Groenlink - Natuurpunt Boven

Groenlink
België - Belgique PB
9820 Merelbeke 1
3/5593
Nieuwsbrief
Knotwilgen bij zonsondergang ©Jeroen Mentens - Vilda
Postkantoor-Merelbeke
Hundelgemse stwg 379 9820 Merelbeke
P103218
Jaargang 13 nummer 3/ juli - september 2014
vu: Krista Wettinck,
pa. Paepstraat 27 9630 Meilegem
Bestuursploeg:
Voorzitter:
Krista Wettinck,
[email protected]
0486 290 160
Secretaris:
Jan Verhoeye,
[email protected]
0474 277 822
Financieel beheerder:
Luc Verstraeten,
[email protected]
09 362 81 67
Beheerwerkgroep:
- Koen De Witte, coördinator,
aankoop, conservator
Schelderodeput en St.Elooisput
[email protected]
09 384 98 74
- Gert De Cock,
conservator Merelbeke en Schelderode
[email protected]
- Fernand Daenekynt,
conservator De Putten
[email protected]
09 362 79 78
- Laurent Stevens,
conservator Taerwemeersch
0473 820 252
- Michaël Bekaert,
conservator Krommenhoek
[email protected]
0497 430 179
Krakeend ©Guy Huylebroeck
Beleid:
Walter Galle,
[email protected]
09 281 05 94
Natuurstudie algemeen:
Dominique Verbelen,
[email protected]
0484 119 899
Vogelwerkgroep:
Guy Huylebroeck,
[email protected]
0473 894 209
Plantenwerkgroep:
Christiaan De Schuijmer
Vleermuizenwerkgroep:
David Galens,
[email protected]
Ledenadministratie:
Griet Decoene,
[email protected]
09 362 09 82
Digitale nieuwsbrief:
Krista Wettinck,
[email protected]
Groenlink - nieuwsbrief redactie:
Lieve Van Acker,
[email protected]
Krista, Luc, Walter, Dominique,
Bestuursleden:
Serge Hoste, Peter Breyne, Wim Dries
Dirk De Smet, Willem Audoor,
Voorwoord
Enige tijd geleden vernam ik zeer verheugd
volgend goede nieuws! Na Groen en Open
Vld, kant nu ook de Gentse sp.a zich tegen
het geplande uitbaggeren van de zijarm van
de Schelde die langs Gentbrugge loopt. Het
gebied dat we graag het ‘Gentse Zwin’ noemen, is een hotspot voor heel wat unieke vogelsoorten en planten, die bij het uitvoeren
van de plannen van Waterwegen en Zeekanaal (W&Z) moeten verkassen oftewel definitief verdwijnen…
Natuurpunt Gent, het Gents Milieufront
(GMF) en buurtactiegroep GEzwiNT voeren gezwind actie om de Zeeschelde tussen
Gent en Heusden te redden. Natuurpunt Boven-Schelde ondersteunt de actie en praatte
met het gemeentebestuur van Melle om de
zaak aan te kaarten. Voor Melle zou het uitvoeren van de plannen immers een enorm
afwateringsprobleem opleveren en veel
overlast veroozaken.
W&Z wil het stuk dichtgeslibde Schelde tussen Gentbrugge en de Ringvaart in Heusden
uitbaggeren en voorzien van een sluis, zodat het waterniveau er op een constant peil
kan blijven. Dat moet het voor plezierbootjes mogelijk maken om langs de zijarm van
de Schelde tot in het centrum van Gent te
varen.
De plannen zitten al jaren in de pijplijn,
onder andere omdat bewoners vroegen
het waterpeil te verhogen om hinderlijke
knijten te verjagen. Nochtans is het knijtenprobleem al jaren van de baan middels
een simpele ingreep. Dat blijft voor W&Z
een drogreden om hun plannen door te
drukken. De hele operatie zou 13,7 miljoen
euro kosten. Maar er is de voorbije tijd redelijk wat protest van natuurverenigingen,
bewoners en sympathisanten ontstaan. Zij
beschouwen dit deel van de Schelde als een
‘Gents Zwin’, waar heel wat watervogels een
geschikt habitat vinden. Een hoger water-
Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014
niveau zou dat natuurgebied volledig doen
verdwijnen.
Tot op heden had het Gentse stadsbestuur
nog geen definitief standpunt ingenomen
over de zaak. Maar het schepencollege adviseerde in het kader van de milieueffectenrapportage (MER) negatief.
Groen en Open Vld waren al langer tegen
het plan, en krijgen nu ook steun van coalitiepartner sp.a. Recreatievaart kan een
toeristische waarde hebben voor Gent
maar er zijn goede redenen om te vragen
dat de plannen van W&Z grondig worden
bijgestuurd want het project vernietigt een
uniek getijdengebied en de kostprijs is onredelijk hoog.
De Zeeschelde vormt een broed-, rust- en
voedselgebied voor een groeiend aantal vogelsoorten. De voorbije jaren ontwikkelde
het gebied zich in toenemende mate als een
zeer aantrekkelijke en druk bezochte plek
voor allerlei vormen van passieve recreatie;
een rustig groen gebied in deze drukke leefomgeving is broodnodig.
W&Z verwacht over enkele weken een definitief MER. Na het goedkeuren van een
ruimtelijk uitvoeringsplan en van de stedenbouwkundige vergunningen, zouden
de werken in 2017 kunnen starten. Maar nu
alle drie de partijen uit het Gentse stadsbestuur zich expliciet tegen de plannen hebben uitgesproken, is de toekomst van het
project erg onzeker.
Al bijna 2000 mensen ondertekenden de
petitie van Natuurpunt Gent, GMF en buurtgroep GEzwiNT voor het behoud van het
Gentse Zwin. Mocht u, lezer van dit voorwoord, dat nog niet hebben gedaan, wil dan
graag gevolg geven aan onze warme oproep
om uw digitale handtekening toe te voegen
bij volgende petitie: http://www.petities24.
com/wat_met_de_zeeschelde_gentbruggemelle.
Met dank en beste groet,
Krista Wettinck
Voorzitter Natuurpunt Boven-Schelde
3
Seizoenskalender
Natuur.Boven-Schelde
juli - september 2014
Zondag 6 juli - de moerassen
van Harchies
Het Henegouwse Harchies is een deelgemeente van Bernissart, en dat zal bij
veel mensen een belletje doen rinkelen:
mijnen en dino’s. Door het instorten van
oude mijngangen en daarmee gepaard
gaande grondverschuivingen heeft zich
een moerassencomplex ontwikkeld dat
zeer aantrekkelijk is voor watervogels en
voor libellen. Er is altijd wel iets speciaals
te beleven in Harchies en het aangrenzende bos van Stambruges: wie er al was
zal het beamen, en voor de anderen is dit
een uitstekende gelegenheid om kennis
te maken met dit topgebied.
Afspraak:
06:00 uur, Yachtdreef Gent
We zijn rond 19:00 uur terug. Kostendelend rijden. Er is mogelijkheid om een
verzorgde snack te eten in een taverne
naast de Mer de Sable.
Info:
Geert Spanoghe
0478 281 523
[email protected].
Harchies © Lieve Van Acker
Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014
Zondag 3 augustus
wandeling in ’t Kalverbos
Het terrein kalverbos te Heusden is gelegen aan de Schelde en is een voormalig
slibstort en gedeeltelijk afgegraven terrein. In 1999 kwam het terrein in beheer
van de toenmalige Afdeling natuur van
het Vlaams gewest, nu Het Agentschap
voor Natuur en Bos. Het grotendeels
verstoorde terrein werd omheind en er
werden een zestal Galloway runderen op
losgelaten. Slibstort, maisakker en raaigraslanden evolueerden onder invloed
van en in samenwerking met de runderen
tot een aaneengesloten geheel van ruigtes en natuurlijke verjonging van Zachte
berk, wilgen en elzen. Samen met deze
ontwikkeling steeg ook de biodiversiteit.
Momenteel vormt dit terrein het ganse
jaar door een habitat voor een grote
verscheidenheid aan insekten, vogels en
planten. De zandwinningsput is ondertussen een broedplaats voor verschillende koppels dodaars.
Kom gerust een kijkje nemen.
Afspraak:
14:30 uur, Kerk Melle, Dorpsplein
De wandeling is gratis
Info:
Rudy De Mol
0475 893 370
[email protected]
4
Kattestaart in het Kalverbos ©Yves Adam - Vilda
Zaterdag 23 augustus
Europese nacht
van de vleermuis
Pliep-plop, pliep-plop, pliep-plop.
Is dit het geluid van afdruppelend water
van de natte mantel van een rosse vleermuis?
En hoor je daar die laatvlieger tapdansen?
Wil je met eigen oren ontdekken hoe
dwergvleermuizen jagen, kom dan op
zaterdag 23 augustus naar het cultureel
centrum Groenendal in Merelbeke, gelegen in de prachtige Scheldevallei.
Laat je leiden door ervaren gidsen op een
nachtelijke tocht langs oude scheldemeanders, langsheen bosranden en houtkanten en doorheen de scheldemeersen.
Onderweg kom je heel wat te weten over
onze andere, fladderende nachtjuweeltjes; de motten.
Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014
De schoonste exemplaren houden we
speciaal voor jou in petto.
Vóór de nachtelijke wandeling krijg je een
boeiende, leerrijke presentatie over het
leven, gedrag en nut van onze vliegende
zoogdieren.
De kinderen kunnen zich laten schminken en krijgen spannende verhaaltjes te
horen.
Voor en na de wandeling kun je je moed
indrinken in ons batcafé.
Wie honger gekregen heeft, vergasten we
graag op een stuk taart.
Afspraak:
vanaf 19:00 uur, CC Groenendal,
Brandegems Ham 5, 9820 Merelbeke
Deelname gratis. Toegankelijk voor
rolstoelgebruikers en kinderwagens
Info:
Luc Verstraeten [email protected]
www.natuurpuntbovenschelde.be
5
Zaterdag 23 augustus 2014
CC Groenendal, Brandegems Ham 5 Merelbeke
vanaf 19u - gratis
Toegankelijk voor rolstoelgebruikers en kinderwagens
Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014
6
Zondag 24 augustus
Zeehondentocht
Zeehonden in de Westerschelde? Jazeker, deze uiterst aaibare zeezoogdieren
doen het de laatste jaren uitstekend in de
Zeeuwse Delta! Een bezoek aan de grootste kolonie van de Westerschelde tijdens
de nazomer biedt bovendien de mogelijkheid andere ongewone bezoekers van de
zandplaten te bewonderen: massa’s steltlopers, kleine zilverreigers, bruine kiekendieven en zelfs visarenden.
Deze uitstap wordt afgesloten met een
bezoek aan het Verdronken Land van
Markiezaat, tot 1984 deel van de Oosterschelde. Sinds de bouw van de Markiezaatskade ontwikkelt zich hier een bijna
2.000 hectare groot zoetwatermoerasgebied, dat in het najaar een grote aantrekkingskracht uitoefent op watervogels van
allerlei pluimage: lepelaars, grote zilverreigers en zelfs de exotische rosse stekelstaarteend.
Afspraak:
08:00 uur, Yachtdreef Gent
We zijn rond 19:00 uur terug.
Kostendelend rijden.
Voorzie eigen lunch en drank.
Info:
Guy Huylebroeck
0473 894 209
[email protected].
Zondag 31 augustus
Roofvogels in de Makegemse
Bossen
In het Makegemse Bossencomplex in
Merelbeke broeden een pak roofvogels:
torenvalk, boomvalk, sperwer, buizerd,
wespendief en havik. Aan het einde van
de zomer zijn de jongen uitgevlogen, zodat je in en rond de Makegemse Bossen
wel wat roofvogels kan zien. We maken
de klassieke Makegemse Bossenlus, en
gaan daarna vanop Baaigemkouter kijken om een overzicht te hebben van de
Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014
jonge wespendieven (met zorro maskers)
en andere rovers.
Afspraak:
07:00 uur, de Zoete Zonde, Bosstraat in
Munte.
We zijn tegen de middag terug.
Info:
Guy Huylebroeck
0473 894 209
[email protected].
Zondag 7 september
Zeelandtocht
Zeeland is in elk seizoen fantastisch, en
zeker in de trekperiode. We doen de klassieke plaatsen aan op zoek naar speciale
doortrekkers.
Afspraak:
07:00 uur, Yachtdreef Gent
We zijn ‘s avonds terug.
Kostendelend rijden.
We lunchen in een restaurant waar eigen
boterhammen getolereerd worden als
er een drankje bij besteld wordt. Maar
je kan uiteraard ook een schotel van het
restaurant bestellen. Voor de restaurantreservatie graag een seintje als je mee wil
gaan. Geen seintje = geen gegarandeerde
plaats.
Info:
Geert Spanoghe
0478 281 523
[email protected]
Zondag 14 september
Verdronken Land van
Saeftinghe
Op nauwelijks een uur rijden van Gent,
enkele kilometers stroomafwaarts van
Antwerpen en net over de Nederlandse
grens ligt één van de mooiste en meest
ongerepte natuurgebieden van de Lage
Landen: het mysterieuze Verdronken
Land van Saeftinghe. 3.484 hectare schor,
slik en zand. Elk tij met brak water overspoeld een uniek biotoop, vol zeldzame
7
planten en vogels. Elke Saeftinghetocht is
op de eerste plaats een gevecht met jezelf,
met de modder en met de elementen. Een
geschikte gelegenheid om te onthaasten.
Half september staan de zeeasters volop
in bloei, en de trek begint ook goed op
gang te komen. De tocht duurt drie tot
vier uur, en het aantal deelnemers is beperkt tot 20. Daarom is het noodzakelijk
om in te schrijven.
Deelnameprijs:
€10 voor leden, €15 voor niet-leden, €5
voor minder dan 16 jarigen.
Om reden van het gevaar en de moeilijkheidsgraad is deze tocht enkel toegankelijk voor kinderen boven de 10 jaar. Ook
voor zwangere vrouwen, hartpatiënten
en mensen die niet meer in goede fysieke
conditie zijn is deze tocht niet geschikt.
Er is een kleine test aan het begin van de
tocht, wie er niet in slaagt om een geul
deftig in en uit te klimmen zal gevraagd
worden om in het belang van de groep
niet deel te nemen aan de tocht.
Afspraak:
10:30 uur, Yachtdreef Gent
We zijn rond 19:00 uur terug.
Kostendelend rijden. Zorg voor nauw
aansluitend schoeisel (bij voorkeur laarzen), voor kledij die vuil mag worden, en
voor reservekledij. Vergeet ook geen zonnepetje en drank voor tijdens de tocht.
Verrekijkers zijn OK, telescopen worden
afgeraden.
Info en inschrijvingen:
Guy Huylebroeck
0473 894 209
[email protected].
Dinsdag 16 september
Zaterdag 20 en 27 september
Cursus :
Giftige en eetbare planten
De mens is een nieuwsgierig wezen. Op
zoek naar voedsel heeft hij reeds in een
ver verleden zowat alle planten op eetbaarheid getest. Dat daarbij slachtoffers
Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014
Munt chutney ©Lieve Van Acker
gevallen zijn, staat buiten kijf. Aanvankelijk werd de kennis over giftigheid of eetbaarheid bij planten van generatie op generatie mondeling doorgegeven. Sinds de
16de eeuw gebeurt dat ook schriftelijk.
Maar omdat wij tegenwoordig gewoon
zijn om veilig voedsel in de winkel te kopen, is de kennis over bruikbaarheid van
planten in de vergeethoek geraakt. De
cursus ‘giftige en eetbare planten’ wil dat
verhelpen en leert je wat onze voorvaderen al van kindsbeen af wisten.
Afspraak:
Dinsdag 16 september van 19:30 uur tot
22:30 uur, theorie Gemeentelijk Ontmoetingscentrum ‘De
Racing’ -Markt 20, Gavere.
Lesgever: Hans Vermeulen van Natuurpunt Educatie.
Zaterdag 20 september 2014, van 14:00
uur tot 17:00 uur, praktijk - PNEC De
Kaaihoeve -Oude Scheldestraat 16, 9630
Meilegem(Zwalm)
Zaterdag 27 september 2014, van 14:00
uur tot 17:00 uur, praktijk - Makegemse
Bossen H. Geestgoed -Bosstraat 1, 9820
Merelbeke
8
Begeleiders voor de praktijklessen:
Mieke Van De Voorde, Dirk Fiers,
Fernand Daenekynt en Lieve Van Acker.
Deelnameprijs: leden € 20,
niet-leden € 25
Info en inschrijven bij :
Lieve Van Acker,
0498 739 885
[email protected]
Gelieve bij inschrijving uw mailadres, geboortedatum en geboorteplaats door te
geven. Deze gegevens zijn nodig om het
leerbewijs te kunnen overhandigen.
Uw dagelijks natuurbericht, gratis ende
voor niets!
Een nieuwe soort voor België, een aangespoelde Potvis, de impact van een hittegolf op dagvlinders, de start van de grote
paddentrek, een goed jaar voor de Meikever, hoe omgaan met lastige everzwijnen,…. De natuur levert elke dag nieuws
op, waarmee je mensen kan verbazen,
een gans verhaal kan vertellen, of stof
vindt voor leuke bijdrages in het afdelingstijdschrift.
Midden vorig jaar vatte Natuurpunt de
idee op om vaker over dergelijke natuurweetjes te berichten. Niet in zwaar
wetenschappelijke artikels maar wel op
een laagdrempelige, vlotte manier. Dat
was meteen het startschot voor www.natuurbericht.be. Intussen loopt dit verhaal
als een trein. Er verschenen al ruim 200
berichtjes en meer dan 1.500 mensen
schreven zich in op de gratis nieuwsbrief.
Met www.natuurbericht.be wil Natuurpunt Studie kort op de bal spelen: van zodra er zich nieuws aandient, controleren
Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014
we onze bronnen, spitten één en ander
uit en duiden dit in een natuurbericht.
Hiermee willen we eerstehandsnieuws
aanbieden aan iedereen die op de hoogte
wil blijven van wat er zich in de natuur
afspeelt. Door een uitgebreide redactie aan experten, input van thematische
werkgroepen en een achterban van bijna
90.000 leden, is Natuurpunt steeds meer
uitgegroeid tot het kenniscentrum voor
natuur in Vlaanderen. Doorgaans zijn we
van heel wat fenomenen of gebeurtenissen in de natuur als eerste op de hoogte.
En die kennis willen we jullie niet onthouden.
Vaak gaat het om fenomenen die je in
gans Vlaanderen kan zien, maar nu en
dan focussen we ook op regionale nieuwtjes. De Giervalk die enkele maanden de
Maagd van Gent onveilig maakte, de Bonte Tapuit van Doornzele of de ontdekking
van een zomerkolonie Franjestaarten in
de Makegemse Bossen: je kwam het allemaal te weten via www.natuurbericht.be!
Geïnteresseerd? Abonneer je dan gratis
op www.natuurbericht.be. Hierbij heb je
de keuze of je dagelijks of wekelijks een
nieuwtje in je mailbox wil krijgen. De natuurberichten zijn opgesplitst in verschillende categorieën: vogels, zoogdieren,
amfibieën en reptielen, planten, vlinders,
kust en zee maar ook opinie en klimaat
komen aan bod. Als abonnee kan je kiezen welke natuurberichten je wenst te
ontvangen.
Heb je vragen of wens je zelf een natuurbericht te schrijven? Neem dan contact
op met [email protected] en
hopelijk mogen we ook jou gauw verwelkomen als trouwe lezer of schrijver van
natuurberichten.
Dominique Verbelen
[email protected]
9
Activiteitenverslagen
Natuur.Boven-Schelde
6 april 2014
North Sea Pelagic
De boottrip op de Noordzee was oorspronkelijk voorzien voor 23 maart, maar
omdat de weersvoorspellingen toen
kantje boordje waren heeft de rederij beslist om die dag niet uit te varen. De trip
werd dan maar verplaatst naar de enige
resterende mogelijkheid, 6 april. Jammer
genoeg was dat het begin van de Paasvakantie, zodat het nog wat reppen was om
genoeg deelnemers te vinden om niet teveel verlies te lijden.
Eind maart is normaal gezien al vrij laat
voor een Noordzeetrip, het was dus wat
afwachten wat begin april zou brengen.
We hadden op zijn minst toch goede hoop
op bruinvis, want de week voor onze
boottocht werd er een nieuw record aan
waargenomen bruinvissen gevestigd. Dat
viel voor ons wat tegen: we hebben er nu
en dan gezien, bruinvissen, maar geen
Jan van gent © Guy Huylebroeck
Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014
massale hoeveelheden. We zagen trouwens ook geen andere zeezoogdieren maar dat viel wegens de late datum wel
te verwachten.
Wat vogels betreft was de trip echter dik
in orde. Doordat er voortdurend gechummed werd (uitgooien van visafval) was
er een bijna continue stroom van vooral
kleine mantelmeeuwen en zilvermeeuwen, aangevuld met drieteenmeeuwen
en jan-van-gents. En ook opvallend veel
noordse stormvogels. Van de zeldzamere
vogels vielen de vele kleine jagers op, hier
en daar een alk en een zeekoet, en vooral
een noordse pijlstormvogel die een toertje rond de boot kwam maken. Al bij al
dus toch nog een geslaagde North Sea
Pelagic.
Guy Huylebroeck
[email protected]
10
13 april 2014
Trektellen Breskens
Select volk voor de uitstap naar Breskens;
we waren met 9 die het zagen zitten om
een hele dag te gaan kijken en tellen aan
de trektelpost in Breskens. Althans, dat
was de bedoeling.
Natuurpunt geeft ook op ecologisch vlak
het goede voorbeeld: dus met een hybride en een elektrische wagen richting
Nederland.
Bon, daar waren we dan. Een mooie trektelpost, maar nauwelijks of geen vogels.
De wind zat mee voor de vogels dus die
vlogen hoog, of vlogen overal behalve
waar wij stonden. Het was in ieder geval
maar magertjes. De obligate gasten waren behoorlijk wat graspiepers, een tiental boerenzwaluwen, een witte kwik, enkele visdiefjes en kneutjes. Maar dat was
het zowat, en dan weet je dat op zo momenten Bugs Bunny langskomt en roept
‘that’s all, folks!’. Na een uur gingen we
verder, op zoek naar beter vertier.
Ten oosten van Breskens is er een gehucht dat ‘Nummer Eén’ heet. Gene zever.
Achter de dijken is de kust ginder behoorlijk leuk voor waadvogels, dus daar begon
het echte werk. Ah, wat een verademing:
massa’s scholeksters, tureluurs, enkele
wulpen, een hele nest rosse grutto’s die
nog niet allemaal zo ros waren, en visdieven bij de vleet. Een heleboel bergeenden,
enkele kluutjes en steenlopers, zilver-,
kok- en zwartkopmeeuwen, het was niet te
doen. Op tien minuten tijd zagen we meer
vogels dan dat er op een uur overvlogen
in Breskens. En op een zandplaat in de
Westerschelde lagen 41 luie zeehonden.
Zalig.
De zon was er dan ook doorgekomen dus
het kon niet op. Wat verder op een eilandje in de weiden: een hele kluit visdieven,
Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014
Geoorde Fuut © Guy Huylebroeck
zilver- en kokmeeuwen, zwartkopmeeuwen, kluutjes, een bontbekplevier, en
hola, grote sterns. Prachtige beesten, en
wat een gekrijs van al dat sternengedoe.
Achter de dijk ligt er nog een fraai landschap met ondiep water, en met ook weer
schoon volk zoals kieviten, scholeksters,
berg-, kuif-, krak- en wilde eenden, en
twee kleine pleviertjes.
Na het eten was er nog van datte: Op de
Zwarte Polder zaten er, ondanks een hele
hoop zondagstoeristen, behoorlijk wat
kneutjes en fitissen, er vlogen boerenzwaluwen rond precies of het zomer was,
een roodborsttapuit zat schoon te wezen
in een struik, en een kleine zilverreiger
maakte de boel compleet.
En dan de Blikken. 45 hectaren weiden,
kreekjes, waterpartijen en gevogelte. Er
zijn twee kijkhutten met zicht op alles wat
er beweegt, en daar sta je dan: naast de
klassieke eendensoorten en enkele obligate exoten (Canadese gans en Nijlgans)
waren er geoorde fuutjes waar je niet
naast kon kijken. Een stuk of acht dobberden en doken daar rond, prachtig om
te zien. En ook hier weer de typische gas-
11
ten: veel tureluurs, enkele kluutjes en een
kemphaan, waterhoensels, scholeksters,
boerenzwaluwen, een koppel wintertalingen, grutto’s, en een kudde brandganzen.
Na wat zoeken aan de oevers hadden we
ook nog gele kwik en kleine plevier. De
muzikale (nou ja) omlijsting werd verzorgd door een gillende waterral.
Achter Oostburg ligt de Sophiapolder, ook
een kleine parel in het platte landschap.
Op een broedeiland was het vollen bak:
een hele kolonie kokmeeuwen en zwartkopmeeuwen zaten er te krijsen gelijk
zot. Op en langs het water alweer veel
om naar te kijken: kluten, wulpen, kleine
plevier, grutto’s, scholeksters, nog meer
geoorde fuut, een lepelaar, allerhande
eenden, overal zat er wel wat. Maar ook in
de lucht was het show: een enkele en een
koppel bruine kiekendief zaten er boven
het riet te jongleren, en in de verte wie-
kelde een buizerd. Aan de overkant van de
plas is een stuk oever afgestoken, ideaal
voor oeverzwaluw. En ja hoor, een tweetal
vroege rakkers vlogen daar al rond.
Verder op de namiddag hadden we nog
enkele kleine stukken als dessert; rietkragen en kreken (met o.a. rietzangers), half
ondergelopen zompige velden, en weiden met strategisch geplante KLE (kleine
landschapselementen). Waarom gaat dat
daar wel, en bij ons niet?...
Al bij al dus zeker een ferm geslaagde dag.
De bestelde trekvogels waren bijzonder
afwezig, maar wat we met de backupplannen zagen maakte alles meer dan
goed. Om nog te doen, dus.
Tim De Winter
[email protected]
Lepelaar © Guy Huylebroeck
Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014
12
11 mei 2014
Steltlopertocht
De periode was prima, maar het weer
kon beter. Het is immers niet al te nat
geweest deze lente, en daarom ook niet
zo goed voor doortrekkende steltlopers.
Toch was de oogst nog redelijk, vooral
met dank aan de nieuwe natuurgebieden
in Zeeuws-Vlaanderen (Molenbroek en
Autrichepolder in Westdorpe en de Sophiapolder in Oostburg):
Scholekster
Kluut
Kleine plevier
Bontbek
plevier
Drieteenstrandloper
Steenloper
Oeverloper
Tureluur
Grutto
Wulp
Kemphaan
(zomerkleed!)
Kluizendok
1
Behalve steltlopers zagen we ook nog een
bruine kiekendief die weggejaagd werd
door de broedende grutto’s in het Molenbroek, geoorde fuut op de Autrichepolder
en zwartkopmeeuw op de Sophiapolder.
Guy Huylebroeck
[email protected]
Molenbroek
Autrichepolder
Sophiapolder
6
60
40
broedparen
Ja
2
1
20
2
5
Ja
Ja
6 broedparen
Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014
Ja
Ja
1
Ja
Ja
Ja
1
13
Vleermuizen geteld
Baard en watervleermuis naast elkaar ©Rollin Verlinde - Vilda
Alle Oostvlaamse winterdata 2013-2014
zijn binnen, goed voor zo’n 270 tellingen
van de in totaal 2030 getelde winterslapers in Oost-Vlaanderen
‘t Mag gezegd worden: gezien de korte
tijdspanne en het beperkt aantal mensen
die de VleermuizenWerkgroep rijk is mag
dit gerust een puike prestatie genoemd
worden die maar weinigern ons nadoen.
’t Gaat immers hoofdzakelijk om een aanzienlijk aantal kleine en sterk verspreide objecten die heel veel tijd in beslag
nemen.n (verblijfplekken voor vleermuizen). Maar ’t was ’t trotseren van modder,
water, puin, koude (nu ja…) zeker waard.
Daarvan werden 55 objecten in het afdelingsgebied Boven-Schelde geteld, goevoor een totaal van 111 getelde dieren.
Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014
Dat hoge aantal getelde objecten is deels
te danken aan de bijdrage van de JNM’ers
uit Vlaanderen (JNM = Jeugdbond voor
Natuur en Milieu)., bij deze een dikke
merci aan Pieterjan en z’n kompanen .
Zij namen afgelopen winter tijdens hun
jaarlijks provinciaal telweekend een aanzienlijk aantal zogenaamde TPG-bunkers
(TPG = tête de pont de Gand , bunkergordel bruggenhoofd Gent) voor hun rekening. Daarvan ligt immers een groot
aantal binnen ons afdelingsgebied. Rekening gehouden met kosten/baten (veel
moeite voor weinig vleermuizen) zullen
we dat maar om de 5 jaar herhalen.
14
De soortenverdeling is als volgt: Niet gedetermineerde Myotis: 3
Baard-, Brandts vleermuis spec: 55
Baardvleermuis: 30
Watervleermuis: 1
Franjestaart: 4
Gewone grootoor: 17
Grootoor spec: 1
verspreid over volgende objecten: IJskelders: 10
Kelders: 1
Steenoven: 1
Ingerichte bunkers: 15
Bunkers: 24
Kunstgrotten: 3
Het zwaartepunt voor de waarnemingen
ligt in de meest talrijke (ijs)kelders, enkele ingerichte bunkers, de Weldengrot en
een bunker in Munte. Stuk voor stuk goed
gebufferde objecten, dus met een stabiel
microklimaat. De meeste nulwaarnemingen werden in bunkers gedaan en één enkele ijskelder.
De soortenverdeling loopt ongeveer gelijk met de provinciale resultaten waarbij
baardvleermuis/baard spec op kop staat.
Opvallend: deze winter werden relatief
zeer weinig grootoren geteld, en dat is
deels een verklaring voor de vele lege
bunkers want een grootoor stelt weinig
eisen aan haar winterstek. Grootoren
verblijven bij zachte temperaturen immers massaal in bomen terwijl sommige
op kerkzolders blijven. Hun totale aantal
in onze afdeling valt moeilijk te becijferen
maar van de zowat 120 grootoren uit de 3
gekende kolonies wordt ‘s winters maar
een fractie geteld. Er werden iets meer franjestaarten geteld
maar ook daarvoor is de zachte winter een
mogelijke verklaring . Bij strenge winters
kruipt die soort immers diep weg en in
zachte winters het omgekeerde waardoor
ze beter zichtbaar zijn. Hopelijk wordt op
termijn duidelijk of het aantal franjestaarten toeneemt of dat ze gewoon meer
geteld worden tijdens warmere winters.
Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014
Een groeiend aantal winterslapers moet
trouwens geen goed teken zijn; het kan
ook liggen aan verlies van winterhabitats
of aan wijzigingen in het landschap (zie
artikel van Daan Dekeukeleire in een bij
ons op te vragen Chiropcontact). Trends
worden pas duidelijk op lange termijn en
door het gelijktijdig opvolgen van zomerkolonies en losse waarnemingen.
Soorten die ‘s winters quasi nooit geteld
worden zijn: Gewone dwergvleermuis (in
spouwen/zolders), Laatvlieger (idem),
Rosse vleermuis (bomen + trek), Ruige
dwergvleermuis (bomen + trek).
Nog een kleine toelichting: de cijfers
moeten juist worden geïnterpreteerd.
Het gaat immers steeds om een momentopname terwijl ook tijdens de winter
verplaatsingen gebeuren. Bij wisselende
temperaturen kunnen vleermuizen verhuizen naar een object met een beter klimaat. En dat gebeurt ‘t vlugst bij objecten
met een lage buffering zoals de meeste
bunkers. De cijfers geven ook geen correct beeld
van de zomerverspreiding. In tegenstelling tot grootoren trekken sommige soorten een eindje verder. Zo overwinteren
heel wat watervleermuizen massaal in
de Antwerpse fortengordel (deze winter
790 individuen geteld in fort van Steendorp). Nog een voorbeeld : in de Makegemse bossen huist een zomerkolonie
franjestaarten van zo’n 20 tot 25 individuen terwijl in een omtrek van 10 km
slechts 4 dieren geteld werden. Trekken
de overige dieren verder weg of houden
ze hun winterslaap op een plek die we
(nog) niet kennen of komen die 4 dieren
deels uit een onbekende kolonie... wie het
weet mag ‘t zeggen. Maar zo blijft ‘t ook
spannend natuurlijk.
David Galens,
[email protected]
VleermuizenWerkgroep Boven-Schelde
15
Studieactiviteit:
monitoring Rosse vleermuizen
Op zaterdag 7 juni werd na twee jaar opnieuw de kolonie Rosse vleermuizen in
park de Ghellinck geïnventariseerd. Doel
was het evalueren van de populatie.
Recent onderzoek wees uit dat de totale
populatie in de Scheldevallei zowat gehalveerd was. Een beeld dat overeenkomt
met de algemene situatie van Rosse vleermuis, bijvoorbeeld in Nederland staan ze
op de rode lijst.
De weergoden waren ons heel gunstig gezind, dit deeltje van Oost-Vlaanderen bevond zich op dat moment tussen twee onweersfronten en werd daardoor gespaard
van allerlei zwaar weerkundig onheil.
We waren met 12 vrijwilligers om het
hele park te kunnen omsingelen en die
mensen zijn alvast heel erg bedankt voor
de medewerking. Genderproblemen kennen we niet bij de VleermuizenWerkgroep want de vrouwen waren goed
vertegenwoordigd. Een aangenaam fenomeen dat we steeds meer beginnen zien.
Rosse vleermuizen zijn door hun grote afmetingen, specifieke manier van vliegen
en karakteristiek geluid zeer makkelijk te
herkennen. Dat maakt deze soort dan ook
ideaal voor beginners. Na een kleine snelcursus batdetector en een woordje uitleg
over de ‘Nyctalus noctula’ gingen we aan
de slag. Er werden niet minder dan 29
Rosse vleermuizen geteld waarbij Lieve
de hoofdvogel (nu ja) afschoot.
Dat aantal is een heel mooi resultaat en
Rosse vleermuis ©Rollin Verlinde - Vilda
Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014
16
een pak meer dan de laatste telling, toen
werden er 12 individuen geteld. Enige
nuancering is echter op z’n plaats: de vorige keer waren we met minder tellers en
daardoor kan hier en daar een dier door
de mazen van het figuurlijke net geglipt
zijn. Maar dat kan nu ook niet om 10 dieren gaan. Dus we mogen aannemen dat
deze kolonie het niet slecht doet. Een
tweede telling later in de zomer is nodig
om ‘t voortplantingssucces te kunnen meten. Bij deze al een warme oproep naar
onze leden want met uitzondering van
enkele bestuursleden en iemand die een
paar straten verder’van het park woont
kwam het overgrote merendeel van buiten de afdeling, tot zelfs Mechelen toe.
Maar ‘t lijkt er dus op dat deze kolonie
voorlopig terug goed stand houdt. Ook is
ze één van de grotere in de omgeving en
mag dus gerust regionaal belangrijk genoemd worden. Rosse vleermuizen vliegen op een avond makkelijk 20 km ver
naar hun jachtgebieden. Trek maar eens
een cirkel van die afmeting rond de Ghellinck en ‘t is duidelijk dat de aanwezigheid van Rosse vleermuis op diverse locaties terug te brengen valt tot deze kolonie.
Al is dat ‘grotere’ relatief: als we historische gegevens bekijken is zo’n aantal
klein bier vergeleken met 40 jaar gele-
den. Veel minder waarschijnlijk maar
niet uit te sluiten is dat ‘t om twee kolonies zou kunnen gaan. Maar om dat uit
te zoeken zouden we de boom/bomen in
kwestie eens moeten opzoeken. Gezien
de geschiedenis van de Ghellinck niet zo
evident maar waar een wil is, is een weg
dus ’t zal er wel eens van komen.
Hoedan ook blijft zo’n populatie kwetsbaar: deze dieren troepen allemaal samen
in dezelfde boom en de minste ingreep
(al dan niet menselijk) kan dramatische
gevolgen hebben. Terwijl ook andere
bedreigingen om de hoek loeren: het geplande windmolenpark vlakbij (’t Eiland)
is voorzien midden in hun vliegroute. En
helaas wordt in Vlaanderen nietof niet
adequaat genoeg rekening gehouden met
vleermuizen in ’t windmolenverhaal. Als
daarbij geen effectieve mitigatie wordt
voorzien is de kans op ongelukken levensgroot en zal dat oefent extra druk uit
op de overlevingskans van deze en andere populaties. Wordt vervolgd dus.
De volgende telling zal opnieuw wereldkundig gemaakt worden via de Groenlink-flits , hou ze dus in ’t oog.
David Galens
[email protected]
VleermuizenWerkgroep Boven-Schelde
David legt uit hoe een batdetector werkt ©Lieve Van Acker
Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014
17
Echo uit Merelbeke Echo uit De Pinte
De Minaraad heeft het gemeentebestuur
een gunstig advies gegeven om het charter bij-vriendelijke gemeente te ondertekenen. Met dat charter engageert de gemeente zich om geen pesticiden meer te
gebruiken, bloemenrijke aanplantingen
te creëren, gefaseerd te maaien en zijn
personeel adequate opleiding te geven.
En de gemeente zal bij uitvoeren van het
charter ook de inwoners sensibiliseren
voor bijenhotels, ecologisch tuinieren
en informatieve bijenkasten. De landbouwsector dient op zijn beurt minder
pesticiden te gebruiken, (deels) over te
schakelen naar biologische landbouw en
haag- en houtkanten te behouden.
Bedrijven kunnen hun terrein bij-vriendelijk inrichten met wilde bloemenstroken.
Luc Verstraeten,
[email protected]
Natuurbeleefpad:
‘De Magische Meersen’ in Zevergem.
Een korte beschrijving: al twee jaar in
gebruik (en dat zie je) maar bij sommige
natuurpuntleden misschien nog niet bekend.
Startpaneel aan het Warandestraatje © Walter Galle
Groene ruimte is voor kinderen en jongeren dé plek bij uitstek om avontuurlijk te
spelen. Natuur zet aan tot onderzoeken
en oprapen, luisteren en vertellen, ruiken,
voelen ... Kinderen hebben de natuur nodig voor een goede ontwikkeling van hun
zintuigen en om beter te kunnen leren en
hun creativiteit te ontwikkelen. Verschillende speelelementen op het magische
meersenpad linken naar de natuur of de
geschiedenis van de Scheldemeersen.
De hoofddoelstelling van het natuurbeleefpad is zintuigen van kinderen te prikkelen en ze te laten nadenken en meevoelen met de natuur.
Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014
18
Uitkijken naar vogels in
Krommenhoek
Het natuurbeleefpad ‘De Magische Meersen’ in Zevergem werd door de gemeente
in overleg met middenveld en bewoners
ontwikkeld als leaderproject met steun
van de Europese Unie en de Vlaamse
overheid.
Praktisch
• de wandeling start aan het Warandestraatje in Zevergem.
• voorzie een paar laarzen, want een deel
van het pad is bijna het gehele jaar minder goed begaanbaar, maar dat is juist de
hint: een blote voetenpad als ’t warm is in
de zomer.
Wandelplan gratis beschikbaar:
een wandelplan met informatie over het
wandelpad en de omgeving kan men
verkrijgen in het gemeentehuis (Koning
Albertlaan 1, De Pinte), het Ontmoetingscentrum Polderbos (Polderbos 20, De
Pinte) en in café ’t Boldershof (Dorp 7,
Zevergem). Het wandelplan kan je ook
downloaden.
Regels voor windturbines in De Pinte.
De gemeenteraad van De Pinte heeft de
voorwaarden vastgelegd voor kleine
(tot 15 meter hoog) en middelgrote (tot
60 m) windturbines. De Pinte is één van
de eerste gemeenten die een kader creëert voor klimaatneutrale hernieuwbare
energiebronnen .
Nieuwe windmolens zullen worden toegelaten als ze alleen dienen voor eigen
energieverbruik. Hoe hoger de molen,
hoe verder hij zich moet bevinden van
de buurpercelen, om slagschaduw en geluidsoverlast te vermijden. Ook natuurgebieden en beschermde dorpszichten zijn
uitgesloten. Het kader moet er voor zorgen dat hinder voor omwonenden , natuur en landschap worden beperkt. Voor
alle aanvragen komt er ook een openbaar
Groenlink nieuwsbrief / juli -september 2014
onderzoek . Het Ministerie van Landsverdediging heeft een vetorecht als er een
wisselwerking bestaat met de radar in
Semmerzake. Voor grote windmolens
hoger dan 60 meter ligt de beslissingsbevoegdheid bij de provincie.
Ruilverkaveling Schelde Leie kan starten.
Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur
en Cultuur Joke Schauvliege heeft het ruilverkavelingsplan Schelde-Leie goedgekeurd. Door de uitbouw van het Parkbos
Gent, de realisatie van het stadsbos Deinze en de uitbreiding van de Hospicebossen in Nazareth, verhoogt de gronddruk
in de regio. De ruilverkaveling ScheldeLeie biedt in deze context een flankerend
beleid voor delen van het grondgebied
van Gent, Deinze, Nazareth, De Pinte en
Sint-Martens-Latem. De oppervlakte van
het project bedraagt 2.690 hectare.
Een ruilverkavelingsproject kent altijd
twee belangrijke fases: de onderzoeksfase of de fase van ‘onderzoek naar het
nut’, en de uitvoering. De ruilverkaveling
Schelde-Leie is in mei nuttig verklaard na
Uitkijken naar vogels aan de Krommenhoek
19
openbaar onderzoek.
Nu de ruilverkaveling nuttig is verklaard,
komt er een comité dat verantwoordelijk
is voor de verdere uitwerking van het
ruilverkavelingsplan. Het comité wordt
bijgestaan door een adviescommissie met
vertegenwoordigers van eigenaars en gebruikers, gemeentebesturen en andere
lokale betrokkenen. Begin 2015 kan een
volgend openbaar onderzoek verwacht
worden over de inbreng van de percelen
van alle eigenaars en gebruikers. In 2016
kan dan gestart worden met werken: de
eerste werken zijn wegen, fietspaden,
wandelpaden enz. Normaal moet de ruilverkaveling in 2019 volledig afgerond
zijn.
Er is ook wat voorzien voor natuur en
landschap: extra bomenrijen, houtkanten
of hagen worden aangelegd in de meer
gesloten landschappen. De aanplant gebeurt op het openbaar domein van wegen en waterlopen. Planten en dieren die
typisch zijn voor het landbouwlandschap
wil men via de ruilverkaveling een handje
helpen. Door de aanleg van buffers langs
waterlopen en een meer natuurtechnische inrichting ontwikkelen ecologische
verbindingsassen. Sommige percelen,
die landbouwkundig minderwaardig zijn,
krijgen een op natuur afgestemde inrichting. Met het oog op een betere waterbeheersing zal op de Duivebeek, ter hoogte
van de Keistraat in De Pinte, een bufferbekken worden aangelegd.
Houtig erfgoed
pulieren in de scheldevallei nabij Schelderode. In een eerste fase een zestigtal
bomen, een aanvullende lijst wordt reeds
opgemaakt en mogelijks komen er nog
een veertigtal bomen bij. Een echte veteranenboom (boom met een omtrek van 6
meter en meer) is nog niet gevonden, , de
tamme kastanje van 5,80 m op het oude
kasteeldomein ‘Y. de Lendonck’ langs de
Heidestraat komt er dichtbij. De volgende fasen bestaan erin om de eigenaars op
de hoogte te brengen en een houtig erfgoedplaatje aan de boom aan te brengen.
Een volgende stap voor het beschermen
van het houtig erfgoed, is dan de verschillende bospartijen in kaart te brengen.
Het college van burgermeester en schepenen te Merelbeke heeft op 6 maart
2014 besloten om de monumentale bomen op hun grondgebied een betere bescherming te bieden.
Enkele voorbeelden per deelgemeenten:
de dorpslinde en taxus te Bottelare, de
kerklinde en de kabouterboom (linde
in de Jezuietenwegel) te Merelbeke, de
eik en linde aan de Ruspoelboerderij te
Munte, de hoeklinde (Driesstraat) en lindegrensboom (Landskouter steenweg) te
Lemberge, de wilgen in de koestraat in de
Flora, de cipres en beschermlinden rond
de kerk van Melsen, enkele wilgen en po-
Groenlink nieuwsbrief / juli - september 2014
Walter Galle
[email protected]
Bal van de burgemeester in De Pinte
ten voordele van Natuurpunt:
iedereen welkom op
zaterdag 6 september vanaf 20 uur
in Domein Begonia
Pintestraat De Pinte
Inkom voorverkoop! €10 aan kassa
(inclusief één consumptie).
Warm aanbevolen.
Fernand Daenekynt Fernand.
[email protected]
20
• Zonneboilers
• Fotovoltaïsche
installaties
• Sanitair & CV
SCHUITERSTRAAT 26
9031 DRONGEN
TEL: 09 227 73 07
[email protected]
BED & BREAKFAST
Merelbeke-Bottelare
0475/66.63.19
La clé
Snoeiwerken
Boomverzorging
Michaël Bekaert
du Sud
Nieuw! La clé du Sud Jewelry
www.lacledusud.be
Houtstraat 6
9636 Nederzwalm
Tel. 0497/430 179
Optiek Van
Ommeslaeghe
Nederstraat 20
9700 Oudenaarde
T +32 (0)55 31 18 01
[email protected]
www.natuurkijkers.be
natuurkijkers.be is een merknaam van Optiek Van Ommeslaeghe