Groenlink België - Belgique PB 9820 Merelbeke 1 3/5593 Nieuwsbrief Knotwilgen bij zonsondergang ©Jeroen Mentens - Vilda Postkantoor-Merelbeke Hundelgemse stwg 379 9820 Merelbeke P103218 Jaargang 13 nummer 3/ juli - september 2014 vu: Krista Wettinck, pa. Paepstraat 27 9630 Meilegem Bestuursploeg: Voorzitter: Krista Wettinck, [email protected] 0486 290 160 Secretaris: Jan Verhoeye, [email protected] 0474 277 822 Financieel beheerder: Luc Verstraeten, [email protected] 09 362 81 67 Beheerwerkgroep: - Koen De Witte, coördinator, aankoop, conservator Schelderodeput en St.Elooisput [email protected] 09 384 98 74 - Gert De Cock, conservator Merelbeke en Schelderode [email protected] - Fernand Daenekynt, conservator De Putten [email protected] 09 362 79 78 - Laurent Stevens, conservator Taerwemeersch 0473 820 252 - Michaël Bekaert, conservator Krommenhoek [email protected] 0497 430 179 Krakeend ©Guy Huylebroeck Beleid: Walter Galle, [email protected] 09 281 05 94 Natuurstudie algemeen: Dominique Verbelen, [email protected] 0484 119 899 Vogelwerkgroep: Guy Huylebroeck, [email protected] 0473 894 209 Plantenwerkgroep: Christiaan De Schuijmer Vleermuizenwerkgroep: David Galens, [email protected] Ledenadministratie: Griet Decoene, [email protected] 09 362 09 82 Digitale nieuwsbrief: Krista Wettinck, [email protected] Groenlink - nieuwsbrief redactie: Lieve Van Acker, [email protected] Krista, Luc, Walter, Dominique, Bestuursleden: Serge Hoste, Peter Breyne, Wim Dries Dirk De Smet, Willem Audoor, Voorwoord Enige tijd geleden vernam ik zeer verheugd volgend goede nieuws! Na Groen en Open Vld, kant nu ook de Gentse sp.a zich tegen het geplande uitbaggeren van de zijarm van de Schelde die langs Gentbrugge loopt. Het gebied dat we graag het ‘Gentse Zwin’ noemen, is een hotspot voor heel wat unieke vogelsoorten en planten, die bij het uitvoeren van de plannen van Waterwegen en Zeekanaal (W&Z) moeten verkassen oftewel definitief verdwijnen… Natuurpunt Gent, het Gents Milieufront (GMF) en buurtactiegroep GEzwiNT voeren gezwind actie om de Zeeschelde tussen Gent en Heusden te redden. Natuurpunt Boven-Schelde ondersteunt de actie en praatte met het gemeentebestuur van Melle om de zaak aan te kaarten. Voor Melle zou het uitvoeren van de plannen immers een enorm afwateringsprobleem opleveren en veel overlast veroozaken. W&Z wil het stuk dichtgeslibde Schelde tussen Gentbrugge en de Ringvaart in Heusden uitbaggeren en voorzien van een sluis, zodat het waterniveau er op een constant peil kan blijven. Dat moet het voor plezierbootjes mogelijk maken om langs de zijarm van de Schelde tot in het centrum van Gent te varen. De plannen zitten al jaren in de pijplijn, onder andere omdat bewoners vroegen het waterpeil te verhogen om hinderlijke knijten te verjagen. Nochtans is het knijtenprobleem al jaren van de baan middels een simpele ingreep. Dat blijft voor W&Z een drogreden om hun plannen door te drukken. De hele operatie zou 13,7 miljoen euro kosten. Maar er is de voorbije tijd redelijk wat protest van natuurverenigingen, bewoners en sympathisanten ontstaan. Zij beschouwen dit deel van de Schelde als een ‘Gents Zwin’, waar heel wat watervogels een geschikt habitat vinden. Een hoger water- Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014 niveau zou dat natuurgebied volledig doen verdwijnen. Tot op heden had het Gentse stadsbestuur nog geen definitief standpunt ingenomen over de zaak. Maar het schepencollege adviseerde in het kader van de milieueffectenrapportage (MER) negatief. Groen en Open Vld waren al langer tegen het plan, en krijgen nu ook steun van coalitiepartner sp.a. Recreatievaart kan een toeristische waarde hebben voor Gent maar er zijn goede redenen om te vragen dat de plannen van W&Z grondig worden bijgestuurd want het project vernietigt een uniek getijdengebied en de kostprijs is onredelijk hoog. De Zeeschelde vormt een broed-, rust- en voedselgebied voor een groeiend aantal vogelsoorten. De voorbije jaren ontwikkelde het gebied zich in toenemende mate als een zeer aantrekkelijke en druk bezochte plek voor allerlei vormen van passieve recreatie; een rustig groen gebied in deze drukke leefomgeving is broodnodig. W&Z verwacht over enkele weken een definitief MER. Na het goedkeuren van een ruimtelijk uitvoeringsplan en van de stedenbouwkundige vergunningen, zouden de werken in 2017 kunnen starten. Maar nu alle drie de partijen uit het Gentse stadsbestuur zich expliciet tegen de plannen hebben uitgesproken, is de toekomst van het project erg onzeker. Al bijna 2000 mensen ondertekenden de petitie van Natuurpunt Gent, GMF en buurtgroep GEzwiNT voor het behoud van het Gentse Zwin. Mocht u, lezer van dit voorwoord, dat nog niet hebben gedaan, wil dan graag gevolg geven aan onze warme oproep om uw digitale handtekening toe te voegen bij volgende petitie: http://www.petities24. com/wat_met_de_zeeschelde_gentbruggemelle. Met dank en beste groet, Krista Wettinck Voorzitter Natuurpunt Boven-Schelde 3 Seizoenskalender Natuur.Boven-Schelde juli - september 2014 Zondag 6 juli - de moerassen van Harchies Het Henegouwse Harchies is een deelgemeente van Bernissart, en dat zal bij veel mensen een belletje doen rinkelen: mijnen en dino’s. Door het instorten van oude mijngangen en daarmee gepaard gaande grondverschuivingen heeft zich een moerassencomplex ontwikkeld dat zeer aantrekkelijk is voor watervogels en voor libellen. Er is altijd wel iets speciaals te beleven in Harchies en het aangrenzende bos van Stambruges: wie er al was zal het beamen, en voor de anderen is dit een uitstekende gelegenheid om kennis te maken met dit topgebied. Afspraak: 06:00 uur, Yachtdreef Gent We zijn rond 19:00 uur terug. Kostendelend rijden. Er is mogelijkheid om een verzorgde snack te eten in een taverne naast de Mer de Sable. Info: Geert Spanoghe 0478 281 523 [email protected]. Harchies © Lieve Van Acker Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014 Zondag 3 augustus wandeling in ’t Kalverbos Het terrein kalverbos te Heusden is gelegen aan de Schelde en is een voormalig slibstort en gedeeltelijk afgegraven terrein. In 1999 kwam het terrein in beheer van de toenmalige Afdeling natuur van het Vlaams gewest, nu Het Agentschap voor Natuur en Bos. Het grotendeels verstoorde terrein werd omheind en er werden een zestal Galloway runderen op losgelaten. Slibstort, maisakker en raaigraslanden evolueerden onder invloed van en in samenwerking met de runderen tot een aaneengesloten geheel van ruigtes en natuurlijke verjonging van Zachte berk, wilgen en elzen. Samen met deze ontwikkeling steeg ook de biodiversiteit. Momenteel vormt dit terrein het ganse jaar door een habitat voor een grote verscheidenheid aan insekten, vogels en planten. De zandwinningsput is ondertussen een broedplaats voor verschillende koppels dodaars. Kom gerust een kijkje nemen. Afspraak: 14:30 uur, Kerk Melle, Dorpsplein De wandeling is gratis Info: Rudy De Mol 0475 893 370 [email protected] 4 Kattestaart in het Kalverbos ©Yves Adam - Vilda Zaterdag 23 augustus Europese nacht van de vleermuis Pliep-plop, pliep-plop, pliep-plop. Is dit het geluid van afdruppelend water van de natte mantel van een rosse vleermuis? En hoor je daar die laatvlieger tapdansen? Wil je met eigen oren ontdekken hoe dwergvleermuizen jagen, kom dan op zaterdag 23 augustus naar het cultureel centrum Groenendal in Merelbeke, gelegen in de prachtige Scheldevallei. Laat je leiden door ervaren gidsen op een nachtelijke tocht langs oude scheldemeanders, langsheen bosranden en houtkanten en doorheen de scheldemeersen. Onderweg kom je heel wat te weten over onze andere, fladderende nachtjuweeltjes; de motten. Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014 De schoonste exemplaren houden we speciaal voor jou in petto. Vóór de nachtelijke wandeling krijg je een boeiende, leerrijke presentatie over het leven, gedrag en nut van onze vliegende zoogdieren. De kinderen kunnen zich laten schminken en krijgen spannende verhaaltjes te horen. Voor en na de wandeling kun je je moed indrinken in ons batcafé. Wie honger gekregen heeft, vergasten we graag op een stuk taart. Afspraak: vanaf 19:00 uur, CC Groenendal, Brandegems Ham 5, 9820 Merelbeke Deelname gratis. Toegankelijk voor rolstoelgebruikers en kinderwagens Info: Luc Verstraeten [email protected] www.natuurpuntbovenschelde.be 5 Zaterdag 23 augustus 2014 CC Groenendal, Brandegems Ham 5 Merelbeke vanaf 19u - gratis Toegankelijk voor rolstoelgebruikers en kinderwagens Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014 6 Zondag 24 augustus Zeehondentocht Zeehonden in de Westerschelde? Jazeker, deze uiterst aaibare zeezoogdieren doen het de laatste jaren uitstekend in de Zeeuwse Delta! Een bezoek aan de grootste kolonie van de Westerschelde tijdens de nazomer biedt bovendien de mogelijkheid andere ongewone bezoekers van de zandplaten te bewonderen: massa’s steltlopers, kleine zilverreigers, bruine kiekendieven en zelfs visarenden. Deze uitstap wordt afgesloten met een bezoek aan het Verdronken Land van Markiezaat, tot 1984 deel van de Oosterschelde. Sinds de bouw van de Markiezaatskade ontwikkelt zich hier een bijna 2.000 hectare groot zoetwatermoerasgebied, dat in het najaar een grote aantrekkingskracht uitoefent op watervogels van allerlei pluimage: lepelaars, grote zilverreigers en zelfs de exotische rosse stekelstaarteend. Afspraak: 08:00 uur, Yachtdreef Gent We zijn rond 19:00 uur terug. Kostendelend rijden. Voorzie eigen lunch en drank. Info: Guy Huylebroeck 0473 894 209 [email protected]. Zondag 31 augustus Roofvogels in de Makegemse Bossen In het Makegemse Bossencomplex in Merelbeke broeden een pak roofvogels: torenvalk, boomvalk, sperwer, buizerd, wespendief en havik. Aan het einde van de zomer zijn de jongen uitgevlogen, zodat je in en rond de Makegemse Bossen wel wat roofvogels kan zien. We maken de klassieke Makegemse Bossenlus, en gaan daarna vanop Baaigemkouter kijken om een overzicht te hebben van de Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014 jonge wespendieven (met zorro maskers) en andere rovers. Afspraak: 07:00 uur, de Zoete Zonde, Bosstraat in Munte. We zijn tegen de middag terug. Info: Guy Huylebroeck 0473 894 209 [email protected]. Zondag 7 september Zeelandtocht Zeeland is in elk seizoen fantastisch, en zeker in de trekperiode. We doen de klassieke plaatsen aan op zoek naar speciale doortrekkers. Afspraak: 07:00 uur, Yachtdreef Gent We zijn ‘s avonds terug. Kostendelend rijden. We lunchen in een restaurant waar eigen boterhammen getolereerd worden als er een drankje bij besteld wordt. Maar je kan uiteraard ook een schotel van het restaurant bestellen. Voor de restaurantreservatie graag een seintje als je mee wil gaan. Geen seintje = geen gegarandeerde plaats. Info: Geert Spanoghe 0478 281 523 [email protected] Zondag 14 september Verdronken Land van Saeftinghe Op nauwelijks een uur rijden van Gent, enkele kilometers stroomafwaarts van Antwerpen en net over de Nederlandse grens ligt één van de mooiste en meest ongerepte natuurgebieden van de Lage Landen: het mysterieuze Verdronken Land van Saeftinghe. 3.484 hectare schor, slik en zand. Elk tij met brak water overspoeld een uniek biotoop, vol zeldzame 7 planten en vogels. Elke Saeftinghetocht is op de eerste plaats een gevecht met jezelf, met de modder en met de elementen. Een geschikte gelegenheid om te onthaasten. Half september staan de zeeasters volop in bloei, en de trek begint ook goed op gang te komen. De tocht duurt drie tot vier uur, en het aantal deelnemers is beperkt tot 20. Daarom is het noodzakelijk om in te schrijven. Deelnameprijs: €10 voor leden, €15 voor niet-leden, €5 voor minder dan 16 jarigen. Om reden van het gevaar en de moeilijkheidsgraad is deze tocht enkel toegankelijk voor kinderen boven de 10 jaar. Ook voor zwangere vrouwen, hartpatiënten en mensen die niet meer in goede fysieke conditie zijn is deze tocht niet geschikt. Er is een kleine test aan het begin van de tocht, wie er niet in slaagt om een geul deftig in en uit te klimmen zal gevraagd worden om in het belang van de groep niet deel te nemen aan de tocht. Afspraak: 10:30 uur, Yachtdreef Gent We zijn rond 19:00 uur terug. Kostendelend rijden. Zorg voor nauw aansluitend schoeisel (bij voorkeur laarzen), voor kledij die vuil mag worden, en voor reservekledij. Vergeet ook geen zonnepetje en drank voor tijdens de tocht. Verrekijkers zijn OK, telescopen worden afgeraden. Info en inschrijvingen: Guy Huylebroeck 0473 894 209 [email protected]. Dinsdag 16 september Zaterdag 20 en 27 september Cursus : Giftige en eetbare planten De mens is een nieuwsgierig wezen. Op zoek naar voedsel heeft hij reeds in een ver verleden zowat alle planten op eetbaarheid getest. Dat daarbij slachtoffers Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014 Munt chutney ©Lieve Van Acker gevallen zijn, staat buiten kijf. Aanvankelijk werd de kennis over giftigheid of eetbaarheid bij planten van generatie op generatie mondeling doorgegeven. Sinds de 16de eeuw gebeurt dat ook schriftelijk. Maar omdat wij tegenwoordig gewoon zijn om veilig voedsel in de winkel te kopen, is de kennis over bruikbaarheid van planten in de vergeethoek geraakt. De cursus ‘giftige en eetbare planten’ wil dat verhelpen en leert je wat onze voorvaderen al van kindsbeen af wisten. Afspraak: Dinsdag 16 september van 19:30 uur tot 22:30 uur, theorie Gemeentelijk Ontmoetingscentrum ‘De Racing’ -Markt 20, Gavere. Lesgever: Hans Vermeulen van Natuurpunt Educatie. Zaterdag 20 september 2014, van 14:00 uur tot 17:00 uur, praktijk - PNEC De Kaaihoeve -Oude Scheldestraat 16, 9630 Meilegem(Zwalm) Zaterdag 27 september 2014, van 14:00 uur tot 17:00 uur, praktijk - Makegemse Bossen H. Geestgoed -Bosstraat 1, 9820 Merelbeke 8 Begeleiders voor de praktijklessen: Mieke Van De Voorde, Dirk Fiers, Fernand Daenekynt en Lieve Van Acker. Deelnameprijs: leden € 20, niet-leden € 25 Info en inschrijven bij : Lieve Van Acker, 0498 739 885 [email protected] Gelieve bij inschrijving uw mailadres, geboortedatum en geboorteplaats door te geven. Deze gegevens zijn nodig om het leerbewijs te kunnen overhandigen. Uw dagelijks natuurbericht, gratis ende voor niets! Een nieuwe soort voor België, een aangespoelde Potvis, de impact van een hittegolf op dagvlinders, de start van de grote paddentrek, een goed jaar voor de Meikever, hoe omgaan met lastige everzwijnen,…. De natuur levert elke dag nieuws op, waarmee je mensen kan verbazen, een gans verhaal kan vertellen, of stof vindt voor leuke bijdrages in het afdelingstijdschrift. Midden vorig jaar vatte Natuurpunt de idee op om vaker over dergelijke natuurweetjes te berichten. Niet in zwaar wetenschappelijke artikels maar wel op een laagdrempelige, vlotte manier. Dat was meteen het startschot voor www.natuurbericht.be. Intussen loopt dit verhaal als een trein. Er verschenen al ruim 200 berichtjes en meer dan 1.500 mensen schreven zich in op de gratis nieuwsbrief. Met www.natuurbericht.be wil Natuurpunt Studie kort op de bal spelen: van zodra er zich nieuws aandient, controleren Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014 we onze bronnen, spitten één en ander uit en duiden dit in een natuurbericht. Hiermee willen we eerstehandsnieuws aanbieden aan iedereen die op de hoogte wil blijven van wat er zich in de natuur afspeelt. Door een uitgebreide redactie aan experten, input van thematische werkgroepen en een achterban van bijna 90.000 leden, is Natuurpunt steeds meer uitgegroeid tot het kenniscentrum voor natuur in Vlaanderen. Doorgaans zijn we van heel wat fenomenen of gebeurtenissen in de natuur als eerste op de hoogte. En die kennis willen we jullie niet onthouden. Vaak gaat het om fenomenen die je in gans Vlaanderen kan zien, maar nu en dan focussen we ook op regionale nieuwtjes. De Giervalk die enkele maanden de Maagd van Gent onveilig maakte, de Bonte Tapuit van Doornzele of de ontdekking van een zomerkolonie Franjestaarten in de Makegemse Bossen: je kwam het allemaal te weten via www.natuurbericht.be! Geïnteresseerd? Abonneer je dan gratis op www.natuurbericht.be. Hierbij heb je de keuze of je dagelijks of wekelijks een nieuwtje in je mailbox wil krijgen. De natuurberichten zijn opgesplitst in verschillende categorieën: vogels, zoogdieren, amfibieën en reptielen, planten, vlinders, kust en zee maar ook opinie en klimaat komen aan bod. Als abonnee kan je kiezen welke natuurberichten je wenst te ontvangen. Heb je vragen of wens je zelf een natuurbericht te schrijven? Neem dan contact op met [email protected] en hopelijk mogen we ook jou gauw verwelkomen als trouwe lezer of schrijver van natuurberichten. Dominique Verbelen [email protected] 9 Activiteitenverslagen Natuur.Boven-Schelde 6 april 2014 North Sea Pelagic De boottrip op de Noordzee was oorspronkelijk voorzien voor 23 maart, maar omdat de weersvoorspellingen toen kantje boordje waren heeft de rederij beslist om die dag niet uit te varen. De trip werd dan maar verplaatst naar de enige resterende mogelijkheid, 6 april. Jammer genoeg was dat het begin van de Paasvakantie, zodat het nog wat reppen was om genoeg deelnemers te vinden om niet teveel verlies te lijden. Eind maart is normaal gezien al vrij laat voor een Noordzeetrip, het was dus wat afwachten wat begin april zou brengen. We hadden op zijn minst toch goede hoop op bruinvis, want de week voor onze boottocht werd er een nieuw record aan waargenomen bruinvissen gevestigd. Dat viel voor ons wat tegen: we hebben er nu en dan gezien, bruinvissen, maar geen Jan van gent © Guy Huylebroeck Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014 massale hoeveelheden. We zagen trouwens ook geen andere zeezoogdieren maar dat viel wegens de late datum wel te verwachten. Wat vogels betreft was de trip echter dik in orde. Doordat er voortdurend gechummed werd (uitgooien van visafval) was er een bijna continue stroom van vooral kleine mantelmeeuwen en zilvermeeuwen, aangevuld met drieteenmeeuwen en jan-van-gents. En ook opvallend veel noordse stormvogels. Van de zeldzamere vogels vielen de vele kleine jagers op, hier en daar een alk en een zeekoet, en vooral een noordse pijlstormvogel die een toertje rond de boot kwam maken. Al bij al dus toch nog een geslaagde North Sea Pelagic. Guy Huylebroeck [email protected] 10 13 april 2014 Trektellen Breskens Select volk voor de uitstap naar Breskens; we waren met 9 die het zagen zitten om een hele dag te gaan kijken en tellen aan de trektelpost in Breskens. Althans, dat was de bedoeling. Natuurpunt geeft ook op ecologisch vlak het goede voorbeeld: dus met een hybride en een elektrische wagen richting Nederland. Bon, daar waren we dan. Een mooie trektelpost, maar nauwelijks of geen vogels. De wind zat mee voor de vogels dus die vlogen hoog, of vlogen overal behalve waar wij stonden. Het was in ieder geval maar magertjes. De obligate gasten waren behoorlijk wat graspiepers, een tiental boerenzwaluwen, een witte kwik, enkele visdiefjes en kneutjes. Maar dat was het zowat, en dan weet je dat op zo momenten Bugs Bunny langskomt en roept ‘that’s all, folks!’. Na een uur gingen we verder, op zoek naar beter vertier. Ten oosten van Breskens is er een gehucht dat ‘Nummer Eén’ heet. Gene zever. Achter de dijken is de kust ginder behoorlijk leuk voor waadvogels, dus daar begon het echte werk. Ah, wat een verademing: massa’s scholeksters, tureluurs, enkele wulpen, een hele nest rosse grutto’s die nog niet allemaal zo ros waren, en visdieven bij de vleet. Een heleboel bergeenden, enkele kluutjes en steenlopers, zilver-, kok- en zwartkopmeeuwen, het was niet te doen. Op tien minuten tijd zagen we meer vogels dan dat er op een uur overvlogen in Breskens. En op een zandplaat in de Westerschelde lagen 41 luie zeehonden. Zalig. De zon was er dan ook doorgekomen dus het kon niet op. Wat verder op een eilandje in de weiden: een hele kluit visdieven, Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014 Geoorde Fuut © Guy Huylebroeck zilver- en kokmeeuwen, zwartkopmeeuwen, kluutjes, een bontbekplevier, en hola, grote sterns. Prachtige beesten, en wat een gekrijs van al dat sternengedoe. Achter de dijk ligt er nog een fraai landschap met ondiep water, en met ook weer schoon volk zoals kieviten, scholeksters, berg-, kuif-, krak- en wilde eenden, en twee kleine pleviertjes. Na het eten was er nog van datte: Op de Zwarte Polder zaten er, ondanks een hele hoop zondagstoeristen, behoorlijk wat kneutjes en fitissen, er vlogen boerenzwaluwen rond precies of het zomer was, een roodborsttapuit zat schoon te wezen in een struik, en een kleine zilverreiger maakte de boel compleet. En dan de Blikken. 45 hectaren weiden, kreekjes, waterpartijen en gevogelte. Er zijn twee kijkhutten met zicht op alles wat er beweegt, en daar sta je dan: naast de klassieke eendensoorten en enkele obligate exoten (Canadese gans en Nijlgans) waren er geoorde fuutjes waar je niet naast kon kijken. Een stuk of acht dobberden en doken daar rond, prachtig om te zien. En ook hier weer de typische gas- 11 ten: veel tureluurs, enkele kluutjes en een kemphaan, waterhoensels, scholeksters, boerenzwaluwen, een koppel wintertalingen, grutto’s, en een kudde brandganzen. Na wat zoeken aan de oevers hadden we ook nog gele kwik en kleine plevier. De muzikale (nou ja) omlijsting werd verzorgd door een gillende waterral. Achter Oostburg ligt de Sophiapolder, ook een kleine parel in het platte landschap. Op een broedeiland was het vollen bak: een hele kolonie kokmeeuwen en zwartkopmeeuwen zaten er te krijsen gelijk zot. Op en langs het water alweer veel om naar te kijken: kluten, wulpen, kleine plevier, grutto’s, scholeksters, nog meer geoorde fuut, een lepelaar, allerhande eenden, overal zat er wel wat. Maar ook in de lucht was het show: een enkele en een koppel bruine kiekendief zaten er boven het riet te jongleren, en in de verte wie- kelde een buizerd. Aan de overkant van de plas is een stuk oever afgestoken, ideaal voor oeverzwaluw. En ja hoor, een tweetal vroege rakkers vlogen daar al rond. Verder op de namiddag hadden we nog enkele kleine stukken als dessert; rietkragen en kreken (met o.a. rietzangers), half ondergelopen zompige velden, en weiden met strategisch geplante KLE (kleine landschapselementen). Waarom gaat dat daar wel, en bij ons niet?... Al bij al dus zeker een ferm geslaagde dag. De bestelde trekvogels waren bijzonder afwezig, maar wat we met de backupplannen zagen maakte alles meer dan goed. Om nog te doen, dus. Tim De Winter [email protected] Lepelaar © Guy Huylebroeck Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014 12 11 mei 2014 Steltlopertocht De periode was prima, maar het weer kon beter. Het is immers niet al te nat geweest deze lente, en daarom ook niet zo goed voor doortrekkende steltlopers. Toch was de oogst nog redelijk, vooral met dank aan de nieuwe natuurgebieden in Zeeuws-Vlaanderen (Molenbroek en Autrichepolder in Westdorpe en de Sophiapolder in Oostburg): Scholekster Kluut Kleine plevier Bontbek plevier Drieteenstrandloper Steenloper Oeverloper Tureluur Grutto Wulp Kemphaan (zomerkleed!) Kluizendok 1 Behalve steltlopers zagen we ook nog een bruine kiekendief die weggejaagd werd door de broedende grutto’s in het Molenbroek, geoorde fuut op de Autrichepolder en zwartkopmeeuw op de Sophiapolder. Guy Huylebroeck [email protected] Molenbroek Autrichepolder Sophiapolder 6 60 40 broedparen Ja 2 1 20 2 5 Ja Ja 6 broedparen Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014 Ja Ja 1 Ja Ja Ja 1 13 Vleermuizen geteld Baard en watervleermuis naast elkaar ©Rollin Verlinde - Vilda Alle Oostvlaamse winterdata 2013-2014 zijn binnen, goed voor zo’n 270 tellingen van de in totaal 2030 getelde winterslapers in Oost-Vlaanderen ‘t Mag gezegd worden: gezien de korte tijdspanne en het beperkt aantal mensen die de VleermuizenWerkgroep rijk is mag dit gerust een puike prestatie genoemd worden die maar weinigern ons nadoen. ’t Gaat immers hoofdzakelijk om een aanzienlijk aantal kleine en sterk verspreide objecten die heel veel tijd in beslag nemen.n (verblijfplekken voor vleermuizen). Maar ’t was ’t trotseren van modder, water, puin, koude (nu ja…) zeker waard. Daarvan werden 55 objecten in het afdelingsgebied Boven-Schelde geteld, goevoor een totaal van 111 getelde dieren. Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014 Dat hoge aantal getelde objecten is deels te danken aan de bijdrage van de JNM’ers uit Vlaanderen (JNM = Jeugdbond voor Natuur en Milieu)., bij deze een dikke merci aan Pieterjan en z’n kompanen . Zij namen afgelopen winter tijdens hun jaarlijks provinciaal telweekend een aanzienlijk aantal zogenaamde TPG-bunkers (TPG = tête de pont de Gand , bunkergordel bruggenhoofd Gent) voor hun rekening. Daarvan ligt immers een groot aantal binnen ons afdelingsgebied. Rekening gehouden met kosten/baten (veel moeite voor weinig vleermuizen) zullen we dat maar om de 5 jaar herhalen. 14 De soortenverdeling is als volgt: Niet gedetermineerde Myotis: 3 Baard-, Brandts vleermuis spec: 55 Baardvleermuis: 30 Watervleermuis: 1 Franjestaart: 4 Gewone grootoor: 17 Grootoor spec: 1 verspreid over volgende objecten: IJskelders: 10 Kelders: 1 Steenoven: 1 Ingerichte bunkers: 15 Bunkers: 24 Kunstgrotten: 3 Het zwaartepunt voor de waarnemingen ligt in de meest talrijke (ijs)kelders, enkele ingerichte bunkers, de Weldengrot en een bunker in Munte. Stuk voor stuk goed gebufferde objecten, dus met een stabiel microklimaat. De meeste nulwaarnemingen werden in bunkers gedaan en één enkele ijskelder. De soortenverdeling loopt ongeveer gelijk met de provinciale resultaten waarbij baardvleermuis/baard spec op kop staat. Opvallend: deze winter werden relatief zeer weinig grootoren geteld, en dat is deels een verklaring voor de vele lege bunkers want een grootoor stelt weinig eisen aan haar winterstek. Grootoren verblijven bij zachte temperaturen immers massaal in bomen terwijl sommige op kerkzolders blijven. Hun totale aantal in onze afdeling valt moeilijk te becijferen maar van de zowat 120 grootoren uit de 3 gekende kolonies wordt ‘s winters maar een fractie geteld. Er werden iets meer franjestaarten geteld maar ook daarvoor is de zachte winter een mogelijke verklaring . Bij strenge winters kruipt die soort immers diep weg en in zachte winters het omgekeerde waardoor ze beter zichtbaar zijn. Hopelijk wordt op termijn duidelijk of het aantal franjestaarten toeneemt of dat ze gewoon meer geteld worden tijdens warmere winters. Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014 Een groeiend aantal winterslapers moet trouwens geen goed teken zijn; het kan ook liggen aan verlies van winterhabitats of aan wijzigingen in het landschap (zie artikel van Daan Dekeukeleire in een bij ons op te vragen Chiropcontact). Trends worden pas duidelijk op lange termijn en door het gelijktijdig opvolgen van zomerkolonies en losse waarnemingen. Soorten die ‘s winters quasi nooit geteld worden zijn: Gewone dwergvleermuis (in spouwen/zolders), Laatvlieger (idem), Rosse vleermuis (bomen + trek), Ruige dwergvleermuis (bomen + trek). Nog een kleine toelichting: de cijfers moeten juist worden geïnterpreteerd. Het gaat immers steeds om een momentopname terwijl ook tijdens de winter verplaatsingen gebeuren. Bij wisselende temperaturen kunnen vleermuizen verhuizen naar een object met een beter klimaat. En dat gebeurt ‘t vlugst bij objecten met een lage buffering zoals de meeste bunkers. De cijfers geven ook geen correct beeld van de zomerverspreiding. In tegenstelling tot grootoren trekken sommige soorten een eindje verder. Zo overwinteren heel wat watervleermuizen massaal in de Antwerpse fortengordel (deze winter 790 individuen geteld in fort van Steendorp). Nog een voorbeeld : in de Makegemse bossen huist een zomerkolonie franjestaarten van zo’n 20 tot 25 individuen terwijl in een omtrek van 10 km slechts 4 dieren geteld werden. Trekken de overige dieren verder weg of houden ze hun winterslaap op een plek die we (nog) niet kennen of komen die 4 dieren deels uit een onbekende kolonie... wie het weet mag ‘t zeggen. Maar zo blijft ‘t ook spannend natuurlijk. David Galens, [email protected] VleermuizenWerkgroep Boven-Schelde 15 Studieactiviteit: monitoring Rosse vleermuizen Op zaterdag 7 juni werd na twee jaar opnieuw de kolonie Rosse vleermuizen in park de Ghellinck geïnventariseerd. Doel was het evalueren van de populatie. Recent onderzoek wees uit dat de totale populatie in de Scheldevallei zowat gehalveerd was. Een beeld dat overeenkomt met de algemene situatie van Rosse vleermuis, bijvoorbeeld in Nederland staan ze op de rode lijst. De weergoden waren ons heel gunstig gezind, dit deeltje van Oost-Vlaanderen bevond zich op dat moment tussen twee onweersfronten en werd daardoor gespaard van allerlei zwaar weerkundig onheil. We waren met 12 vrijwilligers om het hele park te kunnen omsingelen en die mensen zijn alvast heel erg bedankt voor de medewerking. Genderproblemen kennen we niet bij de VleermuizenWerkgroep want de vrouwen waren goed vertegenwoordigd. Een aangenaam fenomeen dat we steeds meer beginnen zien. Rosse vleermuizen zijn door hun grote afmetingen, specifieke manier van vliegen en karakteristiek geluid zeer makkelijk te herkennen. Dat maakt deze soort dan ook ideaal voor beginners. Na een kleine snelcursus batdetector en een woordje uitleg over de ‘Nyctalus noctula’ gingen we aan de slag. Er werden niet minder dan 29 Rosse vleermuizen geteld waarbij Lieve de hoofdvogel (nu ja) afschoot. Dat aantal is een heel mooi resultaat en Rosse vleermuis ©Rollin Verlinde - Vilda Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014 16 een pak meer dan de laatste telling, toen werden er 12 individuen geteld. Enige nuancering is echter op z’n plaats: de vorige keer waren we met minder tellers en daardoor kan hier en daar een dier door de mazen van het figuurlijke net geglipt zijn. Maar dat kan nu ook niet om 10 dieren gaan. Dus we mogen aannemen dat deze kolonie het niet slecht doet. Een tweede telling later in de zomer is nodig om ‘t voortplantingssucces te kunnen meten. Bij deze al een warme oproep naar onze leden want met uitzondering van enkele bestuursleden en iemand die een paar straten verder’van het park woont kwam het overgrote merendeel van buiten de afdeling, tot zelfs Mechelen toe. Maar ‘t lijkt er dus op dat deze kolonie voorlopig terug goed stand houdt. Ook is ze één van de grotere in de omgeving en mag dus gerust regionaal belangrijk genoemd worden. Rosse vleermuizen vliegen op een avond makkelijk 20 km ver naar hun jachtgebieden. Trek maar eens een cirkel van die afmeting rond de Ghellinck en ‘t is duidelijk dat de aanwezigheid van Rosse vleermuis op diverse locaties terug te brengen valt tot deze kolonie. Al is dat ‘grotere’ relatief: als we historische gegevens bekijken is zo’n aantal klein bier vergeleken met 40 jaar gele- den. Veel minder waarschijnlijk maar niet uit te sluiten is dat ‘t om twee kolonies zou kunnen gaan. Maar om dat uit te zoeken zouden we de boom/bomen in kwestie eens moeten opzoeken. Gezien de geschiedenis van de Ghellinck niet zo evident maar waar een wil is, is een weg dus ’t zal er wel eens van komen. Hoedan ook blijft zo’n populatie kwetsbaar: deze dieren troepen allemaal samen in dezelfde boom en de minste ingreep (al dan niet menselijk) kan dramatische gevolgen hebben. Terwijl ook andere bedreigingen om de hoek loeren: het geplande windmolenpark vlakbij (’t Eiland) is voorzien midden in hun vliegroute. En helaas wordt in Vlaanderen nietof niet adequaat genoeg rekening gehouden met vleermuizen in ’t windmolenverhaal. Als daarbij geen effectieve mitigatie wordt voorzien is de kans op ongelukken levensgroot en zal dat oefent extra druk uit op de overlevingskans van deze en andere populaties. Wordt vervolgd dus. De volgende telling zal opnieuw wereldkundig gemaakt worden via de Groenlink-flits , hou ze dus in ’t oog. David Galens [email protected] VleermuizenWerkgroep Boven-Schelde David legt uit hoe een batdetector werkt ©Lieve Van Acker Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014 17 Echo uit Merelbeke Echo uit De Pinte De Minaraad heeft het gemeentebestuur een gunstig advies gegeven om het charter bij-vriendelijke gemeente te ondertekenen. Met dat charter engageert de gemeente zich om geen pesticiden meer te gebruiken, bloemenrijke aanplantingen te creëren, gefaseerd te maaien en zijn personeel adequate opleiding te geven. En de gemeente zal bij uitvoeren van het charter ook de inwoners sensibiliseren voor bijenhotels, ecologisch tuinieren en informatieve bijenkasten. De landbouwsector dient op zijn beurt minder pesticiden te gebruiken, (deels) over te schakelen naar biologische landbouw en haag- en houtkanten te behouden. Bedrijven kunnen hun terrein bij-vriendelijk inrichten met wilde bloemenstroken. Luc Verstraeten, [email protected] Natuurbeleefpad: ‘De Magische Meersen’ in Zevergem. Een korte beschrijving: al twee jaar in gebruik (en dat zie je) maar bij sommige natuurpuntleden misschien nog niet bekend. Startpaneel aan het Warandestraatje © Walter Galle Groene ruimte is voor kinderen en jongeren dé plek bij uitstek om avontuurlijk te spelen. Natuur zet aan tot onderzoeken en oprapen, luisteren en vertellen, ruiken, voelen ... Kinderen hebben de natuur nodig voor een goede ontwikkeling van hun zintuigen en om beter te kunnen leren en hun creativiteit te ontwikkelen. Verschillende speelelementen op het magische meersenpad linken naar de natuur of de geschiedenis van de Scheldemeersen. De hoofddoelstelling van het natuurbeleefpad is zintuigen van kinderen te prikkelen en ze te laten nadenken en meevoelen met de natuur. Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014 18 Uitkijken naar vogels in Krommenhoek Het natuurbeleefpad ‘De Magische Meersen’ in Zevergem werd door de gemeente in overleg met middenveld en bewoners ontwikkeld als leaderproject met steun van de Europese Unie en de Vlaamse overheid. Praktisch • de wandeling start aan het Warandestraatje in Zevergem. • voorzie een paar laarzen, want een deel van het pad is bijna het gehele jaar minder goed begaanbaar, maar dat is juist de hint: een blote voetenpad als ’t warm is in de zomer. Wandelplan gratis beschikbaar: een wandelplan met informatie over het wandelpad en de omgeving kan men verkrijgen in het gemeentehuis (Koning Albertlaan 1, De Pinte), het Ontmoetingscentrum Polderbos (Polderbos 20, De Pinte) en in café ’t Boldershof (Dorp 7, Zevergem). Het wandelplan kan je ook downloaden. Regels voor windturbines in De Pinte. De gemeenteraad van De Pinte heeft de voorwaarden vastgelegd voor kleine (tot 15 meter hoog) en middelgrote (tot 60 m) windturbines. De Pinte is één van de eerste gemeenten die een kader creëert voor klimaatneutrale hernieuwbare energiebronnen . Nieuwe windmolens zullen worden toegelaten als ze alleen dienen voor eigen energieverbruik. Hoe hoger de molen, hoe verder hij zich moet bevinden van de buurpercelen, om slagschaduw en geluidsoverlast te vermijden. Ook natuurgebieden en beschermde dorpszichten zijn uitgesloten. Het kader moet er voor zorgen dat hinder voor omwonenden , natuur en landschap worden beperkt. Voor alle aanvragen komt er ook een openbaar Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014 onderzoek . Het Ministerie van Landsverdediging heeft een vetorecht als er een wisselwerking bestaat met de radar in Semmerzake. Voor grote windmolens hoger dan 60 meter ligt de beslissingsbevoegdheid bij de provincie. Ruilverkaveling Schelde Leie kan starten. Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur Joke Schauvliege heeft het ruilverkavelingsplan Schelde-Leie goedgekeurd. Door de uitbouw van het Parkbos Gent, de realisatie van het stadsbos Deinze en de uitbreiding van de Hospicebossen in Nazareth, verhoogt de gronddruk in de regio. De ruilverkaveling ScheldeLeie biedt in deze context een flankerend beleid voor delen van het grondgebied van Gent, Deinze, Nazareth, De Pinte en Sint-Martens-Latem. De oppervlakte van het project bedraagt 2.690 hectare. Een ruilverkavelingsproject kent altijd twee belangrijke fases: de onderzoeksfase of de fase van ‘onderzoek naar het nut’, en de uitvoering. De ruilverkaveling Schelde-Leie is in mei nuttig verklaard na Uitkijken naar vogels aan de Krommenhoek 19 openbaar onderzoek. Nu de ruilverkaveling nuttig is verklaard, komt er een comité dat verantwoordelijk is voor de verdere uitwerking van het ruilverkavelingsplan. Het comité wordt bijgestaan door een adviescommissie met vertegenwoordigers van eigenaars en gebruikers, gemeentebesturen en andere lokale betrokkenen. Begin 2015 kan een volgend openbaar onderzoek verwacht worden over de inbreng van de percelen van alle eigenaars en gebruikers. In 2016 kan dan gestart worden met werken: de eerste werken zijn wegen, fietspaden, wandelpaden enz. Normaal moet de ruilverkaveling in 2019 volledig afgerond zijn. Er is ook wat voorzien voor natuur en landschap: extra bomenrijen, houtkanten of hagen worden aangelegd in de meer gesloten landschappen. De aanplant gebeurt op het openbaar domein van wegen en waterlopen. Planten en dieren die typisch zijn voor het landbouwlandschap wil men via de ruilverkaveling een handje helpen. Door de aanleg van buffers langs waterlopen en een meer natuurtechnische inrichting ontwikkelen ecologische verbindingsassen. Sommige percelen, die landbouwkundig minderwaardig zijn, krijgen een op natuur afgestemde inrichting. Met het oog op een betere waterbeheersing zal op de Duivebeek, ter hoogte van de Keistraat in De Pinte, een bufferbekken worden aangelegd. Houtig erfgoed pulieren in de scheldevallei nabij Schelderode. In een eerste fase een zestigtal bomen, een aanvullende lijst wordt reeds opgemaakt en mogelijks komen er nog een veertigtal bomen bij. Een echte veteranenboom (boom met een omtrek van 6 meter en meer) is nog niet gevonden, , de tamme kastanje van 5,80 m op het oude kasteeldomein ‘Y. de Lendonck’ langs de Heidestraat komt er dichtbij. De volgende fasen bestaan erin om de eigenaars op de hoogte te brengen en een houtig erfgoedplaatje aan de boom aan te brengen. Een volgende stap voor het beschermen van het houtig erfgoed, is dan de verschillende bospartijen in kaart te brengen. Het college van burgermeester en schepenen te Merelbeke heeft op 6 maart 2014 besloten om de monumentale bomen op hun grondgebied een betere bescherming te bieden. Enkele voorbeelden per deelgemeenten: de dorpslinde en taxus te Bottelare, de kerklinde en de kabouterboom (linde in de Jezuietenwegel) te Merelbeke, de eik en linde aan de Ruspoelboerderij te Munte, de hoeklinde (Driesstraat) en lindegrensboom (Landskouter steenweg) te Lemberge, de wilgen in de koestraat in de Flora, de cipres en beschermlinden rond de kerk van Melsen, enkele wilgen en po- Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014 Walter Galle [email protected] Bal van de burgemeester in De Pinte ten voordele van Natuurpunt: iedereen welkom op zaterdag 6 september vanaf 20 uur in Domein Begonia Pintestraat De Pinte Inkom voorverkoop! €10 aan kassa (inclusief één consumptie). Warm aanbevolen. Fernand Daenekynt Fernand. [email protected] 20 • Zonneboilers • Fotovoltaïsche installaties • Sanitair & CV SCHUITERSTRAAT 26 9031 DRONGEN TEL: 09 227 73 07 [email protected] BED & BREAKFAST Merelbeke-Bottelare 0475/66.63.19 La clé Snoeiwerken Boomverzorging Michaël Bekaert du Sud Nieuw! La clé du Sud Jewelry www.lacledusud.be Houtstraat 6 9636 Nederzwalm Tel. 0497/430 179 Optiek Van Ommeslaeghe Nederstraat 20 9700 Oudenaarde T +32 (0)55 31 18 01 [email protected] www.natuurkijkers.be natuurkijkers.be is een merknaam van Optiek Van Ommeslaeghe
© Copyright 2025 ExpyDoc