraaf in 2014 oplevert zal worden gedekt door de egalisatiereserve algemene uitkering. De voor 2014 nadelige ontwikkeling van het accres als gevolg van het doorschuiven van investeringen levert in 2015 en 2016 een voordelige ontwikkeling van het accres op. Verder is in de periode na 2015 rekening gehouden met stijgende lonen en prijzen. Dit levert eveneens een voordelige ontwikkeling van het accres op. Mogelijk dat de economische groei die nu langzaam weer op gang komt, leidt tot een verdere groei van het accres. Aanvankelijk zou op basis van de septembercirculaire 2013 in combinatie met het voordeel uit de herijking de algemene uitkering het budgettair effect van de algemene uitkering in 2018 ten opzichte Algemene baten en lasten 102 van de meerjarenraming 2014 – 2015 uiteindelijk een nadeel opleveren van ruim € 0,8 mln. Dit was ook de verwachting in de Kadernota 2015. In de begroting 2015 is vervolgens een aantal taakstellingen verwerkt en daarbij is gebleken dat de budgetten in de exploitatie minder afgeraamd kunnen worden dan de omvang van de taakstelling. Dat geldt voor de taakstellingen E-overheid (facturen Kadaster) en overheveling buitenonderhoud primair en speciaal onderwijs. Verder is een deel van de loon-en prijscompensatie afgeraamd ten gunste van structurele ruimte B (zie overige algemene dekkingsmiddelen). Navolgend een overzicht van de verwerking van deze posten ten opzichte van de raadsinformatiebrief inzake de meicirculaire 2014: (bedragen x 1.000) Tech. functionele verwerking na RIB algemene uitkering meicirc. 2014 2015 0 2016 2017 2018 € -200 € -400 € -600 Budgettair effect algemene uitkering RIB. € Verlaging stelpost loon- en prijscompensatie. € 84 € 168 € 252 € 336 scholen. € -92 € -92 € -92 € -92 Functionele werking taakstelling E-overheid. € € -2 € € Functionele werking overheveling onderhoud -2 € -10 Budgettair effect incl. techn./functionele werking € -126 -2 € -242 -2 € -358 Voor verdere details op bovenstaand overzicht alsook op de onderdelen van de algemene uitkering in vergelijking met de meerjarenraming 2014 – 2017 verwijzen wij u naar de bijlage 5 “Algemene uitkering gemeente Landgraaf 2015- 2018”. In de meerjarenraming 2015 – 2017 is de omvang en daarmee de bijdrage aan de algemene middelen van de algemene uitkering als volgt: (bedragen x 1.000) Algemene uitkering 2015 – 2018 2015 2016 2017 2018 Algemene uitkering. € 36.108 € 35.691 € 35.359 € 34.643 Reserveringen (inclusief uren en overhead eigen € -167 € -278 € -437 € -582 € -587 € -375 € 501 € 442 personeel). Storting/onttrekking egalisatiereserve algemene uitkering. Totaal € 35.354 € 35.038 € 35.423 € 34.503 Krimpmaatstaf 2011-2015 In het jaar 2015 ontvangt Landgraaf vooralsnog voor de laatste keer extra middelen uit de krimpmaatstaf. Het is afwachten of en in welke omvang nog extra middelen na 2015 beschikbaar komen. De verwachting is dat de gemeenten die vanuit de krimpmaatstaf middelen hebben ontvangen zullen moeten gaan aangeven waaraan ze de middelen hebben besteed. Landgraaf heeft de middelen in de periode 2011 – 2015 toegevoegd aan de reserve transformatie. De middelen zullen o.a. worden ingezet voor de Brede school Schaesberg. Duidelijk is inmiddels wel dat de daling van het aantal inwoners vol doorzet. Op basis van de recente berekeningen van Neimed daalt het aantal inwoners in de periode 1 januari 2014 – 1 januari 2019 met ruim 1.200 naar 36.348. In de achtereenvolgende meerjarenbegrotingen is rekening gehouden met het wegvallen van de krimpmaatstaf. Algemene baten en lasten 103 Dividenden/Renteopbrengsten Met de verkoop van Attero in 2014 resteren er nog 3 bedrijven waaruit jaarlijks een dividend wordt ontvangen. Daarvan is qua omvang Enexis verreweg de grootste. De provincie Limburg heeft in 2014 bij gemeenten geïnformeerd of zij de aandelen Enexis wilden verkopen. De provincie Limburg zag hierin een manier om haar overtollige middelen beter te laten renderen dan met verplicht schatkistbankieren. De gemeente Landgraaf heeft te kennen gegeven dat verkoop, gezien het wegvallen van de structurele opbrengst niet wenselijk is. Het wegvallen van het dividend Attero heeft weliswaar in 2014 een incidenteel voordeel opgeleverd maar leidt ten opzichte de oude meerjarenraming tot een structureel nadeel van € 7.500. Bij de verkoop van Essent NV zijn 2 escrow ’s ingesteld. Een escrow is een garantiefonds dat belegd is bij derden van waaruit eventueel na de verkoop blijkende noodzakelijke financiële correcties worden gedekt. De eerste, de algemene escrow, is al vrijgevallen in 2011. De tweede, in relatie tot belastingclaims, valt in 2015 vrij. Of dat voor € 815.000 zal zijn moet nog blijken. Gedurende een periode van 10 jaar trekt Enexis financieringen uit de kapitaalmarkt ter aflossing van de bij de afsplitsing van Essent NV door de oud aandeelhouders Essent NV verstrekte overbruggingslening (aandeelhoudersleningen). Over deze aandeelhoudersleningen ontvangt Landgraaf gelijk de overige aandeelhouders een rentevergoeding. Onder invloed van aflossingen daalt de rentevergoeding. Inmiddels hebben 2 aflossingen plaatsgevonden. In september 2016 is een volgende aflossing gepland. In de oude meerjarenraming 2014-2017 is ervan uitgegaan dat deze pas op einde van 2016 zou plaatsvinden. Dit levert een budgettair nadeel op in 2016 van € 49.738. Dividenduitkeringen /rente 2014 – 2018 Omschrijving Aantal Boekwaarde deelneming aandelen Attero. Bank Nederlandse 0 € - Realisatie 2014 € - 2015 € Geraamd dividend/rente 2016 2017 - € - € - 2018 € - 41.301 € 103.253 € 52.452 € 45.000 € 45.000 € 45.000 € 45.000 610.198 € 610.189 € 487.000 € 468.000 € 468.000 € 468.000 € 468.000 3.766 € 17.089 € 11.795 € 7.500 € 7.500 € 7.500 € 7.500 € € - € - € - € - € - € - € 815.327 € - € - € - € 197.513 € 197.513 € 148.135 € 102.731 € 102.731 € 748.760 € 1.533.340 € 668.635 € 623.231 € 623.231 Gemeenten (BNG). Enexis. NV Reinigingsdienst Rd4. Verkoop 82 82 vennootschap BV. Vrijval escrow verkoop Essent. Rente opbr. Enexis aandeelhoudersleningen. Totaal Belegging In 2009 heeft de gemeente Landgraaf samen met nog 11 Limburgse gemeenten een belegging gedaan in obligatieleningen. Het aandeel van Landgraaf bedroeg toen € 20 mln. verdeeld over 3 tranches met verschillende looptijden. De belegging is gedaan als gedeeltelijke compensatie voor de wegvallende dividenden na de verkoop van aandelen Essent NV. Algemene baten en lasten 104 Na wat onzekere tijden (kredietcrisis 2009-2012) is de kapitaalmarkt en ook de financiële situatie van met name Zuid Europese landen weer verbeterd. Risico’s zoals afstempelen van obligaties of zelfs helemaal niet aflossen van de obligatieleningen zijn weliswaar verminderd maar nog niet helemaal verdwenen. De kredietcrisis heeft aangetoond dat risicoloos niet bestaat. Obligatieleningen hebben als eigenschap jaarlijks een vaste renteopbrengst op te leveren. Voor Landgraaf levert dat tot en met 2016 € 819.000 op. Als gevolg van aflossing van de 2 e tranche eind 2016 zal de renteopbrengst 2017 dalen naar bijna € 648.000. Saldo financieringsfunctie Dit saldo betreft het saldo van enerzijds de betaalde rente over de aangegane leningen en over aangetrokken middelen in rekening-courant en anderzijds de ontvangen rente over de uitzettingen. Het totaal van de betaalde rente over de aangegane leningen en over aangetrokken middelen in rekening-courant wordt toegerekend aan de programma’s/beleidsvelden. De toerekening geschiedt door 3,5% rente – inschatting van het gemiddelde rente omslagpercentage inclusief een veiligheidsbuffer - te berekenen over de boekwaarden van de investeringen. Dit percentage geldt niet voor die investeringen waarvoor een afwijkend rentepercentage dient te worden gehanteerd. Het voor onze gemeente voor het jaar 2015 begrote rente omslagpercentage bedraagt 2,5%. Het verschil tussen de toegerekende 3,5% en de voor 2015 begrote renteomslag van 2,5%, wordt als batig saldo van de kostenplaats kapitaallasten toegerekend aan de algemene baten en lasten. Het betreft voor 2015 een bedrag van € 632.326. Aangezien de rentelasten volledig worden doorberekend, is dit onderdeel van het saldo van de financieringsfunctie nihil. Overige algemene dekkingsmiddelen Gedurende het jaar kunnen zich onverwachte zaken voordoen. Als deze in financiële zin van grote omvang zijn zullen deze binnen de weerstandscapaciteit worden opgevangen. Voor kleinere financiële incidentele posten wordt binnen het programma alternatieve dekking gezocht of indien die ruimte er niet is, een beroep gedaan op de post onvoorzien (zie B. Onvoorzien). Indien het structurele onvoorziene uitgaven (excl. kapitaallasten) betreft is de post structurele ruimte B van toepassing. Beide posten zijn onderdeel van de weerstandscapaciteit. Op een aantal uitzonderingen na zijn alle exploitatiebudgetten 2015 vanaf € 0 opgebouwd. Alleen budgetten met als onderbouwing aantoonbare verplichtingen (contracten en planmatig onderbouwde plannen) zijn als budget in de begroting 2015 opgenomen. Met dit Zero Based Budgeting (ZBB) is de vrije ruimte grotendeels uit de meerjarenraming gehaald. Daarmee is de taakstelling van structureel € 425.000 gerealiseerd. Bovenop het budgettaire voordeel van het ZBB traject is de eerste jaren nog een additioneel voordeel behaald maar dat loopt onder invloed van indexering van de lopende contracten snel af, zelfs tot onder de taakstelling van € 425.000 vanaf 2019. Daardoor is er geen structurele ruimte beschikbaar om achteraf toch nog opkomende structurele lasten op te vangen. Echter, omdat nu de indexering van contracten meerjarig is verwerkt is het niet meer noodzakelijk om de loon –en prijscompensatie als stelpost volledig te handhaven. Om extra dekking achter de hand te hebben is € 84.000 jaarlijks aan ruimte van de stelpost loon-en prijscompensatie overgeheveld naar de structurele ruimte B. Reserves en voorzieningen vormen een interne financieringsbron, waardoor minder externe leningen behoeven te worden aangetrokken. Over deze interne financieringsbron wordt een fictieve rente, genaamd bespaarde rente, berekend en toegerekend aan de activa (kapitaallasten). Hierbij hebben we in tegenstelling tot vorig jaar de component van de belegging zoals deze onderdeel uitmaakt van de algemene reserve meegenomen in de berekening. Algemene baten en lasten 105 De totaal beschikbare overige algemene dekkingsmiddelen 2015-2018 bedragen (afgerond): (bedragen x 1.000) Overige algemene dekkingsmiddelen 2015 2016 2017 2018 Structurele ruimte B. € 41 € 41 € 41 € 41 Structurele ruimte B extra. € 84 € 168 € 252 € 336 Bespaarde rente (baat). € 1.376 € 1.450 € 1.500 € 1.536 € 1.251 € 1.241 € 1.207 € 1.159 Totaal Navolgend bieden wij u een totaaloverzicht van de algemene dekkingsmiddelen voor de jaren 20152018: (bedragen x 1.000) Samenvatting algemene dekkingsmiddelen 2015 2016 2017 € 7.502 € 7.672 € 7.856 Algemene uitkering. € 35.354 € 35.038 € 35.423 € 34.503 Dividend/rente. € 1.533 € 669 € 623 € Belegging bij APG-IS. € 819 € 819 € 648 € 648 Overige algemene dekkingsmiddelen. € 1.251 € 1.241 € 1.207 € 1.159 Lokale heffingen, waarvan besteding niet 2018 € 7.995 gebonden is. Totaal € 46.460 € 45.439 € 45.758 623 € 44.928 B. ONVOORZIEN Als onderdeel van de weerstandscapaciteit worden met deze post onvoorziene incidentele uitgaven afgedekt. De omvang van deze post bedraagt € 117.134. Deze stelpost is weliswaar beperkt, maar ervaringen van de laatste jaren laten zien dat er op het einde van het jaar nog een restantbedrag beschikbaar is. Algemene baten en lasten 106 C. OVERIGE ALGEMENE BATEN EN LASTEN (bedragen x € 1.000) I. Lasten - Kapitaallasten nog niet gevoteerde investeringen voorgaande jaren. - Structurele ruimte A (stelpost kapitaallasten investerings- 2015 2016 2017 2018 131 147 163 179 0 0 162 322 plannen 2015 en 2016). - Kapitaallasten aandelenkapitaal. 205 205 205 205 - Uitgavenstelposten (zie tabel III). 722 801 806 803 - Onverdeelde nadelige saldi kostenplaatsen. 5 5 5 5 - Verrekening BTW – compensatiefonds. 737 733 741 741 - Salaris voormalig personeel en wethouders. 178 175 176 168 - Apparaatskosten heffing/invordering belastingen. 180 156 155 112 - Invordering alg. - storting in voorziening dubieuze 100 100 100 100 debiteuren. - WOZ. Totaal overige algemene lasten II. Baten 177 154 152 110 2.435 2.476 2.665 2.745 2015 2016 2017 2018 - Taakstellingen (zie tabel III). 263 587 837 1.087 - Verrekening BTW – compensatiefonds. 737 733 741 741 - Invordering garantie- en overige debiteuren. - Onverdeelde batige saldi kostenplaatsen. - Rijksuitkeringen sociaal domein. *) Totaal overige algemene baten III. Specificatie uitgavenstelposten en taakstellingen 22 17 12 7 637 759 690 595 31.882 31.050 30.409 29.650 33.541 33.146 32.689 32.080 2015 2016 2017 2018 193 193 193 193 488 503 515 515 A. Uitgavenstelposten - Promotiebeleid (incl. doorwerking) en acute personele knelpunten. - Reductie formatie. - ICT plan. Totaal uitgavenstelposten B. Taakstellingen - Nog te concritiseren (substitueren) restant ruimtecreaties 41 105 98 95 723 801 806 803 0 74 74 74 3 3 3 3 250 500 750 1.000 10 10 10 10 263 587 837 1.087 onder de natuurlijke zaaglijn. - Consumpties bij evenementen raadhuis meer marktconform. - Lastenverlaging ivm samenwerking Landgraaf-Brunssum. - Besparing energielasten ivm investering in duurzaamheid. Totaal taakstellingen *) De rijksmiddelen in relatie tot het sociaal domein zijn weliswaar algemene middelen, echter tot en met 2017 mogen ze enkel voor het sociaal domein worden ingezet (oormerk). Algemene baten en lasten 107 Wat mag het kosten? Financiën algemene baten en lasten (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten 217 400 22 22 22 22 5.281 1.709 2.172 2.410 2.672 2.821 - Kapitaallasten 216 276 205 205 205 205 - Indirecte lasten 946 2.581 446 442 450 450 6.660 4.966 2.844 3.079 3.349 3.498 Baten: -53.655 -52.813 -80.879 -79.446 -78.675 -77.526 Saldo bestaand beleid -46.995 -47.847 -78.035 -76.367 -75.326 -74.027 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 162 322 Lasten: 0 0 0 0 162 322 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 162 322 -46.995 -47.847 -78.035 -76.367 -75.164 -73.706 - toevoegingen 13.148 5.002 2.038 4.251 1.503 1.054 - onttrekkingen -15.178 -5.583 -1.536 -3.611 -1.408 -924 Saldo na bestemming -49.025 -48.428 -77.533 -75.727 -75.069 -73.575 Lasten: Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves Investeringen 266 Toelichting op de cijfers De stijging van de overige directe lasten in 2015 met € 463.000 wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door: - de mutatie in kader van de verrekening BTW-compensatie (€ 300.000); - de mutatie in de uitgavenstelpost FTE reducties (€ 240.000); - de mutatie voormalig secretariepersoneel (-/-€ 108.000). De hogere baten van ca. € 28,1 mln. is met name het gevolg van: - 50% vordering op verkoop vennootschap BV (Enexis) ad € 0,8 mln.; - lagere te ontvangen algemene uitkering uit het gemeentefonds van € 3,5 mln.; - ontvangsten in het kader van het sociale domein (sociaal deelfonds) ad € 31,9 mln.; - lager saldo kostenplaatsen van € 1,1 mln. Algemene baten en lasten 108 De daling van de toevoegingen aan de reserves met bijna € 3 mln. betreft met name: - de stijging in 2014 van circa € 2,5 mln. als gevolg van de correctie storting van de algemene reserve naar de reserve KIA voortvloeiend uit de wijziging van de variant KIA groot naar KIA klein; - de verlaging van de toevoegingen aan reserves (m.n. egalisatiereserve algemene uitkering) met per saldo € 575.000; - het resultaat van de operatie Zero Based budgetting (€ 378.000), gestort in de algemene reserve. De lagere stortingen in de reserves van € 4 mln. zijn met name het gevolg van: - de projectkosten bestuursdienst Landgraaf–Brunssum in 2014 ad € 750.000; - de gevolgen van de december circulaire 2013 in 2014 ad € 400.000; - incidentele transitiekosten decentralisatie AWBZ naar WMO (incl.correctie) in 2014 van € 171.500; - inzet invoeringsbudgetten decentralisaties sociaal domein ten behoeve van tijdelijke capaciteit uitbreiding in 2014 ad € 200.000; - de stijging in 2014 van circa € 2,5 mln.als gevolg van de terugstorting van de via de algemene reserve in de reserve KIA in 2013 gestorte middelen voortvloeiend uit de wijziging van de variant KIA groot naar KIA klein. Wat zijn de risico's? Evenals de programma's kunnen bij algemene baten en lasten ook risico's opspelen die in financiële effecten tot uitdrukking kunnen komen. Navolgend een overzicht alsmede een toelichting op de belangrijkste risico's binnen algemene baten en lasten: Nr. Majeure risico’s Beheersmaatregel Impact Kans (max.risico) 1. Algemene uitkering. Niet te beinvloeden 2. Verstrekte garanties en Doelgroep beperken leningen. i.c.m. onderpand. 3. Invordering algemeen. Strak 4. Belegging verkoopopbrengst Ontwikkelingen kap. Essent. Markt volgen/advies Risicobedrag (kans*impact) € 570.000. 25% € 142.500 € 4.297.956. 10% € 429.796 P.M. P.M. invorderingsbeleid. € 20.000.000 10% € 2.000.000 € 1.681.000 100% € 1.681.000 beheerder. 5. Bestuursdienst Landgraaf – Projectorganisatie die Brunssum. uitvoering geeft aan de doelstelling, eea binnen de kaders/budgetten. Totaal risicobedrag € 4.253.296 Toelichting risico’s 1. Algemene uitkering Met de meicirculaire 2014 is duidelijkheid verkregen over de manier waarop gemeenten moeten bijdragen in de rijksbrede bezuinigingen van € 6 mld. Qua risico’s was rekening gehouden met een nadeel van € 640.000. Naar nu bekend is loopt het nadeel op van € 0,2 mln. in 2015 naar € 0,8 mln. in 2018. Deze cijfers zijn verwerkt in de meerjarenraming en vormen geen risico meer. Algemene baten en lasten 109 De herijking is voor het grootste deel in 2015 doorgevoerd, voor Landgraaf resulterend in een voordeel van € 0,2 mln. structureel. In 2016 wordt de herijking afgerond. Dit kan nog een structureel nadeel opleveren, maar dat zal pas met ingang van 2016 een effect hebben. Circulaires in 2015 kunnen wel nog een effect hebben op het begrotingsjaar 2015. Maximaal kan dat € 570.000 belopen (maximaal € 15 per inwoner). De kans dat dit gaat gebeuren schatten wij in op 25%. Het risico in relatie tot het deelfonds sociaal domein is terug te vinden bij programma 2, Maatschappelijke voorzieningen. 2. Verstrekte garanties en geldleningen Ter ondersteuning van de vrijwilligersorganisaties verstrekt de gemeente gemeentegaranties of geldleningen. Gemeentegarantie wordt enkel verstrekt voor leningen in relatie tot aankoop en/of verbetering van onroerend goed. Bovendien wordt als eis gesteld dat de gemeente het recht van 1e hypotheek verkrijgt. Verder wordt de doelgroep middels vastgestelde beleidsregels beperkt gehouden. Daarmee worden de risico’s beperkt. Verstrekte geldleningen zijn beperkt qua omvang en looptijd. Per 1 januari 2015 bedraagt het maximale risico € 4,3 mln. Gezien het verleden( geen financiële nadelen) in combinatie met de vermelde zekerheden/maatregelen wordt de kans dat een risico opkomt ingeschat op 10%. 3. Invordering algemeen Een jaar geleden was er een piek in het aantal faillissementen. Nu is het tegenovergestelde de realiteit. Met het licht aantrekken van de economie daalt ook het aantal faillissementen. Tot en met juni 2014 zijn landelijk 5.244 faillissementen uitgesproken. Dat zou betekenen dat het risico op invordering kleiner wordt. Landgraaf hanteert ten aanzien van openstaande vorderingen een strak invorderingsbeleid. Daarbij worden wij ondersteund door de Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen (BsGW) v.w.b. de belastingdebiteuren en voor de Soza debiteuren door ISD-BOL. In alle gevallen zijn voor mogelijke oninbare vorderingen voorzieningen gevormd. Deze voorzieningen worden ten laste van de exploitatie gevuld op basis van normen (ISD BOL) alsmede ervaringen tot nog toe. De kans dat daarbovenop nog extra middelen moeten worden bijgestort is gering. 4. Belegging verkoopopbrengst Essent aandelen Landgraaf heeft in 2009 € 20 mln. belegd in obligatieleningen. Dit met het oog op een structurele renteopbrengst in combinatie een laag risico. De kredietcrisis heeft qua risico het tegendeel bewezen. Gelukkig hebben afzonderlijke landen alsook de Europese Unie ondersteuning geboden aan banken en landen om grotere problemen te voorkomen. De kapitaalmarkten zijn weer tot rust gekomen en landen proberen nu hun begrotingen op orde te krijgen. Spanje en Italië vormen echter nog steeds een risico. De omvang van deze economieën kan, indien ze hun problemen niet te boven komen, leiden tot nadelige effecten op de obligatieportefeuille. De kans dat dit gebeurt wordt ingeschat op 10%. Met de beheerder (sinds 2013 Bank Oyens & van Eeghem) zijn afspraken gemaakt bij acute problemen en welke stappen moeten worden gezet om de schade beperkt te houden. 5. Gemeenschappelijke bestuursdienst Landgraaf-Brunssum Zowel de raad van Landgraaf alsook Brunssum heeft eind 2013 ingestemd met het oprichten van een gemeenschappelijke bestuursdienst Landgraaf-Brunssum. Om dit te realiseren zullen de ambtelijke organisaties van beide gemeenten samenvloeien. Daarbij zullen frictiekosten opkomen. In 2014 zijn dat met name voorbereidingskosten en in 2015 incidentele kosten i.r.t. het stroomlijnen van de organisatie alsmede afbouw van de formatie. In 2013 heeft het adviesbureau K+V deze kosten geraamd op € 4,362 mln., 50/50 te verdelen over beide gemeenten. In Landgraaf is eind 2013 besloten om € 1 mln. budget ter beschikking te stellen van het project bestuursdienst (kostenplaats bedrijfsvoering, € 0,75 mln. in 2014 en € 0,25 mln. in 2015). De helft van de gemaakte kosten zal bij Brunssum in rekening worden gebracht. Het maximale risico dat de Algemene baten en lasten 110 gemeente Landgraaf loopt bedraagt per 1-1-2015 € 1,7 mln. De projectorganisatie heeft als doel te komen tot een bestuursdienst Landgraaf-Brunssum en dat binnen de (financiële) kaders zoals deze zijn vastgesteld. Op grond van de aangescherpte planning en onvoorziene omstandigheden daargelaten zal in 2015 gestart worden met de Gemeenschappelijke Bestuursdienst Landgraaf-Brunssum. Daarmee zullen de frictiekosten opkomen. Bij de 2e raadsrapportage 2014 zal aan de raad worden voorgesteld om € 1,7 mln. aan de algemene reserve te onttrekken en te storten in een reserve frictiekosten bestuursdienst Landgraaf-Brunssum. Algemene baten en lasten 111 Algemene baten en lasten 112 2.2 Paragrafen 2.2.1 Lokale lasten 2.2.2 Bedrijfsvoering 2.2.3 Financiering 2.2.4 Verbonden partijen 2.2.5 Onderhoud kapitaalgoederen 2.2.6 Grondbeleid 2.2.7 Weerstandsvermogen en risicomanagement 2.2.8 Krimp 2.2.1 Lokale lasten De stijging van de gemeentelijke woonlasten is landelijk in 2014 ten opzichte van 2013 met 0,9% lager dan ooit eerder gemeten. De onroerendezaakbelasting is wel meer verhoogd dan afgesproken. Daar staat tegenover dat de gemiddelde afvalstoffenheffing daalt en de rioolheffing nog nooit zo weinig gestegen is. Dit is de conclusie van het Centrum voor Onderzoek van de Lokale lasten (COELO) dat jaarlijks de lokale lasten in Nederland onderzoekt. De lasten voor de burger worden naast gemeentelijke (woon)lasten ook beïnvloed door heffingen van provincie en waterschappen. Het zijn de provinciale heffingen die met 4,8% het meeste stijgen, gevolgd door de waterschappen met 2,8%. Landgraaf verhoogt de tarieven van belastingen en heffingen jaarlijks maximaal met de inflatiecorrectie. Uitzondering hierop vormen de riool –en afvalstoffenheffing vanwege de 100% kostendekkendheid. Deze lijn wordt ook voor 2015 voortgezet. Meerjarig hielden we in de begroting 2014 rekening met een 2% inflatie. De verwachte inflatie 2015 gebaseerd op de juni ramingen van het Centraal Planbureau is 1½ %. We handhaven daarom de inflatiecorrectie 2015 van 1½ % zoals ook is voorgesteld in de kadernota. Meerjarig vanaf 2016 ramen we nog steeds 2% inflatiecorrectie. Mocht medio 2015 blijken dat de prognoses voor 2016 hier van afwijken dan stellen we die ramingen uiteraard bij. Met deze uitgangspunten, aangevuld met recente ontwikkelingen, ontwikkelen de inkomsten uit lokale heffingen zich als volgt: Omschrijving lokale lasten 2014 2015 2016 2017 2018 Onroerende zaakbelasting. € 6.866.481 € 6.998.129 € 7.152.024 € 7.327.907 € 7.458.230 Afvalstoffenheffing. € 3.850.038 € 3.850.038 € 3.927.039 € 3.927.039 € 3.927.039 Rioolheffing. € 3.880.342 € 3.892.027 € 4.021.942 € 4.154.065 € 4.288.429 Hondenbelasting. € 378.609 € 384.288 € 391.974 € 399.813 € 407.809 Leges GBA, burgerlijke € 447.848 € 527.264 € 527.264 € 527.264 € 527.264 267.384 € 267.384 € stand, reisdocumenten en rijbewijzen. Leges bouwvergunningen. € Precariobelasting. € 25.618 € 26.000 Toeristenbelasting. € 104.610 € 93.432 Marktgelden. € 55.994 € Grafrechten. € 18.151 Overigen. € 102.389 Totaal lokale heffingen € 15.997.464 Paragraaf 2.2.1 Lokale lasten 267.384 € € 26.520 € 101.361 55.994 € € 21.000 € 64.479 € 16.180.035 267.384 € € 27.050 € 27.591 € 101.361 € 101.361 55.994 € 55.994 € 55.994 € 21.000 € 21.000 € 21.000 € 64.479 € 64.479 € 64.479 € 16.556.981 € 16.873.356 115 267.384 € 17.146.580 Algemene belastingmaatregelen Onroerende zaak belasting (OZB) Met ingang van 1 januari 2014 is de heffing en invordering van gemeentelijke belastingen en heffingen overgegaan van de GBRD naar de Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen (BsGW). De werkwijze van BsGW verschilt van de GBRD. Doordat BsGW zich middels prognoses “committeert” aan het binnenhalen van de belastingopbrengsten baseren zij zich op de meest betrouwbare gegevens. Dat heeft tot gevolg dat de ontwikkeling van de WOZ waarden die de basis vormen voor de heffing van de OZB pas later in het jaar beschikbaar komt. Dit is geen probleem omdat de raming voor de opbrengst OZB 2015 gebaseerd is op de met 1,5% geïndexeerde opbrengst OZB 2014. Mutaties in de WOZ waarden leiden tot bijstellingen in het OZB tarief. Daalt de WOZ waarde dan stijgt het tarief en vice versa. Naast de mutaties in de WOZ waarden gaat de daling in het aantal woningen de opbrengst OZB beïnvloeden. Het realiseren van de projecten uit de diverse wijkontwikkelingsplannen leidt immers tot een structurele daling van het aantal woningen. Wij zijn van mening dat de terugloop van het aantal woningen niet verhaald moet worden op de resterende woningbezitters. Gevolg hiervan is dat de opbrengst OZB minder stijgt dan indexering. Dat de opbrengst OZB nu meerjarig meer stijgt dan de inflatiecorrectie van 1,5% (2% in latere jaren) is het gevolg van de extra verhoging van het tarief OZB woningen in relatie tot de lagere perceptiekosten vanuit BsGW. In de begroting 2014 heeft de raad hiermee ingestemd. Tariefontwikkeling in % van waarde 2014 2015 - eigenaren woningen 0,179309% 0,183131% - eigenaren niet-woningen 0,244689% 0,248359% - gebruikers niet-woningen 0,193798% 0,196705% In de tarieven 2015 is nog geen rekening gehouden met de ontwikkeling van de WOZ waarden. Het achteraf corrigeren van de WOZ ontwikkeling zal per saldo niet leiden tot een hogere OZB opbrengst, maar wel tot een gewijzigd tarief voor 2015. Paragraaf 2.2.1 Lokale lasten 116 De landelijke marktontwikkeling van de woningen geregistreerd door het Kadaster en CBS is als volgt: bron: Prijsindex bestaande koopwoningen van Kadaster en CBS, mei 2014. De WOZ-waarde van woningen is landelijk gemiddeld tussen waardepeildatum 2012 en 2013 met 5,4% gedaald. Sinds de waardepeildatum 1 januari 2013 is er sprake van een lichte daling. In 2014 is een lichte stijging van de woningprijzen zichtbaar. Hondenbelasting Ten aanzien van de controles op hondenbezit is met de BsGW afgesproken dat zij jaarlijks een kwart van het grondgebied onderwerpen aan een controle. Uit de 2e uitvoeringsrapportage 2014 blijkt dat bijna 96% van de geprognosticeerde opbrengst 2014 is opgelegd. Ervan uitgaande dat de gehele opbrengst 2014 nog zal worden gerealiseerd groeit de opbrengst hondenbelasting 2015 op basis van indexering met 1,5% naar € 384.288. De opbrengst van de hondenbelasting is als niet-gebonden heffing onderdeel van de algemene baten en lasten. Navolgend de tarieven hondenbelasting 2015: 2014 Tarieven hondenbelasting 2015 - 1e hond € 67,60 € 68,60 - 2e hond € 141,30 € 143,40 - 3e hond € 251,80 € 255,60 - 4e e.v. hond € 489,30 € 496,60 Kennel € 946,40 € 960,60 Meerjarig is rekening gehouden met een indexering van 2% per jaar. Paragraaf 2.2.1 Lokale lasten 117 Precariobelasting De aanslagen 2014 precariobelasting zijn weliswaar nog niet opgelegd, maar de verwachting is dat de verwachte opbrengst precario 2014 zal worden gerealiseerd. Ontwikkelingen in het belastinggebied van precario zijn er nauwelijks. Precario beperkt zich hoofdzakelijk tot terrassen, reclame en uitstallingen. Uitgaande van een indexering met 1,5% wordt voor 2015 een opbrengst verwacht van € 26.000. Meerjarig is rekening gehouden met een indexering van 2%. Toeristenbelasting De tarieven 2015 voor de toeristenbelasting zijn in 2013 al vastgesteld. De tarieven zijn ten opzichte van 2014 ongewijzigd. Het aantal overnachtingen 2013, met name bij de hotels, is 9.000 lager dan in 2012. Nog onbekend is of er in 2014 herstel zal optreden. Vanwege die onzekerheid is de opbrengst toeristenbelasting 2015 naar beneden bijgesteld met ruim € 15.000 naar € 93.432. Voor de volledigheid navolgend de tarieven toeristenbelasting 2015: Tarieven toeristenbelasting 2014 2015 € 0,95 € 0,95 € 1,35 € 1,35 per overnachting - voor een kampeeronderkomen, recreatiewoning of niet bedrijfsmatig verhuurde ruimte - voor een hotel Voor 2016 en 2017 is rekening gehouden met een stijging van beide tarieven met € 0,05. Overige belastingmaatregelen Leges Voor wat betreft de legestarieven wordt ook voor 2015 de systematiek nog niet gewijzigd. Dat wil zeggen de tarieven 2014 worden met 1,5% geïndexeerd. De processen die de producten opleveren waarvoor leges moeten worden betaald zullen in het kader van de bestuursdienst Landgraaf-Brunssum onder de loep worden genomen. Zeker is wel dat Landgraaf met de tarieven die nu worden gehanteerd niet boven de 100% kostendekking uitkomt. Kwijtschelding Uit de 2e voortgangsrapportage van BsGW blijkt dat over 2014 voor € 268.000 aan kwijtschelding is verleend. Hierbij is nog geen rekening gehouden met kwijtschelding in relatie tot het variabel deel van de afvalstoffenheffing. In de begroting 2015 is rekening gehouden met een budget kwijtschelding van € 397.000. Deze kwijtschelding zit volledig verdisconteert in de tarieven riolen en afvalstoffenheffing. Indien burgers voldoen aan de eisen voor kwijtschelding ontvangen zij kwijtschelding voor: - Rioolheffing, gebruikersdeel, - Afvalstoffenheffing. Voor de overige gemeentelijke belastingen en heffingen wordt geen kwijtschelding verleend. Paragraaf 2.2.1 Lokale lasten 118 Milieuheffingen Afvalstoffenheffing In 2014 zijn de verwerkingskosten voor restafval t.o.v. 2013 sterk gedaald, waarmee ook de lasten voor Rd4 zijn afgenomen. Deze lasten zijn bepalend voor de tarieven afvalstoffenheffing in de deelnemende gemeenten. Voor 2015 is er sprake van een stijging van de kosten, zoals uit onderstaande tabel blijkt De grondslag voor de afvalstoffenheffing 2015 ziet er als volgt uit: Omschrijving lasten afvalstoffen 2014 2015 Verschil 2.740.000 2.761.847 -21.847 1) Toegerekende uren (incl.overhead) eigen personeel. 578.720 571.791 6.929 2) Toegerekende uren BsGW. 231.500 206.188 25.312 3) Toerekening van kwijtschelding afvalstoffenheffing. 290.000 290.000 0 9.818 20.212 -10.394 3.850.038 3.850.038 0 Kosten Rd4 (incl.BTW vooraftrek). Kapitaallasten (incl inzet doelreserves). Totaal lasten afvalstoffenheffing 1) 2) 3) 4) 4) hogere lasten a.g.v. invoering stortbelasting (€ 75.000) op restafval, vooraftrek BTW (€ 56.000), papierbakken (€ 6.000) en hogere onttrekking reserve (-€ 115.000). lagere lasten a.g.v. wijziging in doorberekende kosten. lagere lasten a.g.v. overgang va GBRD naaar BsGW. hogere lasten i.v.m. investeringen afvalbakken en ondergrondse containers. De kosten Rd4 zijn inclusief een bijdrage van € 0,25 per inwoner aan de nazorgvoorziening van Bodemzorg Limburg BV. Bodemzorg Limburg BV zet deze middelen in bij het beheer van oude storten, o.a. in Landgraaf. Tarieven afvalstoffenheffing 2015 In september 2013 is het afvalbeheerplan 2014-2020 door de raad vastgesteld. Dit plan bevat de stapsgewijze invoering van nieuw beleid met als speerpunt het intensiveren en optimaliseren van de dienstverlening bij het inzamelen van grondstoffen, en het stapsgewijs afbouwen van de dienstverlening voor het verzamelen van het restafval. Dit heeft geleid tot nieuwe variabele tarieven 2014 voor GFT– en restafval. De tarieven zijn daarbij gebaseerd op een inschatting van het aantal ledigingen in 2014. Onduidelijk is op dit moment nog in hoeverre het tarief juist is; het ontbreekt immers nog aan ervaringscijfers over een langere periode, waardoor het effect van de nieuwe variabele tarieven op de kostendekking niet bepaald kan worden. In april 2014 is de stortbelasting op GFT afval ingevoerd en per 1 januari 2015 zal deze belasting ad. € 17 per ton ook worden ingevoerd voor het restafval. Deze belasting leidt in 2015 tot een hogere last van ca. € 75.000 die, uitgaande van 100% kostendekking, moet worden doorberekend in het tarief afvalstoffenheffing. Het is nu nog niet duidelijk hoe hier binnen de aan Rd4 deelnemende gemeenten mee wordt omgegaan in relatie tot de tariefstelling (verwerking in vast of variabel tarief, hoogte stijging e.d.). Gecorrigeerd voor de onttrekking aan de reserve reiniging stijgen de totale lasten afvalstoffenheffing in 2015 met € 127.758 t.o.v. 2014 Voor het overgrote deel wordt de stijging veroorzaakt door de ingevoerde stortbelasting en de vooraftrek BTW van Rd4 (zie overstaande tabel). Gemeenten mogen de kosten van verwerking van afvalstoffen tot maximaal 100% bij de huishoudens in rekening brengen. Dit uitgangspunt blijft in principe ook voor 2015 gehandhaafd, echter gelet op onderstaande redenen stellen wij voor de lastenstijging niet te verwerken in de tarieven voor 2015, maar te dekken uit de reserve reiniging. Paragraaf 2.2.1 Lokale lasten 119 - In 2014 is het exploitatievoordeel ad. ca. € 130.000 van Rd4 over 2013 gestort in de reserve reiniging. Daarmee neemt de omvang van deze reserve weer toe tot ca. € 1 mln. hetgeen meer dan voldoende is. - De onduidelijkheid omtrent de wijze van doorvoeren van een tariefverhoging als gevolg van de stortbelasting binnen de aan Rd4 deelnemende gemeenten. - De effecten van de per 1 januari 2014 gewijzigde variabele tarieven kunnen nog niet worden bepaald. - Het aantal huishoudens waarover de vaste kosten afvalstoffenheffing kan worden omgeslagen is als gevolg van de krimp dalende, en zal dit de komende jaren blijven doen. Onverkort vasthouden aan 100% kostendekkendheid zal dan ook leiden tot hogere lasten voor de burgers. Dit is nu nog beperkt maar op termijn dient door de raad hierover een standpunt te worden ingenomen. Concreet betekent dit dat de tarieven voor 2015 gelijk blijven aan de tarieven 2014. De vastrechttarieven afvalstoffenheffing 2015 zien er dan als volgt uit: vastrecht tarief eenpersoons huishouden € 141,10 (€ 141,10) vastrecht tarief meerpersoons huishouden € 160,90 (€ 160,90) (de bedragen tussen haakjes zijn de vaste tarieven afvalstoffenheffing 2014) De variabele tarieven 2015 voor de afvalverwerking zijn dan als volgt: 140 ltr 240 ltr 140 ltr 240 ltr GFT-afval GFT-afval Restafval Restafval Huisvuilzak Huidig tarief 2014 € 0,00 € 0,00 € 5,35 € 7,25 € 1,00 Nieuw tarief 2015 € 0,00 € 0,00 € 5,35 € 7,25 € 1,00 Zowel de baten en lasten in relatie tot afvalstoffen zijn onderdeel van programma 4 Leefbaarheid in de wijk. Rioolheffing December 2010 is het Integraal Stedelijk Waterplan (ISW) door de raad vastgesteld. In dit plan zijn de kosten voor de instandhouding van de riolen in Landgraaf zichtbaar gemaakt. Dit zijn niet alleen de huidige kosten maar ook kosten in de toekomst (2040-2050). Eind 2013 is het ISW bijgesteld en door de raad vastgesteld. Daar waar in het oude ISW de lasten de komende jaren fors zouden stijgen om forse investeringen, die noodzakelijk zijn om de werking van riolen optimaal te houden, mogelijk te maken is die lastenstijging nu een stuk lager. De voorziene tariefstijgingen zijn als gevolg daarvan de komende jaren lager dan in het oude ISW was gecalculeerd. De lasten voor riolen 2015 zien er als volgt uit: Paragraaf 2.2.1 Lokale lasten 120 Omschrijving lasten riolen 2014 Kapitaallasten reeds gevoteerde rioolinvesteringen. 2015 Verschil 1.324.502 1.386.060 -61.558 1) 99.945 38.286 61.659 1) Toerekening uren (inclusief overhead) eigen personeel. 414.388 415.326 -938 Doorberekening van de BsGW. 289.344 257.707 31.637 Kapitaallasten nog te voteren investeringen. Toerekening van straatreiniging (14%). 96.000 96.000 0 Toerekening van kwijtschelding (100%). 106.000 106.000 0 Toerekening duurzame onkruidbestrijding. 120.000 120.000 0 1.430.163 1.472.648 -42.486 3.892.027 -11.686 Overige lasten. Totaal lasten riolen 1) 2) 3) 3.880.342 2) 3) verschuiving van te voteren naar reeds gevoteerde investeringen. lagere lasten a.g.v. overgang va GBRD naaar BsGW. hogere lasten, met name beleidsmatig. Tarieven rioolheffing 2014 Evenals bij de afvalstoffenheffing mogen gemeenten de kosten van riolen tot maximaal 100% bij de huishoudens en bedrijven in rekening brengen. Dit uitgangspunt blijft ook voor 2015 gehandhaafd. Basis voor de berekening van de kosten van riolen is het Integraal Stedelijk Waterplan (ISW), waarbij ook rekening wordt gehouden met toekomstige ontwikkelingen. Eind 2013 is het ISW 2014 aangepast en door de raad geaccordeerd. In dit ISW is voor 2015 een tariefstijging van € 5 per aansluiting voorzien. Daarnaast is een indexering toegepast van 0,5%. Dit percentage is een gewogen gemiddelde van de indexering van de aan de riolen toegerekende salarissen gemeentepersoneel en kapitaallasten alsmede van de programmalasten betreffende riolen. Het bovenstaande betekent dat de tarieven met gemiddeld ca. 2,8% moeten stijgen. Omdat bij de berekening van de opbrengsten uit rioolheffing voor 2015, in tegenstelling tot andere jaren, rekening is gehouden met de opbrengsten uit groot waterverbruik (> 400 m3) van ca. € 70.000, is een tariefstijging van gemiddeld ca. 1,6% voldoende om 100% kostendekking te verkrijgen. De tarieven 2015 zien er dan als volgt uit: Tarieven rioolheffing 2014 2015 € 82,34 € 83,21 - 0 - 200m³ € 123,80 € 125,50 - 201 - 400m³ € 175,60 € 178,10 - meer dan 401m³ € 290,60 € 294,70 - per 100m³ extra € 29,60 € 30,00 Eigenaarsdeel: Gebruikersdeel o.b.v verbruik drinkwater Zowel de lasten als baten in relatie tot de riolen zijn onderdeel van programma 4 Leefbaarheid in de wijk. Het aantal aansluitingen waarover de lasten riolen kunnen worden omgeslagen is, net zoals bij de afvalstoffenheffing, als gevolg van de krimp dalende en zal dit de komende jaren blijven doen. Onverkort vasthouden aan 100% kostendekkendheid zal dan ook leiden tot hogere lasten per aansluiting. Hierover dient door de raad een standpunt te worden ingenomen. Paragraaf 2.2.1 Lokale lasten 121 Woonlasten Het Centrum voor Onderzoek en Economie van Lagere Overheden (COELO) stelt jaarlijks de Atlas voor de lokale lasten samen. Zo ook voor de begroting 2014. Daaruit blijkt dat Landgraaf redelijk in de buurt komt van de landelijke ontwikkeling. Overzicht woonlasten Parkstad Limburg gemeenten 2011 - 2014 Gemidd WOZ Gemeente wrd Belastingjaar woningen 2014 2011 Brunssum € 133.750 € 727 Heerlen € 122.800 Kerkrade € 127.775 Landgraaf 2012 2013 2014 2,3% € 712 -2,1% € 717 0,7% € 712 -0,7% € 704 0,7% € 700 -0,6% € 708 1,1% € 692 -2,3% € 664 -1,0% € 665 0,2% € 657 -1,2% € 654 -0,5% € 150.020 € 678 2,1% € 683 0,8% € 729 6,7% € 738 1,2% Nuth € 197.500 € 751 0,7% € 733 -2,4% € 726 -1,0% € 751 3,4% Onderbanken € 168.500 € 777 4,0% € 791 1,8% € 810 2,4% € 806 -0,5% Simpelveld € 159.350 € 786 5,6% € 698 -11,2% € 718 2,9% € 748 4,2% Voerendaal € 204.600 € 704 -0,4% € 708 0,6% € 691 -2,4% € 711 2,9% De (afgeronde) bedragen betreffen de som van de OZB per gemiddelde WOZ-waarde woningen, de afvalstoffenheffing en de rioolheffing voor een meerpersoons huishouden. De gegevens zijn gebaseerd op de Coelo Atlas. In de landelijke rangschikking staat Landgraaf op plek 249. Ten opzichte van 2013 (260) een lichte verbetering. Ten opzichte van onze eigen berekening wijken woonlasten af omdat het COELO voor de vergelijkbaarheid een gemiddeld systeem hanteert voor afvalstoffenheffing. Dat leidt ten opzichte van het Landgraafse systeem tot hogere lasten. Corrigeren we deze component dan komen de woonlasten uit op € 728. Paragraaf 2.2.1 Lokale lasten 122 2.2.2 Bedrijfsvoering Conform artikel 14 van het Besluit begroting en verantwoording dient de paragraaf bedrijfsvoering inzicht te verschaffen in de stand van zaken en de beleidsvoornemens ten aanzien van de bedrijfsvoering. De volgende indeling wordt gebruikt; – Organisatie en Personeel (O); – Informatisering en automatisering (I&A); – Planning en control (F); – Huisvesting (H). Per onderdeel geven we zoveel als mogelijk naar analogie van de opbouw van de programma's inzage in de in deze meerjaren periode te realiseren doelen, de daarvoor in 2015 uit te voeren activiteiten, de specifiek daarvoor gereserveerde middelen en de mogelijke risico's die we onderkennen. De in deze paragraaf opgenomen activiteiten vormen de input voor de werkplannen van o.a. de ondersteunende afdelingen De beschikbare capaciteit ten behoeve innovatieve activiteiten in de bedrijfsvoering is gelimiteerd. De adviserende en ondersteunende capaciteit staat primair ten dienste van de andere afdelingen aangezien deze afdelingen direct diensten leveren t.b.v. onze burgers. Het capaciteitsbeslag voor die primaire advisering en ondersteuning kan in enig jaar of periode niet geplande pieken vertonen die tot gevolg hebben dat niet alle ambities zoals verwoord in deze paragraaf tot realisatie komen in het geplande begrotingsjaar. Organisatie en Personeel Bij het opmaken van deze teksten ten behoeve van de begroting 2015 is de planning erop gericht om de nieuwe bestuursdienst Landgraaf-Brunssum in 2015 operationeel te hebben. Een aantal interne en externe ontwikkelingen op personeelsgebied hangen hiermee samen. Daarom wordt onderstaand eerst ingegaan op een aantal ontwikkelingen die los staan van de nieuwe bestuursdienst en daarna zullen enkele ontwikkelingen en voornemens worden genoemd die verband houden met de invoering van de Gemeenschappelijke Regeling Landgraaf-Brunssum. Doorontwikkeling organisatie In 2014 is een nieuwe organisatiestructuur tot stand gekomen en ook ingevoerd. Er is gekozen voor een platte organisatie, bestaande uit een directiemodel en acht afdelingshoofden die allen integraal manager zijn. Het model is zo ingericht dat dit voldoende toegesneden is op de uitdagingen die in de toekomst op de gemeentelijke overheden afkomen. Teneinde een juist en volledig inzicht te krijgen in de beschikbare capaciteiten, kwaliteiten en behoeften van het zittende personeelsbestand (aanbod) en de kwalitatieve en kwantitatieve vraag in de nabije toekomst (vraag) is in 2014 met alle integrale managers een aanzet gegeven om te komen tot een strategische personeelsplanning. In de loop van 2015 zullen plannen geborgd moeten worden in onze HRM cyclus opdat actualiteit geborgd blijft. Met de uitkomsten van die strategische personeelsplanning zullen keuzes moeten worden gemaakt en zal gewerkt gaan worden aan een toekomstbestendig personeelsbestand. Duidelijk is dat een onevenredig groot deel van het personeel binnen afzienbare tijd de pensioengerechtigde leeftijd gaat bereiken. Daardoor vloeit in een relatief korte periode veel kennis en ervaring weg, maar het biedt ook weer kansen voor doorstroming van personeel. De organisatie zal echter ook zodanige voorbereidingen moeten treffen dat tijdig de kennis en kunde die met de medewerkers uit de organisatie zal verdwijnen, wordt gecompenseerd. Dit betekent dat op het juiste moment met de nodige bijscholing of omscholing van medewerkers gestart zal moeten worden. Een integraal opleidingsplan zal in 2015 dan ook tot stand komen waarbij op alle nieuwe ontwikkelingen geanticipeerd wordt. Daarnaast moet ook onder ogen worden gezien dat Paragraaf 2.2.2 Bedrijfsvoering 123 wellicht een deel van het personeelsbestand dat niet meer kan worden bijgeschoold of omgeschoold voor de gemeentelijke taken, extern gereintegreerd zal moeten worden. Daarnaast is het van evident belang dat, nu het personeel van drie verschillende organisaties bijeen wordt gebracht, vroegtijdig wordt gewerkt aan de vorming en borging van de gewenste cultuur. Daarbij zal veel training en opleiding van het personeel nodig zijn. HR 21 Met de inpassing van de geldende functiebeschrijvingen en -waarderingen naar generieke functiebeschrijvingen in HR21 wordt in de tweede helft van 2014 gestart, zij het dat mogelijk eerst nog afstemming plaats moet vinden met Brunssum in verband met de inrichting van de bestuursdienst Landgraaf-Brunssum. De verdere implementatie van HR21 vindt dan vervolgens plaats in 2015 waarbij tevens rekening gehouden moet worden met de afwikkeling van eventuele bezwaren en beroepen tegen de inpassing in HR21. Voor de toepassing van HR21 dient tevens een regeling functioneren en beoordelen vastgesteld te worden omdat bij gebruik van HR21 het functioneren op een andere wijze beoordeeld gaat worden dan binnen de huidige beoordelingssystematiek. In HR21 gaat het namelijk om generieke functiebeschrijvingen. In de generieke functiebeschrijvingen zijn geen concrete taken opgenomen. Daarom moeten de beoogde resultaten vastgelegd worden in individuele werkafspraken per medewerker. Aan het eind van ieder jaar kan dan beoordeeld worden of de beoogde resultaten door de medewerker zijn behaald. De huidige beoordelingssystematiek dient op deze nieuwe werkwijze aan te sluiten. Ook gaan we binnen HR21 werken met competentiemanagement. Aan iedere generieke functie zijn bepaalde competenties gekoppeld. Competentiemanagement is een middel om de organisatie én de mensen in samenhang te ontwikkelen en daarmee de doelstellingen van de organisatie (gesteld vanuit de taken en verantwoordelijkheden) te realiseren. Enerzijds creëert de organisatie met competentiemanagement een leeromgeving voor haar medewerkers waarin zij hun competenties en talenten voortdurend kunnen versterken en uitbreiden. Anderzijds helpt competentiemanagement bij het realiseren van de organisatie- en de afdelingsdoelstellingen. De medewerker dient te beschikken over de competenties die bij de functie behoren. Er dient in 2015 dan ook intensief te worden ingezet op de ontwikkeling van competenties bij medewerkers. In samenhang met de uitkomsten van de strategische personeelsplanning zullen in 2015 trainingen en opleidingen plaats gaan vinden die de organisatie op personeelsgebied toekomstbestendig moeten maken. TSIC De besluitvorming over het Telefonisch Service en InformatieCentrum TSIC is in 2014 onder druk komen te staan. Dit heeft een aantal oorzaken. De belangrijkste is het gegeven dat drie gemeenten de uitvoering van het TSIC op zich wilden nemen. Het lukte niet om hierover een gedragen besluit te nemen dat niet alleen recht doet aan inhoudelijke argumenten maar ook gebaseerd is op een evenwichtig spreidingsbeleid over de verschillende gemeenten. Hier wreekt zich het gegeven dat de stadsregio Parkstad Limburg een dergelijk bestuurlijk gedragen kader ontbeert, waarin op een evenwichtige wijze de inhoudelijke belangen voor de locatiekeuze en de andere relevante lokale belangen, zoals voorkomen van leegloop en behoud van werkgelegenheid met elkaar in evenwicht gebracht kunnen worden. Een kader waarbij bovendien het regionale belang en de diverse locale belangen met elkaar in verband gebracht kunnen worden. Een tweede ontwikkeling die voor de gezamenlijke besluitvorming van invloed bleek, is het feit dat Landgraaf en Brunssum een gemeenschappelijke bestuursdienst ontwikkelen. Beide gemeenten denken verschillend over deelname aan het TSIC. Dat maakte het ook lastig. Tot slot bleek dat het voor een aantal kleinere gemeenten niet aantrekkelijk was een knip te maken tussen telefonische dienstverlening en baliedienstverlening. De Paragraaf 2.2.2 Bedrijfsvoering 124 besluitvorming over het TSIC is tot nader order uitgesteld. Ondertussen wordt er wel gewerkt aan het eerder genoemde bestuurlijk afwegingskader waarin de inhoudelijke belangen voor de locatiekeuze en de andere relevante lokale belangen, zoals voorkomen van leegloop en behoud van werkgelegenheid met elkaar in evenwicht gebracht kunnen worden. Het uitstel van de besluitvorming over TSIC leidt er toe dat de gemeenten nu – noodgedwongen- hun eigen weg gaan. Hierdoor is de kans van slagen van dit project aanzienlijk verminderd. Samenwerking Landgraaf-Brunssum De planning is er op gericht om in 2015 te kunnen starten met de Gemeenschappelijke Bestuursdienst Landgraaf-Brunssum. Een aantal vertragingen in 2014 maakt dat niet alles wat we ons hadden voorgenomen gereed zal zijn op 1 januari 2015. Die aangescherpte planning gaat ervan uit dat de dienst er medio 2015 is en dat alle personeel is overgegaan naar de nieuwe dienst. Een aantal vervolgstappen zal nog in de tweede helft van 2015 moeten plaatsvinden. Mogelijk heeft dat ook gevolgen voor het al dan niet volledig behalen van de financiële doelstelling in 2015 (€ 0,25 mln). ISD BOL wordt dan per gelijke datum opgeheven en alle taken en personeel zijn dan integraal onderdeel geworden van de nieuwe dienst. Uiteindelijk leidt de nieuwe dienst tot een sterke, kwalitatieve dienst die efficiënter kan werken. Die efficiency levert een besparing op die voor Landgraaf in vier jaren oploopt tot ca. € 1,0 mln. structureel. Let wel, dit betreft vooralsnog alleen de besparing op de formatielasten. Hier staan de incidentele frictiekosten voor Landgraaf van geschat ca. € 1,5 mln. tegenover die t.z.t. ten laste zullen komen van de algemene reserve. In 2015 zal er vervolgens veel aandacht nodig zijn voor het werkelijk in elkaar vlechten van de drie bestaande organisaties, werkwijzen, culturen etc. (X € 1.000) Effect exploitatie Samenwerking Landgraaf-Brunssum 2015 2016 2017 2018 250 500 750 1.000 Informatisering & automatisering Om de dienstverlening en bedrijfsvoering te verbeteren dient de informatievoorziening op orde te zijn. Hiervoor wordt onder andere uitvoering gegeven aan het Nationaal Uitvoeringsprogramma e-Overheid (NUP). De in dit programma opgenomen bouwstenen zorgen ervoor dat de basis van de informatievoorziening op orde komt. Deze adequate informatievoorziening stelt ons ook in staat goede dienstverlening te leveren en efficiënte bedrijfsvoering te organiseren. Dit wordt verder bereikt door het implementeren van een samenhangend systeem van functionaliteiten (software, processen). Deze functies verbinden de processystemen van de vakafdelingen met het portaal van de dienstverlening. Deze samenhang wordt aangeduid als midoffice. Dit midoffice bestaat uit diverse functies (klantcontacten, documenten en zaken) die volgens de oorspronkelijke planning in 2014 ingevoerd zouden worden. Het aanbestedingstraject is in 2013 afgerond en ambtelijk is de keuze voor de oplossingen gemaakt. Met het oog op de oprichting van de bestuursdienst is de gunning echter onhold gezet. Naar aanleiding van een extern deskundigenonderzoek is een advies afgegeven om de Landgraafse aanbesteding niet door te zetten, met het oog op het zaakgericht werken binnen de bestuursdienst io. In het plan van aanpak bestuursdienst io. is digitaal zaakgericht werken als speerpunt benoemd. Paragraaf 2.2.2 Bedrijfsvoering 125 Omschrijving actueel kader Actualiteit Informatiebeleid Landgraaf 2012-2015 2012 Wat willen we bereiken? We willen een tweetal doelen bereiken: Allereerst willen we de Informatie- en automatiseringshuishouding op orde brengen en houden. Tweede doelstelling is het blijven leveren van een optimale dienstverlening die voldoet aan de eisen van deze tijd (denk hierbij ook aan de digitale dienstverlening). Wat gaan we daarvoor doen in 2015? In 2015 hebben we twee speerpunten binnen de uit te voeren activiteiten. Allereerst blijven we de bouwstenen voor de basisvoorzieningen invoeren in combinatie met het blijvend participeren in het ondersteuningsprogramma I-NUP. Dit speerpunt gaat onverminderd door. Het tweede speerpunt is de invoering van het midoffice ter ondersteuning van het digitaal zaakgericht werken. Prestatie indicatoren voor 2015 Norm P1 Volgens wettelijke kaders en planning oa. Bouwstenen ingevoerd ingevoerd E-herkenning, BGT en de koppeling met het nieuwe handelsregister P2 Gefaseerde invoering functies midoffice Door het on-hold zetten is de eerder gestelde norm niet gehaald en zal binnen de bestuursdienst io. een nieuw plan van aanpak opgesteld dienen te worden. Implementatie hiervan in 2015 ev. Toelichting P1: de ambitie is eind 2016 alle bouwstenen van het NUP te hebben ingevoerd. Toelichting P2: de ambitie is eind 2015 plan van aanpak en verwerving midoffice gereed te hebben. Planning en control Centrale doelstelling van alle activiteiten die we in het kader van de planning & controlcyclus uitvoeren is het “in control” geraken en blijven van de organisatie. We zijn als gemeente in control indien we een redelijke mate van zekerheid hebben over het bereiken van: – de strategische ambities; – de programmadoelen en effecten; – de prestaties zoals opgenomen in de 2e W van de programma's; – effectiviteit en efficiëntie in de bedrijfprocessen; – betrouwbaarheid van de financiële informatieverzorging; – naleving van relevante wet- en regelgeving. Voor wat betreft de planning en control 2015 licht de focus op de Bestuurdienst Landgraaf Brunssum. Met de start in 2015 zullen de financiële/planning en control afdelingen van Landgraaf en Brunssum worden samengevoegd. Specifiek voor planning en control zullen de voorstellen zoals deze nu worden uitgewerkt in de praktijk ten uitvoer komen. De voorstellen beogen te komen tot standaardisatie van zowel de planning en control cyclus alsook financieel beleid. Pas dan kan een bijdrage worden geleverd aan de verwachte besparingen. Paragraaf 2.2.2 Bedrijfsvoering 126 Het opgaan van de beide gemeentelijke organisaties in de Bestuursdienst verandert niets aan de centrale doelstelling van de planning en control cyclus en dat is het streven om “in control” te geraken en te blijven. De Bestuursdienst zal voor de gemeente Landgraaf een redelijke mate van zekerheid moeten weten te bereiken voor: - de strategische ambities; - de programmadoelen en effecten; - de prestaties zoals opgenomen in de 2e W van de programma’s; - effectiviteit en efficiëntie in de bedrijfsprocessen; - betrouwbaarheid van de financiële informatieverzorging; - naleving van relevante wet –en regelgeving. Wat willen we bereiken? De uiteindelijke doelstellingen van de gemeente Landgraaf zullen met het overdragen van de uitvoering van de planning en control naar de Bestuursdienst Landgraaf-Brunssum niet anders zijn dan voorheen. In feite is dit een opdracht aan de Bestuursdienst en dat betekent: - een efficiënte planning en control, ontdaan van dubbele en/of organisatie verstarrende beheersmaatregelen met een betere balans tussen zogeheten harde (o.a. functiescheiding) en zachte beheersmaatregelen (o.a. cultuur, opleiding). - Een planning en control waarin risicomanagement volledig is geïntegreerd. - Een planning en control die invulling geeft aan de informatiebehoefte van zowel raad, college als lijnmanagement van de organisatie. - Een planning en control die niet instrumenteel is maar primair ten dienste staat van de realisatie van prestaties en de beoogde maatschappelijke effecten. - Een planning en control die zo optimaal mogelijk wordt ondersteund met digitale hulpmiddelen zowel voor wat betreft verzamelen van gegevens als ten behoeve van het uitvoeren van de workflow. - Een integrale planning en control, zo veel als mogelijk ontdaan van de functionele verkokering in zowel kaderstelling, advisering, ondersteuning alsook toetsing. Wat gaan we daarvoor doen in 2015? Het begrotingsjaar 2015 is weliswaar structureel sluitend, de meerjarenraming 2016 – 2018 is dat zeer zeker nog niet. Daar komt bij dat de mogelijkheden om tot bezuinigingen te komen steeds verder uitgeput raken. Het traject Zero Based Budgeting (ZBB) is doorgevoerd en verwerkt in de meerjarenraming en zal jaarlijks worden herhaald. Daarmee wordt voorkomen dat weer lucht in de budgetten komt. Een belangrijke opgave in 2015 voor planning en control ligt na de start van de Bestuursdienst. De gemeenten Landgraaf en Brunssum hebben hun eigen planning en controlcyclus alsook financieel beleid. Samenwerken in de bestuursdienst zal moeten leiden tot een maximale standaardisatie. In 2014 hebben medewerkers planning en control daartoe voorstellen uitgewerkt. De planning en control documenten evenals de financiële beleidsnota’s vormen onderdeel van de gemeenschappelijke regeling bestuursdienst Landgraaf-Brunssum. De gemeenschappelijke regeling bestuursdienst Landgraaf Brunssum bevat in relatie tot planning en control cyclus de volgende onderdelen: - Kadernota - Programmabegroting - Raadsrapportage - Financiële slotrapportage - Programmaverantwoording (jaarverslag en jaarrekening) Paragraaf 2.2.2 Bedrijfsvoering 127 Het begrotingsproces begint met een schets van de verwachte financiële ontwikkelingen, de uitgangspunten voor het opstellen van de nieuwe begroting en indien mogelijk een lijst met uitvoerbare beleidsalternatieven in de Kadernota. De Kadernota is de basis voor de het opstellen van de ontwerpbegrotingen. De raad wordt in de gelegenheid gesteld om bij de beschouwingen nog invloed uit te oefenen. Tot zover geen afwijking ten opzichte van het huidige proces met dien verstande dat er geen apart beleidsalternatievenplan meer komt. In Landgraaf is het vervolgens gebruikelijk dat het college 3X per jaar, via 2 raadsrapportages en het jaarverslag, volledige verantwoording aflegt. Dat aantal gaat terug naar 2 X per jaar en wel één raadsrapportage over de periode t/m mei en het jaarverslag waarbij verantwoording wordt afgelegd over zowel beleidsmatig als financiële doelstellingen. Aan het einde van het jaar wordt aan de raad nog een financiële slotrapportage aangeboden. Deze zal beleidsarm zijn, aangezien beleidsverantwoording via het jaarverslag wordt afgelegd. Afronding van de P&C cyclus is tenslotte de programmaverantwoording met als onderdelen het jaarverslag en de jaarrekening waarbij de programmaverantwoording z.s.m. na einde jaar zal plaatsvinden en daardoor noodgedwongen wordt losgekoppeld van de financiële verantwoording die mede afhankelijk is van de jaarrekeningen van de diverse gemeenschappelijke regelingen. Ten aanzien van financieel beleid zal eveneens gestreefd worden naar uniformiteit. Op dit moment hebben de afzonderlijke gemeenten hun eigen financiële beleidsnota’s. In 2015 zal worden gestart met zoveel als mogelijk samenvoegen van deze financiële beleidsnota’s. Prestatie indicatoren voor 2015 Norm P1 Een sluitende meerjarenbegroting 2016 Structureel in evenwicht P2 Een uniform financieel kader bestuursdienst Eind 2015 P3 Een geüniformeerde P&C cyclus Begin 2015 Een geïntegreerde financiële administratie* Eind 2015 P4 *) onder voorbehoud van start bestuursdienst per 1-1-2015. Huisvesting De ambtelijke huisvesting bestaat uit de locaties Raadhuis, Voltastraat (Beheer Openbare Ruimte), Emile Erensplein en een aantal verdiepingen in het Rabobankgebouw (Pucciniplein). Voor al deze locaties zal de huisvesting in ieder geval moeten voldoen aan de arbo wetgeving. Een vastgestelde huisvestingsvisie ontbreekt, maar dankzij een forse toename van mogelijkheden rondom het virtueel werken (plaats onafhankelijk) zijn er wel ontwikkelingen die invloed hebben op de huisvesting. Ook de samenwerkingsverbanden hebben hun invloed op de huisvesting. Omschrijving actueel kader Actualiteit Reguliere Arbo wetgeving Wat willen we bereiken? We willen een adequate en tegelijkertijd efficiënte (m2) huisvesting voor alle medewerkers. Paragraaf 2.2.2 Bedrijfsvoering 128 Wat gaan we daarvoor doen in 2015? Om efficiënter gebruik te kunnen maken van de beschikbare m2 zal verder onderzoek plaatsvinden naar de mogelijkheden van thuiswerken, werkplekdeling etc. We zullen in 2015 huisvestingskeuzes moeten maken. Die keuzes hangen o.a. af van de samenwerkingsverbanden zoals PIT, TSIC, GBRD en de bestuurdienst Landgraaf-Brunssum. Deze keuzes zullen bestuurlijk worden gemaakt en het facilitair bedrijf zal hierin volgen. Het gebruiken van eigen gebouwen heeft de voorkeur tegenover het huren van derden. Afhankelijk van het tempo waarin de ambtelijke fusie tussen Landgraaf en Brunssum zal ingaan zal er een verdeling moeten plaatsvinden van de afdelingen van deze gemeenten over de ambtelijke gebouwen. Dit zal de nodige verhuisbewegingen met zich meenemen en tevens een aantal bouwkundige aanpassingen noodzakelijk maken. Voorop blijft staan dat er zo efficiënt mogelijk zal moeten worden omgegaan met de m2 rekening houdende met de arbo normen. Meer ambtelijke gebouwen zal ook meer logistieke afstemming betekenen en dit vraagt de nodige aandacht aan de voorkant. Wat mag het kosten? (x € 1.000) 2015 2016 2017 2018 16.572 16.749 16.902 17.151 1.044 1.054 1.065 1.075 0 0 0 0 kpl Personeel - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten 8.478 7.954 7.970 8.056 26.094 25.756 25.937 26.282 -455 -461 -466 -472 - Verdeling kostenplaats -25.639 -25.295 -25.471 -25.811 Totaal baten: -26.094 -25.756 -25.937 -26.282 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 Saldo kpl Personeel 0 0 0 0 - Directe salarislasten 703 703 703 703 - Overige directe lasten 794 545 546 547 Totaal lasten: - Directe baten kpl Bedrijfsvoering - Kapitaallasten 9 9 3 0 40 40 40 40 1.546 1.297 1.292 1.290 0 0 0 0 - Verdeling kostenplaats -1.546 -1.297 -1.292 -1.290 Totaal baten: -1.546 -1.297 -1.292 -1.290 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 Saldo kpl Bedijfsvoering 0 0 0 0 - Indirecte lasten Totaal lasten: - Directe baten Paragraaf 2.2.2 Bedrijfsvoering 129 (x € 1.000) 2015 2016 2017 2018 - Directe salarislasten 181 181 181 181 - Overige directe lasten 871 656 656 656 - Kapitaallasten 258 243 198 193 0 0 0 0 1.310 1.081 1.036 1.031 kpl Huisvesting - Indirecte lasten Totaal lasten: - Directe baten -87 -87 -87 -87 - Verdeling kostenplaats -1.223 -997 -958 -955 Totaal baten: -1.310 -1.083 -1.044 -1.042 Saldo nieuw beleid 0 2 8 11 Saldo Kpl Huisvesting 0 0 0 0 - Directe salarislasten 1.501 1.501 1.501 1.501 - Overige directe lasten 2.091 2.066 2.075 2.075 206 189 125 104 0 0 0 0 3.797 3.755 3.701 3.679 -454 -454 -454 -454 - Verdeling kostenplaats -3.344 -3.341 -3.322 -3.337 Totaal baten: -3.797 -3.794 -3.775 -3.790 Saldo nieuw beleid 0 39 74 111 Saldo kpl Facilitaire middelen 0 0 0 0 50 50 50 50 109 110 110 111 - Kapitaallasten 66 64 62 60 - Indirecte lasten 99 99 99 99 324 323 321 320 0 0 0 0 - Verdeling kostenplaats -324 -323 -321 -320 Totaal baten: -324 -323 -321 -320 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 Saldo kpl Tractie 0 0 0 0 kpl Facilitaire middelen - Kapitaallasten - Indirecte lasten Totaal lasten: - Directe baten kpl Tractie - Directe salarislasten - Overige directe lasten Totaal lasten: - Directe baten Toelichting De lasten binnen de kostenplaats personeel bestaan o.a. uit: salarislasten personeel, reis- en verblijfkosten, inhuur, ww lasten en het gedecentraliseerd opleidingsbudget. De stijging van de lasten wordt veroorzaakt door een jaarlijkse indexatie van 1,75%. Deze is bedoeld voor het opvangen CAO-stijgingen en stijgingen van werkgeverspremies. Paragraaf 2.2.2 Bedrijfsvoering 130 De lasten binnen de kostenplaats bedrijfsvoering bestaan o.a. uit: Personeelswerving & -selectie, functiewaarderingen, intern mobiliteitsbureau, centrale opleidingsbudget, arbodienst, organisatieontwikkeling, salarisadministratie en verzekeringen. Binnen de kostenplaats huisvesting zijn de lasten en baten van de huisvesting opgenomen voor de locaties Raadhuis, Voltastraat, Emile Erensplein en Pucciniplein. De afname van de lasten vanaf het jaar 2016 heeft voornamelijk betrekking op het aflopende huurcontract van het Rabobankgebouw aan het Pucciniplein. De lasten binnen de kostenplaats facilitair bestaan o.a. uit telefonie, schoonmaak, catering, kantoorbenodigdheden en ict. Hierin zijn ook de lasten en opbrengsten van de facilitaire ondersteuning t.b.v. o.a. ISD-BOL en GBRD opgenomen. De lasten binnen de kostenplaats tractie betreffen voornamelijk de lasten inzake het gemeentelijk wagenpark (inclusief scooters). Wat zijn de risico's? Nr. Majeure risico’s Beheersmaatregel Impact Kans Risicobedrag (max.risico) 1. Ad-hoc besluitvorming Opstellen van een visie t.a.v. (uitgangspunten) op (kans*impact) Nvt Nvt Nvt € 245.000 50% € 122.500 € 250.000 50% € 125.000 samenwerkingsverbanden samenwerking gericht op beheersing en invloed. 2. Groeiende mis-match Continueren van acties tussen huidige en opgenomen in Strategische benodigde kennis/ personeelsplanning. vaardigheden medewerkers 3. Niet volledig realiseren Toepassen van goed financiële taakstelling bij vacature-management en vertraging Bestuursdienst slimme inhuur van derden. Landgraaf – Brunssum 4. De gevolgen van de Kijken naar de huisvesting kunnen samenwerking en de P.M. P.M. P.M. P.M. leiden tot knelpunten qua mogelijkheden met wetgeving, extra kosten Brunssum. en leegstand. 5. Het ontbreken van een Bij een nieuw op te richten beveiligingsfunctionaris bestuursdienst borgen dat in een omgeving die deze functie (structureel) steeds meer digitaliseert. wordt ingevuld. Totaal risicobedrag € 247.500 Toelichting risico’s 1. Door het ontbreken van een structurele visie ten aanzien van samenwerkingsverbanden kan het voor komen dat suboptimale samenwerkingsverbanden. Paragraaf 2.2.2 Bedrijfsvoering Dit beslissingen kan zich worden voordoen genomen indien bij gefocused het aangaan wordt 131 op van kleine samenwerkingsverbanden waarbij het grote geheel uit het oog verloren wordt. Het op afstand plaatsen wordt ervaren als minder invloed hebben op de dienstverlening. Zo kan bijvoorbeeld Parkstad IT ertoe leiden dat oplossingen voor ontstane problemen niet direct opgelost kunnen worden hetgeen effect kan hebben ook voor de directe dienstverlening. Een structurele visie over de core-business waarin ook uitgangspunten worden opgenomen gericht op beheersing en invloed kan hierin helpen. Deze dient elke keer als basis gehanteerd te worden voor een integraal afwegingsbesluit bij het aangaan van samenwerkingsverbanden. Daarnaast dient het naleven van het DVO- contractmanagement gevolgd en tussentijds geëvalueerd te worden. 2. Gezien de verdere digitalisering ontstaat er een steeds grotere kloof tussen de aanwezige kennis en vaardigheden binnen het personeelsbestand en het gewenste niveau van de medewerkers. Daarnaast speelt mee dat er binnen een aantal jaren een tweetal pieken onstaat (2017 en 2019) waarin een aantal mensen uitstroomt qua leeftijd. Om dit kennistekort c.q. -verlies tijdig te kunnen opvangen is het noodzakelijk om nu al te starten met het opleiden en/of inwerken van personeel. Dit leidt tot extra kosten waarbij wordt ingeschat dat het ongeveer 10% van het personeel betreft en hiervoor gemiddeld 10% van de productieve uren per medewerker benodigd is. Om dit productieverlies (ca 2,8 fte) te kunnen opvangen is een inhuurbedrag van maximaal € 170.000 benodigd. Inhuur zou in dit geval uitsluitend voor incidentele werkzaamheden hoeven plaats te vinden. Aan opleidingskosten zal dit ongeveer 25% (€ 75.000) van het huidige budget bedragen. Deze bedragen zullen primair uit de reguliere budgetten geput kunnen worden. We dienen rekening te houden met het risico van overschrijden. We schatten in dat dit 50% is van het totale bedrag. 3. De totale taakstelling is € 250.000 in 2015. We schatten in dat we 50% van de taakstelling kunnen opvangen met de genomen maatregel. 4. Zodra de huurovereenkomst van het Pucciniplein eindigt dienen de daar gehuisveste medewerkers naar een andere locatie overgeplaatst te worden. Dit kan leiden tot een overschrijding van de minimale norm (m2) van een werkplek in het gemeentehuis. Aan de andere kant kan leegstand optreden (bv pand Emile Erensplein) indien ruimte niet meer wordt afgenomen door een gemeenschappelijke regeling. 5. Het uitvoeren van de acties uit het beveiligingsplan worden als gevolg van de uitstroom van de beveiligingsfunctionaris niet meer structureel geborgd. Capaciteit voor beveiliging is noodzakelijk binnen de gemeente die in toenemende mate afhankelijk is van digitale systemen. Paragraaf 2.2.2 Bedrijfsvoering 132 2.2.3 Financiering Algemeen De uitgangspunten voor het financiële beleid, waaronder de financiering, zijn vastgelegd in de “Financiële Beheersverordening 2013” die de gemeenteraad heeft vastgesteld op 20 december 2012. Daarnaast heeft het college op 12 september 2006 een “besluit beleidsregels publieke taak 2006” vastgesteld en is op 3 maart 2009 het "Treasurystatuut gemeente Landgraaf 2009" door het college geactualiseerd. In dit treasurystatuut zijn de beleidsmatige uitgangspunten, doeleinden, organisatorische en financiële kaders, de informatievoorziening en de administratieve organisatie op het gebied van de financiering vastgelegd. Landgraaf hanteert als algemeen uitgangspunt een risicomijdend financieringsbeleid dat volledig binnen de kaders van de wet Fido past. In deze paragraaf worden de plannen voor de treasury- of financieringsfunctie aangegeven. Voornaamste uitgangspunt is het beheersen van risico’s. Hiervoor worden in de Wet Fido (Financiering decentrale overheden) twee kwalitatieve randvoorwaarden genoemd voor het financieringsbeleid, t.w.: - het aangaan en verstrekken van geldleningen en ook het verlenen van garanties is slechts - tijdelijke uitzettingen en derivaten moeten een prudent karakter hebben en niet gericht zijn op het toegestaan voor de uitoefening van de publieke taak; genereren van inkomsten door het lopen van overmatige risico's. Dit betekent onder meer ook dat bankieren niet is toegestaan. Risicobeheer Met risico’s worden bedoeld renterisico’s, kredietrisico’s, liquiditeitenrisico’s, koersrisico’s en debiteurenrisico’s. Om het risico in algemene zin in te perken dient de uitvoering van de financieringsfunctie alleen de publieke taak. Op 12 september 2006 is daarom een “besluit beleidsregels publieke taak 2006” vastgesteld. Het beheersen van risico’s komt tot uitdrukking via het gebruik van de instrumenten kasgeldlimiet en renterisiconorm. Beide instrumenten hebben tot doel het renterisico te begrenzen dat verbonden is aan de financiering door middel van korte en lange schuld. Renterisico op vlottende schuld Om het renterisico op de netto vlottende schuld te beheersen mogen gemeenten voor hun financieringsbehoefte niet onbeperkt kort geld aantrekken. Het aantrekken van kort geld is normaliter goedkoper dan lang geld, maar is ook sterker aan fluctuaties onderhevig. De maximaal toegestane netto vlottende schuld wordt bepaald door de zgn. kasgeldlimiet. Voor 2015 komt de kasgeldlimiet voor Landgraaf neer op: (a) Omvang van de programmabegroting per 1-1-2015 : (b) Bij ministeriële regeling vastgesteld percentage : Toegestane kasgeldlimiet voor 2015(a) x (b) : € 116.625.237 8,5 % € 9.913.145 De kasgeldlimiet wordt aan het begin van het dienstjaar vastgesteld en geldt voor het gehele jaar. De gemiddelde netto vlottende schuld afgezet tegen de kasgeldlimiet bedroeg de afgelopen perioden: Paragraaf 2.2.3 Financiering 133 Periode Gemiddelde netto vlottende Kasgeldlimiet Ruimte binnen de schuld (- = overschot) 1e kwartaal 2013 2e kasgeldlimiet 8.958.000 8.806.000 -152.000 kwartaal 2013 10.078.000 8.806.000 -1.272.000 3e kwartaal 2013 8.258.000 8.806.000 +548.000 4e kwartaal 2013 7.917.000 8.806.000 +889.000 kwartaal 2014 10.289.000 8.847.000 -1.442.000 2e kwartaal 2014 7.842.000 8.847.000 +1.005.000 1e Elk kwartaal toetsen we de werkelijke liquiditeitspositie aan de kasgeldlimiet. Als we de kasgeldlimiet gedurende twee achtereenvolgende kwartalen overschrijden melden we dit bij de provincie. Overschrijden we de kasgeldlimiet drie kwartalen op rij dan moeten we via een plan van aanpak aantonen dat we de korte financiering terugbrengen binnen de norm van de kasgeldlimiet. Uit dit plan kan blijken dat de overschrijding maar tijdelijk is, zodat we de overschrijding zonder maatregelen kunnen oplossen. Is de overschrijding echter structureel dan zal dit moeten leiden tot het aflossen van kort geld c.q. het consolideren door middel van het aantrekken van vaste geldleningen. Uit vorenstaande tabel blijkt dat onze liquiditeitsbehoefte in de achterliggende kwartalen nagenoeg altijd binnen de kasgeldlimiet is gebleven. De overschrijdingen zijn van tijdelijke aard geweest en in juli 2014 is de financieringsbehoefte zelfs weer aanzienlijk afgenomen o.a. als gevolg van de uitbetaling van het BCF (€ 4,8 mln.) en uitkering aandelen Attero (0,75 mln). Een verplichte consolidatie is daarom op korte termijn nog niet nodig. De verwachte behoefte aan liquide middelen baseren we op de liquiditeitenplanning, die we periodiek actualiseren. Vanuit die planning houden we rekening met een stijgende liquiditeitsbehoefte. Vooralsnog is in de meerjarenbegroting rekening gehouden met een nieuwe vaste geldlening van € 1 miljoen in de jaren 2014 tot en met 2018 en aanvullend een extra vaste geldlening van € 5 miljoen in 2015. Leningen worden aangetrokken als totaalfinanciering voor de financieringsbehoefte van de gemeente in totaliteit. Door de toenemende behoefte aan liquide middelen verwachten wij in 2015 geen (tijdelijke) overschotten aan liquide middelen. Derhalve is in de begroting 2015 geen raming opgenomen wegens rentebaten. Renterisico op vaste schuld De renterisiconorm is bestemd om het renterisico op de vaste schuld inzichtelijk te maken. We streven naar een zodanige opbouw van de leningenportefeuille dat we het renterisico op de vaste schuld als gevolg van renteaanpassingen en herfinanciering van leningen voldoende beperken door een zo groot mogelijke spreiding van het renterisico op de vaste schuld over de jaren. Daardoor werkt een wijziging in de rentestand vertragend door op de rentelasten en rentebaten in enig jaar. Voor het bepalen van het renterisico zijn twee variabelen van belang, n.l. de jaarlijks verplichte aflossingen en de renteherzieningen. De renterisiconorm houdt in dat de jaarlijks verplichte aflossingen en renteherzieningen van vaste schuld samen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Uit de navolgende berekening blijkt, dat Landgraaf ten aanzien van het renterisico – ook in meerjarenperspectief – ruimschoots binnen de wettelijk vastgestelde norm blijft. Paragraaf 2.2.3 Financiering 134 bedrag in € Berekening renterisico op vaste schuld 2015 2016 2017 2018 0 0 0 0 1. renteherziening op huidige vaste schuld. 2. aflossingen op huidige vaste schuld. 1.207.161 1.343.715 1.280.271 1.216.826 3. renterisico op vaste schuld (1+2) 1.207.161 1.343.715 1.280.271 1.216.826 116.625.237 113.764.058 109.537.557 108.044.741 Berekening renterisiconorm. 4a begrotingstotaal per 1 januari. 4b bij ministeriële regeling vastgesteld %. 4. renterisiconorm (4a*4b/100) 20 20 20 20 23.325.047 22.752.812 21.907.511 21.608.948 * Toets renterisiconorm. 3. renterisico op vaste schuld. 1.207.161 1.343.715 1.280.271 1.216.826 4. renterisiconorm. 23.325.047 22.752.812 21.907.511 21.608.948 5. ruimte onder renterisiconorm (4-3) 22.117.886 21.409.097 20.627.240 20.392.122 Kredietrisico's Dit betreft de risico’s op een waardedaling van verstrekte kredieten ten gevolge van het niet (tijdig) na kunnen komen van de verplichtingen door de tegenpartij. Om deze risico's te beperken worden leningen en garanties alleen verstrekt aan organisaties die voldoen aan de "uitvoeringsregels publieke taak ten behoeve van het verstrekken van leningen en garanties door de gemeente Landgraaf". In het navolgende overzicht zijn de verstrekte geldleningen weergegeven. Omschrijving Rente % verstrekte geldlening Boekwaarde Aflossing Boekwaarde Jaar van 1-1-2015 2015 31-12-2015 laatste aflossing Schutterij St. Joseph. Nvt PH Des. Nvt € Sociale Krediet- en Schuldhulpverlening. Nvt € 90.684 € Vordering op vordering op Enexis B.V. Nvt € 3.434,266 € € 3.534.946 € 3.996 € 3.530.950 Totaal - € 1.996 € 1.996 € 0 2015 8.000 2.000 € 6.000 2018 0 € 90.684 - 0 € 3.434.266 2019 € Op basis van het besluit "beleidsregels publieke taak geldleningen en garanties 2003" zijn leningen verstrekt aan de schutterij St. Joseph in 2006 en aan PHDes in 2008. Beide leningen dienen te worden afgelost in 10 jaarlijkse termijnen. - De sociale krediet- en hulpverlening betreft een in 2005 verstrekte achtergestelde lening aan de Kredietbank Limburg in verband met deelname aan de Gemeenschappelijke Regeling Sociale Kredietverlening en een aanvullende lening hiervoor in 2010. - Als onderdeel van de aandelenverkoop Essent ontstond een nieuwe vordering, namelijk op Enexis B.V. De vordering heeft het karakter van een verstrekte lening, een zogenaamde aandeelhouderslening. De aflossingsmomenten liggen vast in een overeenkomst. Verder is aan de Stichting Sporthal Strijthagen in 1996 een lening verstrekt van € 340.335. Deze lening is in 2011 als financieel actief afgeboekt. De openstaande vordering staat sinds 2011 op de balans als vordering onder debiteuren. Voor de betaling van de laatste termijn van in totaal € 9.750 is een betalingsregeling getroffen. Paragraaf 2.2.3 Financiering 135 Naast deze verstrekte gelden heeft de gemeenteraad eind 2009 besloten tot een structurele uitzetting van € 20 miljoen van de ontvangen gelden bij verkoop van de aandelen Essent NV. In totaal is begin december 2009 € 27 miljoen ontvangen van RWE. Van deze € 27 miljoen is € 7 miljoen gereserveerd voor de gemeentelijke financiering in plaats van het aantrekken van een vaste geldlening en is € 20 miljoen belegd bij APG Investment Services (APG IS). Gekozen is voor looptijden van 7, 10 en 15 jaar. Deze mix van looptijden levert een rendement op van 4,17% jaarlijks. Op het einde van de looptijd valt telkens een deel van de belegging vrij en kan overwogen worden om verder te beleggen danwel in te zetten voor de eigen financiering. De gehele belegging is Fido en Ruddo proof. Op wijzigingen in ratings van de afzonderlijke obligatieleningen zal APG-IS anticiperen. Liquiditeitenrisico’s Dit betreft de risico’s van mogelijke wijzigingen in de liquiditeitenplanning en meerjareninvesteringsplanning waardoor financiële resultaten kunnen afwijken van de verwachtingen. De liquiditeitenplanning wordt periodiek geactualiseerd zodat tijdig op de te verwachten financieringsbehoefte kan worden geanticipeerd. In de financieringsbehoefte wordt zoveel mogelijk voorzien door het aantrekken van kort geld. In de begroting is voor zover nodig rekening gehouden met het aantrekken van nieuwe vaste financieringsmiddelen. Als uitgangspunt hiervoor is de liquiditeitenplanning gekozen, waarin rekening is gehouden met de investeringsbudgetten en meerjareninvesteringsplannen. Vanaf 2015 verwachten wij maximaal met kort geld te moeten financieren en is bovendien in de meerjarenbegroting rekening gehouden met een jaarlijkse nieuwe vaste geldlening van € 1 miljoen voor de jaren 2015 tot en met 2018 en aanvullend een extra vaste geldlening van € 5 miljoen in 2015. Koersrisico’s Dit betreft het risico dat de financiële activa van de gemeente in waarde verminderen door negatieve koersontwikkelingen. De financiële vlottende activa van de gemeente omvatten rekening-courant gelden en eventueel daggelden en deposito’s. De vaste financiële activa bestaan enerzijds uit aandelenbezit en deelnames in gemeenschappelijke regelingen en anderzijds uit aan derden verstrekte leningen. Onderstaand overzicht bevat de boekwaarden per 1-1-2015 van het aandelenkapitaal van de gemeente. Omschrijving Aantal aandelen Boekwaarde 1-1-2015 Afvalverwerking Limburg Nazorg BV. 1.000 € 454 NV Reinigingsdienst RD4. 3.766 € 17.089 103.253 NV Bank Nederlandse Gemeenten. 41.301 € NV Industriebank Limburg. 59 € 6.693 NV Waterleidingmaatschappij Limburg. 13 € 58.991 Licom NV. 10.907 € 2 610.198 € 610.198 Vordering op Enexis. 82 € 82 Verkoop Vennootschap B.V. 82 € 82 Enexis Holding N.V. Vordering op Verkoop Vennootschap B.V. 610.200 € 1.630.656 CBL Vennootschap B.V. 82 € 82 Claim Staat Vennootschap B.V. 82 € 82 Totaal € 2.427.664 De aandelen zijn opgenomen tegen verkrijgingsprijs. Omdat er geen sprake is van op de beurs verhandelbare aandelen is het koersrisico beperkt tot een eventuele noodzakelijke afwaardering van de Paragraaf 2.2.3 Financiering 136 boekwaarde. De tweede tranche van het aandelenkapitaal in Licom NV is in 2011 afgewaardeerd op € 1 Voor de eerste tranche was dit al gebeurd, zodat het totale aandelenkapitaal in Licom NV daarmee uitkomt op € 2. Debiteurenrisico’s Dit betreft het risico dat we vorderingen op debiteuren niet kunnen innen en dus moeten afboeken. De gemeente kent duidelijk vastgelegde en vastgestelde invorderingsmaatregelen. Voor vorderingen die we, ook na aanmaning en ingebrekestelling, niet via het minnelijke traject kunnen innen, starten we een dwanginvorderingstraject. Publiekrechtelijke vorderingen (leges, marktgeleden en lijkbezorgingsrechten) stellen wij in handen van de belastingdeurwaarder van BsGW. Civielrechtelijke vorderingen stellen wij in handen van een gerechtsdeurwaarder. Ter afdekking van mogelijke oninbare vorderingen hebben we een voorziening gecreëerd. Jaarlijks beoordelen we de debiteuren opnieuw en passen we de voorziening indien nodig aan. In de (meerjaren)begroting hebben we een structurele storting in de voorziening dubieuze debiteuren opgenomen. Met betrekking tot de debiteuren Sociale Zaken vinden er bestandsanalyses per debiteurengroep plaats en is een voorziening gecreëerd voor dubieuze debiteuren. Jaarlijks beoordelen we of de voorziening toereikend is om toekomstige oninbaarheid van vorderingen op te kunnen vangen. Leningenportefeuille Jaarlijks lichten we het gehele leningenbestand door op mogelijkheden tot vervroegde aflossing of herfinanciering tegen lagere rente. Afhankelijk van de aflossingsmogelijkheden van een lening, de rente van de bestaande lening, de boete bij vervroegde aflossing, de verwachte rente van een nieuwe lening bij herfinanciering en de ingeschatte financieringsbehoefte besluiten we een lening al dan niet vervroegd af te lossen of te herfinancieren. Het verwachte verloop van het leningenbestand is als volgt: Boekwaarde Opname in Reguliere 1-1-2015 2015 aflossing in Vervroegde € 5.663.262 € 6.000.000 - € 1.157.161 € 0 € 10.506.101 € 5.663.262 € 6.000.000 - € 1.157.161 € 0 €10.506.101 2015 Leningen o/g gemeente. Boekwaarde aflossing 31-12-2015 2015 Totaal gemeentelijke financiering. In 2015 zijn er voor het huidige leningenbestand geen extra aflossingsmogelijkheden terwijl er ook geen renteherzieningen plaatsvinden. In de begroting is rekening gehouden met het aantrekken van nieuwe vaste financieringsmiddelen als gevolg van de toenemende liquiditeitsbehoefte m.n. veroorzaakt door voorgenomen investeringen. Kasbeheer Dit betreft het beheer van saldi en liquiditeiten voor een periode korter dan één jaar. In overeenstemming met de bepalingen van het treasurystatuut worden de volgende uitgangspunten en limieten gehanteerd: - de kasgeldlimiet wordt niet overschreden; - de - vastgestelde kredietlimieten op de diverse rekening-courantrekeningen; - renteoptimalisering door compensatie bij de rekeningen bij de BNG. toegestane korte termijnproducten zijn: rekening-courantkrediet, daggelden kasgeldleningen; Paragraaf 2.2.3 Financiering 137 en Als uitgangspunt geldt verder, dat zoveel mogelijk het contante geldverkeer wordt beperkt en de elektronische betaalvormen worden gestimuleerd. Voor het beheer van de financiële middelen houdt de gemeente Landgraaf een rekening-courant aan bij de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten en de Rabobank. De N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) fungeert als huisbank. De gemeente verricht haar betalingsverkeer volledig via elektronisch bankieren bij de BNG. Economische verwachtingen en rentevisie Economische verwachtingen Na enkele jaren van economisch zware tijden lijkt gelukkig wel sprake te zijn van een licht en voorzichtig herstel van de economie. Het aantal werklozen in Nederland is aan het eind van de zomer 2014 voor het eerst gedaald. Ook de huizenmarkt lijkt zich in de eerste helft van 2014 langzaam te herstellen. Het herstel is echter broos en zeker nog niet duurzaam. De verwachting van het Centraal Planbureau is dat de Nederlandse economie in 2014 met ¾ % zal stijgen. Voor 2015 verwacht het Centraal Planbureau een kleine voorzichtige groei van 1¼ %. Rentevisie De ECB zal een ruim monetair beleid blijven voeren. De lange rentetarieven zullen onder invloed van het gematigde economisch herstel naar verwachting gaan oplopen. Een 10 jaars staatslening wordt per ultimo 2014 geprognosticeerd op 2,5%. 1% Rente-indicator De onzekere ontwikkelingen op de financiële markten van de afgelopen tijd roepen ook vragen op over de gevolgen voor de gemeentelijke begroting indien de rentetarieven meer dan verwacht stijgen. Het leningenbestand van de gemeente bevat geen leningen waarvoor in de restant looptijden nog een renteherziening moet plaatsvinden. Voor het aantrekken van nieuwe vaste leningen is uitgegaan van lineaire leningen met een looptijd van 20 jaar en een renteniveau van 2,5%. Een stijging van het renteniveau met 1% heeft de volgende gevolgen in de meerjarenbegroting voor de rentelasten. Jaar Volume nieuwe 1% Extra Budgettaire last leningen rentelast begrotingsjaar * 2015 € 6.000.000 € 60.000 € 30.000 2016 € 1.000.000 € 10.000 € 63.500 2017 € 1.000.000 € 10.000 € 65.250 2018 € 1.000.000 € 10.000 € 66.750 * Voor de rentelast in de begroting gaan we uit van een half jaar rentelasten in het jaar waarin we de lening aangaan. Paragraaf 2.2.3 Financiering 138 2.2.4 Verbonden partijen Zoals verwacht hebben gemeenten bij het uitvoeren van taken in het kader van het sociaal domein de samenwerking opgezocht. Dit is ook logisch vanuit de gedachte dat schaalgrootte voordelen biedt. Voordelen die nodig zijn om de efficiencykortingen, die door het Rijk bij de overheveling van de bij de taken behoorde budgetten zijn toegepast, op te kunnen vangen. Het concrete aantal nieuwe verbonden partijen is nog niet bekend. Voor Landgraaf en Brunssum is de planning dat medio 2015 de bestuursdienst Landgraaf-Brunssum van start zal gaan. Daartoe zal per 1 januari 2015 een gemeenschappelijke regeling worden opgericht. Dit zal een nieuwe verbonden partij worden voor de beide gemeenten. Het beleid ten aanzien verbonden partijen is in 2013 geactualiseerd. Bij die actualisatie is de paragraaf verbonden partijen nadrukkelijk gekozen als plek in de planning en controldocumenten waarin alle ontwikkelingen ten aanzien van verbonden partijen zichtbaar worden. Met andere woorden, de toepassing van het beleid wordt via de paragraaf verbonden partijen gecommuniceerd naar de raad. Een verbonden partij is formeel een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente een financieel én een bestuurlijk belang heeft. Landgraaf kiest er bewust voor het begrip verbonden partijen in breder perspectief te bezien. Ook professionele welzijnsinstellingen die we (mede) financieren en die door hun activiteiten een bijdrage leveren aan de beoogde maatschappelijke doelen en effecten maken deel uit van de verbonden partijen en dus ook het kader waarmee we de activiteiten van deze partijen proberen te (be)sturen. Met het op afstand plaatsen van bepaalde gemeentelijke taken wordt de gemeente niet ontslagen van haar verantwoordelijkheid. Beleid Doelstelling van het beleid ten aanzien van verbonden partijen is dat het bestuur van de gemeente Landgraaf alle aan haar bestuurlijk en/of financieel verbonden partijen in de greep krijgt en houdt! Dat start bij het moment waarbij tot toetreding wordt besloten. Van belang is dat het vastgestelde beleid ten aanzien verbonden partijen ook daadwerkelijk wordt toegepast. Het feit dat het beleid als “gereedschapskist” is opgezet maakt het mogelijk dat het voor nagenoeg elke situatie kan worden gebruikt. Naarmate er minder maatregelen geëffectueerd zijn zal de sturings- en beheersingsrelatie met die verbonden partij minder stevig zijn. Of dat dan ook betekent dat sprake is van een groter risico dient in breder verband te worden beschouwd. Ook de feitelijke taak die de verbonden partij uit voert, het maatschappelijke belang van die taak en de gemeentelijke financiële bijdrage en financiële risico's van die verbonden partij zijn van invloed op het risicoprofiel van de verbonden partij. De kaders in de fase van totstandkoming zijn vooral gericht op de onderbouwing van het besluit tot deelname en de borging (opzet) van de noodzakelijke afspraken (maatregelen ten behoeve van sturing en beheersing). Zonder vastlegging van die afspraken is er in de fase van instandhouding niets om op terug te vallen. Dit deel van het toetsingskader heeft een uniform karakter. Deze kaders zijn nagenoeg allemaal relevant voor de op te richten of in deel te nemen verbonden partij ongeacht de juridische vorm. Het toetsingskader in de fase van totstandkoming zal gebruikt worden als ''checklist'' bij het formuleren van ontwerp besluiten tot deelname aan een verbonden partij. Ontwerpbesluiten die aan de raad worden voorgelegd. De raad kan dit zelfde toetsingskader gebruiken in haar controlerende functie. Ten opzichte van het kader in de fase van totstandkoming in het "oude" beleid is een aantal belangrijke onderdelen toegevoegd c.q. verschoven vanuit een ander kaderonderdeel. Paragraaf 2.2.4 Verbonden partijen 139 - indien sprake is van een groot publiek belang en een groot financieel belang dient de juridische vorm een publieke verbonden partij te zijn tenzij er specifieke redenen zijn om hiervan af te wijken. De keuze van een NV of BV enkel in geval er een prestatiecontract is opgesteld met daarin de doelstellingen vanuit de deelnemende gemeenten. - maatregelen in relatie tot de toezichthoudende rol dienen deel uit te maken van de gr- - geen raadsleden in dagelijks of algemeen bestuur. Op dit moment hebben raadsleden nog zitting overeenkomst c.q. de statuten, in het bestuur van ISD BOL. Dat blijft ook zo omdat anders de gr-overeenkomsten moeten worden aangepast en daar moeten alle deelnemende gemeenten toe besluiten, - in geval van meerdere participanten dienen géén gemeente-ambtenaren in het bestuur of enig toezichthoudend orgaan van de verbonden partijen deel te nemen. Als er geen tegenstrijdige belangen spelen, doordat de gemeente de enige deelnemer is, is het wel toegestaan. De kaders in de fase van instandhouding vormen het raamwerk aan de hand waarvan we periodiek de kwaliteit van de besturing en beheersing van de bestaande verbonden partijen kunnen beoordelen. In de fase van instandhouding richten de kaders zich dus vooral op de feitelijke werking van de eerder vastgelegde afspraken. Doen we ook datgene dat we met elkaar hebben afgesproken? Het kader bestaat uit een algemeen deel en een deel dat alleen wordt toegepast in het geval van verscherpt toezicht. Dit deel van het toetsingskader, in het bijzonder de kaders bij verscherpt toezicht, hebben meer het karakter van een gereedschapskist. Dat betekent dat niet iedere maatregel toepasbaar is voor iedere verbonden partij. Dat hangt af van de juridische rechtsvorm en natuurlijk ook van de afspraken die bij de oprichting of deelname aan die verbonden partij zijn geborgd. Het toetsingskader voor de fase van instandhouding zal periodiek worden gebruikt als raamwerk voor het beoordelen van de kwaliteit van de (aan)sturing en beheersing van de bestaande verbonden partijen. Het kan ook gebruikt worden als instrument voor het uitvoeren van nader onderzoek naar de sturing en beheersing van een individuele verbonden partij. Tenslotte kan het resultaat van de toepassing van dit toetsingskader ook gebruikt worden als eerste aanzet tot beëindiging van deelname in een verbonden partij. In het geactualiseerde beleid is in het kader van instandhouding een opsplitsing gemaakt tussen de onderdelen die liggen bij de gemeente en bij de verbonden partij. De reden om deze splitsing te maken ligt in het feit dat niet elke verbonden partij hetzelfde is. Voor de professionele welzijnsinstellingen zijn de kaders veelal in de subsidieverordening vastgelegd. Ook zijn enkele professionele instellingen van een dusdanig kleine omvang dat ze niet aan alle verplichtingen kunnen voldoen. Verscherpt toezicht op een verbonden partij is alleen dan aan de orde indien het (financiële) risico dat we lopen bij een verbonden partij hoog is of de raad verscherpt toezicht vanuit bestuurlijke overwegingen noodzakelijk acht. De evaluatie heeft aangetoond dat er weliswaar drie verbonden partijen onder verscherpt toezicht zijn geplaatst maar dat is niet altijd op basis van de gestelde criteria gebeurd. Ook is dit niet kenbaar gemaakt richting de verbonden partijen. Gevolg daarvan is dat de verbonden partijen ook niet weten wat ze extra moeten doen. Feit is dat met het opleggen van extra verplichtingen ook de andere deelnemende gemeenten moeten instemmen. Lukt dat niet dan zal het beleid van Landgraaf geen effect sorteren. In het geactualiseerde beleid zijn de financiële criteria in relatie tot verscherpt toezicht vervallen. De afweging of een verbonden partij onder verscherpt toezicht moet worden gesteld, geschiedt op basis Paragraaf 2.2.4 Verbonden partijen 140 van de begroting die beoordeeld wordt door de contractmanager(s). Zij stellen een risicoanalyse op waarbij diverse aspecten en ontwikkelingen worden beoordeeld. Deze risicoanalyse is de basis voor het advies van het college aan de raad om een verbonden partij onder verscherpt toezicht te plaatsen. Het onder verscherpt toezicht plaatsen en het kenbaar maken van de zienswijze kunnen gelijktijdig plaatsvinden. De gemeente Landgraaf zal vervolgens het initiatief moeten nemen de andere deelnemende gemeenten te overtuigen van de te nemen maatregelen. Toepassing beleid verbonden partijen Op basis van het beleid ten aanzien van verbonden partijen en de daarin opgenomen risicoanalyse zijn 2 verbonden partijen - Kredietbank Limburg en WOZL - onder verscherpt toezicht geplaatst. Daarnaast is het toezicht op de Stichting Gemeentelijk Werkbedrijf zwaarder aangezet om ons als gemeente goed inzicht te verschaffen in het functioneren van de stichting. Dit beleid vereist dat op een andere manier moet worden gekeken naar het presteren van de verbonden partijen. De nadruk ligt daarbij meer op de risico's die voortkomen uit de interne bedrijfsvoering. Uiteraard spelen ook de externe omstandigheden (rijksbeleid, economie e.d.) die het presteren van de partijen beïnvloeden een rol bij de beoordeling, maar deze liggen veelal buiten de beïnvloedingssfeer van de verbonden partij. Kijkend naar genoemde verbonden partijen spelen de onderstaande overwegingen een rol: Kredietbank Limburg (KBL) Over 2013 heeft de KBL wederom een nadelig exploitatieresultaat behaald. Ten opzichte van 2012 is het wel minder nadelig geworden. In 2012 was het namelijk - € 306.000 en in 2013 - € 83.000. Verschil met 2012 is dat het nadelig exploitatieresultaat 2013 niet ten laste gaat van het eigen vermogen, maar door de deelnemende gemeenten wordt aangezuiverd omdat het eigen vermogen momenteel nihil is. Met andere woorden er is geen buffer meer en tekorten zullen door de deelnemende gemeenten moeten worden aangezuiverd. KBL is in 2013 gestart met verbeteringen in de bedrijfsvoering (efficiency) en verwacht dat dit leidt tot een sluitende exploitatie. Gezien de onzekerheid waarbij ook nog externe factoren een rol spelen is het handhaven van verscherpt toezicht van toepassing. WOZL Na het faillissement van Licom NV in 2012 is een groot aantal van de activiteiten overgenomen door WOZL. De WOZL BV's bevinden zich nog steeds in de transitiefase om te voldoen aan de door de gemeenten gestelde uitgangspunten. Dit proces vergt van de gemeenten forse financiële bijdragen, waarbij de risico's door de gemeenten moeten worden opgevangen. Dit vereist goed toezicht door de gemeente hetgeen ook herhaaldelijk is uitgesproken door zowel College van Burgemeester en Wethouders als door de Raad. Voortzetten van het verscherpt toezicht is noodzakelijk. Stichting Gemeentelijk Werkbedrijf De verbonden partij Gemeentelijk Werkbedrijf die pas kort bestaat, is voor de gemeente een partner die op termijn een steeds belangrijkere rol kan gaan spelen op het gebied van re-integratie activiteiten voor uitkeringsgerechtigden en werkplek voor de WSW (Participatiewet). Het belang om een goed functionerend en vooral toekomstbestendig werkbedrijf te hebben is dan ook evident. In dat kader is het van belang dat wij als gemeente een goed inzicht hebben in het functioneren van het Gemeentelijk Werkbedrijf. Alhoewel de resultaten van het Gemeentelijk Werkbedrijf daar geen aanleiding toe geven en vanuit die optiek er geen sprake is van een noodzaak tot verscherpt toezicht, is het gelet op het Paragraaf 2.2.4 Verbonden partijen 141 belang noodzakelijk om het toezicht zwaarder aan te zetten. Het Gemeentelijk Werkbedrijf is hiervan op de hoogte gesteld. Lijst met verbonden partijen Op basis van de huidige informatie geeft de gemeente Landgraaf € 48 mln. in handen van de verbonden partijen, inbegrepen de professionele welzijnsinstellingen. Dit noodzaakt tot een zorgvuldige sturing en beheersing van die partijen door middel van de daartoe geëigende instrumenten zoals begrotingen, bestuursrapportages, jaarrekening en jaarverslag, verordeningen en GR documenten. Overzicht verbonden partijen Nr. Verbonden partij Bijdrage exploitatie 1. Anti Discriminatievoorziening € Geraamd Programma dividend 13.716 Verscherpt toezicht 1 Nee (centrumgemeente Maastricht). 2. Bodemzorg Limburg B.V. n.v.t. 4 Nee 3. CBL Vennootschap B.V. * n.v.t. Alg B&L Nee 4. Claim Staat Vennootschap B.V. * n.v.t. Alg B&L Nee 5. Enexis Holding N.V. n.v.t. Alg B&L Nee 6. Extra Zekerheid Vennootschap B.V. * 7. GR BsGW (Belastingsamenwerking 8. € 468.000 n.v.t Alg B&L Nee € 173.450 Alg B&L Nee Gemeenten en Waterschappen € 224.773 4 GR/centrumgemeente Heerlen € 99.343 2 Nee € 121.601 5 Nee € 586.462 2 Nee verslavingszorg. 9. GR/centrumgemeente Heerlen Bureau VSV (Voortijdig Schoolverlaten). 10. GR GGD Zuid Limburg. 11. GR GGD Zuid Limburg (huiselijk geweld) € 10.000 1 Nee 12. GR ISD BOL. € 21.945.534 2 Nee 13. GR Kredietbank Limburg. € 171.849 2 Ja 14. GR Parkstad Limburg. Nee € 576.000 1 - GBRD (frictie + geg.huis) € 239.122 4 - GRBD (frictie + geg.huis) € 254.280 Alg B&L € 135.261 4 Nee 15. GR Regionale Uitvoeringsdienst ZL 16. GR Reinigingsdiensten Rd4. € 2.610.053 4 Nee 17. GR Veiligheidsregio Zuid-Limburg € 2.083.131 1 Nee 18. GR Werkvoorzieningschap Oostelijk € 13.618.177 2 Ja Zuid-Limburg. 19. IBA Parkstad B.V. 20. N.V. Bank Nederlandse Gemeenten. n.v.t. 21. N.V Industriebank LIOF. n.v.t. 22. NV Reinigingsdiensten Rd4. n.v.t. 23. N.V. Waterleidingmaatschappij € 278.000 3 Nee € 45.000 Alg B&L Nee 5 Nee € 7.500 Alg B&L Nee n.v.t. Alg B&L Nee n.v.t. 2 Ja 238.558 3 Nee Limburg. 24. Stichting Gemeentelijk Werkbedrijf 25. Stichting slot Schaesberg Paragraaf 2.2.4 Verbonden partijen € 142 Nr. Verbonden partij Bijdrage exploitatie Geraamd Programma dividend Verscherpt toezicht 26. Verkoop Vennootschap B.V. n.v.t. Alg B&L Nee 27. Vordering Enexis B.V. n.v.t. Alg B&L Nee Totaal * € 43.379.310 Deze BV's zijn in de bijlagen gezamenlijk toegelicht onder Special Purpose Vehicles (SPV). Een aantal verbonden partijen is weggevallen. In deze gevallen zijn de aandelen vervreemd. Het betreft Attero, Publiek Belang Elektriciteitsproductie en de NV Aangewezen Luchtvaartterrein Maastricht Aachen Airport. Nieuwkomers zijn IBA Parkstad en de Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen (BsGW). Bij het oprichten van de Bestuursdienst Landgraaf Brunssum zal naar verwachting de GR ISD BOL worden opgeheven. Op basis van het geactualiseerde beleid voor verbonden partijen worden er geen harde criteria meer gebruikt op basis waarvan een verbonden partij onder verscherpt toezicht wordt geplaatst. Zowel inals externe omstandigheden kunnen als onderdeel van een risicoanalyse daartoe leiden. Een risicoanalyse kan op elk moment plaatsvinden. Op dit moment zijn er, afgezien van de drie reeds onder toezicht geplaatste verbonden partijen geen aanwijzingen dat er verder nog verbonden partijen, zijn met een verhoogd risicoprofiel. Risicomanagement verbonden partijen In het kader van risicomanagement hebben de Parkstad gemeenten afspraken gemaakt met Parkstad Limburg. Op basis van deze afspraken heeft Parkstad Limburg inmiddels een risico-inventarisatie uitgevoerd. Daarbij is met name gekeken naar de grote risico's. Bij veel van die risico's zijn door de organisatie Parkstad Limburg al beheersmaatregelen genomen. Uiteindelijk zijn er geen restantrisico's. Gelet op de reorganisatie bij Parkstad Limburg alsmede de overgang van de GBRD naar BsGW moet de organisatie in formatie aanzienlijk terug. Er wordt uitgegaan dat binnen 4 jaren de formatie is afgebouwd. De frictiekosten die gedurende deze periode opkomen worden gedekt uit de (dalende) bijdrage van de deelnemende gemeenten. De snelheid waarmee de herplaatsing vordert bepaalt het verloop van de frictie en daarmee een eventueel restrisico dat ten laste kan komen van de deelnemende gemeenten. Paragraaf 2.2.4 Verbonden partijen 143 Overzicht professionele welzijnsinstellingen Nr. Verbonden partij Bijdrage Programma (professionele welzijnsinstelling) exploitatie 2015 Verscherpt toezicht 1. Stichting Bibliotheek Landgraaf-Onderbanken* € 846.079 5 Nee 2. Stichting An d'r Put € 125.000 4 Nee 3. Stichting Dierentehuis Mijnstreek € 25.590 1 Nee 4. Stichting Meander € 497.914 2 Nee 5. Stichting Movare € 55.489 5 Nee 6. Stichting Muziekschool ** € 393.487 5 Nee 7. Stichting Peuterwerk € 424.015 5 Nee 8. Stichting Vrije Academie VAZOM ** € 107.846 5 Nee 9. Stichting Sport en Leisurepark *** € 150.000 5 Nee 10. Stichting HALT € 22.911 1 Nee 11. Stichting RIMO € 15.119 2 Nee 12. Stichting Welsun € 1.608.826 2 Nee 13. Stichting Horizon € 11.861 2 Nee 14. Stichting MEE Zuid-Limburg € 287.910 2 Nee 15. Stichting Mondriaan € 82.696 2 Nee Totaal € 4.654.743 * Bijdrage is exclusief de taakstelling wegens uitname uit het gemeentefonds a.g.v. de centralisering van de inkoop van e-content. ** Bijdrage is inclusief vergoeding voor combinatiefunctionarissen. *** Bijdrage heeft betrekking op combinatiefunctionarissen. Overzicht Verbonden Partijen Landgraaf Voor een actueel overzicht van het openbaar belang, de gemeentelijke visie op de mate van doelrealisatie van de partij, de actuele beleidsvoornemens omtrent de partij, de verwachte ontwikkelingen ten aanzien van het gemeentelijke belang en de financiële positie verwijzen wij naar de bijlage Toelichting op de verbonden partijen. Paragraaf 2.2.4 Verbonden partijen 144 2.2.5 Onderhoud kapitaalgoederen De kapitaalgoederen die de gemeente in eigendom heeft, dienen we op een dusdanige wijze te beheren dat deze kapitaalgoederen hun functie op korte en lange termijn kunnen vervullen. Op korte termijn dient voldoende aandacht te zijn voor aspecten als veiligheid en risicoaansprakelijkheid, terwijl op langere termijn de duurzaamheid van het integraal onderhoud er toe moet leiden dat er geen sprake is van kapitaalvernietiging ten gevolge van achterstallig onderhoud waardoor vervroegde vervanging duurder uitpakt dan adequaat onderhoud zou hebben gekost. In het beheer van de openbare ruimte werken we met beeldkwaliteiten en de integrale beheervisie. We stellen de Raad daarmee in staat om aan de hand van referentiebeelden met bijbehorende budgetten haar prioriteiten in het beheer te stellen. Wegen Het noodzakelijk onderhoud aan verhardingen (wegen, trottoirs, rijwielpaden, parkeerplaatsen) bepalen we aan de hand van de 2-jaarlijkse inspectiegegevens en een knelpuntenanalyse van de eigen dienst. Op basis van deze gegevens prioriteren we in nauw overleg met de andere vakdisciplines en in relatie tot het beschikbare budget, het noodzakelijk onderhoud. Op basis van de CROW-normering (landelijk erkend normeringsysteem voor schadebeelden) en de door de gemeenteraad gekozen beeldkwaliteit, vastgelegd in de BOR-gids, onderhouden we het wegenareaal. Uit de verkenning van de financiële mogelijkheden en financiële keuzes in de kadernota blijkt dat voor het jaar 2015 het onderhoud van woongebieden, buitengebieden en overige verhardingen op een laag niveau zal worden uitgevoerd. De financiële situatie noodzaakt ons tot bezuinigingen op het onderhoudsniveau. Wat betreft de wegen zullen we dat de komende jaren merken aan: – wegen in het buitengebied die aan het onderhoud zijn onttrokken – nog meer trottoirs buiten de woongebieden die in wegbermen zijn omgevormd. Verder wordt er naar duurzame oplossingen gezocht, zoals het minder toepassen van asfalt in de woonwijken. Er wordt nu vaker gekozen om asfalt te vervangen door beton- of gebakken klinkers. Een rijbaan die bestaat uit betonklinkers of gebakken klinkers wordt slechts eens in de 35 jaar herstraat. Daarnaast heeft asfalt intensiever onderhoud nodig: naast het jaarlijks onderhoud door scheurvulling en reparatievakken zal eens in de 17 jaar de toplaag vervangen worden en om de 35 jaar de complete asfaltconstructie. De investering voor het toepassen van beton- en gebakken klinkers is ten opzichte van asfalt iets hoger, maar deze wordt terugverdiend door lagere onderhoudskosten en de restwaarde van het bestratingmateriaal. Nog een voordeel is dat reparatievakken vrijwel onzichtbaar hersteld kunnen worden. De extra door de raad beschikbaar gestelde middelen ad € 2 miljoen voor het wegwerken van achterstallig onderhoud wegen 2008-2013 zijn volledig benut. Vanaf 2015 is alleen het reguliere budget beschikbaar waardoor het achterstallig onderhoud wegen weer snel toe zal nemen. In de onderstaande tabel wordt inzicht geboden in het meerjarig onderhoudbudget wegen: Wegen onderhoud Paragraaf 2.2.5 Onderhoud kapitaalgoederen 2014 2015 2016 €886.884 € 507.383 € 507.383 2017 2018 € 507.383 € 507.383 145 Het onderhoudbudget 2014 is inclusief € 379.501 ten behoeve van het restantbedrag achterstallig onderhoud. De budgeten van 2015 t/m 2018 zijn exclusief de bedragen voor stortkosten en overige goederen. Groen Het Groenstructuurplan (2003) geeft een lange termijnvisie (30 jaar, met actualisatie om de 10 jaar) op de gewenste ontwikkeling van het openbaar groen en de openbare ruimte binnen de bebouwde kom van Landgraaf. Op basis van het Groenstructuurplan is in 2012 het integraal beheerplan openbare ruimte 2012-2017 vastgesteld waarin opgenomen het uitvoeringsplan vertaald in twee beeldbestekken: wegbermen- en groenonderhoud. De financiële situatie heeft de raad eerder genoodzaakt tot bezuinigingen op het onderhoudsniveau. Wat betreft groen zullen we dat de komende jaren merken aan: – geen bomen in verharding toepassen en elimineren van locaties waar dat wel gebeurd is; – geen incidentele projecten meer entameren gericht op het in stand houden en versterken van leefen groeigebieden van flora en fauna; – omvormen van plantsoenen naar gras. Vanaf 2013 wordt de boomveiligheid blijvend gemonitord. In het eerste kwartaal is het bomenbeheerplan ‘de bomennota’ gepresenteerd. Op basis hiervan wordt het volledig bomenareaal beheert, excl. de bossen die ondergebracht zijn bij Stichting Bosbeheer Landgraaf. De herziening in 2014 van het activabeleid t.a.v. het beschikbaar stellen van budget t.b.v. uitvoering bomennota bij de vaststelling van de begroting 2015 bepaalt de koers van herplant en onderhoud van het bomenbestand. In de onderstaande tabel wordt inzicht geboden in het meerjarig onderhoudsbudget groen: Groen 2014 2015 2016 2017 2018 Groen in het buitengebied *) € 70.173 € 52.786 € 52.786 € 52.786 € 52.786 Openbaar groen €930.624 €900.624 €900.624 €900.624 €900.624 Wegbermen € 23.176 € 31.954 € 31.954 € 31.954 € 31.954 *) de bedragen vanaf 2015 zijn exclusief € 35.326 t.b.v. bijdragen aan Stichting Bosbeheer Landgraaf en IKL. Blauw/Waterhuishouding Het Integraal Stedelijk Waterplan (ISW) heeft een planperiode van 5 jaar (2010-2015) waarin een forse inspanning geleverd wordt ten aanzien van de kwaliteit van het rioolstelsel en de hieraan gelieerde voorzieningen. De inspanning is noodzakelijk gelet op vigerende wettelijke bepalingen. De doorrekening van het eind 2013 bijgestelde en door de raad geaccordeerde ISW en de beslissing om over te gaan tot duurzame (= niet-chemisch) onkruidbestrijding is vertaald naar deze programmabegroting waarbij rekening is gehouden met de conform ISW noodzakelijk berekende tariefstelling. Hiermee is het ISW onverkort vertaald in deze begroting. Paragraaf 2.2.5 Onderhoud kapitaalgoederen 146 De in 2012 ingezette samenwerking op het gebied van water verloopt naar tevredenheid. In 2015 zal op Parkstadniveau een gezamenlijk GRP worden opgesteld dat het ISW 2010-2015 gaat vervangen. In de onderstaande tabel wordt inzicht geboden in het meerjarig onderhoudsbudget blauw: Blauw Onderhoud 2014 2015 2016 € 498.900 € 550.000 € 550.000 2017 2018 € 550.000 € 550.000 Grijs/Elementenbeheer Onder ‘grijs’ wordt verstaan het gemeentelijke areaal aan elementen in de openbare ruimte zoals lichtmasten, verkeersregelinstallaties, verkeersborden, paaltjes, zitbanken e.d. Voor een aantal van deze elementen zijn onderhoudsprogramma’s beschikbaar, zoals voor verkeersregelinstallaties en openbare verlichting. Ook in 2015 wordt zoveel mogelijk conventionele verlichting vervangen door LED-verlichting. De ervaringen met het rechtstreeks melden van defecte openbare verlichting bij onze contractpartner verloopt goed. Er wordt blijvend een beroep gedaan op burgers om defecte verlichting rechtstreeks te melden bij onze contractpartner (ZIUT). De financiële situatie heeft de raad eerder genoodzaakt tot bezuinigingen op het onderhoudsniveau. Wat betreft het grijs- en elementenbeheer zullen we dat de komende jaren merken aan: het achterwege laten van planmatig onderhoud en vervanging van de openbare verlichting en – alleen ingrijpen als dat uit veiligheidsoogpunt noodzakelijk is; – het verwijderen van onnodig meubilair en slechts vervangen als het absoluut noodzakelijk is; – het verder reduceren van het aantal verkeersregelinstallaties (VRI). In de onderstaande tabel wordt inzicht geboden in het meerjarig onderhoudsbudget grijs: Grijs/elementen beheer 2014 2015 2016 2017 2018 - - Brandkranen *) € 40.000 - - Openbare verlichting € 315.542 € 270.000 € 270.000 € 270.000 € 270.000 VRI € 30.082 € 17.100 € 17.100 € 17.100 € 17.100 straatmeubilair € 17.931 € € € *) 3.060 3.060 3.060 € 3.060 Brandkranen zijn geen eigendom van gemeente maar worden gehuurd van WML. Onderhoud geschiedt door WML. Huur wordt t/m 2014 begroot als onderhoud. Dit is m.i.v. 2015 gecorrigeerd. Reiniging De veegfrequentie van de openbare wegen was in het verleden 6x per jaar. Deze is verlaagd naar 2x per jaar en daarnaast 3x ten tijde van bladval op de plaatsen waar dit nodig is. In de centra en na de weekmarkten wordt gereinigd op beeldkwaliteit. De onkruidbestrijding die de afgelopen jaren chemisch was is na een raadsbesluit weer omgezet naar duurzame onkruidbestrijding waarvan € 120.000 gefinancierd wordt via het ISW. Dit is al in de navolgende tabel opgenomen. Door de strengere winters van 2011, 2012 en 2013 was er een tekort voor de gladheidbestrijding, ondanks dat er gekozen is om de binnenwegen (uniform beleid 4 grote gemeenten van de parkstad gemeenten) niet meer te strooien. Paragraaf 2.2.5 Onderhoud kapitaalgoederen 147 In de onderstaande tabel wordt inzicht geboden in het meerjarig onderhoudbudget reiniging: Reiniging 2014 2015 2016 € 193.389 € 193.389 € 108.389 € 108.389 € 108.389 Gladheidbestrijding. € 115.977 € 71.304 € 71.304 € 71.304 € 71.304 Hondenpoep. € 66.517 € 65.664 € 65.664 € 65.664 € 65.664 Ongedierte. € 10.000 € € € € Papierbakken. € 38.000 € 44.605 Straatreiniging/ 2017 2018 onkruidbestrijding. 9.680 9.680 € 44.605 9.680 € 44.605 9.680 € 44.605 Gebouwen Uitgangspunt in ons gebouwenbeheer is om de gebouwen in stand te houden met een redelijke uitstraling en normale toepassing van materialen. Het onderhoud van de gebouwen gebeurt op basis van de conditiescore "matig". Ondanks deze lage conditiescore wordt, om een objectieve doorkijk te waarborgen, het onderhoud planmatig in kaart gebracht en opgepakt. Op basis van een planhorizon van 20 jaren (2013-2032) is inzichtelijk gemaakt welk onderhoud moet plaatsvinden en welke kosten daarmee zijn gemoeid. Deze planhorizon wordt vijfjaarlijks geactualiseerd. Ingaande 2015 is het buitenkantonderhoud van de basisschoolgebouwen wettelijk door gedecentraliseerd en overgedragen aan de onderwijsstichting. De desbetreffende budgetten zijn afgeraamd ter dekking van de in verband met de overdracht van het onderhoud doorgevoerde korting op de algemene uitkering. In onderstaande tabel wordt inzicht geboden in de jaarlijkse storting in de onderhoudsreserves van de gebouwen. Categorie 2014 2015 2016 2017 2018 Sportaccommodaties *) € 912.668 € 281.951 € 281.951 € 281.951 € 281.951 Sociaal maatschappelijke € 337.902 € 179.173 € 179.173 € 179.173 € 179.173 € 249.860 - - accommodaties*) Onderwijsaccommodaties **) - *) - Vanaf 2015 zijn hier de stortingen in de onderhoudsreserves opgevoerd. Ieder jaar wordt apart bekeken welke bedragen er nodig zijn voor het onderhoud in dat jaar en onttrokken aan de reserve. **) Ingaande 2015 wordt het buitenkantonderhoud van de basisschoolgebouwen wettelijk doorgedecentraliseerd en overgedragen aan de onderwijsstichting Movare. Paragraaf 2.2.5 Onderhoud kapitaalgoederen 148 2.2.6 Grondbeleid Beleidskader Het gemeentelijke grondbeleid is vastgelegd in de Grondnota. Deze nota is geactualiseerd en begin 2014 door de raad vastgesteld. In de Grondnota presenteren en analyseren we de ontwikkelingen op het gebied van grondbeleid, planontwikkeling en vermogenspositie in een samenhangend geheel. Grondbeleid is een belangrijk instrument om beleidsdoelstellingen op het gebied van ruimtelijke ordening, volkshuisvesting, economie, milieu en maatschappelijke doeleinden te realiseren. De ruimtelijke speerpunten concentreren zich op de verbetering van de woon- en leefkwaliteit in de centra en de openbare ruimte, herstructurering van buurten en bedrijventerreinen als ook op recreatie en toerisme en evenementen. Leidend voor deze keuzes zijn de prognoses met betrekking tot demografische en de gewenste structuurversterking van de economie voor de komende 30 jaar. Het woningbouwprogramma van onze gemeente maakt deel uit van de regionale woonvisie Parkstad Limburg. Binnen het regionale samenwerkingsverband Parkstad zijn afspraken gemaakt over de invulling van een grote herstructureringsopgave; duidelijk is inmiddels welke gebieden aangewezen zijn voor ontdichting. Een belangrijk instrument voor de uitvoering van het grondbeleid is de Grondexploitatiewet (GREX). Doelstelling van de wet is een goede regeling voor kostenverhaal, binnenplanse verevening en locatieeisen bij particuliere grondexploitatie. Belangrijk daarbij is dat het stelsel rechtszekerheid biedt en speculanten niet meer de kans geeft het kostenverhaal te ontwijken. De laatste jaren is een tendens zichtbaar dat de ontwikkelaars de risico’s niet alleen willen dragen maar de gemeenten een aandeel in laten nemen. In de wet blijft vrijwillige samenwerking voorop staan, in welke vorm dan ook, omdat gebleken is dat gemeenten en particuliere eigenaren daar de voorkeur aan geven. Verwerving en beheer De gemeente voert een strategisch aankoopbeleid met betrekking tot onroerende zaken. Het grondbeleid stemmen we af op de ruimtelijke ontwikkelingen. De aankopen zijn als selectief aan te merken, omdat zij immers gericht zijn op de realisering van ruimtelijke plannen. Onderdeel van het strategische aankoopbeleid is het op peil houden van de voorraad agrarische gronden in gemeentelijk bezit. Bij gewenste ruimtelijke ontwikkelingen zijn agrariërs vaak alleen bereid om de door de gemeente benodigde gronden in te brengen indien zij hiervoor ruilgronden terugkrijgen. Voorts is een adequate voorraad agrarische grond noodzakelijk indien bij ruimtelijke plannen (bijvoorbeeld aanleg infrastructurele voorzieningen) een natuurcompensatieplan dient te worden opgesteld en uitgevoerd. Met betrekking tot de prijsvorming gaan we uit van een marktconforme benadering, met dien verstande dat de aankopen plaatsvinden binnen de vigerende wettelijke kaders. Waar nodig passen we de Wet Voorkeursrecht Gemeenten en de Onteigeningswet toe. Bij de waardering van het gemeentelijke grondbezit is er een onderscheid tussen lopende grondexploitaties en de zogenaamde ‘ijzeren voorraad’ gronden. De lopende grondexploitaties waarderen we volgens de historische verkrijgingsprijs waarop de bewerkingskosten en de opbrengst verkopen worden gesaldeerd. Een positieve herwaardering van agrarische percelen (de ‘ijzeren voorraad’) is conform het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) niet meer toegestaan. Het gevolg hiervan is dat de waarde van de grond in de balans niet in de pas loopt met de economische waarde ervan. Paragraaf 2.2.6 Grondbeleid 149 Planontwikkeling Bij ruimtelijke plannen maakt de gemeente een onderscheid tussen herstructureringslocaties en ontwikkelingslocaties. Doelstelling van herstructurering is het kwalitatief verbeteren van de woonomgeving, de woningvoorraad en de centrum- en welzijnsfuncties. Deze locaties worden vaak gekenmerkt door een versnippering van eigendomsposities, waardoor het voeren van een eigen grondexploitatie grote risico's met zich meebrengt. In voorkomende gevallen kiest de gemeente ervoor om met een ontwikkelende partij een exploitatieovereenkomst aan te gaan. Rendement en risico van de exploitatie dragen we zo beide over aan de exploitant waarbij de gemeente de kosten voor de te treffen voorzieningen van openbaar nut toch kan doorberekenen aan de exploitant. Om planvorming in deze tijd toch mogelijk te maken nemen we in voorkomende gevallen in herstructureringslocaties (centrumplannen en bedrijfslocaties) (deels) eigen grondexploitaties ter hand. Binnen een ontwikkelingslocatie heeft de gemeente veelal al een substantiële eigendomspositie of kan zij haar positie binnen deze locatie versterken door gronden aan te kopen. Het voeren van een eigen grondexploitatie brengt dan minder risico’s met zich mee. In die gevallen kan de gemeente de grondexploitatie zelf ter hand nemen. Het ontwikkelrisico (denk aan de afzet van de uiteindelijk bouwrijp gemaakte kavels) blijft dan bij de gemeente evenals het becijferde rendement op de ontwikkeling. De financiële vertaling van het risico (afzet en/of vertraging) wordt bij het opkomen ervan aan de Raad voorgelegd middels een bijgestelde exploitatieopzet. Financieel kader In 2015 zijn er nog twee lopende grondexploitaties|: Centrumplan Waubach en Fresh Valley. In onderstaand overzicht zijn de financiële gegevens per 31-12-2013 van deze grondexploitaties weergegeven. Kostprijscalculatie Boekwaarde Verwacht per 31-12-2013 exploitatieresultaat Centrumplan Waubach € 3.600.000 € 3.096.782 € 782.847 -/- Fresh Valley € 1.639.200 € € 620 0 De saldi van de grondexploitaties worden verrekend met de reserve gerealiseerde winsten grondexploitaties. Winsten worden gestort in de reserve. Bij exploitatietekorten wordt ten laste van de reserve een voorziening ter hoogte van het verwachte tekort gevormd. De grondexploitatie van Kakert-Midden is in bovenstaand overzicht niet meer opgenomen. Deze exploitatie wordt ultimo 2014 afgesloten. De boekwaarde bedroeg ultimo 2013 € 455.772,- Voor het verwachte tekort van € 472.772 is een voorziening gevormd. Overzicht reserve gerealiseerde winsten grondexploitaties In het meerjarig perspectief is de omvang van de reserve de afgelopen jaren toegenomen. Het saldo van de reserve gerealiseerde winsten grondexploitaties per 31-12-2013 bedraagt € 3.746.814,68. De stijging wordt grotendeels veroorzaakt doordat de grondexploitatie Abdissenbosch II in 2012 is afgesloten met een beduidend lager verlies dan gecalculeerd, waardoor in 2012 een bedrag van ruim € 880.000 is teruggestort in de reserve en ook omdat de grondexploitatie Kakert-Midden een lager tekort van circa € 822.000 oplevert dan verwacht. Dit bedrag is bij de jaarrekening 2013 teruggestort in de reserve. Toename van de reserve uit opbrengsten van grondverkopen is marginaal. Op de langere termijn zal de positie van de reserve echter niet toenemen en eerder een negatieve ontwikkeling doormaken omdat verwacht wordt dat de gemeente bij grondexploitaties ook verliezen Paragraaf 2.2.6 Grondbeleid 150 moet incalculeren. De financiering van herstructureringslocaties zal in de toekomst dan ook meer en meer gebaseerd zijn op de financiering uit het door de gemeente gevormde transformatiefonds. Paragraaf 2.2.6 Grondbeleid 151 2.2.7 Weerstandsvermogen en risicomanagement Het risicobewustzijn van de organisatie moet worden vergroot. Dat wil niet zeggen dat de organisatie nu niet risicobewust is, maar het kan beter. Veel risico’s die de gemeente loopt bij het uitvoeren van beleid worden onderkend en daarvoor worden ook maatregelen genomen. Echter deze maatregelen zijn vaak niet zichtbaar voor anderen. En net door ze zichtbaar te maken kunnen anderen ervan leren. Met ingang van de begroting 2015 hebben we de risico’s daarom een prominentere plek gegeven in de voorbereiding van de begroting. Het is niet enkel een financieel probleem want vooral nu met de decentralisaties liggen de risico’s op een breder vlak op de loer. In 2014 zal het beleid ten aanzien van weerstandsvermogen en risicomanagement nog worden geactualiseerd. In deze paragraaf wordt voor zowel de risico’s alsook voor de daarbij behorende risicoafdekking een dwarsdoorsnede door de programma’s geboden. Al deze risico’s vinden hun oorsprong in het beleid dat per programma wordt uitgevoerd of gaat worden uitgevoerd. Belangrijkste nieuwe risico’s liggen op het vlak van de 3 decentralisaties waar de gemeente de komende tijd nog wat te leren heeft. Navolgend de stand van zaken ten aanzien van zowel weerstandscapaciteit (buffers) alsook de weerstandsbehoefte (risico’s). Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit van de gemeente wordt bepaald door de nog niet benutte financiële ruimte in de exploitatie. Dit betreft specifiek extra ruimte door inkomsten c.q. nog niet gericht ingezette lasten budgetten (weerstandscapaciteit exploitatie) en onderdelen van het vermogen (weerstandscapaciteit vermogen) die (tijdelijk) kunnen worden ingezet om de nadelige effecten van het opkomen van risico's af te dekken. Dat alles onder de voorwaarde dat het bestaande beleid kan worden gecontinueerd. Weerstandscapaciteit exploitatie Vanuit de theorie worden de navolgende onderdelen van de weerstandscapaciteit van de exploitatie aangedragen. Het betreft voor het merendeel de heffingen. Of deze onderdelen ook daadwerkelijk nog een bijdrage kunnen leveren aan de weerstandscapaciteit van de exploitatie is vaak afhankelijk van de mate waarin reeds gebruik is gemaakt en de wettelijk toegestane heffingsgrondslag. Navolgend een korte beschrijving van de mogelijkheden voor Landgraaf. OZB Landelijk mogen de opbrengsten OZB met maximaal 3,75% toenemen. Als gevolg van “strafkortingen” was voor 2014 nog maar 2,45% toegestaan. Uiteindelijk zijn de OZB opbrengsten 2014 landelijk met 2,75% toegenomen. Zo langzamerhand gaat deze gecorrigeerde macronorm steeds verder dalen en gaat in de richting van de (meerjarige) inflatiecorrectie. Voor 2015 worden de OZB opbrengsten woningen ten opzichte van 2014 landelijk met 2,13% verhoogd. Ervan uitgaande dat de overschrijding 2014 weer in mindering wordt gebracht op de macronorm 2015 blijft er niet veel ruimte meer over voor extra verhogingen. Riool –en afvalstoffenheffing Voor wat betreft de riool –en afvalstoffenheffing wordt in Landgraaf al jaren uitgegaan van 100% kostendekking. Dat wil zeggen dat bijvoorbeeld de begrote lasten verbonden aan de instandhouding van het rioolstelsel 100% worden doorberekend via de tarieven rioolheffing. Daar kunnen per jaar verschillen optreden maar die worden via de rioolreserve geëgaliseerd. En dat gebeurt ook zo voor de Paragraaf 2.2.7 Weerstandsvermogen en risicomanagement 152 afvalstoffenheffing. Dit heeft tot gevolg dat de riool- en afvalstoffenheffing geen ruimte meer biedt om financieel nadelige effecten van risico's op te kunnen vangen. Leges en heffingen In de voorgaande jaren is op basis van een globale vergelijking tussen lasten en baten (leges en heffingen) de ruimte zichtbaar gemaakt tot 100% kostendekking. Op basis van die vergelijking kon worden geconcludeerd dat de lasten hoger waren dan de baten. Het muteren van legestarieven op basis van de kostenonderbouwing zou op onderdelen leiden tot forse verschillen. Om die reden en ook vanwege de aanstaande ambtelijke fusie waarbij de processen op efficiency worden beoordeeld is dit voorlopig opgeschort. Betekent wel dat dit onderdeel nu geen ruimte biedt voor eventuele verhogingen. Post onvoorzien. De post onvoorzien bestaat uit 2 componenten: - stelpost onvoorzien (incidenteel); - stelpost structurele ruimte B (structureel). Beide posten hebben tot doel onverwachte, onvoorziene uitgaven op te vangen waarbij onvoorzien geldt voor de incidentele onvoorziene uitgaven en structurele ruimt B voor de structureel onvoorziene uitgaven. Uiteraard kunnen hiermee ook de financiële effecten van risico's worden opgevangen. Met ingang van 2015 wordt aan de stelpost ruimte B jaarlijks € 84.000 structureel toegevoegd. Dit als maatregel om dekking te bieden aan uitgaven waarvan de budgetten in het kader van Zero Based Budgeting (ZBB) zijn afgeraamd. Samengevat is het enkel de post (structureel) onvoorzien die een zichtbare bijdrage doet aan de weerstandscapaciteit. In de begroting zelf kan ook nog incidentele ruimte (niet zichtbare) in de budgetten zitten maar door ZBB is deze er grotendeels uitgeduwd. Weerstandscapaciteit vermogen Zodra bij een reserve een jaarlijkse onttrekking plaatsvindt ten gunste van de exploitatie, bijvoorbeeld ter verlaging van kapitaallasten, spreken we van een doelreserve. Deze doelreserves, inmiddels zijn er 12 in gebruik, kunnen geen onderdeel vormen van de weerstandscapaciteit van het vermogen. Immers wanneer de jaarlijkse onttrekking niet meer kan worden doorgevoerd omdat de reserve geen omvang meer heeft, beïnvloedt dat de exploitatie en daarmee bestaand beleid. Navolgend een overzicht van de stand per 1 januari: Omschrijving doelreserves 2015 2016 2017 2018 Reserve nieuwbouw Carré. 13.375 13.375 13.375 13.375 Reserve accommodaties voor de 21e eeuw. 1.181.281 1.142.884 1.104.487 1.066.090 Reserve multfunctionele zaal Heigank. 1.140.700 1.083.665 1.026.630 969.595 282.248 221.308 160.370 99.431 3.645 - - - 92.790 81.090 69.390 57.690 Reserve uitbreiding raadhuis. Reserve APV srtandaardset. Reserve ondergrondse afvalcontainers. Doelreserve speelplek Veeweg. 14.877 13.224 11.571 9.918 Reserve sportkooi Brandenberg. 180.000 162.000 144.000 126.000 Reserve papierbakken. 132.068 105.654 79.240 52.826 Reserve investeringen binnenklimaat 884.994 746.212 607.430 508.502 6.011.623 6.011.623 6.011.623 6.011.623 gebouwen. Reserve KIA. Paragraaf 2.2.7 Weerstandsvermogen en risicomanagement 153 Omschrijving doelreserves Reserve voetbalaccommodatie VV 2015 2016 2017 2018 821.737 746.671 671.605 596.539 10.759.338 10.327.706 9.899.721 9.511.589 Schaesberg. Totaal Stille reserves Op basis van regelgeving zijn gemeenten verplicht om activa bij aankoop te waarderen tegen verkrijgingsprijs. Nadien herwaarderen, bijvoorbeeld tegen marktwaarde, is niet toegestaan. Het gevolg is dat er een verschil kan ontstaan tussen de verkrijgingsprijs en de marktwaarde. Dit verschil is niet zichtbaar op de balans maar kan wel een eenmalig voordeel opleveren bij verkoop van het actief. Dit voordeel is een stille reserve. Onder invloed van marktwaarde en aan- en verkopen kan de omvang van de stille reserves wijzigen. Ten opzichte van de omvang stille reserves begroting 2014 is deze nu ongewijzigd. Mogelijk dat afhankelijk van de beoogde inkoop van Enexis-aandelen door de provincie Limburg er ook een markt voor de Enexis-aandelen ontstaat. Als dat zo is kan de omvang voor dit onderdeel van de stille reserves groeien. Omschrijving Woningen Verspreide gronden Omvang stille reserve € 200.000 € 0 Aandelenbezit € 1.900.000 Kunst € Totaal stille reserve (afgerond) € 2.300.000 200.000 Paragraaf 2.2.7 Weerstandsvermogen en risicomanagement 154 Totale weerstandscapaciteit De diverse onderdelen van de weerstandscapaciteit die in het voorgaande zijn toegelicht geven het volgende beeld van de omvang van de totale weerstandscapaciteit. Voor het onderdeel vermogen betreft dit de stand per 1 januari van het betreffende jaar: Weerstandscapaciteit begroting 2015 2016 2017 2018 Weerstandscapaciteit exploitatie - OZB € - € - € - € - - Rioolheffing € - € - € - € - - Afvalstoffenheffing € - € - € - € - - Leges en heffingen € - € - € - € - Post (structureel) onvoorzien € 241.660 € 325.660 € 409.660 € 493.660 Totaal weerstandscapaciteit exploitatie € 241.660 € 325.660 € 409.660 € 493.660 Weerstandscapaciteit vermogen Algemene reserve € 19.364.478 € 17.424.049 € 20.864.285 € 21.883.826 Bestemmingsreserves € 34.733.449 € 40.900.689 € 40.509.695 € 41.912.120 Stille reserves € 2.300.000 € 2.300.000 € 2.300.000 € 2.300.000 Totaal weerstandscapaciteit vermogen € 56.397.927 € 60.624.738 € 63.673.980 € 66.095.946 Weerstandscapaciteit totaal € 56.639.587 € 60.950.398 € 64.083.640 € 66.589.606 49% 54% 59% 62% in % van de begroting Voor wat betreft de weerstandscapaciteit van het vermogen neemt de raming van de algemene reserve op 1 januari 2015 met ruim € 1,0 mln. toe ten opzichte van de eerdere prognoses. Belangrijkste storting betreft het vervallen van de reserve randweg Abdissenbosch in 2013 (€ 3,4 mln.). Belangrijkste onttrekkingen zijn € 1,1 mln. voor de multifunctionele hal Heigank en onderhoud Eijkhagen ter grootte van €1,1 mln. De bestemmingsreserves dalen, eigenlijk traditioneel, ten opzichte van de voorgaande begroting met € 1,4 mln. Belangrijkste mutaties zijn een stijging van de egalisatiereserve rioleringen met € 1,1 mln. en het vrijvallen van de reserve randweg Abdissenbosch met € 3,4 mln. Het restant is een mix van kleinere mutaties. Weerstandsbehoefte (risico's) Elke organisatie loopt risico's. Bij de handelingen (geautomatiseerd of niet) die nodig zijn om te komen tot de levering van een product of dienst kunnen dingen mis gaan. Vaak zijn dat kleine dingen die binnen de organisatie zonder veel kosten kunnen worden opgevangen, maar het kan ook escaleren. Echter ook de grote risico's hoeven geen probleem te vormen. Voorwaarde hiervoor is dat de risico's tijdig worden onderkend en dat er maatregelen worden genomen om de (financiële) effecten zo maximaal als mogelijk te beperken. Landgraaf heeft ervoor gekozen om alleen de majeure risico's te beschrijven evenals beheersmaatregelen te nemen. Nog in 2014 zal het beleid ten aanzien van weerstandsvermogen en risicomanagement worden geactualiseerd. Hierop vooruitlopend is al een aantal wijzigingen in de begroting 2015 verwerkt. De belangrijkste wijziging betreft de manier waarop het financiële restrisico wordt bepaald. Tot nog toe werd de omvang van het financiële restrisico op majeure risico’s maximaal meegenomen. Daarmee werd automatisch een buffer voor de niet-majeure risico’s in de weerstandsbehoefte meegerekend. Paragraaf 2.2.7 Weerstandsvermogen en risicomanagement 155 Met ingang van begroting 2015 wordt per risico, het risicobedrag bepaald door uit te gaan van het maximale financiële risico (impact) en de kans (%) dat het risico kan opkomen. Kans * impact levert vervolgens het risicobedrag op waarmee rekening moet worden gehouden in de weerstandsbehoefte. Gevolg van deze meer realistische berekeningsmethode is dat er geen buffer meer is voor de nietmajeure risico’s. Maar met deze berekeningsmethode gaan we ervan uit dat we 80% van de financiële restrisico’s zichtbaar maken. Als buffer voor de overige 20% (niet-majeure risico’s), verhogen we het restbedrag van de majeure risico met 20%. Het totaal van de (majeure) risico's vormt de weerstandsbehoefte van de gemeente. Bij het opstellen van de begroting zijn per programma de risico's geactualiseerd. Dat leidt tot het navolgende overzicht: Nr. Programma Raming 2015 1. Bestuur € 2. Maatschappelijke voorzieningen € 6.037.199 500.000 3. Ruimte en herstructurering € 802.500 4. Leefbaarheid in de wijk € 477.500 5. Maatschappelijke stimulering € 12.500 6. Dienstverlening € - - Algemene baten en lasten € 4.253.296 20% buffer niet-majeure risico's € 2.416.599 Totaal risico's € 14.499.594 Qua omvang concentreren de risico’s zich in programma 2 Maatschappelijke voorzieningen vanwege de 3 decentralisaties en algemene baten en lasten. In 2015 worden 2 reserves sociaal deelfonds gevormd, waarbij de ene reserve wordt gevoed door een voorlopig overschot aan rijksmiddelen 2015 en de andere door middelen uit de algemene reserve over te hevelen. Voor verdere details ten aanzien van de risico’s per programma, de genomen maatregelen en de daarna nog resterende restrisico’s verwijzen wij naar de toelichting per programma. Daar zijn ook risico’s zichtbaar gemaakt die geen financiële impact hebben en ook risico’s waarbij een risicobedrag niet reëel in te schatten is (PM). Weerstandsratio Een vergelijking van weerstandscapaciteit met de weerstandsbehoefte levert de weerstandsratio op. Die weerstandsratio is een graadmeter in hoeverre de gemeente in staat is om de financiële effecten van restrisico's op te kunnen vangen. Niet alle risico’s zullen tegelijk tot uitdrukking komen, reden waarom de berekeningssystematiek is aangepast. Door de raad is bij de vaststelling van het beleid risicomanagement en weerstandsvermogen daarom een bandbreedte gesteld. Op basis van een eerste overleg met de auditcommissie leiden wij af dat bij de raad geen behoefte bestaat om hiervan af te wijken. Op basis van een geactualiseerde weerstandscapaciteit en weerstandsbehoefte is de weerstandsratio 2015 bepaald: Paragraaf 2.2.7 Weerstandsvermogen en risicomanagement 156 Bepaling weerstandsratio 2015 Weerstands capaciteit € 56.639.587 Weerstandsbehoefte = risico's € 14.499.594 Weerstandsratio netto (alleen algemene reserve als capaciteit) 1,34 Weerstandsratio bruto (incl. stille en bestemmingsrreserves) 3,91 Gewenste weerstandsratio - minimaal 1,00 voor weerstandsratio excl. Bestemmings- - robuust 2,00 voor weerstandsratio totaal reserves In Landgraaf worden bestemmingsreserves (exclusief doelreserves) tot de weerstandscapaciteit gerekend. Hierdoor komen we voor het jaar 2015 uit op een weerstandsratio van 3,91 Bij veel gemeenten bepaalt enkel de algemene reserve de weerstandscapaciteit. De redenatie hierachter is dat inzet van de algemene reserve geen gevolgen heeft voor het gevoerde beleid. In een bestemmingsreserve zitten middelen ter ondersteuning van afgesproken beleid. Onttrekkingen hieraan in het kader van risicomanagement zouden betekenen dat het beleid niet of maar voor een deel kan worden uitgevoerd. Bij de systematiek dat de bestemmingsreserves wel tot de weerstandscapaciteit worden gerekend moet de raad zich bewust zijn dat het tot uitwerking komen van een fors financieel effect (risico) ertoe kan leiden dat reeds bestemde middelen moeten worden ingezet. Vanuit deze redenatie mag de weerstandsratio exclusief bestemmingsreserves niet lager uitkomen dan 1. Uitgaande van de weerstandscapaciteit zonder bestemmingsreserves komen we voor het jaar 2015 uit op een weerstandsratio van 1,34. In de 1e raadsrapportage 2014 was deze weerstandsratio nog 1,42. Conclusie De weerstandsratio totaal voor de begroting 2015 bedraagt 3,91. Ten opzichte van de geactualiseerde weerstandsratio 2014 (1e raadsrapportage 2014: 3,80) stijgt de weerstandsratio met 0,11. Deze stijging is enkel het gevolg van de gestegen weerstandscapaciteit. De totale weerstandsbehoefte is ondanks de gewijzigde systematiek en de mutaties in de afzonderlijke risico’s, nagenoeg gelijk gebleven. Een weerstandsratio van 3,91 is hoog. Echter we staan pas aan het begin van de 3 decentralisaties waarvoor we weliswaar maatregelen getroffen en afspraken hebben gemaakt, maar waarvan we de uitwerking in de praktijk nog niet kunnen overzien. Paragraaf 2.2.7 Weerstandsvermogen en risicomanagement 157 2.2.8 Krimp 1. Demografische ontwikkelingen Regio Parkstad Limburg is een van de regio’s in ons land die tijdelijk extra geld uit het gemeentefonds (hebben) ontvangen. Dat extra geld gaat naar regio’s c.q. gemeenten die zich geconfronteerd zien met een forse daling van het inwonertal in de komende jaren. In Landgraaf daalt de bevolking volgens de voorspellingen meer dan gemiddeld. In deze paragraaf geven we u inzicht in de demografische ontwikkelingen in onze gemeente. Wat u in deze paragraaf aantreft, is beknopte informatie over de demografisch ontwikkelingen voor onze gemeente. De effecten van deze ontwikkeling zullen moeten worden doorvertaald in ons beleid. Deels gebeurt dit, maar we moeten de ontwikkelingen nauwkeurig volgen. Bij het bepalen van een richtinggevend jaartal hebben we gekozen voor het jaar 2050. Het Etil heeft in 2013 een prognose opgesteld die loopt tot 2050. Hierbij moet natuurlijk wel worden opgemerkt dat er onzekerheden kleven aan prognoses: het is onmogelijk om de juistheid op de persoon te geven. Belangrijk is echter wel dat het een trend aangeeft. De prognose van het Etil is gebaseerd op het model “Progneff”: een onderzoeksmodel dat op een relatief laag niveau voorspellingen kan genereren, daarbij rekening houdend met landelijke trends (bijv. vruchtbaarheidscijfers, levensverwachting, buitenlandse migratie). Hoe ziet de loop van het inwonertal van Landgraaf eruit? In onderstaand schema ziet u de ontwikkeling: Bron: Etil; Progneff 2013 Op grond van bovenstaande cijfers zien we dat Landgraaf vanaf 2025 definitief onder de 35.000-grens zit, n.l. 34.858. Vanaf 2040 zit Landgraaf zelfs onder de 30.000-grens, n.l. 29.074. In 2050 is het inwonertal volgens de prognose 26.074. Indien het totale inwonertal wordt opgesplitst in meer specifieke leeftijdsgroepen wordt het beeld van de ontgroening en vergrijzing duidelijk. Paragraaf 2.2.8 Krimp 158 Bron: Etil;progneff, 2013 Naast de ontgroening en vergrijzing zien we ook een sterke afname van de leeftijdsgroep 20 – 64 jaar, zijnde het belangrijkste deel van de beroepsbevolking. 2. Het aantal huishoudens In verband met de krimp is het ook interessant om na te gaan hoe het aantal huishoudens zich ontwikkelt. Onder huishoudens wordt verstaan: een of meer personen die samen een woonruimte bewonen en zichzelf voorzien in de dagelijkse levensbehoeften. Niet meegenomen zijn de institutionele huishoudens, zoals verpleeg- en verzorgingstehuizen. Bron: Etil, progneff, 2013 In 2013 bedroeg het aantal huishoudens 17.402. Vanaf 2025 (16.947 huishoudens) zien we het aantal sterker dalen. In 2050 bedraagt het aantal huishoudens 13.267. Paragraaf 2.2.8 Krimp 159 3. De woningvoorraadbehoefte De daling van het inwonertal heeft uiteraard ook gevolgen voor de woningbehoefte. Op basis van de WOZ-registraties prognosticeert het Etil de woningvoorraadbehoefte als volgt. Woningvoorraadbehoefte 20.000 15.000 10.000 Aantal woningen 5.000 0 2013 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 De woningvoorraadbehoefte in 2013 bedroeg 17.944. De behoefte aan woningen zien we tot 2020 licht dalen tot 17.820. Vanaf 2025 zet ook hier de daling scherper in: van 17.474 naar 13.680 in 2050. Paragraaf 2.2.8 Krimp 160 3. Financieel 3.1 Overzicht van baten en lasten 3.2 Uitgangspunten van de ramingen 3.3 Financiële positie Hoofdstuk 3.1: Overzicht van baten en lasten 161 Hoofdstuk 3.1: Overzicht van baten en lasten 162 3.1 OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN Met het vaststellen van de begroting autoriseert de raad het College van Burgemeester en Wethouders tot het doen van uitgaven per programma tot de bedragen van het onderstaande overzicht voor het begrotingsjaar 2015. Voor de vergelijkbaarheid zijn de reële cijfers 2013 en de bijgestelde ramingen 2014 (tot en met de raadsvergadering van juni) toegevoegd. (x € 1.000) 2013 Programma Lasten 1. Bestuur 2. Maatschappelijke 2007 Baten 2014 Saldo Lasten Baten 2015 Saldo Lasten Baten Saldo 7.779 -119 7.660 7.726 -120 7.607 6.886 -48 6.838 50.757 -33.546 17.211 50.071 -32.781 17.289 64.454 -17.606 46.848 voorzieningen 3. Ruimte & herstructurering 4. Leefbaarheid in de wijk 5. Maatschappelijke 7.005 -4.371 2.634 7.392 -4.377 3.015 4.982 -1.709 3.273 22.356 -8.568 13.788 23.409 -8.138 15.271 19.329 -8.589 10.741 5.036 -292 4.744 5.003 -388 4.615 5.067 -457 4.610 stimulering 6. Dienstverlening 2.786 -1.041 1.746 2.852 -861 1.991 2.791 -861 1.930 Algemene baten en lasten 6.660 -53.655 -46.995 4.966 -52.813 -47.847 2.844 -80.879 -78.035 102.379 -101.592 787 101.419 -99.479 1.940 106.354 -110.150 -3.795 Resultaat voor bestemming Toevoegingen/onttrekkingen aan reserves 48 -88 -40 72 -169 -97 0 -19 -19 1.940 -1.442 499 3.017 -1.122 1.895 5.480 -3.833 1.646 3. Ruimte & herstructurering 3.526 -1.879 1.647 1.778 -1.036 741 1.844 -261 1.582 4. Leefbaarheid in de wijk 6.302 -6.833 -531 1.995 -5.696 -3.701 885 -773 113 60 -165 -105 27 -205 -178 24 -49 -25 1. Bestuur 2. Maatschappelijke voorzieningen 5. Maatschappelijke stimulering 6. Dienstverlening Algemene baten en lasten Totaal mutaties reserves Resultaat na bestemming 0 -15 -15 0 -19 -19 0 -4 -4 13.148 -15.178 -2.030 5.002 -5.583 -581 2.038 -1.536 502 25.024 -25.600 -576 11.890 -13.830 -1.940 10.271 -6.476 3.795 127.403 -127.193 211 113.308 -113.308 0 116.625 -116.625 0 Hoofdstuk 3.1: Overzicht van baten en lasten 163 (x € 1.000) 2016 Programma 1. Bestuur 2. Maatschappelijke 2017 2018 Lasten 2007 Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo 6.776 -48 6.727 6.694 -48 6.646 6.762 -48 6.713 63.982 -17.828 46.155 63.259 -17.638 45.620 61.983 -16.981 45.002 voorzieningen 4.938 -1.640 3.299 4.042 -820 3.221 3.544 -274 3.270 19.875 -8.793 11.082 20.062 -8.923 11.139 20.291 -9.057 11.234 5.059 -459 4.600 5.070 -462 4.607 5.116 -466 4.650 6. Dienstverlening 2.743 -861 1.882 2.757 -861 1.896 2.796 -861 1.935 Algemene baten en lasten 3.079 -79.446 -76.367 3.511 -78.675 -75.164 3.820 -77.526 -73.706 106.454 -109.075 -2.621 105.394 -107.428 -2.034 104.312 -105.213 -901 3. Ruimte & herstructurering 4. Leefbaarheid in de wijk 5. Maatschappelijke stimulering Resultaat voor bestemming Toevoegingen/onttrekkingen aan reserves 0 -19 -19 0 -19 -19 0 -19 -19 1.905 -252 1.653 1.584 -181 1.403 1.564 -250 1.314 3. Ruimte & herstructurering 302 -269 33 302 -7 295 302 -7 295 4. Leefbaarheid in de wijk 825 -486 339 728 -443 284 785 -581 204 27 -52 -25 27 -52 -25 27 -52 -25 1. Bestuur 2. Maatschappelijke voorzieningen 5. Maatschappelijke stimulering 6. Dienstverlening Algemene baten en lasten Totaal mutaties reserves Resultaat na bestemming 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4.251 -3.611 640 1.503 -1.408 95 1.054 -924 131 7.310 -4.689 2.621 4.144 -2.110 2.034 3.733 -1.833 1.900 113.764 -113.764 0 109.538 -109.538 0 108.045 -107.046 999 Hoofdstuk 3.1: Overzicht van baten en lasten 164 3.2 UITGANGSPUNTEN VAN DE RAMINGEN Bij het samenstellen van de begroting 2015 en de meerjarenraming 2016-2018 zijn de navolgende uitgangspunten gehanteerd. Kerngegevens Het aantal inwoners is van belang voor de omvang van de algemene uitkering. Bijna 40% van de omvang van de algemene uitkering wordt direct of indirect bepaald door het aantal inwoners. Het is daarom van belang om in deze tijd van bezuinigingen te beschikken over correcte gegevens ten aanzien van de ontwikkeling (prognoses) van ons aantal inwoners. Voor de ontwikkeling van de woningen maken we gebruik van prognoses opgesteld door het Etil. Etil is een regionaal economisch onderzoeksbureau dat werkt voor overheden, instellingen en bedrijfsleven. Etil stelt al sinds de jaren negentig bevolkingsprognoses op voor Limburg. De prognoses voor Limburg, op wijk- en kernniveau, zijn terug te vinden op de website van het kennisplatform www.vanmeernaarbeter.nl. Per 1 januari 2014 heeft Landgraaf 37.560 inwoners. De daling van de bevolking heeft zich voorgedaan en de verwachting is dat deze daling zich verder voortzet. Ten aanzien van het aantal woonruimten hebben wij bij de begroting 2014 aangegeven dat de definitie die daarvoor wordt gehanteerd zal worden aangepast, tegelijk met de herijking van het gemeentefonds die in 2015 vorm moet krijgen. Navolgend de prognose van zowel het inwoneraantal alsook het aantal woonruimten. Jaar Aantal inwoners Aantal woonruimten 2010 38.448 18.674 2011 38.177 18.732 2012 38.079 18.727 2013 37.908 18.764 2014 37.560 18.664 2015 37.350 18.605 2016 37.126 18.616 2017 36.878 18.560 2018 36.613 18.574 2019 36.348 18.523 Indexering Tot en met 2014 hebben wij voor de meeste budgetten de systematiek van 0% indexering in het eerste jaar toegepast. Dat leidde er telkens toe dat budgetten onder spanning kwamen te staan, waardoor de beschikbare middelen efficiënt moesten worden ingezet. In het eerste jaar dienden de prijsstijgingen binnen het richtbudget van de betreffende afdeling te worden gecompenseerd. Vanaf het 2e jaar werden de aangetoonde prijsstijgingen gedekt door de gereserveerde ruimte hiervoor in te zetten. Met de begroting 2015 is daar verandering in gekomen. Op een aantal uitzonderingen na zijn alle exploitatiebudgetten 2015 vanaf € 0 opgebouwd. Alleen met als onderbouwing aantoonbare verplichtingen (contracten en planmatig onderbouwde budgetten) zijn de budgetten in de begroting 2015 opgenomen. Met deze Zero Based Budgetting (ZBB) is de vrije Hoofdstuk 3.2: Uitgangspunten van de raming 165 ruimte grotendeels uit de meerjarenraming gehaald en is er daardoor geen structurele ruimte beschikbaar om achteraf toch nog opkomende structurele lasten op te vangen. Echter, de indexering van contracten is vanaf 2015 nu wel meerjarig verwerkt. Hierdoor is het niet meer noodzakelijk om een stelpost voor loon –en prijscompensatie volledig te handhaven. Ten opzichte van de vorige meerjarenraming is de loon –en prijscompensatie jaarlijks structureel met € 84.000 verlaagd en zijn deze middelen toegevoegd aan de post voor onvoorziene structurele ruimte om zo meer budgettaire ruimte te creëren om tekorten op te kunnen vangen, Indexering salarissen Met loonmaatregelen in het kader van de C.A.O. moet door de gemeente in financiële zin rekening worden gehouden. In 2013 zijn de onderhandelingen gestart om te komen tot een nieuwe CAO voor gemeenteambtenaren. Op 15 juli 2014 is een principeakkoord bereikt over een nieuwe CAO. De voorgestelde looptijd betreft een periode van 3 jaar van 1 januari 2013 tot en met 31 december 2015. De hierin voorgestelde loonafspraken zijn: - de lonen worden per 1 oktober 2014 verhoogd met 1% - per 1 april 2015 stijgen de lonen structureel met € 50 per maand - als compensatie voor de ontbrekende salarisverhoging over 2013 is per 1 oktober 2014 een eenmalige uitkering van € 350,00 afgesproken Omdat op het moment van samenstelling van deze programmabegroting nog geen definitieve CAOafspraken bekend waren is de indexering voor CAO-effecten in de meerjarenbegroting 2015-2018 gelijk gehouden aan de systematiek van indexering volgens de oude meerjarenramingen 2014-2017, die is gebaseerd op de verwachting dat de economie weer aantrekt en er daardoor weer ruimte ontstaat voor CAO onderhandelingen. Op grond hiervan is de indexering van de salarissen als volgt verwerkt: - voor 2015 een indexering van 1%; - voor 2016 tot en met 2018 een indexering van 1,75% per jaar. Indexering professionele welzijnsinstellingen Bij de Kadernota 2014 en daarop aansluitend de vaststelling van de programmabegroting 2014, heeft de raad besloten om de jaarlijkse indexering van de subsidiëring van professionele instellingen en verenigingen voor de jaren 2014 tot en met 2017 te bevriezen, dit als gevolg van de vastgestelde ombuigingsmaatregelen. Rente Aan de reeds gevoteerde investeringen wordt 3,5 % rente toegerekend. Aan de nog te voteren investeringen wordt 3,5% rente toegerekend. Voor de aan te trekken geldleningen is uitgegaan van een rentepercentage van 2,5%. Daarnaast wordt op de reserves ringwegen en winsten niet afgesloten plannen grondexploitatie jaarlijks 2,5% rente bijgeschreven. Onvoorzien Met het doel om in de begroting 2015 dekking te reserveren voor onvoorziene incidentele uitgaven is de stelpost “onvoorzien” opgenomen. Vanuit het Besluit Begroting en Verantwoording is het verplicht een post “onvoorzien” op te nemen, maar de omvang van die post is vrij. Voor 2015 is een bedrag van € 117.134 geraamd. Voor onvoorziene structurele uitgaven is in de begroting 2015 eveneens een stelpost structurele ruimte B opgenomen. Meerjarig is hiervoor een bedrag van € 42.910 beschikbaar. Om extra dekking Hoofdstuk 3.2: Uitgangspunten van de raming 166 achter de hand te hebben is vanaf 2015 een bedrag van € 84.000 jaarlijks structureel aan de post structurele B toegevoegd. Deze middelen zijn van de stelpost loon-en prijscompensatie overgeheveld naar de structurele ruimte B. Deze stelpost structurele ruimte B kunnen we inzetten voor onvoorziene structurele uitgaven, uitgezonderd kapitaallasten. Kostendekkendheid afvalstoffen en rioolheffing Voor zowel de afvalstoffenheffing als de rioolheffing gaan we uit van 100% kostendekking. Hoofdstuk 3.2: Uitgangspunten van de raming 167 3.3 FINANCIËLE POSITIE 3.3.1 Financiële gevolgen bestaand beleid In onderstaande tabellen worden de mutaties aangegeven in de lasten, baten en saldo van baten en lasten per programma tussen de meerjarenschijf 2015 zoals opgenomen in de begroting 2014 inbegrepen de doorwerking van besluitvorming in het 1e kwartaal van 2014 en de nieuwe in deze begroting te presenteren begroting 2015. Tabel: Lasten programmabegroting 2015 versus meerjarenschijf 2015 behorende bij de programmabegroting 2014 (x € 1.000) Omschrijving 2015 oud 1. Bestuur 2. Maatschappelijke Mutaties lasten begroting 2015 nieuw Bestaand beleid Nieuw beleid 7.462 -656 80 6.886 52.989 2.530 14.414 69.934 voorzieningen 5.305 1.521 0 6.826 21.798 -1.583 0 20.215 4.851 239 0 5.091 6. Dienstverlening 2.846 -55 0 2.791 Algemene baten en lasten 5.434 -551 0 4.882 100.685 1.446 14.494 116.625 3. Ruimte & herstructurering 4. Leefbaarheid in de wijk 5. Maatschappelijke stimulering Totaal Tabel: Baten programmabegroting 2015 versus meerjarenschijf 2015 behorende bij de programmabegroting 2014 (x € 1.000) Omschrijving 1. Bestuur 2. Maatschappelijke 2015 oud Mutaties baten begroting 2015 nieuw Bestaand beleid Nieuw beleid 67 0 0 67 34.192 -12.753 0 21.440 710 1.261 0 1.971 9.792 -431 0 9.361 440 66 0 506 865 0 0 865 54.619 12.022 15.774 82.416 100.685 166 15.774 116.625 voorzieningen 3. Ruimte & herstructurering 4. Leefbaarheid in de wijk 5. Maatschappelijke stimulering 6. Dienstverlening Algemene baten en lasten Totaal Hoofdstuk 3.3: Financiële positie 168 Tabel: Mutaties in saldi van baten minus lasten per programma 2015 t/m 2018 in vergelijking tot de meerjarenschijven behorende bij de programmabegroting 2014 + = saldo gunstiger - = saldo nadeliger (x € 1.000) Saldi van baten minus lasten 1. Bestuur 2. Maatschappelijke 2015 2016 2017 2018 576 616 779 712 -29.697 -28.529 -27.804 -27.097 voorzieningen 3. Ruimte & herstructurering 4. Leefbaarheid in de wijk 5. Maatschappelijke -260 -195 -354 -403 1.152 842 830 815 -174 -75 -71 -114 55 85 93 54 29.652 28.596 28.174 26.681 1.304 1.340 1.647 648 stimulering 6. Dienstverlening Algemene baten en lasten Totaal Hoofdstuk 3.3: Financiële positie 169 3.3.2 Overzicht geraamde incidentele lasten en baten Voor het beoordelen van de financiële positie is het geven van een indicatie van de incidentele baten en lasten relevant. Van incidentele lasten en baten is sprake als zij zich gedurende maximaal drie jaar voordoen. Tabel: Overzicht incidentele en structurele lasten en baten per programma voor 2015 en 2016 (x € 1.000) Omschrijving 1. Bestuur 2. Maatschappelijke Lasten 2015 Baten 2015 Lasten 2016 Baten 2016 Incidenteel Structureel Incidenteel Structureel Incidenteel Structureel Incidenteel Structureel 45 6.841 0 67 0 6.776 0 67 3.839 66.095 3.650 17.789 203 65.684 75 18.005 3.183 3.643 1.725 245 1.621 3.619 1.633 276 217 19.997 314 9.048 270 20.430 54 9.225 0 5.091 0 506 0 5.086 0 511 voorzieningen 3. Ruimte & herstructurering 4. Leefbaarheid in de wijk 5. Maatschappelijke stimulering 6. Dienstverlening Algemene baten en 4 2.787 4 861 0 2.743 0 861 1.102 3.780 2.461 79.954 3.280 4.050 3.038 80.019 8.390 108.235 8.154 108.471 5.374 108.390 4.800 108.964 lasten Totaal Tabel: Overzicht incidentele en structurele lasten en baten per programma voor 2017 en 2018 (x € 1.000) Omschrijving Lasten 2017 Incidenteel 1. Bestuur 2. Maatschappelijke Structureel 74 Baten 2017 Incidenteel Lasten 2018 Structureel Incidenteel Baten 2018 Structureel Incidenteel Structureel 0 67 125 6.637 0 67 0 64.843 0 17.819 0 63.547 0 17.231 547 3.797 547 280 0 3.846 0 281 237 20.553 16 9.350 264 20.812 0 9.638 0 5.097 0 514 0 5.143 0 518 0 2.757 0 861 0 2.796 0 861 750 4.264 163 79.920 817 4.057 1.113 77.336 1.608 107.930 726 108.812 1.206 106.839 1.113 105.932 voorzieningen 3. Ruimte & herstructurering 4. Leefbaarheid in de wijk 5. Maatschappelijke stimulering 6. Dienstverlening Algemene baten en lasten Totaal Hoofdstuk 3.3: Financiële positie 170 Toelichting op de incidentele lasten en baten 2015 De begrote incidentele lasten en baten voor 2015 kunnen als volgt worden gespecificeerd: (x € 1.000) Progr. Omschrijving Incidentele Incidentele lasten baten 1 Incidentele lasten: Halt. 23 0 1 Incidentele lasten: verkiezingen. 22 0 2 Incidentele baten: onttrekking aan alg. reserve ter dekking lasten 75 75 88 0 55 55 7 7 624 624 437 437 516 516 1.936 1.936 armoedebeleid. 2 Incidentele lasten: terugstorting in de algemene reserve van de voorgefinancierde middelen ter dekking van hogere bijdrage WOZL. 2 Incidentele baten en lasten: onttrekking aan alg. reserve ter dekking van hogere bijdrage aan WOZL (autonome ontwikkeling 2013-2015). 2 Incidentele baten en lasten: onttrekking aan reserve minderhedenwerk t.b.v. lasten minderheden. 2 Incidentele baten en lasten: overheveling van reserve reïntegratie en participatie naar reserve eigen middelen deelfonds sociaal domein. 2 Incidentele baten en lasten: overheveling van reserve WMO naar reserve eigen middelen deelfonds sociaal domein. 2 Incidentele baten en lasten: overheveling van reserve uitvoering WMO naar reserve eigen middelen deelfonds sociaal domein. 2 Incidentele baten en lasten: overheveling van algemene reserve naar reserve eigen middelen deelfonds sociaal domein. 2 Incidentele lasten: storting in reserve rijksmiddelen deelfonds 101 sociaal domein. 3 Incidentele baten en lasten: lasten minderhedenwerk en dekking 2 2 1.366 1.366 0 250 239 0 0 34 van deze lasten via onttrekking aan reserve minderhedenwerk. 3 Incidentele baten en lasten: bouwgrondexploitaties. 3 Incidentele baten: onttrekking aan de alg. reserve t.b.v. eerherstel slot Schaesberg. 3 Incidentele lasten: eerherstel slot Schaesberg. 3 Incidentele baten: onttrekking aan de alg. reserve t.b.v. onderh. kasteel+hoeve Strijthagen. 3 Incidentele lasten: onderhoud hoeve Strijthagen. 17 0 3 Incidentele lasten: onderhoud kasteel Strijthagen. 17 0 3 Incidentele baten en lasten: storting in reserve gerealiseerde 73 73 1.469 0 winsten grondexploitaties van de verkoopopbrengst van de grondruil Mondo Verde. 3 Incidentele lasten: storting in de reserve transformatie van de baat van 50 % van de vordering op verkoop vennootschap BV Enexis (zie programma 9) en de via de algemene uitkering ontvangen Hoofdstuk 3.3: Financiële positie 171 Progr. Omschrijving Incidentele Incidentele lasten baten 25 25 71 71 30 30 20 20 40 40 31 0 0 128 4 4 0 815 krimpgelden. 4 Incidentele baten en lasten: sloopkosten gymzaal Heigank en dekking van deze lasten via onttrekking aan de algemene reserve (sport- en cultuurpark Heigank). 4 Incidentele baten en lasten: lasten PWA school en dekking van deze lasten via onttrekking aan algemene reserve. 4 Incidentele baten en lasten: onttrekking aan de reserve uitwerking visiedocument ter dekking van de lasten van het werkbudget accommodatiebeleid . 4 Incidentele baten en lasten: lasten accommodatiebeleid en dekking van deze lasten via onttrekking aan de algemene reserve. 4 Incidentele baten en lasten: lasten sportaccommodaties en de onttrekking aan de reserve binnenklimaat gebouwen. 4 Incidentele lasten: terugstorting in de algemene reserve in verband met de voorfinanciering van de investering Eijkhagencollege (laatste tranche). 4 Incidentele baten: egaliseren exploitatielasten en-baten reiniging via onttrekking aan/ storting in reserve reiniging. 6 Incidentele baten en lasten: lasten APV standardset en dekking van deze lasten via onttrekking aan doelreserve APV-standaardset. 9 Incidentele baten: aandelen en deelnemingen (nutsbedrijven). 9 Incidentele baten: via algemene uitkering ontvangen krimpgelden 654 (laatste tranche). 9 Incidentele baten: onttrekking aan de alg. reserve in verband met 0 350 0 250 egaliseren saldi begroting 2014 en daarbij behorende meerjarenschijf 2015. 9 Incidentele baten: onttrekking aan de alg. reserve tbv samenwerking L'graaf-Brunssum. 9 Incidentele lasten: projectkosten samenwerking L'graaf-Brunssum. 250 0 9 Incidentele lasten en baten: storting in/onttrekking aan de reserve 262 392 frictiekosten. 9 Incidentele lasten: huur Pucciniplein 1 (laatste termijn). 215 0 9 incidentele lasten: storting in/onttrekking aan de alg. reserve 375 0 8.390 8.154 (sluitend maken begroting). Totaal Hoofdstuk 3.3: Financiële positie 172 Structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves In navolgende tabel wordt meerjarig per reserve de geraamde structurele toevoegingen aan reserves aangegeven. (x € 1.000) Structurele toevoeging Bedrag Bedrag Bedrag Bedrag 2015 2016 2017 2018 Reserve transformatie. 114 114 114 114 Reserve ISV. 123 123 123 123 Onderhoudsreserve af te stoten panden. 43 43 43 43 Reserve monumenten. 14 14 14 14 aan reserve Reserve Instandhouding religieus erfgoed. Reserve onderhoud binnenring. Reserve uitwerking visiedocument. 7 7 7 7 100 100 100 100 96 91 91 91 Reserve onderhoud sportaccommodaties. 282 282 282 282 Reserve onderhoud soc.cult. accommodaties. 179 179 179 179 Onderhoudsreserve toestellen speeltuinen. 21 21 21 21 Onderhoudsreserve toestellen speelgelegenheden. 26 26 26 26 Reserve evenementen. 24 27 27 27 1.075 1.075 1.075 1.075 Reserve eigen middelen deelfonds sociaal domein. 449 449 255 235 Algemene reserve. 254 254 254 254 Reserve rijksmiddelen deelfonds sociaal domein. Reserve ringwegen. (rentebijschrijving) 1 1 1 1 1.023 773 599 200 Algemen reserve. 378 197 154 38 Egalisatie reserve riolering. 150 126 29 60 42 37 41 110 4.401 3.939 3.435 3.000 Egalisatiereserve algemene uitkering. Inkomensdeel WWB. Totaal In navolgende tabel wordt meerjarig per reserve de geraamde structurele onttrekkingen aan reserves aangegeven. (x € 1.000) Structurele onttrekking Bedrag Bedrag Bedrag Bedrag 2015 2016 2017 2018 Reserve frictiekosten. 19 19 19 19 Reserve minderhedenwerk. 12 12 12 12 aan reserve Reserve instandhouding religieus erfgoed. 7 7 7 7 100 100 100 100 2 2 2 2 Reserve investeringen binnenklimaat gebouwen. 99 99 99 99 Reserve sportkooi Brandenberg. 18 18 18 18 Reserve accommodaties. 38 38 38 38 Reserve complex vv Schaesberg. 75 75 75 75 Reserve multifunctionele zaal park Heigank. 57 57 57 57 Reserve papierbakken. 26 26 26 26 Reserve onderhoud binnenring. Reserve speelplek Veeweg. Hoofdstuk 3.3: Financiële positie 173 Structurele onttrekking Bedrag Bedrag Bedrag Bedrag 2015 2016 2017 2018 Reserve ondergrondse containers. 12 12 12 12 Reserve evenementen. 24 27 27 27 Reserve nieuwbouw raadhuis. 61 61 61 61 Reserve eigen middelen deelfonds sociaal domein. 154 154 154 154 Egalisatiereserve algemene uitkering. 435 398 1.100 642 48 114 108 107 1.187 1.219 1.915 1.456 aan reserve Reserve ICT plan. Totaal Financieel toezicht Elk jaar besluiten Gedeputeerde Staten van Limburg voor aanvang van het begrotingsjaar of repressief of preventief toezicht voor onze gemeente van toepassing is. Repressief toezicht is regel en houdt in dat we de begroting en de begrotingswijzigingen direct kunnen uitvoeren (zonder voorafgaande goedkeuring). De uitgangspunten om voor 2015 voor repressief evenwicht in aanmerking te komen zijn: - de vastgestelde jaarrekening 2013 is tijdig binnen de wettelijk gestelde termijn ingediend. - de jaarrekening 2013 is in evenwicht. - de vastgestelde begroting 2015 is tijdig binnen de wettelijk gestelde termijn ingediend. - de begroting 2015 is in evenwicht. Aan de eerste twee punten is voldaan. Indien de raad de voorliggende programmabegroting 2015 voor 15 november 2014 vaststelt en aan Gedeputeerde Staten aanbiedt is ook aan het derde criterium voldaan. Evenwicht in de begroting Sinds 1995 heeft de provincie het toezichtscriterium “sluitende begroting” gehanteerd. Tot 2014 betekende dit, dat de toezichthouder toetste of de begroting (materieel) in evenwicht was. Vanwege het belang van de horizontale verantwoording en het verticale toezicht is de Gemeentewet gewijzigd. Het bestaande begrip “evenwicht” is nader gepreciseerd in die zin dat het een “structureel en reëel” evenwicht is. Structureel begrotingsevenwicht Met het begrip “structureel” evenwicht wordt bedoeld dat in de begroting: - de structurele baten tenminste alle structurele lasten dekken, - de incidentele baten alleen incidentele lasten dekken. en De structurele baten zijn voor het begrotingsjaar 2015 € 236.000 hoger dan de structurele lasten. Daarnaast dekken incidentele baten alleen de incidentele lasten. De beoordeling van het structurele evenwicht kan daardoor als voldoende worden betiteld. Reëel begrotingsevenwicht Het reëel begrotingsevenwicht houdt in dat de provincie onderzoek doet naar de realiteit van de ramingen in de begroting. Daarbij dienen de begroting en de meerjarenramingen alle ramingen volledig te bevatten. Hoofdstuk 3.3: Financiële positie 174 De beoordelingsaspecten van de provincie richten zich meer specifiek op de raming van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds, de loon- en prijscompensatie voor 2015 en volgende jaren, de hardheid en haalbaarheid van opgenomen taakstellingen / bezuinigingsmaatregelen (ook aan verbonden partijen), verliesgevende grondexploitaties, de algemene reserve en de post onvoorziene uitgaven. Daarnaast dient de begroting informatie te geven over incidentele baten en lasten, de berekening van het EMU-saldo en informatie over het onderhoud in de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen. 3.3.3 Investeringen De voorgenomen investeringen voor het jaar 2015 bedragen in totaal ruim € 6,5 mln. De totale investeringen voor het jaar 2015 zijn als volgt over de programma’s verdeeld: (x € 1.000) Nummer programma 2015 1. Bestuur 0 2. Maatschappelijke voorzieningen 0 3. Ruimte & herstructurering 4. Leefbaarheid in de wijk 344 5.564 5. Maatschappelijke stimulering 0 6. Dienstverlening 0 Algemene baten en lasten Totaal 603 6.511 Voor een gedetailleerd overzicht van de vervangings- en uitbreidingsinvesteringen 2015 verwijzen wij naar bijlage 3. De investeringen kunnen in de volgende clusters worden verdeeld: Riool- en ICT-investeringen De structurele lasten voortvloeiende uit de rioolinvesteringen worden gedekt via de tarieven voor de rioolheffing. De investeringen voor 2015 bedragen ruim € 3,7 mln. (incl. compensabele B.T.W.). Ter dekking van de kapitaallasten van de voorgenomen ICT investeringen - opgenomen in het informatiebeleidsplan 2011-2015 - wordt de reserve ICT-plan ingezet. De reserve ICT-plan wordt hierdoor in 2018 nihil. Voor 2015 bedragen de ICT investeringen in totaal € 337.000. Overige uitbreidings- en vervangingsinvesteringen Voor de periode 2015-2018 is, evenals voorgaande jaren ruimte in de meerjarenbegroting vrijgemaakt voor de structurele (kapitaal)lasten (zowel een heel jaar rente als de afschrijving) voortvloeiende uit de overige uitbreidings- en vervangingsinvesteringen. Deze ruimte is opgebouwd uit € 170.000 voor lasten voortvloeiende uit de noodzakelijke vervangings- en geplande uitbreidingsinvesteringen en € 50.000 ten behoeve van investeringen in de bedrijfsvoering. Hoofdstuk 3.3: Financiële positie 175 Voor 2015 bedraagt de omvang van de noodzakelijke uitbreidings- en geplande vervangingsinvestering (niet zijnde riool- en ict investeringen) afgerond € 2.129.000 en is de omvang voor investeringen in de bedrijfsvoering € 266.000 (zie bijlage 3). Deze investeringen zijn nog niet vastgesteld bij de Kadernota 2015. 3.3.4 Financiering De financieringsstructuur geeft inzicht in de wijze waarop activa zijn gefinancierd. Voor de beoordeling van de financieringsstructuur is van belang hoeveel procent van de activa met vreemd geld (aangetrokken geldleningen) wordt gefinancierd. Het begrote percentage voor 2015 bedraagt ca. 8,5% hetgeen een verdere verbetering betekent ten opzichte van 2014 (10 %). Een nadere uitwerking van de beleidsuitgangspunten voor de financieringsfunctie treft u aan in de paragraaf financiering (hoofdstuk 2, paragraaf 2.2.3). 3.3.5 Reserves en voorzieningen Navolgende tabel biedt inzicht in het verloop van de reserves en voorzieningen van de balans. Gestart wordt met het jaar 2014, waarin tevens rekening is gehouden met de jaarrekening 2013. Vervolgens wordt het begrote verloop per 1 januari t/m het jaar 2019 weergegeven. (x € 1.000) Omschrijving 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Algemene reserve. 21.515 19.365 17.424 20.864 21.884 22.812 Reserves ter egalisatie. 14.137 13.835 14.403 14.853 14.324 13.859 Overige bestemmingsreserves. 16.173 17.372 22.421 21.029 22.410 23.839 Doelreserves. 12.284 10.759 10.328 9.900 9.512 8.969 3.436 3.525 4.076 4.628 5.178 5.729 67.545 64.856 68.652 71.274 73.308 75.208 3.073 2.681 2.566 2.459 2.222 2.094 Onderhoudsreserves. Totaal reserves Voorzieningen – algemeen (excl. onderhoudsvoorzieningen). Onderhoudsvoorzieningen. 1.321 1.321 1.321 1.321 1.321 1.321 Totaal voorzieningen 4.394 4.002 3.887 3.780 3.543 3.415 71.939 68.858 72.539 75.054 76.851 78.623 116.625 113.764 109.538 108.045 Totaal reserves en voorzieningen Omzet (totaal begrote lasten) De afname van de algemene reserve is met name het gevolg van de inzet van middelen ten behoeve van de bestemmingsreserve sociaal domein. De stijging in 2016 wordt veroorzaakt door de overheveling van de reserve frictiekosten ad € 3 mln. naar de algemene reserve. Vanaf 2017 neemt de algemene reserve verder toe door met name de jaarlijkse vaste storting ad € 750.000 ten laste van de exploitatie. Hoofdstuk 3.3: Financiële positie 176 De totale omvang van de overige reserves ten opzichte van het meerjarig verloop zoals in de meerjarenbegroting 2014-2017 aangegeven, neemt toe als gevolg van geraamde gereserveerde rijksmiddelen in het kader van het deelfonds sociaal domein. Het verloop van de omvang van de totale voorzieningen is niet ingrijpend gewijzigd ten opzichte van het meerjarig verloop zoals in de meerjarenbegroting 2014-2017 is weergegeven. Opgemerkt wordt dat de bestemmings- en onderhoudsreserves een enigszins vertekend beeld geven omdat wel rekening is gehouden met de jaarlijkse toevoeging, maar niet met de onttrekkingen die in de loop van het jaar worden begroot. 3.3.6 Jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen De gemeente heeft als werkgever naast verplichtingen voor het huidige personeel ook verplichtingen ten aanzien van het voormalige personeel. Het betreft uitkeringen in relatie tot: - verlofrechten; - vakantierechten; - wachtgeldverplichtingen voormalige wethouders; - pensioenverplichtingen wethouders; - WW-verplichtingen; - WIA-verplichtingen (opvolger WAO); - spaarverlof. De financiële gevolgen van bovenstaande rechten en verplichtingen zijn, indien van toepassing, verwerkt in de exploitatie. Voor de pensioenverplichtingen van wethouders is een voorziening in gebruik die jaarlijks op basis van de actuariële berekeningen wordt bijgesteld. Ook de WIA- en oude WAO-verplichtingen worden jaarlijks bijgesteld. In het kader van de WIA is de gemeente eigen risicodrager. Dat betekent dat premies op basis van een vooraf bepaald percentage in de voorziening worden gestort en de WIAuitkeringen van werknemers uit de voorziening worden bekostigd. Op dit moment zijn er geen verplichtingen in het kader van spaarverlof. 3.3.7 EMU-saldo Sinds Nederland deel uitmaakt van de Economische en Monetaire Unie (EMU) wordt voor het begrotingssaldo een definitie gebruikt die binnen de gehele EMU hetzelfde is, namelijk het EMU-saldo. Met het EMU-saldo wordt het saldo van inkomsten en uitgaven van de totale overheid bedoeld. In het verdrag van Maastricht is afgesproken dat het EMU-tekort van een land maximaal 3% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) mag zijn. Het BBP is de totale (gelds-)waarde van alle in een land geproduceerde goederen (en diensten) gedurende een bepaalde periode (meestal een jaar). Op Europees niveau is bepaald dat het EMU-tekort van een land maximaal 3% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) mag zijn. Het aandeel van gemeenten, provincies en waterschappen gezamenlijk mag maximaal 0,5% van het BBP bedragen. Voor Landgraaf komt dit uit op een EMU-tekort van € 3.907.000 (lees: we mogen maximaal € 3.907.000 meer uitgeven dan dat we aan inkomsten ontvangen). Hoofdstuk 3.3: Financiële positie 177 In bijlage 7 treft u de berekening van het EMU-saldo voor de jaren 2014 tot en met 2016 aan. Hieruit blijkt een EMU-tekort in 2015 en EMU-overschotten in 2014 en 2016. De belangrijkste oorzaak ligt in de geplande investeringen voor het jaar 2015. De praktijk wijst uit dat een groot deel van de geplande investeringen pas in een later jaar tot uitvoering komt. Dit betekent dat het werkelijke EMU-saldo meestal gunstiger is dan het geprognosticeerde EMU-saldo. Doordat we de investeringen niet exact in de tijd (kunnen) plannen blazen we niet alleen ons EMUsaldo op, maar leggen we ook een onnodige claim op de toch al beperkte ruimte in de exploitatie. We werken op dit moment als volgt: Bij de planning van een investering wordt aangegeven hoeveel middelen voor realisatie van de complete investering benodigd zijn. Vervolgens wordt een investeringskrediet voor dit totaalbedrag aangevraagd en verwerkt in een begrotingswijziging. Daarbij wordt de investering normaliter geraamd als 100% te besteden in het lopende jaar. Het is echter twijfelachtig of de investering in één jaar gerealiseerd wordt. Wij overwegen een andere wijze van werkplanning en kredietvotering, waarin investeringen zowel in geld als in benodigde arbeidsuren (werkplanning afdelingen) realistisch(er) worden weggezet in de tijd. Het totaal benodigde krediet wordt dan niet ineens gevoteerd, maar komt in porties verdeeld over de jaren ter beschikking. Daarmee wordt de druk op het EMU-saldo verlaagd. De in te zetten middelen, waaronder ook de eigen arbeidsuren, moeten beter in de tijd weggezet worden. Dit bereiken we door middel van partiële kredietvotering voor grotere investeringen verplicht te stellen. Hiermee bedoelen we alle investeringen vanaf € 100.000. De budgethouder moet dan verplicht aangeven wanneer welke delen van het totaal krediet benodigd zijn. Daarbij moet tevens een relatie gelegd worden met het werkplan van de betreffende afdeling. Borging van deze nieuwe regel zal plaatsvinden via het nieuwe activabeleid 2014. 3.3.8 Beoordeling financiële positie De financieringsstructuur ontwikkelt zich in 2015 verder positief. De omvang van vreemd geld in verhouding tot de activa is verder afgenomen (van 10% naar 8,5 %). De weerstandsratio – de verhouding van de weerstandscapaciteit 2015 versus de weerstandsbehoefte in 2015 - is als robuust te typeren. Wij zijn van oordeel dat op basis van de in deze begroting opgenomen ramingen voor 2015 sprake is van een structureel en reëel evenwicht. Hoofdstuk 3.3: Financiële positie 178 Vaststellingsbesluit Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Landgraaf d.d. 4 november 2014. De griffier, Vaststellingsbesluit De voorzitter, 179 Vaststellingsbesluit 180 Bijlagen 1. Conversietabel programma's/ beleidsvelden/producten 2. Lasten en baten per beleidsveld 3. Investeringsplannen 2015 4. Verloop reserves en voorzieningen 5. Algemene uitkering 2015-2018 6. Toelichting verbonden partijen 7. Berekening EMU-saldo 8. Onderzoeken 213A 9. Lijst van afkortingen Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten 181 Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Beleidsveld nr. Omschrijving Programma/Beleidsveld Product nr. Omschrijving product Bestuurlijke ondersteuning en - 6.00.001.001 Raad en raadscommissies samenwerking 6.25.001.001 B&W (orgaan) 6.25.002.001 Burgerjaarverslag en begrotingskrant 6.25.002.002 Website gemeente 6.25.002.003 Public.,gem.gids en communic.beleid 6.25.002.004 B&W ondersteuning 6.25.002.005 Representatie college 6.25.002.010 Bezwaar, beroep, klachten 6.25.002.011 Actualiseren wet en regelgeving 6.20.003.001 Verkiezingen en referenda 6.25.005.001 Samenwerking Parkstad 6.25.005.002 Over.bestuurlijke samenwerkingsverb. 6.00.006.001 Griffie 6.27.980.101 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.101 Mutaties reserves soc.domein 6.25.120.001 Veiligheidsregio-brandweer 6.25.120.002 Veiligheidsregio-GHOR 6.25.120.003 Veiligheidsregio-oranje kolom 6.25.120.004 Veiligheidsregio-MCC 6.25.140.001 Veiligheidshuis 6.25.140.002 Wijkveiligheidsplannen 6.25.140.003 OOV - organisatie 6.25.140.004 Beleid rampen- en crisisplan 6.22.140.005 Halt 6.25.140.006 Anti discriminatievoorziening 6.25.140.007 OOV - overige maatregelen 6.22.140.008 Dierenopvang 6.25.922.001 Reclamevoering 6.27.980.102 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.102 Mutaties reserves soc.domein 6.27.002.001 Sturing B&W 6.27.002.002 Verantwoording tbv B&W 6.27.006.001 Sturing Raad en burgeronderzoek 6.00.006.002 Verantwoording tbv Raad 6.00.006.003 Rekenkamer(functie) alg. 6.27.980.103 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.103 Mutaties reserves soc.domein 6.27.610.001 Dienstverlening aan ISDBOL 6.22.611.001 Sociale werkvoorziening 6.20.623.001 Wet inburgering 6.22.623.001 Arbeidsmarktbeleid en projecten Programma 1 Bestuur 101. 102. 103. Openbare orde en veiligheid Sturing en verantwoording Programma 2 Maatschappelijke voorzieningen 201. Arbeidsparticipatie Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten 182 Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Beleidsveld nr. 202. 203. Omschrijving Programma/Beleidsveld Inkomensondersteuning Jeugd,gezin en gezondheidszorg Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Product nr. Omschrijving product 6.20.623.002 WI-participatie 6.22.623.002 Participatiebudget reïntegratie 6.22.623.003 Participatiebudget educatie oorm. 6.27.980.201 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.201 Mutaties reserves soc.domein 6.22.610.001 Uitvoeringskosten WWB ISDBOL 6.22.610.002 WWB-I Inkomensvoorziening 6.22.610.003 BBZ 6.22.614.001 Uitvoeringskosten CGO ISDBOL 6.22.614.002 Bijzondere bijstand 6.22.614.003 Armoedebeleid 6.22.614.004 Kwijtschelding gemeent.belastingen 6.22.614.005 Langdurigheidstoeslag 6.22.614.006 Schuldhulpverlening 6.22.614.007 Indiv. Inkomenstoeslag 6.22.614.008 Indiv. Studietoeslag 6.22.614.009 Meerkst.beperk./chron.ziek 6.22.650.051 Kinderopvang uitvoering ISDBOL 6.27.980.202 6.27.981.202 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.22.650.052 Keuring kinderopvanglocaties 6.22.670.051 Integraal jeugdbeleid 6.22.670.052 Methodisch Jeugd en Jongerenwerk 6.22.670.053 Vrijwillig jeugd- en jongerenwerk 6.22.670.054 Jeugdhulpverlening 1e lijn 6.22.670.070 Jeugd gzz maatwerk 6.22.670.071 Digitaal jeugddossier 6.22.682.001 Uitvoering jeugdzorg 6.22.682.002 Jeugd- en opvoedhulp 6.22.682.003 Geestelijke gezondheidszorg 6.22.682.004 Jeugd verst.beh.zorg 6.22.682.005 Jeugd lich.gez.zorg 6.22.682.006 Jeugdzorg plus 6.22.682.007 Zorginnovatie 6.22.682.008 Pers.verzorging (18-) 6.22.682.009 Kortdurend verblijf (18-) 6.22.683.001 Veiligh.recl.+opv.jeugd.alg 6.22.683.002 Jeugdbescherming 6.22.683.003 Jeugdreclassering 6.22.683.004 AMHK 6.22.683.005 Vertrouwenspersoon 6.22.683.006 Begeleiding (18-) 6.20.687.001 Ouderbijdrage natura 6.20.687.002 Ouderbijdrage PGB Mutaties reserves soc.domein 183 Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Beleidsveld nr. 204. Omschrijving Programma/Beleidsveld WMO Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Product nr. Omschrijving product 6.20.687.003 Ouderbijdrage opvang jeugd 6.22.714.001 Gezondheidszorg algemeen 6.22.714.002 GGD basispakket 6.22.715.003 Centrum Jeugd & gezin 6.22.715.004 Jeugdgez.h.z.0-4 jarigen 6.27.980.203 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.203 Mutaties reserves soc.domein 6.20.214.001 Gehandicaptenparkeerkaarten 6.22.623.004 Minderhedenwerk 6.22.650.053 Kinderopvang SMI (ISDBOL) 6.20.661.001 Eigen / bruikl.auto, taxi 6.22.661.001 Comp.Wtcg en CER 6.20.661.003 Vervoer AWBZ 6.20.661.004 Roerende voorzieningen 6.20.661.005 Rolstoelen 6.20.661.006 Woningaanpassingen 6.20.661.007 Verhuizingen 6.20.661.008 OH woonvoorzieningen 6.20.661.009 Huisautomat. (domotica) 6.20.662.002 Huishoudelijke hulp 6.20.662.003 Begeleiding individueel 6.20.662.004 Begeleiding groep 6.20.662.005 Vervoer begeleiding 6.20.662.006 Fin.tegemoetk.2.7.1 Wmo 6.22.663.007 Maatschappelijke opvang 6.22.663.008 Beschermd wonen Wmo 6.22.663.009 (Maatsch.) opvang Wmo 6.22.663.010 Vrouw.opv./huis.geweld Wmo 6.22.663.011 6.22.663.012 Verslaving Wmo Inloopfunctie GGZ Wmo 6.20.667.008 Eigen bijdrage Wmo 6.20.667.009 Eigen bijdrage AWBZ/Wmo 6.20.670.010 Wmo-algemeen 6.20.670.011 Wmo-uitvoeringskosten 6.20.670.012 Ondersteunende begeleiding 6.20.670.013 Pakketmaatreg.materieel 6.20.670.014 Boodschappenservice-dienst 6.20.670.015 Strijkservice-dienst 6.20.670.016 CVV coll.vraagafh.vervoer 6.20.670.020 Huish.begeleiding (pers.) 6.22.670.030 Gehandicaptenbeleid 6.22.670.031 Diensten wonen met zorg 6.22.670.032 Prof.maatschappelijk werk 6.22.670.033 Prof.ouderenwerk 6.22.670.035 Flankerend ouderenbeleid 184 Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Beleidsveld nr. 205. Omschrijving Programma/Beleidsveld Algemene maatschappelijke voorzieningen Product nr. Omschrijving product 6.22.670.036 Vrijw.thuis+mantelzorg 6.22.670.037 Vorming training+advies 6.22.670.038 Pakketmaatregelen immat. 6.22.670.039 WMO-algemeen coll.voorzieningen 6.22.670.060 Prof.soc.cultureel werk 6.20.672.003 PGB 6.20.672.004 PGB Wmo 6.20.672.005 PGB jeugd 6.20.682.001 Indiv..voorz.natura jeugd 6.22.714.003 Collect.preventieve GGZ 6.27.980.204 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.204 Mutaties reserves soc.domein 6.20.670.001 6.20.670.002 Vrijwilligerscentr.Brunssum Vrijwilligerscentr.Landgraaf 6.20.670.003 Vrijwilligerscentr.Onderbanken 6.20.670.021 Wmo uitvoeringskosten 6.20.670.022 Wijkpunt Heereveld 6.20.670.023 Wijkpunt Calshof 6.20.670.024 Wijkpunt Harmoniezaal 6.20.670.025 Wijkpunt De nieuwe Dormig 6.20.670.026 Wijkbelbus 6.20.670.027 Digi wijkplatf.UoW(Elise) 6.20.670.028 Beweging binnen zorg 6.20.670.029 Beweging buiten zorg 6.20.670.030 6.20.671.001 6.20.671.002 Scootmobielpool 1e lijns Wmo-voorlichting 1e lijns Wmo-advisering 6.20.671.003 1e lijns Wmo-clientonderst. 6.20.671.004 1e lijns Wmo-toegang 6.20.671.005 1e lijns Wmo-prevent.Wmo 6.20.671.006 1e lijns Wmo-prevent.jeugd 6.20.671.007 1e lijns Wmo-WT UoW 6.20.671.008 1e lijns Wmo-WT N’hagen 6.20.671.009 6.20.677.001 1e lijns Wmo-WT S’berg EB alg.voorz.Wmo+jeugd 6.27.980.205 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.205 Mutaties reserves soc.domein 6.21.810.001 Ruimtelijk beleid 6.21.810.002 Bestemmingsplannen 6.21.810.003 Planschades 6.21.810.005 IBA 6.21.810.009 WOP NL - algemeen 6.21.810.010 WOP NL - Surinameplein Programma 3 Ruimte & herstructurering 301. Ruimtelijke structuur Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten 185 Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Beleidsveld nr. 302. 303. 304. 305. Omschrijving Programma/Beleidsveld (Her)structurering woningbouw (Her)structurering centra Mobiliteit Verwerving en beheer Product nr. Omschrijving product 6.21.810.011 WOP NL – Heiveld 6.21.810.012 WOP NL – Lichtenberg 6.21.810.013 WOP NL – Bartokring 6.21.810.014 WOP NL – Gulpers 6.21.810.015 WOP NL – Mgr. Paredisstraat 6.21.810.016 WOP NL – De Voort 6.21.810.017 WOP NL – Hoogstraat 6.21.810.018 WOP NL – Communicatie 6.21.810.019 WOP NL – Sociale agenda 6.21.810.030 WOP UoW - algemeen 6.27.980.301 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.301 Mutaties reserves soc.domein 6.21.723.001 Sanering milieuhinder 6.21.820.010 Beleid en planvorming woningbouw 6.21.820.011 Subsidie overige woningbouw 6.21.821.002 Subsidie ISV 6.27.980.302 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.302 Mutaties reserves soc.domein 6.21.310.010 Subsidie.RES t.b.v. winkelconcentratie 6.21.810.004 Versterken centra 6.27.980.303 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.303 Mutaties reserves soc.domein 6.21.210.001 Verkeersbeleid 6.21.210.002 Verkeersveiligheidsprojecten 6.21.210.003 Verkeersbereikbaarheidsprojecten 6.21.210.004 Gedragsbeinvl.verkeersveilighheid 6.21.212.001 Beleid openbaar vervoer 6.22.214.001 Parkeerbeleid en -maatregelen 6.27.980.304 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.304 Mutaties reserves soc.domein onroerende 6.21.310.101 zaken t/m Fresh 1 6.21.310.130 Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten 6.21.820.001 Verwerving en beheer panden 6.21.820.002 Tijdelijke exploitatie eigendommen 6.22.822.001 Beheer woonwagens en -standplaatsen 6.22.822.010 Woonwagencentrum Vogelzankweg 6.22.822.011 Woonwagencentrum Europaweg Noord 6.22.822.012 Woonwagencentrum Kleikoelebergweg 6.22.822.013 Woonwagencentrum Melchersstraat 6.22.822.014 Woonwagencentrum Hoofdstraat 6.22.822.015 Woonwagens Vogelzankweg 186 Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Beleidsveld nr. Omschrijving Programma/Beleidsveld Product nr. Omschrijving product 6.22.822.016 Woonwagens Europaweg Noord 6.22.822.017 Woonwagens Melchersstraat 6.21.830.001 Verwerving en beheer gronden 6.21.830.301 t/m Grondexploitatie Kakert 6.21.830.330 6.21.830.401 tot en met Grondexploitatie Waubach 6.21.830.430 6.21.830.951 tot en met Openbaar groen 6.21.830.980 306. Duurzaamheid 6.27.980.305 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.305 Mutaties reserves soc.domein 6.21.210.005 Verkeersmilieu aspecten 6.21.541.001 Monumenten 6.21.541.002 Eerherstel slot Schaesberg 6.21.541.003 Kasteel Strijthagen 6.21.541.004 Hoeve Strijthagen 6.21.723.002 Duurzaamheidsbeleid 6.21.822.001 Welstand 6.27.980.306 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.306 Mutaties reserves soc.domein 6.25.210.001 Wijkplatforms 6.25.210.002 Wijkparticipatie 6.27.980.401 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.401 Mutaties reserves soc.domein 6.21.003.001 GEO-informatie 6.24.210.000 Beleid wegenbeheer 6.21.210.006 Gem.deel buitenring 6.24.560.000 Beleid groenbeheer 6.21.722.001 Beleid waterhuishouding 6.21.822.002 BAG 6.27.980.402 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.402 Mutaties reserves soc.domein 6.24.210.001 Wegen, trottoirs en sleuven 6.24.210.002 Fietspaden 6.24.214.001 Parkeerplaatsen 6.27.980.403 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.403 Mutaties reserves soc.domein Programma 4 Leefbaarheid in de wijk 401. 402. 403. Burgerparticipatie IBOR Beheer zwart Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten 187 Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Beleidsveld nr. Omschrijving Programma/Beleidsveld Product nr. Omschrijving product 404. Beheer groen 6.24.210.003 Wegbermen 6.24.550.001 Groen in het buitengebied 6.24.560.001 Openbaar groen 6.24.724.001 Lasten begraafplaatsen 6.27.980.404 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.404 Mutaties reserves soc.domein 6.24.722.002 Lasten riolering 6.27.726.001 Baten rioolheffing 6.27.980.405 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.405 Mutaties reserves soc.domein 6.24.003.001 Huisnummering en straatnaamborden 6.24.120.001 Brandkranen 6.24.210.004 Inritten 6.24.210.005 Openbare verlichting 6.24.210.008 Verkeersregelinstallaties 6.24.210.009 Straatmeubilair 6.27.980.406 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.406 Mutaties reserves soc.domein 6.22.421.001 Acc. BO algemeen huisvesting 6.22.421.002 Acc. Harlekijn huisvesting 6.22.421.003 Acc. Speurneus huisvesting 6.22.421.004 Acc. Carrousel huisvesting 6.22.421.005 Acc. BO Kakertshöfke huisvesting 6.22.421.006 Acc. BO Op gen Hei huisvesting 6.22.421.007 Acc. BO 't Valder huisvesting 6.22.421.009 Acc. BO An d'r Put huisvesting 6.22.421.010 Acc. BO Wegwijzer huisvesting 6.22.421.011 Acc. BO PWA huisvesting 6.22.421.012 Acc. BO Gravenrode huisvesting 6.22.421.013 Acc. BO Schaesberg huisvesting 6.22.431.001 Acc. SO alg.huisvesting 6.22.431.002 Acc. SO De Wissel huisvesting 6.22.441.001 Acc. VO algemeen, huisvesting 6.22.441.002 Acc. VO Eyckhagencollege huisvesting 6.22.441.003 Acc. VO Brandenbergcoll. huisvesting 6.27.980.407 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.407 Mutaties reserves soc.domein 6.22.530.001 Acc. sporthal Baneberg 6.22.530.003 Acc. sportzaal Hoefveld 6.22.530.004 Acc. sporthal In de Bende 6.22.530.005 Acc. sporthal Ter Waerden 6.22.530.006 Acc. zwembad In de Bende 405. 406. 407. 408. Beheer blauw Beheer inrichtingselementen Beheer accommodaties onderwijs Beheer accommodaties sport Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten 188 Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Beleidsveld nr. 409. Omschrijving Programma/Beleidsveld Beheer accommodaties overig Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Product nr. Omschrijving product 6.22.530.007 Acc. binnensport divers 6.22.530.009 Acc. tenniscomplexen 6.22.530.010 Acc. cooperbaan 6.22.530.011 Acc. gymzaal Heigank 1 6.22.530.012 Acc. Jan de Witplein 10 6.22.531.001 Acc. groene sportveld alg. 6.22.531.002 Acc. complex Strijthagen 6.22.531.003 Acc. complex Nieuwenhagen 6.22.531.004 Acc. complex De Streep 6.22.531.005 Acc. complex Ter Waerden 6.22.531.006 Acc. complex De Voort 6.22.531.007 Acc. complex Rimburg 6.22.531.008 Acc. complex Abdissenbosch 6.22.531.009 Acc. complex De Kakert 6.22.531.010 Acc. fusiecomplex Schaesberg 6.27.980.408 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.408 Mutaties reserves soc.domein 6.22.510.001 Acc. bibliotheek 6.22.510.002 Acc. KIA 6.22.511.001 Acc. muziekschool 6.22.511.002 Acc. Oefenbunker 6.22.511.003 Acc. MFC Voegelsjtang 6.22.540.001 Acc. Kunst 6.22.541.001 Acc. Cultuur en oudheidkunde 6.22.541.002 Acc. Jan de Witplein 10 6.22.580.001 Gebouwen speeltuinen 6.22.650.001 Acc. kinderopvang algemeen 6.22.650.002 Acc. Past.Schattenstraat 25 6.22.650.003 Acc. peuterwerk algemeen 6.22.650.004 Acc. Julianastraat 28 6.22.650.005 Acc. Strijthagerweg 4 6.22.650.006 Acc. Palenbergerweg 5 6.22.650.007 Acc. Kapelweien 49 6.22.650.008 Acc. Jan de Witplein 10 6.22.670.001 Accommodatiebeleid 6.22.670.002 Acc. D'r Sjeet/Carré 6.22.670.003 Acc. 't Klooster 6.22.670.004 Acc. Dorpscentrum 6.22.670.005 Acc. An d'r Put 6.22.670.006 Acc. wijkcentrum Eikske 6.22.670.007 Acc. ov. gemeenschapshuizen 6.22.670.008 Acc. An de Voegelsjtang 6.22.670.009 Acc. De Wendelstraat 55 6.22.670.010 Jeugdaccommodaties 6.22.670.011 Acc. Lindestraat 10 189 Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Beleidsveld nr. 410. 411. 412. 413. Omschrijving Programma/Beleidsveld Reiniging Afvalstoffeninzameling Toezicht en handhaving Recreatie in de wijk Product nr. Omschrijving product 6.22.670.012 Multif.zaal park Heigank 6.27.980.409 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.409 Mutaties reserves soc.domein 6.24.210.006 Straatreiniging en onkruidbestrijding 6.24.210.007 Gladheidsbestrijding 6.24.721.001 Papierbakken 6.24.721.002 Hondenpoep 6.24.723.001 Ongedierte en kadavers 6.27.980.410 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.410 Mutaties reserves soc.domein 6.21.721.001 Lasten afvalstoffeninzameling 6.27.725.001 Baten afvalstoffenheffing 6.27.980.411 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.411 Mutaties reserves soc.domein 6.23.140.001 Beleid handhaving 6.23.215.001 Baten parkeerboetes 6.23.723.001 Handhaven milieu 6.23.822.001 Handhaven bouwen 6.27.980.412 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.412 Mutaties reserves soc.domein 6.24.560.002 Volksfeesten 6.24.560.003 Kermissen 6.24.580.001 Speeltuinen 6.24.580.002 Speelvelden en JOP's 6.27.980.413 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.413 Mutaties reserves soc.domein 6.21.310.001 Voeren bedrijfsloket 6.21.310.002 Promotie en acquisitie EZB 6.21.310.003 Stadspromotie 6.21.310.004 Markten en standplaatsen 6.21.310.005 Bedrijfsterreinen 6.20.311.001 Baten marktgelden 6.27.980.501 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.501 Mutaties reserves soc.domein 6.21.140.001 Mega acts 6.21.140.002 Pinkpop 6.21.140.003 Wielerronde 6.21.140.004 A en B evenementen 6.21.560.001 Regiobranding Programma 5 Maatschappelijke stimulering 501. 502. Economie Toerisme en evenementen Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten 190 Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Beleidsveld nr. 503. 504. 505. Omschrijving Programma/Beleidsveld Product nr. Omschrijving product 6.21.560.002 Beleid toerisme en evenementen 6.27.980.502 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.502 Mutaties reserves soc.domein 6.22.420.001 OBO - algemeen 6.22.420.002 OBO - bewegingsonderwijs 6.22.430.001 SO - algemeen 6.22.430.002 SO - bewegingsonderwijs 6.20.480.001 Leerlingenvervoer 6.22.480.001 OAB Beleid algemeen 6.22.480.002 OAB Rijksmiddelen 6.22.480.003 OAB projecten gemeente 6.22.480.004 Locale en reg. educ.agenda(LEA+REA) 6.22.480.005 Leerplicht (VSV) 6.22.480.006 Spraakonderwijs 6.27.980.503 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.503 Mutaties reserves soc.domein Educatieve en kunstzinnige 6.22.510.051 Bibliotheek vorming 6.22.511.051 Muzikale vorming 6.22.511.052 Creatieve vorming Vazom 6.22.511.053 Vrouwenbelangenverenigingen 6.22.540.002 Kunstzinnige activiteiten 6.22.540.003 Instrumentale muziek 6.22.540.004 Ontmoeten 6.22.540.005 Vocale muziek en podiumkunst 6.22.540.006 Beeldende kunst 6.22.540.007 Cultuurstimulering 6.22.540.051 Theater 6.22.541.051 Cultuur en oudheidkunde 6.22.541.052 Schutterijen 6.22.550.001 Natuur en milieu educatie 6.22.580.051 Kerkgenootschappen 6.22.650.054 Peuterwerk algemeen 6.27.980.504 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.504 Mutaties reserves soc.domein 6.22.530.002 BOS Lauradorp 6.22.530.008 Zwem- en duiksport 6.22.530.051 Sportbeleid algemeen 6.22.530.053 BOS Schaesberg ZO 6.22.530.054 BOS Kakert 6.22.530.055 BOS Abdissenbosch 6.22.530.056 Gym- en turnsport 6.22.530.057 Bal- en racketsport 6.22.530.059 Budo- en krachtsport Onderwijs Sport Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten 191 Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Beleidsveld nr. Omschrijving Programma/Beleidsveld Product nr. Omschrijving product 6.22.530.060 Veldvoetbal 6.22.530.061 Atletiek-, trim- en tennissport 6.22.530.062 Sport- en leisurepark 6.27.980.505 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.505 Mutaties reserves soc.domein 6.20.120.001 Gebruiksvergunningen 6.20.140.002 APV/bijzondere wetten 6.20.723.001 Vergunningverlening milieu 6.20.822.001 Uitvoeringsbeleid vergunningen 6.20.822.002 Vergunningverlening bouwen 6.20.822.003 Beleid+regelgeving bouwen 6.20.822.004 Leges welstand 6.20.823.001 Leges bouwvergunningen 6.20.823.002 Leges vrijstellingsprocedures 6.27.980.601 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.601 Mutaties reserves soc.domein 6.20.003.002 Lasten Burgerzaken 6.20.003.003 Lasten huwelijken 6.20.003.004 Lasten naturalisatie 6.20.003.005 Lasten GBA 6.20.003.006 Lasten reisdocumenten 6.20.003.007 Lasten rijbewijzen 6.20.004.002 Baten burgerzaken 6.20.004.003 Baten huwelijken 6.20.004.004 Baten naturalisatie 6.20.004.005 Baten GBA 6.20.004.006 Baten reisdocumenten 6.20.004.007 Baten rijbewijzen 6.20.140.001 Doodschouw 6.20.724.001 Uitvaart van gemeentewege 6.20.732.001 Baten begraafplaatsen 6.27.980.602 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.602 Mutaties reserves soc.domein 6.20.003.010 Lasten verbetering dienstverlening 6.27.980.603 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.603 Mutaties reserves soc.domein 6.27.310.001 Bedrijfsterreinen 6.27.330.001 Nutsbedrijven 6.27.721.001 Reinigingsdienst 6.27.822.001 BLG Programma 6 Dienstverlening 601. 602. 603. Vergunningverlening Burgerzaken Verbetering dienstverlening Onderdeel Algemene baten en lasten 999. Algemene baten en lasten Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten 192 Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Beleidsveld nr. Omschrijving Programma/Beleidsveld Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten Product nr. Omschrijving product 6.27.911.001 Geldleningen+uitzettingen <1jr 6.27.913.001 BNG 6.27.914.001 Geldleningen+uitzettingen >=1jr 6.27.914.002 Bespaarde rente 6.27.921.001 Algemene uitkering 6.27.922.001 Onvoorziene uitgaven 6.27.922.002 Structurele ruimte A 6.27.922.003 Structurele ruimte B 6.27.922.004 Kap.lasten nog niet gevot. kredieten 6.27.922.005 Stelpost reservering personeelskosten 6.27.922.006 Stelpost overige baten en lasten 6.27.922.007 Afwikk.verschillen voorgaande jaren 6.27.922.008 Reservering nieuw beleid 6.27.922.009 Verrekening BTW-Compensatiefonds 6.27.922.010 Lasten algemene uitkering 6.27.922.011 Stelpost FTE-reductie 6.27.922.020 Voormalige wethouders 6.27.922.021 Voormalig secretariepersoneel 6.27.922.022 TUBM 6.27.923.001 Uitk.deelfonds sociaal domein 6.27.930.001 WOZ 6.27.931.001 Baten OZB gebruikers 6.27.932.001 Baten OZB eigenaren 6.27.936.001 Baten toeristenbelasting 6.27.937.001 Baten hondenbelasting 6.27.939.001 Baten precariobelasting 6.27.940.001 Lasten heffing belastingen algemeen 6.27.940.002 Lasten toeristenbelasting 6.27.940.003 Lasten hondenbelasting 6.27.940.004 Lasten vermakelijkheidsbelasting 6.27.940.005 Lasten precariobelasting 6.27.940.006 Lasten OZB 6.27.940.007 Invordering.belastingdebiteuren 6.27.940.010 Invordering algemeen 6.27.940.011 Invordering garantiedebiteuren 6.27.940.012 Invordering overige debiteuren 6.27.960.001 Saldo van kostenplaatsen 6.27.970.001 Saldo rekening van baten+lasten 6.27.980.999 Mutaties reserves–exclusief soc.domein 6.27.981.999 Mutaties reserves soc.domein 193 Bijlage 1 Conversietabel programma's/beleidsvelden/producten 194 Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld PROGRAMMA 1 BESTUUR Beleidsveld 101 Bestuurlijke ondersteuning en samenwerking (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 - Directe salarislasten 1.999 1.884 1.806 1.822 1.839 1.851 - Overige directe lasten 1.603 1.467 865 799 677 688 Bestaand beleid - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 769 930 816 785 797 818 4.371 4.282 3.487 3.406 3.313 3.357 -13 -2 -2 -2 -2 -2 4.359 4.280 3.485 3.405 3.311 3.356 - Directe lasten 0 0 80 82 85 94 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 80 82 85 94 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 80 82 85 94 4.359 4.280 3.565 3.487 3.396 3.450 - Indirecte lasten Lasten: Baten: Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen 0 0 0 0 0 0 - Onttrekkingen 0 -20 0 0 0 0 4.359 4.261 3.565 3.487 3.396 3.450 Saldo na bestemming Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten 2015 met € 602.000 betreft: - de verlaging van de lasten samenwerking Parkstad met € 412.000. De lasten betreffende IBA (Internationale Bau Austellung) zijn in beleidsveld 301 Ruimtelijke Structuur opgenomen; - de lagere lasten van verkiezingen met € 70.000 aangezien in 2014 2 verkiezingen hebben plaasgevonden en er voor 2015 maar 1 verkiezing staat gepland; - de aframing van de budgetten bezwaar en beroep en website met in totaal € 104.000 als gevolg van de Zero Based Budgetting operatie; - de verlaging van de salarislasten Griffie met afgerond € 16.000 welke reeds in de meerjarenschijf 2015 behorende bij de begroting 2014 was verwerkt. De onder nieuw beleid opgevoerde directe lasten betreffen de hogere salarislasten van het college van B&W als gevolg van het gedeeltelijk terugdraaien van de bezuiniging op de formatie van het college. De verlaging van de onttrekkingen aan de reserves 2015 met afgerond €20.000 betreft het niet naar 2015 doorwerken van de incidenteel in 2014 geraamde onttrekking aan de reserve frictiekosten ter dekking van het voor 2014 schrappen van de bezuiniging 2014 op de formatie van de griffie. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 195 Beleidsveld 102 Openbare orde en veiligheid (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten Lasten: Baten: 185 222 233 233 233 233 2.368 2.380 2.215 2.192 2.192 2.192 0 10 9 9 9 9 113 197 179 176 179 184 2.666 2.809 2.636 2.610 2.613 2.618 -106 -118 -47 -47 -47 -47 2.560 2.691 2.589 2.563 2.566 2.572 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 2.560 2.691 2.589 2.563 2.566 2.572 48 72 0 0 0 0 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming -88 -149 -19 -19 -19 -19 2.519 2.614 2.570 2.544 2.547 2.553 Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten 2015 met € 165.000 betreft: - de reeds in de meerjarenschijf 2015 behorende bij de begroting 2014 verwerkte verlaging van het budget voor de Veiligheidsregio – brandweer met € 130.000; - de aframing van de budgetten Openbare Orde en Veiligheid (oranjekolom en overige maatregelen) met in totaal € 35.000 als gevolg van de Zero Based Budgetting operatie. De daling van de baten 2015 met € 71.000 betreft de incidenteel in 2014 geraamde bijdrage van de Veiligheidsregio Zuid-Limburg als gevolg van het positieve saldo van de jaarrekening 2013. De aframing van de toevoegingen aan de reserves 2015 met afgerond € 72.000 betreft de storting van het positieve jaarrekeningsaldo 2013 van de Veiligheidsregio Zuid-Limburg in de algemene reserve. De verlaging van de onttrekkingen aan de reserves 2015 met € 130.000 wordt veroorzaakt door het niet naar 2015 doorwerken van de incidenteel in 2014 geraamde aanwending van de reserve frictiekosten ter dekking van de meerlasten van de Veiligheidsregio – brandweer. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 196 Beleidsveld 103 Sturing en verantwoording (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 415 324 369 369 369 369 53 37 40 40 40 40 0 0 0 0 0 0 - Indirecte lasten 274 275 275 269 275 283 Lasten: 741 635 683 677 683 692 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten Baten: 0 0 0 0 0 0 741 635 683 677 683 692 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 741 635 683 677 683 692 0 0 0 0 0 0 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming Investeringen 0 0 0 0 0 0 741 635 683 677 683 692 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De stijging van de overige directe lasten 2015 is slechts marginaal. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 197 PROGRAMMA 2 MAATSCHAPPELIJKE VOORZIENINGEN Beleidsveld 201 Arbeidsparticipatie (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 199 103 152 152 152 152 18.355 16.387 16.862 16.808 16.896 16.896 0 0 0 0 0 0 107 128 193 189 193 198 Lasten: 18.660 16.617 17.208 17.149 17.242 17.247 Baten: -17.307 -15.958 -133 -133 -133 -133 1.353 659 17.075 17.017 17.109 17.115 - Directe lasten 0 0 -991 -1.824 -2.465 -3.223 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 -991 -1.824 -2.465 -3.223 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 -991 -1.824 -2.465 -3.223 1.353 659 16.084 15.193 14.644 13.891 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen 1.055 884 712 88 0 0 - Onttrekkingen -1.008 -385 -679 0 0 0 1.401 1.158 16.117 15.281 14.644 13.891 Saldo na bestemming Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De stijging van de overige directe lasten van per saldo € 475.000 wordt met name veroorzaakt doordat: - in 2014 een bedrag van per saldo € 602.000 is terugontvangen van WOZL als afrekening over 2013. Hierdoor zijn de directie lasten in 2014 eenmalig lager. - in 2015 abusievelijk een bedrag van € 132.000 dubbel is geraamd. De lagere baten zijn een gevolg van het feit dat met ingang van 2015 de rijksbijdragen die worden ontvangen o.b.v. de participatiewet moeten worden verantwoord onder algemene baten en lasten, waardoor in dit beleidsveld de baten met € 15.825.000 afnemen. Als gevolg van de invoering van de Participatiewet neemt de rijksbijdrage af met € 991.000, waardoor ook de lasten voor nieuw beleid met dit bedrag dalen. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 198 De afwijking in de stortingen in reserves van per saldo € 172.000 wordt veroorzaakt door: - een extra storting die in 2014 heeft plaatsgevonden van € 796.000 aan de algemene reserve als gevolg van de afrekening WOZL 2013; - een storting ad € 624.000 in 2015 in de nieuwe reserve sociaal deelfonds. De hogere onttrekking aan de reserves van € 294.000 wordt veroorzaakt door: - een onttrekking in 2015 van € 624.000 aan de reserve reïntegratie en participatie (die wordt gestort in de reserve sociaal deelfonds); - een onttrekking aan de algemene reserve in 2014 van € 330.000 ter dekking van de lasten van WOZL. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 199 Beleidsveld 202 Inkomensondersteuning (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten 48 28 28 28 28 28 19.339 20.926 20.788 21.004 20.744 20.155 2 3 3 3 3 3 40 48 46 45 46 47 Lasten: 19.430 21.005 20.866 21.081 20.821 20.234 Baten: -15.065 -15.749 -16.354 -16.575 -16.386 -15.729 4.365 5.256 4.511 4.506 4.435 4.505 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 4.365 5.256 4.511 4.506 4.435 4.505 425 1.360 0 0 0 0 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming -163 -590 -117 -112 -41 -110 4.627 6.026 4.394 4.393 4.394 4.395 Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De per saldo lagere overige directe lasten ad € 138.000 worden veroorzaakt door: - lagere invoeringskosten ISD BOL ad € 25.000; - hogere uitkeringslasten WWB ad € 186.000; - lagere lasten bijzondere bijstand, armoedebeleid en schuldhulpverlening ad € 297.000. De hogere baten ad € 605.000 betreffen hogere rijksbijdrage BUIG en BBZ. De lagere storting in de reserves ad € 1.360.000 betreft het wegvallen van de niet meer noodzakelijke storting in de reserve inkomensdeel WWB. De lagere onttrekking aan reserves ad € 473.000 betreft de lagere onttrekking aan de reserve inkomensdeel WWB ter dekking van de uitkeringslasten WWB. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 200 Beleidsveld 203 Jeugd, gezin en gezondheidszorg (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten Lasten: Baten: 76 145 147 147 147 147 1.293 1.450 1.294 219 218 220 9 10 24 24 23 22 156 181 170 165 168 173 1.534 1.786 1.635 555 557 562 0 -34 -76 -76 -76 -76 1.534 1.752 1.559 479 481 486 - Directe lasten 0 0 8.716 9.791 9.791 9.791 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 8.716 9.791 9.791 9.791 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 8.716 9.791 9.791 9.791 1.534 1.752 10.275 10.269 10.271 10.276 0 0 1.075 1.075 1.075 1.075 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming 0 -9 0 0 0 0 1.534 1.743 11.350 11.344 11.346 11.351 Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten met € 156.000 wordt veroorzaakt door aframing van de budgetten integraal jeugdbeleid, keuring kinderopvanglocaties en Centrum voor Jeugd en Gezin als gevolg van de Zero Based Budgetting operatie. De toename van de baten ad € 42.000 is het gevolg van de hogere huuropbrengsten van het nieuwe centrum voor jeugd en gezin (CJG) in de nieuwbouw De Dormig. De hogere directe lasten voor nieuw beleid ad € 8.716.000 zijn het gevolg van de nieuwe taken op het gebied van de Jeugdzorg. De hogere toevoegingen aan reserves van € 1.075.000 (verschil mei- en decembercirculaire) is het gevolg van twee effecten, te weten volume-effect en het zorgakkoord. Dit bedrag wordt toegevoegd aan de reserve rijksmiddelen deelfonds sociaal domein. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 201 Beleidsveld 204 WMO (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten 1.124 625 831 793 739 739 - Overige directe lasten 8.992 8.918 7.429 7.314 7.401 7.452 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten - Indirecte lasten 647 717 846 819 832 857 Lasten: 10.764 10.259 9.107 8.925 8.972 9.048 Baten: -1.137 -1.019 -1.019 -1.019 -1.019 -1.019 9.626 9.240 8.088 7.906 7.953 8.029 - Directe lasten 0 0 6.962 7.358 7.311 7.291 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 6.962 7.358 7.311 7.291 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 6.962 7.358 7.311 7.291 9.626 9.240 15.050 15.264 15.264 15.319 460 772 3.693 742 509 489 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming -271 -137 -3.037 -140 -140 -140 9.816 9.875 15.705 15.866 15.633 15.668 Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten met € 1.489.000 wordt veroorzaakt door met name de rijkskortingen op hulp bij huishouden en op scootmobiels. De hogere overige directe lasten nieuw beleid ad € 6.962.000 zijn het gevolg van de nieuwe taken op het gebied van de Wmo. De hogere toevoegingen aan reserves van € 2.900.000 zijn met name het gevolg van: - de vrijval van de reserve Wmo van € 437.000 ter vorming van de reserve eigen middelen deelfonds sociaal domein; - de vrijval van de reserve uitvoering Wmo van € 516.000 ter vorming van de reserve eigen middelen deelfonds sociaal domein; - de inzet van de algemene reserve ad € 1.936.000 ter vorming van de reserve eigen middelen deelfonds sociaal domein; - de toevoeging van het volume-effect en het zorgakkoord (verschil mei- en decembercirculaire) aan de reserve rijksmiddelen deelfonds sociaal domein (€ 395.000); - het storten van het transitiebudget decentralisatie AWBZ/Wmo in 2014 van € 85.000 in de reserve uitvoering Wmo; - de incidentele storting in de algemene reserve in 2014 van € 17.000 in verband met lagere aanvragen subsidies door organisaties; Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 202 - de storting in de algemene reserve in 2014 van € 260.000 in verband met de besparingen bij de Wmo. De hogere onttrekkingen aan reserves ad € 2.900.000 zijn het gevolg van: - de vrijval van de reserve Wmo (€ 437.000); - de vrijval van de reserve uitvoering Wmo (€ 516.000); - de inzet van de algemene reserve (€ 1.936.000) in 2015 ter vorming van de reserve eigen middelen deelfonds sociaal domein. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 203 Beleidsveld 205 Algemene maatschappelijke voorzieningen (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 174 163 170 170 170 170 55 88 640 640 722 722 0 0 0 0 0 0 - Indirecte lasten 139 152 141 136 138 142 Lasten: 369 403 952 947 1.030 1.035 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten Baten: -37 -21 -24 -24 -24 -24 Saldo bestaand beleid 332 382 928 923 1.006 1.010 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 332 382 928 923 1.006 1.010 0 0 0 0 0 0 Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming Investeringen 0 0 0 0 0 0 332 382 928 923 1.006 1.010 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De hogere overige directe lasten zijn het gevolg van de nieuwe taken op het gebied van de Wmo, te weten Wmo-uitvoeringskosten, kosten met betrekking tot het wijkpunt Heereveld en kosten voor de 1e lijns Wmo-toegang. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 204 PROGRAMMA 3 RUIMTE EN HERSTRUCTURERING Beleidsveld 301 Ruimtelijke structuur (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 - Directe salarislasten 375 353 356 356 356 356 - Overige directe lasten 900 636 281 281 434 448 - Kapitaallasten 425 44 27 28 27 26 - Indirecte lasten 422 402 392 385 393 405 Lasten: 2.122 1.435 1.056 1.049 1.210 1.235 Baten: -242 -315 0 0 0 0 1.879 1.120 1.056 1.049 1.210 1.235 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Bestaand beleid Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo nieuw beleid Saldo vóór bestemming 0 0 0 0 0 0 1.879 1.120 1.056 1.049 1.210 1.235 Mutaties reserves - Toevoegingen 845 729 1.582 114 114 114 - Onttrekkingen -971 -315 0 0 0 0 1.753 1.534 2.638 1.163 1.324 1.349 Saldo na bestemming Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De overige directe lasten dalen in 2015 met € 355.000 als gevolg van de geraamde lasten in 2014 ten aanzien van het Wijkontwikkelingsplan Nieuwenhagen, die in 2015 niet meer opkomen. De lagere baten in 2015 ad € 315.000 zijn het gevolg van de geraamde baten in 2014 van WOP De Voort, WOP Hoogstraat en WOP sociale agenda die in 2015 niet meer komen. De hogere toevoegingen aan reserves van € 853.000 wordt veroorzaakt door een hogere storting in de reserve transformatie. De lagere onttrekkingen aan de reserves ad € 315.000 in 2015 is het gevolg van in 2015 niet opkomende lasten ten behoeve van het WOP Nieuwenhagen, waardoor er geen onttrekking uit de reserve transformatie plaatsvindt. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 205 Beleidsveld 302 (Her)structurering woningbouw (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 192 186 184 184 184 184 2 9 7 7 7 7 22 0 0 0 0 0 - Indirecte lasten 232 215 212 208 213 219 Lasten: 449 410 403 399 404 410 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten Baten: -23 0 0 0 0 0 Saldo bestaand beleid 425 410 403 399 404 410 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 425 410 403 399 404 410 123 123 123 123 123 123 Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming Investeringen 0 0 0 0 0 0 549 533 526 522 527 533 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten 2015 is slechts marginaal. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 206 Beleidsveld 303 (Her)structurering centra (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 184 178 181 181 181 181 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 107 29 26 26 25 25 - Indirecte lasten 223 192 204 200 205 210 Lasten: 514 399 411 406 411 416 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten Baten: 0 0 0 0 0 0 514 399 411 406 411 416 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 514 399 411 406 411 416 0 0 1 1 1 1 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen -88 0 32 5 0 0 Saldo na bestemming 426 399 444 412 411 417 Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De mutatie van de onttrekkingen aan reserves in 2015 van € 32.000 is abusievelijk ten onrechte opgevoerd. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 207 Beleidsveld 304 Mobiliteit (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 - Directe salarislasten 134 127 135 135 135 135 - Overige directe lasten 154 193 140 140 140 140 26 54 53 52 51 50 - Indirecte lasten 146 148 148 146 149 153 Lasten: 459 523 477 473 476 479 Bestaand beleid - Kapitaallasten Baten: -30 -31 -31 -31 -31 -31 Saldo bestaand beleid 429 492 446 443 445 448 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 26 25 24 Lasten: 0 0 0 26 25 24 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 26 25 24 429 492 446 468 470 473 0 0 0 0 0 0 Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming 0 0 0 0 0 0 429 492 446 468 470 473 Investeringen 344 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten 2015 met € 53.000 betreft de aframing van het budget verkeersbeleid met € 65.000 en de bijraming van het budget parkeerbeleid en – maatregelen met € 12.000 als gevolg van de Zero Based Budgetting operatie. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 208 Beleidsveld 305 Verwerving en beheer onroerende zaken (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten 181 145 123 123 123 123 1.910 3.295 1.564 1.540 720 174 123 167 116 114 113 112 309 211 172 169 173 178 Lasten: 2.523 3.818 1.976 1.946 1.130 588 Baten: -3.889 -4.013 -1.661 -1.591 -772 -225 Saldo bestaand beleid -1.366 -195 315 355 358 362 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 -1.366 -195 315 355 358 362 - Toevoegingen 2.533 904 116 43 43 43 - Onttrekkingen -481 -296 0 0 0 0 686 413 431 398 401 406 Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves Saldo na bestemming Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten met ruim € 1,7 mln is het gevolg van: - de geraamde lasten van de grondexploitatie Fresh Valley in 2015 met € 1,4 mln. (in 2014 geen raming); - de geraamde lasten van de grondexploitatie Waubach in 2014 met € 2,3 mln. (in 2015 geen raming); - de incidentele geraamde lasten in 2014 betreffende met name een toevoeging aan het investeringskrediet “gebiedsontwikkeling Ubach over Worms”, in totaal € 0,9 mln. De daling van de baten in 2015 met afgerond € 2,4 mln. is het gevolg van: - de geraamde baten van de grondexploitatie Fresh Valley in 2015 met € 1,4 mln. (in 2014 geen raming); - de geraamde baten van de grondexploitatie Waubach in 2014 met € 2,3 mln. (in 2015 geen raming); - de incidentele geraamde baten in 2014 inzake de provinciale subsidie voor de reconstructie Steenenkruis en opbrengsten grondverkopen, in totaal € 1,5 mln. De lagere toevoegingen aan reserves in 2015 is met name het gevolg van de incidentele storting van € 750.000 in 2014 in de reserve transformatie van de ontvangen provinciale subsidie Steenen Kruis. De daling van de onttrekkingen aan reserves in 2015 heeft met name te maken met de incidentele onttrekkingen in 2014 t.b.v. de gebiedsontwikkeling Ubach over Worms en een correctie van verspreide percelen (reserve gerealiseerde winsten grondexploitaties), die in 2015 niet meer opkomen. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 209 Beleidsveld 306 Duurzaamheid (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 - Directe salarislasten 180 161 152 152 152 152 - Overige directe lasten 604 467 315 298 42 42 0 0 26 26 25 25 - Indirecte lasten 154 180 167 164 167 172 Lasten: 938 808 660 639 387 392 Baten: -187 -18 -18 -18 -18 -18 752 790 642 621 369 374 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 752 790 642 621 369 374 - Toevoegingen 24 21 21 21 21 21 - Onttrekkingen -338 -425 -293 -274 -7 -7 438 385 370 368 383 388 Bestaand beleid - Kapitaallasten Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves Saldo na bestemming Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De lagere overige directe lasten in 2015 zijn met name het gevolg van de incidentele geraamde lasten in 2014 ten behoeve van de restauratie van de Petrus en Paulus kerk fase 1 (€ 132.000) en de aframing van het budget welstand in het kader van Zero Base Budgetting operatie in 2015 (€ 16.000). De daling van de onttrekkingen aan reserves van € 132.000 is het gevolg van de incidentele onttrekking in 2014 aan de reserve ISV ten behoeve de restauratie van de Petrus en Paulus kerk fase 1. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 210 PROGRAMMA 4 LEEFBAARHEID IN DE WIJK Beleidsveld 401 Burgerparticipatie (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 190 184 187 187 187 187 21 18 18 18 18 18 0 0 0 0 0 0 - Indirecte lasten 601 193 147 144 147 151 Lasten: 812 395 352 349 352 356 0 0 0 0 0 0 812 395 352 349 352 356 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten Baten: Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 812 395 352 349 352 356 - Toevoegingen 0 0 0 0 0 0 - Onttrekkingen 0 0 0 0 0 0 812 395 352 349 352 356 Saldo vóór bestemming Mutaties reserves Saldo na bestemming Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: Op dit beleidsveld zijn geen nader toe te lichten verschillen. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 211 Beleidsveld 402 IBOR (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 - Directe salarislasten 156 311 314 314 314 314 - Overige directe lasten 160 318 394 404 399 399 5 5 5 3 0 0 - Indirecte lasten 163 349 362 355 363 374 Lasten: 485 984 1.075 1.076 1.077 1.087 Bestaand beleid - Kapitaallasten Baten: 0 -1 -1 -1 -1 -1 485 983 1.074 1.075 1.075 1.086 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 485 983 1.074 1.075 1.075 1.086 0 0 0 0 0 0 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming 0 -29 0 0 0 0 485 954 1.074 1.075 1.075 1.086 Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De toename van de overige directe lasten met per saldo € 76.000 kan worden verklaard door een stijging van de kosten beleid waterhuishouding op basis van het ISW met ca. € 147.000 en een aframing in het kader van de Zero Based Operatie met € 62.000 (BAG GEO). Daarnaast heeft aframing plaatsgevonden van € 9.000 als gevolg van een korting op de algemene uitkering i.v.m. E-documents. De lagere onttrekking aan reserves ad € 26.000 is het gevolg van een onttrekking in 2014 aan de reserve t.b.v. de ringwegen in 2015 niet meer opkomt. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 212 Beleidsveld 403 Beheer zwart (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten 172 156 196 196 196 196 - Overige directe lasten 1.199 1.286 564 564 564 564 - Kapitaallasten 1.846 1.973 432 486 471 463 - Indirecte lasten Lasten: Baten: 223 227 218 212 216 221 3.440 3.642 1.411 1.459 1.447 1.444 -333 -82 -82 -82 -82 -82 3.107 3.560 1.329 1.377 1.366 1.362 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 93 91 90 Lasten: 0 0 0 93 91 90 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 93 91 90 3.107 3.560 1.329 1.470 1.457 1.451 - Toevoegingen 4.257 100 100 100 100 100 - Onttrekkingen -4.956 -2.195 -84 -57 -52 -52 2.408 1.465 1.345 1.513 1.505 1.500 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves Saldo na bestemming Investeringen 1.500 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De afname van de overige directe lasten wordt veroorzaakt doordat in 2014 voor achterstallig onderhoud en onderhoud Euregioweg in totaal € 580.000 extra was opgenomen. In 2015 is verder een korting doorgevoerd in het kader van de Zero Based Operatie ad. € 142.000. De daling in de onttrekkingen aan de reserves is te verklaren doordat 2014 extra onttrekkingen aan reserves zijn gedaan a.g.v. doorwerking begrotingswijzigingen 2013 ad. € 968.000, herinrichting Heiveld (WOP NL) ad. € 563.000 en achterstallig onderhoud en onderhoud Euregioweg ad € 580.000. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 213 Beleidsveld 404 Beheer groen (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten Lasten: Baten: 249 251 281 281 281 281 1.142 1.091 1.086 1.086 1.086 1.086 4 6 6 6 6 6 358 405 370 360 366 376 1.754 1.753 1.743 1.733 1.740 1.749 -24 -13 -13 -13 -13 -13 1.730 1.740 1.730 1.720 1.727 1.736 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo bestaand beleid 0 0 0 0 0 0 1.730 1.740 1.730 1.720 1.727 1.736 0 0 0 0 0 0 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming Investeringen -140 -50 -50 -50 -50 -50 1.590 1.690 1.680 1.670 1.677 1.686 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten 2015 is slechts marginaal. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 214 Beleidsveld 405 Beheer blauw (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 78 78 84 84 84 84 935 1.031 1.056 1.021 1.019 958 1.079 1.325 1.424 1.366 1.344 1.323 113 124 113 110 112 115 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten Lasten: 2.205 2.557 2.676 2.581 2.559 2.479 Baten: -3.901 -3.889 -3.901 -4.031 -4.163 -4.298 Saldo bestaand beleid -1.697 -1.332 -1.263 -1.450 -1.604 -1.818 Nieuw beleid - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 100 0 240 494 674 Lasten: 0 100 0 240 494 674 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 100 0 240 494 674 -1.697 -1.232 -1.225 -1.211 -1.110 -1.144 - Toevoegingen 1.050 335 150 126 29 60 - Onttrekkingen 0 0 0 0 0 0 -647 -897 -1.074 -1.084 -1.081 -1.084 Saldo vóór bestemming Mutaties reserves Saldo na bestemming Investeringen 3.780 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De stijging van de overige directe lasten wordt veroorzaakt door de de ISW-budgetten die in 2015 € 25.000 hoger zijn dan in 2014. De toevoeging aan de reserve riolen is in 2015 € 185.000 lager dan in 2014, e.e.a. op basis van het ISW. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 215 Beleidsveld 406 Beheer inrichtingselementen (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 - Directe salarislasten 358 371 398 398 398 398 - Overige directe lasten 550 454 491 491 491 491 - Kapitaallasten 266 40 30 29 29 28 Bestaand beleid - Indirecte lasten Lasten: Baten: 537 625 569 554 564 578 1.711 1.490 1.488 1.472 1.482 1.496 -12 -37 -37 -37 -37 -37 1.699 1.453 1.451 1.435 1.445 1.459 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 17 16 16 Lasten: 0 0 0 17 16 16 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 17 16 16 1.699 1.453 1.451 1.452 1.461 1.475 0 0 0 0 0 0 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming Investeringen 0 0 0 0 0 0 1.699 1.453 1.451 1.452 1.461 1.475 240 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De stijging van de overige directe lasten met € 37.000 betreft de in het kader van de Zero Based Budgetting operatie per saldo bijgeraamde lasten ten behoeve van de openbare verlichting. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 216 Beleidsveld 407 Beheer accommodaties onderwijs (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten Lasten: Baten: 47 48 49 49 49 49 494 1.552 192 208 209 210 1.175 1.308 1.358 1.401 1.371 1.342 76 75 88 86 88 90 1.792 2.984 1.686 1.744 1.717 1.691 -32 -74 -74 -74 -74 -74 1.760 2.910 1.612 1.670 1.643 1.617 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 1.760 2.910 1.612 1.670 1.643 1.617 174 211 31 0 0 0 -246 -1.372 -188 -117 -117 -117 1.689 1.750 1.455 1.553 1.526 1.500 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: Met ingang van 2015 is de gemeente niet meer verantwoordelijk voor het buitenonderhoud van de scholen. Daardoor zijn de onderhoudsbudgetten afgeraamd, en vinden ook de stortingen in de onderhoudsreserve t.b.v. onderhoud niet meer plaats. De verschillen in overige directe lasten ad. € 1.360.000 en onttrekkingen, toevoegingen aan reserves ad. € 1.184.000 resp. € 180.000 vinden hierin hun oorsprong. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 217 Beleidsveld 408 Beheer accommodaties sport (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten Lasten: Baten: 57 53 53 53 53 53 1.176 968 691 691 691 692 599 669 673 644 554 541 92 86 89 87 89 91 1.924 1.776 1.505 1.475 1.387 1.376 -133 -200 -198 -196 -194 -194 1.791 1.577 1.307 1.279 1.193 1.182 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 11 0 0 0 0 Lasten: 0 11 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 11 0 0 0 0 1.791 1.587 1.307 1.279 1.193 1.182 302 86 378 373 373 373 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming -703 -203 -203 -153 -113 -113 1.390 1.470 1.481 1.498 1.452 1.441 Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten met € 277.000 wordt veroorzaakt door: - het aframen van de onderhoudslasten voor de sportaccommodaties met € 292.000 omdat in 2015 het onderhoud via de onderhoudsreserve verloopt. - de in het kader van de Zero Based Budgetting operatie bijgeraamde lasten van enkele posten met per saldo € 15.000. Omdat in 2015 het onderhoud verloopt via de onderhoudsreserve zijn deze lasten nu zichtbaar als een verhoging van de toevoegingen aan reserves. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 218 Beleidsveld 409 Beheer accommodaties overig (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 - Directe salarislasten 133 128 59 59 59 59 - Overige directe lasten 617 570 504 732 737 735 - Kapitaallasten 278 302 341 508 536 695 Bestaand beleid - Indirecte lasten 183 149 97 95 97 99 Lasten: 1.210 1.149 1.001 1.394 1.429 1.589 Baten: -239 -388 -331 -330 -330 -330 971 761 670 1.063 1.099 1.259 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 971 761 670 1.063 1.099 1.259 - Toevoegingen 194 1.216 179 179 179 179 - Onttrekkingen -286 -1.295 -82 -57 -57 -211 879 682 767 1.186 1.221 1.227 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves Saldo na bestemming Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten met € 66.000 wordt veroorzaakt door: - het aframen van de onderhoudslasten voor de overige culturele accommodaties met € 103.000 omdat in 2015 het onderhoud via de onderhoudsreserve verloopt. - de in het kader van de Zero Based Budgetting operatie bijgeraamde lasten van enkele posten met per saldo € 37.000. De daling van de baten ad € 57.000 is het gevolg van: - de incidentele opbrengst in 2014 ad € 75.000 van de verkoop van het pand Julianastraat 28. de geraamde huuropbrengst vanaf 2015 ad € 11.000 van de multifunctionele zaal Park Heigank. - de lagere reservering kapitaallasten in 2015 van € 7.000. De lagere stortingen en onttrekkingen in de reserves kan worden verklaard doordat in 2014 ten behoeve van Park Ter Waerden sprake is van een storting en onttrekking aan reserves ad. € 1.140.000, welke in 2015 niet voorkomt. Omdat in 2015 het onderhoud verloopt via de onderhoudsreserve zijn deze lasten nu zichtbaar als een hogere toevoeging in de reserves ad € 103.000 respectievelijk onttrekking aan de reserves ad € 73.000. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 219 Beleidsveld 410 Reiniging (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten Lasten: Baten: 75 80 95 95 95 95 951 840 788 703 703 703 31 32 31 30 29 28 120 143 122 119 121 124 1.178 1.095 1.037 947 948 950 -18 -23 -23 -23 -23 -23 1.161 1.072 1.014 925 926 927 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 1.161 1.072 1.014 925 926 927 0 0 0 0 0 0 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming -26 -26 -26 -26 -26 -26 1.134 1.046 987 898 899 901 Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten ad € 52.000 betreft - de aframing van het budget gladheidsbestrijding met in totaal € 45.000 als gevolg van de Zero Based Budgetting operatie; - diverse andere kleinere mutaties van per saldo € 7.000 als gevolg van de Zero Based Budgetting operatie. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 220 Beleidsveld 411 Afvalstoffeninzameling (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten 230 224 257 257 257 257 3.156 2.526 2.571 2.544 2.542 2.493 12 16 16 15 15 14 - Kapitaallasten - Indirecte lasten 340 354 314 306 312 319 Lasten: 3.738 3.120 3.158 3.122 3.125 3.083 Baten: -3.729 -3.352 -3.850 -3.927 -3.927 -3.927 10 -232 -692 -805 -802 -844 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 10 -232 -692 -805 -802 -844 - Toevoegingen 165 0 0 0 0 27 - Onttrekkingen -457 -526 -139 -25 -28 -12 Saldo na bestemming -283 -758 -832 -831 -830 -829 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De toename in de overige directe lasten ad € 45.000 wordt veroorzaakt door: - de per 1-1-2015 in werking tredende stortbelasting waardoor de lasten met € 70.000 stijgen - een daling van de perceptiekosten met ca. € 25.000. De hogere baten in 2015 ad € 498.000 zijn het gevolg van de eenmalige teruggaaf van de afvalstoffenheffing over 2012 in 2014. De lagere onttrekking aan de reserves van per saldo € 387.000 is het gevolg van: - de in 2014 doorgevoerde onttrekking aan de reserve reiniging ad. € 498.000 voor de terugbetaling aan de burgers. - de in 2015 € 111.000 hogere onttrekking dan in 2014 t.b.v. het sluitend maken van de afvalstoffenheffing. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 221 Beleidsveld 412 Toezicht en handhaving (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 763 854 864 864 864 864 47 30 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 891 1.135 1.095 1.069 1.093 1.124 1.701 2.019 1.960 1.934 1.957 1.989 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten Lasten: Baten: -23 -24 -24 -24 -24 -24 1.677 1.996 1.936 1.911 1.934 1.965 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 1.677 1.996 1.936 1.911 1.934 1.965 0 0 0 0 0 0 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming Investeringen 0 0 0 0 0 0 1.677 1.996 1.936 1.911 1.934 1.965 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten ad € 30.000 betreft de aframing van het budget voor handhaving en toezicht als gevolg van de Zero Based Budgetting operatie. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 222 Beleidsveld 413 Recreatie in de wijk (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten 65 70 44 44 44 44 156 106 86 86 86 86 58 51 49 48 47 29 - Indirecte lasten 127 105 58 57 58 59 Lasten: 407 332 238 235 235 218 Baten: -125 -56 -56 -56 -56 -56 282 276 182 179 179 163 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 2 0 5 5 5 Lasten: 0 2 0 5 5 5 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 2 0 5 5 5 282 278 182 185 184 168 159 47 47 47 47 47 - Overige directe lasten - Kapitaallasten Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen -19 0 0 0 0 0 Saldo na bestemming 422 325 229 232 231 215 Investeringen 45 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten ad € 20.000 betreft: - een bijraming ad € 5.000 als gevolg van de Zero Based Budgetting operatie; - een eenmalige verhoging van onderhoudslasten in 2014 ad € 25.000. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 223 PROGRAMMA 5 MAATSCHAPPELIJKE STIMULERING Beleidsveld 501 Economie (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 - Directe salarislasten 171 129 149 149 149 149 - Overige directe lasten 128 91 107 107 107 107 0 0 0 0 0 0 - Indirecte lasten 213 133 157 154 158 162 Lasten: 512 353 413 410 414 418 Baten: -39 -56 -56 -56 -56 -56 Saldo bestaand beleid 473 297 357 354 358 362 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Bestaand beleid - Kapitaallasten Nieuw beleid Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 473 297 357 354 358 362 - Toevoegingen 0 0 0 0 0 0 - Onttrekkingen -21 0 0 0 0 0 Saldo na bestemming 452 297 357 354 358 362 Saldo vóór bestemming Mutaties reserves Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De stijging van de overige directe lasten 2015 met € 16.000 betreft de per saldo bijraming van de budgetten “voeren bedrijfsloket” en “markten en standplaatsen” voortvloeiend uit de Zero Based Budgetting operatie. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 224 Beleidsveld 502 Toerisme en evenementen (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 - Directe salarislasten 150 133 96 96 96 96 - Overige directe lasten 359 479 569 569 569 569 6 8 8 8 8 8 - Indirecte lasten 248 179 127 124 127 130 Lasten: 764 800 801 798 801 804 Baten: -130 -202 -253 -253 -253 -253 634 597 548 545 548 551 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 634 597 548 545 548 551 44 27 24 27 27 27 Bestaand beleid - Kapitaallasten Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen -26 -57 -24 -27 -27 -27 Saldo na bestemming 652 567 548 545 548 551 Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De toename van de overige directe lasten 2015 met € 90.000 betreft: - een verlaging van de lasten van het budget voor Mega – acts met afgerond € 86.000 ingevolge de Zero Based Budgetting operatie; - een verlaging van de lasten betreffende Regiobranding met € 25.000 ingevolge de Zero Based Budgetting operatie; - een abusievelijk dubbel verwerkte lastenraming betreffende de Regiobranding van ruim € 201.000. De stijging van de baten 2015 met € 51.000 wordt veroorzaakt door een abusievelijk dubbel verwerkte batenraming ten behoeve van Mega-acts van afgerond € 51.000. De verlaging van de onttrekkingen 2015 aan de reserves van € 33.000 betreft bijna uitsluitend het niet naar 2015 doorwerken van de incidenteel in 2014 met € 30.000 verhoogde onttrekking aan de reserve evenementen. Deze onttrekking dient ter dekking van de lasten van het Spectaculum Romanum. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 225 Beleidsveld 503 Onderwijs (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten Lasten: 35 35 20 20 20 20 935 928 1.051 1.051 1.051 1.052 0 0 0 0 0 0 32 54 34 33 34 35 1.002 1.017 1.105 1.105 1.105 1.107 Baten: -64 -66 -66 -66 -66 -66 Saldo bestaand beleid 938 951 1.040 1.039 1.040 1.042 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 938 951 1.040 1.039 1.040 1.042 17 0 0 0 0 0 Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen -42 0 0 0 0 0 Saldo na bestemming 912 951 1.040 1.039 1.040 1.042 Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De stijging van de overige directe lasten met € 123.000 betreft de in het kader van de Zero Based Budgetting operatie per saldo bijgeraamde lasten van met name leerlingenvervoer en bewegingsonderwijs ad € 59.000. Daarnaast zijn abusievelijk de lasten van het budget OAB Rijksmiddelen van afgerond € 64.000 dubbel verwerkt. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 226 Beleidsveld 504 Educatieve en kunstzinnige vorming (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 74 75 69 69 69 69 1.983 2.039 2.016 2.023 2.023 2.053 31 32 15 14 14 14 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten Lasten: Baten: 118 127 113 110 113 116 2.206 2.273 2.212 2.217 2.219 2.251 -7 -19 -37 -40 -43 -46 2.199 2.253 2.175 2.178 2.176 2.205 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo nieuw beleid Saldo vóór bestemming 0 0 0 0 0 0 2.199 2.253 2.175 2.178 2.176 2.205 0 0 0 0 0 0 Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming -30 -26 0 0 0 0 2.170 2.228 2.175 2.178 2.176 2.205 Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten met € 23.000 betreft de in het kader van de Zero Based Budgetting operatie per saldo afgeraamde lasten van met name beeldende kunst (€ 15.000), natuur, milieu en educatie (€ 18.000) en peuterwerk (€ 4.000). Daarnaast is de subsidie aan de bibliotheek verhoogd (€ 14.000) in verband met ZBB. De hogere baten zijn het gevolg van het opvoeren van de taakstelling E-boeken (€ 18.000). De lagere onttrekkingen aan reserves is het gevolg van de inzet van de reserve OKe in 2014 ten behoeve van de dekking van een deel van de lasten voor Voor- en Vroegschoolse educatie. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 227 Beleidsveld 505 Sport (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten - Indirecte lasten Lasten: 56 58 52 52 52 52 401 395 390 390 390 393 6 6 6 1 1 1 89 102 88 86 88 90 552 561 535 529 531 536 Baten: -53 -45 -45 -45 -45 -45 Saldo bestaand beleid 499 516 490 484 486 491 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 499 516 490 484 486 491 0 0 0 0 0 0 - Onttrekkingen -46 -122 -25 -25 -25 -25 Saldo na bestemming 453 394 465 459 461 466 Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De afname van de onttrekkingen aan reserves met € 97.000 wordt veroorzaakt omdat vanaf 2015 geen beschikbare gelden uit de reserves NASB en Combinatiefuncties meer worden ingezet. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 228 PROGRAMMA 6 DIENSTVERLENING Beleidsveld 601 Vergunningverlening (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 536 524 515 514 513 513 - Overige directe lasten 0 1 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 435 553 517 498 506 521 Lasten: 972 1.077 1.032 1.012 1.018 1.034 Baten: -498 -313 -313 -313 -313 -313 474 764 719 700 705 721 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Indirecte lasten Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo nieuw beleid Saldo vóór bestemming 0 0 0 0 0 0 474 764 719 700 705 721 Mutaties reserves - Toevoegingen 0 0 0 0 0 0 - Onttrekkingen -4 -4 -4 0 0 0 470 760 715 700 705 721 Saldo na bestemming Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: Op dit beleidsveld zijn geen nader toe te lichten verschillen. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 229 Beleidsveld 602 Burgerzaken (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 - Directe salarislasten 671 598 602 600 597 597 - Overige directe lasten 223 233 223 223 223 223 5 5 0 0 0 0 Bestaand beleid - Kapitaallasten - Indirecte lasten 549 646 637 614 623 642 Lasten: 1.448 1.481 1.463 1.438 1.443 1.463 Baten: -543 -548 -548 -548 -548 -548 905 933 914 889 895 915 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 905 933 914 889 895 915 0 0 0 0 0 0 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen Saldo na bestemming 0 0 0 0 0 0 905 933 914 889 895 915 Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten 2015 met € 10.000 betreft de in het kader van de Zero Based Operatie afgeraamde lasten van Burgerzaken. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 230 Beleidsveld 603 Verbetering dienstverlening (x € 1.000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 157 150 178 178 178 178 26 33 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - Indirecte lasten 183 111 119 116 118 121 Lasten: 366 294 297 294 296 299 Bestaand beleid - Directe salarislasten - Overige directe lasten - Kapitaallasten Baten: 0 0 0 0 0 0 366 294 297 294 296 299 - Directe lasten 0 0 0 0 0 0 - Kapitaallasten 0 0 0 0 0 0 Lasten: 0 0 0 0 0 0 Baten: 0 0 0 0 0 0 Saldo nieuw beleid 0 0 0 0 0 0 366 294 297 294 296 299 0 0 0 0 0 0 Saldo bestaand beleid Nieuw beleid Saldo vóór bestemming Mutaties reserves - Toevoegingen - Onttrekkingen -11 -16 0 0 0 0 Saldo na bestemming 355 278 297 294 296 299 Investeringen 0 Toelichting op de cijfermatige verschillen tussen de begroting 2015 en de bijgestelde begroting 2014: De daling van de overige directe lasten 2015 met € 33.000 betreft: - de reeds in de meerjarenschijf 2015 behorende bij de begroting 2014 verwerkte verlaging van het budget Verbetering Dienstverlening met ruim € 16.000; - de in het kader van de Zero Based Budgetting operatie afgeraamde lasten van Verbetering Dienstverlening met afgerond € 17.000. Door de verlaging van het budget verbetering dienstverlening daalt ook de onttrekking aan de reserve verbetering dienstverlening met € 16.000 in 2015. Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 231 Bijlage 2 Lasten en baten per beleidsveld 232 Rente 3,5 % Nr. Omschrijving investering Omschrijving programma Programmanummer Afschrij- Structurele EN/ bedrag vings- jaarlasten MN * incl. B.T.W. termijn incl. B.T.W. 1. Verkeersveiligheidsprojecten Ruimte en herstructurering 3 150.000 25 jr. 11.250 MN 2. Reconstructie wegen /ruggengraat Leefbaarheid in de wijk 4 500.000 25 jr. 37.500 MN Totaal uitbreidingsinvesteringen 2015 * Investerings- EN = economisch nut MN = maatschappelijk nut 650.000 48.750 Bijlage 3 Investeringen 2015 Bijlage 3 Investeringen 2015 I . UITBREIDINGSINVESTERINGEN 2015 (excl. riolen, ICT plan en geprioriteerde beleidsalternatieven) 233 Bijlage 3 Investeringen 2015 II . VERVANGINGSINVESTERINGEN 2015 (excl. riolen, ICT plan en geprioriteerde beleidsalternatieven) Rente 3,5 % Nr. Omschrijving investering Omschrijving programma Programmanummer Investerings- Afschrij- Structurele EN/ bedrag vings- jaarlasten MN * incl. B.T.W. termijn incl. B.T.W. 1. Licenties Algemene baten en lasten 99 36.000 2. Datacommunicatie Algemene baten en lasten 99 3. Werkplekken Algemene baten en lasten 99 4. Bouwkundige aanpassingen Algemene baten en lasten 5. Digitaal werken Algemene baten en lasten 6. Algemene baten en lasten 7. Vastgoedinformatiesysteem Openbare verlichting-lichtmasten Leefbaarheid in de wijk 4 8. Openbare verlichting-armaturen 9. VRI Hoofdstraat- Stationstraat Leefbaarheid in de wijk Ruimte en herstructurering 4 3 Ruimte en herstructurering 3 11. VRI Achter de Hoven – Hereweg Investeringsbudget transformatie (opstellen/uitvoeren WOP’s) Leefbaarheid in de wijk 4 12. Vervangen speeltoestellen speeltuinen Leefbaarheid in de wijk 13. Vervangen speeltoestellen openbare Leefbaarheid in de wijk 10. 5 jr 8.460 EN 25.000 5 jr. 5.875 EN 15.000 15 jr. 1.525 EN 99 25.000 12 jr. 2.958 EN 99 75.000 10 jr. 10.125 EN 99 90.000 21.150 10.000 5 jr. 40 jr. 600 EN MN 230.000 20 jr. 19.550 MN 114.950 15 jr. 11.686 MN 78.650 7.996 1.000.000 15 jr. 25 jr. 75.000 MN MN 4 20.000 10 jr. 2.700 EN 4 25.000 10 jr. 3.375 EN speelgelegenheden Totaal vervangingsinvesteringen 2015 234 * EN = economisch nut MN = maatschappelijk nut 1.744.600 171.000 Bijlage 3 Investeringen 2015 III . INVESTERINGEN riolen en ICT plan 2015 Rente 3,5 % Nr. Omschrijving investering Omschrijving programma Programmanummer Afschrij- Structurele EN/ bedrag vings- jaarlasten MN * incl. B.T.W. termijn incl. B.T.W. 1. Riolen 2. Riolen Leefbaarheid in de wijk 4 60.000 15 jr. 6.100 EN Leefbaarheid in de wijk 4 2.199.000 50 jr. 120.945 EN 3. Riolen 4. Klant Contact Centrum 5. Interne bedrijfsvoering 6. Basisregistratie (grootschalige) topografie 7. Modernisering GBA Leefbaarheid in de wijk 4 1.520.638 70 jr. 74.946 EN Algemene baten en lasten 99 117.000 5 jr. 27.495 EN Algemene baten en lasten 99 150.000 5 jr. 35.250 EN Algemene baten en lasten 99 20.000 5 jr. 4.700 EN Algemene baten en lasten 99 50.000 5 jr. 11.750 EN Totaal investeringen riolen en ICT plan 2015 * Investerings- EN = economisch nut MN = maatschappelijk nut 4.116.638 281.186 235 Bijlage 3 Investeringen 2015 IV . INVESTERINGEN 2015 - geprioriteerde ruimtevragende beleidsalternatieven Rente 3,5 % Nr. Omschrijving investering Omschrijving programma Programmanummer Totaal geprioriteerde beleidsalternatieven 2015 TOTAAL INVESTERINGEN 2015 * EN = economisch nut MN = maatschappelijk nut Investerings- Afschrij- Structurele EN/ bedrag vings- jaarlasten MN * incl. B.T.W. termijn incl. B.T.W. 0 0 6.511.238 500.936 236 Bijlage 4A Verloop reserves en voorzieningen 2015 Omschrijving Begroot saldo per 01-01-2015 (alle bedragen in €) Vermeerdering wegens rente in 2015 (2,5%) Overige vermeerdering in 2015 Vermindering in 2015 Saldo per 31-12-2015 RESERVES ALGEMENE RESERVE 19.364.478 0 1.126.379 3.066.808 17.424.049 RESERVES TER EGALISATIE Reserve egalisatie algemene uitkering 1.149.309 0 1.022.902 Reserve economische structuurversterking 435.188 1.737.023 4.935.924 0 0 0 4.935.924 Reserve egalisatie bouwleges 250.415 0 0 0 250.415 Reserve reiniging 904.229 0 0 127.758 776.471 Egalisatiereserve wegenonderhoud -19 0 0 0 -19 Egalisatiereserve rioleringen 4.431.270 0 150.351 0 4.581.621 Reserve inkomensdeel WWB 2.164.036 0 0 42.251 2.121.785 0 1.173.253 605.197 14.403.220 95.606 30.000 223.252 0 7.147.848 Subtotaal reserves ter egalisatie 13.835.164 BESTEMMINGSRESERVES Reserve uitwerking visiedocument 157.646 0 Reserve transformatie 5.565.563 0 1.582.285 Reserve frictiekosten 4.407.600 0 262.002 411.069 4.258.533 Reserve ICT-plan 310.620 0 0 48.093 262.527 Reserve IZA 300.777 0 0 0 300.777 Reserve evenementenfonds 65.078 0 24.200 24.200 65.078 Reserve project verbetering dienstverlening 77.558 0 0 0 77.558 Reserve invoering WABO Reserve woonwagens Reserve rood voor groen Reserve gerealiseerde winst grondexploitatie Reserve winsten niet afgesloten plannen Reserve combinatiefuncties 34.970 0 0 0 34.970 118.446 0 0 0 118.446 79.936 0 0 0 79.936 3.607.354 0 73.000 0 3.680.354 10.081 253 0 0 10.334 31089 0 0 0 31.089 Reserve NASB 78.170 0 0 0 78.170 Reserve armoedebeleid en 20.000 0 0 0 20.000 schuldhulpverlening 66.157 0 0 0 66.157 624.045 0 0 624.045 0 Reserve minderhedenwerk 69.934 0 0 19.000 50.934 Reserve OKe 16.726 0 0 0 16.726 437.045 0 0 437.045 0 Reserve innovatie inburgering Reserve reintegratie en participatie Reserve WMO Bijlage 4A Verloop reserves en voorzieningen 2015 238 (alle bedragen in €) Vermeerdering tlv. exploitatie Bedrag Programma 342.339 Maatschappelijke voorzien 31.079 Leefbaarheid in de wijk 752.961 Algemene baten en lasten Vermeerdering tlv balansmutaties Vermin-. dering tgv exploitatie Bedrag Bedrag Vermindering tgv.balansmutaties Programma Bedrag 2.011.349 Maatschappelijke voorzien 284.600 Ruimte en herstructurering 115.859 Leefbaarheid in de wijk 55.000 Maatschappelijke stimuler 600.000 Algemene baten en lasten 1.022.902 Algemene baten en lasten 435.188 Algemene baten en lasten 127.758 Leefbaarheid in de wijk 150.351 Leefbaarheid in de wijk 42.251 Maatschappelijke voorzien 95.606 Leefbaarheid in de wijk 30.000 Leefbaarheid in de wijk 1.582.285 Ruimte en herstructurering 262.002 Algemene baten en lasten 19.069 Bestuur 392.000 Algemene baten en lasten 48.093 Algemene baten en lasten 24.200 Maatschappelijke stimuler. 24.200 Maatschappelijke stimuler 73.000 Ruimte en herstructurering 253 Ruimte en herstructurering 624.045 Maatschappelijke voorzien 19.000 Maatschappelijke voorzien 437.045 Maatschappelijke voorzien Bijlage 4A Verloop reserves en voorzieningen 2015 239 (alle bedragen in €) Omschrijving Begroot saldo per 01-01-2015 Vermeerdering wegens rente in 2015 (2,5%) Overige vermeerdering in 2015 Vermindering in 2015 Saldo per 31-12-2015 516.238 0 0 516.238 0 Reserve ringwegen 34.887 872 0 0 35.759 Reserve monumentenbeleid 71.550 0 14.278 0 85.828 169.240 0 0 0 169.240 0 0 6.846 6.846 0 Reserve klimaatbeleid 71.146 0 0 2.015 69.131 Reserve stads- en dorpsvernieuwing 75.420 0 0 0 75.420 355.534 0 Reserve uitvoering WMO Reserve eerherstel slot Schaesberg Reserve instandhouding religieus erfgoed Reserve ISV Reserve rijksmiddelen deelfonds sociaal 123.493 0 479.027 0 0 1.470.274 0 1.470.274 0 0 3.667.177 153.500 3.513.677 1.125 7.319.161 2.272.051 22.421.045 domein Reserve eigen middelen deelfonds sociaal domein Subtotaal bestemmingsreserves 17.372.810 DOELRESERVES Reserve sportkooi Brandenberg Reserve nieuwbouw Carré Reserve accommodaties voor de 21e eeuw Reserve multifunctionele zaal park Heigank 180.000 0 0 18.000 162.000 13.375 0 0 0 13.375 1.181.281 0 0 38.397 1.142.884 1.140.700 0 0 57.035 1.083.665 3.645 0 0 3.645 0 282.248 0 0 60.939 221.309 Reserve ondergrondse afvalcontainers 92.790 0 0 11.700 81.090 Reserve speelplek Veeweg 14.877 0 0 1.653 13.224 Reserve papierbakken 132.068 0 0 26.414 105.654 Reserve invest. binnenklimaat gebouwen 884.994 0 0 138.782 746.212 6.011.623 0 0 0 6.011.623 821.737 0 0 75.066 746.671 10.759.338 0 0 413.631 10.327.707 90.145 0 100.000 100.000 90.145 Reserve APV standaardset Reserve uitbreiding raadhuis Reserve KIA Reserve voetbalaccommodatie VV Schaesberg Subtotaal doelreserves ONDERHOUDSRESERVES Reserve onderhoud binnenring Reserve onderhoud toestellen speeltuinen 112.368 0 20.764 0 133.132 Reserve onderh. toestellen speelgelegenhed. 75.364 0 26.281 0 101.645 Reserve onderhoud onderwijsaccommodaties 998.076 0 0 0 998.076 Reserve onderhoud sportaccommodaties 699.082 0 281.951 0 981.033 Reserve onderhoud soc.cult. accommodaties 856.424 0 179.173 0 1.035.597 Reserve onderhoud peuterspeelzalen 127.855 0 0 0 127.855 Reserve onderhoud af te stoten panden 362.342 0 42.780 0 405.122 Reserve onderhoud woonwagencentra 203.819 0 0 0 203.819 Bijlage 4A Verloop reserves en voorzieningen 2015 240 (alle bedragen in €) Vermeerdering tlv. exploitatie Bedrag Programma Vermeerdering tlv balansmutaties Vermin-. dering tgv exploitatie Bedrag Bedrag Vermindering tgv.balansmutaties Programma Bedrag 516.238 Maatschappelijke voorzien 872 Leefbaarheid in de wijk 14.278 Ruimte en herstructurering 6.846 Ruimte en herstructurering 6.846 Ruimte en herstructurering 2.015 Ruimte en herstructurering 123.493 Ruimte en herstructurering 1.470.274 Maatschappelijke voorzien 3.667.177 Maatschappelijke voorzien 153.500 Maatschappelijke voorzien 18.000 Leefbaarheid in de wijk 38.397 Leefbaarheid in de wijk 57.035 Leefbaarheid in de wijk 3.645 Dienstverlening 60.939 Algemene baten en lasten 11.700 Leefbaarheid in de wijk 1.653 Leefbaarheid in de wijk 26.414 Leefbaarheid in de wijk 138.782 Leefbaarheid in de wijk 75.066 Leefbaarheid in de wijk 100.000 Leefbaarheid in de wijk 100.000 Leerbaarheid in de wijk 20.764 Leefbaarheid in de wijk 26.281 Leefbaarheid in de wijk 281.951 Leefbaarheid in de wijk 179.173 Leefbaarheid in de wijk 42.780 Ruimte en herstructurering Bijlage 4A Verloop reserves en voorzieningen 2015 241 (alle bedragen in €) Omschrijving Subtotaal onderhoudsreserves TOTAAL RESERVES Begroot saldo per 01-01-2015 Vermeerdering wegens rente in 2015 (2,5%) Overige vermeerdering in 2015 Vermindering in 2015 Saldo per 31-12-2015 3.525.475 0 650.949 100.0000 4.076.424 64.857.265 1.125 10.269.742 6.475.687 68.652.445 2.192.531 0 0 101.853 2.090.678 VOORZIENINGEN VOORZIENINGEN ALGEMEEN Voorziening wethouders pensioenen 276.498 0 101.213 101.213 276.498 Voorziening assurantie eigen risico 27.999 0 18.151 18.151 27.999 Voorziening frictie professionele 57.488 0 58.000 46.406 69.082 Voorziening oninbaar Kredietbank 126.710 0 0 24.600 102.110 Subtotaal voorzieningen algemeen 2.681.226 0 177.364 292.223 2.566.367 152.969 0 0 0 152.969 1.167.947 0 0 0 1.167.947 Subtotaal onderhoudsvoorzieningen 1.320.916 0 0 0 1.320.916 TOTAAL VOORZIENINGEN 4.002.142 0 177.364 292.223 3.887.283 68.859.407 1.125 10.447.106 6.767.910 72.539.728 Voorziening WAO'ers welzijnsorganisaties ONDERHOUDSVOORZIENINGEN Onderhoudsvoorziening E.Erensplein 55 Onderhoudsvoorziening Raadhuisplein 1+2 TOTAAL GENERAAL RESERVES EN VOORZIENINGEN Bijlage 4A Verloop reserves en voorzieningen 2015 242 (alle bedragen in €) Vermeerdering tlv. exploitatie Bedrag Programma 101.213 Algemene baten en lasten Vermeerdering tlv balansmutaties Vermin-. dering tgv exploitatie Bedrag Bedrag Vermindering tgv.balansmutaties Programma Bedrag Algemene baten en lasten 101.853 Algemene baten en lasten 101.213 18.151 Leefbaarheid in de wijk Leefbaarheid in de wijk 18.151 58.000 Maatschappelijke stimuler Maatschappelijke stimuler 46.406 Maatschappelijke voorzien 24.600 Bijlage 4A Verloop reserves en voorzieningen 2015 243 Bijlage 4B Verloop reserves en voorzieningen 2016-2018 Omschrijving Begroot saldo per 01-01-2016 (alle bedragen in €) Vermeerdering wegens rente in 2016 (2,5%) Overige vermeerdering in 2016 Vermindering in 2016 Saldo per 31-12-2016 RESERVES ALGEMENE RESERVE 17.424.049 0 3.820.242 380.006 20.864.285 RESERVES TER EGALISATIE Reserve egalisatie algemene uitkering 1.737.023 0 772.751 398.309 2.111.465 Reserve economische structuurversterking 4.935.924 0 0 0 4.935.924 Reserve egalisatie bouwleges 250.415 0 0 0 250.415 Reserve reiniging 776.471 0 0 13.758 762.713 Egalisatiereserve wegenonderhoud -19 0 0 0 -19 Egalisatiereserve rioleringen 4.581.621 0 126.357 0 4.707.978 Reserve inkomensdeel WWB 2.121.785 0 0 37.218 2.084.567 14.403.220 0 899.108 449.285 14.853.043 Subtotaal reserves ter egalisatie BESTEMMINGSRESERVES Reserve uitwerking visiedocument 223.252 0 90.711 0 313.963 Reserve transformatie 7.147.848 0 113.738 0 7.261.586 Reserve frictiekosten 1.239.464 4.258.533 0 0 3.019.069 Reserve ICT-plan 262.527 0 0 Reserve IZA 113.901 148.626 300.777 0 0 0 300.777 Reserve evenementenfonds 65.078 0 27.000 27.000 65.078 Reserve project verbetering dienstverlening 77.558 0 0 0 77.588 Reserve invoering WABO 34.970 0 0 0 34.970 118.446 0 0 0 118.446 Reserve woonwagens Reserve rood voor groen 79.936 0 0 0 79.936 3.680.354 0 0 0 3.680.354 Reserve winsten niet afgesloten plannen 10.334 260 0 0 10.594 Reserve combinatiefuncties 31.089 0 0 0 31.089 Reserve NASB 78.170 0 0 0 78.170 Reserve armoedebeleid en 20.000 0 0 0 20.000 66.157 0 0 0 66.157 Reserve gerealiseerde winst grondexploitatie schuldhulpverlening Reserve innovatie inburgering Reserve reintegratie en participatie 0 0 0 0 0 Reserve minderhedenwerk 50.934 0 0 11.638 39.296 Reserve OKe 16.726 0 0 0 16.726 0 0 0 0 0 Reserve WMO Reserve uitvoering WMO 0 0 0 0 0 Reserve ringwegen 35.759 894 0 0 36.653 Reserve monumentenbeleid 85.828 0 14.278 0 100.106 169.240 0 0 0 169.240 0 0 6.846 6.846 0 Reserve eerherstel slot Schaesberg Reserve instandhouding religieus erfgoed Bijlage 4B Verloop reserves en voorzieningen 2016-2018 244 Bijlage 4B Verloop reserves en voorzieningen 2016-2018 Omschrijving Begroot saldo per 01-01-2016 Reserve klimaatbeleid Reserve stads- en dorpsvernieuwing Reserve ISV Reserve rijksmiddelen deelfonds sociaal (alle bedragen in €) Vermeerdering wegens rente in 2016 (2,5%) Overige vermeerdering in 2016 69.131 0 75.420 479.027 Vermindering in 2016 Saldo per 31-12-2016 0 0 69.131 0 0 0 75.420 0 123.493 0 602.520 1.470.274 0 1.409.468 0 2.879.742 3.513.677 0 153.500 3.513.677 1.154 1.939.034 3.331.954 21.029.279 domein Reserve eigen middelen deelfonds sociaal 153.500 domein Subtotaal bestemmingsreserves 22.421.045 DOELRESERVES Reserve sportkooi Brandenberg 162.000 0 0 18.000 144.000 13.375 0 0 0 13.375 Reserve accommodaties voor de 21e eeuw 1.142.884 0 0 38.397 1.104.487 Reserve multifunctionele zaal park Heigank 1.083.665 0 0 57.035 1.026.630 0 0 0 0 0 221.309 0 0 60.939 160.370 81.090 0 0 11.700 69.390 Reserve nieuwbouw Carré Reserve APV standaardset Reserve uitbreiding raadhuis Reserve ondergrondse afvalcontainers Reserve speelplek Veeweg Reserve papierbakken Reserve invest. binnenklimaat gebouwen Reserve KIA Reserve voetbalaccommodatie VV Schaesberg Subtotaal doelreserves 13.224 0 0 1.653 11.571 105.654 0 0 26.414 79.240 746.212 0 0 138.782 607.430 6.011.623 0 0 0 6.011.623 746.671 0 0 75.066 671.605 10.327.707 0 0 427.986 9.899.721 ONDERHOUDSRESERVES Reserve onderhoud binnenring 90.145 0 100.000 100.000 90.145 Reserve onderhoud toestellen speeltuinen 133.132 0 20.764 0 153.896 Reserve onderh. toestellen speelgelegenhed. 101.645 0 26.281 0 127.926 Reserve onderhoud onderwijsaccommodaties 998.076 0 0 0 998.076 Reserve onderhoud sportaccommodaties 981.033 0 281.951 0 1.262.984 1.035.597 0 179.173 0 1.214.770 Reserve onderhoud peuterspeelzalen 127.855 0 0 0 127.855 Reserve onderhoud af te stoten panden 405.122 0 42.780 0 447.902 Reserve onderhoud woonwagencentra 203.819 0 0 0 203.819 4.076.424 0 650.949 100.000 4.627.373 1.154 7.309.333 4.689.231 71.273.701 Reserve onderhoud soc. cult. accommodaties Subtotaal onderhoudsreserves TOTAAL RESERVES Bijlage 4B Verloop reserves en voorzieningen 2016-2018 68.652.445 245 (alle bedragen in €) Omschrijving Begroot saldo per 01-01-2016 Vermeerdering wegens rente in 2016 (2,5%) Overige vermeerdering in 2016 Vermindering in 2016 Saldo per 31-12-2016 VOORZIENINGEN VOORZIENINGEN ALGEMEEN 2.090.678 0 0 97.980 1.992.698 276.498 0 101.917 101.917 276.498 Voorziening assurantie eigen risico 27.999 0 18.151 18.151 27.999 Voorziening frictie professionele 69.082 0 58.000 42.893 84.189 Voorziening oninbaar Kredietbank 102.110 0 0 24.600 77.510 Subtotaal voorzieningen algemeen 2.566.367 0 178.068 285.541 2.458.894 152.969 0 0 0 152.969 Onderhoudsvoorziening Raadhuisplein 1+2 1.167.947 0 0 0 1.167.947 Subtotaal onderhoudsvoorzieningen 1.320.916 0 0 0 1.320.916 TOTAAL VOORZIENINGEN 3.887.283 0 178.068 285.541 3.779.810 72.539.728 1.154 7.487.401 4.974.772 75.053.511 Voorziening wethouders pensioenen Voorziening WAO'ers welzijnsorganisaties ONDERHOUDSVOORZIENINGEN Onderhoudsvoorziening E.Erensplein 55 TOTAAL GENERAAL RESERVES EN VOORZIENINGEN Bijlage 4B Verloop reserves en voorzieningen 2016-2018 246 (alle bedragen in €) Omschrijving Begroot saldo per 01-01-2017 Vermeerdering wegens rente in 2017 (2,5%) Overige vermeerdering in 2017 Vermindering in 2017 Saldo per 31-12-2017 RESERVES ALGEMENE RESERVE 20.864.285 0 1.158.221 138.680 21.883.826 598.784 1.099.812 1.610.437 RESERVES TER EGALISATIE Reserve egalisatie algemene uitkering 2.111.465 0 Reserve economische structuurversterking 4.935.924 0 0 Reserve egalisatie bouwleges 250.415 0 Reserve reiniging 762.713 0 Egalisatiereserve wegenonderhoud 0 4.935.924 0 0 250.415 0 16.090 746.623 -19 0 0 0 -19 Egalisatiereserve rioleringen 4.707.978 0 28.596 0 4.736.574 Reserve inkomensdeel WWB 2.084.567 0 0 40.851 2.043.716 14.853.043 0 627.380 1.156.753 14.323.670 Subtotaal reserves ter egalisatie BESTEMMINGSRESERVES Reserve uitwerking visiedocument 313.963 0 90.711 0 404.674 Reserve transformatie 7.261.586 0 113.738 0 7.375.324 Reserve frictiekosten 1.239.464 0 0 19.069 1.220.395 Reserve ICT-plan 148.626 0 0 108.223 40.403 Reserve IZA 300.777 0 0 0 300.777 Reserve evenementenfonds 65.078 0 27.000 27.000 65.078 Reserve project verbetering dienstverlening 77.558 0 0 0 77.558 Reserve invoering WABO 34.970 0 0 0 34.970 118.446 0 0 0 118.446 Reserve woonwagens Reserve rood voor groen 79.936 0 0 0 79.936 3.680.354 0 0 0 3.680.354 Reserve winsten niet afgesloten plannen 10.594 265 0 0 10.859 Reserve combinatiefuncties 31.089 0 0 0 31.089 Reserve NASB 78.710 0 0 0 78.170 Reserve armoedebeleid en 20.000 0 0 0 20.000 66.157 0 0 0 66.157 Reserve gerealiseerde winst grondexploitatie schuldhulpverlening Reserve innovatie inburgering Reserve reintegratie en participatie 0 0 0 0 0 Reserve minderhedenwerk 39.296 0 0 11.638 27.658 Reserve OKe 16.726 0 0 0 16.726 Reserve WMO 0 0 0 0 0 Reserve uitvoering WMO 0 0 0 0 0 Reserve ringwegen 36.653 916 0 0 37.569 Reserve monumentenbeleid 100.106 0 14.278 0 114.384 Reserve eerherstel slot Schaesberg 169.240 0 0 0 169.240 0 0 6.846 6.846 0 Reserve instandhouding religieus erfgoed Bijlage 4B Verloop reserves en voorzieningen 2016-2018 247 (alle bedragen in €) Omschrijving Begroot saldo per 01-01-2017 Reserve klimaatbeleid Reserve stads- en dorpsvernieuwing Reserve ISV Reserve rijksmiddelen deelfonds sociaal Vermeerdering wegens rente in 2017 (2,5%) Overige vermeerdering in 2017 69.131 0 75.420 602.520 Vermindering in 2017 Saldo per 31-12-2017 0 0 69.131 0 0 0 75.420 0 123.493 0 726.013 2.879.742 0 1.176.378 0 4.056.120 3.513.677 0 153.500 153.500 3.513.677 1.181 1.705.944 326.276 22.410.128 domein Reserve eigen middelen deelfonds sociaal domein Subtotaal bestemmingsreserves 21.029.279 DOELRESERVES Reserve sportkooi Brandenberg 144.000 0 0 18.000 126.000 13.375 0 0 0 13.375 Reserve accommodaties voor de 21e eeuw 1.104.487 0 0 38.397 1.066.090 Reserve multifunctionele zaal park Heigank 1.026.630 0 0 57.035 969.595 0 0 0 0 0 Reserve nieuwbouw Carré Reserve APV standaardset 160.370 0 0 60.939 99.431 Reserve ondergrondse afvalcontainers 69.390 0 0 11.700 57.690 Reserve speelplek Veeweg 11.571 0 0 1.653 9.918 Reserve papierbakken 79.240 0 0 26.414 52.826 Reserve uitbreiding raadhuis Reserve invest. binnenklimaat gebouwen Reserve KIA Reserve voetbalaccommodatie VV Schaesberg Subtotaal doelreserves 607.430 0 0 98.928 508.502 6.011.623 0 0 0 6.011.623 671.605 0 0 75.066 596.539 9.899.721 0 0 388.132 9.511.589 ONDERHOUDSRESERVES 90.145 0 100.000 100.000 90.145 Reserve onderhoud toestellen speeltuinen 153.896 0 20.764 0 174.660 Reserve onderh. toestellen speelgelegenhed. 127.926 0 26.261 0 154.207 Reserve onderhoud onderwijsaccommodaties 998.076 0 0 0 998.076 Reserve onderhoud sportaccommodaties 1.262.984 0 281.951 0 1.544.935 Reserve onderhoud soc. cult. accommodaties 1.214.770 0 179.173 0 1.393.943 Reserve onderhoud peuterspeelzalen 127.855 0 0 0 127.855 Reserve onderhoud af te stoten panden 447.902 0 42.780 0 490.682 Reserve onderhoud woonwagencentra 203.819 0 0 0 203.819 4.627.373 0 650.949 100.000 5.178.322 71.273.701 1.181 4.142.494 2.109.841 73.307.535 Reserve onderhoud binnenring Subtotaal onderhoudsreserves TOTAAL RESERVES Bijlage 4B Verloop reserves en voorzieningen 2016-2018 248 (alle bedragen in €) Omschrijving Begroot saldo per 01-01-2017 Vermeerdering wegens rente in 2017 (2,5%) Overige vermeerdering in 2017 Vermindering in 2017 Saldo per 31-12-2017 VOORZIENINGEN VOORZIENINGEN ALGEMEEN 1.992.698 0 0 82.708 1.909.990 276.498 0 0 82.763 193.735 Voorziening assurantie eigen risico 27.999 0 18.151 18.151 27.999 Voorziening frictie professionele 84.189 0 0 47.085 37.104 Voorziening oninbaar Kredietbank 77.510 0 0 24.600 52.910 Subtotaal voorzieningen algemeen 2.458.894 0 18.151 255.307 2.221.738 152.969 0 0 0 152.969 Onderhoudsvoorziening Raadhuisplein 1+2 1.167.947 0 0 0 1.167.947 Subtotaal onderhoudsvoorzieningen 1.320.916 0 0 0 1.320.916 TOTAAL VOORZIENINGEN 3.779.810 0 18.151 255.307 3.542.654 75.053.511 1.181 4.160.645 2.365.148 76.850.189 Voorziening wethouders pensioenen Voorziening WAO'ers welzijnsorganisaties ONDERHOUDSVOORZIENINGEN Onderhoudsvoorziening E.Erensplein 55 TOTAAL GENERAAL RESERVES EN VOORZIENINGEN Bijlage 4B Verloop reserves en voorzieningen 2016-2018 249 (alle bedragen in €) Omschrijving Begroot saldo per 01-01-2018 Vermeerdering wegens rente in 2018 (2,5%) Overige vermeerdering in 2018 Vermindering in 2018 Saldo per 31-12-2018 RESERVES ALGEMENE RESERVE 21.883.826 0 1.042.174 114.059 22.811.941 RESERVES TER EGALISATIE Reserve egalisatie algemene uitkering 1.610.437 0 200.000 642.074 1.168.363 Reserve economische structuurversterking 4.935.924 0 0 0 4.935.924 Reserve egalisatie bouwleges 250.415 0 0 0 250.415 Reserve reiniging 746.623 0 26.736 0 773.359 Egalisatiereserve wegenonderhoud -19 0 0 0 -19 Egalisatiereserve rioleringen 4.736.574 0 59.698 0 4.796.272 Reserve inkomensdeel WWB 2.043.716 0 0 109.619 1.934.097 14.323.670 0 286.434 751.693 13.858.411 Subtotaal reserves ter egalisatie BESTEMMINGSRESERVES Reserve uitwerking visiedocument 404.674 0 90.711 0 495.385 Reserve transformatie 7.375.324 0 113.738 0 7.489.062 Reserve frictiekosten 1.220.395 0 0 19.069 1.201.326 40.403 0 66.470 106.873 0 Reserve ICT-plan Reserve IZA 300.777 0 0 0 300.777 Reserve evenementenfonds 65.078 0 27.000 27.000 65.078 Reserve project verbetering dienstverlening 77.558 0 0 0 77.558 Reserve invoering WABO 34.970 0 0 0 34.970 118.446 0 0 0 118.446 Reserve woonwagens Reserve rood voor groen 79.936 0 0 0 79.936 3.680.354 0 0 0 3.680.354 Reserve winsten niet afgesloten plannen 10.859 266 0 0 11.125 Reserve combinatiefuncties 31.089 0 0 0 31.089 Reserve NASB 78.170 0 0 0 78.170 Reserve armoedebeleid en 20.000 0 0 0 20.000 66.157 0 0 0 66.157 Reserve gerealiseerde winst grondexploitatie schuldhulpverlening Reserve innovatie inburgering Reserve reintegratie en participatie 0 0 0 0 0 Reserve minderhedenwerk 27.658 0 0 11.638 16.020 Reserve OKe 16.726 0 0 0 16.726 0 0 0 0 0 Reserve WMO Reserve uitvoering WMO 0 0 0 0 0 37.569 939 0 0 38.509 Reserve monumentenbeleid 114.384 0 14.278 0 128.662 Reserve eerherstel slot Schaesberg 169.240 0 0 0 169.240 0 0 6.846 6.846 0 Reserve ringwegen Reserve instandhouding religieus erfgoed Bijlage 4B Verloop reserves en voorzieningen 2016-2018 250 (alle bedragen in €) Omschrijving Begroot saldo per 01-01-2018 Reserve klimaatbeleid Reserve stads- en dorpsvernieuwing Reserve ISV Reserve rijksmiddelen deelfonds sociaal Vermeerdering wegens rente in 2018 (2,5%) Overige vermeerdering in 2018 69.131 0 75.420 726.013 Vermindering in 2018 Saldo per 31-12-2018 0 0 69.131 0 0 0 75.420 0 123.493 0 849.506 4.056.120 0 1.156.110 0 5.212.230 3.513.677 0 153.500 153.500 3.513.677 1.205 1.752.146 324.926 23.838.553 domein Reserve eigen middelen deelfonds sociaal domein Subtotaal bestemmingsreserves 22.410.128 DOELRESERVES Reserve sportkooi Brandenberg 126.000 0 0 18.000 108.000 13.375 0 0 0 13.375 1.066.090 0 0 38.397 1.027.693 969.595 0 0 57.035 912.560 0 0 0 0 0 Reserve uitbreiding raadhuis 99.431 0 0 60.939 38.492 Reserve ondergrondse afvalcontainers 57.690 0 0 11.700 45.990 Reserve nieuwbouw Carré Reserve accommodaties voor de 21e eeuw Reserve multifunctionele zaal park Heigank Reserve APV standaardset Reserve speelplek Veeweg Reserve papierbakken Reserve invest. binnenklimaat gebouwen Reserve KIA Reserve voetbalaccommodatie VV Schaesberg Subtotaal doelreserves 9.918 0 0 1.653 8.265 52.826 0 0 26.414 26.412 508.502 0 0 98.928 409.574 6.011.623 0 0 154.144 5.857.479 596.539 0 0 75.066 521.473 9.511.589 0 0 542.276 8.969.313 ONDERHOUDSRESERVES 90.145 0 100.000 100.000 90.145 Reserve onderhoud toestellen speeltuinen 174.660 0 20.764 0 195.424 Reserve onderh. toestellen speelgelegenhed. 154.207 0 26.281 0 180.488 Reserve onderhoud onderwijsaccommodaties 998.076 0 0 0 998.076 Reserve onderhoud sportaccommodaties 1.544.935 0 281.951 0 1.826.886 Reserve onderhoud soc. cult. accommodaties 1.393.943 0 179.173 0 1.573.116 Reserve onderhoud peuterspeelzalen 127.855 0 0 0 127.855 Reserve onderhoud af te stoten panden 490.682 0 42.780 0 533.462 Reserve onderhoud woonwagencentra 203.819 0 0 0 203.819 5.178.322 0 650.949 100.000 5.729.271 1.205 3.731.703 1.832.954 75.207.409 Reserve onderhoud binnenring Subtotaal onderhoudsreserves TOTAAL RESERVES Bijlage 4B Verloop reserves en voorzieningen 2016-2018 73.307.535 251 (alle bedragen in €) Omschrijving Begroot saldo per 01-01-2018 Vermeerdering wegens rente in 2018 (2,5%) Overige vermeerdering in 2018 Vermindering in 2018 Saldo per 31-12-2018 VOORZIENINGEN VOORZIENINGEN ALGEMEEN 1.909.990 0 0 70.536 1.839.454 193.735 0 0 0 193.735 Voorziening assurantie eigen risico 27.999 0 18.151 18.151 27.999 Voorziening frictie professionele 37.104 0 0 32.085 5.019 Voorziening oninbaar Kredietbank 52.910 0 0 24.600 28.310 Subtotaal voorzieningen algemeen 2.221.738 0 18.151 145.372 2.094.517 152.969 0 0 0 152.969 Onderhoudsvoorziening Raadhuisplein 1+2 1.167.947 0 0 0 1.167.947 Subtotaal onderhoudsvoorzieningen 1.320.916 0 0 0 1.320.916 TOTAAL VOORZIENINGEN 3.542.654 0 18.151 145.372 3.415.433 76.850.189 1.205 3.749.854 1.978.326 78.622.842 Voorziening wethouders pensioenen Voorziening WAO'ers welzijnsorganisaties ONDERHOUDSVOORZIENINGEN Onderhoudsvoorziening E.Erensplein 55 TOTAAL GENERAAL RESERVES EN VOORZIENINGEN Bijlage 4B Verloop reserves en voorzieningen 2016-2018 252 Bijlage 5 Algemene uitkering 2015-2018 Nr. Maatstaven 2015 2016 2017 2018 -2.385.378 -2.385.378 -2.385.378 -2.385.378 INKOMSTEN 1 Waarde woningen eigenaar 1 Waarde niet-woningen eigenaar -518.865 -518.865 -518.865 -518.865 1 Waarde niet-woningen gebruiker -418.357 -418.357 -418.357 -418.357 5.304.821 5.419.282 5.367.224 5.326.093 389.732 0 0 0 SOCIAAL 2a Inwoners 2b Krimp 3a Eénouder huishoudens 191.693 191.693 191.693 191.693 3b Huishoudens 1.648.383 1.646.568 1.642.032 1.642.032 4 Inwoners < 20 jaar 1.329.111 1.309.962 1.290.226 1.270.295 5 Inwoners > 64 jaar 673.454 687.492 691.977 708.300 5a Inwoners-ouderen >74 en < 85 jaar 70.282 69.815 69.773 70.114 7 Lage inkomens 526.603 527.699 528.795 529.891 7a Lage inkomens met drempel 1.425.745 1.426.173 1.418.060 1.419.906 8 Bijstandsontvangers 1.855.795 1.878.582 1.899.387 1.815.372 9 Uitv.kstn. bijstand, schaalnadeel WWB 85.006 85.330 85.636 84.846 10 Schaalfact.bijstand schaalvoordeel WWB 1.633.933 1.640.145 1.646.026 1.579.299 11 Uitkeringsontvangers 489.942 488.202 483.330 478.327 12 Minderheden 160.569 160.569 160.569 160.569 1.469.160 1.460.290 1.450.469 1.439.975 FUNCTIE 13 Klantenpotentieel lokaal 14 Klantenpotentieel regionaal 560.520 560.866 561.212 561.558 15 Leerlingen VO 559.700 571.990 571.990 571.990 15 Leerlingen (V) SO 56.661 56.661 56.661 56.661 15b Extra groei leerlingen VO 0 0 0 0 FYSIEK 16 Land 94.317 94.316 94.316 94.316 18 Land * bodemfactor gemeente 64.230 64.427 64.919 65.977 19 Binnenwater 273 274 275 278 21 Oppervlakte bebouwing 116.761 116.761 116.761 116.761 22 Oppervlakte beb * woonkern * bodemfactor 619.104 619.104 619.104 619.104 23 Oppervlakte beb.buitengebied * bodemfactor 19.765 19.765 19.765 19.765 24 Woonruimten 996.659 996.658 996.658 996.658 25 Woonruimten * bodemfactor woonkern 922.965 922.965 922.965 922.965 29 Bewoonde oorden 80.160 80.160 80.160 80.160 31a Investeringsbudget Stedelijke vernieuwing 23.227 23.227 23.227 23.227 31b Investeringsbudget Stedelijke vernieuwing 18.698 18.698 18.698 18.698 32 Omgevingsadressendichtheid 1.985.182 1.984.411 1.982.613 1.982.613 34 Oeverlengte * bodemfactor gemeente 1.849 1.849 1.849 1.849 35 Oeverlengte * bdf * dichtheidsfactor 13.980 13.980 13.980 13.981 36 Meerkernigheid 16.223 16.223 16.223 16.223 36a Kernen met 500 of meer adressen 27.342 27.342 27.342 27.342 Bijlage 5 Algemene uitkering 2015-2018 253 Nr. Maatstaven 2015 2016 2017 2018 37 Meerkernigheid * bdf buitengebied 29.666 29.666 29.666 29.666 38 38a Bedrijfsvestigingen 167.038 167.038 167.038 167.038 OZB waarde van de niet-woningen 129.586 129.586 129.586 129.586 280.128 280.128 280.128 280.128 24.038.260 23.787.896 23.720.333 23.513.255 1,431 1,426 1,418 1,402 34.398.749 33.921.540 33.635.432 32.965.584 228.548 182.839 137.129 91.419 0 0 0 0 -105.840 0 0 0 Vast bedrag 39 Vast bedrag per gemeente TOTAAL UITKERINGSBASIS Uitkeringsfactor ALGEMENE UITKERING incl. UF Nieuw OVERGANGSREGIME 47 Suppl.uitkering afschaffen gebruik.deel OZB 48 Rioleringen Suppl.uitkering herijking gemeentefonds 2015 DIVERSE UITKERINGEN 51 Integratie uitkering WUW 0 0 0 0 53 Integratie uitkering WMO 3.990.330 3.990.330 3.990.330 3.990.330 54 Decentralis. uitk.centrum voor jeugd en gezin 700.036 700.036 700.036 700.036 55 Versterking peuterspeelzalen 57.526 57.526 57.526 57.526 56 Nationaal actieplan sport en bewegen 0 0 0 0 57 Brede impuls combinatiefuncties 95.200 95.200 95.200 95.200 VTH taken provincie 65.803 65.803 65.803 65.803 36.107.752 35.690.673 35.358.856 34.643.298 37.455.375 37.143.898 36.777.989 36.777.989 -1.347.623 -1.453.225 -1.419.133 -2.134.691 Totaal algemene uitkering in meerjarenperspectief Algemene uitkering in vorige meerjarenbegroting Absolute verhoging/verlaging t.o.v. vorige meerjarenbegroting Bijlage 5 Algemene uitkering 2015-2018 254 Reserveringen in de meerjarenramingen 2015 2016 2017 2018 0 0 0 0 Overloop uit begroting 2014 Loon -en prijscompensatie 2013 Loon -en prijscompensatie 2014 16.000 16.000 16.000 16.000 Intensivering armoedebeleid tranche 2014 0 0 0 0 Subtotaal overloop uit begroting 2014 16.000 16.000 16.000 16.000 Stelposten lasten begroting 2015 Uitvoeringskosten participatie 7.800 25.800 42.900 59.100 Individuele studietoeslag 15.600 45.300 71.100 83.800 Vth provinciale taken 65.803 65.803 65.803 65.803 Tegemoetkom.ksn waterschapsverkiezingen 52.900 0 0 0 0 0 0 0 142.103 136.903 179.803 208.703 Loon- en prijscompensatie 2015 0 116.000 116.000 116.000 Loon- en prijscompensatie 2016 0 0 116.000 116.000 Loon- en prijscompensatie 2017 0 0 0 116.000 Loon- en prijscompensatie 2018 0 0 0 0 Subtotaal stelposten meerjarenraming/accres 0 116.000 232.000 348.000 Saldo reserveringen en correcties in jaarschijf 158.103 268.903 427.803 572.703 Af Reserveringen vorige meerjarenbegroting 299.764 499.643 699.519 699.519 B: Mutaties reserveringen t.o.v. -141.661 -230.740 -271.716 -126.816 -1.205.962 -1.222.485 -1.147.417 -2.007.875 -2.492 -104.616 -298.784 Intensivering armoedebeleid tranche 2015 Subtotaal lasten begroting 2015 Stelposten meerjarenraming/accres meerjarenbegroting 2013-2016 C: BUDGETTAIR EFFECT Gebruik egalisatiereserve algemene uitkering Storting algemeen Storting loon- en prijscompensatie 2018 -200.000 Onttrekking algemeen BUDGETTAIR EFFECT incl. gebruik egalisatiereserve 642.074 -1.208.454 -1.327.101 -1.446.201 -1.565.801 Functionele vertaling naar begroting 2015-2018 e-boeken (taakstelling) 17.638 20.285 23.385 26.985 e-overheid (taakstelling 8.850 8.850 8.850 8.850 Verlaging Wmo-budget 1.018.153 1.018.153 1.018.153 1.018.153 10.137 10.137 10.137 10.137 Verlaging CJG-budget Bijlage 5 Algemene uitkering 2015-2018 255 Reserveringen in de meerjarenramingen Overheveling buitenonderhoud primair en 2017 2018 143.300 2015 143.300 2016 143.300 143.300 -10.376 -126.376 -242.376 -358.376 speciaal onderwijs Resterend budgettair effect op (lopende) begroting Verloop egalisatiereserve algemene uitkering Stand per 01-01 Storting algemeen Onttrekking algemeen Begroot ultimo Bijlage 5 Algemene uitkering 2015-2018 2015 2016 2017 2018 259.747 847.461 1.221.903 720.875 1.022.902 772.751 598.784 200.000 -435.188 -398.309 -1.099.812 -642.074 847.461 1.221.903 720.875 278.801 256 Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen en professionele welzijnsinstellingen Anti Discriminatievoorziening (Centrumgemeente Maastricht) Deelname besluit Collegebesluit van 3 maart 2009 (toestemming raad 9 april 2009). Juridische rechtsvorm Gemeenschappelijke Regeling (2 centrumgemeenten). Programma 1. Bestuur. Bestuurlijk belang Provinciebreed uitvoeren wettelijke verplichting ADV. Ambtelijke contractmanagers Toezichtsvorm Beleidsinhoudelijk: M. Broekmans (Bestuurlijke en Concern Zaken). Financieel: M. Theunissen (Planning en Control). Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd Het doel van de Regeling is het aan de inwoners van de deelnemende gemeenten bieden van toegang tot een antidiscriminatievoorziening en het daardoor (laten) oprichten en het in stand houden van de AntiDiscrminatieVoorziening Limburg (ADV-Limburg). Gemeentelijke visie op de verbonden partij De meest efficiënte gezamenlijke invulling van deze wettelijke verplichting. Ontwikkelingen De ADV Limburg ontwikkelt zich mede door de gezamenlijke aanpak verder tot expertisecentrum voor de gehele provincie en creëert draagvlak voor een effectieve en duurzame aanpak van discriminatie. Beleidsvoornemens omtrent de verbonden partij Geen bijzonderheden. Risico’s Geen bijzonderheden. Financieel belang (x 1.000.000) Verslavingszorg Gemeentelijke bijdrage 2011 2012 2013 € 0,014 € 0,014 € 0,014 De jaarlijkse gemeentelijke bijdrage wordt betaald aan de centrumgemeente Maastricht, naar rato van het aantal inwoners. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 257 Attero, 's-Hertogenbosch Essent Milieu was onderdeel van Essent N.V. Na de verzelfstandiging van Essent Milieu was het noodzakelijk de naam Juridische rechtsvorm te wijzigen. De nieuwe naam is Attero. Het is een N.V. waarbij het volledige aandelenkapitaal in het bezit is van overheden (gemeenten en provincies). Programma 4. Leefbaarheid in de wijk. De Burgemeester vertegenwoordigt de gemeente Landgraaf op de Bestuurlijk belang aandeelhoudersvergaderingen. Ambtelijke contractmanagers Toezichtsvorm Beleidsinhoudelijk: R. Roos (Beheer Openbare Ruimte). Financieel: W. Tillie (Planning en Control). Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd Attero is van belang voor de afvalverwerking van zowel bedrijven als overheden. Gemeentelijke visie op de verbonden partij De kosten van afvalverwerking door Attero hebben indirecte gevolgen voor de tarieven die wij aan onze burgers in rekening brengen. Rd4 haalt het afval op en Attero verwerkt het. Van belang is afvalverwerking op een milieuverantwoorde en efficiënte manier, tegen zo laag mogelijke kosten. Ontwikkelingen Vanaf het moment dat Essent Milieu is afgesplitst van Essent NV (2009) was de doelstelling Essent Milieu, nu genaamde Attero, te verkopen. Dat streven kwam niet direct vanuit de gemeenten, maar wel vanuit de grootaandeelhouders, de provincies. Meerdere pogingen zijn ondernomen om Attero te verkopen. In 2013 is zelfs nog gepoogd om Attero om te vormen tot een publieke dienstverlener. Uiteindelijk is men erin geslaagd om een koper voor Attero te vinden. In 2014 heeft Waterland Private Equity Investments de aandelen Attero van de aandeelhoudende gemeenten en provincies overgenomen voor een bedrag van € 170 mln. Het aandeel in de opbrengst voor Landgraaf bedroeg bruto € 700.000. Risico's Bij verkoop van een bedrijf is het gebruikelijk dat een escrow wordt aangehouden. Een escrow is een bij derden belegd garantiefonds waaruit mogelijk na de verkoop naar boven komende financiële zaken kunnen worden gedekt. Het aandeel van Landgraaf in deze escrow bedraagt € 55.000. Mocht na 2 jaren blijken dat er geen beroep is gedaan op de escrow, wordt deze alsnog aan de oud aandeelhouders uitbetaald. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 258 Bodemzorg Limburg BV, Maastricht Deelname besluit Opgericht in 1998. Juridische rechtsvorm Privaatrechtelijk, besloten vennootschap. Programma 4. Leefbaarheid in de wijk. Bestuurlijk belang De Burgemeester vertegenwoordigt de gemeente Landgraaf op de aandeelhoudersvergaderingen. Ambtelijke contractmanager(s) Financieel: W. Tillie (Planning en Control). Toezichtvorm Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd Bodemzorg Limburg B.V. verzorgt de nazorg van 5 voormalige stortlocaties in de provincie Limburg, waaronder het voormalige stort Ubach over Worms. Deelnemende partijen De andere deelnemers betreffen de Limburgse gemeenten (50%) en de provincie Limburg (50%). Actieve informatieplicht Vanuit Bodemzorg Limburg B.V. wordt enkel de jaarrekening ontvangen. Ontwikkelingen De middelen nodig voor de nazorg van diverse oude stortplaatsen zijn op de balans terug te vinden onder de Nazorgvoorziening. Deze bedraagt per eind 2013 € 19,6 mln. Deze middelen zijn enkele jaren geleden voor 70% belegd in vastrentende waarde en 30% in aandelen. De rente op vastrentende waarde is momenteel bijzonder laag (2%). Daarom is in 2013 de nadruk verschoven naar aandelenfondsen met een brede spreiding. Dit alles binnen de kaders van de wet Fido. Op basis van de huidige informatie is de Nazorgvoorziening voldoende groot voor de toekomstige verplichtingen. Over 2013 heeft Bodemzorg Limburg een voordelig resultaat behaald van € 1.099.802. Het resultaat wordt voor het grootste deel bepaald door rendement op obligaties en aandelen (bruto € 1,6 mln.).De exploitatielasten bedroegen in totaal € 0,5 mln. Risico's De nazorgvoorziening dient voldoende groot te zijn om de toekomstige verplichtingen af te kunnen dekken. In 2011 heeft gezien het slechte rendement een extra storting ten koste van het resultaat moeten plaatsvinden. Het jaar 2013 is in lijn met het voorgaande jaar. Het resultaat is vergelijkbaar en het eigen vermogen kan wederom worden aangevuld. Niettemin blijft het risico bestaan dat de nazorgvoorziening onvoldoende groot is. Een minimaal rendement is vereist van 4,5%. Met de Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 259 gewijzigde beleggingsstrategie wordt getracht meer rendement te halen. Dat kan ondanks een goede spreiding een risico zijn. Financieel belang – Er wordt geen dividend ontvangen. – De boekwaarde van het aandelenkapitaal eind 2014 is slechts € 454. – Er zijn geen bovenwettelijke garantstellingen door de gemeente aan Bodemzorg Limburg BV vertrekt. (x 1.000.000) Resultaat en vermogenspositie 2011 2012 2013 Exploitatieresultaat - € 0,2 € 1,0 € 1,1 Eigen Vermogen - € 0,0 € 1,0 € 2,1 € 18,5 € 18,9 € 19,7 Vreemd Vermogen De gegevens zijn ontleend aan de jaarrekening 2013 van Bodemzorg Limburg BV. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 260 Enexis Holding NV, Den Bosch Als gevolg van de uitvoering van de Splitsingswet is het Deelname besluit netwerkbedrijf van Essent N.V. afgesplitst. Per raadsbesluit van april 2009 heeft de raad ingestemd deel te nemen in deze N.V. Enexis Holding is een N.V. waarbij het volledige aandelenkapitaal in Juridische rechtsvorm het bezit is van overheden (gemeenten en provincies). Onder deze holding hangen nog enkele BV's specifiek naar werkgebied. Programma Bestuurlijk belang Ambtelijke contractmanagers Toezichtvorm Eventueel te ontvangen dividend & risico's t.a.v. deze partij lopen via de algemene baten en lasten. De Burgemeester vertegenwoordigt de gemeente Landgraaf op de aandeelhoudersvergaderingen. Beleidsinhoudelijk: W. Tillie (Planning en Control). Financieel: W. Tillie (Planning en Control). Via de aandeelhouders vergadering wordt algemeen toezicht gevoerd. Openbaar belang dat wordt behartigd Het netwerk ten behoeve van de distributie van elektriciteit en gas is van belang voor een continue levering van gas en elektriciteit. Om dit te waarborgen is het beheer afgesplitst van de productiebedrijven en blijft het beheer bij de overheid met het doel de kwaliteit te waarborgen. Gemeentelijke visie op de verbonden partij In de commerciële markt waarin de energiebedrijven tegenwoordig opereren bestaat het risico dat de winst het belangrijkste is. Dit kan ten laste gaan van het beheer van de infrastructuur waardoor de kwaliteit en betrouwbaarheid achteruit gaat. Gevolg: uitval van elektriciteit of gasvoorziening. Met de overdracht van het netwerkbedrijf naar de overheid kan de kwaliteit beter gewaarborgd worden. Ontwikkelingen Energievoorziening is een basisbehoefte. Dit is een van de belangrijkste redenen van het Rijk om netwerken en productie van energie van elkaar te scheiden. Het maatschappelijk belang van een goed netwerk is groot. Voor Enexis is dat de basis van haar activiteiten en het vertrekpunt voor haar strategische doelstellingen. Enexis identificeert vier speerpunten, die de kwaliteit van het functioneren van de onderneming bepalen, uitgedrukt in de woorden betrouwbaar, betaalbaar, duurzaam en publieksgericht. Het totaal van de activiteiten en producten moet op die vier punten hoog scoren. Dan maakt Enexis haar ambitie waar om zich te ontwikkelen tot de leidende netbeheerder in Nederland en zal het bedrijf ook door anderen als zodanig erkend worden. In 2014 heeft de provincie Limburg de aandeelhoudende gemeenten gepolst of zij bereid zouden zijn hun aandelen aan de provincie te verkopen. Voor zover bekend hebben weinig tot geen gemeenten aangegeven hier toe over te gaan. Het wegvallen van het constante jaarlijks dividend weegt niet op tegen een eenmalige opbrengst. Over 2013 heeft Enexis een resultaat behaald van € 239,1 mln. In 2012 was het resultaat na aanpassing € 223,7 mln. Het resultaat 2013 is t.o.v. 2012 met 7% toegenomen. Het dividend Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 261 uitgekeerd over 2013 is gelijk aan het resultaat. De verwachting is dat de exploitatie zich stabiel zal ontwikkelen. Over 2014 wordt een vergelijkbaar resultaat c.q. dividend verwacht. Beleidsvoornemens omtrent de verbonden partij Over de voortgang zullen regelmatig tijdens AVA's mededelingen worden gedaan. Deelnemende partijen (33 Limburgse) gemeenten en provincies, waaronder de provincie Limburg. Actieve informatieplicht Jaarlijks wordt door de onderneming een jaarrekening/jaarverslag opgesteld dat aan de aandeelhouders wordt voorgelegd. Risico's Het aandelenbezit Enexis levert nauwelijks risico's op en deze zijn beperkt tot het nominaal aandelenkapitaal. Financieel belang (x 1.000.000) Resultaat en vermogenpositie 2011 2012* 2013 Exploitatieresultaat € 229,4 € 223,7 € 239,1 Eigen Vermogen € 3.131 € 3.244 € 3.244 Vreemd Vermogen € 3.189 € 3.683 € 2.895 * Het resultaat 2012 is gecorrigeerd. – Aan Enexis wordt geen exploitatiebijdrage verstrekt. – De waarde van het aandelenkapitaal bedraagt eind 2014 € 610.198,-. – In de gemeentelijke begroting is structureel dividend Enexis opgenomen. – Er zijn geen bovenwettelijke garantstellingen vertrekt door de gemeente aan Enexis. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 262 GR BsGW, Roermond (Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen) Deelname besluit Opgericht in 2011. Juridische rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling met openbaar lichaam. 4. Leefbaarheid in de wijk en Programma algemene baten en lasten. De gemeente is vertegenwoordigt in het AB door wethouder Bestuurlijk belang T. Ancion. Ambtelijke contractmanager(s) Financieel: W. Tillie (Planning en Control). Toezichtvorm Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd De BsGW draagt zorg voor het heffen en innen van alle lokale belastingen en beheert de basisregistratie WOZ (administratie en waardering). Tot het takenpakket horen: - advisering en opstellen van conceptverordening(en); - de opbouw van benodigde basisregistraties; - het opleggen en innen van de aanslagen tot en met de dwanginvordering en oninbaar verklaring; - afhandeling van klantreacties gedurende al deze processtappen. De BsGW doet dit tegen de laagst mogelijke kosten, uitgaande van de beste prijs/prestatie verhouding gekoppeld aan een optimaal niveau van dienstverlening. In het kader van efficiency hoort hierbij ook de uitbouw van de samenwerking als groeimodel gericht op uitbreiding met andere deelnemende gemeenten. Deelnemende partijen De andere deelnemers betreffen de 20 Limburgse gemeenten en 2 Limburgse waterschappen. Actieve informatieplicht BsGW stelt jaarlijks een begroting op waarover de gemeente haar zienswijze mag kenbaar maken. Verder worden 2 bestuursrapportages en uiteindelijk het jaarverslag en de jaarrekening opgesteld ter verantwoording Ontwikkelingen BsGW is in de afgelopen jaren gegroeid van 1 gemeente en 2 waterschappen naar 20 gemeenten en 2 waterschappen. Momenteel lopen onderhandelingen met andere Limburgse gemeenten over toetreding. Uiteindelijk is het doel om voor alle Limburgse gemeenten de heffing en invordering van de belastingen en heffingen uit te voeren. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 263 Risico's BsGW voert een eigen risicomanagement uit en op basis daarvan houden zij een weerstandscapaciteit aan waarmee ze de majeure risico’s kunnen opvangen, mochten deze opkomen. Daarbij echter de kanttekening dat BsGW nu bijna jaarlijks nieuwe toetreders heeft. Dat eist zijn tol op de organisatie en kan tot problemen leiden. Uiteindelijk kunnen tekorten leiden tot extra bijdragen van deelnemende gemeenten. Financieel belang In relatie tot de dienstverlening vanuit BsGW betaalt de gemeente een bijdrage van € 398.223. (x 1.000.000) Resultaat en vermogenspositie 2011 2012 2013 Exploitatieresultaat n.n.b. -€ 0,102 -€ 0,174 Eigen Vermogen n.n.b. € 0,792 € 0,618 Vreemd Vermogen n.n.b. € 2,571 € 3,796 De gegevens zijn ontleend aan de jaarrekening 2013 van BsGW. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 264 GR/Centrumgemeente Heerlen – verslavingszorg Deelname besluit Besluit Raad Gemeenschappelijke Regeling. Juridische rechtsvorm Publiekrechtelijk. Gemeenschappelijke Regeling. Programma 2. Maatschappelijke voorzieningen. Bestuurlijk belang Wethouder H. Leunessen. Beleidsinhoudelijk: J. den Hartog (Maatschappelijke Ontwikkeling). Ambtelijke contractmanagers Financieel: Toezichtsvorm M. Theunissen (Planning en Control). Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd De gemeente Heerlen is als centrumgemeente, in samenwerking met de regiogemeenten, verantwoordelijk voor het realiseren van voorzieningen voor de maatschappelijke opvang en het bevorderen van ketensamenwerking, gericht op preventie. Gemeentelijke visie op de verbonden partij Binnen Parkstad wordt samengewerkt op het gebied van de maatschappelijke opvang. Het gaat daarbij om afstemming tussen regionale voorzieningen voor maatschappelijke en lokale preventieve activiteiten. Ontwikkelingen De gemeente Heerlen geeft aan dat de middelen voor de maatschappelijke opvang tot en met 2015 toereikend lijken te zijn. Door de overheveling van de begeleiding AWBZ naar de Wmo per 1 januari 2015 komen de taken en budgetten onder druk te staan. Beleidsvoornemens omtrent de verbonden partij Samenwerking continueren en zorgen voor optimale afstemming tussen regionale en lokale activiteiten. Deelnemende partijen De gemeenten Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Nuth, Onderbanken, Simpelveld en Voerendaal. Actieve informatieplicht In de informatieplicht wordt voorzien door: - Begroting. - Jaarrekening jaarverslag. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 265 Risico's Tot en met 2014 was de decentralisatie-uitkering van de gemeente Heerlen, aangevuld met de eigen middelen van de deelnemende gemeenten voldoende om de taken uit te voeren. Met ingang van 2015 ontstaat onder invloed van de overheveling van de begeleiding AWBZ een nieuwe situatie. Financieel belang (x 1.000.000) Verslavingszorg 2011 2012 2013 0,099 0,099 0,101 Resultaat en vermogenpositie Gemeentelijke bijdrage Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 266 GR/Centrumgemeente Heerlen - bureau VSV (voortijdig schoolverlaten) Deelname besluit Juridische rechtsvorm Besluit bestuursovereenkomst in 2003. Publiekrechtelijk, aan het college van de gemeente Heerlen opgedragen taak. Programma 5. Maatschappelijke stimulering. Bestuurlijk belang Stuurgroep: wethouder K. Regterschot. Beleidsinhoudelijk: R. van Ginneken (Maatschappelijke Ambtelijke contractmanagers Ontwikkeling). Financieel: Toezichtsvorm H. Wetzels (Planning en Control). Stuurgroep VSV. Openbaar belang dat wordt behartigd Het uitvoeren van de leerplichtwet, regionaal meld- en coördinatiepunt voortijdig schoolverlaten. Gemeentelijke visie op de verbonden partij In 2003 is de bestuursovereenkomst inzake regionale samenwerking betreffende de uitvoering en handhaving van de Leerplichtwet 1969 en de Wet houdende regels inzake Regionale Meld- en Coördinatiefunctie Voortijdig Schoolverlaten afgesloten. Hiermee heeft de gemeente Landgraaf haar taken op dit gebied overgedragen aan het bureau VSV, dan onderdeel uitmaakt van de gemeente Heerlen. Het doel is het realiseren van een sluitende regionale aanpak ter voorkoming van voortijdig schoolverlaten en regionale samenwerking voor de uitvoering van de leerplichtwet. Ontwikkelingen De financiële middelen van derden zijn verminderd. De gemeente Heerlen heeft zich bereid verklaard om extra budget ter beschikking te stellen, onder voorwaarde dat de andere gemeenten hun bijdrage overeind houden en indexeren. Met ingang van 2012 is de begroting van Landgraaf in die zin aangepast. Beleidsvoornemens omtrent de verbonden partij Geen bijzonderheden. Deelnemende partijen Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Brunssum, Nuth, Voerendaal, Simpelveld en Onderbanken. Actieve informatieplicht De bestuurlijke aansturing van het bureau ligt bij de stuurgroep VSV, die bestaat uit de portefeuillehouders onderwijs van de aangesloten gemeenten. Deze stuurgroep is onder meer bevoegd om besluiten te nemen over de besteding van de ter beschikking staande middelen. Begroting en jaarrekening worden door de stuurgroep behandeld. De gemeentelijke bijdrage bestaat uit een bedrag Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 267 per jaar, dat mede afhangt van het aantal jongeren gerelateerd aan de totale omvang van het aantal jongeren in Parkstad. Op basis van de wet is het college van B en W verplicht om jaarlijks aan de gemeenteraad verslag uit te brengen over de uitvoering van de leerplichtwet. Dit jaarverslag wordt door Bureau VSV opgesteld. Risico's Het verlagen van de bijdragen door gemeenten en andere financiers, waardoor de exploitatie van bureau VSV op termijn onder druk komt te staan. Financieel belang (x 1.000.000) Bureau VSV Gemeentelijke bijdrage Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 2013 2014 2015 € 0,119 € 0,122 0,122 268 GR GGD Zuid Limburg, Geleen Besluit Raad Gemeenschappelijke Regeling GGD Zuid-Limburg Deelname besluit 15-12-2005. Juridische rechtsvorm Publiekrechtelijk. Gemeenschappelijke Regeling. 1. Bestuur. Programma 2. Maatschappelijke voorzieningen. Leden Algemeen Bestuur: Bestuurlijk belang Burgemeester R.Vlecken en wethouder H. Leunessen. Beleidsinhoudelijk: J. den Hartog (Maatschappelijke Ontwikkeling). Ambtelijke contractmanagers Financieel: Toezichtsvorm M. Theunissen. (Planning en Control). Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd De GGD heeft een taak op het gebied van preventieve gezondheidszorg. Een aantal taken is vastgelegd in de Wet Publieke Gezondheid. Gemeentelijke visie op de verbonden partij De GGD wordt beschouwd als een instituut dat hoogwaardige kwaliteit levert. De inzichtelijkheid in financiën stijgt steeds verder. De komende jaren is het streven er o.a. op gericht het inzicht en de transparantie in de begroting en exploitatie van de GGD ZL nog verder te laten toenemen. Ontwikkelingen Naar aanleiding van nieuwe inzichten in de publieke gezondheidszorg en de financiële kaders (bezuinigingen) is de urgentie voor het veranderen van de werkwijze van de GGD verhoogd. Daarom heeft de GGD in 2010 een visiedocument opgesteld waarin zij aangeven hoe deze veranderingen vorm te geven. De veranderingen hebben geleid tot een verandering van werkwijze bij de jeugdgezondheidszorg en gezondheidsbevordering. Op 6 juli 2011 heeft het algemeen bestuur van de GGD besloten toekomstscenario 2 met bezuiniging van 11% door te voeren tot 2015. Binnen het toekomstscenario ligt de focus op de ambities uit de gezondheidsnota. De activiteiten worden geprioriteerd en gefaseerd om binnen de budgettaire kaders te werken. Beleidsvoornemens omtrent de verbonden partij De gemeente bewaakt dat de GGD de hoogwaardige kwaliteit blijft leveren en onderneemt activiteiten die er op gericht zijn meer inzicht in de begroting en exploitatie van de GGD ZL te krijgen. De gemeente bewaakt dat de verandering in werkwijze en de bezuiniging in 2015 geïmplementeerd zijn. In 2015 worden de nieuwe beleidskaders en financiële kaders voor de GGD geformuleerd voor de periode 2016-2019. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 269 Deelnemende partijen Beek, Brunssum, Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Maastricht, Meerssen, Nuth, Onderbanken, Schinnen, Simpelveld, Sittard-Geleen, Stein, Vaals, Valkenburg a/d Geul en Voerendaal. Actieve informatieplicht In de informatieplicht wordt voorzien door: - Begroting. - Jaarrekening jaarverslag. - Rapportage(s). Risico's Geen. Financieel belang (x € 1.000.000) Resultaat en vermogenpositie Exploitatieresultaat 2011 2012 2013 -€ 0,556 -€ 0,557 -€ 5,500 Eigen Vermogen € 7,997 € 8,246 € 1,809 Vreemd Vermogen € 19,699 Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen € 20,113 € 22,891 270 GR ISDBOL, Brunssum (Intergemeenschappelijke Sociale Dienst Brunssum, Onderbanken en Landgraaf) Deelname besluit Raad: 14 december 2006, op voorstel van college d.d. 7 november 2006. Juridische rechtsvorm Publiek, Gemeenschappelijke Regeling. Programma 2. Maatschappelijke voorzieningen. Dagelijks Bestuur: wethouder B. Rewinkel. Bestuurlijk belang Algemeen Bestuur: wethouder B. Rewinkel. raadsleden: P. Mevissen en R. Reichrath. Beleidsinhoudelijk: R. van Ginneken (Maatschappelijke Ambtelijke contractmanagers Ontwikkeling). Financieel: Toezichtsvorm H. Wetzels (Planning en Control). Verscherpt toezicht. Openbaar belang dat wordt behartigd De drie deelnemende gemeenten hebben op grond van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen de beleidsvoorbereiding en uitvoering van hun taken met betrekking tot met name de Wet Werk en Bijstand overgedragen aan de ISD BOL. Gemeentelijke visie op de verbonden partij Het primaire doel van de gemeente is het beschikken over een uitvoeringsorganisatie die op betrouwbare, effectieve, efficiënte, professionele en innovatieve wijze uitvoering geeft aan de haar opgedragen taken. De eigen verantwoordelijkheid van de burger moet hierbij centraal staan. De dienst dient haar taken zo uit te voeren dat steeds zo min mogelijk mensen afhankelijk zijn of worden van een uitkering. Daar waar mensen dit toch worden dient de tijd dat ze een beroep moeten doen op een uitkering zo kort als mogelijk te zijn. Ontwikkelingen Door de economische recessie is in de afgelopen jaren sprake geweest van een toename van het aantal personen met een WWB-uitkering. In verband met de onzekere economische omstandigheden is voor 2014 een toename van het aantal uikeringsgerechtigden geprognosticeerd, waarbij de verwachting is dat deze situatie zich in 2015 stabiliseert. In 2015 zal naar verwachting de Participatiewet ingevoerd worden. Kern van deze wet is een fundamentele wijziging in de doelgroepen die straks (deels) onder deze nieuwe wet komen te vallen. Hierbij gaat het om WSW-ers en Wajongers. Daarnaast gaat op 1 januari 2015 (naar verwachting) ook een aantal wijzigingen in de WWB in, die gevolgen hebben op diverse terreinen. Tezamen met de rijksbezuinigingen op de sociale paragraaf ontstaat hierdoor een wezenlijk andere situatie. Een aantal uitgangspunten die verband hiermee houden wordt regionaal uitgewerkt. Daarnaast speelt de ambtelijke fusie, waarbij ISD BOL onderdeel gaat uitmaken van de nieuwe gemeenschappelijke bestuursdienst Landgraaf-Brunssum. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 271 Beleidsvoornemens omtrent de verbonden partij Het beleid binnen participatie vormt een onlosmakelijk deel van het integrale beleidsplan sociaal domein. Uitgangspunten hierbij zijn, zoals in het gehele sociale domein, participatie, eigen verantwoordelijkheid en indien nodig bieden van een vangnet. Meer dan in het verleden zal ook aan uitkeringsgerechtigden gevraagd worden wat zij, als ze nog niet in staat zijn om stappen richting arbeidsmarkt te zetten, kunnen betekenen binnen en voor hun eigen omgeving. Uitgangspunt is dat iedereen, uitzonderingen daargelaten, iets doet. ISD BOL zal deel gaan uitmaken van de door de gemeenten Brunssum en Landgraaf op te richten gemeemschappelijke bestuursdienst. Deelnemende partijen Brunssum, Onderbanken, Landgraaf. Actieve informatieplicht – Begroting. – Jaarrekening jaarverslag. – Bestuursrapportages (2 x per jaar). – Maandrapportages (managementinfo). Risico's. In de afgelopen jaren is het participatiebudget ook ingezet voor de bekostiging ven de medewerkers, die rechtstreeks zijn belast met reïntegratieactiviteiten. Vanaf 2012 is dit budget fors afgenomen waardoor mogelijk financiering van de betrokken medewerkers uit dit budget niet meer (volledig) mogelijk is en ook andere trajecten dienen te worden afgebouwd. Daarnaast komt de gemeente met ingang van 2013 niet meer in aanmerking voor de meerjarige aanvullende uitkering en is slechts een beroep op de incidentele aanvullende uitkering mogelijk. Hierdoor is een tekort tot 10% van de toegekende gebundelde uitkering per definitie voor rekening van de gemeente. Bovendien is de verwachting dat in 2014 het aantal klanten stijgt, hetgeen doorwerkt naar 2015. Hierdoor moet rekening gehouden worden met stijging van de uitvoeringskosten. Financieel belang (x 1.000.000) 2011 Resultaat en vermogenpositie 2013 2012 Exploitatieresultaat € 0 € 0 € 0 Eigen Vermogen € 0 € 0 € 0 Vreemd Vermogen Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen € 6,464 € 9,656 € 9,331 272 GR Kredietbank Limburg, Geleen Juridische rechtsvorm Publiekrechtelijk, Gemeenschappelijke Regeling. Programma 2. Maatschappelijke voorzieningen Bestuurlijk belang Ambtelijke contractmanagers Toezichtsvorm Lid Dagelijks Bestuur en lid Algemeen Bestuur, wethouder B. Rewinkel. Beleidsinhoudelijk: P. Breed (Maatschappelijke Ontwikkeling). Financieel: M. Theunissen (Planning en Control). Verscherpt toezicht. Openbaar belang dat wordt behartigd De Kredietbank Limburg is een gemeenschappelijke regeling die ten doel heeft: - het op sociaal/maatschappelijk verantwoorde wijze verstrekken van krediet; - het verrichten van activiteiten in het kader van regelen van schulden; - het bieden van hulp aan personen die in financiële problemen zijn geraakt of dreigen te geraken; daaronder wordt mede verstaan het geven van voorlichting; - het verrichten van financiële diensten evenals verdere handelingen die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn. In het kader van de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSPN) kan de Kredietbank Limburg bewindvoeringstaken uitvoeren. De Kredietbank Limburg heeft geen winstoogmerk. Gemeentelijke visie op de verbonden partij Belangrijke doelstelling van de gemeente is het welzijn van haar burgers. Door de inzet van de Kredietbank Limburg wordt, door middel van schuldhulptrajecten, ondersteuning gegeven aan inwoners die soms buiten hun schuld in financiële problemen zijn gekomen en die daar zonder hulp van buiten niet meer uit dreigen te komen. Ontwikkelingen Door de deelname aan het Dagelijks en Algemeen Bestuur van de portefeuillehouder Armoedebeleid en Schuldhulpverlening, is directe beleidssturing bij de Kredietbank geborgd. Sinds de oprichting kampte de Kredietbank met jaarlijkse exploitatietekorten. Vanaf 2009 was sprake van een sluitende begroting die mede werd veroorzaakt door inzet van de tijdelijke middelen schuldhulpverlening. Deze middelen zijn door het Rijk van 2009 tot en met 2011 toegekend in verband met de economische crisis. Vanaf 2012 zijn deze middelen komen te vervallen, terwijl het beroep op schuldhulpverlening onverminderd hoog bleef. In 2013 is de koersbepaling Armoedebeleid en Schuldhulpverlening vastgesteld en daarmee ook additionele middelen om de kosten voor schuldhulpverlening te kunnen dekken. In 2012 is de wet op de gemeentelijke schuldhulpverlening in werking getreden. Om te kunnen blijven meebewegen met groeiende maar vooral krimpende middelen is het belangrijk om de bedrijfsvoering zo efficiënt mogelijk in te richten onder waarborging van kwaliteit. Extra kostenreductie streeft men na op het gebied van personeelslasten, bureau- en administratielasten en huisvestingslasten. Hiervoor heeft de KBL een taakstelling kostenverlaging opgenomen voor 2014 en 2015. Vanaf 1 januari 2014 is de organisatiestructuur van de KBL gewijzigd. In deze nieuwe Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 273 organisatiestructuur is het primaire proces van casemanagement, schuldregeling en budgetbeheer per regio in een team geïntegreerd. De nieuwe organisatiestructuur moet leiden tot een efficiëntere in het primaire schulhulpverleningsproces waarin de klant centraal staat. Daarnaast is vanaf 2014 de backoffice van de KBL gehuisvest in Geleen. De klantcontacten zullen dicht bij de klant en de ketenpartners blijven plaatsvinden (in Landgraaf bij Welsun). Dit maakt het nog beter mogelijk om aan te sluiten bij alle ontwikkelingen vanuit de drie decentralisaties. Tegen die achtergrond hebben de 6 GR-gemeenten een onderzoek laten uitvoeren naar de positionering van de gemeentelijke schuldhulpverlening en naar de effectiviteit en mogelijke verbeterpunten van het beleid en de uitvoering daarvan. De uitkomsten van dit onderzoek bepalen mede de koers voor de komende jaren en kunnen derhalve nog van invloed zijn op de gehanteerde uitgangspunten in de begroting van 2015 e.v.. Beleidsvoornemens omtrent de verbonden partij De gemeente Landgraaf is bij de oprichting van de gemeenschappelijke regeling Kredietbank Limburg in 2005 toegetreden. De Kredietbank Limburg levert diensten met betrekking tot: Sociale Kredietverlening, Schuldhulpverlening, Budgetbeheer, Beschermingsbewind en WSNP. De gemeente koopt bij de Kredietbank Limburg deze diensten in. De exploitatie van de Kredietbank is daardoor voor het grootste deel afhankelijk van de inspanningen en daarmee de afname die de deelnemers realiseren. Daarnaast kunnen ook gemeenten die niet deelnemen aan de Gemeenschappelijke Regeling producten inkopen. Landgraaf investeert in deze afname door middel van het integraal oppakken van het loket Schuldhulpverlening (in samenwerking met Welsun, Intergemeentelijke Sociale Dienst en ketenpartners). Deelnemende partijen Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Maastricht en Sittard-Geleen. Actieve informatieplicht In de informatieplicht wordt voorzien door: – Begroting. – Jaarrekening/jaarverslag. – Tussentijdse rapportages. Risico's De begroting 2015 is gebaseerd op een reeks van uitgangspunten en verwachtingen. Door de KBL is een risico inventarisatie opgesteld, die resulteert in een totaalbedrag van potentiële financiële risico’s van € 1.065.000 (berekeningsmethode kans x impact). De maximale financiële gevolgen (=100%) zijn becijferd op € 1.945.000. Ter afdekking staat een weerstandsvermogen van € 428.000 hiervoor benodigd begroot. Momenteel voldoet de huishouding van de KBL hier niet aan. De verwachting van de KBL is dat dit de komende jaren wel zo zal zijn als gevolg van een sluitende meerjarenbegroting met een licht overschot. Om de risico’s deels te ondervangen is in maart 2013 het afsprakenkader rondom de fluctuaties in de afname van de dienstverlening van de KBL aangescherpt. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 274 Financieel belang (x 1.000.000) Resultaat en vermogenspositie 2009 2010 2011 2012 2013 Exploitatieresultaat -€ 0,027 € 1,298 € 0,653 -€ 0,307 -€ 0,083 Eigen Vermogen -€ 1,568 -€ 0,269 € 0,384 € 0,077 € 0,077 € 17,800 € 13,764 € 12,740 € 10,017 € 10,020 Vreemd Vermogen Naast de negatieve exploitatieresultaten, welke door de deelnemende gemeenten worden gecompenseerd is er in 2008 een voorziening van € 2,4 mln. gevormd voor de afboeking van oninbare kredieten. Ultimo 2013 bedraagt de voorziening € 1,246 mln.. Voor de voeding van de voorziening is in de jaarrekening van de Kredietbank een vordering op de gemeenten opgenomen. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 275 GR Parkstad Limburg, Heerlen Juridische rechtsvorm WGR+. 1. Bestuur m.b.t. bijdrage Regio parkstad fonds. Programma 4. Leefbaarheid in de wijk m.b.t. bijdrage BsGW rioolheffing . en bijdrage BsGW afvalstoffenheffing. Alg. B&L.m.b.t. bijdrage BsGW heffingen WOZ OZB etc. Bestuurlijk belang Ambtelijke contractmanagers Toezichtsvorm Namens de gemeente Landgraaf zit in het Dagelijks Bestuur en In het Algemeen Bestuur burgemeester R. Vlecken. Beleidsinhoudelijk: Diverse medewerkers. Financieel: W.Tillie (Planning en Control). Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd Voor een aantal belangrijke problemen waar alle gemeenten mee worden geconfronteerd, is samenwerking de manier om de problemen op een efficiënte en doelmatige manier aan te pakken. Gemeentelijke visie op de verbonden partij De gemeente Landgraaf is van mening dat de samenwerking van groot belang is voor de aanpak van problemen in de regio. Ontwikkelingen Met de besluitvorming in 2013 gaat de Stadsregio Parkstad Limburg een heel andere richting uit. Het predicaat stadsregio gaat vervallen en de organisatie gaat zich enkel nog op kerntaken toeleggen. Daardoor gaat de organisatie in afgeslankte vorm verder. Per 1 januari 2014 zijn de uitvoeringstaken van de GBRD (excl. BAG Geo) overgegaan naar de Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen (BsGW). Beleidsvoornemens omtrent de verbonden partij Vanuit het Rijk wordt de druk op samenwerking en zelfs herindeling opgevoerd. Concreet is de algemene uitkering met het vooruitzicht van lagere apparaatslasten gekort. Samenwerken is een mogelijkheid om noodzakelijke bezuinigingen te kunnen realiseren. Deelnemende partijen Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Nuth, Onderbanken, Simpelveld, Voerendaal en Landgraaf. Actieve informatieplicht Vanuit Parkstad Limburg worden naast beleidsplan, begroting en jaarrekening, 1 bestuursrapportage ontvangen. Risico's Het risico in relatie tot de voorzitter is maar in beperkte mate opgekomen en ten laste van Jaarrekening 2013 afgehandeld. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 276 Bij de transitie naar een kleinere organisatie met beperkte taken, zal het aantal formatieplaatsen fors worden teruggebracht. De verwachting is dat dit proces binnen 4 jaar afgerond is. Het oplopend voordeel ( max. € 247.000) kan door vertraging later tot uitdrukking komen. Met Parkstad Limburg zijn afspraken gemaakt over een periodieke rapportage ten aanzien van de transitie. Een vergelijkbaar risico geldt overigens, zij het in iets mindere mate, ook voor de overheveling van de uitvoeringstaken van GBRD naar BsGW. Bij deze overgang zijn echter nog reserves achter de hand, ter dekking van vertragingen. Financieel belang - De jaarlijkse bijdrage aan Parkstad Limburg daalt jaarlijks. Dit als gevolg van teruglopende frictiekosten naarmate voor de bovenformatieven een nieuwe baan wordt gevonden. (x 1.000.000) Resultaat en vermogenpositie 2011 2012 2013 Exploitatieresultaat € 0,369 € 0,781 € 0,385 Eigen Vermogen € 19,2 € 14,5 € Vreemd Vermogen € 30,8 € 26,6 € 24,0 4,4 De teruggang in het eigen vermogen is het gevolg van onttrekkingen aan bestemmingsreserves in 2013. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 277 GR Regionale UitvoeringsDienst Zuid-Limburg, Maastricht Juridische rechtsvorm Publiekrechtelijk, Gemeenschappelijke regeling. Programma 4. Leefbaarheid in de Wijk. Bestuurlijk belang Ambtelijke contractmanagers Toezichtsvorm Dagelijks Bestuur: burgemeester R. Vlecken. Algemeen Bestuur: burgemeester R. Vlecken. Beleidsinhoudelijk: W. Jongen (Toezicht en Handhaving). Financieel: H. Wetzels (Planning en Control). Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd De gemeenschappelijke regeling RUD Zuid-Limburg is ingesteld ter behartiging van de belangen van de deelnemers ter zake van de uitvoering van taken van vergunningverlening, toezicht op en handhaving van het omgevingsrecht. Gemeentelijke visie op de verbonden partij De RUD zal voor Landgraaf alleen de wettelijke basistaken gaan uitvoeren. Ontwikkelingen De gemeenschappelijke regeling RUD Zuid-Limburg is op 1 januari 2013 in werking getreden. Voor Landgraaf betekent dit dat de wettelijke basistaken zijn overgegaan naar deze uitvoeringsdienst. Het betreft hoofdzakelijk een aantal milieutaken. Vanaf 1 juli 2013 is de RUD Zuid Limburg daadwerkelijk operationeel. Omdat er op dat moment nog geen goedgekeurd Sociaal Plan en geen arbeidsvoorwaardenregeling was voor de medewerkers zijn deze om die reden nog niet geplaatst in de RUD. De diensten zijn vooralsnog vanuit de bestaande organisaties geleverd, maar wel vanuit de RUD aangestuurd. Streven is er op gericht dat op 1 juli 2014 een volledig ingerichte RUD Zuid Limburg operationeel zal zijn. De zogenaamde wettelijke basistaken worden nu uitgevoerd vanuit de RUD waarbij de bevoegdheden overigens bij het College van burgemeester en wethouders blijven. Ten aanzien van de vergunningverlening- en toezicht- en handhavingstaken zal, om aan de gestelde kwaliteitscriteria te kunnen voldoen, de samenwerking met Brunssum verder worden uitgewerkt. Deelnemende partijen De deelnemende partijen zijn de 18 gemeenten uit Zuid- Limburg en de provincie. Actieve informatieplicht – Begroting. – Jaarrekening, jaarverslag. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 278 Risico's --Financieel belang (x 1.000.000) Resultaat en vermogenspositie 2013 Exploitatieresultaat € 0,702 Eigen Vermogen € 0,000 Vreemd Vermogen € 1,049 De gemeenschappelijke regeling RUD Zuid-Limburg is op 1 januari 2013 in werking getreden. Gegevens over eerdere jaren zijn derhalve niet voorhanden. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 279 GR Reinigingsdiensten RD4, Heerlen Deelname besluit B&W Nota d.d. 26 augustus 1997. Raadsbesluit d.d. 2 oktober 1997. Juridische rechtsvorm Gemeenschappelijke Regeling. Programma 4. Leefbaarheid in de wijk. Bestuurlijk belang AB: Wethouder T. Ancion. Beleidsinhoudelijk: R. Roos (Ruimtelijke Ontwikkeling en Ambtelijke contractmanagers Grondzaken). Financieel: Toezichtvorm H. Wetzels (Planning en Control). Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd Reinigingsdiensten Rd4 is de inzameldienst voor huishoudelijke afvalstoffen voor de regio Parkstad Limburg en de gemeenten Nuth en Vaals. Naast de inzameling van het huishoudelijk afval beheert en exploiteert Rd4 tevens de 5 regionale milieuparken en het Kringloopbedrijf en de bijbehorende winkels. Deze hoofdactiviteiten vormen het Basispakket van de GR. Daarnaast verricht Reinigingsdiensten Rd4 via een pluspakket optionele diensten in het kader van het reinigen van de openbare ruimte: straatreiniging, kolkenzuigen, gladheidbestrijding etc. Deze pluspakket diensten worden in de verdere beschouwing van de verbonden partij niet betrokken omdat dit een facultatieve deelname betreft vergelijkbaar met de uitbesteding van werkzaamheden. Hiermee is de GR Reinigingsdiensten Rd4 een belangrijke schakel bij de uitoefening van de publieke taak. Het eigenaarschap van de gemeenten voorziet in een directe gemeentelijke betrokkenheid op bestuursniveau van de GR Reinigingsdiensten Rd4: het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur. Gemeentelijke visie op de verbonden partij De GR Reinigingsdiensten Rd4 heeft als doel het door middel van een openbaar lichaam behartigen van de belangen van de aan de regeling deelnemende gemeenten op het terrein van het (doen) inzamelen en bewerken van afvalstoffen afkomstig uit de deelnemende gemeenten, het reinigen van de openbare ruimte en daarmee samenhangende taken alsmede het bestrijden van gladheid in het gebied. Hiermee wordt voldaan aan de wens om via samenwerking de belangen van het op een milieuhygiënische verantwoorde wijze inzamelen van afvalstoffen te behartigen met in acht name van het door de overheid gevoerde afvalstoffenbeleid. Ontwikkelingen Binnen de GR Reinigingsdiensten is, in nauw overleg met de betrokken gemeenten, in 2013 een Afvalbeheersplan vastgesteld als opvolger van het oude Afvalinzamelplan uit 2004. Met het Afvalbeheersplan wordt voortgebouwd op de resultaten van het oude Afvalinzamelplan. De basis van de inzameling van afval is gerealiseerd, doch afvalbeheer is meer dan inzamelen alleen. Vandaar dan ook dat nader gekeken wordt naar het totale beheer van de afvalketen alsmede het stimuleren en verleiden tot een 'gewenst afvalgedrag'. Op termijn zullen grondstoffen schaarser worden hetgeen Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 280 betere scheiding van afvalstromen noodzakelijk maakt. Betere afvalscheiding, meer preventie en verdere duurzaamheid van afvalbewerking en verwerking vormen de bouwstenen van het nieuwe Afvalbeheersplan. In dit kader is per 1 januari 2014 de lediging van de gft-container gratis en het ledigingstarief van de restcontainer duurder. Ook zal, ter stimulering van het gescheiden houden kunststofverpakkingen bij hoogbouw, deze inzamelfrequentie van deze afvalstroom op deze locaties worden verdubbeld. In 2015 wordt er een stortbelasting ingevoerd op het aangeboden restafval. Deze belasting nbedraagt € 17 per ton; hetgeen het kosten verlagende effect van de in 2013 uitgevoerde aanbesteding voor de afvalverwerking voor een deel opheft. Beleidsvoornemens omtrent de verbonden partij Rekening houdend met de wijze waarop de GR Reinigingsdiensten Rd4 de, de gemeente bij wet opgelegde verplichte, inzameltaken voor huishoudelijk afval alsmede de overige haar opgelegde taken behartigt, is het beleid erop gericht om de relatie blijvend te onderhouden waarbij gestreefd zal worden naar het meest optimaal mogelijk milieu- en kostenresultaat. Belangrijkste meerjarige kaders in termen van doelstellingen, effecten, prestaties De belangrijkste effecten welke in Rd4-verband worden nagestreefd zijn neergelegd in het Afvalbeheersplan. De reductie van de totale afvalstroom en in het bijzonder de hoeveelheid restafval alsmede een betere prestatie als het gaat om de gescheiden inzameling van de diverse componenten glas, papier, gft, textiel, kunststofverpakkingen e.d. zijn hierbij de meerjarendoelstellingen. De invloed van het Strategisch Meerjarenplan (SMP) van Rd4, zoals dat in 2013 door het Algemeen Bestuur Rd4 unaniem is vastgesteld, zal de komende jaren grote invloed hebben op de bedrijfsvoering van Rd4. In het SMP zijn een aantal strategische doelen opgenomen om de kostenstijging van de autonome kosten fors te reduceren, zoals het doorzetten van de interne efficiëntie, nieuw afvalbeleid, uitbreiding gemeenten, uitbreiding pluspakket en regionale samenwerking. De eerste doelen komen in 2014 reeds binnen handbereik. Denk hierbij aan de toetreding van de 10de gemeente, de start in het voorjaar van 2014 van het textiel sorteercentrum (TSC) of de implementatie van eerste fase van het nieuwe Afvalbeheerplan. Deelnemende partijen Gemeente Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Nuth, Onderbanken, Simpelveld, Vaals en Voerendaal. Actieve informatieplicht De GR Rd4 verzorgt voor de gemeente Landgraaf: – Managementrapportages (per kwartaal, afvalhoeveelheden en financiële doorrekening). – Begroting. – Jaarrekening. Risico's De kosten en opbrengstenstromen zijn voor het overgrote deel stabiel en nauwelijks conjunctuurgevoelig. Een belangrijk risico welk sinds de intreding van de recessie ook daadwerkelijk een financiële impact heeft gekregen betreft de afzetprijs van grondstoffen. De hoogte van de o.a. papier-, hout- en metaalprijs op de wereldgrondstoffenmarkt bepaalt voor een deel het resultaat van de GR. De prijzen worden in de begroting zou goed mogelijk ingeschat, doch de markt kan fluctueren. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 281 Hiermee ontstaat er een bepaald risico binnen de begroting. We schatten echter in dat dit risico veeleer beperkt van omvang is waarbij we bovendien zelf in onze reservepositie nog voldoende middelen hebben zitten om een mogelijk risico binnen de reserve reiniging op te vangen. Een ander risico welk we onderkennen betreft de inschatting van het aanbiedgedrag van de minicontainers door burgers. Omdat de prijsstelling van de ledigingen van mini-containers, omwille van het na te streven milieu-effect van die prijsstelling, kunstmatig hoog wordt gehouden (en het corresponderende vastrecht daarom laag), betekent dit dat een deel van de vaste kosten van Rd4 in de variabele kosten wordt doorberekend. Het resultaat is dat bij een lager aantal aanbiedingen een deel van de vaste kosten niet wordt terugverdiend. Dit risico ligt financieel bij gemeenten omdat de kosten van Rd4 wel worden doorberekend, maar de opbrengst van de afvalstoffenheffing via de BsGW lager dan verwacht uitvalt. In 2014 zal het aanbiedgedrag ingrijpend wjjzigen omdat de tariefstelling is gewijzigd (GFT gratis en sterke verhoging voor restafval). Dit maakt dat het aanbiedgedrag en daarmee de dekking van de kosten onzeker is. Een belangrijk risico betreft de subsidiestroom voor de inzameling van verpakkingsmiddelen en met name kunststof. Deze subsidiestroom maakt onderdeel uit van de Rd4-begroting. Voor 2014 zijn landelijk afspraken gemaakt m.b.t. de vergoedingen. Ook in de latere jaren ontvangt de gemeente een vergoeding doch de hoogte en verrekeningssystematiek hiervan ligt nog niet vast. Financieel belang (x 1.000.000) 2011 2012 2013 Exploitatieresultaat € 0,850 € 0,398 € 0,867 Eigen Vermogen € 2,24 € 2,240 € 2,259 Vreemd Vermogen € 31,38 € 28,78 € 29,283 Resultaat en vermogenpositie Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 282 GR Veiligheidsregio Zuid-Limburg, Margraten Juridische rechtsvorm Publiekrechtelijk, Gemeenschappelijke Regeling. Programma 1. Bestuur. Bestuurlijk belang Lid Algemeen Bestuur, burgemeester R.Vlecken. Beleidsinhoudelijk: M. Broekmans. (Bestuurlijke en Concern Zaken) Ambtelijke contractmanagers Financieel: Toezichtsvorm M. Theunissen (Planning en Control). Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd De Veiligheidsregio Zuid-Limburg is een samenwerkingsverband dat werkt voor de 18 deelnemende gemeenten in Zuid-Limburg. Deze is ingesteld per 1 januari 2012 en verantwoordelijk voor de professionalisering, efficiency, uniformering en bestuurlijke geconcentreerde aansturing van alle diensten betrokken bij incident- en de rampenbestrijding in de regio (regionale brandweer, geneeskundige hulpverlening, politie, gemeenten en de meldkamer). Gemeentelijke visie op de verbonden partij De Veiligheidsregio is een wettelijk verplichte vorm van regionale samenwerking. Daarop gebaseerd participeert de gemeente in de verdere regionalisering en verhoging van de efficiëntie. Ontwikkelingen Op 1 oktober 2010 is de Wet op de Veiligheidsregio’s inwerking getreden. De doelstelling van de Wet is gericht op professionalisering, efficiency, uniformering en bestuurlijke geconcentreerde aansturing van alle bij de risicobeheersing betrokken partijen. De Wet noodzaakt om Brandweer, GHOR en meldkamer in één regionaal verband onder te brengen onder één bestuur (GR) en ook de gemeentelijke kolom daar als volwaardige partner bij rampenbestrijding een plaats te geven en een samenwerking te borgen met de politie. Vanaf 1 januari 2012 is dat geschied. Ook de wettelijk verplichte plannen (meerjaren)beleidsplan, risicoanalyse en regionaal crisisplan) zijn vastgesteld. De komende jaren zal vooral ingezet worden op de monodisciplinaire samenwerking (samenwerking van de gemeenten binnen de Oranje Kolom) en de multidisciplinaire samenwerking (samenwerking van de Oranje Kolom met de veiligheidspartners brandweer, GHOR en politie), opleiding en training. Binnen de gemeentelijke kolom zal vooral gewerkt worden aan de samenwerking tot verdere regionalisering en professionalisering van gemeentelijke medewerkers en bestuurders. Beleidsvoornemens omtrent de verbonden partij Bezuinigen met behoud van kwaliteit zal de komende periode als een rode draad door alle partijen van de Veiligheidsregio lopen. Daarbij wordt gekeken naar de mogelijkheden om zaken efficiënter te organiseren. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 283 Deelnemende partijen De gemeenten Beek, Brunssum, Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Maastricht, Meerssen, Nuth, Onderbanken, Schinnen, Simpelveld, Sittard-Geleen, Stein, Vaals, Valkenburg a/d Geul en Voerendaal. Actieve informatieplicht In de informatieplicht wordt voorzien door aan de gemeenteraad de begroting en de jaarrekening/Jaarverslag van de Veiligheidsregio Zuid-Limburg aan te bieden en de raad de mogelijkheid te geven daarover bemerkingen in te dienen bij het Dagelijks Veiligheidsbestuur. Deze zal alle ingebrachte bemerkingen met advies hoe daarover te besluiten voorleggen aan het Algemeen bestuur dat tot vaststelling bevoegd is. Risico's De risico’s dat de regio wordt getroffen door een calamiteit of ramp zijn beschreven in de Risicoanalyse Zuid-Limburg. De risico’s als gevolg van deelname aan de Gemeenschappelijke Regeling vloeien voort uit de wettelijke bepalingen van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen. In de vergadering van het Algemeen Veiligheidsbestuur van april 2012 is de omvang van het benodigde weerstandsvermogen definitief vastgesteld op € 1.500.000. Per 31 december 2013 bedroeg het weerstandsvermogen in de vorm van de algemene reserve € 1.147.010,- (= 76,4% van het beoogde weerstandsvermogen). Financieel belang (x 1.000.000) Resultaat en vermogenspositie 2010 2011 2012 2013 Exploitatieresultaat € 0,008 € 0,327 € 1,454 € 1,250 Eigen Vermogen € 2,254 € 3,706 € 6,930 € 8,633 Vreemd Vermogen € 39,885 € 47,319 € 48,707 € 47,914 Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 284 GR Werkvoorzieningschap Oostelijk Zuid-Limburg, Heerlen Juridische rechtsvorm Publiekrechtelijk, Gemeenschappelijke regeling. Programma 2. Maatschappelijke voorzieningen. Bestuurlijk belang Ambtelijke contractmanagers Toezichtsvorm Dagelijks Bestuur: wethouder B. Rewinkel. Algemeen Bestuur: wethouder B. Rewinkel. Beleidsinhoudelijk: P. Breed (Maatschappelijke Ontwikkeling). Financieel: H. Wetzels (Planning en Control). Verscherpt. Openbaar belang dat wordt behartigd De elf deelnemende gemeente hebben op grond van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen al hun taken en bevoegdheden met betrekking tot de Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw), die per 1 januari 2015 op gaat in de Participatiewet, overgedragen aan het Werkvoorzieningschap Oostelijk Zuid Limburg (WOZL). Vanaf oktober 2012 heeft WOZL een groot aantal uitvoeringstaken overgenomen van het failliete Licom NV. Gemeentelijke visie op de verbonden partij In 2011 is het systeem van subsidiedifferentiatie geïmplementeerd en is gestart met de 'loonwaardebepaling' van SW-geïndiceerden. In 2012 is de strategische koers voor de toekomstige uitvoering van de Wsw bepaald door de vaststelling van de nota " Uitgangspunten en mogelijkheden voor de uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening". Kern hiervan is dat: - de beweging van 'binnen-naar-buiten' veel nadrukkelijker dient te worden ingezet, - de uitvoering van de Wsw waar mogelijk voor rekening en risico van marktpartijen vorm dient te krijgen, - gemeenten de regie over de ontwikkeling van haar Sw-geïndiceerde inwoners nadrukkelijk zelf gaan nemen door zelf de verantwoordelijkheid voor het bieden van werk te organiseren en, - alleen de uitvoering van de beschutte werkomgeving uiteindelijk vanuit het publieke domein georganiseerd blijft worden. Ontwikkelingen De ruime uitstroom (door o.a. pensionering) heeft ertoe geleid er in 2014 nog een aantal Wswgeïndiceerden kon worden geplaatst. De wachtlijst is mede hierdoor afgenomen tot 67 personen per juli 2014. Na het faillissement van Licom NV in oktober 2012, heeft WOZL een groot aantal activiteiten overgenomen. Hierdoor is WOZL – en daarmee ook de aan de GR deelnemende gemeenten – direct verantwoordelijk voor de tekorten in de uitvoering van de Sw bij de onder WOZL ressorterende BV’s. Vanaf 2014 wordt het risicoaandeel voor Landgraaf verwacht van ca. 1.1 mln. WOZL zal zich de komende jaren transformeren naar een Sw-bedrijf voor uitsluitend beschut werk en begeleiding van Sw-medewerkers die waar mogelijk via (groeps)detachering werkzaam zijn bij reguliere werkgevers. Hiertoe zal WOZL (kapitaalinstensieve) activiteiten en organisatie-onderdelen die Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 285 ook door marktpartijen kunnen worden geëxploiteerd, afstoten waarbij voor de alhier werkzame Swmedewerkers duurzame detacheringsafspraken worden gemaakt. WOZL is en blijft als formeel werkgever verantwoordelijk voor de begeleiding en persoonlijke ontwikkeling van deze medewerkers maar draagt het 'ondernemen' over aan de marktpartijen. Per 1 januari 2015 treedt de Participatiewet in werking. Kern van de wet is een fundamentele herijking van de regelingen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Vanaf 2015 is geen nieuwe instroom meer mogelijk in de Wsw. Voor inwoners met een Wsw-dienstverband blijft de huidige regelgeving van kracht. Voor nieuwe vanaf 2015 zal de Participatiewet gaan gelden. Tezamen met de aangekondigde rijksbezuinigingen op de sociale paragraaf (waaronder ook de Wsw), ontstaat hierdoor een wezenlijk andere situatie. Tegelijkertijd met de invoering van de Participatiewet, wordt het Wsw-budget met de gemeentelijke reïntegratiemiddelen (die eveneens worden gekort) samengevoegd tot één ongedeeld re- integratiebudget. Beleidsvoornemens omtrent de verbonden partij De rijksmaatregelen (Participatiewet en bezuinigingen) zullen van gemeenten het nodige vergen. Niet alleen krijgt de gemeente voor meer mensen een (reïntegratie/participatie/inkomens) verantwoordelijkheid, maar tegelijkertijd nopen afnemende (reïntegratie) budgetten tot een tot een wezenlijke andere manier van het inrichten van voorzieningen en trajecten voor de doelgroepen. Maatregelen zullen meer dan ooit in samenhang met elkaar dienen te worden bezien en ontwikkeld. In dit licht wordt ook de uitvoeringsstructuur tegen het licht gehouden. Los van de Participatiewet zal de herstructurering van de sociale werkvoorziening moeten doorgaan. Deelnemende partijen De gemeenten Brunssum, Gulpen-Wittem, Heerlen Kerkrade, Nuth, Onderbanken, Simpelveld, Valkenburg aan de Geul, Vaals en Voerendaal. Actieve informatieplicht – Begroting. – Jaarrekening, jaarverslag. – Kwartaal- en halfjaarrapportages cf. bedrijfsplan WOZL. Risico's Bij het zo optimaal mogelijk inzetten van de beschikbare middelen ontstaat het risico van overrealisatie, waardoor de beschikbare middelen ontoereikend zijn. Ook is sprake van een maatschappelijk risico, omdat een kwetsbare groep niet aan de slag kan door het ontbreken van middelen. Eind 2012 heeft WOZL een groot bedrijfsactiviteiten van Licom NV overgenomen. Gemeenten zijn rechtstreeks verantwoordelijk voor de exploitatietekorten die hier ontstaan, waarbij het zeer de vraag is in hoeverre WOZL deze kan opvangen, gezien de sterke daling van de rijksbijdragen. Financieel belang (x 1.000.000) 2011 2012 2013 Exploitatieresultaat -€ 1,242 -€ 2,901 € 5,888 Eigen Vermogen -€ 0,008 -€ 2.595 € 6,191 € 5,729 € 18,311 € 12,576 Resultaat en vermogenspositie Vreemd Vermogen Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 286 IBA Parkstad BV, Heerlen Instemming met deelname door Raad op 28 oktober 2013. Deelname besluit Besluit tot oprichting door college van B&W op 18 februari 2014. Juridische rechtsvorm Privaatrechtelijk, besloten vennootschap. Programma 3. Ruimte en herstructurering. Bestuurlijk belang Vertegenwoordiger in AVA: wethouder K. Regterschot. Beleidsinhoudelijk: F. Geurts (Ruimtelijke Ontwikkeling en Ambtelijke contractmanagers Grondzaken). Financieel: Toezichtsvorm H. Wetzels (Planning en Control). Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd De Internationale Bau Ausstellung (IBA), 100 jaar geleden begonnen als een bouwtentoonstelling is inmiddels uitgegroeid tot een creatieve aanpak met een bewezen economische, sociale en culturele impuls voor het gebied waarin deze plaatsvindt. Met de IBA willen de Parkstadgemeenten de transformatiekracht van de regio inzetten om de economische structuur van de regio te versterken. Belangrijk is dat Parkstad een attractieve regio blijft, dynamisch en met veel veerkracht. Gemeentelijke visie op de verbonden partij IBA Parkstad richt zich primair op twee gebiedseigen opdrachten uit het Regioprogramma: herstructurering en economische structuurversterking. Hieraan wordt invulling gegeven door fysiekruimtelijke projecten sterker te maken en de uitvoering van nieuwe projecten te stimuleren, die bijdragen aan een duurzame en vitale regio. Kenmerkend voor IBA Parkstad is de open innovatiegedachte. Ondernemers, overheden, maatschappelijke instellingen én (wijk)bewoners: ze worden zonder uitzondering uitgenodigd om kleine of grote IBA-projecten voor te stellen die de verbouwing van Parkstad slimmer, sneller en zichtbaarder maken. IBA Parkstad staat voor de transformatie van Parkstad en leidt tot een structureel beter woon-, werk- en leefklimaat. Een IBA is een grote ingreep die past bij een omvangrijke uitdaging. IBA Parkstad bestaat uit een reeks spraakmakende, vernieuwende projecten die bijdragen aan de transformatie van Parkstad. De projecten komen tot stand doordat IBA: - een platform creëert voor het uitwisselen van ideeën en het ontwikkelen van projecten die bijdragen aan een duurzame en vitale regio; - ‘open innovatie’ centraal stelt: gebiedspartners bundelen gezamenlijk hun kennis en kunde en binnen het platform is ruimte om te experimenteren; - mensen en middelen bij elkaar brengt om projecten uit te voeren en mogelijk financieel te ondersteunen. De resultaten van de IBA Parkstad liggen in de realisatie van IBA-projecten zoals deze worden ingediend met een uiteindelijk totaalvolume van minimaal drie keer de inleg van publiek en private aandeelhouders. De projecten dragen bij aan het realiseren van de Regionale Transformatieopgave. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 287 Ontwikkelingen Op 20 mei heeft de provincie goedkeuring verleend aan de gemeenten voor de oprichting avn de IBA Parkstad BV. In juni 2014 is de IBA Parkstad officieel gestart met een openingsmanifestatie en een open oproep, waarbij iedereen zijn ideeën voor IBA-projecten kan indienen. Landgraaf zal in elk geval 2 projecten aandragen, te weten Slot Schaesberg en de Wilhelminaberg, waar we het idee van 3 Landgraafse jongens om een energieopwekkende speeltuin te realiseren willen combineren met verlichting van de trap op de Wilhelminaberg en een aansprekende invulling op de top van de Wilhelminaberg. Deelnemende partijen De deelnemende partijen zijn de 8 Parkstad gemeenten uit Zuid- Limburg en de provincie. Actieve informatieplicht – Meerjarenbegroting. – Jaarplan. – Jaarrekening, jaarverslag. Risico's --Financieel belang (x 1.000.000) IBA Parkstad Gemeentelijke bijdrage Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 2013 2014 2015 - - € 0,278 288 Licom NV Juridische rechtsvorm Privaatrechtelijk, Naamloze Vennootschap. Programma 2. Maatschappelijke voorzieningen. Bestuurlijk belang Vertegenwoordiger Landgraaf in AVA: wethouder B. Rewinkel. Ambtelijke contractmanagers Toezichtsvorm Beleidsinhoudelijk: P. Breed (Maatschappelijke Ontwikkeling). Financieel: H. Wetzels (Planning en Control). Verscherpt. Openbaar belang dat wordt behartigd Licom NV bood als mensgerichte organisatie passend werk aan mensen met een WSW indicatie en bevordert hun ontwikkeling op weg naar een zo regulier mogelijke arbeid. Gemeentelijke visie op de verbonden partij Door het faillissement van Licom NV, worden niet langer acticviteiten uitgevoerd ten behoeve van de gemeente. Met de curatoren van Licom NV vinden gesprekken plaats over de afwikkeling van het faillissement. WOZL heeft in dit kader een tweetal vorderingen neergelegd voor in totaal ruim € 19 miljoen. Daarnaast heeft WOZL in 2012 een boedelkrediet verstrekt van € 1,5 miljoen. De afrekening hiervan door de curatoren moet nog plaatsvinden. Ontwikkelingen Licom NV is vanaf 19 oktober 2012 in staat van faillissement. De curatoren van Licom NV hebben in februari 2014 de 11 aandeelhoudende gemeenten aansprakelijk gesteld voor het faillissement van Licom NV. Hiertegen voeren de gemeenten gezamenlijk verweer. Beleidsvoornemens omtrent de verbonden partij Doel is om de bij de curatoren ingediende vorderingen zoveel als mogelijk te effectueren en de door de curatoren ingediende tegenvordering te vermijden. Deelnemende partijen De gemeenten Brunssum, Gulpen-Wittem, Heerlen Kerkrade, Landgraaf, Nuth, Onderbanken, Simpelveld, Valkenburg aan de Geul, Vaals en Voerendaal. Actieve informatieplicht De sturings- en beheersingsdocumenten die worden voorgelegd aan de deelnemende partijen: – Begroting. – Jaarrekening, jaarverslag. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 289 Risico's De uitkomst van de door de curatoren ingediende aansprakelijkstelling en de hiermee gepaard gaande vordering is nog niet bekend. Gemeenten hebben deze afgewezen en stellen zich op het standpunt niet verantwoordelijk te zijn voor het faillissement van Licom NV. Financieel belang (x 1.000.000) Resultaat en vermogenspositie Exploitatieresultaat 2009 2010 2011 - € 6,696 - € 5,694 € 0,185 Eigen Vermogen € 3,572 - € 2,121 - € 4,154 Vreemd Vermogen € 27,947 € 26,567 € 27,366 Als gevolg van het faillissement zijn er over 2012 en 2013 geen gegevens beschikbaar. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 290 N.V. Aangewezen Luchtvaartterrein Maastricht Aachen Airport, Beek (Zuid Limburg) Raadsbesluit 17 december 1987 waarbij besloten wordt tot Deelname besluit verwerving van aandelen MAA. In 2004 is de privatisering gestart, met verkoop van het vliegveld en omliggende terreinen. Juridische rechtsvorm Privaatrechtelijk, naamloze vennootschap. Programma Algemene baten en lasten. Bestuurlijk belang Burgemeester R. Vlecken vertegenwoordigt de gemeente Landgraaf op de aandeelhoudersvergaderingen. Ambtelijke contractmanagers Financieel: W. Tillie (Planning en Control). Toezichtvorm Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd De N.V. ALT MAA heeft tot doel het beheer van de verkoopopbrengst van de N.V. Maastricht Aachen Airport en de uitvoering van garantiebepalingen in de verkoopovereenkomst. Gemeentelijke visie op de verbonden partij In een eerder stadium zijn exploitatiebijdragen verstrekt aan Maastricht Aachen Airport. Dit met het doel het vliegveld als economische motor in het gebied te steunen. Reeds voorafgaande aan de verkoop heeft Landgraaf deze bijdrage stopgezet. Ontwikkelingen Het consortium Omniport en Dura Vermeer is er niet in geslaagd om de exploitatie van de luchthaven MAA sluitend te krijgen. De provincie heeft een reddingsplan voorgesteld waarbij de exploitatie van de luchthaven een aantal jaren financieel ondersteund wordt. Onderdeel van dit plan is dat de aandeelhouders de aandelen NV ALT MAA tegen € 1 overgedragen aan de provincie Limburg. Deze overdracht heeft inmiddels plaatsgevonden. De gemeente Landgraaf is daarmee geen aandeelhouder meer in de NV ALT MAA. De boekwaarde van de aandelen is reeds jaren geleden afgewaardeerd naar €1. Budgettair heeft dit voor Landgraaf geen gevolgen meer. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 291 N.V. Bank Nederlandse Gemeenten, Den Haag Betreft besluiten voormalige gemeenten Schaesberg, Deelname besluit Ubach over Worms en Nieuwenhagen tot deelname en aankoop aandelen. Juridische rechtsvorm Privaatrechtelijk, Naamloze Vennootschap (N.V.) Programma Algemene baten en lasten. Bestuurlijk belang Ambtelijke contractmanagers Toezichtvorm Burgemeester R.Vlecken vertegenwoordigt de gemeente Landgraaf op de aandeelhoudersvergaderingen. Beleidsinhoudelijk: W. Tillie (Planning en Control). Financieel: W. Tillie (Planning en Control). Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd De BNG is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. Met gespecialiseerde financiële dienstverlening draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Daarmee is de bank essentieel voor de publieke taak. De BNG bundelt de uiteenlopende vraag van klanten tot een beroep op de financiële markten dat aansluit op de behoefte van beleggers wat betreft volume, liquiditeit en looptijd. Door de combinatie van deze elementen heeft de BNG een uitstekende toegang tot financieringsmiddelen tegen scherpe prijzen, die weer worden doorgegeven aan decentrale overheden en aan instellingen voor het maatschappelijk belang. Dat leidt voor de burger uiteindelijk tot lagere kosten voor tal van voorzieningen. Gemeentelijke visie op de verbonden partij Het eigenaarschap van gemeenten, provincies en de staat, alsmede het door de statuten beperkte werkterrein van de bank, bieden financiers het vertrouwen dat het risico van kredietverlening aan de BNG zeer beperkt is. Gelet op de wijze waarop de BNG het openbaar belang behartigt en de visie die de gemeente op de BNG heeft, is het beleid erop gericht om het aandelenbezit duurzaam in stand te houden en het hiermee te behalen resultaat in de vorm van dividend ten gunste te laten komen van de exploitatie van de gemeente. Ontwikkelingen De Bank Nederlandse Gemeenten heeft over 2013 een nettowinst behaald van € 283 mln. Ten opzichte van 2012, een daling met € 49 mln. De daling wordt met name veroorzaakt door niet gerealiseerde marktwaardeveranderingen. De bank kijkt tevreden terug op het verslagjaar. Naast zeer hoge marktaandelen in de kernklantsectoren ( decentrale overheden, woningcorporaties en zorginstellingen) heeft de bank een goed rendement voor de aandeelhouders behaald. Aan de aandeelhouders zal worden voorgesteld om evenals vorig jaar 25% van de nettowinst als dividend uit te keren. Dat maar 25% wordt uitgekeerd is het gevolg van financiële regelgeving vanuit de Europese Unie. Banken zijn verplicht om eind 2016 hogere buffers te hebben om financiële problemen op te kunnen vangen. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 292 De gemeente Landgraaf zal vanuit haar aandelenbezit BNG waarschijnlijk € 52.000 aan dividend ontvangen over 2013. Begroot is € 45.000 aan dividend. In het verslagjaar heeft het ratingbureau Standard & Poor's (S&P) de rating van de Nederlandse Staat verlaagd van AAA naar AA+, met een stabiele outlook. Als direct gevolg hiervan is ook de rating van de BNG door S&P op dezelfde wijze bijgesteld. De rating afgegeven door de andere 2 toonaangevende ratingbureau ‘s blijft AAA. BNG wordt door beleggers echter nog steeds als een van de veiligste banken ter wereld beschouwd. Beleidsvoornemens Het behoud van substantiële marktaandelen in het Nederlandse publieke en semi-publieke domein en het behalen van een redelijk rendement voor de aandeelhouders is het beleidsvoornemen van de VNG. Voorwaarden hiervoor zijn het handhaven van de excellente kredietwaardigheid, het behoud van een scherpe inkooppositie en een zo effectief mogelijke bedrijfsvoering. De continuïteit van de bedrijfsvoering vraagt om handhaving van deze situatie en dus om het behoud van de aan de BNG toegekende AAA-rating. Deelnemende partijen Aandeelhouders in de vorm van gemeenten, provincies en de staat. Actieve informatieplicht De sturings- en beheersingsdocumenten die periodiek worden voorgelegd aan de gemeente zijn: - Begroting. - Kwartaalrapportages. - Jaarrekening en jaarverslag. Risico's Risicovrije kredietverlening is en blijft de kernactiviteit van de BNG. Decentrale overheden, woningcorporaties en instellingen in de zorg zijn daarbij de belangrijkste kerngroepen. In de meeste klantengroepen van de BNG vindt ook kredietverlening plaats die niet geheel risicovrij is. Voorbeelden zijn publiekprivate samenwerking in bijna alle sectoren en de eigen verantwoordelijkheid voor huisvesting bij instellingen in de zorg en het onderwijs. Voorts wordt ook als gevolg van wijzigingen in de regelgeving ook een hoger kredietrisico aanwezig geacht bij klantengroepen die voorheen als risicovrij golden zoals bijvoorbeeld de universiteiten. Financieel belang (x 1.000.000) Resultaat en vermogenpositie 2011 2012 2013 Exploitatieresultaat € 256 € 332 € 283 Eigen Vermogen € 1.897 € 2.752 € 3.430 Vreemd Vermogen € 134.563 - € 139.476 € 127.753 De (actuele) boekwaarde van het gemeentelijke aandelenkapitaal bedraagt € 103.253,00 voor een pakket van 41.301 aandelen. - In de gemeentelijke (meerjaren)begroting is een opbrengst wegens verwacht structureel dividend geraamd van € 45.000. Als gevolg van de bankencrisis worden aan banken strengere eisen opgelegd voor wat betreft het aanhouden van buffers en eigen vermogen. Om die reden heeft de BNG de pay-out ratio verlaagd van 50% naar 25%. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 293 N.V. Industriebank LIOF, Maastricht Reeds in 1934 hebben de 3 voormalige gemeenten Nieuwenhagen, Deelname besluit Schaesberg en Nieuwenhagen besloten deel te nemen in de voorloper van de huidige N.V. Industriebank LIOF. Het LIOF in de huidige vorm is in 1975 gestart. De Limburgse Ontwikkeling -en Investeringsmaatschappij is een Juridische rechtsvorm privaatrechtelijke naamloze vennootschap. De aandelen worden gehouden door publiekrechtelijke lichamen. Programma Bestuurlijk belang Ambtelijke contractmanagers Toezichtvorm 5. Maatschappelijke stimulering. Burgemeester R.Vlecken vertegenwoordigt de gemeente Landgraaf op de aandeelhoudersvergaderingen. Beleidsinhoudelijk: E. Claessen (Maatschappelijke Ontwikkeling). Financieel: W. Tillie (Planning en Control). Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd NV Industriebank LIOF is de Limburgse ontwikkeling -en investeringsmaatschappij. LIOF heeft tot doel de economische structuur van de provincie Limburg verder te versterken. De industrie en stuwende dienstverlening zijn de doelgroepen waarop LIOF zich richt. Gemeentelijke visie op de verbonden partij LIOF opereert offensief en richt zich op economische kansen op langere termijn. Zij geeft de daarvoor noodzakelijke brugfunctie tussen overheid en bedrijfsleven professioneel gestalte. Met gemeenten wordt vooral opgetrokken als het op de uitvoering aankomt. Ontwikkelingen LIOF is een bedrijf dat bedrijven ondersteunt in ontwikkeling maar ook in slechte tijden. De vastgoedcrisis gaat echter niet aan het LIOF voorbij. LIOF ondervindt de afgelopen jaren zelf als bedrijf de gevolgen daarvan. De waarde van vastgoed is fors gedaald. Over 2013 heeft geen afwaardering plaats gevonden en is een (bescheiden) winst van € 538.000 gerealiseerd. Dit resultaat zal aan het eigen vermogen worden toegevoegd. Deelnemende partijen De andere deelnemers betreffen diverse Limburgse gemeenten, provincie Limburg en het ministerie van economische zaken. Actieve informatieplicht Vanuit de N.V. Industriebank LIOF wordt enkel de jaarrekening ontvangen. Risico's Geen. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 294 Financieel belang - Aan N.V. Industriebank LIOF wordt geen exploitatiebijdrage verstrekt. - Boekwaarde per eind 2014 € 6.693,- (59 aandelen). - In de gemeentelijke begroting is geen structureel dividend opgenomen. - Geen bovenwettelijke garantstellingen door gemeente aan N.V. Industriebank LIOF. (x 1.000.000) Resultaat en vermogenpositie 2011 0,2 2012 -€ 2013 Exploitatieresultaat € 4,3 € Eigen Vermogen € 101,1 € 96,7 € 97,2 Vreemd Vermogen € 65,5 € 56,4 € 61,8 Bovenstaande gegevens zijn ontleend aan de jaarrekening 2013 van het LIOF. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 295 0,5 N.V. Reinigingsdiensten Rd4, Heerlen De raad van de gemeente Landgraaf heeft oktober 1997 besloten Deelname besluit om deel te nemen in de zowel de gemeenschappelijke regeling Rd4 alsook de N.V. Reinigingsdiensten Rd4. De NV. Rd4 komt voort uit de gemeenschappelijke regeling Rd4 die de verantwoordelijkheid van een aantal gemeenten uitvoert Juridische rechtsvorm. voor het huishoudelijk afval. De activiteiten voor het bedrijfsafval zijn geen overheidstaak, vandaar dat deze in de N.V. zijn ondergebracht. De doelstellingen van N.V. Rd4 hebben geen directe relatie met een programma. Wel indirect in relatie tot programma 4 Programma Leefbaarheid in de wijk waaronder het afvalbeleid ressorteert. De baten uit het dividend worden onder de algemene baten en lasten verantwoord. Bestuurlijk belang Wethouder T. Ancion vertegenwoordigt de gemeente Landgraaf op de aandeelhoudersvergaderingen. Ambtelijke contractmanagers Financieel: W. Tillie (Planning en Control). Toezichtsvorm Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd De N.V. Reinigingsdiensten Rd4 heeft tot doel het tot stand brengen van een doelmatige inzameling en vooral verwerking van bedrijfsafvalstoffen en het adviseren op het gebied van milieubeleid. Een en ander gebeurt met inachtneming van het provinciale milieubeleidsplan en het door de overheid gevoerde afvalstoffenbeleid. Gemeentelijke visie op de verbonden partij De N.V. Rd4 komt voort uit de gemeenschappelijke regeling Rd4. De middelen die nodig zijn om het huishoudelijk afval op te halen en te verwerken kunnen eveneens worden ingezet in het kader van bedrijfsafval. Die activiteiten dienen echter wel fiscaal gescheiden te worden uitgevoerd. Het bedrijf is grotendeels afhankelijk van ontwikkelingen in de afvalmarkt en de economie. Ontwikkelingen Tegen de verwachting in heeft NV Rd4 over 2013 een nettoresultaat behaald van € 89.933. Belangrijkste oorzaak is dat de omzet op peil is gebleven, terwijl de verwachting was dat deze zou dalen. Dit vanwege de concurrentie in de afvalmarkt. Wat ook langzaam vruchten begint af te werken zijn de interne projecten gericht op efficiency waardoor de bedrijfsvoeringskosten dalen. Over het jaar 2013 is € 10.257 aan dividend in 2014 ontvangen. Gezien de verwachtingen is de raming van het dividend met ingang van 2014 structureel verlaagd naar € 7.500,-. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 296 Deelnemende partijen De andere deelnemers betreffen de gemeenten: Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Nuth, Onderbanken, Simpelveld, Vaals en Voerendaal. Actieve informatieplicht Vanuit de N.V. Rd4 wordt enkel de jaarrekening ontvangen. Risico's Gezien de rechtsvorm blijft het risico beperkt tot de omvang van het aandelenkapitaal. Financieel belang - Aan N.V. Rd4 wordt geen exploitatiebijdrage verstrekt. - Boekwaarde per eind 2013 € 17.089 (3766 aandelen). - In de gemeentelijke begroting is een structureel dividend van € 7.500,- opgenomen. - Er zijn geen bovenwettelijke garantstellingen door de gemeente aan N.V. Rd4 verstrekt. (x 1.000.000) Resultaat en vermogenpositie * 2011 2012 2013 Exploitatieresultaat € 0,188 € 0,032 € 0,090 Eigen Vermogen € 0,507 € 0,500 € 0,510 Vreemd Vermogen * € 0,874 € 2,025 € 3,297 Het hogere vreemd vermogen heeft te maken met een hogere schuld dan normaal aan het Facilitair bedrijf BV. De NV Rd4 huurt het personeel uit dit bedrijf. De informatie is ontleend aan de jaarrekening 2013 van NV Rd4. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 297 N.V. Waterleiding Maatschappij Limburg (WML), Maastricht Juridische rechtsvorm Programma Bestuurlijk belang WML is een N.V. waarbij het volledige aandelenkapitaal in het bezit is van de provincie Limburg en Limburgse gemeenten. Algemene baten en lasten. Burgemeester R.Vlecken vertegenwoordigt de gemeente Landgraaf op de aandeelhoudersvergaderingen. Ambtelijke contractmanagers Financieel: W. Tillie (Planning en Control). Toezichtsvorm Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd WML N.V. is verantwoordelijk voor de drinkwatervoorziening in de provincie Limburg. Een verantwoordelijkheid die zij hebben overgenomen van diverse gemeentelijke waterleidingbedrijven. Gemeentelijke visie op de verbonden partij Indirect blijft de gemeente verantwoordelijk voor de kwaliteit van het drinkwater. Vanuit de doelstelling van het bedrijf wordt gestreefd naar een optimale drinkwaterkwaliteit tegen een betaalbare prijs. Om die reden wordt geen dividend uitgekeerd. Ontwikkelingen Het streven van WML is en blijft om voor de komende planjaren én daarna een acceptabele en consistente tariefstructuur te bewerkstelligen, gebaseerd op een gezonde financiële huishouding met beheersbare kapitaallasten. Hiertoe heeft WML de afgelopen jaren naast de reguliere inflatiecorrectie een aantal tariefwijzigingen doorgevoerd om te anticiperen op de verwachte demografische ontwikkelingen in de Provincie Limburg. Het laatste deel van deze tariefwijzigingen betrof de verhoging van het particuliere vastrecht in 2012 naar een kostendekkend niveau en het evenredig verlagen van het variabele drinkwatertarief. Zowel het particuliere vastrechttarief als het variabele drinkwatertarief is in 2013 met minder dan inflatie gecorrigeerd. Per saldo is de jaarlijkse waternota van een gemiddeld Limburgs huishouden (met een verbruik van 105 m3 per jaar) gestegen met afgerond € 3,86 tot € 193,82. WML heeft het totale drinkwatertarief 2014 maximaal met inflatie verhoogd. Daarbovenop is het tarief drinkwater in 2014 verhoogd als gevolg van een verdubbeling van de belasting op leidingwater. Dit als onderdeel van het begrotingsakkoord 2014. Voor een gemiddeld Limburgs gezin met een waterverbruik van 105 m³ stijgt de jaarnota voor dat gezin met 11%. WML heeft het jaar 2013 afgesloten met een winst van € 11,6 mln. Ten opzichte van 2012 ( € 7,4 mln) is dit een forse stijging te noemen. Deze stijging wordt vooral veroorzaakt door een toename van de opbrengsten. Het kostenniveau laat in vergelijking met vorig jaar een beperkte stijging zien. Het positieve resultaat van € 11,6 mln draagt, conform de voorziene meerjaren koers, bij aan het realiseren van een gezonde financiële huishouding met beheersbare kapitaallasten. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 298 Deelnemende partijen Andere deelnemende partijen zijn de provincie Limburg en 33 Limburgse gemeenten. Actieve informatieplicht Jaarlijks wordt door de onderneming een jaarrekening/jaarverslag opgesteld dat aan de aandeelhouders wordt voorgelegd. Risico's Het aandelenbezit WML N.V. levert geen risico's op voor de gemeente vanwege het feit dat er geen meerjarig dividend in onze begroting is opgenomen. Financieel belang - Aan WML wordt geen exploitatiebijdrage verstrekt. - Boekwaarde per eind 2014 € 58.991,00 (13 aandelen). - In de gemeentelijke begroting is géén structureel dividend WML opgenomen. - Er worden geen bovenwettelijke garantstellingen door de gemeente aan N.V. WML verstrekt. (x 1.000.000) Resultaat en vermogenpositie 2011 € 2013 Exploitatieresultaat € 7,4 € 11,6 Eigen Vermogen € 148,4 € 152,4 € 171,5 Vreemd Vermogen € 399,4 € 395,2 € 401,6 Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 4,0 2012 299 Stichting Gemeentelijk Werkbedrijf, Landgraaf Het besluit tot deelname is in 2012 genomen. De stichting is in Deelname besluit 2013 opgericht, door omvorming van Stichting Buurtbeheer Landgraaf (3 X B). Juridische rechtsvorm Stichting. Programma 2. Maatschappelijke voorzieningen. Bestuurlijk belang Gemeente vormt stichtingsbestuur: wethouder B. Rewinkel. Beleidsinhoudelijk: R. van Ginneken (Maatschappelijke Ambtelijke contractmanager(s) Ontwikkeling). Financieel: Toezichtvorm H. Wetzels (Planning en Control). Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd De Stichting Gemeentelijk Werkbedrijf is ontstaan door omvorming van 3 X B. De stichting heeft ten doel het verrichten van alle handelingen in de ruimste zin die nodig zijn voor het uitvoeren van gemeentelijke opdrachten, het zich actief bezighouden met de sociale vraagstukken, in het bijzonder met arbeidsparticipatie, het bevorderen en faciliteren van samenwerking tussen gemeente, werkgevers en werknemers. De stichting beoogt haar doel te bereiken door onder meer het zoeken, inlenen en tewerkstellen van met name en bij voorkeur mensen uit alle doelgroepen waarbij sprake is van afstand tot de arbeidsmarkt. Met deze doelstelling vormen zij een aanvulling/verlengstuk van het gemeentelijk beleid in deze. Deelnemende partijen Gemeente Landgraaf. Ontwikkelingen Het Buurtbeheerbedrijf is in 2013 omgevormd tot de Stichting Gemeentelijk Werkbedrijf. Daarmee is de stichting nadrukkelijker gepositioneerd als partner/instrument in de uitvoering van het arbeidsmarktbeleid. 2013 en 2014 gelden als pilotjaren. In de loop van 2014 zal moeten blijken hoe e.e.a. gecontinueerd kan worden. Actieve informatieplicht Jaarlijks wordt de jaarrekening aan het stichtingsbestuur voorgelegd, dat bestaat uit gemeentelijke vertegenwoordigers. Risico's Gezien de rechtsvorm (stichting) zijn de risico's in de richting van de deelnemende partijen beperkt tot het ingebrachte startkapitaal. Bij de oprichting is dit startkapitaal verstrekt in de vorm van een renteloze lening van € 45.378,00. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 300 Financieel belang De stichting wordt niet gesubsidieerd door de gemeente. Wel zet de gemeente opdrachten uit bij het gemeentelijk werkbedrijf. Over de nieuwe Stichting Gemeentelijk Werkbedrijf zijn over de jaren tot en met 2012 geen financiële gegevens beschikbaar. Onderstaand zijn de gegevens tot en met 2012 weergegeven van 3XB, die in de nieuwe stichting is opgegaan. Over 2013 heeft het gemeentelijk werkbedrijf de jaarrekening ingediend. Hieruit blijkt dat sprake is geweest van een positief resultaat. (x 1.000.000) 2011 2012 2013 Exploitatieresultaat € -0,209 € 0,021 € 0,226 Eigen Vermogen € 0,497 € 0,475 € 0,702 € 0,160 € 0,062 € 0,089 Resultaat en vermogenpositie Vreemd Vermogen Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 301 Stichting slot Schaesberg, Landgraaf Besluit college B&W met instemming Raad. Deelname besluit Oprichtingsdatum 1 augustus 2013. Juridische rechtsvorm Stichting. Programma 3. Ruimte en herstructurering. Voorzitter stichtingsbestuur : wethouder T. Ancion. Bestuurlijk belang Lid stichtingsbestuur : wethouder K. Regterschot. Beleidsinhoudelijk: J. Nievelstein (Ruimtelijke Ontwikkeling en Ambtelijke contractmanager(s) Grondzaken). Financieel: Toezichtvorm H. Wetzels (Planning en Control). Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd De stichting stelt zich ten doel om het Kasteel Schaesberg en de bijbehorende slothoeve, op historisch en wetenschappelijk verantwoorde wijze te herbouwen en het omliggende landgoed op historisch en wetenschappelijk verantwoorde wijze te herinrichten. Kasteel Schaesberg en de bijbehorende slothoeve te ontwikkelen tot een exploitabele cultuurhistorische publieksattractie. Het ontwikkelen en/of implementeren van beleid op het gebied van archeologie, bouwhistorie, cultuurhistorie en restauratietechnieken met betrekking tot Landgoed Slot Schaesberg. Opleidings-, scholings- en vormingsactiviteiten en samenwerkingsverbanden instellen in het kader van bevordering van ambachtelijke vakkennis ten behoeve van Landgoed Slot Schaesberg. Deelnemende partijen Gemeente Landgraaf, BOEi (niet risicodragend). Ontwikkelingen De essentiële kernpunten in de ontwikkelingen zijn ambacht, wetenschap, educatie en toerisme. Het idee is om het kasteel en de kasteelhoeve met behulp van ambachtelijke technieken en materialen te herbouwen, in principe op dezelfde wijzen als tijdens de oorspronkelijke bouwjaren van deze machtszetel van de Heren van Schaesberg. Het is daarmee een echt belevingsproject voor bezoekers. Zij kunnen namelijk zien, horen, ruiken, voelen en proeven hoe het er op een 17 e eeuwse bouwplaats aan toe ging. Het sociaal maatschappelijke aspect is een belangrijk onderdeel van het projectconcept, zo zullen de leerlingen van de betrokken onderwijsinstellingen praktijkervaring en competenties opdoen. Vrijwilligers en werkzoekenden zullen sociale vaardigheden, werkervaring en vakkennis opdoen, waarmee ze op de arbeidsmarkt en in hun sociale leven hun voordeel mee kunnen doen. In 2014 is het bezoekerscentrum gerealiseerd en zijn de torenrestanten middels het aanbrengen van een staalconstructie die tevens als uitkijktoren dienst doet gestabiliseerd. Het hoeveterrein is bestraat, de ruïne is publiektoegankelijk gemaakt, de restanten van de brug naar de hoeve zijn opgegraven en archeologisch en bouwhistorisch onderzocht. Verder is op het eerste eiland gestart met de aanleg van Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 302 de moestuin. Het 1e ambachtsgebouw en de 1e fase van de historische kinderboerderij zijn voorbereid. In 2014 waren circa 60 vrijwilligers, leerlingen en Nedcarmedewerkers bij het project betrokken en wordt er met diverse onderwijsinstellingen intensiever samen gewerkt. In 2015 worden de plannen van de herbouw van de brug verder uitgewerkt en worden er verschillende ambachtsgebouwen gerealiseerd. Er wordt funderingsonderzoek verricht en gestart met de 1e fase van het herstel van de fundaties en de historische moestuin wordt verder aangelegd. De projectorganisatie wordt gedoseerd en vooral met vrijwilligers en werkzoekenden uitgebreid, daarnaast zal ook de samenwerking met onderwijsinstellingen en andere projectpartners worden uitgebreid. In 2015 moet het project doorgroeien tot een toeristische attractie waardoor inkomsten kunnen worden gegenereerd uit entreegelden van bezoekers. Er wordt fors ingezet op het sociaal maatschappelijke aspect van het project en op het aantrekken van cofinanciering uit subsidies en fondsen. Het project zal zich in de loop van de komende jaren, qua uitstraling en belangrijkheid ontwikkelen van regionaal, naar nationaal tot een internationaal project. Actieve informatieplicht De sturings- en beheersingsdocumenten die worden voorgelegd aan de deelnemende partijen: - Begroting. - Jaarrekening, jaarverslag Risico's - De financiële risico's voor 2015 zijn te overzien. De stichting moet binnen het beschikbare budget de de geplande werkzaamheden van 2015 uit voeren. Bij het nakomen van de subsidievoorwaarden zullen de door de Provincie, Parkstad Limburg en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed toegezegde subsidiegelden in 2015 definitief worden vastgesteld. Van belang is dat er in 2015 inkomsten worden gegenereerd en dat er nieuwe subsidiestromen op gang komen. Indien de stichting onvoldoende inkomsten en/of subsidies genereerd zal er op lokatie minder gerealiseerd kunnen worden. - De project organisatie draait op 2 krachten. De projectorganisatie is daardoor kwetsbaar. - Het bestemmingsplan wordt momenteel ontworpen. Gelet op de complexiteit van de planologische procedures, kan er door bezwaren van derden, vertraging optreden. Financieel belang (x 1.000.000) Resultaat en vermogenspositie 2013 Exploitatieresultaat Eigen Vermogen Vreemd Vermogen De stichting is pas in de loop van 2013 opgericht. De jaarrekening over 2013 is nog niet voorhanden. Hierbij moet worden opgemerkt dat de financiële afwikkeling van activiteiten van de stichting grotendeels in de administratie van de gemeente (jaarrekening) is verwerkt. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 303 Special Purpose Vehicles In mei 2009 heeft het college als voortvloeisel van de verkoop van Essent PLB( productie leveringsbedrijf) besloten tot deelname in deze tijdelijke constructies. Het betreft diverse SPV's (Special Deelname besluit Purpose Vehicles) die in 2009 zijn opgericht i.r.t. de verkoop van Essent PLB en met name juridisch van aard zijn. Vestigingsplaats is niet relevant. Het betreffen drie afzonderlijke BV's - CBL Vennootschap B.V. (Cross Border Leases), Juridische rechtsvorm - Claim Staat Vennootschap B.V., - Extra Zekerheid Vennootschap B.V. Eventueel te ontvangen dividend & risico's t.a.v. deze partij lopen Programma via de algemene baten en lasten. Burgemeester R.Vlecken vertegenwoordigt de gemeente Landgraaf Bestuurlijk belang op de aandeelhoudersvergaderingen. Ambtelijke contractmanagers Beleidsinhoudelijk: W. Tillie (Planning en Control). Financieel: W. Tillie (Planning en Control). Via een gecombineerde aandeelhoudersvergadering zal algemeen Toezichtsvorm toezicht worden uitgeoefend. Openbaar belang dat wordt behartigd De SPV's hebben een tijdelijk karakter en dienen in eerste instantie om financiële belangen van de aandeelhouders te waarborgen. Beleidsvoornemens omtrent de verbonden partij Naar verwachting zullen met betrekking tot de SPV's gecombineerde aandeelhoudersvergaderingen worden gehouden, waarin over voortgang van het proces zal worden gerapporteerd. Deelnemende partijen (40 Limburgse) gemeenten en provincies, waaronder de provincie Limburg. Actieve informatieplicht Jaarlijks wordt door de onderneming een jaarrekening/jaarverslag opgesteld dat aan de aandeelhouders wordt voorgelegd. Risico's Het aandelenbezit in deze SPV's levert geen risico's op. Bovendien zijn de eerdere risico's in relatie tot de cross border leases als gevolg van afkoop/aflossing afgebouwd. Inmiddels zijn de lease contracten grotendeels afgekocht c.q. afgelopen. M.a.w. het risico is verder afgenomen. Financieel belang Onder de SPV's zijn o.a. garantiefondsen waarin geld van de aandeelhouders is gestort i.r.t. de afhandeling van het verkoopproces Essent PLB. Eventuele opbrengsten/resultaten zullen worden ingezet ter dekking van advieskosten. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 304 Sinds de opsplitsing van Essent NV in een netwerkbedrijf en een productieleveringsbedrijf is het risico op schadeclaims vanuit met name de VS fors toegenomen. Om die reden is ingezet op het vervroegd aflossen van de leasecontracten cq afkopen ervan om dit risico te verkleinen. In 2013 zijn de laatste leasecontracten afgelost/afgekocht. Het risico is daarmee vervallen. CBL Vennootschap BV Resultaat en vermogenspositie (x 1.000.000.) 2011 2012 2013 Exploitatieresultaat € 96,158 - € 0,127 € 9,878 Eigen Vermogen € 0,127 € 0,0 € 9,878 Vreemd Vermogen € 10,087 € 9,923 € 0,104 Het positieve resultaat is toegevoegd aan het eigen vermogen. Naar verwachting zal het eigen vermogen in 2014 na finale afwikkeling worden uitbetaald aan de aandeelhouders. In de Claim Staat Vennootschap BV wordt het proces alsmede de mogelijke uitkomsten van een claim beheerd in relatie tot een schadeclaim die Essent NV heeft ingediend bij de Staat vanwege mogelijke financiële nadelen uit de opsplitsing van Essent NV in een netwerkbedrijf en productieleveringsbedrijf. Op dit moment heeft deze BV weinig lasten, maar ook geen opbrengsten. Gevolg is een klein negatief resultaat van € 14.095,- dat ten laste wordt gebracht van het eigen vermogen (verliessaldo). Claim Staat Vennootschap BV Resultaat en vermogenspositie Exploitatieresultaat (x 1.000.000) 2011 2012 2013 - € 0,005 - € 0,015 - € 0,015 Eigen Vermogen € 0,081 € 0,066 € 0,052 Vreemd Vermogen € 0,003 € 0,002 € 0,012 Ten aanzien van de Extra Zekerheid Vennootschap zijn geen gegevens bekend. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 305 Verkoop Vennootschap B.V.,'s Hertogenbosch Deelname besluit Gevolg van het besluit om Essent N.V. aan RWE te verkopen. Dat besluit is april 2009 genomen. Juridische rechtsvorm Privaatrechtelijk, besloten vennootschap. Programma Algemene baten en lasten. Bestuurlijk belang Burgemeester R.Vlecken vertegenwoordigt de gemeente Landgraaf op de aandeelhoudersvergaderingen. Ambtelijke contractmanager(s) Financieel: W. Tillie (Planning en Control). Toezichtvorm Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd De verbonden partij is in het leven geroepen als tijdelijke rechtsvorm ter afhandeling/begeleiding van het verkoopproces van Essent N.V. Deze vennootschap dient primair tijdens de verdere afhandeling om de belangen van de aandeelhouders te behartigen. Deelnemende partijen De deelnemende partijen zijn gelijk aan de deelnemende partijen in Essent N.V. Dat wil zeggen een mix van diverse provincies en gemeenten. Ontwikkelingen Met het afhandelen van de algemene escrow in 2011 is een van de twee escrows die beheerd worden door de Verkoop Vennootschap BV, afgehandeld. Resteert nog de escrow ten aanzien van de belastingen. Op basis van eerste informatie vanuit de belastingdienst is in 2013 de voorziening verhoogd met € 67 mln. naar € 97 mln. Actieve informatieplicht De aandeelhouders worden op de hoogte gehouden van de afhandeling van het verkoopproces. Dat geldt vooral voor claims op de garantiefondsen. Risico's De belasting-escrow loopt nog door tot 2016.In dit garantiefonds zit € 400 mln. Niettemin bestaat het risico dat het garantiefonds te klein van omvang is, om onbekende feiten, in dit geval belastingclaims, op te kunnen vangen. Gezien de ontwikkelingen mag worden verwacht dat 50% van de belasting escrow niet zal worden aangesproken. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 306 Financieel belang (x 1.000.000) Resultaat en vermogenpositie Exploitatieresultaat 2011 2012 2013 - € 5,155 € 5,852 - € 62,098 Eigen Vermogen € 416,0 € 416,0 € 347,3 Vreemd Vermogen € 29,674 € 30,416 € 98,127 Het negatieve resultaat van de Verkoop Vennootschap is het gevolg van het treffen van een voorziening op basis van concrete claims vanuit de belastingdienst zowel binnen als buitenland. De rentebaten over het eigen vermogen, de belasting escrow, vallen dit jaar tegen. Het resultaat is ten laste gebracht van het eigen vermogen. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 307 Vordering Enexis B.V., ’s Hertogenbosch Deelname besluit Gevolg van de afsplitsing van het netwerkbedrijf Enexis en de financiering van Enexis middels aandeelhoudersleningen. Juridische rechtsvorm Privaatrechtelijk, besloten vennootschap. Programma Algemene baten en lasten. Bestuurlijk belang Burgemeester R.Vlecken vertegenwoordigt de gemeente Landgraaf op de aandeelhoudersvergaderingen. Ambtelijke contractmanager(s) Financieel: W. Tillie (Planning en Control). Toezichtvorm Algemeen. Openbaar belang dat wordt behartigd Enexis BV beheert na de afsplitsing de netwerken. Enexis B.V. moet een solide bedrijf zijn en blijven. In eerste instantie heeft Enexis een bruglening meegekregen van Essent N.V. ter grootte van € 2,3 mld. Na de verkoop zou Enexis een eigen financiering moeten aantrekken om vervolgens aan de aandeelhouders uit te keren. De krapte op de kapitaalmarkt alsmede de wens van de minister van economische zaken om een onderneming met voldoende eigen vermogen te laten ontstaan, heeft er toe geleid dat de uitbetaling (herfinanciering) is gefaseerd (periode van 10 jaar). Bovendien blijft extra € 0,5 mld. als eigen vermogen achter bij Enexis B.V. De infrastructuur nodig voor het transport van energie is belangrijk voor de leveringszekerheid. Zonder een goede infrastructuur kan de energie niet of slecht bij de burgers worden geleverd. De manier waarop nu de herfinanciering is vormgegeven biedt de beste basis voor een solide netwerkbedrijf. Deelnemende partijen De deelnemende partijen zijn gelijk aan de deelnemende partijen in Essent N.V. Dat wil zeggen een mix van diverse provincies en gemeenten. Actieve informatieplicht De belangen van de aandeelhouders worden behartigd door de Aandeelhouderscommissie (AHC). De raad van bestuur zal desgevraagd tijdig alle inlichtingen en gegevens verstrekken die deze voor de vervulling van haar taak redelijkerwijs nodig heeft. Jaarlijks wordt een jaarrekening opgesteld en voorgelegd aan de aandeelhouders(commissie). Risico's Ten aanzien van de aandeelhoudersleningen zijn overeenkomsten opgesteld met daarin het aflossingsschema en de rentevergoedingen. Het risico dat niet aan de verplichtingen wordt voldaan is gering. Het risico en daarmee de aansprakelijkheid is relatief gering en beperkt tot de hoogte van het nominaal aandelenkapitaal van € 20.000,00. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 308 Financieel belang (x 1.000.000) Resultaat en vermogenpositie 2011 2012 2013 Exploitatieresultaat € 0,006 -€ 0,004 - € 0,012 Eigen Vermogen € 0,098 € 0,094 € 0,082 Vreemd Vermogen € 1.822,1 € 1.367,3 € 862,2 Juli 2013 heeft Vordering op Enexis aangekondigd dat zij gebruik gaan maken van de mogelijkheid in het contract om vervroegd af te lossen. Gepland was de 2e tranche ad € 500 mln. af te lossen in september 2014, dat is september 2013 geworden. Aandeel van Landgraaf in deze aflossing bedraagt € 2.038.319,-. Dit bedrag is verwerkt in de meerjarige liquiditeitsprognose en leidt niet meer tot mutaties in de algemene reserve. De aflossing leidt tot een structurele daling van de renteopbrengsten met ingang van 2014 (zie algemene baten en lasten, dividend en rente). Volgens planning volgen nog 2 aflossingen samen groot € 850 mln. Bijlage 6 Toelichting op de verbonden partijen 309 Bijlage 7 EMU-SALDO 2014-2016 Omschrijving 2014 2015 2016 1. Exploitatiesaldo jaar vóór toevoeging aan/ onttrekking uit reserves -1.939.807 3.795.179 2.621.255 2. Afschrijvingen ten laste van de exploitatie 4.445.699 2.988.044 2.949.134 3. Bruto dotaties aan voorzieningen ten laste van de exploitatie 281.717 387.376 387.376 4. Investeringen in materiële vaste activa die op de balans ultimo jaar worden geactiveerd -7.003.747 -17.707.177 -8.051.513 5. Voor jaar toegekende bijdragen van Rijk, provincies, EU en overigen inzake de investeringen die niet via de exploitatie lopen 0 0 0 6. a. Opbrengsten uit desinvesteringen in vaste activa in jaar (tegen verkoopprijs) 0 0 0 6. b. De boekwinst op desinvesteringen in vaste activa in jaar 0 0 0 -782.847 -819.290 -819.290 1.888.573 546.400 546.400 0 0 0 -403.325 -292.223 -285.541 7. Aankoop grond, bouw-, woonrijp maken e.d. in jaar 8. a. Opbrengsten uit verkoop van grond in jaar (tegen verkoopprijs) 8. b. De boekwinst op grondverkopen in jaar 9. Betalingen in jaar ten laste van de voorzieningen 10. Betalingen in jaar die niet via de exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen e.d.) worden gebracht en die niet vallen onder één van de andere genoemde posten 0 0 0 11. Boekwinst bij verkoop van deelnemingen en aandelen in jaar 0 0 0 12. Berekend EMU-saldo lokale overheid -3.513.737 -11.101.690 -2.652.179 Referentiewaarde -3.907.000 -3.907.000 -3.907.000 393.263 -7.194.691 1.254.821 Verschil Bijlage 7 Berekeningen EMU –saldo 2014-2016 310 Bijlage 8 Onderzoeken 213A Op grond van de gemeentewet (art. 213A) is de gemeente verplicht om periodiek onderzoek te verrichten naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het door het college gevoerde bestuur. Hiervoor zijn in het geactualiseerde meerjarenonderzoeksplan voor het jaar 2015 de volgende onderzoeken opgenomen: Beleidsnota Evenementennota 2013-2016 Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling en Grondzaken Nota Economie 2011* Maatschappelijke Ontwikkeling Nota Woonwagenbeleid 2011 Maatschappelijke Ontwikkeling - de bestaande nota economie en toerisme wordt gesplitst. Bijlage 8 Onderzoeken 213 A 311 Bijlage 9 Lijst van afkortingen AFKORTING VERKLARING ABW Algemene Bijstandswet Alt MAA Aangewezen Luchtvaartterrein Maastricht Aachen Airport AmvB Algemene Maatregel van bestuur AvA Algemene vergadering van aandeelhouders AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten BANS Bestuursakkoord Nieuwe Stijl BBP Bruto Binnenlands Product BBV Besluit Begroting en Verantwoording BBZ Besluit Bijstandverlening zelfstandigen BCF BTW compensatiefonds BDU Brede doeluitkering Bibop wet Wet Bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur BLS Besluit Locatiegebonden Subsidies BNG Bank Nederlandse gemeenten BOA Buitengewoon Opsporingsambtenaar BOS Buurtontwikkeling Onderwijs en Sport BsGW Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen BUIG Bundeling van uitkeringen Inkomensvoorziening aan gemeenten BWS Besluit Woninggebonden Subsidies BZK Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties CBS Centraal Bureau Statistiek CJG Centrum voor Jeugd en Gezin CVV Collectief Vraagafhankelijk Vervoer CWI Centrum Werk en Inkomen DHW Drank en Horecawet DigiD Digitale identiteit Dubo Duurzaam bouwen ECB Europese centrale bank EMU Economische en Monetaire Unie ESF Europees Sociaal Fonds Fido Financiering decentrale overheden GBA Gemeentelijke Basis Administratie GBRD Gemeenschappelijke Basis- en Registratiedienst GDU Gebundelde Doeluitkering GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst GHOR Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen GOA Gemeentelijk Onderwijs Achterstandsbeleid GR Gemeenschappelijke regeling HALT Het Alternatief HHV Huishoudelijke verzorging IAU Incidentele Aanvullende Uitkering IBOR Intergemeentelijk Beheer Openbare Ruimte ID-kaart Identiteitskaart ID-banen In- en Doorstroombanen Bijlage 9 Lijst van afkortingen 312 AFKORTING VERKLARING IOAW Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers IOAZ Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen ISD BOL Intergemeentelijke sociale dienst Brunssum- Onderbanken- Landgraaf ISP Integrale schuldhulpverlening Parkstad ISV Investeringsimpuls Stedelijke Vernieuwing ISW Integraal Stedelijk Waterplan JGZ Jeugd Gezondheidszorg KCC Klant Contact Centrum KIA Kennis-, Informatie- en Adviescentrum LIOF Limburgse Investerings- en Ontwikkelings Fonds MAU Meerjarige Aanvullende Uitkering MFC Multifunctioneel Centrum MO Maatschappelijke ontwikkeling MOP Meerjarenontwikkelingsprogramma /Meerjarenonderhoudsplan NASB Nationale Actie Sport en Beweging NME Natuur en Milieu Educatie NIBUD Nationaal instituut voor budget voorlichting NUP Nationaal UitvoeringsProgramma OALT Onderwijs in Allochtone Levende Talen OBD Onderwijsbegeleidingsdienst OOV Openbare Orde en Veiligheid OZB Onroerend zaakbelasting OZL Oostelijk Zuid-Limburg PGB Persoonsgebonden budget PLB Productie Leveringsbedrijf PSL Parkstad Limburg Rarap Raadsrapportage RD4 Reinigingsdienst ROA Regeling Opvang Asielzoekers RSU Regeling Specifieke Uitkering RUD Regionale Uitvoeringsdient Ruddo Regeling Uitzetting en Derivaten Decentrale Overheden RVVP Regionaal Verkeers- en Vervoersplan SBOZL Stichting Basis Onderwijs Zuid-Limburg SMK Stichting Muziekschool Kerkrade SPV Special Purpose Vehicles Stado Stad- en dorpsvernieuwing SWM Streekgewest Westelijke Mijnstreek VaVo Voortgezet algemeen Vormend onderwijs VAZOM Vrije Academie Zuid Oostelijke Mijnstreek VNG Vereniging Nederlandse Gemeenten VROM Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Milieu VSV Vroegtijdig Schoolverlaten VVTV Voorlopige Vergunning Tot Verblijf WABO Wet Algemene Bepaling Omgevingsrecht WGR Wet Gemeenschappelijke Regelingen Bijlage 9 Lijst van afkortingen 313 AFKORTING VERKLARING WgW Wijkgericht werken WIJ Wet Investering in Jongeren WIN Wet Inburgering Nederland WIW Wet Inschakeling Werklozen WKO Wet Kinderopvang WM Wet Milieu WMO Wet Maatschappelijke Ondersteuning WOP Wijkontwikkelingsplan WOZ Wet Onroerende Zaken WOZL Werkvoorzieningschap oostelijk Zuid Limburg WSNP Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen WSW Wet Sociale Werkvoorziening /Waarborgfonds Sociale Woningbouw WVG Wet Voorziening Gehandicapten WWB Wet Werk en Bijstand WWnV Wet Werken naar Vermogen WWZ Wonen Welzijn en Zorg ZL Zuid Limburg ZZL Zuidelijk Zuid Limburg Bijlage 9 Lijst van afkortingen 314 [email protected] www.landgraaf.nl Overname van artikelen is in beginsel Colofon Uitgave in opdracht van gemeente Landgraaf, verzorgd door Drukwerk: Repro Lay-out: Documentbewerking Oplage: 125 exemplaren Gemeente Landgraaf Raadhuisplein Postbus 31000 6370 AA Landgraaf Telefoon: 045 - 569 52 22 Fax: 045 - 569 54 80 www.landgraaf.nl
© Copyright 2025 ExpyDoc