casus - Taal begint lokaal

Wmo en taal – Mike, Jessie en Lisa
Stichting Lezen & Schrijven, februari 2014
Net als in de onderdelen van de casus rond participatie en jeugdzorg blijven we bij het
gezin van Mike, Jessie en dochter Lisa.
Zo lang als Jessie zich kan herinneren doet ze het huishouden. Vroeger bij haar ouders;
later voor Mike en haarzelf. ‘Ouders’ klopt niet helemaal. Vroeger woonde Jessie bij haar
moeder en haar stiefvader. Maar meestal was ze alleen. Haar stiefvader werkte in de
scheepvaart en was daarom vaak weken van huis. De moeder van Jessie was ziek. Altijd.
Jessie kan zich niet anders herinneren dan dat haar moeder overdag op de bank lag en
sliep, of buiten westen was van de pillen. Wat er nu precies aan de hand was, weet ze
nog steeds niet. Als er ooms of tantes over de vloer kwamen werd er wel eens
gemompeld over ‘gestoord’, maar aan kinderen werd zoiets niet verteld. Wel is haar
moeder een tijdje uit huis geweest, naar ‘een ziekenhuis of zoiets’. In die tijd logeerde
Jessie bij een tante.
De laatste tijd hebben Mike en Jessie geldproblemen. Het gaat niet goed met Lisa en
Jessie heeft veel ruzie met Mike. Jessie heeft het gevoel dat ze geen goede vriendin voor
Mike is. En geen goede moeder voor Lisa. Vriendinnen heeft ze niet en met haar moeder
kan Jessie niet praten. Haar stiefvader is al lang uit beeld. Jessie heeft veel last van
hoofdpijn, maar zelfs met het doorlopend slikken van paracetamol gaat dat niet over. Ze
durft niet naar de huisarts, bang voor lastige vragen. Jessie weet wel hoe de computer
werkt, maar ze heeft moeite met het begrijpen van tekst. Het lukte haar niet de juiste
informatie te vinden op internet om haar verder te helpen met haar gezondheid.
Jessie is bang voor de toekomst en blijft het liefste binnen. Ze is gek op Lisa en speelt
vaak met haar. Ze vindt het heerlijk als ze Lisa kan verzorgen en haar leuke kleren kan
aandoen. Gelukkig hoeft je daarvoor de deur niet uit. Op de oude computer van Mike
heeft Jessie geleerd hoe ze spullen online kan bestellen.
De stap naar de sociale dienst
In het deel van de casus rond participatie, zagen we al dat Mike en Jessie zich melden in
de spreekkamer van de gemeentelijke sociale dienst voor een bijstandsuitkering. Een
aantal zaken wordt daar geconstateerd:
•
Er zijn schulden;
•
Mike en Jessie hebben nauwelijks werkervaring en geen diploma’s;
•
Jessie maakt een gesloten indruk, komt niet veel buiten en lijkt te kampen met
psychische problemen.
1 Lezen en schrijven in de Wmo
In dit deel van de casus wordt zichtbaar hoe de kindertijd van Jessie haar
laaggeletterdheid heeft veroorzaakt. En de eerste sociale problemen. Door haar
laaggeletterdheid ontbreekt het Jessie aan zelfvertrouwen en vaardigheden om zichzelf te
ontwikkelen. Zonder gerichte aanpak van dit basale probleem is er een groot risico op
het uitmonden van Jessie’s sociale problemen in een psychisch probleem. Dat kan leiden
tot het doen van een beroep op door de gemeente gefinancierde Wmo voorzieningen.
De Zelfredzaamheid-Matrix
Voor de gemeente is het van groot belang dat problemen met lezen en schrijven snel en
eenvoudig onderkend worden. Gemeenten werken veelal al met de ZelfredzaamheidMatrix1. De Taalmeter is hierop een goede aanvulling: een instrument om in 12 minuten
te bepalen of iemand laaggeletterd is.
Als in dit deel van de casus de laaggeletterdheid van Jessie wordt onderkend, en
daarmee haar beperking in het contact met de buitenwereld, kan de gemeente Jessie in
contact brengen met algemene en collectieve voorzieningen voor mensen met een
sociaal probleem. Tegelijkertijd kan zij werken aan haar taalvaardigheid en daarmee aan
haar zelfredzaamheid.
Investering en opbrengst
Door de aanpak van haar laaggeletterdheid groeit de zelfredzaamheid van Jessie en daalt
haar gevoel van afhankelijkheid van Mike. Het feit dat ook hij aan de slag gaat met zijn
taalvaardigheid verbetert hun vertrouwen in elkaar en hun relatie.
Het zorgt voor minder stress, minder hoofdpijn en een positieve omgeving om op te
groeien voor Lisa. Het zorgt voor winst op meerdere terreinen.
•
De kosten van de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) variëren van € 187 voor
eenvoudige diagnostiek tot € 42.000 voor langdurige behandeling;2
•
het rendement van het volgen van een taalcursus zorgt voor een vermindering
van zorgkosten van € 359,- en een stijging van de gezondheidswinst van €1.501,per deelnemer;
•
Ouderen met onvoldoende geletterdheid hebben een 1,5 maal zo groot
sterfterisico als ouderen met een voldoende geletterdheid.3
Ondersteuning van Mike, Jessie en Lisa bij hun taalontwikkeling biedt de gemeente nog
meer kansen. Bekijk de onderdelen van de casus rond participatie en jeugdzorg. Weten
hoe het verder gaat met Lisa? Bekijk het binnen twee minuten in Het leven van Lisa
1
De Zelfredzaamheid-Matrix (ZRM) is het instrument waarmee behandelaars, beleidsmakers en onderzoekers in de (openbare) gezondheidszorg,
maatschappelijke dienstverlening en gerelateerde werkvelden, de mate van zelfredzaamheid van hun cliënten eenvoudig en volledig kunnen
beoordelen. De ZRM is ontwikkeld door de GGD Amsterdam in samenwerking met de Dienst Werk en Inkomen van de Gemeente Amsterdam
(DWI), de Gemeente Rotterdam en een groot aantal medewerkers van verschillende instellingen uit o.a. de geestelijke gezondheidzorg, de
verslavingszorg, de maatschappelijke opvang en de reclassering.
2
Vastgesteld door de Nederlandse Zorgautoriteit, 2014
3
Feiten & cijfers geletterdheid, een publicatie van Stichting Lezen & Schrijven in samenwerking met: Dr. Maurice de Greef, Prof. Dr. Mien Segers,
Dr. Jan Nijhuis, Maastricht University School of Business and Economics Educational Research & Development en met medewerking van
Expertisecentrum Beroepsonderwijs (ECBO), Price Waterhouse Coopers (PWC) en SEO Economisch Onderzoek (SEO) en Rendement van
cursussen voor laaggeletterden, een onderzoek van SEO economisch onderzoek in opdracht van Stichting Lezen & Schrijven.
2 Gemeenteraadsverkiezingen 19 maart 2014
Zorg zal in samenwerking met de zorgverzekeraar steeds meer in dorpen, wijken en
buurten worden georganiseerd. Sociale wijkteams worden ook door bezuinigingen
gedwongen maatwerk te leveren: de uitvoering van de Wmo koppelen aan
taalvaardigheid biedt kansen. Maak dit tot een onderwerp in uw campagne.
Lezen en schrijven vormt de basis voor een gezond leven. Met de Taalmeter kan binnen
12 minuten worden getest of iemand lees- en schrijfproblemen heeft die het risico op
sociale, fysieke en mentale problemen vergroten.
Maak gebruik van de voorbeelden van verschillende raadsleden die actie ondernamen op
het gebied van taal. Stichting Lezen & Schrijven kan u ondersteunen met ideeën,
materialen en plannen voor uw gemeente. Neem daarvoor contact op met Stefan
Leliveld: [email protected] / 070-3108900.
3

Download Report