DE TIMMERMAN (renovatie/onderhoud)

De timmerman - metselaar
DE TIMMERMAN – METSELAAR (9547 concept)
1.
Algemeen
De beroepsgroep timmerlieden is de grootste in de bouw en omvat bijna eenderde van de
werknemers in de bouwnijverheid: ongeveer 80.000 timmerlieden (SFB 2001). Ongeveer
75.500 werken als timmerman in de nieuwbouw, renovatie en/of onderhoud. Ruim 900
werken er als timmerman-metselaar. Er zijn 1.100 timmerlieden werkzaam als
bekistingstimmerman en ongeveer 1.650 machinaal timmerlieden werken in timmerwerkplaatsen. Timmerlieden zijn meestal in dienst van timmerbedrijven of van aannemers die
vaak zowel nieuwbouw-, als onderhoud- en renovatiewerk aannemen. Naast ruim 800 in
timmerwerk gespecialiseerde bedrijven (waarvan meer dan 500 met 5 of minder werknemers) zijn er enkele duizenden kleine aannemersbedrijven met minder dan tien werknemers. Het werk van de timmerman-metselaar vereist veel vakmanschap, concentratie,
nauwkeurigheid en improvisatievermogen. Hij is allround inzetbaar. In het werk is er
sprake van ambachtelijk werk met handgereedschappen, waarbij op verschillende
vaardigheden een beroep wordt gedaan. Voordat de timmerman-metselaar zich
vakbekwaam mag noemen heeft hij een jarenlange theoretische en praktische leerschool
achter de rug.
2.
Werkzaamheden
De timmerman-metselaar verricht zelfstandig (of onder leiding een voorman-timmerman,
of direct onder de uitvoerder) alle voorkomende stel-, timmer- en metselwerkzaamheden
zowel in de nieuwbouw, onderhouds- en renovatiesector. De timmerman-metselaar
verricht zowel timmermanswerkzaamheden (het bewerken, verwerken en vervangen van
diverse hout- en plaatmaterialen en de daarbij behorende bouwartikelen zoals hang- en
sluitwerk en bouwbeslag), alsook metselaarswerkzaamheden (het vormen van een
gemetselde muur door middel van stenen en specie). De timmerman-metselaar moet
diverse bewerkingen nauwkeurig kunnen uitvoeren met verschillende gereedschappen met
diverse materialen en grondstoffen. Gevoel en kennis van materialen is vereist. Het werk
vraagt in het algemeen een goed coördinatievermogen van ogen en handen, en een grote
mate van nauwkeurigheid en zorgvuldigheid. Voor het lezen van tekeningen is een goed
ruimtelijk voorstellingsvermogen belangrijk. Hij verricht vaak bijkomende
werkzaamheden.
3.
Werkomstandigheden
Het werk van de timmerman-metselaar is minder plaatsgebonden en hij heeft afwisselend
werk. Zowel binnen- als buitenwerk komt veelvuldig voor. De ruimten zijn niet altijd
glasdicht. Vooral bij onderhoudswerk moet soms in moeilijke werkhoudingen/posities
gewerkt worden. Een extra belastende factor vormt soms het werken in een bewoond huis,
of in een bedrijfspand waar ook het gewone werk doorgaat. De timmerman - metselaar
werkt niet alleen op de begane grond, maar ook vaak op ladders, steigers of op daken. Op
de werkvloer bevindt zich vaak van alles: werktafels, gereedschapskist, nieuw hout, maar
ook vaak kabels, apparatuur, sloophout en afval. Het timmerwerk wordt voor een deel
De timmerman - metselaar
uitgevoerd in de timmerwerkplaats of in een loods op het bouwterrein. Daar zijn betere
mogelijkheden om de werkomstandigheden te controleren dan op de bouwplaats zelf.
3.1
Fysieke belasting
Het werk van de timmerman-metselaar is lichamelijk inspannend maar wordt gekenmerkt
door afwisseling, ook in werkhoudingen. Het werk is lichamelijk inspannend door het
opperen van (vaak zware) materialen als balken, planken, kozijnen, metselstenen,
gereedschappen, etc. Het werken boven de macht, metselen onder knie- en boven
schouderhoogte, stelwerk en het sturen van de kubel is vaak ook lichamelijk inspannend.
Soms moet enige uren per dag, maar ook wel enkele dagen achtereen, gewerkt worden in
ongunstige werkhoudingen. Bij veel werkzaamheden wordt in gebogen houding gewerkt.
Vaak moet op trappen, ladders en steigers geklommen worden. Het gebruik van
ondeugdelijke steigers, werkbanken en trapjes kan ook leiden tot verkeerde
werkhoudingen en/of onjuiste belasting van het bewegingsapparaat. De rugbelasting is
zwaar en in mindere mate de arm- en schouderbelasting. Bij het metselwerk is de
frequentie van de bewegingen en de daarbij ingenomen houdingen de belangrijkste factor
in het ontstaan van klachten aan het bewegingsapparaat. Men heeft vaker lage rug-, knie-,
onderbeen-, en enkelklachten.
De afwisseling van werkzaamheden heeft voor de timmerman-metselaar een gunstige
invloed op de lichamelijke belasting. Repeterend werk komt minder voor dan bij de
timmerman en de metselaar. Omdat steeds andere spiergroepen worden gebruikt, is de
kans op blessures kleiner dan bij herhaling van steeds dezelfde werkzaamheden.
3.2
Werkstress
Werkstress wordt, zoals overal in de bouw, vooral veroorzaakt door de tijdsdruk
waaronder gewerkt moet worden. Om tijdsdruk te beperken is een goede organisatie van
het werk belangrijk. Extra tijdsdruk/werkstress kan ontstaan bij het werken in panden die
tijdens het project in gebruik zijn. Bij werkzaamheden in renovatie en onderhoud kunnen
zich veel onverwachte situaties voordoen, die vaak door de timmerman-metselaar zelf
moeten worden opgelost. Veel timmerlieden vinden dat zij dingen moeten doen die niet tot
hun eigenlijke taak behoren. Binnen zekere grenzen is de timmerman-metselaar echter zelf
verantwoordelijk voor zijn werk. Hierdoor en omdat het resultaat in het algemeen direct
zichtbaar is (en blijft), kan hij zich duidelijk met zijn werk identificeren en ondervindt hij
er meestal veel voldoening van. De timmerman-metselaar beoordeelt het werk vaker als
geestelijk inspannend, heeft minder last van tijdsdruk en vindt zijn werk interessant.
3.3
Geluid
Timmerlieden worden vaak aan hoge geluidsniveaus blootgesteld, door de eigen werkzaamheden, of die van collega’s. In Sheet 1 wordt een overzicht gegeven van een aantal
werkzaamheden, apparaten en machines die hoge geluidsniveaus produceren. Hieruit blijkt
dat de timmerman-metselaar bij diverse werkzaamheden wordt blootgesteld aan
geluidsniveaus van 90 tot 120 dB(A). Het omgevingslawaai op de bouwplaats is ongeveer
(80 tot 90 dB(A). Gezien de geluidsniveaus die voorkomen is er kans op het ontstaan van
gehoorschade, en moeten gehoorbeschermingsmiddelen beschikbaar worden gesteld.
Maatregelen ter verlaging van de geluidsniveaus zijn volgens de wet, indien
redelijkerwijze mogelijk, verplicht bij geluidsniveaus boven 80 dB(A). Werknemers zijn
verplicht gehoorbescherming te dragen bij geluidsniveaus boven 85 dB(A).
De timmerman - metselaar
3.4
Trillingen
Timmerlieden kunnen tijdens hun werk worden blootgesteld aan hand-arm trillingen en
schokken bij gebruik van elektrische boren, cirkelzagen, schiethamers, spijkerhamers en
dergelijke. Hand-armtrillingen kunnen leiden tot gezondheidseffecten zoals “dode vingers”
en gewrichtsaandoeningen. De gemiddelde trillingsintensiteit bij het werken met een
elektrische schroevendraaier en een boor is respectievelijk 6,8 m/s2 en 6,4 m/s2. Bij een
dergelijke blootstelling bedraagt de maximale werkduur ca. 1 uur per dag. De gewogen
effectieve versnelling voor sloop-/breekhamers ligt rond 19 m/s2, die van een nietpistool
rond 16 m/s2, van een klopboormachine rond 12 m/s2. Volgens de richtlijnen mag men niet
meer dan 30 minuten per dag worden blootgesteld aan de maximaal toegestane effectieve
versnelling van 10 m/s2. De risico’s kunnen worden beperkt door de blootstellingduur per
dag zo laag mogelijk te houden.
3.5
Klimaat
De timmerman-metselaar werkt voornamelijk binnen, waarbij hij wel vaak blootstaat aan
tocht. Bij binnenwerk kan het flink tochten, wanneer ramen en/of kozijnen worden
vervangen, de werkruimten zijn niet glasdicht zijn of als in het dak openingen zijn
gemaakt. Hij heeft wat vaker last van klimatologische omstandigheden zoals warmte,
koude en tocht. Goede aan het klimaat aangepaste kleding is van belang omdat koude,
tocht en klimaatwisselingen de spierconditie aantasten. Bij hogere temperaturen (boven 24
o
C) neemt de maximale arbeidsprestatie snel af. Onder "zomerse condities" zal daar bij
zwaar werk rekening mee moeten worden gehouden, door extra pauzes in te lassen en extra
water te drinken.
3.6
Toxische of hinderlijke stoffen
De timmerman-metselaar werkt met veel verschillende houtsoorten, materialen en
producten die hinderlijke en/of schadelijke stoffen bevatten. Het aantal producten en
stoffen waar hij mogelijkerwijs mee te maken krijgt, is te groot om ze hier in detail te
behandelen. Meer informatie is te vinden in het Productgroep Informatie Systeem
Arbouw (PISA). Omdat producten voortdurend vernieuwd worden is het echter vooral
zaak het etiket van de verpakking goed te lezen, en zo nodig aanvullende informatie op te
vragen bij de leverancier of een deskundige.
Bij be-, en verwerking van hout en andere materialen en producten is blootstelling
mogelijk aan gevaarlijke stoffen, (hout) stof, oplosmiddelen, kwartsstof, cement, zuren en
logen en incidenteel aan asbesthoudende producten. Bij uitvoering van de werkzaamheden
kan een flinke hoeveelheid stof vrijkomen, dat hinderlijk is en in ernstige gevallen
schadelijk kan zijn (bijvoorbeeld hout, kwarts of asbest). Hierbij kunnen hoge
concentraties stof optreden, die de MAC-waarden kunnen overschrijden.
De blootstelling aan (hout)stof wordt sterk beïnvloed door factoren als binnen of buiten
werken (binnen hoger), gebruikte apparatuur (hoge blootstelling bij gebruik van
handcirkelzaag, decoupeerzaag, verstekzaag en schuurmachines), en aanwezige
afzuigvoorzieningen. Vooral bij opruim- en schoonmaakwerkzaamheden is er kans op zeer
hoge blootstellingen. In het algemeen is het niveau van beheersmaatregelen ter beperking
van de blootstelling laag. Er is nog weinig aandacht voor de keuze van apparatuur met een
De timmerman - metselaar
lage stofemissie. Op bouwlocaties zijn de machines en handgereedschappen zelden
voorzien van afzuiging. Stoffige werkzaamheden worden vrijwel nooit gescheiden van niet
stoffige werkzaamheden. Vaak zijn werknemers niet op de hoogte van de
gezondheidseffecten van (hout)stof en PBM worden onvoldoende en/of onjuist gebruikt.
Bij het bewerken van hout komt houtstof vrij. Dit kan irritatie van de ogen veroorzaken.
Bij inademing kan houtstof irritatie van de luchtwegen veroorzaken en na verloop van tijd
ook bij bepaalde soorten houtstof allergische reacties. Houtstof is bovendien
kankerverwekkend, het kan adenocarcinomen van de neus en neusbijholten veroorzaken.
De MAC-waarde voor houtstof is 2 mg/m3, als tijdgewogen gemiddelde over 8 uur.
Bij houtbewerking op bouwlocaties is er regelmatig sprake van hoge houtstofconcentraties.
Over de dag gemiddeld is bij beroepsgroepen bij bedrijven in de nieuwbouw,
renovatiebouw en onderhouds- en timmerwerkbedrijven een geometrisch gemiddelde
blootstelling van 3,3 mg/m3 houtstof berekend bij werkzaamheden zoals zagen, schuren,
frezen en schoonmaken. De kans op overschrijding van de MAC bedraagt 75 %. Buiten de
timmerwerkplaats, -loods is de kans op blootstelling aan fijn houtstof voor de timmermanmetselaar niet groot.
Werkzaamheden van de timmerman-metselaar en verwachte houtstofconcentraties;
Werkzaamheden
Concentratieklasse (mg/m3)
2–5
Cirkelzaagmachine met afzuiging
<2
Decoupeerzaag
<2
Montagewerkzaamheden
<2
Schaven
<2
Stellen
Cement is een sterk alkalische stof die in contact met de huid leidt tot irritatie en
ontvetting. Daardoor kan regelmatig contact gemakkelijk leiden tot huidaandoeningen
(cementeczeem) en in sommige gevallen ook tot een allergische reactie t.g.v. in de cement
voorkomende allergenen (o.a. chroom(6)- en kobalt-verbindingen). Inademing van
cementstof is mogelijk; dit is in het algemeen alleen te verwachten bij het aanmaken van
de specie. De vliegas die in cement wordt verwerkt is afkomstig van elektriciteitscentrales.
Deze bevat relatief geringe concentraties toxische stoffen. Datzelfde geldt voor de in de
cementspecie aanwezige of toegevoegde hulpstoffen. Naar verwachting zullen deze bij een
normale verwerking van het cement niet tot gezondheidseffecten leiden.
De timmerman-metselaar kan in contact komen met geïmpregneerd hout en diverse
kitten, lijmen en verf- of laksoorten. Blootstelling aan schadelijke concentraties van
oplosmiddelen of andere componenten kan met name optreden bij gebruik van grote
hoeveelheden in slecht geventileerde ruimten, of door regelmatig huidcontact. Ook het
gebruik van schuimen (PUR) kan leiden tot klachten door huidcontact met het schuim of
door inhalatie van de drijfgassen.
Bij het aanbrengen of verwijderen van isolatiematerialen kan de timmerman-metselaar in
contact komen met het vaak vezelvormige stof daarvan. Blootstelling aan glas- en/of
steenwol is mogelijk, zowel door huidcontact als door inhalatie van vezels. Blootstelling
van huid en ogen kan leiden tot irritatie. Door inademing kan mogelijk chronische
De timmerman - metselaar
bronchitis ontstaan bij blootstelling aan concentraties boven de MAC-waarde
(geadviseerde waarde: 5 vezels/cm3). De overeenkomst tussen dit type vezels en asbestvezels heeft vragen opgeroepen omtrent de mogelijke carcinogeniteit van deze stoffen. De
Werkgroep van Deskundigen, die gezondheidskundige adviezen voor het vaststellen van
MAC-waarden uitbrengt, heeft geconcludeerd dat er geen aanwijzingen zijn voor de
carcinogeniteit van glas- en steenwolvezels.
Van diverse werkzaamheden die de timmerman-metselaar regelmatig verricht, zoals
hakken, slijpen en zagen en slopen van kwartsbevattende materialen, is bekend dat ze
kunnen leiden tot concentraties respirabel kwarts in de lucht die de MAC-waarde ver
overschrijden. Kwartsstof is opgenomen in de lijst van kankerverwekkende stoffen; de
MAC-waarde is 0,075 mg/m3. Deze lage waarde wordt bij bewerking van kwarts
bevattende materialen al snel overschreden. Blootstelling aan concentraties kwarts boven
deze grenswaarde kan stoflongen (silicose) en mogelijk longkanker veroorzaken.
Te verwachten is dat men bij onderhoud- en/of renovatieprojecten regelmatig asbesthoudende materialen zal tegenkomen.
3.7
Verlichting
Afhankelijk van de vereiste nauwkeurigheid is meer of minder licht noodzakelijk. Zeker
bij binnenwerk zal bijverlichting tot een verlichtingsniveau van 200-800 lux vaak nodig
zijn, zonodig aangevuld met werkpleklampen met goede lichtverdeling. Bij werk in de
buitenlucht, op de bouwplaats, is men afhankelijk van de weersomstandigheden voor de
verlichting. Met name 's winters in de ochtenduren kan het nog te schemerig zijn om er
goed bij te kunnen werken. Bij werken in de schemering moet worden bijverlicht
(minimaal verlichtingsniveau van 150 – 200 lux, zonodig bouwlampen bij plaatsen (NEN
3840). Slechte verlichting bemoeilijkt het uitvoeren van het werk en kan bovendien leiden
tot onveilige situaties.
3.8
Hygiëne
Goede hygiënische voorzieningen zijn, mede gezien het belang van een goede huidverzorging (cementspecie), noodzakelijk. De sanitaire voorzieningen zijn voor de timmermanmetselaar meestal wat beter dan voor andere beroepen in de bouw. Was- en toiletruimten
zijn veelal op redelijke afstand aanwezig. In sommige gevallen zijn de ruimten waarin hij
moet werken echter sterk vervuild, en/of huist er ongedierte na een periode van leegstand.
3.9
Veiligheid
Het werken met machines, apparaten en gereedschappen voor houtbewerking brengt
risico’s met zich mee. Verkeerd gebruik hiervan of verwijderen van beveiligingen op
bepaalde machines vergroot de kans op ongevallen. Een bijkomend risico doet zich voor
bij het werken met elektrisch aangedreven apparaten in een vochtige werkomgeving. Door
de vaak hoge geluidsniveaus wordt de onderlinge communicatie bemoeilijkt en worden
signalen niet altijd gehoord. Het werken op hoogte; op onvoldoende beveiligde steigers
(vallen), slecht geconstrueerde steigers (omvallen), of overbelasting van steigers met
materialen en vooral op schuine daken, brengt een extra risico mee. Ook fouten bij het
transport van stenen of andere materialen kunnen oorzaak zijn van ongevallen. Verder
bestaat het risico getroffen te worden door vallende voorwerpen, of te struikelen op een
De timmerman - metselaar
rommelige werkplek over slingerende voorwerpen en materialen.
3.10
Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM)
De voorlichting, informatie en instructie over doel, gebruik en onderhoud van PBM dienen
te zijn afgestemd op de vastgestelde risico’s van de timmerman-metselaar. Raadpleeg
hiervoor ook PISA en de Koopwijzer persoonlijke beschermingsmiddelen (Arbouw). Alle
PBM moeten zijn voorzien van een CE-merk.
Veiligheidsschoenen (NEN- EN 345) voorzien van S3-codering, werkhandschoenen
(NEN-EN 388) en een veiligheidshelm (EN 397 en NEN 1746) behoren tot de standaard
uitrusting van elke timmerman-metselaar.
Ademhalingsbescherming is vereist bij blootstelling aan stof. Bij stoffige
werkzaamheden, bij opruim- of schoonmaakwerk of bij blootstelling aan houtstof
ademhalingsbescherming gebruiken met P2-filter. Bij zeer hoge stofconcentraties en/of
langdurige werkzaamheden een halfgelaatsmasker met P2-filter of aangeblazen helm
gebruiken. Bij be- of verwerking van verduurzaamd hout (chromaten)
ademhalingsbescherming met P2- of P3-filter (met aanblaasfilter) dragen. Bij het be- en
verwerken of verwijderen van isolatiematerialen zoals glas- en/of steenwol en vooral bij
werkzaamheden binnen, waarbij er veel vezels vrijkomen en/of de ventilatie beperkt is
wordt voor langer durende werkzaamheden aangeraden gebruik te maken van ademhalingsbescherming voorzien van een aanblaasfilter (P2- of P3-filter). Bij kortdurende
werkzaamheden kan een P2-filtermasker worden gedragen. Bij het sprayen van
tweecomponenten PUR-schuim moet bij voorkeur gebruik gemaakt worden van een
middel met aangeblazen gefilterde lucht (meestal A-filter). Raadpleeg de verpakking en/of
een deskundige omtrent de te gebruiken filters. Gebruik bij blootstelling aan kwartsstof
ademhalingsbescherming masker of helm voorzien van P3 aanblaasfilter (Zie PISA). Een
geïntegreerde bescherming van hoofd, gelaat, ogen, gehoor en ademhaling is het best
wanneer veel verschillende werkzaamheden worden verricht.
Gehoorbescherming dient gedragen te worden wanneer door de eigen werkzaamheden, of
door die van anderen in de directe omgeving, geluidsniveaus van meer dan 80 dB(A)
worden geproduceerd -bijvoorbeeld bij het gebruik van schiethamers, nietmachines,
spijkerpistolen en elektrische handboren. Bij deze werkzaamheden zijn de geluidsniveaus
voortdurend te hoog: otoplastieken worden aanbevolen of goed dempende oorkappen.
Bij zeer hoge geluidsniveaus wordt een combinatie van oorkappen met oordoppen
aangeraden.
Tijdens werk waarbij stof, gruis of vloeistofspatten geproduceerd worden is ook het
dragen van een veiligheidsbril of gebruik van een aan de helm bevestigd gelaatsscherm
aan te bevelen.
Ter voorkoming van mechanische beschadiging en van huidaandoeningen door cement
zullen handschoenen moeten worden gedragen. Verder is een goede hygiëne belangrijk en
moet de huid met een daarvoor geschikte crème/zalf worden behandeld om ontvetting te
vermijden. Bij het werken met lijmen, kitten en verven of lakken dienen beschermende
handschoenen, die bestand zijn tegen chemicaliën te worden gedragen, en in slecht
De timmerman - metselaar
geventileerde ruimtes ook adembescherming (meestal A-filter, volg echter de
voorschriften op de verpakking).
Bij werkzaamheden op
slijmbeursontsteking) dient
kniestukken in werkbroek.
de knieën op harde ondergrond (knieklachten,
kniebescherming gedragen te worden, bij voorkeur
Wanneer met glas- of steenwol gewerkt wordt moet naast ademhalingsbescherming goed
afsluitende werkkleding worden gedragen. Deze moet gescheiden worden gehouden van
de eigen privé kleding. Wanneer de vezels toch op de huid terechtkomen, is het beter ze
niet af te vegen of te wrijven. De huid kan beter worden schoongespoeld. Bij jeuk mag
men niet krabben. Daardoor zou de huid beschadigen en kunnen gemakkelijk huidaandoeningen ontstaan. Beschermende kleding is altijd belangrijk, maar deze moet goed
ventilerend zijn; een katoenen overall is in veel gevallen afdoende. Bij warm weer dient
ten minste een laag kleding te worden gedragen: als bescherming tegen verbranding en
tegen te sterke afkoeling door transpiratie en tocht, maar ook tegen direct huidcontact met
stof of specie, of andere stoffen die de huid kunnen beschadigen, en/of via de huid in het
lichaam kunnen worden opgenomen. Bij regenachtig en kil weer wordt katoenen kleding
met polyurethaan-coating aangeraden, voor winters weer een katoenen winterpak (dit is
niet geschikt bij nat weer).
Bij het werken op hoogte, zeker op schuine daken moet, als collectieve preventieve
maatregelen niet mogelijk zijn, valbeveiliging (harnasgordel) worden gebruikt.
3.11
Beroepsgebonden aandoeningen
Uit onderzoek is gebleken, dat onder timmerlieden veel gehoorschade voorkomt: op 30jarige leeftijd heeft al 10 % een verminderd gehoorvermogen; op 40-jarige leeftijd is dat
20 % en op 60-jarige leeftijd 65 %; onder mannen die niet in lawaai werken bedragen de
percentages respectievelijk één, vijf en vijfendertig. Onder timmerman-metselaars komen
meer klachten voor over slecht zien en horen en over overgevoeligheid van de luchtwegen.
Verder worden zij wat vaker behandeld voor spier- of gewrichtsaandoeningen. Onder
werknemers die regelmatig met cement in aanraking komt beduidend meer eczeem voor
dan bij andere bouwvakkers. Onder timmerman-metselaars komen huidklachten echter
ongeveer even vaak voor als bij andere bouwvakkers.
Gezien de gezondheidsrisico’s zijn specifieke aandoeningen mogelijk t.a.v.;
• Houding en bewegingsapparaat (Rug-, nek-, schouder-, armen-, benen, knieklachten)
• Huidaandoeningen (Beroeps- / cementeczeem, huidirritatie)
• Beroepsslechthorendheid (Lawaaidoofheid)
• Houtstof (Kanker, adenocarcinomen van de neus en neusbijholten)
• Kwartsstof (Silicose, longkanker)
• Asbest (Asbestose, mesothelioom, longkanker).
3.12
Maatregelen en oplossingen
Maatregelen om gezondheidsklachten te voorkomen, zware werkzaamheden te verlichten
en de arbeidsomstandigheden van de timmerman-metselaar te verbeteren worden
toegelicht in meerdere A-bladen zoals; ‘Houtstof op de bouwplaats’ , ‘Metselen en
lijmen’, ‘Kozijnen stellen’, ‘Kappen’, ‘Hellende daken’.
De timmerman - metselaar
Timmerman-metselaars geven aan dat ze vaak te zware materialen moeten opperen. Om
de lichamelijke belasting te verminderen, materiaal, apparatuur etc. boven 25 kg, altijd met
een kraan, hijsmiddelen of andere (mechanische) hulpmiddelen transporteren. Gebruik bij
timmerwerk waar mogelijk hulpmiddelen zoals draagbeugels, losse handvatten, hijslier,
hijsraam en takel, transportwagen, vensterplaatser, kanteltafel, panelenkantelaar,
boorstatief, deurmaatje, deurlift, pedal-up, platendrager, platenwagen of platenlift. Gebruik
voor het opperen bij metselwerk een opkar of waar mogelijk een verreiker met een
speciale jip om tussen steigervloeren te kunnen opperen met een kleine stenenklem of een
verreiker of kraan met 6- of 12-voets tang. Werk met zo mogelijk met een metselplatform
of (metsel)hefsteiger. Verder wordt aangeraden zwaar belastende activiteiten regelmatig af
te wisselen met minder zware werkzaamheden; en het werk zo mogelijk over meerdere
personen te verdelen.
Kies om de blootstelling aan stof te beperken materialen / alternatieven die geen
(hout)stof produceren. Werk met schoon materiaal. Voorkom ook dat anderen onnodig aan
stof worden blootgesteld. Beperk bewerking op de bouwplaats door goede maatvoering en
houtbewerking in de timmerfabriek of werkloods (met afzuiging). Stoffige en stofarme
werkzaamheden zoveel mogelijk scheiden. Gebruik scherp gereedschap, zodat minder fijn
stof wordt geproduceerd. Gebruik machines, apparatuur (met gerichte / geïntegreerde)
stofafzuiging. Zorg voor een goede ventilatie van de werkruimte en de werkplek en zorg
voor een schone werkomgeving; na stoffige werkzaamheden en aan het eind van de dag.
Zorg voor voldoende goede stofzuigers op de werkplekken. De afzuiginstallatie dient
goed onderhouden te worden evenals de afzuigfilters en -stofzakken Deze dienen ook
tijdig vervangen te worden.
Blootstelling aan kwartsstof zoveel mogelijk vermijden. Gebruik hiervoor apparatuur met
watertoevoer en/of met hulpstukken voor stofafzuiging. Zorg voor een goede ventilatie.
Andere maatregelen zijn bevochtigen / nat werken, wegzuigen en stofvorming beperken.
Ruim kwartsbevattend gruis of stof direct op. Reinig niet met een veger of perslucht maar
met een stofzuiger of met water. Zorg voor voldoende goede stofzuigers op de
werkplekken. Gebruik stofzuigers met een (absoluut)filter dat fijn kwartsstof tegenhoudt.
Het is belangrijk dat bij sloop-, onderhoud- of renovatiewerkzaamheden het object voordat
de werkzaamheden beginnen eerst wordt gecontroleerd op het aanwezig zijn van
asbesthoudende materialen. Indien deze aanwezig zijn en blootstelling aan asbest
mogelijk is, dan zullen deze materialen eerst moeten worden verwijderd door een
gespecialiseerd (sloop)bedrijf, dat beschikt over een KOMO-procescertificaat verwijdering
asbest of onder toezicht van een DTA (Deskundig Toezichthouder Asbestsloop). Zie AIblad nr. 3.
Gezien de vele klachten over klimaat (kou, tocht, vocht) en spier- en gewrichtsaandoeningen verdient het aanbeveling om binnenruimtes zoveel mogelijk tochtdicht te maken. In
geval van stofvorming dient voor afdoende ventilatie gezorgd te worden. In de
timmerloods dient goede ventilatie te zijn, en gerichte afzuiging bij machines en
werkzaamheden waarbij veel stof vrijkomt. Verder moeten zo veel mogelijk lawaaiarme
machines en apparatuur worden gebruikt. Bij gebruik van hardmetalen (HM) in plaats van
chroomvanadium (CV) bladen in een cirkelzaag, wordt het geluidsniveau met 3 - 5 dB(A)
verminderd. Bij gebruik van HM 'sandwichbladen' kan het geluidsniveau met nog eens 3
De timmerman - metselaar
dB(A) worden verminderd.
Het is zaak, om waar mogelijk onveilige delen van machines en apparaten af te schermen.
Apparaten behoren te zijn voorzien van de noodzakelijke beveiligingen. Sparingen en
randen van vloeren en trapgaten dienen afdoende beveiligd te zijn. Looppaden, werkvloer
en werkplek opgeruimd houden en vrij van obstakels.

Download Report