Bodemecologie - Paul Kloosterboer

Column Kloosterboer
Bodemecologie
Ik maak met Wim van der Putten, hoogleraar
teverwekkende schimmels aangevallen en gedood!
biodiversiteit en zwager van mijn levensgezellin,
Ik ga helemaal op in zijn verhaal en glij bijkans
een lange boswandeling. Al struinend hoor ik hem
onderuit in een modderpoel. De parallellen
uit over bodemecologie, zijn specialiteit.
met organiseerprocessen liggen voor het
Wim, niet alleen een begaafd wetenschapper maar
oprapen. In markten waar veel geld omgaat,
ook een bevlogen verteller, brandt los. Hij vertelt
maken snelle groeiers de dienst uit. Google, Face-
dat een voedselrijke bodem leidt tot een eenzijdige
book en Apple overwoekeren de kleintjes, op jacht
vegetatie van snelle woekeraars als brandnetels
naar aandeelhouderswaarde. Maar nog interessan-
en braamstruiken. Deze snelle groeiers vinden het
ter is de parallel met de ondersteunende proces-
eerst de weg naar het zonlicht en zijn zo hun tragere
sen. De bacteriën in deze grote organisaties eten
concurrenten te vlug af. Regenwormen zijn ook
van hun snel groeiende gastheren. Ze leven van
dol op dit soort grond en woelen de bodem los. De
de spillover en maken al het andere wat ook in de
snelle groeiers produceren grote hoeveelheden dode
biotoop wil leven ziek. Ze helpen dus de eenzijdige
stengels en bladeren. Dit moet opgeruimd en daar is
economie van groeien, graaien en verspillen in
het bodemleven voor, met bacteriën in een hoofdrol.
stand te houden, omdat ze daar zelf wel bij varen.
Er ontstaat een slijmerige, rottende massa die door
Hoe anders opereren de schimmels. Ze steunen
de losgewoelde grond gemakkelijk wegspoelt.
kleine, kwetsbare, nieuwe initiatieven, helpen alles
‘Een verspillingseconomie’, concludeert Wim,
wat verloren dreigt te gaan te recyclen en vallen zelfs
terwijl hij wijst naar een modderig moerasje met
alles wat al te dominant dreigt te worden aan. Ze
wat brandnetels erlangs. ‘Hier lekken enorm veel
verschijnen en verdwijnen al naar gelang ze nodig
grondstoffen en energie weg en qua biodiversiteit
zijn. En maken zo een rijk geschakeerd en duur-
is het niks gedaan.’
zaam leven mogelijk op een ondergrond van schaar-
‘Op een voedselarme ondergrond gaat het er heel
ste. Wat een dienstbaarheid en wat een moed!
anders aan toe’, gaat hij verder. Alleen trage groei-
Eenmaal thuisgekomen gooi ik mijn modderige
ers kunnen uit de voeten, waardoor allerlei plan-
kloffie snel in de was. Ik bezie mijzelf in de spiegel en
tensoorten de tijd hebben zich te vestigen. Onder
stel mijzelf de hamvraag: ben ik een bacterie of een
de grond maken niet bacteriën maar schimmels
schimmel? En alsof dat nog niet genoeg is, knaagt er
de dienst uit. Die helpen op een duurzame manier
nog iets. Wie zijn dan toch die regenwormen?
plantenresten te hergebruiken als voedingsstof.
10
Ook maken ze de voedselopname van de planten
---
efficiënter. En gaan die onverhoopt te snel groeien
Paul Kloosterboer is zelfstandig adviseur
en overheersen, dan worden die planten door ziek-
([email protected])
Beeld: Ton van Til
M&C 2 2014
Paul Kloosterboer
11