SamenKerk november 2014 9 Uitgave van het Bisdom Haarlem - Amsterdam St. Franciscus van Assisi pagina 4 Caritas en Kerk pagina 8 Naastenliefde Inhoud Van de redactie In dit nummer 4 6 8 14 22 26 Van de redactie 3 St. Franciscus van Assisi 4 Geroepen om te Dienen 6 Caritas en Kerk 8 Ontmoeting en gebed in het stadion van AZ 10 Paters, Zusters en Beatles II 12 Naastenliefde in actie! 14 Het sacrament van het huwelijk 16 ’n Beetje crypto 18 Parels uit de schattengrot 19 Van onderop 20 Bisdombedevaart 21 De Zalige paus Paulus VI 22 Kerkwijding “Mozes en Aäron” Amsterdam 23 Kerkwijding van de Nieuwe Augustinus in Amsterdam 23 Vermeldenswaard 24 Kroniek en agenda 25 Jongerenpagina’s 26 Een stukje wijzer geworden 28 Gezinsdagen augustus 2014 t/m juni 2015 29 Personalia 30 Belicht 32 Colofon Samen Kerk is het informatieblad binnen het Bisdom Haarlem - Amsterdam en verschijnt tienmaal per jaar nummer 9 jaargang nr. 39 Verantwoordelijke redactie: Christel Kerssens-van der Pijl Wim Peeters, hoofdredacteur Redactieadres: Samen Kerk Postbus 1053, 2001 BB Haarlem Telefoon: (023) 511 26 60 Faxnummer: (023) 511 26 59 Giro 43509 E-mail: [email protected] Internet: www.bisdomhaarlem-amsterdam.nl Bij de voorplaat: Lampion St. Martinus en de Arme 2 Medewerkers: Marcel Poorthuis (Parels uit de Schattengrot) Hein-Jan van Ogtrop (Kerkengek) Mirjam Spruit - Borst (Catechese) Berry Klaassens Marius van der Knaap (Jongerenpagina’s) | SamenKerk | november 2014 Naastenliefde “Wat gij aan de minsten der mijnen hebt gedaan, hebt gij aan mij gedaan” (Mat. 25: 40). Deze woorden van Christus zijn tekenend voor de naastenliefde. Het thema van dit nummer van Samen Kerk. In dit nummer het verhaal van Sint Franciscus van Assisi, de grote heilige die zijn leven inzette voor de armsten van de samenleving. Ook vindt u een interview met Diaken Ron Thè. Samen Kerk sprak met hem over zijn pastoraat bij verstandelijk gehandicapten. Een boeiend en diepgaand interview. Verder bespreekt diaken Eric Sengers een toespraak van Paus Franciscus over de kerk en de naastenliefde. Verder in dit nummer: De laatste informatie omtrent de Diocesane Bedevaart naar Rome. Op 28 september was de kerkwijding van de St. Antonius van Padua (de Mozes en Aäron) in Amsterdam en 12 oktober werd de Nieuwe Augustinus ook in de stad Amsterdam gewijd. Beide kerkwijdingen vindt u in dit nummer terug. Op 19 oktober was de Zaligverklaring van Paus Paulus VI in Rome. Een levensbeschrijving en het verslag van deze bijzondere Paus vindt u op pagina 22. Abonnementsprijs: € 30,00 per jaar; buitenland: € 36,00 per jaar Abonnementenadministratie: (023) 511 26 40 Advertenties: Borgerpark Media Postbus 8027 6060 AA Posterholt Telefoon: (0475) 711 362 E-mail: [email protected] www.borgerparkmedia.nl Vormgeving/technische realisatie: Novente vormgevers, Lunteren De klok is weer verzet en dat betekent dat de dagen korter worden. Wij beginnen aan de laatste maanden van dit jaar. De advent staat weer voor de deur en daarom vragen wij uw bijzondere aandacht voor de Bisschoppelijke Adventsactie. Ook dit jaar zijn er weer verschillende bijzondere Projecten geselecteerd. Wij hopen natuurlijk dat u ook als teken van naastenliefde wilt bijdragen aan deze goede werken. < Redactie Samen Kerk Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming worden overgenomen. Van sommige teksten en illustraties is de herkomst niet te achterhalen. Verantwoordelijken kunnen reageren via bovenstaand adres. SamenKerk | februari 2014 | 3 St. Franciscus van Assisi St. Franciscus van Assisi Franciscus werd geboren als zoon van Petrus van Bernardone, een welgestelde lakenkoopman uit Assisi. In zijn jeugdjaren leefde Franciscus, volgens zijn eerste biograaf Thomas van Celano, als een wildebras: Hij zwierf met zijn kameraden door de stad en gaf veel geld uit aan feesten en kleding. Bekering Ontstaan van de orde Na een veldslag, tussen zijn geboorteplaats Assisi en de stad Perugia in 1202, werd Franciscus krijgsgevangen. Hij was toen ongeveer 20 jaar oud. Na een jaar kwam hij vrij maar was daarop lang en ernstig ziek. Weer aan de beterende hand werd Franciscus bijzonder getroffen door het leed van de melaatsen, die in zijn tijd volledig uit de samenleving werden verstoten. Volgens zijn Testament bracht God hem in hun midden en bewees hij hun barmhartigheid. Naar aanleiding daarvan bekeerde hij zich tot een leven van armoede, gebed en dienstbaarheid aan de armen, ontevreden over de leegheid van zijn leven. In het jaar 1208 gaf de abt van de Abdij van Monte Subasio het kerkje van Portiuncula in het dal bij Assisi in bruikleen aan Franciscus om het tot het centrum van zijn nieuwe beweging te maken. Visioen Later, in 1205, kreeg hij een visioen in het kerkje van San Damiano. Hij wist zich aangesproken door de daar afgebeelde Gekruisigde: ‘Franciscus, ga en herstel mijn huis’. Hij trok zich als een kluizenaar terug in de eenzaamheid en wijdde zich aan de melaatsen, het herstellen van kerkjes en aan het gebed. Zelf wilde hij de allerarmste zijn. Hij bedelde zijn dagelijks voedsel bij elkaar, daarvan delend met anderen die nog minder hadden dan hij. Vanaf dat moment werd zijn enige geliefde ‘Vrouwe Armoede’. Franciscus was het voorbeeld van verandering binnen het Christendom, waarbij de ontwikkeling van het individu en diens persoonlijke gaven en talenten van grote betekenis waren. Tegelijk hechtte hij grote waarde aan het behoren tot een groep gelijkgezinde gezellen, een broederschap, waarin men in elkaars noden en behoeften kan voorzien. 4 | SamenKerk | november 2014 Inde jaren 1219-1220 ontstonden er problemen in de broederschap. Franciscus, die in het Midden-Oosten verbleef, keerde daarom terug naar Italië en legde het ambt van ministergeneraal van de broederschap neer. Petrus Catani volgde hem op, en na diens dood broeder Elias Bombarone. Franciscus schreef intussen een nieuwe regelredactie die op 29 november door paus Honorius III met een pauselijke bul werd bekrachtigd. Op 24 september 1224 ontving Franciscus stigmata. Hij stierf op de avond van 3 oktober 1226. Op 4 oktober, de dag na zijn overlijden, werd het lichaam van Franciscus in een processie door de stad gevoerd naar de kerk van San Giorgio in Assisi, waar hij begraven werd. In dezelfde kerk sprak paus Gregorius IX twee jaar later zijn heiligverklaring uit. Op verzoek van de paus begon Elias van Cortona met de bouw van de Sint-Franciscusbasiliek boven zijn graf. De dag waarop de processie plaatsvond (4 oktober) werd gekozen tot zijn feestdag. In 1929 werd de dag van Sint-Franciscus tevens Werelddierendag. < SamenKerk | november 2014 | 5 Interview Ron Thè Geroepen om te Dienen Samen kerk mocht een interview hebben met Diaken Ron Thè. De diaken in ons bisdom die werkzaam is in een speciale vorm van Pastoraat. Hij is werkzaam in het Pastoraat onder mensen met een verstandelijke beperking. Diaken Thè. U bent werkzaam in een heel bijzonder categoriaal Pastoraat, wat was uw motivatie om juist voor deze vorm van pastoraat te kiezen? “Weet je, ik heb zelf nooit gedacht dat ik een diaken zou worden die zich bezighoudt op dit gebied. Het is voor mij een “wonder”. Er waren geen verstandelijk gehandicapten in familie totdat wij bij de geboorte van onze Jeffrey aan de lijve mochten ondervinden wat dit inhield. Bij de geboorte van een kind met een handicap, ben je in de praktijk veel met jezelf bezig, je emotionele verwerking, je verdriet, je angsten. Er gaan allerlei vragen door je hoofd, dus denk je niet zo gauw aan andere dingen. Wij kunnen nu zeggen: Wij zouden hem voor geen goud willen missen. Hij heeft ons zoveel geestelijke rijkdommen geschonken en ons zoveel geleerd. Zijn eenvoud, zijn overgave, tevredenheid, zijn warmte en liefde. Wat mij in de periode na de geboorte van Jeffrey het meest geraakt heeft is wel het feit dat er vanuit de parochie geen hulp was. Men wist blijkbaar gewoon niet wat te doen in ons geval. Wat kun je ook doen als er een gehandicapt kind geboren wordt? Het was een turbulente tijd. Uit de ervaringen die ik in deze periode mocht opdoen is gaandeweg mijn roeping vorm gaan krijgen.” Ziet u het werken met uw mensen als een voorrecht? “Ja absoluut. Ik voel mij uitverkoren dat ik met deze mensen mag werken. De dankbaarheid en de warmte die je ontvangt kun je bijna niet in woorden uitdrukken. De mensen zijn zelfs een voorbeeld voor mij geworden. Je hoort ze nooit klagen hoe hun situatie ook is. Het heeft mij getemperd in mijn eigen klagen. Toch moet ik ook eerlijk zeggen dat het werken met verstandelijk beperkte mensen ook een schaduwzijde heeft. Niet zozeer vanuit de mensen zelf maar vanuit de maatschappij en de overheid. Mensen met verstandelijke beperkingen hebben nauwelijks talenten om op zich te beroemen. Zij kunnen op economisch gebied, weinig bijdragen aan de samenleving. Zij “kosten” te veel geld en vormen een “belasting” voor de samenleving. Althans, dat denken veel mensen in deze tijd. En in tijden van bezuinigingen wordt er vaak rigoureus gesneden in de zorg. Ja, alles wordt tegenwoordig vanuit het economische perspectief beoordeeld. Puur vanuit de materiële kant, maar in dit geval is het niet allèèn goud wat blinkt. In mijn werk mag ik elke keer opnieuw de schatten van onze kerk ontmoeten, zoals St. Laurentius ze voorstelde: “de schatten van kerk.” “Al wat gij voor één van de geringsten hebt gedaan, hebt gij ook voor mij gedaan ” Een duidelijke boodschap en opdracht die Jezus heeft gegeven. Dat brengt mij op de kerk. Voor een diaken, maar ook voor de priesters en bisschoppen, ligt hier juist een prachtige mogelijkheid, maar de praktijk wijst uit dat hier nauwelijks gebruik van wordt gemaakt. Een diaken moet zich niet louter bezighouden met financiële kant, met de PCI, de liturgie en het bestuur van een parochie, maar ook met deze groep zwakkeren. Diaconaat is heel breed terrein. Helaas zijn er in de praktijk praktisch geen van de diakens priesters en bisschoppen daadwerkelijk betrokken bij de geestelijke zorg voor mensen met verstandelijke beperkingen en hun familieleden. Terwijl dienstbaarheid en nabijheid juist erg nodig zijn. En alles gebeurt vanuit de zuivere eenvoud. Je hebt geen dure woorden nodig. Ik vind dat Paus Franciscus hier een goed voorbeeld heeft gegeven. De eenvoud is een van zijn voornaamste kenmerken. U bent ook betrokken bij Geloof en Licht Nederland. Een wereldwijde organisatie voor mensen met een verstandelijke beperking. Kunt u hier iets meer over vertellen? “Geloof en Licht is de Nederlandse tak van de Katholieke Internationale organisatie Faith and Light – Foi et Lumière. Deze is in 1971 in Lourdes ontstaan, gesticht door Jean Vanier en Marie-Hélène Mathieu. Foi et Lumière bestaat uit gemeenschappen van ouders en 6 | SamenKerk | november 2014 vrienden rond mensen met verstandelijke beperkingen die het hart van elke gemeenschap zijn. Geloof en Licht is zich sinds haar oprichting meer en meer bewust geworden van haar specifieke roeping in de Kerk en Wereld, alsmede van haar oecumenische zending. Geloof en Licht gelooft dat de zwakke en gehandicapte mens een bron kan worden van eenheid in de maatschappij en in de kerk en ook tussen de religies en de volkeren. Mensen met verstandelijke beperkingen kunnen juist door de uitstraling van hun armoede en kwetsbaarheid, de inspiratiebron zijn voor christenen van verschillende gezindten binnenleiden in de zaligspreking van de armoede van geest, die het hun mogelijk maakt de Geest van God terug te vinden. Er in totaal zes gemeenschappen in Nederland. In ons bisdom is er ook een afdeling van Geloof en Licht onder de naam “De Zonnestraaltjes” . Onder leiding van pastoor Niesten komen wij elke tweede zondag van maand bijeen in de Pastoor van Ars kerk. Ik wil de lezers van Samen Kerk dan ook oproepen eens kennis te komen maken met Geloof en Licht. Wij hebben altijd vrijwilligers nodig. Hard nodig mag ik wel zeggen, Geloof en Licht draait volledig op giften van de gelovigen. Het werken met en voor deze vergeten groep mensen geeft je iets wat met geen goud te kopen is. Oprechte liefde en genegenheid en de warmte die je terugkrijgt. Als blijk van hun dankbaarheid. ” < Voor meer informatie over geloof en licht verwijs ik u naar de website: www.geloofenlicht.nl of www.faithandlight.org of neem contact op met Diaken Thè [email protected] SamenKerk | november 2014 | 7 Kerk en naastenliefde Item Caritas en Kerk De naastenliefde, de caritas, is een belangrijk element in het doen en denken van Paus Franciscus. Maar caritas is ook een organisatie in de kerk. In de parochie is dat de Parochiële Caritas Instelling PCI. Internationaal is dat Caritas Internationalis: een samenwerkingsverband van nationale caritasorganisaties dat wereldwijd hulp verleent waar nood is. Op 16 mei 2013 hield Paus Franciscus een toespraak voor de medewerkers van Caritas Internationalis. Delen van deze toespraak vindt u vertaald (uit het Engels) hieronder. Wij kunnen ons de vraag stellen in hoeverre wij in onze geloofsgemeenschap deze accenten ter harte nemen. Zonder naastenliefde is er geen kerk. En de Caritasorganisatie is de kerkelijke institutie van liefde, waar de kerk zichzelf institutionaliseert in caritas. Daarom heeft caritas een dubbele dimensie: een dimensie van handelen, van ‘sociaal handelen’ omdat het ‘sociaal’ handelen is in de breedste zin van het woord, en een mystieke dimensie, namelijk betrokken in het hart van de Kerk. Caritas is de zorg van de kerk voor de mensen, de zorg van de moederkerk voor haar kinderen. Het drukt haar tederheid en nabijheid uit. Caritas is direct. Het is de liefde van de moederkerk die verbindt, zorgt en liefheeft. In deze zin zou ik zeggen dat de caritasorganisatie de institutionele getuige van de liefde van de Kerk is. de dag is de mensheid, de menselijke persoon in gevaar. Het lichaam van Christus is in gevaar. Wees Waakzaam! Want voor ons zijn alle mensen, in het bijzonder de gemarginaliseerden en zieken, het Lichaam van Christus. Het werk van de caritasorganisatie voor met name de armen moet hierop betrokken zijn. Er is een onevenwichtigheid in financiële investeringen wat een grote tragedie is en er zijn grote internationale conferenties over om dat op te lossen. Maar als mensen van de honger sterven, sterven door ziekte, dan is de reactie: “Moge God je helpen!”. Onze beschaving is in de war geraakt en in plaats van de schepping zo te maken zodat mensen gelukkiger en betere beelden van God kunnen worden - wat de opdracht is die we hebben - wordt de schepping zo behandeld om een ‘wegwerpcultuur’ te vormen. Als het niet bruikbaar is, gooi het bij het afval: kinderen, ouderen en hier zien we heimelijk euthanasie binnensluipen - en degenen die het meest gemarginaliseerd zijn. Dat is de crisis waar we doorheen gaan. De zorg. Het beeld dat in me opkomt is dat wat op zoveel schilderijen is uitgedrukt: de hulp van vrouwen aan de gewonden op het slagveld. Soms is een situatie dusdanig dat wat er gedaan moet worden simpelweg het neutraliseren is van dat wat verkeerd is. Mensen zijn hongerig, geef ze eten. Daarna kunnen we zien hoe we ze verder kunnen brengen maar... op het moment hebben we een noodgeval. Ze zijn gewond, genees ze. Dit is een culturele oorlog, die vele gewonden langs de weg laat liggen. En de zorg van de Moederkerk is genezing. Op dit moment kunnen we deze arme man niet verder brengen, we kunnen hem nu wel genezen. Iemand is aan het sterven. Daarom: geef hem eerste hulp, de zorg van de kerk. Geef hem daarna de zorg om verder te komen. Vooruitgang en ontwikkeling. Ontwikkeling is dat God in mensen tot bloei komt en wij zouden daartoe moeten helpen. Ik moet denken aan Don Bosco, zie pastoor was van een parochie in tijden van grote crisis. Er was veel armoede en veel jongeren, die natuurlijk hongerig waren, zwierven over straat, ze leerden zich slechte gewoontes aan en eindigden als criminelen. Hij zag dit en zei: we moeten deze mensen helpen. Toen begon hij ambachts- en handelsscholen. Het idee van vooruitgang: geef mensen de middelen om hun levensonderhoud te verdienen. Spiritualiteit. De basis van de spiritualiteit van Caritas is jezelf te geven, om buiten jezelf te treden, en om onophoudelijk ten dienste te staan van degenen die aan de rand van de samenleving leven. Jezus zal niet tegen ons zeggen - als we voor Hem staan - ‘gefeliciteerd, kom binnen omdat je zoveel gestudeerd hebt, een succesvol leven hebt gehad, en veel weet over theologie en zo’. Nee, dat is allemaal mooi maar wat hij zal zeggen is: ‘ik was hongerig en jij gaf me eten, ik was in de gevangenis en je kwam bij me, ik was ziek en jij bezocht me, ik was alleen en jij begeleidde me’. De spiritualiteit van caritas is de spiritualiteit van tederheid, en we hebben het begrip tederheid uit de kerk gehaald. In bepaalde gevallen leidt onze ‘ernst’, zoals dat staat tegenover pastorale zorg, er toe dat we dit begrip kwijtraken wat juist de ‘moederlijkheid’ van de Kerk is. En het begrip tederheid is voor mij de lijn waarnaar de spiritualiteit van caritas moet verwijzen: de tederheid van de kerk herontdekken. De Kerk kwam altijd op het verkeerde spoor als ze zichzelf te serieus nam en vergat te zorgen en teder te zijn. De spiritualiteit van caritas gaat in die richting. < Tijdens de bisdomreis naar Rome is Vier zaken hebben een onuitwisbare indruk op me gemaakt: een bezoek aan Caritas Internationalis voorzien, meer informatie bij de De crisis. We leven in een tijd van zeer diepe crisis. Deze crisis is niet alleen economisch, wat een onderdeel ervan is. Het is niet alleen cultureel, wat een ander aspect is. Het is ook niet alleen een geloofscrisis. De crisis is dat mensen lijden onder de gevolgen van deze instabiliteit. Vandaag 8 | SamenKerk | november 2014 Dienst Caritas [email protected] SamenKerk | november 2014 | 9 Woord van de bisschop Ontmoeting en gebed in het stadion van AZ ‘The world is on fire...’ Met deze woorden beschreef de Amerikaanse zender CNN de huidige situatie in de wereld. De Oekraïne crisis, ISIS in het Midden Oosten, terreur en honger in Afrika, miljoenen mensen op de vlucht, Gaza, Afghanistan, Noord Korea, atoomstrijd met Iran, spanning tussen Japan en China, en wat al niet meer. Als je daar de vele natuurrampen, epidemieën en economische crises bij optelt, dan kan de moed je in de schoenen zakken. Gelukkig mogen we dit alles zien met de ogen van het geloof. Hoe moeten we dit alles duiden? Als Jezus spreekt over de toekomst van de wereld, dan sust Hij z’n leerlingen niet in slaap, maar geeft een reëel beeld. Naarmate de geschiedenis vordert, voorzegt Hij, zul je niet zien dat de wereld langzaam verandert in een paradijs, maar integendeel dat de worsteling tussen goed en kwaad heviger wordt. Hij gebruikt het beeld van tarwe en onkruid die samen opgroeien tot de oogst. Als het einde nadert, zal het Licht scherper worden, maar ook de schaduwen dieper, tot alles z’n climax bereikt en God zelf redding zal brengen. De Schrift spreekt over een drievoudige komst van de Heer. Ooit kwam Hij in eenvoud en verborgenheid in Bethlehem. Bij het einde van de wereld zal Hij komen in macht en majesteit en het oordeel spreken. Maar er is nog een belofte van een komst in de kracht van de Geest. De profeten Joël en Jesaja verhalen het in grootse visioenen. Ook in katholieke profetische traditie is dit een veelvuldig thema. In zulke “laatste tijden” leven we, zei recentelijk de paus in een preek. Niet het einde van de wereld, maar van een tijdperk. De storm is opgestoken en zal kerk en wereld zuiveren, die steeds verder wegzakt in verwording, rampen en oorlog. Maar ook Gods Geest zal aanzwellen tot een storm, zodat ieder z’n eigen hart ziet in Gods Licht. Het is zaak ons door bekering, gebed en sacrament voor te bereiden op de dingen die komen gaan. komt ons met een liefde en barmhartigheid tegemoet die geen grenzen kent. Nóg is het tijd van barmhartigheid. De hoogste tijd om God volop in ons leven toe te laten. Om op de knieën te gaan, vergeving te vragen en Hem met aandrang te vragen orde te scheppen in ons eigen leven en in onze wereld. De bekende Amerikaanse evangelist Billy Graham (inmiddels 95) heeft hiertoe kortgeleden met kracht opgeroepen: “De huidige wereld wordt meegesleurd in een historische vloedgolf, die ‘out of control’ is... Tenzij de leiders van de naties tot God terugkeren in gebed, zullen al hun plannen falen, zoals de plannen van hen die de toren van Babel bouwden. Er is slechts één kracht beschikbaar om de loop van de gebeurtenissen te wijzigen, en dat is de kracht van gebed door God vrezende en in Christus gelovende mensen”. Gebed met en rond Maria, voeg ik er als katholiek aan toe. Voorafgaand aan de komst van de Geest, zegt de Schrift, bleven de leerlingen eensgezind volharden in het gebed “samen met Maria, de Moeder van Jezus”. Zij is, in de woorden van Johannes Paulus II de “spirituele Moeder van de gehele mensheid”. Paus Franciscus valt hem bij: “Een kerk zonder Maria is een wees”. Haar taak is het om de liefde van de Vader, en de Zoon met zijn Kruis terug te brengen in onze verweesde wereld, en met en voor ons “een nieuw Pinksteren” af te smeken. < Een concreet initiatief Daarom is dit bovenal een tijd voor een geestelijke ‘opwekking’, om maar eens een reformatorische term te gebruiken, en voor een gebedsstorm om Gods Geest over onze gewonde wereld af te roepen. Dat is wat een initiatief vanuit enkele protestantse kerken beoogt. U heeft er wellicht van gehoord. Het plan is om tegen kerstmis (13 december) christenen van alle denominaties – katholiek, protestant, orthodox – samen te brengen in het AZ stadion in Alkmaar om samen kerst te vieren in een groots evenement, en getuigenis te geven dat God bestaat, liefde is, en in Jezus mens geworden. Dat er in Hem verlossing en vergeving is voor iedere mens, en dat door zijn Geest wonderen kunnen gebeuren in ons persoonlijk leven en in onze wereld, als we daarom vragen. Ieder die gelooft, maar ook wie twijfelt en op zoek is naar God, is van harte welkom en zal zegen ontvangen. Bekende artiesten en sprekers hebben hun medewerking toegezegd. Ook zelf heb ik dat gedaan, en ik nodig u van harte uit dat ook te doen door uw aanwezigheid. Wat moeten we doen? Het is geen tijd meer om alleen toeschouwer te zijn, en onze hoop te stellen op politici en wetenschappers. Eerst en vooral moeten de harten van de mensen veranderen. Daar wordt primair de strijd tussen goed en kwaad gestreden. Daarvoor is Christus gekomen, om harten te helen en zonden te vergeven. Velen zijn innerlijk gewond door de zonde. De Heer weet dat en 10 | SamenKerk | november 2014 Bisschop Jozef Marianus Punt SamenKerk | november 2014 | 11 Kerkengek De bedoeling van deze serie artikelen is om aandacht te besteden aan de verbeelding van de Bijbel (met name van het Oude Testament) in de kerkelijke architectuur. We behandelden al menige kerk in binnenen buitenland. Ook in ons eigen bisdom zijn interessante kerken: de uwe? Is er ooit een boekje over verschenen? We zijn geïnteresseerd. Vandaag weer oostwaarts van Hoorn gereden. Nu naar Oosterblokker waar de Beatles waren! Het Beatlesmonument Paters, Zusters en Beatles II Kerken en bijzondere monumenten in Oosterblokker Een vorige keer bezochten wij Westerblokker, een dorp met een vrome geschiedenis: we troffen de resten aan van maar liefst twee belangrijke middeleeuwse kloosters. Nu gaan we op weg naar het een eeuw jongere (12e-eeuwse) Oosterblokker. Als we de slingerweg volgen die de overgang van Wester- naar Oosterblokker vormt staat er rechts een bijzonder monument. Een uniek monument De oude Pancratiuskerk (cultureel centrum) Aan de ingang van het dorp treffen we rechts een uniek monument aan: het Beatlesmonument. Het is een heel contrast: de herinneringen aan de engelachtige zang van de zusters in Westerblokker en de herinnering aan de ruige sound van de gewone jongens uit Liverpool! U verwacht het misschien niet in deze rubriek, maar toch is het goed even aandacht te besteden aan een uniek gebeuren in 1964. De beroemdste popgroep ter wereld, The Beatles (die slechts éénmaal optrad in Nederland) deed dat hier. Dat was tijdens hun eerste wereldtournee op 6 juni 1964. Nadat ze die dag hun legendarische rondvaart door de Amsterdamse grachten hadden gemaakt, togen ze naar Blokker. Daar gaven de Beatles in Veilinghal ‘Op Hoop van Zegen’ twee unieke optredens. Het middagconcert was niet uitverkocht, maar ’s avonds was de hal met z’n 7500 fans tot de nok toe gevuld. Beide keren speelden ze slechts 25 minuten. ‘I saw her standing there’ was het spetterend openingsnummer. Andere nummers: All my loving, I want tot hold your hand, She loves you, Twist and shout, Long tall Sally, Roll over Beethoven en Can’t buy me love. John, Paul, George en drummer Jimmy Nicol, die de zieke Ringo verving zetten de tent volledig op zijn kop. Het publiek was uitzinnig. ‘Meisjes barstten in tranen uit, schudden met hun hoofd en gilden als bezetenen. Jongens klommen op elkaars schouders, rukten hun hemd open en kronkelden over de vloer’, aldus dagbladjournalist Paul van Beckum. Dit was nog nooit vertoond in Nederland! Na de concerten in Blokker ging de wereldtournee verder naar Hong Kong en Sydney. In 1999 werd een door Harma Heikens (1963) uit Groningen ontworpen monument onthuld. De stichting die het project lanceerde werd hartelijk gelukgewenst door Paul McCartney. In het perkje bij het monument, tegenover de plek waar het optreden plaatsvond, zijn rozen geplant die de naam Yesterday dragen. Interieur naar het altaar toe De O.L.V. Visitatiekerk Als we, de Beatles de Beatles latend, het dorp inrijden hebben we verderop zicht op de oude St. Pancratiuskerk die in de verte ligt. Voor we daar aankomen wordt ons oog getroffen door een iets bescheidener kerk aan onze linkerhand: de katholieke kerk van O.L.V. Visitatie. Het is een ontroerend fraai kerkje van Molkenboer (dezelfde die tien jaar later de voormalige R.K. St. Michaëlskerk in Westerblokker zou gaan bouwen). De Oosterblokkerse kerk werd in 1845-1846 opgetrokken. Cuypers was geen fan van de bouwmeester Molkenboer die op vele plaatsen kwistig zijn kerkjes rondstrooide. Maar dit is een aandoenlijk gebouw. Een gezellig torentje siert de voorgevel en van binnen is het Het raam met Maria en Elisabeth helemaal een verrukking; je voelt je er veilig en geborgen. Ook de naam van de kerk ‘Onze Lieve Vrouw op bezoek’ (bij Elisabeth uiteraard) is huiselijk. Een mooi raam beeldt dat uit. De lichtblauwe gewelven zijn laag en bescheiden. De kerk heeft een hoofdaltaar uit 1902 en uit de oude Communiebank zijn fraaie voorstellingen genomen die aan de koorbalustrade gehangen zijn. Zo kun je de Ark van Verbond en de Mannazoekers in het midden goed zien. Bepaald heel waardevol zijn de sprekend gebeeldhouwde kruiswegstaties van H. van der Geld. Het lijkt wel of hij de stoere westfriezen van hier als model heeft genomen. Afscheid Uit deze twee artikelen bleek wel: er is in Blokker meer te zien dan u denkt! Dank aan de mensen die de met veel fantasie uitgezette Cultuur Historische Route bedachten. Naast de kerken en kloosterresten vonden we zo het Beatlesmonument en het uit 1969 daterende bronzen stierkalf. Toen het in 2008 gestolen werd was het dorp in diepe rouw. Des te groter de vreugde toen het 2010 weer werd teruggevonden. In de Bijbel heeft een stierkalf een slechte naam. Hier niet: het symboliseert de jeugdige kracht van het dorp! < Een echte oude kerk Verder doorrijdend komen we bij de eerder gesignaleerde Middeleeuwse aan Sint Pancratius toegewijde kerk. Hoewel het een volmaakt bouwwerk met een toren uit 1450, een schip uit 1475 en een ruim dwarspand uit 1525 gebruikt de protestantse gemeente van Blokker en omstreken toch liever de kleinere 19e-eeuwse kerk (met middeleeuwse toren) van Westerblokker. Binnenin fraaie houten gewelven met oude beeldjes van de vier evangelisten en meerdere (!) grafstenen uit de 12e eeuw van rode Bremer zandsteen. Een kruiswegstatie Zie: ‘The Beatles in Holland’ Walburgpers 2014 blz. 125-154 Exterieur van de O.L.V. Visitatiekerk 12 | SamenKerk | november 2014 SamenKerk | november 2014 | 13 Adventsactie Adventsactie 2014 Naastenliefde in actie! Tien adventsactie projecten Ook dit jaar zijn er weer tien projecten uitgekozen waar de vas- nen voorzien. Deze bedrijfjes tenactie extra aandacht voor vraagt. In hun grote verscheiden- zullen zich organiseren op basis heid hebben de projecten een ding gemeen: hoop geven voor de van de ’economie van gemeen- toekomst. schap’: de winst uit de onderneming wordt met de gemeenschap Vreedzaam samenleven in Bethlehem. bijzonder onderwijs- Advent - de weken voorafgaand aan Kerstmis - is de periode van verwachting, van uitzien naar een nieuw begin, naar God die mens wordt. Een periode van hoop. Juist in deze hoopvolle tijd wil de Adventsactie een vuist maken en deze hoop ook doorgeven. Dit doet de Adventsactie door kleinschalige ontwikkelingsprojecten te steunen. Grote idealen worden concreet in kleine daden van naastenliefde onder het motto: Groot denken. Klein doen. Beate Gloudemans is campagneleider van de Adventsactie: “Met Adventsactie geven we mensen ‘daar’, die moeten leven in moeilijke, mensonterende omstandigheden, via kleinschalige projecten hoop op een betere toekomst. Duizenden mensen ‘hier’ komen vrijwillig in beweging voor anderen, ze voelen zich geraakt en ondernemen actie om mensen ver weg te helpen. Het zijn gepassioneerde mensen die hun leven in dienst stellen van anderen en die hun talenten inzetten voor hun diepste overtuiging: dat we één grote mensenfamilie vormen en elkaar dus niet mogen loslaten.” Force for good Zo bezien is de katholieke kerk een ‘force for good’ in de wereld. Duizenden mensen in Nederland spannen zich belangeloos in om mensen in de hele wereld te helpen met hun ontwikkeling. Beate Gloudemans: “Onze Nederlandse katholieke kerk is altijd sterk geweest in de missie. Dat zijn we nog steeds! We willen graag mensen helpen wereldwijd, maar we willen nog liever dat zij leren om zichzelf te helpen. We geloven in de betrouwbaarheid van het kerkelijk netwerk: we weten wie we kunnen aanspreken. Onze projecten komen overigens ten goede aan iedereen, ongeacht hun geloof, want ook dat hoort bij kerkelijk ontwikkelingswerk: het staat open voor alle mensen in nood.” Adventsactie werkt aan missie en ontwikkeling: “Missie omdat we onze inspiratie putten uit het Evangelie van het Mens geworden Woord. Ontwikkeling omdat het Woord gedaan moet worden: door mensen die geven om elkaar. Hier én daar,” aldus Beate Gloudemans. “Ik heb het geluk dat ik mijn bezieling in daden kan omzetten en daarmee anderen verder kan helpen. Christen-zijn betekent voor mij ‘op weg zijn’ en daarbij Christus als leidraad volgen. Het katholieke geloof en de enorme rijkdom ervan inspireren mij steeds opnieuw. Het geloof reikt me diepe wijsheid en kennis aan over wie ik ben als mens, maar het laat me ook voelen hoe geliefd we zijn en dat God wil dat alle mensen gelukkig zijn. Ik voel me gezegend dat ik daaraan via Adventsactie kan bijdragen.” < Beate Gloudemans, campagneleider Adventsactie 14 gedeeld. programma : “Leven in het Heilig Land: verschillen respecteren”. Dankzij dit onderwijsprogramma wordt er gebouwd aan een Egypte. Veilig op weg... nieuwe generatie Westbankbewoners, die open staan voor elkaar Volgens de Wereldgezondheids- en die respectvol met andere religies omgaan. Het helpt religieus organisatie is circa tien pro- extremisme te beteugelen én het bevordert het gemeenschapsge- cent van de Egyptische bevol- voel in dit geïsoleerde gebied. king gehandicapt. Dat zijn maar liefst 8,5 miljoen mensen! Adventsactie wil een helpende hand reiken aan het “Gezegende Roemenië. Wij willen naar school! Xavier de Carmantrand en Catherina Troiani-tehuis” . Dit tehuis biedt onderdak én ontwikke- zijn team zorgen ervoor dat de Roma-kinderen naar school kun- lingsmogelijkheden aan meisjes en vrouwen tussen de 7 en 40 jaar nen. Zij betalen hun schoolgeld én de kosten voor een warme met verschillende fysieke en verstandelijke handicaps. maaltijd tussen de middag. Dit team begeleidt de kinderen bij hun huiswerk, waardoor zij hun school willen afmaken. Daarmee Guatemala. Voedsel en onderwijs voor de armste families. hebben zij een beter toekomstperspectief. Padre Felipe Caal en de leden van zijn parochieteam willen de mensen van Tucurú steunen. Ze willen de emancipatie van Maya- Bolivia. Een veilig thuis in de grote stad. Pater Theo vrouwen verder helpen. Raaijmakers is erg begaan met de straatkinderen in Cochabamba. Hij is directeur van twee huizen: Casa Ana Maria en Casa Veilig naar school in Kenia. De mensen in Migumomiri vragen Jerusalén. Deze huizen bieden meer dan 55 jongeren tussen de goed onderwijs voor hun kinderen in een veilige, schone omge- 14 en de 24 jaar een veilig thuis. Pater Theo leert hen op eigen ving. Adventsactie wil hen graag helpen. We willen goede, veilige benen te staan. De jongeren moeten studeren, werken én geld klaslokalen laten bouwen, voorzieningen laten aanleggen zoals sparen voor hun toekomst. De jongeren die geld verdienen, schoon drinkwater en we willen een betere hygiëne bereiken dragen ook bij aan de onkosten van het huis. Zo ontwikkelen ze door deugdelijk sanitair te installeren. Daarmee krijgen de kinde- financiële verantwoordelijkheid. ren van Migumomiri een kansrijker toekomstperspectief. Burkina Faso. Zandmannetjes naar school. In het straatarme Togo. Een stralend, gezond gebit. In de stad Kpalimé loopt een Burkina faso werken naar schatting 20.000 kinderen - ‘zandman- uniek project: een schoolartsen- en consultatiebureaudienst voor netjes’- in de goudmijnen, vaak onder erbarmelijke omstandighe- de schoolgaande jeugd. Dit jaar concentreert het consultatiebu- den. Adventsactie wil de bouw van een middelbare school onder- reau zich op de gebitten van de kinderen. Met de bijdrage van steunen, zodat de kinderen zichzelf kunnen ontwikkelen en een Adventsactie wil het consultatiebureau tandenborstels en tand- vak kunnen leren. pasta uitdelen op 55 basisscholen. De kinderen leren dan meteen hoe ze hun tanden moeten poetsen. Tandartsen en mondhygiënis- Cuba. Een economie van ten gaan alle scholen langs. gemeenschap. Adventsactie wil een aantal ondernemende Vietnam. Zorg voor eenzame ouderen. De katholieke gemeen- Cubanen de gelegenheid geven schap in Saigon trekt zich het lot aan van de allerarmste, zieke om in een Spaanstalig land een ouderen. Ook deze uiterst kwetsbare mensen hebben immers opleiding te volgen. Met de kennis recht op een menswaardig bestaan. Adventsactie wil daarom een die zij opdoen, kunnen de deelne- voor Vietnam uniek initiatief steunen van de katholieke kerk in mers bedrijfjes opzetten waarmee Saigon. Het gaat om de bouw van een verzorgingstehuis waar ze in hun levensonderhoud kun- vrijwilligers zieke, alleenstaande ouderen kunnen verzorgen. Adventsactie Steun Adventsactie In de weken voorafgaand aan Kerstmis, werft Adventsactie fondsen voor tien kleinschalige U kunt uw bijdrage overmaken op rekeningnummer NL89INGB0653100000 ten name van Adventsactie, Den Haag. U kunt uw dona- ontwikkelingsprojecten. Meer weten? Kijk op www.adventsactie.nl tie ook via de website overmaken. Zie www.adventsactie.nl en kies voor de knop ‘Wilt u helpen?’ | SamenKerk | november 2014 SamenKerk | november 2014 | 15 Catechese Dit geld overigens ook voor positieve ervaringen zoals bijvoorbeeld bidden. Het is makkelijker of gaat sneller als we zelf bidden, maar het is zoveel beter als we ze helpen om het ook zelf te doen. Het sacrament van het huwelijk: de opvoeding van kinderen: een geschenk en een uitdaging Lilian Pennings (39 jaar, getrouwd, moeder van vier kinderen): Open hart en huis In de vorige Samen Kerk is gesproken over het sacrament van het huwelijk. In het huwelijk beloven man en vrouw God te dienen, door speciaal een ander schepsel van Hem lief te hebben en te eren en hun hart en huis open te stellen voor anderen, in de eerste plaats voor kinderen. Het katholieke huwelijk is een eigen unieke roeping, naast het priesterschap en het religieuze leven, om je leven te geven aan God en de ander. Het gezinsleven en werkende leven is een middel waardoor je meer mens mag worden en mag groeien naar God toe. Met name door trouw te zijn in de dagelijkse zorg en plichten die je op je genomen hebt , ze goed en met liefde te doen. Dat geldt heel speciaal bij het ontvangen en opvoeden van kinderen. gevlochten in mijn moeders schoot. Dank voor het ontzagwekkend wonder dat ik ben, voor het wonder van uw werken; hoe ga ik U ter harte” (Psalm 139, 13 en 14) . Het is goed om deze woorden uit de Bijbel tot ons te nemen in deze tijd, die gekenmerkt wordt door een spreken over kinderen in de trant van “kinderen nemen”, een tijd van veel eenoudergezinnen en/of gescheiden ouders en een tijd waar kinderen vaak als obstakel of last worden gezien bij de zelfontplooiing van mensen. Hoe voed je kinderen in deze tijd goed op? Hoe voed je ze gelovig op? Dat is voor veel ouders een enorme uitdaging. Peter van Hoof (45 jaar, getrouwd, vader van vier kinderen): Geschenk van God Als we de Bijbel lezen, wordt duidelijk dat elk kind vanaf het prille begin een wonderbaar geschenk van God wordt gezien: “U hebt mijn nieren geschapen, mij samen- Tips voor een goede (gelovige) opvoeding Hierover wil ik graag onze paus Franciscus aan het woord laten, evenals een vader en een moeder. Paus Franciscus: Speel met kinderen Dit artikel is een onderdeel van een reeks in Samen Kerk over de sacramenten. Tijdens zijn leven sprak Jezus met mensen, velen van hen genas Hij en ontvingen een nieuw perspectief. In de sacramenten wil Jezus bij ons zijn en daarom kunnen we in de sacramenten Jezus op bijzondere wijze ontmoeten en van Hem de kracht ontvangen voor onze levensweg. Dit veronderstelt van onze kant wel geloof, zodat Hij ons in de sacramenten werkelijk kan bijstaan. Kortom: Welke sacramenten zijn er en wat betekenen ze? En wat is de relatie met het dagelijkse leven? Deze keer staat het sacrament van het huwelijk (deel II) centraal, en speciaal de zorg en opvoeding van kinderen. is moeilijk voor ouders die vroeg gaan werken en pas thuiskomen als hun kroost al slaapt. Het is moeilijk, maar het is te doen” (Bron: www.rkk.nl). Kortom, het advies van de paus is: Neem de tijd voor kinderen! Onlangs stelde een journaliste aan paus Franciscus de vraag “Wat is het recept voor geluk?” Paus Franciscus gaf 10 ingrediënten voor een gelukkig leven, waaronder het punt “Speel met kinderen”. De paus zegt hierover: “Het consumentisme bracht ons de angst om een gezonde vrijetijdscultuur te verliezen: lezen; van kunst genieten. Tegenwoordig hoor ik weinig biecht, maar in Buenos Aires hoorde ik veel biecht en aan jonge moeders die kwamen vroeg ik: “Hoeveel kinderen heb je? Speel je met hen?” Dat is een vraag die men niet verwacht, maar dat was een manier om te zeggen dat kinderen de sleutel zijn van een gezonde cultuur. Het 1. Nederigheid. Het valt me op dat ik (net zoals veel anderen) door mijn kinderen en opvoeding geconfronteerd wordt met tekortkomingen in mezelf. Mijn tip is dan ook om deze eerlijk te erkennen en er (biddend) mee op weg te gaan. 2. Preach what you teach. Onze kinderen leren het meeste als wij hetgeen we willen leren ook voorleven, dat geldt bijvoorbeeld ook ten aanzien van bidden en naar de kerk gaan. 3. Zelf ervaren. Ik heb de neiging om onze kinderen te willen beschermen voor negatieve ervaringen als verdriet, pijn en teleurstellingen. Maar ik weet dat het juist belangrijk is om ze de kans te geven om deze ervaringen mee te maken en te doorleven, om juist dan naast ze te staan en ze te ondersteunen. 1. In ons gezin wordt er gemakkelijk over ons geloof gesproken. Zowel bij lastige vragen maar ook bij dingetjes die onze kinderen op school tegenkomen. Vraag je maar af wat Jezus in een bepaalde situatie zou doen? Ieder kind heeft een favoriete heilige. Samen bidden we iedere avond tot deze heilige. Probeer geloven niet alleen iets van de zondag te laten zijn, maar integreer het in het leven van alledag. 2. Kinderen doen niet wat jij zegt, kinderen doen wat jij doet. Hiervan uitgaande is onze gelovige levenshouding van groot belang. Als wij in ons leven met Jezus op pad gaan en ons doen en laten hiermee laten corresponderen, leggen wij een belangrijke geloofsbasis in de harten van onze kinderen. 3. Ons geloof beleven met andere gelovige gezinnen is behalve voedend ook erg gezellig. Ga eens met de kinderen naar een gezinsdag bij de Blauwe Zusters in Heiloo. Ook bezoeken wij sinds een aantal jaren de Celebrate Conferentie. Een fantastische week in de zomervakantie waar ouders én kinderen veel genade ontvangen. Kortom, als je je kinderen iets mee wilt geven op het gebied van het geloof, is het het beste om je eigen geloof te (blijven)verdiepen. Zo leef je wat je zegt en ben je beter in staat om bijvoorbeeld moeilijke vragen van kinderen te beantwoorden. Tenslotte, God roept alle mannen en vrouwen op tot geestelijk moederschap en vaderschap. Dus ook als je geen kinderen hebt, kun je toch voor velen een vader of een moeder zijn. < Mirjam Spruit 16 | SamenKerk | november 2014 SamenKerk | november 2014 | 17 Puzzel Parels uit de schattengrot ’n beetje crypto Oplossing opsturen naar het redactiesecretariaat Samen Kerk, Postbus 1053, 2001 BB Haarlem Horizontaal 1. Dat doen de Pieten voor Sinterklaas? 7. Versterken met behulp van de wind 9. Frans woordje in Engeland, dat is aardig 10. Watermeisje in Duitsland? 11. Deel van het hoofd, waar je ‘s avonds in valt 13. Liggen op die plank de godsdienstigen? 14. Klinkt als een aanvoerder die ziek is 15. Een optisch hulpmiddel om op te zitten 17. Een ondeskundige plaats 18. Uw lichaamsdeel aan de telefoon krijgen? Dat siert u 19. Jagen op spoken is toch heel saai Verticaal 2. Het eerste stuk in de rivier kun je opdrinken 3. Als je goed met de boot overweg kan, brengt het je voorspoed 4. Een fijngevoelige bijter? 5. Met het OV geld ophalen? 6. Een ingepakt hoogfeest? 7. Geluidsapparatuur die vanzelf speelt 8. Vissen die later komen om bij te leren 11. Je hoort de slang reeds bij de bladvezels 12. Vader wordt geplaagd op de markt 16. Onze gast in het theater 17. Klinkt als een blij bestaan KRO-NCRV Het is altijd een leuke sport om te kijken waarin KRO en NCRV verschillen. Zoals bekend bestaan er studies naar bedrijfscultuur, waaruit blijkt dat protestantse organisaties graag afspraken vastleggen en formele richtlijnen hanteren. Katholieke organisaties zijn ondoorzichtiger en vaak is het achter de schermen de juiste personen kennen daar belangrijker. Meer concreet is de KRO / RKK graag met rituelen en folklore doende – de weg naar Compostella is inmiddels een soort religieuze Kalverstraat – , terwijl de NCRV met bijbelse verhalen verrassend creatief uit de hoek kan komen. Dat zie ik de Roomse programmamakers nauwelijks doen. De gave van het woord lijkt nu eenmaal een protestants talent terwijl de gave van het beeld de Romana kenmerkt. Zo tref ik nu weer op mijn buro twee boekjes aan: Allemaal vrouwen, en Allemaal mannen. Beide samenwerkingsprojecten tussen het NCRV-programma Schepper & Co, Nederlands Bijbelgenootschap en museum het Catharijneconvent. Zoiets moet wel multimediaal worden en dat is het ook. Het eerste boekje gaat over vrouwen in de bijbel en de voorkaft begint al goed: een uiterst verleidelijke Maria Magdalena, met boek en doodskop, schitterend lang golvend haar en ontblote borst. Hulde! Wat volgt zijn maar liefst 21 vrouwenportretten uit de bijbel, toegelicht door een zeer deskundig team van ...allemaal vrouwen! En er is niet alleen tekst: ook de NCRV weet dat we in een tijdperk van beeldcultuur leven en daarom sieren Rembrandt, Gustav Doré en tal van anonieme talenten dit boekje. En dat is nog niet alles: achterin vinden we een CD met bijbelfragmenten, gelezen door beroemde acteurs zoals Carine Crutzen, Anna Drijver en Halina Reijn. Dat heeft een heel speciaal effect: niet dat deze mensen nu zoveel verstand van de bijbel hebben, maar doordat zij de teksten voordragen krijgen die als vanzelf een culturele en actuele uitstraling. De bijbel wordt weer spannend! U en ik wisten dat wel, maar het kan geen kwaad dat aan het grote publiek duidelijk te maken. Geen wonder dat al snel een tweede boekje is verschenen: Allemaal mannen. Adam, Job, David en Jonathan, Jezus, Paulus, in het totaal weer 21 personen, nu door mannen toegelicht. Ook hier liegt de voorplaat er niet om: Simson die de bek van de leeuw openscheurt! De acteurs zijn wederom niet de minste: Gijs Scholten van Aschat, Mark Rietman, Thijs Römer, zeg maar gewoon weer de beste acteurs van Nederland. Dat het met name voor jonge mensen uitermate belangrijk is dat deze BN-ers erbij betrokken zijn laat zich raden: jongeren zijn als de dood dat ze in een stoffig religieus hoekje terecht komen. Kinderachtig natuurlijk, maar het zijn wel de feiten. Voor stoffigheid hoeven ze hier in elk geval niet bang te zijn! Het is en passant boeiend om te merken welke acteurs er het beste in slagen om de oude teksten met nieuw leven te bezielen. Maar dat is aan de lezer! Intussen mogen we de fusie tussen KRO en NCRV met vertrouwen tegemoet zien, al is die fusie natuurlijk van buitenaf afgedwongen. De bijbelse injectie zal de Roomse identiteit beslist niet schaden. < Marcel Poorthuis Faculteit Katholieke Theologie Prijswinnaars oktober 2014 Oplossing oktober 2014 18 W. Vriend, Zuidermeer Mw. E. Peltzer, Amsterdam Mw. C.M. Vriend, Avenhorn | SamenKerk | november 2014 SamenKerk | november 2014 | 19 Van onderop Bisdombedevaart door Berry Klaassens Wederom organiseert de Emmausparochie in Hilversum, op vrijdag 14 en vrijdag 21 november twee seniorendagen. Dit jaar zal in het teken staan van: “Heb jij God gezien”. Het doel van de seniorendagen is elkaar beter te leren kennen en waarderen en elkaar herkennen zowel binnen als buiten de muren van de kerk. Pastor Wim Vlooswijk zal beide dagen openen met een overweging. Daarna zal het thema van die dag verder worden ingeleid en besproken door Ko Schuurmans. Bisdombedevaart naar Rome in de meivakantie van 2015 • De dag duurt van 9.30 uur tot 14.00 uur. Mocht u geïnteresseerd zijn om één van deze dagen of een gedeelte van die dag mee te maken dan bent u van harte welkom. Wilt u dit dan per e-mail laten weten? Nieck Kok vz. wijkcontactgroep IV, E mail: [email protected] De Kerstgroepenexpositie in de Martinuskerk ’t Veld viert haar zilveren jubileum. Het is dit jaar voor de 25e keer dat er een kerstgroepenexpositie wordt georganiseerd in de Martinuskerk. De expositie begint op zaterdag 6 december a.s. en duurt tot zondag 21 december, alle dagen open Informatieavonden in diverse regio’s De afgelopen maanden zijn er in veel regio’s/ parochies in het hele bisdom informatieavonden georganiseerd om over de bisdombedevaart naar Rome te informeren en deze te promoten! De promotie vond plaats in Hoorn, Wieringermeer, Heerhugo- waard, Schoorl, Egmond, Purmerend e.o., Heemskerk, Uitgeest, Velsen-Noord, Amsterdam, Hilversum, Almere en op nog veel meer plaatsen. Hieronder vindt u een aantal foto’s van de diverse informatieavonden en promotieactiviteiten... van 13.00 tot 17.00 uur. Vanwege deze zilveren jubileumviering zijn er dit jaar bijzondere koren uitgenodigd. Tijdens de viering van 13 december zal het mannenkoor “De lofstem” uit Broek op Langedijk een groot aantal liederen ten gehore brengen. Zondag 14 december a.s 13.30 uur “De groeten uit Barsingerhorn”, 15.00 uur “De Havenstraatzangers uit Zijdewind’ Dinsdag 16 december “Nuance “uit Schagen en Zondag 21december zanggroep Mixt en een aantal solisten waaronder Fatima Ligthart. Op tal van dagen zal orgelspel te beluisteren zijn. GOEDE DOELEN WINTER-MARKT in de KOEPELKERK in Hoorn Evenals voorgaande jaren wordt in de Koepelkerk in Hoorn weer een goede doelen-markt georganiseerd. Het tijdstip is dit jaar wat vroeger in het jaar gekozen, zodat bezoekers de gelegenheid hebben om zowel hun sinterklaas- als kerstinkopen op de markt te doen. Deze wintermarkt wordt gehouden op • zaterdag, 22 november, van 12.00 - 16.00 uur. Tijdens de markt zullen weer veel instellingen aanwezig zijn. Deze instellingen beogen allen een goed doel en de opbrengst van hun verkoop is voor dat doel bestemd. Zo zult u b.v. de Wereldwinkel aantreffen, maar ook de Zonnebloem, Stichting West-Friesland voor Burundi, Amnesty International, Sharing Fair Europe, Emmaus, Kiwanis en De Zuivere Bron. En natuurlijk ook het actiecomité van de Stichting Koepelkerk. Voorts zal de Kinderkledingbank aanwezig zijn, waar u overtollige kinderkleding en speelgoed kunt achterlaten. Ook kunt u daar wat lekkers kwijt voor de Voedselbank; we denken daarbij aan pepernoten, speculaas en kerstkransjes. In ieder geval lekkers dat past bij de aanstaande feestdagen. Natuurlijk is ook aan muziek gedacht: tijdens de middag zullen enkele korte concerten te beluisteren zijn van o.a. het Grote Waal-koor, de zangers en zangeressen van “Eigenwijs” en het kinderkoor. Wat zij ten gehore gaan brengen is voor iedereen nog een verrassing, maar het wordt vast weer de moeite waard. Vergeet dus niet op 22 november even binnen te lopen in de Koepelkerk aan de Grote Noord in Hoorn. U kijkt uw ogen uit, kunt genieten van een van de concerten en een lekker kopje koffie of thee. Tot ziens! Kerststallenexpositie in de kapel van de R.K. Nicolaas en Antoniuskerk, Noordeinde 19 in Monnickendam. Mevrouw Rita van Bavel-Bakker verzamelt kerstallen en kerstgroepen. En inmiddels voor het 8e jaar is deze verzameling uit de gehele wereld te bewonderen in de kersttijd in de kapel van de Nicolaas en Antoniuskerk in Monnickendam. Er staan meer dan 380 kerstgroepen!! • Vanaf zondag 14 december tot en met dinsdag 30 december van 12.00 tot 16.00 bent u van harte welkom in de kapel. (Ingang via de kerk!) Op 1e Kerstdag is men gesloten . In Monnickendam is er dit jaar voor de tweede keer ook een kerststallenroute, een wandeling door de oude binnenstad waarbij in winkels en bij particulieren een kerststal staat. Ook is de levensechte kerststal van de kunstenaar Herman van Elteren onder de Waagh te bewonderen. De route van de wandeling is verkrijgbaar bij SPW, stichting promotie Waterland op de Middendam, of in de kapel. Of via de website www.waterlandseevenementen.nl U bent van harte welkom!!!! 20 | SamenKerk | november 2014 Bisdombedevaart: vanuit de regio: H. Nicolaas te Amsterdam: De vijf kerken behorend tot de binnenstadsparochie van de H. Nicolaas te Amsterdam hebben ten behoeve van de promotie de handen in een geslagen. Er is een werkgroep opgericht bestaande uit een pastor en ambassadeurs die de vijf kerken met woord en daad ondersteunt. Parochianen hebben o.a. een brief met folders ontvangen, er worden informatiebijeenkomsten georganiseerd en dat alles ondersteund met affiches en banners, informatie in parochiebulletins enz. Voor de deelnemers aan de bedevaart wordt een speciale kennismakingsavond georganiseerd welke aanvangt met een eucharistieviering. Op de foto is te zien hoe een van de ambassadeurs bij de informatiedesk in de Basiliek van de H. Nicolaas informatie verstrekt aan een parochiaan. Foto: Jan Willem van de Wetering In een brief aan parochianen is door de administrator Mgr. Van Burgsteden en kapelaan Jim Schilder het belang van de bedevaart onder meer als volgt verwoord: Wij hopen dat vanuit onze binnenstadsparochie zich velen zullen aanmelden voor deze prachtige en zinvolle reis. Het is de hoop van de bisschoppen dat deze bedevaart mag bijdragen aan vitaliteit en betrokkenheid binnen de geloofsgemeenschappen in ons bisdom en de saamhorigheid zal versterken. De bisschoppen hopen ook dat de deelnemers zich meer verbonden zullen weten met de Kerk van alle eeuwen, de wereldkerk en het bisdom. Wij bevelen deze bedevaart van harte bij u aan! De bedevaart met gezinnen: met je gezin een unieke ervaring opdoen in Rome In het volgende nummer van Samen Kerk zal hier uitgebreid aandacht aan geschonken worden! Het gezinsprogramma van de bedevaart zal ook gepromoot worden op de Gezinsdag te Heiloo, op zondag 2 november a.s., aan het einde van de dag (www.olvternood.nl). Van harte welkom! Voor vragen hierover: vraag uw ambassadeur in de regio of mail [email protected] Meer informatie In de meivakantie van 2015 het bisdom samen met reisorganisatie VNB een pelgrimage naar Rome organiseert! Onder het motto “Op weg in verbondenheid, jong en oud, ga met ons mee!” zullen we de eeuwige stad bezoeken. Er zijn twee reismogelijkheden: een 6-daagse vliegreis (2 t/m 7 mei 2015) of een 10-daagse busreis (30 april t/m 9 mei 2015). Het aanvragen van folders, posters en aanmeldingskaarten voor de bedevaart nog steeds mogelijk is via reisorganisatie VNB: Emke de Bruijn: tel (073) 681 81 22 of per e-mail: [email protected] SamenKerk | november 2014 | 21 Paus Item Paulus VI Kerkwijdingen De Zalige paus Paulus VI Op 26 september 1897 werd er in Concesio bij Brescia een zoon geboren in het gezin van Giorgio Montini en Giudetta Alghisi. De jongen kreeg de namen Giovanni Battista Enrico Antonio Maria Montini. Wij kennen hem beter als de Zalige paus Paulus VI. de kroning van paus Paulus VI Mgr. J.M. Punt de Bisschop van Haarlem-Amsterdam voltrok de plechtige kerkwijding en de consecratie van het altaar en heeft de kerk aan de gemeenschap van Sant’Egidio toevertrouwd. De gemeenschap zal er dinsdag- en vrijdagavond het gebed van Sant’Egidio zal houden en op zondagmiddag 17.00 uur de Eucharistie vieren. Vanaf 1922 was hij verbonden aan het Vaticaanse staatssecretariaat. In 1937 werd Montini de rechterhand van staatssecretaris Eugenio Pacelli, de latere paus Pius XII. Hij concelebreerde samen met mgr. Leon Lemmens, hulpbisschop van MechelenBrussel, mgr. Jan Hendriks, mgr. Jan van Burgsteden sss, de provinciaal en viceprovinciaal van de Franciscanen, priesters uit de binnenstad van Amsterdam of bijzonder verbonden met de Gemeenschap van Sant’Egidio bij de feestelijke viering. Diaken Ronald Dashorst van Sant’Egidio Apeldoorn, assisteerde bij de viering. Tot rector van de kerk is de oud-deken van Amsterdam, mgr. Joop Stam, aangesteld. < Nadat Johannes XXIII gestorven was, werd Kardinaal Montini na een conclaaf van nog geen twee dagen op 21 juni 1963 tot zijn opvolger gekozen. Als opvolger van de populaire Johannes XXIII wachtte de Paus geen gemakkelijke opdracht. Als zijn voornaamste taken zag hij de voltooiing van het concilie en de doorvoering van het aggiornamento (= de aanpassing van het kerkelijke leven aan de eigentijdse realiteit). Tijdens de opening van de Tweede Periode, benadrukte Paulus het pastorale karakter van het concilie. Paus paulus veranderde ook veel in de Romeinse Curie. Zo bepaalde hij dat kardinalen van tachtig jaar en ouder geen deel meer mochten nemen in het conclaaf. Ook bepaalde paus Paulus VI dat bisschoppen en hoge Curiefunctionarissen geacht werden op hun vijfenzeventigste verjaardag vrijwillig hun ontslag aan te bieden. Ook stelde Paulus een nieuw maximum aan het aantal kiesgerechtigde kardinalen. Dat was sinds paus Sixtus V vastgesteld op 70, maar al door paus Johannes XXIII ruimschoots overschreden. De nieuwe regel van Paulus betekende dat het kardinalencollege een werkelijk mondiale uitstraling kreeg. Paulus VI overleed aan de gevolgen van een hartaanval op het feest van de Gedaanteverandering van Jezus op 6 augustus 1978 in het pauselijk buitenverblijf Castel Gandolfo. 22 | SamenKerk | november 2014 Op een stralende zondagmiddag 28 september was het rond het toch altijd al drukke Waterloo plein drukker dan normaal. Vele honderden mensen waren gekomen voor de plechtige Kerkwijding van de St. Antonius van Padua Kerk. In de volksmond beter bekend als de Mozes en Aäron. Na zijn studietijd werd hij op 29 mei 1920 tot priester gewijd. Hij behaalde in hetzelfde jaar een doctoraat in het canoniek recht aan de Universiteit van Milaan en vervolgde zijn studies in Rome. In 1921 promoveerde hij aan het Gregorianum in de theologie. In 1954 benoemde Pius XII Montini tot aartsbisschop van Milaan. Nadat Angelo Giuseppe Roncalli door het conclaaf van 1958 tot paus Johannes XXIII gekozen werd, creëerde de paus Giovanni Battista Montini op 15 december 1958 kardinaal-priester. Pulus VI met Kardinaal Luciani, zijn opvolger Kerkwijding St. Antonius van Padua “Mozes en Aäron” Amsterdam Op 19 oktober 2014 werd hij door Paus Franciscus op het Sint Pietersplein Zaligverklaard. < Kerkwijding van de Nieuwe Augustinus in Amsterdam Op zondag 12 oktober heeft Mgr. Punt de kerkwijding verricht van de Nieuwe Augustinus kerk in Amsterdam. Deze voormalige Stefanuskerk is in het afgelopen jaar drastisch verbouwd en gerenoveerd. Het resultaat mag er dan ook zijn. De bisschop roemde de parochianen en het bestuur omwille van hun voorbeeld in het bisdom als het gaat om samenvoeging van parochies. Om van 5 naar 1 parochie te gaan is een lang en intensief proces. Maar de overvolle kerk laat zien dat deze parochie nog levend en vitaal is. Tijdens de viering werd er door de provinciaal van de Augustijnen een beeld van de heilige Augustinus aangeboden die een mooie plek in de kerk heeft gekregen. De kerk en altaar wijding vond zijn voltooiing in het vieren van de H. Eucharistie waarin de bisschop geassisteerd werd door Diaken Visser en waarin Pastoor van de Peet samen met oud pastores en Paters Augustijnen concelebreerde. Na afloop van de viering was er een druk bezochte receptie waar iedereen de gelegenheid kreeg om de kerk en het prachtige priesterkoor te bewonderen. < SamenKerk | november 2014 | 23 Vermeldenswaard Kroniek en agenda 1 > < 1. Retraites bij O.L.V. ter nood Locatie: Paushuize, Kromme Nieuwgracht 49, Utrecht Het heiligdom van Onze Lieve vrouw ter Nood organiseert ook in de november en Er is plaats voor max. 75 personen decembermaand weer diverse retraites. Aanmelden kan via: Weekendretraite Vanuit de kracht van het [email protected] kruis – 13 tot 16 november 2014 (o.v.v. naam en “Adrianuslezing 2014”) In november organiseert het Heiligdom een Meld je aan via weekendretraite (donderdagavond tot zon- [email protected] dagochtend) Vanuit de kracht van het kruis. Entree: € 15 (studenten € 7,50), Retraite Leven met de engelen van God – inclusief borrel > 25 tot 29 november 2014. 3 > Uit de kroniek en de agenda • Op maandag 3 november is de bisschop aanwezig bij de Willibrorddag op het Grootseminarie. • Op donderdag 6 november vergaderen de bisschoppen met de staf van het Bisdom. • Op vrijdag 7 november zijn de bisschoppen aanwezig bij de viering van de Jubilea van Mevr. Dea Broersen en dhr. Jeroen Hoekstra. • Op zaterdag 8 november celebreert de bisschop de In november organiseert het Heiligdom de < 4. Ida’s Koffiekamer retraite Leven met de engelen van God. Op zondag 12 oktober jl. heeft in Ida’s Eucharistie bij gelegenheid van het Militair Requiem in Best. Weekendretraite In Heilige Stilte – 11 tot Koffiekamer een speciale gebeurtenis • Op dinsdag 11 november vergaderen de bisschoppen met de Nederlandse Bisschoppen Conferentie 14 december 2014 plaatsgevonden in aanwezigheid van het In december organiseert het Heiligdom een Pelgrimsbeeld van Onze Lieve Vrouw van weekendretraite (donderdagavond tot zon- Fatima dat is toevertrouwd aan de zorg van dagochtend) In Heilige Stilte. de Herauten van het Evangelie. Het pro- Voor meer informatie omtrent de retraites gramma omvatte gebeden, gezangen en kunt u contact opnemen met het heiligdom een uiteenzetting over Mariologie. Er was op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag een groot publiek aanwezig dat bijzonder Diakenwijding toe aan zes kandidaten in Hilversum. De tussen 9:00 en 15:00 en bereikbaar onder geraakt werd door de schoonheid van het Hulpbisschop en de Emeritus-Hulpbisschop concelebreren bij telefoonnummer 072-5051288 of kijk op de Pelgrimsbeeld dat momenteel rondreist in website www.onzelievevrouwternood.nl > Nederland en eerder de Filippijnen, Duitsland • Op woensdag 12 november heeft de bisschop een bespreking met het CSLK. • Op vrijdag 14 november heeft de bisschop een bespreking met de pastores van het klaverblad. • Op zaterdag 15 november dient de bisschop de deze viering. • Op maandag 17 november viert de Hulpbisschop zijn 60e verjaardag. • Op woensdag 19 november vergadert de bisschop met de Permanente Raad van de Bisschoppen conferentie. • Op vrijdag 21 november is de bisschop aanwezig bij de studiedag voor Pastores in Heiloo • Op dinsdag 25 november heeft de bisschop een ontmoeting met het Bestuur van het Militair Ordinariaat en de verantwoordelijken van de Dienst Geestelijke Verzorging van het Ministerie van Defensie • Op donderdag 27 november is de bisschop aanwezig bij het jubileum van de Dienst Geestelijke Verzorging van het Ministerie van Defensie. • Op dinsdag 9 december vergaderen de bisschoppen met de Nederlandse Bisschoppen Conferentie • Op vrijdag 12 december vergadert de bisschop met het bestuurscollege van het Militair Ordinariaat. • Op zaterdag 13 december is de bisschop aanwezig bij een Oecumenisch Event in het AZ Stadion in Alkmaar. en Engeland aandeed. 4 > 5 > < 2. Rectificatie van onderop september 2014 Ida’s Koffiekamer is een initiatief van de Per abuis is een oud artikel uit In-Formatie doel het organiseren van ontmoetingen, geplaatst op pagina 12. Het artikel meldt discussiegroepen en ook gebeden om de een avondgebed voor Eenheid en Vrede uit kennis van de boodschappen van de Vrouwe Januari. Onze excuses hiervoor. > van alle Volkeren meer bekend te maken bij Oud Titularis Bernard Bartelink overleden Bartelink werd geboren in Enschede en studeerde aan het Amsterdams conservatorium. Bernard Bartelink was tot 1989 hoofddocent voor orgel en improvisatie aan het Sweelick conservatorium in Amsterdam en aan het Twents Conservatorium te Enschede. het publiek. > < 3. De Stichting Katholiek Erfgoed organiseert de Adrianuslezing 2014 rond het thema Lijden en geloof < 5. Groots kerst-event in Alkmaar Priester Johannes van Voorst tot Voorst en Afas stadion in Alkmaar een groots kerst- anesthesioloog Paul Lieverse spreken over het event. Onder de naam “kerstspektakel, kerst lijden in het licht van het geloof. samen ervaren en beleven” organiseert Forza Ieder mens krijgt in zijn leven te maken met events een oecumenisch kerst event waarbij fysiek en/of psychisch lijden, dat onszelf of onder anderen Nick en Simon, Firechoir en De mensen in onze directe omgeving overkomt. Zandtovenaar hun medewerking zullen ver- In de maatschappij draait het veelal om jeug- lenen. Voor meer informatie kunt u contact digheid en perfectie en lijkt lijden onbespreek- opnemen met : baar. Wanneer men met lijden geconfronteerd Manuela Ambrosino wordt roept het vragen op; hoe kun je hier Forza vanuit gelovig perspectief mee omgaan? En E [email protected] wat kun je doen voor de naaste die lijdt? T +31(72) 7 44 00 88 < Op Zaterdag 29 november 2014 in Paushuize Utrecht Doelgroep: studenten en jong werkenden 24 Stichting Vrouwe van alle Volkeren met als | SamenKerk | november 2014 Op zaterdag 13 december 2014 is er in het Na een kort ziekbed is afgelopen zondag 19 oktober de heer Bernard Bartelink overleden. Hij zou op 22 november a.s. 85 jaar geworden zijn. Bartelink was van 1971 tot 2000 de titulair organist van de Kathedrale Basiliek van Sint Bavo te Haarlem en tevens vaste begeleider van het Kathedrale Koor. Hij concerteerde veelvuldig in binnen- en buitenland, vooral in de grote kathedralen, zoals o.a. de Notre Dame in Parijs. St. Pauls en Westminster in London en The National Cathedral in Washington D.C. Ook trad hij regelmatig op met het Koninklijk Concertgebouworkest, waaraan hij tot 1994 verbonden was. Bernard Bartelink schreef talloze composities voor koor orgelen kamermuziek. Recent is zijn bekende ‘Beati Mortui’ nog door de Bavo-cantorij uitgevoerd tijdens het slotconcert van de orgelserie en in zijn aanwezigheid. Hij was regelmatig jurylid bij nationale en internationale concoursen en heeft zelf diverse prijzen gewonnen. Moge hij rusten in de Vrede van de Heer. < SamenKerk | november 2014 | 25 Jongeren } } Jongerenprogramma bisdombedevaart (18-30 jaar) Tienerprogramma bisdombedevaart (14-17 jaar) agenda >> 15-16 november Nationale jongerencollecte >> 14 december Kerstfeest voor jongeren Wat hebben Paus Franciscus, de Romeinen, het Colosseum en piz- >> 11 januari Tienerdag za’s met elkaar gemeen? Weet je het al? Ze zijn allemaal te vinden Je hebt er vast al van gehoord: het tiener- en jongerenprogramma van de in de Stad Rome. En daar willen wij met jou naar toe! bisdombedevaart, maar wat staat je daar te wachten? Ter eerste: een hele bijzondere Ben je tussen de 14 en 17 jaar? Dan is dit je kans, ga met ons mee ervaring. Je komt op plekken waar je met een gewone reis niet zo snel zal komen, op reis, op bedevaart met speciaal voor jou een programma vol je hoort, ziet en ervaart hoe de eerste christenen de kerk opbouwden en hoe vele avontuur, spektakel en diepgang. Ontmoet nieuwe vrienden en gelovigen je in de afgelopen eeuwen zijn voor gegaan. Daarnaast neem je deel aan bezoek samen met hun het prachtige Rome. Ontdek waar jij voor een bijzonder reisgezelschap: kinderen, tieners, jongeren, vaders en moeders, opa’s en wil gaan, wat jou passie is en wat je zelf in huis hebt. Op bedevaart oma’s, priesters, zusters, priesterstudenten en onze eigen ‘Haarlemse’ bisschoppen! zoals de eerst christenen dat ook deden, de reis van je leven? >> 17 januari Impulsdag Geloofsopbouw, te Heiloo >> 7 februari Netwerkbijeenkomst voor jongerenwerkers, Haarlem >> 21 maart Jongerenprogramma Stille Omgang, te Amsterdam Doordat we met veel verschillende mensen op reis gaan krijg je een bijzondere kans om meer van elkaars verhalen en levens te horen. Op een aantal momenten komen Wat gaat er gebeuren? we speciaal met de jongeren bij elkaar voor eigen programmaonderdelen. Bij terugkomst in Nederland ben je gelukkig Met onze groep verblijven wij in een prachtig klooster, midden in de stad, bij de Paters niet de enige die dit heeft meegemaakt. Je hebt nieuwe vrienden leren kennen en er een hele familie bij gekregen! Theatijnen. Vanaf deze plek trekken wij er op uit, bezoek je het Colosseum en beklim je de koepel van de Sint Pieter. Ook brengen we een bezoek aan het oude circus gebouwd door Het Scavi ste onder de twaalf leerlingen van Jezus: Petrus. Het is de man de Romeinen zelf. Zet jezelf in het middelpunt op de plek waar gladiatoren vochten en het Speciaal voor het tiener- en jongerenprogramma is er een waarover Jezus zei: “En ik zeg je: jij bent Petrus, de rots waarop spel van leven en dood werd gespeeld. Laat zien wat jij kunt en daag je vrienden uit in de bezoek aan het Scavi gepland wat ook wel het Vaticaanse ik mijn kerk zal bouwen..” (Mt. 16,18). Een bezoek aan het Scavi spellen, speurtochten en andere uitdagingen die we aan gaan. Niet te vergeten ontmoeten necropolis wordt genoemd. Het Scavi is alleen met een is wel onder voorbehoud: het Vaticaan heeft altijd het recht om we Paus Franciscus en zien we hem spreken tijdens belangrijke momenten. Met de tieners erkende gids (op reservering) te bezoeken en per dag voor de reservering bij bijzondere omstandigheden te annuleren. brengen we een speciaal bezoek aan het graf van Petrus. (Zie kopje Scavi) Petrus, een leerling van Jezus is in Rome vermoord en begraven. Op zijn graf staat nu een enorme kerk, de een beperkt aantal personen toegankelijk. Om het Scavi te bereiken daal je zo’n 5 tot 12 meter af onder de grote Sant’Egidio St. Pietersbasiliek. Eenmaal aangekomen loop je op de Voor het jongerenprogramma staat ook een bezoek aan de originele grondlaag uit de tijd van de eerste christenen in gemeenschap van Sant’Egidio op het programma. In 1968 was >> 16 april Ouderavond tienerprogramma Bisdombedevaart, te Haarlem >> 2-9 mei Tiener- en jongerenprogramma Bisdombedevaart, te Rome >> 6-7 juni KJD-Festival, Nieuwkuijk Speciaal voor tieners er een groep katholieke stu- schil komt doordat de denten in de wijk Trastevere St. Pietersbasiliek op één in Rome die zich afvroegen: van de zeven heuvels “Wat vraagt Jezus van ons, wat Samen met enthousiaste jongeren en begeleiders die de stad goed kennen gaan we dit avon- van Rome is gebouwd. kunnen wij doen?” Voordat tuur aan. Willen je ouders ook mee? Maak je niet druk, dat kan! Voor hen is ook een speciaal Je loopt dus niet in een ze naar hun colleges gingen programma en er zijn verschillende momenten tijdens de reis waarbij je, je ouders kunt ont- gangenstelsel ónder kwamen ze in de ochtend bij moeten. Voordat we op reis gaan is er op 16 april 2015 een ouderavond, waarbij je ouders meer de grond, maar op de elkaar om in de Bijbel te lezen over het programma horen en kennis kunnen maken met de begeleiders. originele heuvel waar om te ontdekken wat Jezus van hen vroeg. Als de colleges voorbij later Vaticaanstad op is waren kwamen ze opnieuw bij elkaar om hun geloof in daden Wil je meer weten of moet je je ouders nog overtuigen neem een kijkje op onze website gebouwd. Het Scavi is te vergelijken met een kerkhof, maar om te zetten. Hun belangrijkste doel is vriendschap aan te kno- www.jongbisdomhaarlem.nl en bekijk daar de video over deze reis. Noteer 11 januari alvast in niet zoals wij het kennen. De doden werden niet onder de pen met de armsten van Rome. je agenda. Deze dag organiseren we speciaal voor jou waar je andere tieners kunt ontmoeten grond begraven, maar werden in marmeren kisten (boven Al snel begonnen zij zich ook in te zetten voor de dialoog tus- en je alles te weten komt over deze reis. de grond) gelegd. Daar omheen bouwden men huisjes om sen godsdiensten en vreedzame oplossingen van conflicten. Op bij bijzondere gelegenheden de doden te kunnen bezoeken. wereldschaal hebben ze daar inmiddels grote successen mee Aangepaste leeftijden en inschrijven Sommigen van die huisjes hadden zelfs een dakterras om geboekt. Het eerste grote succes was hun sleutelrol als bemid- Vanwege verschillende redenen is besloten de leeftijdsgrenzen voor het tiener- en jongerenpro- met de familie bij elkaar te komen en zijn nog steeds te zien. delaar voor de vrede in Mozambique in 1992. Inmiddels heeft gramma aan te passen. Tieners tussen in de leeftijden van 14 t/m 17 jaar kunnen zich inschrij- Het kerkhof lijkt dus meer op een soort dorpje met smalle de lekengemeenschap meer dan 60.000 leden in 70 landen in ven voor het tienerprogramma. Jongeren van 18 t/m 30 jaar kunnen zich inschrijven voor het straatjes en kleine pleintjes. Wanneer je verder ‘de heuvel’ alle continenten van de wereld. In ons bisdom (Amsterdam) is jongerenprogramma. Tieners van 12 en 13 jaar kunnen als zij dat willen ook aansluiten bij het op loopt zal je wat moeten bukken om niet je hoofd te sto- Sant’Egidio ook al enkele jaren actief. Op 28 september heeft tienerprogramma. Inschrijven kan tot 1 februari 2015 via www.vnbreizen.nl. De kosten voor de ten. Je staat dan bijna recht onder het grote altaar in de St. onze bisschop mgr. Punt de gemeenschap een nieuwe kerk gege- 10-daagse busreis zijn € 999,- en voor de 6-daagse vliegreis € 839,-. Studerende kinderen, tie- Pieter op een hele bijzondere en heilige plaats. Daar ligt het ven aan het Waterlooplein: de bekende Mozes en Aäronkerk met ners en jongeren onder de 25 jaar kunnen gebruik maken van de subsidieregeling. Zij kunnen al graf van een eenvoudige visser. Het is de eerste paus, de eer- het bijbehorende huis wat nu het huis van Sant’Egidio heet. voor € 485,- mee met de busreis en voor € 325,- met de vliegreis. | SamenKerk | november 2014 >> 29 maart Wereld Jongerendag op palmzondag >> 23 mei Diocesane vormselviering, te Heiloo Sint Pieter. De belangrijks kerk van de hele wereld. Rome. Het hoogtever- 26 Jongeren >> 13 juni Netwerkbijeenkomst voor jongerenwerkers, te Haarlem >> 21 juni Jongerenprogramma St. Jansprocessie, te Laren Meer informatie over activiteiten in het volgende seizoen: www.jongbisdomhaarlem.nl [email protected] 023-5112635 SamenKerk | november 2014 | 27 Besturendag Gezinsdagen Een stukje wijzer geworden Op zaterdag 20 september kwamen tegen de 70 leden van Parochiebesturen uit ons bisdom naar het diocesaan centrum in Heiloo om zich te laten inspireren en informeren over allerlei zaken die met het besturen van een parochie te maken hebben. Ruim de helft kwam extra vroeg om eerst samen met Mgr. Hendriks de Eucharistie te vieren. In een korte homilie schetste Mgr. Hendriks hoe m.n. de leken in Korea ( we herdachten namelijk Koreaanse Martelaren) ondanks de christenvervolgingen in de negentiende eeuw het geloof levend hebben gehouden en hebben doorgegeven zonder de aanwezigheid van priesters! Op deze studiedag ging het vooral over de actieve leken in de Kerk en waren de inleiders (2 mannen en 3 vrouwen) ook ‘leken’ die de bestuurders wegwijs maakten in allerlei onderwerpen. In zijn inleiding gaf Mgr. Hendriks een toelichting op het Algemeen Reglement van het bestuur van een parochie en schetste een beeld van de missionaire kerk die we in de toekomst steeds meer moeten worden. Bijzondere aandacht gaat uit naar het betrekken van niet kerkbetrokken mensen bij activiteiten, naar de catechese, naar vormingscursussen waarvan er heel wat door het bisdom worden aangeboden en naar de bijzondere spirituele plaatsen in ons bisdom. Speerpunt voor het bisdom is daarbij – behalve de geloofsopbouw – ook de caritas. Daarna waren er een vijftal workshops: • drs. Mirjam Spruit ging in op “Gemeenschapsopbouw en evangelisatie”. Bestuursleden realiseerden zich goed dat het bestuur van een parochie niet alleen een zakelijke aangelegenheid is, maar ook faciliterend voor de kernopdracht van de Kerk. • mr. Marieke Wijnbeld lichtte toe waarin het bestuur van een parochie net even afwijkt van een willekeurig andere vereniging en hoe de relaties liggen met het bisdom bij 28 | SamenKerk | november 2014 het aangaan van verplichtingen of het doen van grote uitgaven etc. • Joris van Gerven maakten de deelnemers wegwijs in de “Automatisering en Navision”. De ledenadministratie is een goudmijn voor pastoraal beleid en bij het voeren van een goede actie kerkbalans. • mr. drs. Reinier W.L. Russell sprak onder de titel “Goed bestuur: bent U er klaar voor?” over het onderwerp bestuursaansprakelijkheid, en • mw. Baukje Stam gaf goede tips en trucs bij het onderwerp “Nieuwe impulsen voor Kerkbalans”. Gezinsdagen augustus 2014 t/m juni 2015 Vanaf zondag 31 augustus 2014 t/m zondag 21 juni 2015, worden bij Onze Lieve Vrouw ter Nood, met een frequentie van een maand, 10 zondagen georganiseerd voor gezinnen die zich willen verdiepen in het katholieke geloof. Na de viering van de Heilige Eucharistie op de Bedevaartplaats en het gebruiken van een gezamenlijke warme maaltijd in het Missionair Centrum, worden en de ouders en de kinderen meegenomen in een op de leeftijdsgroep afgestemd eigentijds vormend programma, waarin voor de jeugd sport en spel worden gecombineerd met geloofseducatie. Om niveaugericht te kunnen werken, worden de volwassenen, tieners en kinderen, opgedeeld in leeftijdsgroepen van: • Volwassen: Geloofseducatie o.l.v. pater/zuster/rector • 0 - 3 jaar: Oppas, o.l.v. vrijwilligers • 4 - 7 jaar: Kindercatechese • 8 - 12 jaar: Geloofseducatie voor kinderen o.l.v. zuster • 13 - 17 jaar: Youth CaFE: Jonge tieners o.l.v. zuster Data gezinsdagen • 02 november 2014 • 14 december 2014 • 18 januari 2015 • 15 februari 2015 • 15 maart 2015 • 19 april 2015 • 17 mei 2015 • 21 juni 2015 Kosten Gezinsdagen Om te voorkomen dat, zeker in deze tijd, eventuele kosten een De deelnemers waren over het algemeen heel positief over de kennis en kunde van de inleiders. Het smaakte soms naar meer. Enkele reacties: “Het was een leerzame en aangename kennismaking met de overige bestuursleden van andere parochies”. “Boven verwachting”. “Door de vernieuwingen worden er vele dingen naar ons toe uitgelegd en duidelijk gemaakt. Er zullen nog wel meerdere workshops nodig zijn om het allemaal je eigen te maken”. “Verder heb ik de workshop over evangelisatie en missie gedaan. Dat was leuk en kan wat mij betreft langer zodat er naast kennis ook meer ervaringen van elkaar en het nadenken en plannen van aanpak wat meer plek krijgt” “Bij de workshop over diocesane regelingen proefde ik dat te gemakkelijk omgegaan wordt met het kerkelijk en het burgerlijk recht. Daarbij kijk ik ook zelf in de spiegel die je je af en toe moet voorhouden”. “ Jammer dat er geen afsluitende “borrel” was”. “Ik heb geen inhoudelijke thema’s gemist”. En zo meer.... Daar kunnen we weer verder mee. < Martin Frederiks, Stafmedewerker Kerkopbouw Het Missionair Centrum ‘Het Julianaklooster’ heeft met de vele ruimten de mogelijkheid om groepsgewijs onderricht te geven en aan ouders en aan kinderen en tieners. Dit is mede mogelijk, daar het Missionair Centrum beschikt over drie daartoe opgeleide religieuzen, een pater, een rector en vrijwilligers die op de allerkleinsten kunnen passen. belemmering zouden kunnen zijn om naar de Gezinsdagen te komen, zullen er geen kosten in rekening worden gebracht. Wel is er de gelegenheid om anoniem Programma Gezinsdagen een vrijwillige bijdrage te leve- Het dagprogramma ziet er als volgt uit (sommige tijden bij benadering): ren in een daarvoor bestemde collectebus. • 10:30 uur: Eucharistieviering met kindernevendienst en oppas in de Bedevaartkapel (de eucharistieviering kan natuurlijk ook in de eigen parochie worden gevolgd.) • 12:00 uur: Warme maaltijd in het Missionair Centrum (voormalig Julianaklooster) • 13:00 uur: Educatief programma voor alle deelnemers in de verschillende groepen. • 14:30 uur: Korte, gezamenlijke afsluitende gebedsviering in de voormalige kloosterkapel. Aanmelding Gezinsdagen Voor aanmelding of voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen via het volgende e-mail adres: Wij hopen deze vormende en gezellige dagen met u te mogen beleven, in Diocesaan Missionair Centrum ‘Het Julianaklooster, grenzend aan de Bedevaartplaats van Onze Lieve Vrouw ter Nood. [email protected] Met vriendelijke groet en Gods zegen toegewenst, B.C. Beemster, pr. Rector O.L. Vrouw ter Nood SamenKerk | november 2014 | 29 Personalia Personalia BENOEMINGEN • ONTSLAG • ADRESWIJZIGINGEN September 2014 ontheffing van de kerkelijke zending Internationaal Diocesaan Missionair gekregen om als pastoraal werker in de Grootseminarie Redemptoris Mater te Verpleeghuizen De Noordse Balk (intussen Nieuwe Niedorp. Zijn adres is Paadje 22, tember 2014 overleden in het Academisch gesloten) te Wormerveer, Oostergouw te 1733 NE Nieuwe Niedorp, tel. 0226 - 41 2014 toestemming de Eucharistie te vieren de personele unie van de parochies te Haarlem, tel. 023 - 533 05 53, e-mailadres: Medisch Centrum te Amsterdam. Hij is op Zaandam en Guisveld te Zaandijk werk- 34 77. in het bisdom Haarlem-Amsterdam onder Driehuis, Haarlem-Noord, Santpoort en [email protected] 3 oktober 2014 begraven in het familie- zaam te zijn. Hij blijft als vrijwilliger ver- de Oegandezen. Zij kerken in de H. Lucas IJmuiden; het tweede e-mailadres pastor@ graf op het kerkhof in De Kwakel. Hij was bonden aan een aantal verpleeghuizen in benoemd tot rector van de H. Antonius parochie te Amsterdam Nieuw-West. Zijn olvab.nl vervalt. Het juiste e-mailadres is: in ons bisdom werkzaam als pastor op de de Zaanstreek. Zijn adres is Ramsbeek 4, van Padua (Mozes en Aäronkerk) te adres is Spoorstraat 159, Postbus 48, 6590 [email protected] luchthaven Schiphol van 15 juni 1985 tot 1509 DA Zaandam. Amsterdam. Zijn adres is Staringstraat 3-f, OVERLEDEN •d rs. C.M.J. Bartels O.Carm. is op 28 sep- 1 juli 1990 en docent Spaans en Portugees 1054 VM Amsterdam, tel. 020 - 618 27 73. BENOEMING in Zaandam en Amsterdam. Daarnaast 18° hou van Holland’-gevoel het ware ‘ik Op zoek naar 5 Relschopper-met-een-reden Balilty beeld ap / Oded gisteren tijdens zijn Israël In toespraken naar Jordanië, afgesloten reis refereerde paus en Betlehem, aan de Bijbel Franciscus veelvuldig als voor kinderen en nam het op en leven’. ‘teken van hoop aan de uitnodiging Bij zijn verrassende Abbas en de IsraëPalestijnse voorzitter om bij hem in het Peres paus lische president om vrede, legde een link Vaticaan te bidden in Betlehem Franciscus zondag ‘Op deze geboorteplaats. naar Jezus’ is geboren, de Vredevorst geplaats waar uit voor een intens het nodig ik u beiden huis in om vrede. Mijn bed tot God bidstond.’ open voor zo’n Vaticaan staat tijdens zijn driedaagse het De paus verbond gebed’ nadrukkelijk ‘bedevaart van met de bescherming christelijk geloof Jezus een Zoals het Kind van kinderen. kinderen is, zo zijn de teken van God hoop en le‘een teken van voor de van vandaag een graadmeter ven, en tevens de maatvan gezinnen, gezondheid hele wereld’. schappij en de eraan dat misFranciscus herinnerde geweld en mensenbruik, dwangarbeid, smoort van miljoenen huilen handel het huilen hun moeders Willen kinderen. ‘Maar moderne Rachels.’ en met voor hen, als zorgen, voor we voor kinderen hen, omdat Of negeren wij hen bidden? onze eigen zahebben met we het druk Gerhard Wilts nd.nl/geloof is Spitsbergenstraat 40 A, Doper, H. Lucas, H. Marcus, Het Nieuwe Amsterdam. Grootseminarie Redemptoris Mater te Verbond en de H. Paulus te Amsterdam commentaar advertentie Geslaagd! 5 Origineel feliciteren? Balilty beeld ap / Oded Paus neemt kerkken?’ de rooms-katholieke uit de Vaak haalde voorbeelden in Jeruleider symbolische de Heilig Grafkerk relaBijbel aan. In de weg naar erkende hij dat zalem Kerk lang Relschopper-met-een-reden de Orthodoxe tieherstel met is. pagina 7 ▶▶ vervolg op dinsdag 27 Paus Soest nd.nl/binnenland Aaldert van CDA verliest aan op 3 ▶ Jeruzalem commentaar zijn gisteren tijdens Israël In toespraken naar Jordanië, afgesloten reis refereerde paus en Betlehem, aan de Bijbel Franciscus veelvuldig als advertentie voor kinderen en nam het op en leven’. ‘teken van hoop aan de uitnodiging Bij zijn verrassende Abbas en de IsraëPalestijnse voorzitter om bij hem in het Peres paus lische president om vrede, legde Vaticaan te bidden in Betlehem een link Franciscus zondag ‘Op deze geboorteplaats. naar Jezus’ is geboren, de Vredevorst geplaats waar uit voor een intens het nodig ik u beiden huis in om vrede. Mijn bed tot God bidstond.’ open voor zo’n Vaticaan staat tijdens zijn driedaagse het De paus verbond gebed’ nadrukkelijk ‘bedevaart van met de bescherming christelijk geloof Jezus een Zoals het Kind van kinderen. kinderen is, zo zijn de teken van God hoop en le‘een teken van voor de van vandaag een graadmeter ven, en tevens de maatvan gezinnen, gezondheid hele wereld’. schappij en de eraan dat misFranciscus herinnerde geweld en mensenbruik, dwangarbeid, smoort van miljoenen huilen handel het huilen hun moeders Willen kinderen. ‘Maar moderne Rachels.’ en met voor hen, als zorgen, voor we voor kinderen hen, omdat Of negeren wij hen bidden? onze eigen zahebben met we het druk is. pagina 7 ▶▶ vervolg op met …Door een lijstverbinding het CDA zijn behoudt ChristenUnie/SGP Europees Parlement. het vijfde zetel in verloren de christenin …Op de Biblebelt kiezers aan CU/SGP, Twente democraten veel D66 en VVD, maar Limburg aan op Annie Schreijer. stemde massaal ▶ Urk donderdag stemmen die maar Van de 5576 uitgebracht ging op Urk werden naar de ChristenUnie/ liefst 74 procent was dat nog jaar geleden SGP-lijst. Vijf in deze CDA kelderde 58 procent. Het commentaar verloren de christenin …Op de Biblebelt kiezers aan CU/SGP, Twente democraten veel D66 en VVD, maar Limburg aan op Annie Schreijer. stemde massaal ▶ Urk donderdag stemmen die maar Van de 5576 uitgebracht ging op Urk werden naar de ChristenUnie/ liefst 74 procent was dat nog jaar geleden SGP-lijst. Vijf in deze CDA kelderde 58 procent. Het dinsdag 27 mei 2014 van de Klaagmuur Rabinowitz, rabbijn af. door Shmuel gisteren gadegeslagen en Betlehem in Jeruzalem, Jordanië, Israël bidt bij de Klaagmuurpaus sloot zijn bezoek aan Paus Franciscus Israël. De plaatsen van en de heilige België betaalt een hoge prijs voor verlies Vlaams Belang. commentaar Soest nd.nl/binnenland Aaldert van CDA verliest aan op 3 advertentie Geslaagd! met …Door een lijstverbinding het CDA zijn behoudt ChristenUnie/SGP Europees Parlement. het vijfde zetel in verloren de christenin …Op de Biblebelt kiezers aan CU/SGP, Twente democraten veel D66 en VVD, maar Limburg aan op Annie Schreijer. stemde massaal Origineel feliciteren? ▶ Urk donderdag stemmen die maar Van de 5576 uitgebracht ging op Urk werden naar de ChristenUnie/ liefst 74 procent was dat nog jaar geleden SGP-lijst. Vijf in deze CDA kelderde 58 procent. Het Willeke nd.nl/cartoons CU en SGP de stemmen procent van maar daar met 44 stip de grootste, nog steeds met opzichte procentje ten verliest wel een een half proCDA wint er in van 2009. Het steeg de opkomst cent en bovendien 43 naar 48 procent. men. van nergens zo exRijssen-Holten stemmenkaHoewel de beweging het ‘Twentse deze uitslag symbolisch De oorzaak: De numvertreem was, is van de Europese non’ Annie Schreijer-Pierik. landelijk voor de uitkomst In de 55 geCDA-lijst kreeg en de Biblebelt. mer 25 op de de kiezingen op voorkeurstemmen in ChristenUnie/SGP bijna 110.000 meenten waar op eigen kracht structuwint de fractie komt ruimschoots Twee derde van de grootste werd, CDA leprocenten. Het ging het Europarlement. proreel een aantal in Rijssen-Holten overal een aantal CDA-stemmen vert juist vrijwel uit Hengevelde. naar de boerin centen in. pagina 2 op dit beeld: ▶▶ vervolg op is Er is een uitzondering ChristenUnie/SGP Rijssen-Holten. 18° De 28 naar 10 procent.en gemeente van anderhalf procent PVV verloor er de stem11 procent van kwam uit op prijs € 1,40 zaterdag 4 met MODE bijlage! € 2,10 Op zoek naar het ware ‘ik hou van Holland’-gevoel 22 Gerhard Wilts nd.nl/geloof beeld ap / Oded Balilty Verpleeghuis Oostergouw te Zaandam werkzaam te zijn. De eerste tijd nog ari.1985 tot 1 juli 1996 voor het dekenaat 2014 herbenoemd tot rector van het gecombineerd met Zorgcentrum Sint Haarlem, o.a. voor het ouderenpastoraat Internationaal Diocesaan Missionair Jacob te Amsterdam dat gaat sluiten. Haar Grootseminarie Redemptoris Mater te adres is Polkahof 34, 1507 VA Zaandam, Nieuwe Niedorp. Zijn adres is Paadje 22, tel. 075 - 616 17 34. Paus neemt het op voor kinderen dinsdag 27 mei 2014 ▶ Jeruzalem In toespraken tijdens zijn gisteren afgesloten reis naar Jordanië, Israël en Betlehem, refereerde paus Franciscus veelvuldig aan de Bijbel en nam het op voor kinderen als ‘teken van hoop en leven’. Bij zijn verrassende uitnodiging aan de Palestijnse voorzitter Abbas en de Israëlische president Peres om bij hem in het Vaticaan te bidden om vrede, legde paus Franciscus zondag in Betlehem een link naar Jezus’ geboorteplaats. ‘Op deze plaats waar de Vredevorst is geboren, nodig ik u beiden uit voor een intens gebed tot God om vrede. Mijn huis in het Vaticaan staat open voor zo’n bidstond.’ De paus verbond tijdens zijn driedaagse ‘bedevaart van gebed’ nadrukkelijk het christelijk geloof met de bescherming van kinderen. Zoals het Kind Jezus een teken van God is, zo zijn de kinderen van vandaag ‘een teken van hoop en leven, enRelschopper-met-een-reden tevens een graadmeter voor de gezondheid van gezinnen, de maatschappij en de hele wereld’. Franciscus herinnerde eraan dat misbruik, dwangarbeid, geweld en mensenhandel het huilen smoort van miljoenen Gerhard Wilts nd.nl/geloof beeld ap / Oded Balilty kinderen. ‘Maar hun moeders huilen voor hen, als moderne Rachels.’ Willen we voor kinderen zorgen, voor en met hen bidden? Of negeren wij hen, omdat we het druk hebben met onze eigen zaken?’ Vaak haalde de rooms-katholieke kerkleider symbolische voorbeelden uit de ▶ Jeruzalem Bijbel aan. In de Heilig Grafkerk in JeruIn toespraken tijdens zijndegisteren zalem erkende hij dat weg naar relaafgesloten reis naar Jordanië, Israël tieherstel met de Orthodoxe Kerk lang en Betlehem, refereerde paus is. Franciscus veelvuldig ▶▶ vervolg op paginaaan 7 de Bijbel en nam het op voor kinderen als ‘teken van hoop en leven’. 18° 4 dinsdag 27 mei 2014 met MODE bijlage! nederlands dagblad Amsterdam, tel. 020 - 684 48 03/ fax: 020 adres: voor kin [email protected] - 684 48 14 4 met MODE bijlage! voo•r kin C .E.J. van deren Loon, diaken in de samenwer- • drs. Th.H.R. Zunnebeld, gepensioneerd 5 Op zoek naar het ware ‘ik hou van Holland’-gevoel 22 Paus neemt het op voor kinderen België betaalt een hoge prijs voor verlies Vlaams Belang. Bij zijn verrassende uitnodiging aan de 5 Op zoek naar het ware ‘ik hou van Holland’-gevoel 22 Palestijnse Relschopper-met-een-reden voorzitter Abbas en de IsraëPaus Franciscus bidt bij de Klaagmuur in Jeruzalem, gadegeslagen door Shmuel Rabinowitz, rabbijn van de Klaagmuur lische president Peres om bij hem in het en de heilige plaatsen van Israël. De paus sloot zijn bezoek aan Jordanië, Israël en Betlehem gisteren af. Vaticaan te bidden om vrede, legde paus Franciscus zondag in Betlehem een link naar Jezus’ geboorteplaats. ‘Op deze plaats waar de Vredevorst is geboren, Gerhard Wilts nd.nl/geloof beeld ap / Oded Balilty nodig ik u beiden uit voor een intens geAaldert van Soest nd.nl/binnenland bed tot God om vrede. Mijn huis commentaar op in3 het Vaticaan staat open voor zo’n bidstond.’ De paus verbond tijdens zijn driedaagse ‘bedevaart van gebed’ nadrukkelijk het christelijk geloof met de bescherming van kinderen. Zoals het Kind Jezus een teken van God is, zo zijn de kinderen ▶ Jeruzalem van vandaag ‘een teken van hoop en leIn toespraken tijdens zijn gisteren ven, en tevens een graadmeter voor de afgesloten reis naar Jordanië, Israël gezondheid van gezinnen, de maaten Betlehem, refereerde paus schappij en de hele wereld’. Franciscus veelvuldig aan de Bijbel Franciscus herinnerde eraan dat misen nam het op voor kinderen als bruik, dwangarbeid, geweld en mensen‘teken van hoop en leven’. handel het huilen smoort van miljoenen kinderen. ‘Maar hun moeders huilen Bij zijn verrassende uitnodiging aan de voor hen, als moderne Rachels.’ Willen Palestijnse voorzitter Abbas en de Israëwe voor kinderen zorgen, voor en met lische president Peres om bij hem in het hen bidden? Of negeren wij hen, omdat Vaticaan te bidden om vrede, legde paus Relschopper-met-een-reden 5 Op zoek naar het ware ‘ik hou van Holland’-gevoel 22 we het druk hebben met onze eigen zaFranciscus zondag in Betlehem een link ken?’ naar Jezus’ geboorteplaats. ‘Op deze Vaak haalde de rooms-katholieke kerkplaats waar de Vredevorst is geboren, leider symbolische voorbeelden uit de nodig ik u beiden uit voor een intens geBijbel aan. In de Heilig Grafkerk in Jerubed tot God om vrede. Mijn huis in het zalem erkende hij dat de weg naar relaVaticaan staatWilts open nd.nl/geloof voor zo’n bidstond.’ Gerhard tieherstel met de Orthodoxe Kerkbeeld langap / Oded Balilty De paus verbond tijdens zijn driedaagse is. ‘bedevaart van gebed’ nadrukkelijk het ▶▶ vervolg op pagina 7 christelijk geloof met de bescherming van kinderen. Zoals het Kind Jezus een teken van God is, zo zijn de kinderen van vandaag ‘een teken van hoop en leven, en tevens een graadmeter voor de Paus Franciscus bidt bij de Klaagmuur in Jeruzalem, gadegeslagen door Shmuel Rabinowitz, rabbijn van de Klaagmuur gezondheid van gezinnen, de maat▶ Jeruzalem en de heilige plaatsen van Israël. De paus sloot zijn bezoek aan Jordanië, Israël en Betlehem gisteren af. schappij en de heletijdens wereld’.zijn gisteren In toespraken Franciscus herinnerde eraan dat misafgesloten reis naar Jordanië, Israël bruik, geweld enpaus mensenendwangarbeid, Betlehem, refereerde handel het huilen smoort van Franciscus veelvuldig aanmiljoenen de Bijbel kinderen. en nam‘Maar het ophun voormoeders kinderenhuilen als Aaldert van Soest nd.nl/binnenland voor‘teken hen, als vanmoderne hoop en Rachels.’ leven’. Willen 18° 4 met MODE dinsdag 27 mei 2014 bijlage! nederlands dagblad Geslaagd G eslaa a di!ë België B ellg lgg lgië gië b betaalt een ee e e en n hog ho h hoge og ge prijs ge voor vo v oor o or o v verlies ve e Vlaams Vllaa V ams a mss Belang. m B CDA verliest aan Willeke nd.nl/cartoons CDA verliest en SGP Paus neemt het aan op CU voor kinderen 18° 4 met MODE bijlage! België B ellg lg lgië gië ië b betaalt Originee O Ori rigin een ee e en ne en ho h hoge ellhog og ge prijs ge felicitere fel fe elic iciite e re eor voor vo v oor o on?v verlies ve e Geslaagd G eVlaams slaa aa gm d!s Belang. Vl V laa ams ms B pastoraal werker is verhuisd van Almere- Haven naar Havenzicht 29, 1357 NG VREEKER BEGRAAFPLAATSSERVICE heeft een nieuw e-mailadres: cej.van- België B ellg lg lgië gië ië b betaalt een ee e e en n hog ho h hoge og ge prijs ge voor vo v oor o or o v verlies ve e Vlaams Vllaa V ams a mss Belang. m B • J.G.M. Granneman, emeritus priester CDA verliest aan CU en SGP [email protected] Almere, tel. 036 - 531 88 88, e-mailadres: Willeke • P.U. MeerLiede, (Haarlemmerliede H. CU en SGP www.begraafplaatsservice.nl Willeke [email protected] CDA verl bisdom Haarlem-Amsterdam, heeft een O.L.Vrouw iest aan CU en SGP Jacobus de Meerdere, Halfweg Padverhardingen Willeke nd.nl/cartoons CDA verliest aan CU en SGP we voor kinderen zorgen, voor en met zijn verrassende aan de hen Bij bidden? Of negeren uitnodiging wij hen, omdat Palestijnse voorzitter en dezaIsraëwe het druk hebben met Abbas onze eigen lische president Peres om bij hem in het ken?’ om vrede, legde paus VaakVaticaan haalde te debidden rooms-katholieke kerkFranciscus zondag in Betlehemuit een leider symbolische voorbeelden delink naar geboorteplaats. deze Bijbel aan.Jezus’ In de Heilig Grafkerk in‘Op Jeruplaats waarhij dedat Vredevorst is geboren, zalem erkende de weg naar relanodig ik u beiden uit voor een intens tieherstel met de Orthodoxe Kerk lang geis. bed tot God om vrede. Mijn huis in het Vaticaan open ▶▶ vervolg opstaat pagina 7 voor zo’n bidstond.’ De paus verbond tijdens zijn driedaagse ‘bedevaart van gebed’ nadrukkelijk het christelijk geloof met de bescherming van kinderen. Zoals het Kind Jezus een teken van God is, zo zijn de kinderenPaus Franciscus bidt bij de Klaagmuur in Jeruzalem, gadegeslagen door Shmuel Rabinowitz, rabbijn van de Klaagmuur van vandaag ‘een teken van hoop en le-en de heilige plaatsen van Israël. De paus sloot zijn bezoek aan Jordanië, Israël en Betlehem gisteren af. ven, en tevens een graadmeter voor de gezondheid van gezinnen, de maatschappij en de hele wereld’. Franciscus herinnerde eraan dat misbruik, dwangarbeid, geweld en mensen-Aaldert van Soest nd.nl/binnenland handel het huilen smoort commentaar opvan3 miljoenen kinderen. ‘Maar hun moeders huilen voor hen, als moderne Rachels.’ Willen we voor kinderen zorgen, voor en met hen bidden? Of negeren wij hen, omdat we het druk hebben met onze eigen zaken?’ Vaak haalde de rooms-katholieke kerkleider symbolische voorbeelden uit de Bijbel aan. In de Heilig Grafkerk in Jeruzalem erkende hij dat de weg naar relatieherstel met de Orthodoxe Kerk lang is. ▶▶ vervolg op pagina 7 België betaalt een hoge prijs voor verlies Vlaams Belang. Willeke nd.nl/cartoons CDA verliest aan CU en SGP België B ellg lg lgië gië ië b betaalt een ee e e en n hog ho h hoge og ge prijs ge voor vo v oor od!v verlies ve e Geslaagd G eslaa ao gor Vlaams Vllaa V ams a mss Belang. m B Originee O Ori rigin neell felicitere fel fe elic iciite ere en? België betaalt een hoge prijs voor verlies Vlaams Belang. commentaar op 3 Geslaagd G eslaa agd! Originee O Ori rigin neell felicitere fel fe elic iciite ere en? Paus Franciscus bidt bij de Klaagmuur in Jeruzalem, gadegeslagen door Shmuel Rabinowitz, rabbijn van de Klaagmuur en de heilige plaatsen van Israël. De paus sloot zijn bezoek aan Jordanië, Israël en Betlehem gisteren af. Willeke Aaldert van Soest nd.nl/binnenland nd.nl/cartoons CDA verliest aan CU en SGP CDA verliest aan CU en SGP Groenbeheer Boomverzorging Beschoeiingen en keerwanden Oplossingen voor grondwateroverlast Knekelputten Grafbekisting, loopplanken en transportkar Natuursteen, Grafmonumenten Willeke Ori Originee O rigin neell felicitere fel fe elic iciite ere en? Maak nu gratis kennis met het Nederlands d l d D Dagblad. bl d N Natuurlijk t lijk h heb b jje di die 2 weken k Ga naar nd.nl/2weken of bel 0342 411711 ook voor niks toegang tot onze website, het archief, de digitale editie en de app. Maak nu gratis kennis met het Nederlands d l d D Dagblad. bl d N Natuurlijk t lijk h heb b jje di die 2 weken k ook voor niks toegang tot onze website, het archief, de digitale editie en de app. Maak gratis kennis of met Nederlands d411711 l d D Dagblad. bl d N Natuurlijk t lijk h heb b jje di die 2 weken k Ga naarnund.nl/2weken belhet 0342 ook voor niks toegang tot onze website, het archief, de digitale editie en de app. Ga naar nd.nl/2weken of bel 0342 411711 nd d nd d nd d nd d Grafdelven Graven ruimen Op- en herbegraven Grafkelders Urnen bestemmingen Aanleg en uitbreiding Renovatie en herindeling Onderhoudswerkzaamheden Willeke Maak nu gratis kennis met het Nederlands d l d D Dagblad. bl d N Natuurlijk t lijk h heb b jje di die 2 weken k ook voor niks toegang tot onze website, het archief, de digitale editie en de app. christelijk betrokken Ga naar nd.nl/2weken of bel 0342 411711 NDc-adv-105x135-2wekengratis_Scherp.indd 1 NDc-adv-105x135-2wekengratis_Scherp.indd 1 NDc-adv-105x135-2wekengratis_Scherp.indd 1 NDc-adv-105x135-2wekengratis_Scherp.indd 1 1733 NE Nieuwe Niedorp, tel. 0226 - 41 tel. 020 - 331 17 66, e-mail- met MODE bijlage! nd.nl/gesla d. agd Amsterdam, tel. 020 - 645 10 33. naar de Van Ostadestraat 268, 1073 TV Paus neemt nd.nl/gesla d. agd en zending om als pastoraal werkster in tot parochievicaris van de samenwer- € 2,10 kerkken?’ de rooms-katholieke uit de Vaak haalde voorbeelden in Jeruleider symbolische de Heilig Grafkerk Bijbel aan. In naar relahij dat de weg zalem erkende Kerk lang de Orthodoxe tieherstel met is. pagina 7 ▶▶ vervolg op verhuist van de Spaarndammerstraat 4 met MODE 18° 4 bijlage ! s dagblad nd.nl/gesla d. agd West. Zijn adres is Badlaan 29, 1182 JJ • T.Z. Tesfay is per 1 oktober 2014 benoemd prijs € 1,40 zaterdag nd.nl/gesla d. agd parochiekerkhof van de H.Bavo kerk, Joannes de Doper, H. Lucas, H. Marcus, de stemmen procent van maar daar met 44 stip de grootste, nog steeds met opzichte procentje ten verliest wel een een half proCDA wint er in van 2009. Het steeg de opkomst cent en bovendien 43 naar 48 procent. men. van nergens zo exRijssen-Holten stemmenkaHoewel de beweging het ‘Twentse deze uitslag symbolisch De oorzaak: De numvertreem was, is van de Europese non’ Annie Schreijer-Pierik. landelijk voor de uitkomst In de 55 geCDA-lijst kreeg en de Biblebelt. mer 25 op de de kiezingen op voorkeurstemmen in ChristenUnie/SGP bijna 110.000 meenten waar op eigen kracht structuwint de fractie komt ruimschoots Twee derde van de grootste werd, CDA leprocenten. Het ging het Europarlement. proreel een aantal in Rijssen-Holten overal een aantal CDA-stemmen vert juist vrijwel uit Hengevelde. naar de boerin centen in. pagina 2 op dit beeld: ▶▶ vervolg op is Er is een uitzondering ChristenUnie/SGP Rijssen-Holten. De 28 naar 10 procent.en gemeente van anderhalf procent PVV verloor er de stem11 procent van kwam uit op nederlands dagblad d. nd.nl/geslaagd november 2014 de kerkelijke opdracht • Mw. drs. P.E.M. van Zaalen heeft per 1 18° dinsdag 27 mei 2014 het op voor kin deren parochies van Amsterdam-Oost • P.U. Egmonden: het e-mailadres van het kende commentaar op 3 GOEDKEURING EN ZENDING en de H. Paulus te Amsterdam Nieuw- 34 77. 4 met MODE bijlage! Willeke nd.nl/cartoons CU en SGP het op voor kinderen met …Door een lijstverbinding het CDA zijn behoudt ChristenUnie/SGP Europees Parlement. het vijfde zetel in België betaalt een hoge prijs voor verlies Vlaams Belang. 9 september 2014 te Heemstede op het 2014 eervol ontslagen als administrator Paus neemt het op € 2,10 mei 2014 18° CDA verliest aan Geslaagd! Paus neemt het op voor kinderen H. Lucas, H. Marcus, Het Nieuwe Verbond • J .G.M. Visser ofm.conv. is per 1 november prijs € 1,40 zaterdag dinsdag 27 hou van Holland’-gevoel het ware ‘ik Op zoek naar 5 Soest nd.nl/binnenland Aaldert van op 3 Balilty beeld ap / Oded advertentie ▶ Jeruzalem gisteren tijdens zijn Israël In toespraken naar Jordanië, afgesloten reis refereerde paus en Betlehem, aan de Bijbel Franciscus veelvuldig als voor kinderen en nam het op en leven’. ‘teken van hoop aan de uitnodiging Bij zijn verrassende Abbas en de IsraëPalestijnse voorzitter om bij hem in het Peres paus lische president om vrede, legde een link Vaticaan te bidden in Betlehem Franciscus zondag ‘Op deze geboorteplaats. naar Jezus’ is geboren, de Vredevorst geplaats waar uit voor een intens het nodig ik u beiden huis in om vrede. Mijn bed tot God bidstond.’ open voor zo’n Vaticaan staat tijdens zijn driedaagse het De paus verbond gebed’ nadrukkelijk ‘bedevaart van met de bescherming christelijk geloof Jezus een Zoals het Kind van kinderen. kinderen is, zo zijn de teken van God hoop en le‘een teken van voor de van vandaag een graadmeter ven, en tevens de maatvan gezinnen, gezondheid hele wereld’. schappij en de eraan dat misFranciscus herinnerde geweld en mensenbruik, dwangarbeid, smoort van miljoenen huilen handel het huilen hun moeders Willen kinderen. ‘Maar moderne Rachels.’ en met voor hen, als zorgen, voor we voor kinderen hen, omdat Of negeren wij hen bidden? onze eigen zahebben met we het druk rkegmond.nl 020 - 619 17 66. ber 2014 overleden. Zij is begraven op ONTSLAG nd.nl/cartoons CU en SGP de stemmen procent van maar daar met 44 stip de grootste, nog steeds met opzichte procentje ten verliest wel een een half proCDA wint er in van 2009. Het steeg de opkomst cent en bovendien 43 naar 48 procent. men. van nergens zo exRijssen-Holten stemmenkaHoewel de beweging het ‘Twentse deze uitslag symbolisch De oorzaak: De numvertreem was, is van de Europese non’ Annie Schreijer-Pierik. landelijk voor de uitkomst In de 55 geCDA-lijst kreeg en de Biblebelt. mer 25 op de de kiezingen op voorkeurstemmen in ChristenUnie/SGP bijna 110.000 meenten waar op eigen kracht structuwint de fractie komt ruimschoots Twee derde van de grootste werd, CDA leprocenten. Het ging het Europarlement. proreel een aantal in Rijssen-Holten overal een aantal CDA-stemmen vert juist vrijwel uit Hengevelde. naar de boerin centen in. pagina 2 op dit beeld: ▶▶ vervolg op is Er is een uitzondering ChristenUnie/SGP Rijssen-Holten. De 28 naar 10 procent.en gemeente van anderhalf procent PVV verloor er de stem11 procent van kwam uit op van de Klaagmuur Rabinowitz, rabbijn af. door Shmuel gisteren gadegeslagen en Betlehem in Jeruzalem, Jordanië, Israël bidt bij de Klaagmuurpaus sloot zijn bezoek aan Paus Franciscus Israël. De plaatsen van 22 en de heilige België betaalt een hoge prijs voor verlies Vlaams Relschopper-met-een-reden Belang. Paus neemt ap / Oded Balilty 2014 voor kin deren Amsterdam, Op zoek naar het ware ‘ik hou van Holland’-gevoel 22 Pau s neemt het op 1013 CM nederlands dagblad kerkken?’ de rooms-katholieke uit de Vaak haalde voorbeelden in Jeruleider symbolische de Heilig Grafkerk Bijbel aan. In naar relahij dat de weg zalem erkende Kerk lang de Orthodoxe tieherstel met nd.nl/geloof Gerhard Wilts 5 MODE bijlage! Bij zijn verrassende uitnodiging aan de Palestijnse voorzitter Abbas en de Israëlische president Peres om bij hem Relschopp in het er-met-ee Vaticaan te bidden n-reden 5 om vrede, legde paus Franciscus Op zoek naar het us zondag zond in Betlehem een link ware ‘ik hou van naar Jezus’ geboorteplaats. ge Holland’-gevoel ‘Op deze plaats waar de 22 Vredevorst is geboren, ▶ Jeruzalem 18° nodig ik u beiden beide uit voor een intens getoespraken bedIntot Gerhard God om tijdens Wilts vrede. zijn nd.nl/geloof gisteren Mijn huis inbeeld afgesloten het ap / Oded Balilty Vaticaan reis naar staat open op Jordanië, voor zo’n Israël bidstond.’ Betlehem, De en paus verbond refereerde tijdens zijn driedaagse paus Franciscus ‘bedevaart vanveelvuldig gebed’ g aan de Bijbel nadrukkelijk en nam geloof het christelijk het op met voorde kinderen bescherming als van‘teken kinderen. van hoop Zoals Zo en hetleven’. Kind Jezus een teken van God Relschopp er-met-een-reden is, i zo zijn de kinderen vanBij zijn verrassende vandaag 5 ‘een teken uitnodiging Op van hoop enaan zoek naar het le- de Palestijnse ven, en tevensvoorzitter ware ‘ik hou van ▶ Jeruzalem een ee graadmeter Abbas en de de voor IsraëHolland’-gevoel gezondheid lische president In toespraken van gezinnen, Peres omzijn tijdens 22 bij de hem maatin het gisteren schappij Vaticaan en de te bidden afgesloten hele helreis wereld’. om vrede, naar legde Jordanië, Israël paus Franciscus Franciscus us enGerhard herinnerde herinn zondag zond Betlehem, in Betlehem eraan refereerde Wilts dat nd.nl/geloof mispauseen linkap bruik, naar dwangarbeid, dwangarbei Jezus’ geboorteplaats. beeld Franciscus ge / Oded Balilty geweld en veelvuldig mensen‘OpBijbel aan deze handel de plaats waar huilen en het nam smoort s Vredevorst hetde op voor van miljoenen is geboren, kinderen kinderen. nodig als ik‘Maar uvan ‘teken beiden beide hun h uit moeders hoop voor een intens en huilen geleven’. voor bed hen, tot als God moderne mode om vrede. Rachels.’ Mijn huis Willen in het weVaticaan voor kinderen staat Bij zijn zorgen, open op verrassende voor voor zo’nen bidstond.’ uitnodiging met henDe bidden? paus verbond aan de Of voorzitter Palestijnse negeren neg tijdens wij hen,driedaagse zijn omdat Abbas we‘bedevaart het en druk de Israëhebben lische van gebed’ president g met onze nadrukkelijk Peres za-in om eigen ken?’ bij hem het christelijk het Vaticaan geloof ▶ Jeruzalem met te bidden bescherming omde Vaak vrede, haalde legde paus van kinderen. de zondag rooms-katholiek Franciscus room In toespraken Zoals Zo tijdens us zond hetBetlehem Kind kerkin leider zijneJezus gisteren symbolische teken eeneen van link naar afgesloten Godgeboorteplaats. Jezus’ is, i voorbeelden zo reis zijnJordanië, ge naar de uit deIsraël Bijbel kinderen aan. van ‘Op In vandaag de ‘een deze Heilig Hei en plaats Betlehem, Grafkerk waar teken de refereerde in van hoop Vredevorst zalem en lepaus erkende isJeruven, geboren, en ik hij veelvuldig tevens Franciscus nodig dat da de een ee weg u beiden graadmeter beide naar relauit vooraan tieherstel voor eende de gezondheid Bijbel intens met het de geentot Orthodoxe bed Or nam van gezinnen, op vrede. Kerk om voor kinderen lang is. schappij God de Mijn maathuis als in het ‘teken envan Vaticaan de hele hel staat hoop open op wereld’. en leven’. ▶▶ Franciscus voor vervolg verr volg op pagina zo’n bidstond.’ De paus verbond herinnerde herinn7 tijdens eraan dat miszijn driedaagse bruik, Bijdwangarbeid, dwangarbei ‘bedevaart zijn verrassende van gebed’ g geweld uitnodiging en mensennadrukkelijk handel aan Palestijnse hetde het huilen christelijk voorzitter smoort s met Abbas geloof vanbescherming miljoenen de en de Israëkinderen. lische van ‘MaarZoals president kinderen. h Peres moeders Zohun om het bij Jezus huilen hem Kind in voor het Vaticaan hen, een teken alste moderne mode bidden van God Rachels.’ is, i zoom vrede, zijn Willen legde de kinderen we paus voor Franciscus kinderen van us zondag vandaag zond in Betlehem ‘eenzorgen, voor teken Paus eneen van metlehoop hen link Franciscus bidt bij de naar bidden? en ven, Of negeren en Jezus’ neg Klaagmuur in Jeruzalem, geboorteplaats. ge tevens wij hen, omdat een ee graadmeter en de heilige plaatsen ‘Op we gadegeslagen door plaats voor deze het druk de gezondheid waar van Israël. De paus hebben de Vredevorst Shmuel Rabinowitz, met onze eigen van gezinnen, sloot zijn bezoek is geboren, zaken?’ de rabbijn van nodig ik u beiden maataan Jordanië, Israël schappij beide en de voor een intens hele hel uit en Betlehem gisteren de Klaagmuur wereld’. geVaak bed haalde tot God Franciscus af. de om vrede. Mijn rooms-katholiek room herinnerde herinn e kerkeraan huis in het leider Vaticaan dat missymbolische bruik, staat open opvoorbeelden dwangarbeid, dwangarbei voor geweldzo’n bidstond.’ uit de en mensenBijbel Deaan. paus handel Inverbond de Heilig het Heismoort huilen Grafkerk zijnmiljoenen s tijdens coerkende commen co commentaa driedaagse mm mmentaa m in mentaa me van Jeru-Aaldert van Soest nd.nl/binnenla e‘Maar ‘bedevaart nvan zalem aa agebed’ r op kinderen. 3 naar hija ghun dat da nd nadrukkelijk weg h de moeders rela-het christelijk tieherstel huilen voor hen,met de Orthodoxe Or metRachels.’ alsgeloof de moderne mode bescherming Kerk lang is.wevan kinderen. Zoals Willen voor Zozorgen, kinderen het Kind Jezus een nd.nl/cartoons voor en met teken ▶▶hen vervolg ver rbidden? volgvan God is, op pagina i 7 zo zijn de kinderen advertentie Of negeren neg wij omdat wevan ‘een teken vanhen, hetvandaag druk hebben hoop met en leonze ven, eigen zaken?’ en tevens een ee graadmeter voor de gezondheid van Vaak gezinnen, de maathaalde …Door een lijstverbinding rooms-katholiek room schappij ende e kerkde hele leider met hel wereld’. symbolische gemeente van 28 voorbeelden uit ChristenUnie/SGP behoudt Franciscus naar herinnerde herinn de 10 het Bijbel aan. In de CDA zijn eraan dat misvijfde zetel in het PVV verloor er anderhalf procent. De Heilig Hei Grafkerk daar met 44 procent bruik, dwangarbeid, dwangarbei in Jeru- Paus Parlement. FranciscusEuropees zalem van de stemmen procent en erkende bidt bij de hij dat mensennog steeds met da geweld uit op 11 procent Klaagmuur inkwam de weg en handel het huilen naar stip de grootste, Jeruzalem, relavan de stemtieherstel smoort s gadegeslagen van miljoenen …Open de heilige plaatsen maar men. de Or verliest wel een door Shmuel Rabinowitz, Israël. De paus kinderen.met Kerk lang de Biblebelt verloren van procentje ten opzichte ‘Maar Orthodoxe sloot zijn bezoek de christenis. hun h moeders huilen democraten veel Hoewel de van de Klaagmuur Jordanië, Israël van 2009. rabbijn voor hen, als moderne bewegingaan kiezers aan CU/SGP, CDA en BetlehemHet nergens zo exmode ▶▶ vervolg verr volg op pagina Rachels.’ Willen in gisteren wint Limburg aan D66 treem was, is deze cent en bovendien af. er een half pro7 we voor en VVD, maar Twente kinderen zorgen, uitslag symbolisch steeg de opkomst voor en stemde voor de uitkomst in Rijssen-Holten van massaal op Annie met hen bidden? Of van de Europese Schreijer. 43 naar 48 procent. negeren neg wij verhen, kiezingen De omdat oorzaak: het ‘Twentse we het druk hebben op de Biblebelt. Aaldert van Soest com commen co commentaa In de 55 gemm mmentaa stemmenkamentaa me en a Urk aa armetoponze nd.nl/binnenlandmeenten waar ChristenUnie/SG non’ Annie Schreijer-Pierik. ken?’ 3 eigen▶zaP de De numVan de 5576 stemmen grootste werd, wint mer 25 op de CDA-lijst Vaak haalde de die donderdag de fractie structurooms-katholiek room kreeg op Urk werden reel een aantal procenten. e kerkbijna 110.000 voorkeurstemmlandelijk leider symbolische uitgebracht ging Het CDA lemaar voorbeelden uitliefst 74 en en nd.nl/cartoons Franciscus komt ruimschoots procent de Paus Bijbel aan. In de naarbidt bij de Klaagmuurvert juist vrijwel overal een aantal de ChristenUnie/ advertentie op eigen kracht Heilig Hei Grafkerk in Jeruzalem, en de SGP-lijst. in centen heilige in Jeruhet Europarlement. Vijf in. gadegeslagen door proplaatsen zalem erkende hij jaar geleden vandat Israël. was Twee derde van Shmuel Rabinowitz, dat da de weg naar 58 procent. nog De paus slootuitzondering Er is een de CDA-stemmen zijn bezoek aan relaHet CDA kelderde rabbijn tieherstel met de van de Klaagmuur in Rijssen-Holten Jordanië, op dit in deze Orthodoxe Or beeld: Israël en ging Rijssen-Holten. Betlehem Kerk lang naar de boerin is. gisteren ChristenUnie/SG uit Hengevelde. af. prijs € 1,40 zaterdag …Door een lijstverbinding P is € 2,10 ▶▶ vervolg op pagina ▶▶ vervolg verr volg op pagina met 2 ChristenUnie/SGP 7 gemeente van 28 behoudt het CDA naar 10 zijn vijfde PVV verloor er anderhalf procent. De zetelvan daar met 44 procent Aaldert in het com commen co commentaa mm mmentaa Europees mentaa me en a Soest aa Parlement. ar op 3 van de stemmen nd.nl/binnenla nd kwam uit op 11 procent procent en nog steeds met stip de grootste, van de stem…Op de Biblebelt maar men. verliest wel een verloren de christenprocentje ten opzichte democraten veel Hoewel van 2009. de beweging kiezers aan CU/SGP, Het CDA wint er nd.nl/cartoons nergens zo exeen half proin Limburg aan D66 treem was, is deze advertentie cent en bovendien Paus Franciscusen VVD, maar Twente steeg de opkomst bidt bij de Klaagmuur voor de uitkomst uitslag symbolisch stemde massaal in Rijssen-Holten van op Annie in Jeruzalem, gadegeslagen van de Europese en de heilige plaatsen Schreijer. 43 naar 48 procent. vervan Israël. De pauskiezingen op De oorzaak: het Shmuel de Biblebelt.door Rabinowitz, sloot zijn bezoek ‘Twentse In de 55 gestemmenkarabbijn van de Klaagmuur ▶ …Door aan Jordanië, Urk een meenten waar ChristenUnie/SG non’ Annie Israël Schreijer-Pierik. lijstverbinding met gisteren P de en Betlehem De numVan af. grootste de 5576 stemmen mer 25 op ChristenUnie/SGP werd, gemeente de CDA-lijst die donderdag vanwint de fractie behoudt 28 naar kreeg landelijk structuhet CDA zijn reel 10 procent. opvijfde Urk werden bijna een De aantalerprocenten. PVV zetel in uitgebracht daar110.000 verloor voorkeurstemm met het 44 Europees ging anderhalf procent Het maar CDA Parlement. vert van de stemmen en en procent en liefst 74 procent lekomt juistuit kwam vrijwel nog ruimschoots naar de ChristenUnie/ Aaldert van Soest steeds met stip com commen co commentaa op 11overal mm mmentaa op de mentaa me een procent eigen en a aantal aa krachtmaar ar op 3 nd.nl/binnenland centen van proSGP-lijst. grootste, de stemin het …Op deVijf Europarlement. men. in. jaar geleden verliest Biblebelt wel een procentje was christenTwee derde van nog 58democraten procent. Het CDAverloren dedat ErHoewel ten opzichte de is een uitzondering CDA-stemmen van 2009. Hetin kelderde de bewegingop veel kiezers Rijssen-Holten dit beeld: CDA deze in Rijssen-Holten. aaninCU/SGP, nergens wint er een ging zo exnaar Limburg aan D66 treem was, is deze centdeenboerin ChristenUnie/SG uit Hengevelde. half pro- nd.nl/cartoons prijs € 1,40 zaterdag bovendien en VVD, maar Twente uitslag symbolisch P is € 2,10 ▶▶Rijssen-Holten stemde massaal vervolg op pagina steeg de opkomst in advertentie voor de uitkomst op Annie Schreijer. 2 naar van de Europese van 43 48 procent. verkiezingen op de De oorzaak: het Biblebelt. In de ‘Twentse stemmenka55 ge▶ Urk meenten waar ChristenUnie/SG non’ Annie Schreijer-Pierik. P de De numVan grootste werd, wint de 5576 …Door mer 25 op de CDA-lijst een stemmen lijstverbinding die met de fractie structukreeg op Urk werden uitgebrachtdonderdag reel ChristenUnie/SGP bijna 110.000 voorkeurstemmlandelijk een aantal gemeente van 28 procenten. behoudt het naar 10 procent. gingCDA Het CDADe maar en en zijn liefst levert vijfde 74zetel komt PVVjuist procent daar met verloor vrijwel ruimschoots in het naar er anderhalf 44 procent overal een Europees de ChristenUnie/ opvan eigen Parlement. centen aantalen procent de kracht in proSGP-lijst. Vijf jaar kwam in. het nogEuroparlement. uit op 11 procent steeds met stip Twee stemmen geleden was dat de grootste, derde van de nog 58 …Op procent. Er is een uitzondering van de stemmen. CDA-stemmen de Biblebelt verliest wel eenin Rijssen-Holtenmaar Het CDA verloren kelderde procentje ten opzichte op dit beeld: dein christendeze ging democraten veel Rijssen-Holten. Hoewel de beweging naar van 2009. de boerin kiezers aan CU/SGP, ChristenUnie/SG Het uit Hengevelde. prijs € 1,40 zaterdag CDA nergens zoPexwint er een half is in Limburg aan D66 treem was, is deze pro€ 2,10 ▶ ▶ vervolg cent en bovendien op pagina en VVD, maar Twente uitslag symbolisch steeg 2 de opkomst stemde massaal voor de uitkomst in Rijssen-Holten van op Annie Schreijer. van de Europese 43 naar 48 procent. verkiezingen op de De oorzaak: het Biblebelt. In de ‘Twentse stemmenka▶ Urk meenten waar ChristenUnie/SG 55 genon’ Annie Schreijer-Pierik. P de De numVan de 5576 stemmen grootste werd, wint mer 25 op de CDA-lijst die donderdag de fractie structukreeg op Urk werden reel een aantal procenten. bijna 110.000 voorkeurstemmlandelijk uitgebracht ging Het CDA lemaar en en liefst 74 procent vert juist vrijwel komt ruimschoots naar de ChristenUnie/ overal een aantal op eigen kracht proSGP-lijst. Vijf jaar in centen in. het Europarlement. geleden was dat Twee derde van nog 58 procent. Het Er is een uitzondering de CDA-stemmen in CDA kelderde in Rijssen-Holten ging op dit beeld: deze Rijssen-Holten. naar de boerin uit ChristenUnie/SG prijs € 1,40 zaterdag Hengevelde. P is € 2,10 ▶▶ vervolg op pagina 2 Calandlaan 196, 1069 LA Amsterdam, tel. werkende parochies H. Joannes de Doper, • L.D. Georges is per 23 september nd.nl/geloof beeld Willeke nederlands dagblad secretariaat is gewijzigd in: secretariaat@ • Mw. C.J.C. Wijnker-Kroft is op 4 septem- Herenweg 88. Zij was in ons bisdom werk- € 2,10 4 met MODE bijlage! 22 van de Klaagmuur Rabinowitz, rabbijn af. door Shmuel gisteren gadegeslagen en Betlehem in Jeruzalem, Jordanië, Israël bidt bij de Klaagmuurpaus sloot zijn bezoek aan Paus Franciscus Israël. De plaatsen van en de heilige Nieuw-West. Zijn adres is Pieter benoemd tot administrator van de samen- te Gouda. prijs € 1,40 zaterdag mei 2014 18° hou van Holland’-gevoel het ware ‘ik Op zoek naar 5 voor kinderen neemt het op Balilty beeld ap / Oded België betaalt een hoge prijs voor verlies Vlaams Belang. d. nd.nl/geslaagd 1, 1411 CX Naarden, tel. 035 - 694 35 88. • J.H. Fonck is per 1 november 2014 In toesprakenRelschopp tijdens zijn gisteren er-met-een-reden afgesloten reis naar Jordanië, Israël en Betlehem, refereerde paus Franciscus veelvuldig aan de Bijbel en nam het op voor kinderen als ‘teken van hoop en leven’. Gerhard Wilts met MODE bijlage! het op voor kinderen ▶ Jeruzalem tijdens zijn gisteren Israël In toespraken naar Jordanië, afgesloten reis refereerde paus en Betlehem, aan de Bijbel Franciscus veelvuldig als voor kinderen en nam het op en leven’. ‘teken van hoop aan de uitnodiging Bij zijn verrassende Abbas en de IsraëPalestijnse voorzitter om bij hem in het Peres paus lische president om vrede, legde Vaticaan te bidden in Betlehem een link Franciscus zondag ‘Op deze geboorteplaats. naar Jezus’ is geboren, de Vredevorst geplaats waar uit voor een intens het nodig ik u beiden huis in om vrede. Mijn bed tot God bidstond.’ open voor zo’n Vaticaan staat tijdens zijn driedaagse het De paus verbond gebed’ nadrukkelijk ‘bedevaart van met de bescherming christelijk geloof Jezus een Zoals het Kind van kinderen. kinderen is, zo zijn de teken van God hoop en le‘een teken van voor de van vandaag een graadmeter ven, en tevens de maatvan gezinnen, gezondheid hele wereld’. schappij en de eraan dat misFranciscus herinnerde geweld en mensenbruik, dwangarbeid, smoort van miljoenen huilen handel het huilen hun moeders Willen kinderen. ‘Maar moderne Rachels.’ en met voor hen, als zorgen, voor we voor kinderen hen, omdat Of negeren wij hen bidden? onze eigen zahebben met we het druk nederlands dagblad nd.nl/geloof Gerhard Wilts d. nd.nl/geslaagd op 28 oktober 2014 begraven op de R.K. beeld ap / Oded Balilty ▶ Jeruzalem 4 18° de stemmen procent van maar daar met 44 stip de grootste, nog steeds met opzichte procentje ten met verliest wel een een half proCDA wint er …Door een lijstverbinding het CDA zijn in van 2009. Het behoudt steeg de opkomst ChristenUnie/SGP Europees Parlement. cent en bovendien 43 naar 48 procent. het men. van nergens zo exvijfde zetel in Rijssen-Holten stemmenkaHoewel de beweging het ‘Twentse deze uitslag symbolisch De oorzaak: De numverloren de christenvertreem was, is in …Op de Biblebelt van de Europese non’ Annie Schreijer-Pierik. landelijk kiezers aan CU/SGP, voor de uitkomst In de 55 geCDA-lijst kreeg Twente democraten veel en de Biblebelt. mer 25 op de de D66 en VVD, maar kiezingen op voorkeurstemmen in Limburg aan ChristenUnie/SGP bijna 110.000 op Annie Schreijer. meenten waar op eigen kracht structustemde massaal wint de fractie komt ruimschoots Twee derde van de grootste werd, CDA le22 procenten. Het ging het Europarlement. aantalHolland’-gevoel proreel eenvan in Rijssen-Holten ▶ Urk overal een aantal CDA-stemmen die donderdag ‘ik hou ware vert juist vrijwel 5576 stemmen uit Hengevelde. het maar Van de naar naar de boerin zoek Op uitgebracht ging centen in. pagina 2 op dit beeld: op Urk werden ▶▶ vervolg op naar de ChristenUnie/ is Er is een uitzondering liefst 74 procent ChristenUnie/SGP was dat nog jaar geleden Rijssen-Holten. SGP-lijst. Vijf in deze CDA kelderde 58 procent. Het De 28 naar 10 procent.en gemeente van anderhalf procent PVV verloor er de stem11 procent van kwam uit op Relschopper-met-een-reden nd.nl/geloof Gerhard Wilts Willeke nd.nl/cartoons Soest nd.nl/binnenland Aaldert van op 3 Relschopper-met-een-reden 5 Nieuwe Niedorp. Zijn adres is Marktstraat mei 2014 van de Klaagmuur Rabinowitz, rabbijn af. door Shmuel gisteren gadegeslagen en Betlehem in Jeruzalem, Jordanië, Israël bidt bij de Klaagmuurpaus sloot zijn bezoek aan Paus Franciscus Israël. De plaatsen van en de heilige België betaalt een hoge prijs voor verlies Vlaams Belang. Origineel feliciteren? van de samenwerkende parochies H. Paus neemt het op samen-werkende parochies H. Joannes de is. pagina 7 ▶▶ vervolg op 4 dinsdag met 27 mei Blokker naar Polderweg 108, 1093 KP Op zoek naar het ware ‘ik hou van Holland’-gevoel 22 • Th.B.J. Beusink O.Carm., zijn juiste adres nede rland dinsdag 27 kerkken?’ de rooms-katholieke uit de Vaak haalde voorbeelden in Jeruleider symbolische de Heilig Grafkerk Bijbel aan. In naar relahij dat de weg zalem erkende Kerk lang de Orthodoxe tieherstel met nds dagblad nederla CU en SGP CDA verliest aan Origineel feliciteren? zaam als dekenaal werkster van 1 janu- het op voor kinderen ▶ Jeruzalem Geslaagd! Begraafplaats aan de Graaf Florisweg 126 Relschopper-met-een -reden 5 22 Internationaal Diocesaan Missionair oktober 2014 overleden te Gouda. Hij is adres is [email protected] dinsdag 27 mei 2014 4 met MODE bijlage! Paus neemt Haarlem-Amsterdam, zijn correcte e-mail• Secretariaat Spaanse Gemeenschap dom Haarlem-Amsterdam is verhuisd van 18° nd.nl/geloof Gerhard Wilts • J.C. van der Plas, emeritus priester bisdom mei 2014 nederlands dagblad herbenoemd tot spirituaal van het bisdom Haarlem-Amsterdam, is op 20 sadres is p.a. Bonhoeffervaart 16, 2033 AN dagblad 2014 benoemd tot priester-assistent in de dere parochies rond Amstelveen. Vijfhuizen H. Augustinus) het secretariaat- dinsdag 27 mei 2014 • M.M.J.B. Costa is per 1 oktober 2014 • A.H.G. Imbens, emeritus priester van het ziggo.nl • J .H. Hoogakker, pastoraal werker in AA Gennep, tel. 0485 - 33 65 55. .T.F. Koot emeritus priester van het bisnederlands • A dinsdag 27 • J.G.M. Visser ofm.conv. is per 1 november Geboorte, Spaarndam H. Adalbertus en Nu 2 weken Nu 2 gratis! Nu 2 weken weken Nu 2 wekennederlandsdagblad gratis! gratis! ADRESWIJZIGING nederlands dagb lad gratis! d. nd.nl/geslaagd assisteerde hij vrijwel wekelijks in meer- • Mgr. J.W. Stam is per 28 september 2014 GOEDKEURING EN ZENDING • J.B. Kamoga C.S.Sp. heeft per 3 oktober nieuw e-mailadres: pastoor.granneman@ christelijk betrokken christelijk betrokken 16-06-14 christelijk betrokken De Hout 47, 1607 HB Hem T: 0228-544484 • F: 0228-544651 BETROKKEN DUURZAAM VERNIEUWEND 13:11 Met zorg betrokken 16-06-14 13:11 16-06-14 13:11 16-06-14 13:11 INCARDINATIE Bouwkundige inspecties en adviezen aan particulieren, ondernemingen, stichtingen en • R. Medroso Torres is op 24 september overheden over monumentale 2014 geïncardineerd in het bisdom gebouwen in Noord-Holland Het Nieuwe Verbond en de H. Paulus kende parochies H. Nicolaas te Edam, H. Haarlem-Amsterdam. Hij is parochievica- • Beoordeling van offertes en te Amsterdam Nieuw-West. Hij blijft als Sebastianus te Ilpendam en H.H. Nicolaas ris in de parochies H. Joannes Evangelist prijsopgaven • Bereikbaarheids- en priester bij de parochies betrokken. en Antonius te Monnickendam. Zijn adres te Buitenkaag en O.L.Vrouw Onbevlekt - zie verder bij benoeming is Oostzijde 12, 1502 BG Zaandam, tel. Ontvangen te Nieuw Vennep. Zijn adres is 075 - 616 48 07. E-mailadres: atezigta@ Händelplein 59, 2151 NM Nieuw Vennep, gmail.com tel. 0252 - 79 38 94. ONTHEFFING KERKELIJKE ZENDING •d rs. W.G.M. Waardijk heeft per 1 septem- • J.M. Tercero is per 23 september 2014 ber 2014 op de meest eervolle wijze 30 | SamenKerk | november 2014 herbenoemd tot vice-rector van het veiligheidsplannen [email protected] www.monumentenwachtnoordholland.nl Monumentenwacht Noord-Holland T: 075 6474588 F: 075 6474593 Veerdijk 32, 1531 MS Wormer Postbus 79, 1520 AB Wormerveer SamenKerk | november 2014 | 31 Belicht allerzielen Na het feest van Allerheiligen op 1 november viert de kerk de gedachtenis van alle overledene n op 2 november. De oude traditie van het verlichten van de graven van onze dierbaren wor dt op deze foto prachtig weergeg even. Het symboliseert onze verbondenheid met onze dierbare overledenen die wij Bij God wee r mogen ontmoeten. Uw foto in Samen Kerk? Hebt u een mooie foto die u wilt delen met de lezers van Samen Kerk? U kunt uw bijdrage per e-mail sturen aan [email protected] Per post kan natuurlijk ook: Samen Kerk, postbus 1053, 2001 BB Haarlem. Vermeld kort bij welke gelegenheid de foto genomen is en wie erop te zien is.
© Copyright 2024 ExpyDoc