PDF Pictoright Magazine 11

1 PICTORIGHT - JUNI 2014
inhoud
INLEIDING
------------------------------03. Rumoer
NIEUWS
------------------------------04. Pictoright-nieuws en een update
over rechtspraak en wetgeving
INDIVIDUEEL
------------------------------06. Koepelovereenkomst met
musea succes
Vorige maand werd de overeenkomst
geëvalueerd: de uitkomst is positief,
dus we gaan ermee door.
07. Mag dat?
Een inbreuk die zich op de stoep
aandient, dat gebeurt niet vaak...
COLLECTIEF
------------------------------08. Update thuiskopie & leenrecht
Juridische procedures over Illegaal
downloaden en het leenrecht op
e-books.
09. We rekenen voor
Bij Riesenkind ontwerpen ze wel 100
titels per jaar; de leen- en kopieerrechten
leveren een aardige kerstbonus op.
VOLGRECHT
------------------------------10. Uitspraak Simonis & Buunk
De rechter veroordeelde de kunsthandel
tot het betalen van een fors achterstallig
bedrag aan volgrecht.
11. Verkocht
Een werk uit 1966 van Jan Schoonhoven.
2 INHOUD - PICTORIGHT JULI 2014
------------------------------12. Jaarvergadering & symposium
De jaarcijfers, de highlights uit 2013 en
een stevige discussie over 3D-printen
leverde een veelzijdige avond over
auteursrecht op.
14. Medewerker in beeld
Rishma Mahadewsingh
RECHT OP BEELD
------------------------------15. Kunstfoto’s
Rust er auteursrecht op foto’s van
schilderijen van de oude meesters?
inleiding
RUMOER
-------------------------------
Het was misschien wel de meest rumoerige jaarvergadering van Pictoright tot
nu toe. Dat kwam niet door de getoonde
jaarcijfers of door het verslag van de
activiteiten uit het voorgaande jaar. De
gemoederen raakten hevig verhit door
de presentatie over Relievo’s. Dit zijn de
hoogwaardige kunstreproducties die het
Van Goghmuseum sinds kort aanbiedt.
Veel van de aanwezigen maakten hier
bezwaar tegen, wat tot een levendige
discussie leidde. Aan het eind van de
avond werd alles gelukkig weer in goede
sfeer afgesloten.
Een andere opmerkelijke gebeurtenis
was het pleidooi in de AllPosters-zaak.
Deze procedure, die al meer dan zes
jaar loopt, is inmiddels bij het Hof van
Justitie in Luxemburg aanbeland, waar
zowel Pictoright als AllPosters gehoord
werden. Het was een waar spektakel met
vele magistraten, meerdere teams van
advocaten, tientallen tolken en nog een
aantal mensen met belangrijke taken.
Nu moeten we weer een paar maanden
wachten tot de volgende stap in het
proces wordt genomen.
Helaas is er ook nog een fikse tegenvaller
te melden. Staatssecretaris Teeven heeft
te kennen gegeven niet in te willen gaan
op ons verzoek om de drempel voor het
volgrecht te verlagen en verplicht collec-
3 INLEIDING - PICTORIGHT JULI 2014
tief beheer in te voeren. De redengeving
is ronduit teleurstellend. Hierover meer
op pagina 10 van dit magazine. Achteraf
begreep ik dat de negatieve publiciteit
rondom de uitvoering van het volgrecht
in de beslissing meegespeeld kan
hebben. Er wordt zoveel negatiefs over
Pictoright gezegd, dat er toch wel iets
van waar zal zijn, was een door een van
de betrokken ministeries geuite opvatting. Dat is toch wel ontgoochelend.
De kunsthandel verkondigt allerlei hele
en halve onwaarheden over Pictoright
in de media en zonder dat een en ander
wordt uitgezocht, wordt aangenomen
dat het wel deels waar zal zijn. Dat er
stevig bezuinigd wordt op de kunsten
wisten we al, maar dat het kabinet
zo onzorgvuldig met de belangen
van kunstenaars omgaat, is toch wel
bijzonder treurig.
Vincent van den Eijnde
directeur Pictoright
[email protected]
---------------------------------Vincent van den Eijnde
foto: Laila Schoots
nieuws
NIEUWE OVEREENKOMST MET KB
-------------------------------Sinds eind april kun je via de Koninklijke Bibliotheek online door boeken
uit de periode 1872-1940 bladeren.
De KB, Pictoright en Lira hebben een
digitaliseringsovereenkomst getekend
die dat mogelijk maakt.
Erfgoedinstellingen willen hun collecties
graag online ontsluiten, maar stuiten
daarbij op de auteursrechten van de
makers; het opsporen van alle rechthebbenden is in de praktijk een tijdrovende
klus. Om het digitaliseren en online tonen
toch mogelijk te maken, hebben de
auteursrechtenorganisaties collectieve
regelingen in het leven geroepen. De
KB, Pictoright en Lira hebben daarmee
nu ook voor boeken een praktische
oplossing gevonden, zoals eerder al voor
tijdschriften en kranten.
Onder de licentie die Pictoright en Lira
aan de KB hebben verleend, kan de KB
iedereen online toegang geven tot boeken uit de periode 1872-1940 die mogelijk
nog onder het auteursrecht vallen. Ook
boeken van andere erfgoedinstellingen
die via Metamorfoze – het nationale
programma voor conservering van het
papieren erfgoed – hun collecties laten
digitaliseren vallen hieronder. Wetenschappers en onderzoeksgroepen die het
materiaal willen benutten voor onderzoek
kunnen de data nu ook gebruiken.
De boekenovereenkomst is opnieuw een
voorbeeld van de goede samenwerking
om cultureel erfgoed voor een breed
publiek toegankelijk te maken.
De digitaliseringsovereenkomst wordt
beklonken door (vlnr): Mireille Kok (KB),
Gerrit Jan Wolffensperger en Vincent
van den Eijnde (Pictoright), Bas
Savenije (KB), Willem Asman en Kees
Holierhoek (Lira).
foto: KB/Jos Uljee
4 NIEUWS - PICTORIGHT JULI 2014
PROCEDURE CANVASTRANSFERS
IN LUXEMBURG
-------------------------------
Op 22 mei heeft het pleidooi in de
zaak tussen Pictoright en Allposters in
Luxemburg plaatsgevonden. Deze al
lang lopende zaak handelt over de vraag
of posters mogen worden ‘overgezet’ op
canvas. De uitspraak van het Eurpese
Hof van Justitie wordt eind dit jaar
verwacht. Daarna zal de zaak weer
verder door de Hoge Raad in behandeling worden genomen.
Pictoright, the winning team.
CELSTRAF VOOR
VERVALSINGEN HEYBOER
-------------------------------
PICTORIGHT ORGANISEERT CIAGP
BIJEENKOMST IN AMSTERDAM
-------------------------------
Op 15 en 16 mei vond de door Pictoright
georganiseerde CIAGP-bijeenkomst
in Amsterdam plaats. In CIAGP zijn de
wereldwijde auteursrechtorganisaties
voor beeldmakers vertegenwoordigd.
CIAGP maakt deel uit van CISAC, het
mondiale samenwerkingsverband van
auteursrechtorganisaties (ook voor
bijvoorbeeld tekst, muziek en audiovisuele producties).
Tijdens de jaarlijkse bijeenkomsten
worden actuele onderwerpen rond het
auteursrecht besproken. Zo ging het
dit jaar onder andere over 3D-printen,
volgrecht, verweesde werken, massa
digitalisering en cloud computing.
Daarnaast werden er updates gegeven
over de situatie met betrekking tot het
auteursrecht in verschillende regio’s,
zoals de Verenigde Staten, Europa en
Azië-Pacific. Ook het verbeteren van de
internationale samenwerking tussen de
rechtenorganisaties was een onderwerp
op de agenda.
De rechtbank in Amsterdam heeft
de 72-jarige Robbert B een half jaar
cel opgelegd voor het verkopen van
tientallen valse etsen van wijlen Anton
Heyboer. Daarbovenop krijgt hij zes
maanden voorwaardelijk. Tegen de
man was een jaar cel geëist. B. gaat
volgens de NOS in beroep tegen
de uitspraak.
De man die de Anton Heyboer Winkel in
Amsterdam runde, verkocht meer dan
duizend vervalsingen aan twee galeriehouders en lichtte hen zo op voor meer
dan een ton. Er ontstond onenigheid over
de echtheid; de weduwen van Heyboer,
die aangesloten zijn bij Pictoright, deden
aangifte van vervalsing. Vervolgens
werden de etsen vorig jaar in beslag
genomen.
De winkeleigenaar zei dat de etsen
afkomstig waren uit de nalatenschap van
de Haarlemse kunstenaar Josef Santen,
die in de jaren vijftig bevriend was met
Heyboer. B presenteerde zich tussen
2005 en 2012 bij de galeriehouders als
Bijvoet, hoogleraar in de archeologie.
Hij verzekerde dat de werken die hij
aanbood uit Heyboers Haarlemse periode (1952-1960) stamden. De rechter had
daar echter een ander oordeel over.
Impressie CIAGP bijeenkomst.
foto: Laila Schoots
nieuws
WETGEVING: DE TUSSENSTAND
-------------------------------------------------------
Extended
Collective
Licensing
---------------------------Veel erfgoedinstellingen digitaliseren beeld- of krantenarchieven
die werk bevatten van beeldmakers van Pictoright. Nu eist de
Auteurswet dat voorafgaand aan het
online tonen van elke afbeelding
toestemming wordt gevraagd aan de
beeldmaker. Omdat dat in het geval
van massadigitalisering lastig te
realiseren is, heeft Pictoright
een oplossing bedacht waarmee in
één keer een overeenkomst wordt
getroffen voor alle freelance
beeldmakers. Om ervoor te zorgen
dat de mogelijkheid om dergelijke
overeenkomsten te sluiten in de
wet wordt verankerd en om het
draagvlak voor dit soort regelingen te vergroten, heeft Pictoright
samen met Lira (stichting voor
schrijvers) en erfgoedinstellingen het afgelopen jaar aandacht
gevraagd bij de wetgever voor het
systeem van Extended Collective
Licensing (ECL). Met ECL kunnen de regelingen die Pictoright
namens de beeldmakers sluit worden
uitgebreid naar beeldmakers die
(nog ) niet door haar worden
vertegenwoordigd. Erfgoedinstellingen zullen dan hopelijk sneller
overgaan tot het treffen van
overeenkomsten met Pictoright
waarmee een redelijke vergoeding
wordt betaald voor gebruik van de
afbeeldingen in online archieven.
5 NIEUWS - PICTORIGHT JULI 2014
----------------------------
----------------------------
----------------------------
Wetsvoorstel
Auteurscontractenrecht
Volgrecht
Staatssecretaris Teeven heeft
op 26 mei 2014 helaas negatief
geantwoord op het verzoek om een
stelsel van verplicht collectief
beheer te overwegen en het drempelbedrag te verlagen van € 3.000
naar € 1.000.
De motivatie van de staatssecretaris is op zijn minst merkwaardig
te noemen. Wat betreft het
verlagen van het drempelbedrag
gaat hij ervan uit dat dit alleen
kan geschieden als er overeenstemming tussen rechthebbenden en
kunsthandelaren over bestaat. Dat
betekent dat de betalingsplichtigen er zelf voor moeten pleiten
dat ze meer moeten gaan betalen,
wat natuurlijk niet echt voor de
hand ligt. Het gaat er echter
om dat met het volgrecht een
instrument wordt gegeven waarmee
een kunstenaar kan meedelen in
het succes van zijn werk, zonder
subsidies of andere overheidsbijdragen. Dat sluit ook aan op het
door het kabinet gevoerde beleid.
Ook de werkelijke reden voor de
afwijzing van verplicht collectief beheer blijft onduidelijk.
“Meerdere kunsthandelaren hebben
aangegeven het verplicht colectief
beheer een goed idee te vinden”.
Uiteraard zal de afhandeling van
het volgrecht voor alle partijen
hierdoor efficiënter worden.
Niet voor niets wordt dit net in
deze periode in België ingevoerd.
Maar de staatssecretaris en ook
het ministerie van OCW zijn om
onduidelijke redenen negatief
over het volgrecht en willen op
geen enkele wijze de uitvoering
ervan verbeteren.
---------------------------Door de discussie over de rechten
van filmmakers is enige vertraging
opgelopen in de behandeling van
het wetsvoorstel. Naar verwachting wordt na de zomer in de
Tweede Kamer met het wetsvoorstel
verder gegaan.
individueel
mag dat?
-----------------------------------------------Voor beeldend kunstenaars, architecten, kunstfotografen, industrieel
ontwerpers en andere beeldmakers die autonoom werken
------------------------------------------------
KOEPELOVEREENKOMST MET MUSEA SUCCES
------------------------------------------------In 2012 hebben de Museumvereniging en Pictoright de
koepelovereenkomst voor musea opgesteld die gebruik
van kunst eenvoudig mogelijk maakt. Inmiddels hebben
25 van de grootste kunstmusea in Nederland de overeenkomst ondertekend. Vorige maand werd er geëvalueerd:
de uitkomst is positief.
In mei hebben de Museumvereniging en Pictoright de koepelovereenkomst geëvalueerd. Naar aanleiding van de positieve
uitslag is besloten de overeenkomst voort te zetten. Met name
het gebruiksgemak en de mogelijkheid collecties online te tonen
worden door de musea als zeer positief ervaren.
Pictoright zal de komende tijd ook kleinere (regionale en lokale)
musea benaderen om deze raamovereenkomst aan te gaan.
Hierdoor zullen hopelijk veel musea kunnen profiteren van het
makkelijk en goed regelen van auteursrechten, terwijl tegelijkertijd steeds meer van onze aangesloten kunstenaars een
bescheiden vergoeding kunnen ontvangen als hun werk door
musea wordt gebruikt.
Hoe werkt het?
Musea beelden in de meest uiteenlopende publicaties kunstwerken af. Hiervoor is vaak, maar niet altijd, auteursrechtelijke
toestemming nodig van de kunstenaar of zijn rechthebbenden.
Zo is bijvoorbeeld voor het gebruik van werk in aankondigingen
van tentoonstellingen meestal geen toestemming nodig. Maar
voor het digitaliseren van hetzelfde werk en het online tonen
van de afbeelding daarvan is dit wel vereist.
Veel kunstenaars en hun rechthebbenden zullen het gebruik
van werk in publicaties van musea in bepaalde gevallen
gewoon goedkeuren. Mede daarom verleent Pictoright van
tevoren toestemming aan musea om kunst te gebruiken in al
hun publicaties, zolang deze niet commercieel van aard zijn.
Lumpsum
In ruil voor het verlenen van die toestemming ontvangt Pictoright jaarlijks een vaste gebruiksvergoeding, een zogenaamde
lumpsum. De hoogte hiervan is afhankelijk van de grootte van
het museum en houdt rekening met de omvang en aard van de
collectie. Een museum met weinig moderne kunst draagt een
lagere vergoeding af dan een museum dat zich volledig heeft
toegelegd op moderne kunst. De jaarlijkse vergoeding valt
lager uit dan wanneer Pictoright voor al het gebruik individuele
tarieven zou hanteren.
Commercieel gebruik – denk aan ansichtkaarten, posters
of catalogi die te koop worden aangeboden – is niet bij de
toestemming of de lumpsum inbegrepen maar kan wel
separaat met Pictoright worden geregeld.
MISSER MET MUNT
------------------------------------------------Pictoright speurt in beginsel niet actief naar inbreuken op
het auteursrecht, maar soms dient zich er eentje op de
stoep aan: een deurwaarder die langskwam om nieuwe
klanten te acquireren, bleek voor hem aan het verkeerde
adres te zijn.
GGN Deurwaarders presenteerde zich aan de deur met een uitvergrote piepschuim kopie van de oude euromunt. Het ontwerp
van de originele munt met de beeltenis van (destijds) koningin
Inventarisatie
Om de jaarlijkse vergoeding gespecificeerd uit te keren aan de
rechthebbenden dient het gebruik van werk te worden geïnventariseerd. Zowel de musea als Pictoright verzamelen gedurende
het jaar informatie over het gebruik van kunst. Aan het eind van
dit jaar zal naar verwachting de inventarisatie van het gebruik
goeddeels zijn afgerond. Daarna kunnen alle vergoedingen over
de afgelopen twee jaar worden uitgekeerd. Kunstenaars en hun
rechthebbenden van wie werk in museacollecties is opgenomen
en die eind van dit jaar geen vergoeding hebben ontvangen,
worden gevraagd hiervan melding te maken.
Piepschuim munt
foto: Marike Ringers
6 INDIVIDUEEL - PICTORIGHT JULI 2014
7 MAG DAT? - PICTORIGHT JULI 2014
Beatrix is van Bruno Ninaber van Eyben, wiens auteursrechtelijke
belangen worden behartigd door Pictoright.
GGN bleek dit ontwerp zonder toestemming van Ninaber van
Eyben voor hun wervingscampagne te gebruiken en maakte
hiermee dus inbreuk op zijn auteursrecht. Pictoright heeft
GGN dan ook verzocht te stoppen met het gebruik van het
werk en een vergoeding gevorderd. GGN heeft hier meteen
gehoor aan gegeven.
Collectief
we rekenen voor
-----------------------------------------------Voor alle beeldmakers en ontwerpers van wie werk wordt
gekopieerd, uitgeleend of vertoond op tv
------------------------------------------------
UPDATE LEENRECHT
& THUISKOPIE
-----------------------------
Thuiskopie
Het Europees Hof van Justitie heeft
zich op 10 april 2014 uitgesproken over
de Nederlandse thuiskopieregeling. De
situatie in Nederland was al lange tijd
een uitzondering op de wijze waarop de
thuiskopieregeling in andere Europese
landen is vormgegeven. Het downloaden door individuen van illegale content
werd in Nederland namelijk gezien als
een toegestane thuiskopie. Echter, nu
heeft het Europese Hof duidelijkheid
gegeven: downloaden uit illegale bron
van auteursrechtelijk beschermde
werken is niet toegestaan. De thuiskopieheffing kan daarom niet dienen
voor compensatie voor het downloaden
uit een illegale bron. Het Nederlandse
ministerie van Justitie heeft laten weten
dat de uitspraak directe werking heeft
en dat illegaal downloaden per direct
dus niet meer is toegestaan. Nu het
downloaden uit illegale bron niet meer
onder de uitzondering van de thuiskopie
valt, hebben gebruikers voorafgaande
toestemming nodig van de rechthebbende. Zonder die toestemming
maken zij namelijk inbreuk op de
auteursrechten van de rechthebbende.
Het ministerie heeft nu aan Stichting
onderhandelingen thuiskopievergoeding (SONT) gevraagd om aan te geven
welke vergoedingen passend zijn na het
arrest van het Hof.
MOOIE BOEKEN
-------------------------------Leenrecht
Op 27 mei 2014 vond de comparitie
van partijen plaats in de procedure
van de VOB tegen Stichting Leenrecht.
De aanwezige rechters konden zo
meer inlichtingen verkrijgen over de
kwestie die speelt. Volgens de huidige
wettelijke regeling voor het leenrecht is
het momenteel nog onduidelijk of het
mogelijk is om e-books uit te lenen. De
Openbare Bibliotheken zijn daarom een
procedure begonnen tegen Stichting
Leenrecht. Pictoright, Lira en de uitgevers zijn ook partij in deze zaak. Hoewel
de juridische implicaties nogal ingewikkeld zijn, kan het voor beeldmakers van
belang zijn dat vastgesteld wordt dat
het leenrecht ook voor e-books geldt.
In dat geval kunnen zij aanspraak blijven
maken op de vergoedingen voortvloeiend uit het leenrecht. De uitlening van
fysieke exemplaren van boeken neemt
de laatste jaren af, waardoor met name
illustratoren en fotografen momenteel
minder vergoedingen ontvangen.
Studio Riesenkind in Den Bosch ontwerpt
boeken. Inclusief de herdrukken zijn
dat er wel honderd per jaar, vertellen
Afra Dijkstra en Stef van Zimmeren. Van
imposante fotoboeken over de geschiedenis van Nederland tot poëziebundels,
kookboeken, romans of Scandinavische
krimi’s. Met name die laatste zijn goed
voor een aardige jaarlijkse leenrechtvergoeding. Voor een boek als HIER 20
jaar Bløf, krijgen ze weer een welkome
kopieervergoeding. “Dat boek is ook veel
op tv voorbijgekomen en in recensies in
kranten,” zegt Dijkstra, “maar dat houden
we allemaal niet bij hoor. Het gaat ons
vooral om mooie boeken maken. Als een
boekhandel een titel puur op het omslag
aankoopt, zoals bij Schitterende ruïnes van
Jess Walter, is onze missie geslaagd. We
gaan nu voor Dutch Media een hele serie
Agatha Christie’s ontwerpen, dat wordt
ook een uitdagend project.” Ze gaan één
keer per jaar zitten voor de formulieren van
Pictoright. “Dat loont de moeite,” zegt Van
Zimmeren. “Het is mooi meegenomen dat
we ieder jaar een bedrag aan collectieve
rechten uitgekeerd krijgen. We beschouwen dat als kerstbonus.”
RIESENKIND
-----------------------------------------------------------
205 boeken
Leenrecht boeken
€ 1.486,38
48 boeken
Kopieervergoeding
€ 842,62
Geschiedenis van Zeeland, vierdelige
serie van uitgeverij WBOOKS, ontworpen
AUTEURSRECHT
IS VOOR AUTEURS
8 COLLECTIEF - PICTORIGHT JULI 2014
door Riesenkind
Totaal voor alleen
vormgeving repartitie 2013
€ 2.329,00
9 WE REKENEN VOOR - PICTORIGHT JULI 2014
volgrecht
verkocht
--------------------------Voor kunstenaars van wie werk wordt
verkocht via de kunsthandel
---------------------------
UITSPRAAK SIMONIS & BUUNK
-------------------------------------------------
Het vermoeden over achtergehouden doorverkopen werd
onlangs bevestigd: kunsthandel Simonis & Buunk bleek
€ 20.000 meer aan volgrecht te moeten afdragen dan zij zelf
hadden aangegeven. De rechter veroordeelde hen tot het
doen van opgave en betalen van het achterstallige bedrag.
In 2013 is Pictoright een juridische procedure gestart tegen
kunsthandel Simonis & Buunk. Pictoright had sterke aanwijzingen dat de kunsthandel meer volgrechtplichtige transacties
heeft verricht dan de twee verkopen die in de periode 20062013 aan Pictoright waren opgegeven. Vervolgens heeft
Pictoright gedurende een lange periode getracht de kunsthandelaar te bewegen volledig opgave te doen. Toen bleek dat de
kunsthandelaar bleef weigeren informatie te verstrekken, zag
Pictoright zich genoodzaakt een procedure te starten.
Veroordeling
In februari is door de rechtbank in Arnhem uitspraak gedaan
(de volledige uitspraak is te vinden op uitspraken.rechtspraak.nl,
zoek op ‘Pictoright’). De kunsthandel is veroordeeld om opgave
te doen en het volgrecht te betalen. Inmiddels is deze opgave
door Pictoright ontvangen. Simonis & Buunk bleek inderdaad
veel meer volgrechtplichtige transacties te hebben verricht van
werken van kunstenaars die bij Pictoright zijn aangesloten. In
totaal diende meer dan € 20.000 aan volgrecht te worden afgedragen. Dat staat in schril contrast met de onvolledige opgave
van twee werken, waarvoor de erfgenamen van een kunstenaar
een bescheiden bedrag aan volgrecht ontvingen. Simonis &
Buunk heeft inmiddels het volgrecht aan Pictoright afgedragen.
Aanschrijven geoorloofd
De rechter oordeelde ook dat de werkwijze die Pictoright
hanteert bij het aanschrijven van de kunsthandel geoorloofd is.
Pictoright vraagt aan de kunsthandel schriftelijk informatie over
verkopen die op een opgaveformulier kunnen worden vermeld.
Tegelijkertijd wordt de kunsthandel daarbij verwezen naar de
aangeslotenenlijst die op de website van Pictoright eenvoudig
raadpleegbaar is. Kunsthandelaren kunnen zo zelf zien of
een kunstenaar bij Pictoright is aangesloten en of zij dus informatie over verkopen van deze makers aan Pictoright dienen op
te geven.
Hoger beroep
Met de uitkomst van deze zaak heeft Pictoright in ieder geval
bereikt waar het met name om te doen was; informatie verkrijgen over volgrechtplichtige transacties en de afdracht van
het volgrecht.
Hoewel alle informatie verkregen is en het volgrecht al is
afgedragen aan Pictoright, heeft Simonis & Buunk aanleiding
gezien om tegen het vonnis in beroep te gaan. Het kan volgens
Pictoright uiteraard niet zo zijn dat er uiteindelijk geen volgrecht
zal moeten worden afgedragen door de kunsthandel; de reden
van het beroep is ons dan ook niet duidelijk.
In plaats van het voeren van kostbare procedures maakt
Pictoright liever afspraken met individuele kunsthandelaren
over de afdracht van het volgrecht. Maar als een kunsthandel
blijft weigeren te voldoen aan de wet kan het soms niet op een
andere manier.
Jan Schoonhoven – Untitled 1966
Onlangs werd het werk ‘Untitled’ uit 1966 van Jan Schoonhoven (1914-1994) bij Veilinghuis
Christie’s aangeboden. Het werd verkocht voor € 289.500. Het geïnde volgrecht bedroeg € 7.395.
Na inhouding van 5,68% door Pictoright werd € 6.975 aan de rechthebbenden uitbetaald.
10VOLGRECHT - PICTORIGHT JULI 2014
11VERKOCHT - PICTORIGHT JULI 2014
Jaarvergadering
DISCUSSIE OVER 3D
------------------------------------------------Tijdens de jaarlijkse ledenvergadering van Pictoright op
3 juni, werden niet alleen de cijfers gepresenteerd, maar
ook een 3D-replica van een Van Gogh. Vooral dat leverde
een stevige discussie op.
In de Utrechtse Winkel van Sinkel begon de avond met de
presentatie van de jaarcijfers en de verantwoording van het
beleid van Pictoright in 2013 door bestuursvoorzitter Gerrit
Jan Wolffensperger en directeur Vincent van den Eijnde.
Digitalisering was een belangrijk onderwerp op de agenda:
de voortschrijdende ontwikkelingen maken een nieuwe invulling
van diverse collectieve regelingen noodzakelijk. Wat dit voor
de aangeslotenen van Pictoright betekent, is op dit moment
nog niet duidelijk. Pictoright is bij diverse digitaliseringsprojecten van archieven en erfgoedinstellingen betrokken, waarbij
de moeilijkheid ligt in het vinden van de balans tussen enerzijds
de werkbaarheid voor het archief en anderzijds uiteraard
de auteursrechten van de makers. “Uiteraard is er spanning
tussen de individuele rechten van de maker en een collectieve
regeling,” aldus Van den Eijnde. “Wij proberen met alle belangen rekening te houden bij het opstellen van nieuwe regelingen.”
Juridische procedures
Op het gebied van volgrecht bracht Sander van de Wiel
goed nieuws: de opbrengsten uit volgrecht blijven gestaag
stijgen. Vooral de hoeveelheid uitkeringen van kunsthandelaren is, onder andere door diverse juridische procedures,
enorm gestegen.
Er was ook aandacht voor de juridische procedure van Pictoright tegen All Posters, die inmiddels aan het Europese Hof in
Luxemburg is voorgelegd. Een ter plekke gemaakte foto van de
‘afdruipende’ tegenpartij, die in de regen de rechtbank verliet,
stemde vrolijk, maar Van den Eijnde benadrukte dat dit niets
zegt over de afloop van de zaak. De verwachting is dat deze
procedure nog tot in 2015 of zelfs 2016 doorloopt.
symposium
3D-printen
Het tweede deel van de avond werd gevuld met presentaties
over de mogelijkheden van 3D-printen en de (auteursrechtelijke)
uitdagingen die daarmee gepaard gaan. De 3D-printer werd
aangezet om ter plekke de weghalen het copyright-teken van
de Pictoright-prijs te printen. Onder het zoemen van de printer
werden er bij de presentatie van Anush Martirossian diverse
variaties op de Pictoright-prijs en vele andere mogelijkheden
van de 3D-printer getoond.
Bij de presentatie van de Relievo van Van Gogh’s ‘Korenveld
onder onweerslucht’ door Milou Halbesma ontstond enige
commotie. Een Relievo is een reproductie van een schilderij
waarbij door hoogwaardige driedimensionale techniek de kleur
en structuur vrijwel overeenkomen met het origineel. Blijkbaar
houdt het recht op kunst de gemoederen ook nog 70 jaar na het
overlijden van de maker bezig. Men vroeg zich niet alleen af
of zo’n exacte replica geen oplichting en eventuele toename
van inbreuken van andere werken in de hand zou werken, maar
ook of Van Gogh zelf achter deze vorm van reproductie zou
hebben gestaan.
Anouk Siegelaar ging als laatste spreker toepasselijk in op
de juridische uitdagingen die de nieuwe technologieën zoals
3D-printen brengen.
Adriaan Elligens, Maria Austria Instituut,
Anush Martirossian, Ground3d.
Winnaar van de Pictoright-prijs.
Picotoright-prijs
Aan het einde van de avond werd de Pictoright-prijs uitgereikt
aan Adriaan Elligens, directeur van het Maria Austria Instituut
om de consciëntieuze en betrokken wijze waarop hij gedurende
vele jaren de auteursrechtelijke belangen van de aangeslotenen
bij het Maria Austria Archief heeft behartigd. Ondanks het feit
dat hij de prijs omschreef als een geuzenprijs voor hen die
eeuwige kritiek en zelfs doodsbedreigingen hebben doorstaan,
was hij zichtbaar blij met de onderscheiding. Dankzij zijn gevatte
humor werd het enigszins uitgelopen programma met een
lach afgesloten.
Milou Halbesma, Van Gogh Museum.
Anouk Siegelaar, BNO.
foto’s: Laila Schoots
All Posters: de tegenpartij ‘druipt af’
in de regen.
12JAARVERGADERING SYMPOSIUM - PICTORIGHT JULI 2014
13 JAARVERGADERING SYMPOSIUM - PICTORIGHT JULI 2014
Medewerker
in beeld
RECHT OP BEELD
KANTOORINFORMATIE
-------------------------------Vragen? Bel ons.
Pictoright is op werkdagen telefonisch
bereikbaar van 9.00 tot 17.30 uur.
Tel: 020 589 18 40
COLOFON
-------------------------------redactie & productie
Marcel van de Graaf, Pictoright
eindredactie
Willemijn de Jonge, Mijnwerk
foto : Natasja Noordervliet
vormgeving
De Designpolitie, Amsterdam
NAAM: RISHMA MAHADEWSINGH
FUNCTIE: MEDEWERKER
OPERATIONS, INDIVIDUELE
RECHTEN & VOLGRECHT
-------------------------------Wat zijn jouw kerntaken?
“Ik behandel veel toestemmings aanvragen van uitgevers, musea, bedrijven,
gemeentes en instellingen met wie we
geen vaste overeenkomst hebben. Ik
maak offertes, regel de toestemming
voor gebruik van werk van onze aangeslotenen en beantwoord vooral heel
veel vragen, zowel van gebruikers als
kunstenaars. Daarnaast werk ik ook voor
de afdeling volgrecht: ik inventariseer
wat er verkocht wordt via veilingen en
galeries en zoek uit wie er recht heeft op
een volgrechtvergoeding.”
Wat vind je leuk aan je werk?
“Ik werk al 12 jaar bij Pictoright (voorheen
Beeldrecht) en ik vind het onderwerp
nog steeds interessant. Ik heb inmiddels
behoorlijk wat kunstkennis opgedaan.
Wat het dagelijks werk leuk maakt, is
het contact met alle beeldmakers en
-gebruikers. Ik kan hen bovendien echt
verder helpen wat het auteursrecht
betreft. Het gaat meestal over basale
zaken: wat mag wel en wat mag niet,
waar heb je toestemming voor nodig?
Zowel makers als gebruikers weten vaak
niet wat hun rechten en plichten zijn. Ik
hoor vaak van mensen dat ze wijzer zijn
geworden door even met ons te bellen,
dat doet natuurlijk goed.”
Wat is je meest gegeven advies?
“Zet de dingen op papier. Geef duidelijk
aan waarvoor je toestemming geeft.
Maak heldere afspraken. Aan beeldmakers vertel ik vaak dat ze ook ‘nee’
mogen zeggen tegen een verzoek of
voorwaarden kunnen stellen aan het
gebruik. Dat geldt echt niet alleen voor
de erven van Picasso of Magritte. Minder
bekende kunstenaars mogen ook eisen
stellen als het over hun eigen
werk gaat.”
14 MEDEWERKER IN BEELD - PICTORIGHT JULI 2014
Dit is een uitgave van Pictoright, de
auteursrechtenorganisatie voor beeldmakers. Pictoright verdeelt collectieve
vergoedingen, exploiteert primaire
rechten, verleent juridische bijstand en
zet zich in voor een betere auteursrechtelijke positie van visuele makers. Dit
blad verschijnt twee keer per jaar om
aangesloten beeldmakers en relaties op
de hoogte te houden van de ontwikkelingen op het gebied van auteursrecht en
de werkzaamheden van Pictoright.
Mocht u naar aanleiding van de inhoud
opmerkingen of vragen hebben, stuur
dan een mailtje naar
[email protected].
Pictoright
Visuele auteursrechten Nederland
Sarphatistraat 606-608
1018 AV Amsterdam
Postbus 15887
100 NJ Amsterdam
T 020-589 18 40
F 020-412 42 69
www.pictoright.nl
Volg ons op twitter:
www.twitter.com/pictoright
Vind ons op facebook:
www.facebook.com/pictoright
ISSN: 2210-9951
OUDE MEESTERS
-------------------------------- Het auteursrecht loopt tot 70 jaar na de dood van een
kunstenaar. Op het werk van Rembrandt, Vermeer en Van
Gogh rust dus geen auteursrecht meer. Maar hoe zit het
met foto’s van deze kunstwerken? Heeft de fotograaf hier
auteursrecht op?
Als het om foto’s van driedimensionale werken gaat, is het
duidelijk: op deze foto’s rust auteursrecht van de fotograaf,
want hij heeft de hoek, de belichting en het kader gekozen.
Maar over de vraag of een fotograaf auteursrecht heeft op
een foto (het vooraanzicht) van een schilderij, verschillen de
meningen. Sommigen stellen dat zo’n ‘platte’ foto geen eigen,
oorspronkelijk karakter heeft en dat het persoonlijke stempel
van de maker ontbreekt, waardoor er geen auteursrecht rust
op de foto. Anderen stellen echter dat de fotograaf nog allerlei
creatieve keuzes moet maken, zodat hij wel degelijk een beroep
op het auteursrecht kan doen. De Hoge Raad heeft hier echter
nog geen uitspraak over gedaan, zodat het antwoord op deze
vraag onduidelijk blijft.
15RECHT OP BEELD - PICTORIGHT JULI 2014
Ook musea lijken soms rechten te doen gelden op afbeeldingen
van kunstwerken. Sommige vragen behoorlijke bedragen voor
het leveren van beelden en verzoeken ook om naamsvermelding bij de foto alsof het om een auteursrecht zou gaan. Indien
een medewerker van het museum de foto heeft genomen, kan
het museum als maker van de foto aangemerkt worden en geldt
hetgeen hierboven is gemeld over het recht voor de fotograaf
ook voor het museum. Daarnaast heeft het museum echter niet
een soort eigen recht.
16PICTORIGHT - JUNI 2014

Download Report