17.0 It Fryske Gea - Standpunt Friese natuur

Roo, Marijke de
Van:
Verzonden:
Aan:
Onderwerp:
Roo, Marijke de namens Statengriffie provinsje Fryslân
vrijdag 10 oktober 2014 15:34
Abelien Liemburg’
RE: Standpunt Friese natuur- en landschaporganisaties Fryslân foar de Wyn
Geachte mevrouw Liemburg,
Uw mail met bijlagen is in goede orde ontvangen en zal ter kennis worden gebracht aan de leden van Provinciale
Staten. Het bericht wordt geplaatst op de lijst van ingekomen stukken van de statenvergadering van november.
Het is aan de verschillende fracties of zij inhoudelijk op uw mail willen reageren.
Mei freonlike groetnis,
Met vriendelijke groet,
MarijkedeRoo
secretaresse
Steategriffy
058 292 5996
[email protected]
LPROVJNSALE
steaten
Tweebaksmarkt 52 (besikersadres)
Postbus 20120, 8900 HM Leeuwarden
www.fryslan.nh/ns
Van: Abelien Liemburg [mailto:[email protected]]
Verzonden: vrijdag 10 oktober 2014 14:25
Aan: Statengriffie provinsje Fryslân
CC: staten
Onderwerp: Standpunt Friese natuur- en landschaporganisaties Fryslân foar de Wyn
Urgentie: Hoog
Geachte leden van Provinciale Staten,
Begin deze week heeft de regiegroep Fryslân foar de Wyn haar advies uitgebracht.
Graag informeer ik u over het standpunt van de Friese natuur- en landschapsorganisaties naar aanleiding van
het eindrapport.
Onze reactie vat ik hieronder samen. In de bijlage vindt u een uitgebreidere onderbouwing van ons
standpunt.
Positief met kanttekeningen
Wij zijn op hoofdlijnen positief over het advies, maar hebben een aantal kanttekeningen
Windmolens hebben een aantal grote nadelen, te weten overlast voor omwonenden, slachtoffers onder
vogels en vleermuizen en verandering van het landschap.
Daartegenover staan voordelen: wind raakt niet op en wind is een relatief efficiënte hernieuwbare
energiebron. De traditionele energiebronnen kennen eveneens grote nadelen, zoals bodemdaling en
aardbevingen door gaswinning, luchtvervuiling en stikstofneerslag door kolencentrales en kernafval uit
kerncentrales. Uitgaande van uw eerdere besluit om 530,5 MW aan windenergie te plaatsen in de provincie
Fryslân, zoeken wij dan ook naar de minst schadelijk locaties.
Zorgen over vier parken
Ons pleidooi om windmolens langs grote snelwegen en op bedrijfsterreinen te plaatsen zien we in redelijke
mate terug in het voorstel van Fryslân foar de Wyn. Echter bij vier parken is sprake van plaatsing in een
weidevogelkerngebied, niet bij de hoofdinfrastructuur en het gaat ook niet om vervanging van een bestaand
park of molen. Wij maken ons ernstige zorgen over de negatieve effecten van deze parken:
-
WP Wornmelsllens;
1
WP Dongeradeel;
WP SWED;
WP Wjukslach Ferwert.
In bijgaand kaartje is te zien dat de invloed op het landschap aanzienlijk kleiner is als u deze parken niet laat
bouwen.
-
Houdt het IJsselmeer Vrij
Tegelijkertijd zien wij dat de hoofdargumenten: risico’s voor natuur en aantasting van openheid van het
landschap het sterkst gelden voor het IJsselmeer (en de afsluitdijk). Een park hier scoort ook met de criteria
van de commissie Winsemius zeer slecht. Wij verzoeken u daarom voor om windpark Fryslân in het
IJsselmeer niet te laten bouwen. Naast de directe aantasting bij de bouw zal een park in het IJsselmeer al
snel verder worden uitgebreid. Illustratief hiervoor is het pleidooi van de initiatiefnemers van Windpark
Fryslân om alvast planologische ruimte voor 400 MW te bieden, ook als nu slechts 200 MW nodig is.
Wanneer toch de doelstelling van 530,5MW ingevuld moet worden, biedt het advies ruimte op drie punten.
Ten eerste heeft de Commissie van Advies ook bij de parken waarover zij positief adviseerde ongeveer 100
MW afgehaald van de voorstellen van initiatiefnemers. Dat kan minder vergaand. Ten tweede is er met een
hoog percentage afvallers gerekend, ook in de parken die u planologische mogelijk maakt. Ten derde zijn er
nauwelijks initiatieven op bedrijfsterreinen ingediend, daar ligt ruimte..
Zorg voor fondsen voor landschap en leefbaarheid
De schade die windmolenparken veroorzaken moet gecompenseerd worden. Als u ruimte biedt op het
vasteland van Friesland in plaats van in het IJsselmeer, spaart u ruim 500 miljoen euro aan investeringen uit.
Als u wilt bereiken dat de streek waar molens geplaatst worden er met de windmolens op vooruit gaat, is het
belangrijk om deze besparingen in te zetten voor de streek in de vorm van fondsen voor landschap en
leefbaarheid.
Wij zijn graag bereid tot een nadere toelichting van ons stanpunt.
Met vriendelijke groet,
drs. Henk J. de Vries
directeur van It Fryske Gea
Mede namens:
It Fryske Gea
Natuurmonumenten
Waddenvereniging
Landschapsbeheer Friesland
Het Blauwe Hart
Friese Milieu Federatie
S taatsbosbeheer
Bond Friese Vogelwachten
2
Standpunt natuur- en landschapsorganisaties over Fryslân foar de Wyn
In de loop van 2014 is onder de vlag van Fryslân foar de Wyn onderzocht welke
mogelijkheden er zijn om windenergie op het Friese vasteland te realiseren met zoveel
mogelijk draagvlak. Als sluitstuk van Fryslân foar de Wyn is het advies
1 van de commissie
Winsemius verschenen over de plannen voor windenergie op het vaste land van Fryslân.
De natuur- en landschapsorganisaties van Fryslân steunen dit advies op hoofdlijnen met
een aantal kanttekeningen.
Waarom windenergie?
Om te beginnen willen wij benadrukken dat wij een snelle overgang naar een duurzame
samenleving nastreven, met meer duurzame energie waaronder wind. De traditionele
energiebronnen kennen grote nadelen, zoals bodemdaling en aardbevingen door
gaswinning, luchtvervuiling en stikstof neerslag door kolencentrales en kernafval uit
kerncentrales. De maatschappelijke discussie van het afgelopen jaar heeft de voor- en
nadelen van windenergie helder op de kaart gezet. Als voordelen komen naar voren dat
windenergie niet op raakt, een lage milieubelasting tot gevolg heeft en een efficiënte
duurzame energiebron is. Nadelen zijn de risico’s op schade onder vogels en vleermuizen,
de verandering van het landschap en hinder voor omwonenden.
Vanuit ons belang zetten wij ons daarom in om het doel van een duurzamere
energievoorziening te bereiken met zo min mogelijk schade aan natuur, landschap en
leefbaarheid.
Fryslân foar de Wyn
Fryslân foar de Wyn (FfdW) heeft een omslag in de discussie over windenergie tot stand
gebracht. In plaats van alleen van bovenaf locaties aan te wijzen is veel meer de
samenwerking met bewoners en initiatiefnemers gezocht. Hoewel dat tot gepolariseerde
discussies kan leiden, is deze aanpak wat ons betreft duidelijk beter dan volledige de top
down benadering die eerder is gehanteerd. Wij delen de opmerking in het advies dat de tijd
om projecten te formuleren en draagvlak te zoeken veel te kort was. Wij zijn van mening dat
als het proces meer tijd was gegund er meer en (nog) beter gedragen voorstellen tot stand
waren gekomen. Bijvoorbeeld op bedrijfsterreinen zijn opvallend weinig voorstellen
ingediend.
Ook een deel van onze achterban
2 is bevraagd over windenergie. In grote lijnen was een
meerderheid van de leden voor windenergie, echter niet in of nabij de Waddenzee en niet in
of nabij dorpen of in natuurgebieden. Zones rond snelwegen en bedrijfsterreinen werden als
meest aanvaardbare locaties genoemd. Zowel aantasting van natuur als aantasting van
landschappelijke kwaliteiten wegen bij onze achterban zwaar bij de beoordeling van
windparken. De resultaten van deze enquêtes zijn meegenomen in de reactie op het advies.
Wij waarderen het dat door deze ambitie een deel van de oude molens verwijderd kan
worden. Dit draagt bij aan een verbetering van de kwaliteit in het landelijk gebied Veel van
de locaties die in het advies op de A- en B-lijst staan, passen in onze visie om windmolens
langs/nabij infrastructuur en op/nabij bedrijventerreinen te plaatsen en de molens te
clusteren.
Fonds voor leefbaarheid en landschap
Heel belangrijk vinden we het advies dat opbrengsten van de windmolens ten goede moeten
komen aan de mensen die in de buurt van de molens wonen en aan leefbaarheid en
landschap. Voorkomen moet worden dat een gebied onaantrekkelijk wordt om te wonen,
werken en recreëren door de plaatsing van windmolens. Om dit te bereiken is een
substantieel deel van de opbrengsten nodig de hoogte van dit bedrag moet overeenkomen
met het bedrag dat wordt uitgespaard door windmolens niet in het water plaatsen. Daarmee
—
1 Inclusief de bij lagen
2 Achterban van It Fryske Gea en Waddenvereniging
kan een fonds voor leefbaarheid en landschap worden gevormd waardoor een streek er met
windmolens niet op achteruit gaat, maar vooruit.
Waddenzee
De door velen gekoesterde en in de PKB vastgelegde openheid van de Waddenzee staat
door het advies onder druk. Een groot deel van de locaties is namelijk te zien vanuit het
Waddengebied. Aangezien de hoogte van de molens aanzienlijk hoger wordt dan thans het
geval is in Fryslân zal de openheid vanuit het Waddengebied verminderd worden.
Wij waarderen het dan ook dat een aantal locaties in de buurt van het Lauwersmeer en
langs de waddenkust zijn afgevallen. Daarnaast onderschrijven wij de opmerking in het
advies om de opstellingen in de buurt van de Waddenzee haaks op de Waddendijk te
plaatsen. De schade aan de openheid en de mogelijk schade aan foeragerende vogels als
gevolg van barrièrewerking wordt hierdoor beperkt.
A- en B-Iijst
Wij kunnen voorstellen dat alle locaties die op de A-lijst staan tot uitvoering komen. Voor wat
betreft de B-lijst verwachten wij dat het merendeel (70 procent) van de locaties doorgang
kunnen vinden. Omwille van de invloed van een aantal windmolenplannen op het landschap
(gaafheid en openheid, trekroutes van vogels en de aanwezigheid van grotere concentratie
weidevogels en het optimaal inrichten van weidevogelkerngebieden) maken wij ons zorgen
over de volgende locaties:
Wommels/lens;
WP Dongeradeel;
WPSwed;
WP Wjukslach Ferwert.
Deze locaties zijn volgens het advies goed voor in totaal 62 MW (= 30 procent van de B
lijst). In het advies is rekening gehouden dat een aantal locaties (tot 40 procent) niet tot
uitvoering zullen komen. Mochten bovenstaande locaties niet tot uitvoering komen dan valt
dat binnen de marge die de commissie hanteert. Daarnaast pleiten wij voor een zorgvuldige
beoordeling van alle locaties op de effecten op weidevogels en instandhoudingsdoelen van
Natura 2000 vogelrichtlijn-gebieden.
-
-
-
-
Windpark IJsselmeer
Het advies gaat in op de locaties op het vaste land van Fryslân. Toch is er gezien de ambitie
van de provincie Fryslân van 530,5 MW wel degelijk een relatie met de omvang van het
windmolenpark in het Ijsselmeer. Met de capaciteit zoals die in het advies naar voren komt
en de huidige capaciteit tezamen wordt een aanzienlijk deel van de ambitie behaald.
Ondanks de krappe tijd waarin dit advies tot stand is gekomen, ligt er nu een serieus te
nemen alternatief voor een groot deel van de windmolenambitie.
Gezien het belang van het IJsselmeer voor de natuur in Europa en de openheid van het
gebied zijn wij er op tegen om op deze locatie windenergie te laten opwekken. Te meer
omdat in de Structuurvisie Wind Op Land (SWOL) diverse provincies het IJsselmeer een
geschikte locatie vinden voor windmolenparken. Zo moet volgens de SWOL gemiddeld meer
dan ruim de helft van de Nederlandse windambitie worden neergezet
3 in of nabij het
IJsselmeergebied. Wij denken dat al deze parken tezamen niet stroken met de (natuur-)
bescherming die het IJsselmeer geniet. Voor het al of niet plaatsen van windmolens in het
IJsselmeer is in onze ogen een afweging op landelijk niveau nodig waarbij belangrijk is om
de cumulatieve effecten van alle windmolenplannen in en rond het IJsselmeer gelijktijdig te
bekijken.
3 In en om het IJsselmeergebied moeten volgens de plan—MER SWOL de volgende windparken
komen (minimale maximale variant); A27 Eemmeerdijk (83-314 MW); Afsluitdijk (258-718 MW);
Hoge Vaart Dronten (253-986 MW); IJsselmeerdijken (353-942 MW); Wieringermeer 254-808 MW),
Zuidelijk Flevoland (1 29-448 MW) en Zuidlop/Noordoostpolder (654-94 (Kreekrak) = 560 MW). Dit
komt neer op 1890 (minimum variant) tot 4776 (maximum variant) MW aan windenergie komen te
staan. Dat is 32 tot 80 procent van de 6000 MW doelstelling. Gemiddeld komt dat neer op 56 procent.
—
Criteria
In grote lijnen kunnen wij ons vinden in de voorstellen zoals die in het advies zijn
opgenomen en kunnen wij ons vinden in de gehanteerde methodiek. Als punt van kritiek
constateren we dat:
• de trekroutes van vogels en vleermuizen
4 niet meegenomen zijn in de beoordeling;
• bij het criterium ‘dynamiek en de gaaf heid van het landschap’ dat in de uitwerking
alleen de dynamiek als criterium voor de maatlat gebruikt. Gaaf heid van het
landschap is daardoor een onderbelicht criterium;
• voor cumulatie van effecten wordt het criterium gehanteerd dat de locaties wel of niet
dicht bij elkaar zijn gelegen. Dat is niet juist. Het gaat om de invloed van de optelsom
van afzonderlijke plannen op de populatie in een bepaald gebied bijvoorbeeld de
Waddenzee waarbij alle effecten bij elkaar opgeteld wel eens significant kunnen
zijn.
—
-
Samengevat zijn wij positief over het gevoerde proces en content dat een groot deel van de
ambitie op het vaste land van Fryslân kan worden geplaatst. Wij dringen aan op een goede
compensatieregeling voor omwonenden en de mienskip in het algemeen en maken ons
zorgen over een enkele locatie op de B-lijst.
Chris Bakker
Hoofd Natuurkwaliteit, It Fryske Gea
[email protected], 0512 305860, 06461 79474
namens:
It Fryske Gea
Natuurmonumenten
Waddenve ren ig ing
Landschapsbeheer Friesland
Het Blauwe Hart
Friese Milieu Federatie
Staatsbosbeheer
Bond Friese Vogelwachten
4 Van vleermuizen is bekend dat zij schade kunnen ondervinden als gevolg van het barotrauma effect (het
verschil in luchtdruk nabij de windmolen kan leiden tot slachtoffers onder vleermuizen).
Standpunt Natuur- en landschapsorganisaties op kaart
Het advies van de commissie Winsemius wordt grotendeels gevolgd: De A-lijst wordt geheel ingevuld,
de B-lijst grotendeels. Dit leidt tot:
•
Twee grote clusters, langs grote wegen en/of opschalingen van bestaande parken: Zone Harlingen
— Franeker (rond de A31), Zone Kop Afsluitdijk — Bolsward (rond de A7)
•
Losse molens (allen opschalingen) Dorpsmolens Dearsum en Reduzum, WP Spannenburg
•
Nieuw zijn: Cluster Knooppunt Heerenveen — Akkrum (rond de A32), WP Achtkarspelen (aan spoor
Leeuwarden — Groningen)
•
Zorgen zijn er over 4 parken die gepland zijn in weidevogelgebied, los van bestaande
hoofdinfrastructuur, buiten bestaande windmolenparken. Dit zijn: WP Wommels/lens, WP
Dongeradeel, WP SWED en WP Wjukslag Ferwert
II
011 IN’
85
87
II IS .0511 N
A1
*
=
opschaling bestaande
mol e n/cl u ster
IN Um.’rIERING
VmogenCM.
Naam
fi
itJt!f
Al Drsmsr R&z,r
—
IN UITVOER4G MTS
AarstalTurblroo
Vm,ogn(MW
‘
1
S
12 9jirrnr
15
1
1
35
16
11
8
D
21
15
15
—
12
12
—
11
24
111 WrrkBbicrr€o
31
911 WF
12
Drm
——
18
—
6
8
— ————
———
P Ncrci;r
5
12
PSp4rtortr5
12
I-;rromo
12
21
—
—2—--—
—
TOTAAL BRUTO IN UTWOERING
163
120
AFTREK TE VERWACHTEN NONREALISATIE 15%
24
18
139
14 WPAhtkarooo
.———
........__
TOTAAL NETTO
Vo-Il
12
—
17
vA
12 0pschnclLo:orSiowor
14
A6
FIr
—
—
k
1
13 WF—4Irr3o
AbIrsos
—
102
——-—
.._.2___
— .2L.
—
—
26 APFrcrckflr
swsD
4
112 WF
Fr
vA
1
1
ii
S
4
3
36
15
15
18
7
6
5
S
—
.......i__
—
Frwrt
37
—
—
11
I5 AF Trnrnarum-Ri
&
—
rorooo I1
orflnoflri Ornrn
- K,nflI
113 WF kr+o1kor3ljkoi
TOTAAL BRUTO IN UITVOERING MITS
5
S
12
R
30
12
10
12
4
4
12
12
4
4
12
12
4
4
53
74
33
30
52
44
260
208
AFTREK TE VERWACHTEN NON.RFALISATIE 40%
104
83
TOTAAL NETTO
156
12S
•
—
—
—
—

Download Report