Download de gids hier (pdf)

P ro g r a m m a g i d s
2014 | 2015
/VVE
Opleidingen, trainingen en maatwerk voor leraren, teams en schoolleiders
“Ons woordenschatonderwijs
heeft een enorme boost gekregen”
Nascholing Primair
Onderwijs en VVE 2014/15
‘Verder met onderwijs’
pagina
Voorwoord
1
Welkom bij het Centrum voor Nascholing
2
Professionalisering in het PO
4
Schoolvoorbeelden
6
1. Het leren organiseren
8
2. Taal en rekenen
12
3. Leerlingenzorg en passend onderwijs
16
4. Het jonge kind en VVE
19
5. Montessori-onderwijs
22
6. Personeels- en teamontwikkeling
24
7. Leiderschapsacademie
28
Team Primair Onderwijs
32
Totaaloverzicht opleidingen, trainingen en maatwerk 33
Colofon
leren in verbinding
33
Onderwijs brengt verder. Daarvan ben je overtuigd,
want dat breng je elke dag in de praktijk. En daarvan zijn wij overtuigd, als Centrum voor Nascholing
(CNA), want ook wij werken daar elke dag aan. En
we boeken resultaat, samen met jou.
Wij bieden een kleurrijk palet aan professionaliseringsmogelijkheden aan leerkrachten, ib’ers, (bouw)
coördinatoren en schoolleiders. In deze gids stellen
we onze mogelijkheden aan je voor, van VVE-programma’s tot post-HBO en masteropleidingen. Ons
aanbod sluit aan bij actuele inzichten uit het onderzoek van de Hogeschool van Amsterdam en de Universiteit van Amsterdam. Heb je al een uitgesproken
idee over een bepaalde opleiding die je wilt volgen?
Of wil je je eerst oriënteren op wat er zoal mogelijk
is om je verder te bekwamen of een nieuwe weg in
te slaan in je loopbaan? Je krijgt een voorproefje in
deze brochure, maar bezoek vooral ook onze website www.centrumvoornascholing.nl
Wij staan voor je klaar om je vragen en wensen te
bespreken. We geven niet alleen individueel advies,
maar praten ook graag met je team of je directie om
de nascholingsactiviteiten nauw te laten aansluiten
bij het personeels- en professionaliseringsbeleid
van je school. Want persoonlijke ontwikkeling en
organisatieontwikkeling gaan bij CNA hand in hand.
Namens al onze trainers, opleiders en adviseurs
wens ik je veel succes met het kiezen van een leerzaam traject!
drs. Liduine Bremer
Algemeen directeur CNA
2
Welkom bij het Centrum voor Nascholing
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
viduele wensen en aan de schoolontwikkeling. Een goede
verkenning van de vraag verhoogt de opbrengst van de
opleiding of het adviestraject.
Het Centrum voor Nascholing (CNA) is een zelfstandig instituut van de Universiteit van Amsterdam en de Hogeschool
van Amsterdam. Al bijna 20 jaar verzorgen we opleidingen,
trainingen en advies voor alle sectoren van het onderwijs.
Onze zeventig medewerkers, aangevuld met zorgvuldig geselecteerde freelancers en gastdocenten, dragen bij aan de
professionalisering van leraren, leidinggevenden, directies,
besturen en onderwijsondersteunend personeel.
Onderzoeksmatig werken
Eén van de onderscheidende kenmerken van het aanbod van
CNA is het stimuleren van een onderzoeksmatige houding
bij de cursist. De vaardigheden die daarbij horen maken deel
uit van de opleidingen en trainingen. Je kunt met onderzoeksvaardigheden een belangrijke bijdrage leveren aan de
verdere ontwikkeling van het onderwijs. Het verzamelen en
interpreteren van data zijn belangrijke vaardigheden voor de
kwaliteitszorg.
Duurzame onderwijsontwikkeling
In het primair onderwijs en de VVE gaat het niet alleen om
het leren van leerlingen, maar ook om het leren van leerkrachten en leidinggevenden. CNA wil graag een bijdrage
leveren aan de ontwikkeling van onderwijsinstellingen tot
lerende organisaties. We zijn ervan overtuigd dat het leren
van leraren en leidinggevenden vooral op de school zelf
moet plaatsvinden, zodat het leren van individuele leraren,
van teams en van de gehele onderwijsgemeenschap samen
tot een krachtige ontwikkeling leidt. Dat is wat wij verstaan
onder duurzame onderwijsontwikkeling.
Kwaliteit
De kwaliteit van CNA hangt samen met de deskundigheid
van de opleiders, trainers en adviseurs en met de unieke
samenwerking met de Universiteit van Amsterdam en Hogeschool van Amsterdam. Onze trainers en adviseurs werken
in opleidingen en onderzoek samen met docenten en onderzoekers van deze instellingen. Daarmee is gegarandeerd
dat de nieuwste onderwijskundige inzichten doorklinken
in trainingen en opleidingen. CNA betrekt cursisten en
opdrachtgevers intensief bij het borgen van de kwaliteit van
het aanbod. Daarnaast zijn er ook externe instanties die de
kwaliteit periodiek meten. CNA heeft het CEDEO keurmerk
voor klanttevredenheid bij zowel de opleidingen als bij het
maatwerk. Een aantal opleidingen is door CPION geregistreerd als post-hbo registeropleiding en onze masteropleidingen zijn geaccrediteerd door de NVAO. Onze opleidingen
en trainingen zijn gevalideerd door Registerleraar.nl.
Praktijkgericht en maatwerk
Een belangrijk uitgangspunt bij de scholingsactiviteiten van
CNA is dat uw praktijk centraal staat bij de trainingen en opleidingen. Duaal leren betekent niet af en toe een opdracht
in de eigen onderwijspraktijk, maar het continu inbrengen
van die praktijk in de opleiding. Zowel bij de intakes van de
opleidingen als bij aanvragen voor maatwerk en advies gaan
we altijd met u op zoek naar de vragen die echt belangrijk
zijn. Opleiding en advisering moeten bijdragen aan indi-
Internationalisering
CNA vindt het belangrijk om kennis te delen, ook over de
landsgrenzen heen. Zo maken we met onze masterstudenten internationale studiereizen naar landen als Finland,
Schotland en Canada om te leren van elkaars onderwijs.
Ook investeert CNA in duurzame onderwijsontwikkeling in
ontwikkelingslanden. Zo heeft CNA in samenwerking met
Edukans Werelddocenten een train-de-trainersprogramma
opgezet in Malawi. Twee keer per jaar gaan CNA-trainers
naar Malawi om lerarenopleiders te trainen, bijvoorbeeld op
het gebied van activerende didactiek.
Maatwerk en advies
Onze klanten
CNA werkt zowel proces- als resultaatgericht, vanuit een
directe betrokkenheid bij de vragen van de school. Uitgangspunt is altijd de eigen onderwijspraktijk en de eigen visie op
verandering.
CNA heeft een brede klantenkring binnen en buiten Amsterdam. Hieronder een greep uit onze opdrachtgevers.
AGORA, Zaandam
Anne Frankschool, Amsterdam
ASKO, Amsterdam
Boog, Nieuw-Vennep
BOOR, Rotterdam
De Blauwe Loper, Heerhugowaard
Dr. Rijk Kramerschool, Amsterdam
Gemeente Amsterdam –
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
IJsterk peuterspeelzalen, Amsterdam
ISOB, Castricum
KDV Het Amsterdamse Poortje
MONTON, Soest
OBS Dorus Rijkers, Amsterdam
Openbaar Primair Onderwijs, Amsterdam
Panta Rhei, Den Haag
Primair SKO, Geffen
Samen Tussen Amstel en IJ, Amsterdam
Sophia Stichting / SKOV, Voorhout
SOPOH, Hoofddorp
Stichting Flore, Heerhugowaard
Surplus, Schagen
Tabijn, Heemskerk
Thamen, Uithoorn
Zaan Primair, Zaandam
1. Met u in gesprek
U hebt een leervraag op het gebied van onderwijsontwikkeling en professionalisering. Wij komen graag bij u langs voor
een persoonlijk gesprek, om een beter beeld te krijgen van
uw precieze leervraag.
2. Ons voorstel
In onze offerte doen wij u een concreet scholingsvoorstel.
Daarin wordt meteen duidelijk welke investering het van de
school vraagt.
3. Een voortraject op maat
Om het effect van de training te vergroten, brengen we
samen met u in kaart hoe uw huidige situatie is, en waar
u precies naartoe wilt. In sommige gevallen spelen er nog
andere zaken die eerst opgelost moeten worden, voordat we
aan de slag kunnen.
4. Trainen en begeleiden
De trainingen zijn altijd praktijkgericht: deelnemers reflecteren op de dagelijkse werkpraktijk en krijgen inzicht
en vaardigheden om in de praktijk mee aan de slag te gaan.
De trainers en adviseurs zijn erop gericht het lerend
vermogen van de deelnemers te vergroten. Reflectie en
een onderzoeksmatige houding zijn daarbij onmisbaar. De
werkvormen zijn interactief en soms maken we gebruik van
rollenspellen.
5. Evaluatie en nazorg
Na afloop van de training komt het erop aan: brengen de
deelnemers het geleerde ook in de praktijk? Om dit proces te begeleiden, bieden we u verschillende vormen van
nazorg. Te denken valt aan individuele coaching, projectmanagement bij de implementatie, een terugkomdag of een
effectmeting.
Leercirkel voor Professionele Leerteams
2
3
Professionalisering in het PO
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
4. Expertfase - excellent/master
De professionalisering van leerkrachten en management in
het primair onderwijs is altijd gericht op het verbeteren van
het leren van leerlingen en doorloopt een aantal kenmerkende fases:
master il
master pm
1)Initiële opleiding (PABO), waarin vooral de kennisbases
wordt geleerd en (in beperkte mate) praktijkervaring
wordt opgedaan. In deze fase wordt er nog geen eigen
professionele verantwoordelijkheid gedragen.
Master Integraal Leiderschap
Master Professioneel Meesterschap
master (sen)
2)Inductiefase, waarin de leerkracht zich in de praktijk ontwikkelt van startbekwaam naar vakbekwaam. De inductiefase duurt ongeveer 2 tot 4 jaar.
3)Specialisatiefase, waarin de leerkracht zich verder
ontwikkelt in de basisvaardigheden en vaak een specialisatie kiest, die nodig is om de kwaliteit op een school te
optimaliseren. Deze specialisatiefase duurt 5 tot 8 jaar.
Alle leerkrachten bereiken het stadium van specialist,
sommige in de rol van ib’er, adjunct of (bouw)coördinator.
3. Specialisatiefase - specialist
schoolleider/adjunct
coach
post hbo
bouwcoördinator
intern begeleider
4)Expertfase, waarin een deel van de leerkrachten/schoolleiding zich ontwikkelt op masterniveau. Deze experts
zorgen voor een belangrijke kwaliteitsimpuls in de school
(en op bestuursniveau), zowel door hun directe inzet in
de onderwijspraktijk als ook door middel van hun rol als
‘teacher-leader’ voor hun collega’s.
Opleiding Schoolleider
Intern Begeleider
Taal/Rekencoördinator
Coach/Supervisor in het onderwijs
Specialist Opbrengstgericht werken
Specialist Jonge kind
Professionele ontwikkeling wordt op individueel niveau vormgegeven door werkplekleren, training, supervisie, intervisie,
coaching, cursussen en opleiding. Het werkplekleren veronderstelt een organisatiestructuur en cultuur op school waarin
werken en leren in teams vanzelfsprekend is. Dit is een
speciaal aandachtspunt voor de schoolleider: hij organiseert
het leren van de leerkracht.
2. Inductiefase - vakbekwaam
CNA biedt ontwikkelingsmogelijkheden voor leerkrachten,
schoolleiders én besturen in alle ontwikkelingsfasen (voor
leerkrachten vanaf de inductiefase). Daarbij werken we op
het snijvlak van individuele professionele ontwikkeling en
organisatieontwikkeling, gericht op innovatie op basis van
onderzoek.
individuele
begeleiding/cursus/
teamtraining
1. Initiële fase - startbekwaam (PABO)
4
5
Schoolvoorbeelden
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
Samen werken aan VVE-kwaliteit
Woordenschatstimulering via co-teaching
het jonge kind, en heeft het in het verleden al veel ervaring
opgedaan met werken aan onderwijsverbeteringen in de
Amsterdamse context. Daarnaast beschikt CNA over veel
onderzoekscapaciteit.” Niet minder belangrijk is de manier
waarop CNA de ‘partnerrol’ invult, vindt Aalbregtse. “Wij zijn
erin geslaagd om een goede groep experts om ons heen te
verzamelen die ons helpen om de kwaliteit van VVE te verbeteren. CNA draagt daar op allerlei manieren aan bij. Zo is
CNA bijvoorbeeld vertegenwoordigd in ons Platform Opleidingen en vragen we regelmatig om feedback op producten
die we hebben ontwikkeld. Deze samenwerking zorgt ervoor
dat we elkaar constant versterken. En dat is best bijzonder.”
De gemeente Amsterdam werkt samen met CNA aan verbetering van de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie
(VVE). Zowel voor pedagogisch medewerkers in de voorscholen
als voor leerkrachten van de vroegscholen is er een nascholingsaanbod op maat.
Volgens Jantien Aalbregtse van de Dienst Maatschappelijke
Ontwikkeling (DMO) gaan pedagogisch medewerkers steeds
meer ontwikkelingsgericht en opbrengstgericht werken.
“Zij leren in te schatten in welke fase een groep of een kind
zit, en welke activiteiten nodig zijn om de kinderen in hun
ontwikkeling een stap vooruit te helpen.” Dit past goed bij de
gezamenlijke ambitie van de gemeente en de kinderopvangen VVE organisaties, stelt zij. “We willen alle kinderen de
kans bieden om zich optimaal voor te bereiden op een goede
start in groep 3. Amsterdam heeft een grote groep kinderen die om uiteenlopende redenen het risico loopt om een
onderwijsachterstand te ontwikkelen. Door in te zetten op
uitbreiding van de voor- en vroegscholen en extra kwaliteit
van de VVE hopen we daar vroegtijdig iets aan te doen.”
De gemeente werkt daarvoor onder meer samen met CNA.
Aalbregtse: “CNA heeft samen met ABC Onderwijsadviseurs
een startdag ontwikkeld voor leidsters van peuterspeelzalen
en kinderdagverblijven. Deze training is verplicht voor iedereen die op de voorschool wil gaan werken. Daarin wordt
antwoord gegeven op vragen als ‘Hoe zit de VVE in elkaar’,
wordt uitleg gegeven over de Amsterdamse situatie en laten
we cursisten kennismaken met de taaldoelen. In een notendop maken ze kennis met de context van de voorschool.”
Daarnaast heeft CNA samen met ABC een vroegschoolvariant ontwikkeld voor kleutergroepen met minder dan 10%
gewichtenleerlingen. Aalbregtse: “Per school maken de adviseurs van CNA en ABC een scan en op basis daarvan wordt
een nascholingsaanbod gedaan dat past bij de uitgangssituatie van de desbetreffende school. Maatwerk dus. Scholen
die al met de vroegschoolvariant aan de gang zijn gegaan,
zijn daar heel enthousiast over.”
zo natuurlijk mogelijk aan te sluiten op het kennisniveau van
de leerlingen. Ook blijkt het heel goed te werken als pedagogisch medewerkers vanuit hun eigen ervaringen vertellen.
Kinderen gaan die verhalen dan aanvullen met hun eigen
observaties, en dat verlevendigt het leren.” Ook is Boek erg
te spreken over de methode van co-teaching: “Er ontstaat
een cultuur om van elkaar te leren en om elkaar feedback te
geven. Daar gaan we straks zeker mee door, als dit traject is
afgesloten.”
Ook voor de basisschool van Arents houdt het zeker niet op
als het trainingstraject ten einde is. “Ons woordenschatonderwijs heeft een enorme boost gekregen. Nu is het aan ons
allen om daar een blijvend vervolg aan te geven.”
Basisschool St Lukas in Amsterdam werkt aan verbetering
van het woordenschatonderwijs in de onderbouw. Ook de
voorschool doet mee. Dat gebeurt via co-teaching: duo’s van
leerkrachten en van pedagogisch medewerkers leren van en
met elkaar.
Een deel van de leerlingenpopulatie van basisschool St
Lukas kampt met een taalachterstand. Reden voor de
school om daar in het kader van de schoolontwikkeling iets
aan te doen. Eva Arents, VVE-coördinator van St Lukas: “Wij
gebruiken het programma Ko-Totaal, maar qua woordenschatonderwijs schiet dat toch wat tekort. Met CNA hadden
we al een Ko-Totaaltraining gedaan. Dat is goed bevallen
en smaakte naar meer. Daarom hebben we CNA gevraagd
om samen met de Stichting Taalvorming een programma te
ontwikkelen voor ons woordenschatonderwijs in de onderbouw. De begeleiders kennen onze school en weten waar
wij in onze schoolontwikkeling staan. Bovendien vind ik CNA
flexibel: trainingsprogramma’s worden op maat gemaakt.”
De Voorschool van Sint Lukas haakte daarbij aan. Coach
Eveline Boek: “Woordenschatonderwijs is altijd al een
speerpunt vande voorschool. Het leek ons een goed idee
als onze pedagogisch medewerkers hetzelfde trainingsprogramma zouden volgen als de basisschooldocenten.”
Eigen observaties
Dat heeft voor beide instellingen geresulteerd in een aantal
werkbijeenkomsten en coachingssessies. Daarin kregen
de leerkrachten en pedagogisch medewerkers het theoretisch kader opnieuw aangeboden. Ook hebben zij hun
eigen vaardigheden in kaart gebracht en vervolgens allerlei
didactische werkvormen verkend. Arents: “Daarna zijn we
volgens de werkwijze van co-teaching met professionele
leervragen aan de slag gegaan. Per groepje werkten we een
aantal stappen af: Wat is het probleem, wat is het doel en
welke activiteit past daarbij? Vervolgens gingen we dat in
de praktijk uitvoeren en volgde er een evaluatie. Zo hebben
we bijvoorbeeld voor de onderbouw van de basisschool een
kledingwinkel bedacht om een aantal lastige woorden aan te
bieden. De volgende dag kon ik dat idee meteen uitproberen
in mijn eigen groep.”
Op de Voorschool gingen de cursisten vergelijkbaar te werk.
Coach Boek: “We hebben vooral geleerd hoe nuttig het is om
Partnerrol
Voor de gemeente is CNA om meerdere redenen een geschikte partner om langdurig te werken aan de kwaliteit van
de VVE in de hoofdstad. Aalbregtse: “Om te beginnen heeft
CNA veel specifieke kennis in huis over de ontwikkeling van
6
7
1. Het leren organiseren
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
Master Professioneel Meesterschap
Masteropleiding
Naam: Ivonne Jongejans
Funcie: leerkracht en adjunct
School: OBS ‘t Tilletje in Warder
Opleiding: Master Professioneel
Meesterschap
Het onderwijs heeft behoefte aan excellente leraren die
goed zijn in hun vak en de ambitie hebben om de lespraktijk voortdurend te onderzoeken en verbeteren. Voor deze
getalenteerde leerkrachten is er een uniek masterprogramma: Professioneel Meesterschap. Een masteropleiding die
uitdaagt tot ondernemen, onderzoeken en inspireren.
“Ik heb voor deze master gekozen
omdat ik mij verder wilde verdiepen
in het onderwijsvak en mijn handelen
in de klas en in de school theoretisch
kunnen onderbouwen. Na mijn opleiding tot schoolleider bij
CNA merkte ik dat ik mij vooral wilde blijven ontwikkelen in de
didactiek. Het leren van de leerlingen, dat is waar het voor mij
om gaat en dat staat ook bij de master Professioneel Meesterschap centraal.
Deelnemers ontwikkelen een onderzoeksmatige houding
die leidt tot praktisch toepasbare verbeteringen in het
onderwijs, zowel in de eigen klas als binnen het team en
de school. Daarmee geeft deze masteropleiding invulling
aan de competenties die de LB-functie in het basisonderwijs voorstaat. De eigen leervragen staan in de opleiding
centraal. Iedere deelnemer kiest een onderzoeksonderwerp
en werkt dit uit tot een concreet verandertraject in de eigen
school. Na succesvolle afronding ontvang je het NVAOerkende masterdiploma Master of Education.
De eerste weken bestonden uit veel lees- en schrijfwerk: ik
verslond allerlei boeken over leerpsychologie en breinleren en
schreef er essays over. Op dit moment komt de opleiding in een
stroomversnelling, want we zijn nu bezig met de opzet voor
het onderzoek. Mijn onderzoek zal gaan over de didactiek van
het technisch lezen voor leerlingen vanaf groep 3. Er is steeds
meer bekend over de taalontwikkeling van jonge kinderen,
en die kennis probeer ik mee te nemen in het onderzoek. Op
die manier hoop ik de kloof tussen praktijk en wetenschap te
verkleinen.
Educatief Meesterschap Amsterdam
De master wordt uitgevoerd door opleiders van Educatief
Meesterschap Amsterdam, een consortium van de Universiteit van Amsterdam, Vrije Universiteit Amsterdam, Hogeschool van Amsterdam en het Centrum voor Nascholing.
Wanneer: tweejarige opleiding, tweewekelijkse bijeenkomsten op vrijdag, start september 2014
Waar: Centrum voor Nascholing, Amsterdam
Kosten: zie website
Lerarenbeurs: ja
Contactpersoon: Caroline Offerhaus, [email protected]
Info en aanmelden: www.centrumvoornascholing.nl/ema
Werken in het onderwijs betekent een continu leerproces: voor
leerlingen én voor leraren. CNA
biedt scholingstrajecten die de
professionalisering van leraren
van startbekwaam naar vakbekwaam tot master ondersteunt.
Daarnaast bieden we teams
maatwerkbegeleiding bij schoolontwikkeling; altijd met de focus
op onderwijskwaliteit en het leren
van leerlingen.
Door de opleiding ben ik veel kritischer naar het onderwijs
gaan kijken. Ook probeer ik het leren van elkaar in het team
steeds aan te zwengelen: bij elkaar in de lessen kijken, elkaar
coachen en reflecteren op het werk: wat werkt wel en wat
niet? We kunnen zoveel van elkaar leren! Ik hoop dat ik andere
leerkrachten uit het primair onderwijs kan inspireren om deze
opleiding te gaan doen, want ik vind het belangrijk dat collega’s op een onderzoeksmatige manier leren kijken naar het
onderwijs.”
De uitgebreide programmagids is te downloaden of te
bestellen via de website.
8
9
1. Het lerenorganiseren
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
Specialist Opbrengstgericht werken
Post-HBO opleiding
Teamtraining Opbrengstgericht werken
Maatwerk
Opbrengstgericht werken is een kansrijk middel om doelgericht de kwaliteit van het (taal/lees- en reken)onderwijs
te verbeteren. In deze opleiding voor ervaren leerkrachten,
begeleiders en directeuren krijg je zicht op de betekenis van opbrengstgericht werken en hoe dit bij op school
in de praktijk gebracht kan worden. Tijdens de opleiding
word je toegerust om met behulp van data te verhelderen
welke resultaten je wilt behalen en hoe de vorderingen die
leerlingen maken gemeten kunnen worden. Elke deelnemer
kiest een opbrengstgericht project in de eigen school en
leert gebruikmaken van data uit de eigen praktijk (toetsgegevens, observaties etc.). Tijdens de bijeenkomsten verkrijgen de deelnemers inzicht in methoden van dataverzameling en leer je werken met verschillende tools, waaronder
actie-onderzoek. Vervolgens leer je op basis van de data
een handelingsplan te maken. Verkregen inzichten kunnen
vervolgens direct worden toegepast in de praktijk. Deelnemers ontvangen een getuigschrift dat mogelijkheden biedt
om door te stromen naar de Masteropleiding Professioneel
Meesterschap.
Voor teams die aan de slag willen met opbrengstgericht
werken heeft CNA een teamtraining ontwikkeld. De training
staat geheel in het teken van de eigen schoolontwikkeling,
met als doel de resultaten van de leerlingen te verbeteren. Het werken vanuit verzamelde data staat centraal. De
teamleden doorlopen gezamenlijk de fasen van de evaluatieve cyclus: registreren, analyseren, beslissen, uitvoeren en
evalueren/reflecteren. Daarmee kan op systematische wijze
gewerkt worden aan het verbeteren van de opbrengsten in
de breedste zin van het woord. In de teamtraining maken de
deelnemers gebruik van actieonderzoek, om vanuit een eigen concrete onderzoeksvraag het opbrengstgericht werken
te ervaren. De teamleden leren opbrengsten om te zetten
naar specifiek handelen in de klas. Bovendien wordt gewerkt
aan een cultuur van continue gezamenlijke reflectie. De
training bestaat uit zes bijeenkomsten van een dagdeel.
Meer informatie: Caroline Offerhaus,
[email protected]
Co-teaching
Maatwerk
Schoolbestuur Ronduit Alkmaar
over nascholing OGW
Zou u meer met uw collega’s willen leren en ontwikkelen?
Of heeft u al een gezamenlijke leervraag, maar weet u niet
hoe u deze aan kunt pakken? Co-teaching bevordert de
kennisdeling en helpt u om gezamenlijk activiteiten in de
school op te zetten. In deze leervorm kunnen professionals met verschillende kennis, vaardigheden en talenten
gezamenlijk een activiteit of een lessencyclus ontwerpen,
uitvoeren, nabespreken en bijstellen. Co-teaching verloopt
volgens de cyclus: Co-planning, Co-teaching, Co-debriefing,
Co-reflecting en is gebaseerd op het model Instructional
Rounds, een werkwijze die in Canada in veel scholen wordt
gebruikt. Een trainer van het Centrum voor Nascholing
begeleidt de bijeenkomsten, coacht en geeft tips op gebied
van zowel inhoud als ook proces. Een co-teachingsronde (3
tot 4 personen plus trainer) neemt een dagdeel in beslag en
is het meest effectief als het herhaald wordt en is ingebed
in een professionaliseringstraject met meerdere mensen
zoals het bouwteam.
“In het schooljaar 2011-2012 heeft het bestuur van Ronduit
een enquête onder het personeel gehouden rond de stand
van zaken van de invoering opbrengstgericht werken en de
referentieniveaus. Uit de resultaten kwam naar voren dat er
brede interesse bestond voor nascholing rond deze onderwerpen, mits deze praktijkgericht zou zijn en zou aansluiten bij de
vragen van de collega’s. Ronduit is op basis van dit resultaat op
zoek gegaan naar een aanbod voor collega’s voor het schooljaar 2012-2013. Na oriënterende gesprekken met verschillende
aanbieders is gekozen voor het aanbod van het Centrum van
Nascholing Amsterdam. Het aanbod voor de cursussen is samengesteld met de trainers van CNA, waarbij er veel aandacht
was voor maatwerk en duurzaamheid van de aanpak.
Er is gekozen een werkwijze te hanteren, waarbij het personeel in de gelegenheid werd gesteld in te schrijven op
verschillende cursussen rond opbrengstgericht werken en
de referentieniveaus. De scholen van Ronduit hebben op hun
beurt deze thema’s opgenomen in de onderwerpenplanning
voor de vergaderingen voor dat schooljaar. Zo werden de collega’s die de cursussen volgden in de gelegenheid gesteld de
nieuw verworven kennis in hun eigen team te delen. Tijdens de
cursussen werd aandacht besteed aan de manier waarop zij dit
konden doen.
Meer informatie: Caroline Offerhaus,
[email protected]
Data: start september 2014, 10 bijeenkomsten op
donderdag
Locatie: Centrum voor Nascholing of incompany
Kosten: zie website
Contactpersoon:Caroline Offerhaus,
[email protected]
Info en aanmelden: www.centrumvoornascholing.nl/po
Op deze manier heeft het Centrum van Nascholing op een
constructieve en prettige wijze bijgedragen aan duurzame professionalisering op het gebied van de kennis en vaardigheden
rond opbrengstgericht werken en de referentieniveaus binnen
Ronduit. De scholen hebben in eigen hand kunnen houden op
welke manier zij hieraan gevolg wilden geven, aansluitend bij
de behoeften en vragen van het team.”
Caroline Offerhaus
trainer/adviseur:
“Ieder team dat met OGW aan de slag gaat zie je
sprongen vooruit maken. De resultaten van de
leerlingen worden beter ingezet om het onderwijs bij te
sturen en er wordt professioneler samengewerkt.”
10
11
2. Taal en rekenen
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
Rekencoördinator
Post-HBO opleiding
Taalcoördinator
Post-HBO opleiding
De meeste leraren weten maar al te goed hoe het taalonderwijs veranderd is. Als taalcoördinator kun je bijdragen
aan het formuleren van taalbeleid en je inzetten als stimulator bij het afstemmen en verbeteren van het lees- en taalonderwijs in de praktijk.
Het rekenonderwijs is aan het veranderen. Het doorlopen
van een hele rekenmethode met alle kinderen is uit de tijd.
Ook de didactiek is veranderd: het redeneren met leerlingen
staat centraal. De rekencoördinator fungeert als stimulator
bij het afstemmen en vernieuwen van de rekenwiskunde.
Hij/zij ondersteunt leerkrachten en doet beleidsvoorstellen
aan de schoolleiding.
Inhoud
De post-HBO opleiding heeft als doel leraren te scholen
voor de taak van Taalcoördinator, binnen de school of bovenschools. De inhoud van de opleiding rust op drie pijlers:
Taalbeleid: de taalcoördinator leert in samenspraak met
de directie een taalbeleidsplan op te stellen;
Didactiek: de taalcoördinator leert interactief taalonderwijs in te zetten bij onder andere mondelinge communicatie, geletterdheid en woordenschatontwikkeling;
Managementvaardigheden: de taalcoördinator leert
hoe collega’s kunnen worden geïnspireerd tot en
ondersteund bij veranderingen in het taalonderwijs in
de school.
Inhoud
De post-HBO opleiding heeft als doel leraren te scholen
voor de taak van Rekencoördinator, binnen de school of
bovenschools. Vier gebieden vormen de bouwstenen van de
opleiding:
de eigen gecijferdheid van leraren
vakdidactiek
het coachen van collega’s
het stimuleren tot schoolontwikkeling
Werkwijze
De aanstaande coördinator werkt tijdens de opleiding met
de praktijk van de eigen school.
Voor deelnemers is het belangrijk dat zij door hun directie in staat worden gesteld om de opleiding te volgen. De
aanstaande rekencoördinator moet tijdens de opleiding in
de eigen school activiteiten kunnen uitvoeren die horen bij
de toekomstige taak. In de opleiding wordt zoveel mogelijk
uitgegaan van: de praktijk in de klas, de vakdidactiek, het
eigen didactisch handelen met de kinderen. Gedurende
de opleiding verschuift de aandacht naar het coachen van
collega’s en het schoolbeleid. Tijdens de opleiding bouwt de
deelnemer een portfolio op.
12
Taal en rekenen zijn een van de
belangrijkste fundamenten van
het onderwijs. Daarom is er de
laatste jaren weer extra aandacht
voor deze basisvaardigheden.
CNA biedt post-HBO opleidingen
voor Taal- en Rekencoördinatoren
en teamtrainingen met focus op
opbrengstgericht werken en de
referentieniveaus.
Werkwijze
Als aanstaande coördinator werk je tijdens de opleiding met
de praktijk van de eigen school. Je richt je op het verbeteren
van de kwaliteit van het taalonderwijs. Tijdens de opleiding
voer je een beperkt veranderingstraject uit in de eigen
school. Je ontwikkelt een activiteitenplan dat je samen met
de directie presenteert en vervolgens in de school realiseert. In de opleiding wordt zoveel mogelijk uitgegaan van
de ervaringen van de deelnemers: de praktijk in de klas, de
vakdidactiek, het eigen didactisch handelen met de kinderen. Gedurende de opleiding verschuift de aandacht naar
het begeleiden van collega’s en het schoolbeleid.
Data: start september 2014, 17 bijeenkomsten op
woensdagmiddag
Locatie: Centrum voor Nascholing Amsterdam of incompany
Kosten: zie website
Contactpersoon: Liesbeth van der Weide,
[email protected]
Info en aanmelden: www.centrumvoornascholing.nl/po
Data: start september 2014, 17 bijeenkomsten op
woensdagmiddag
Locatie: Centrum voor Nascholing Amsterdam of incompany
Kosten: zie website
Contactpersonen: Anna de Graaf, [email protected]
Emke Wang, [email protected]
Info en aanmelden: www.centrumvoornascholing.nl/po
Afhankelijk van het aantal deelnemers kan er een gecombineerde opleiding Taal- en Rekencoördinator aangeboden worden
13
2. Taal en rekenen
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
Leerlijnen en referentieniveaus
taal/rekenen
Maatwerk
Hoe staat het met ons spellingsonderwijs?
Maatwerk
Scholen zijn sinds 1 augustus 2010 verplicht de referentieniveaus taal en rekenen als uitgangspunt te nemen in het
onderwijsaanbod. In de referentieniveaus worden beheersingsdoelen voor de leerlingen beschreven. Het blijkt dat de
invoering van referentieniveaus vaak een aanleiding is om
schoolbreed de gezamenlijke kennis uit te bouwen over het
aanbod van de doorgaande leerlijnen taal of rekenen en de
wijze van differentiëren binnen de leerlijnen. Wat betekent
dit voor het taal- en rekenonderwijs op jouw school?
“Leerlingen passen regels voor spelling, grammatica en
interpunctie toe in al hun teksten”, dat is wat elke school
als opbrengst zou wensen. In de praktijk van alledag blijken
leerlingen spelling te zien als iets ‘wat je in de spellingles
doet’. Opbrengstgericht werken aan spelling richt zich op
de hele leerlijn van spelling, die aansluit bij de referentieniveaus taal.
Belangrijke aspecten daarvan zijn:
Een woord dat je hoort foutloos kunnen opschrijven
Spellingregels toepassen in alle teksten
Hanteren van een spellingstrategie voor alle groepen
CNA verzorgt twee bijeenkomsten van een dagdeel over
de referentieniveaus Taal en Rekenen rond de volgende
onderwerpen:
Wat zijn de referentieniveaus?
Wat is het verschil met de kerndoelen?
Wat betekent dit voor jouw school?
Wat levert het de leerlingen op?
Wat betekent het voor de aanschaf en het gebruik van
de methode?
Op welke manier kun je binnen je school deze opbrengsten
behalen? Met behulp van een quickscan spelling maakt
het team een analyse van de stand van zaken: waar zijn we
nu en welke stappen gaan we maken? Onze schoolbrede
aanpak richt zich vervolgens op het inhoud geven aan de
leerlijn spelling en dat toe te passen. Hierbij leert het team
gebruik te maken van de beschikbare spellinggegevens van
hun leerlingen, maakt afspraken over de te hanteren spellingdidactiek en wordt begeleid bij de uitvoering. De training
bestaat uit 3 of 4 bijeenkomsten per vakgebied verspreid
over het jaar en is bedoeld voor bouwgroep of schoolteam.
Vergelijkbare vragen kunnen centraal staan voor andere
taaldomeinen.
Ook kan CNA een maatwerktraining verzorgen voor schoolteams of een groep leerkrachten binnen een schoolbestuur.
Na een intakegesprek wordt de focus en de omvang van de
training bepaald, bijvoorbeeld een leergang van 2 tot 6 bijeenkomsten. De training wordt zoveel mogelijk afgestemd
op de leervragen van de deelnemers.
Meer informatie:
Caroline Offerhaus, [email protected]
Liesbeth van der Weide, [email protected]
Meer informatie:
Liesbeth van der Weide,
[email protected]
Naam: Debbie den Breejen
Functie: Groepsleerkracht
School: De Achthoek, Amsterdam
Opleiding: Taalcoördinator
“Binnen het taalontwikkelteam liepen
we er steeds meer tegenaan dat we
niet een helder beeld hadden van ons
hele taalonderwijs. Elk jaar zoomden
we in op bepaalde taalaspecten, maar we stonden niet stil bij
het totale plaatje van Taalonderwijs op De Achthoek. We misten de grote lijn en hadden behoefte aan meer kennis over taal
en taalbeleid. Ik ben toen op zoek gegaan naar een opleiding
tot Taalcoördinator en de opleiding van CNA sloot precies aan
bij wat ik zocht.
De opleiding begon met het inzoomen op de verschillende
taaldomeinen. Daarbij kwamen ook nieuwe ontwikkelingen aan
bod. Er werd vooral uitgebreid informatie gegeven over interactief taalonderwijs. We hebben veel van de docenten geleerd,
maar het was ook nuttig om van elkaar te leren: hoe wordt het
taalonderwijs op andere scholen aangepakt?
Wat ik goed vond aan de opleiding was de heldere opbouw. De
lessen volgden voor een groot deel de opbouw van een taalbeleidsplan. Het taalbeleidsplan is een heel concreet plan, dat
sturing geeft aan het team, en waar we dit jaar meteen mee
aan de slag zijn gegaan.”
Liesbeth van der Weide,
trainer/adviseur
“Goed kunnen lezen en rekenen
bepaalt in sterke mate het succes
op school en dus ook het succes
in de latere loopbaan van leerlingen. Een juiste focus op deze
basisvaardigheden binnen de
school vergroot de kansen voor
elke leerling.”
14
15
3. Leerlingenzorg en passend onderwijs
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
Intern Begeleider
Post-HBO opleiding
Differentiëren:
omgaan met verschillen in de klas
Maatwerk
Bij het dagelijks werk in de klas merkt iedere leerkracht
hoe belangrijk het is om een goede organisatie in de klas te
hebben die ondersteunend is voor een prettige en leerrijke
omgeving voor alle kinderen. Het gaat daarbij om inzicht in
de ontwikkeling van kinderen, maar ook om vaardigheden
om effectieve instructiemethoden in te kunnen zetten in de
klas. Bij deze training krijg je o.a. antwoord op de volgende
vragen:
Hoe gebruik je instructiemethoden die voor elke leerling
uitdagend zijn?
Hoe zorg je dat leerlingen hoog taakgericht gedrag
krijgen?
Welke vormen van samenwerkend leren zet je in?
Welke methodieken zijn passend bij gedifferentieerde
instructie?
Een goede intern begeleider is onmisbaar op school: iemand
met een duidelijke visie op kwalitatief goed onderwijs waarin
effectief wordt omgegaan met verschillen tussen leerlingen.
Professionals die op tal van momenten collega’s kunnen inspireren en ondersteunen. De IB’er helpt bij het formuleren
van hulpvragen en inventariseert handelingsmogelijkheden.
In de opleiding komen de volgende aspecten van de IB’er
aan bod: rol en positie, vaardigheden en competenties, visie
en zorgbeleid van de school, structuur van interne begeleiding, planmatig werken, communicatie met het team, kind
en ouders, pedagogisch klimaat en begeleiding van leerkrachten op concrete vakgebieden. De tweejarige opleiding wordt opgezet in een professionele
leergroep van interne begeleiders die tegelijkertijd individueel verbinding maken met de eigen schoolontwikkeling.
Aandacht wordt besteed aan onderzoeksmatig werken en
aan de inbedding van de opleiding binnen de school.
In het eerste deel van de opleiding staan de theorie en basisvaardigheden centraal. Het tweede deel gaat om verdieping in de eigen schoolsituatie. Het traject wordt afgesloten
met presentaties van onderzoek op een mini-symposium
voor belanghebbenden bij interne begeleiding in het Primair
Onderwijs. De opleiding is in 2013 gecertificeerd door
CPION. Na succesvolle afsluiting van de opleiding ontvang je
het post-HBO registerdiploma.
Leerlingenzorg is een veelbesproken thema. In hoeverre bieden we
leerlingen met leer- en gedragsproblemen of een beperking een
passende plek in het onderwijs?
En kan de leerkracht rekenen op
voldoende ondersteuning, bijvoorbeeld door een intern begeleider?
Hoe zorg je ervoor dat alle inspanningen weer ten goede komen aan
het kind? CNA ondersteunt scholen bij leerlingenzorg en passend
onderwijs.
Meer informatie: Caroline Offerhaus, [email protected]
Data: twee jaar, start september 2014
Locatie: Centrum voor Nascholing Amsterdam /
incompany
Kosten: zie website
Contactpersonen: Liesbeth van der Weide,
[email protected]
Heleen Florusse, [email protected]
Info een aanmelden: www.centrumvoornascholing.nl/ib
16
17
4. Het jonge kind en VVE
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
Specialist Jonge Kind
Post-HBO opleiding
VVE in Amsterdam
Maatwerk
De Gemeente Amsterdam heeft grote ambities om kinderen een goede start van de schoolloopbaan te bieden.
Hieronder valt een professionaliseringsslag pedagogisch
medewerkers in de Voorschool en de Kinderopvang, hun
teamleiders, pedagogisch beleidsmedewerkers en managers. Tegelijkertijd wordt een omslag gemaakt van het
scholen in de erkende VVE-programma’s naar een opbrengstgerichte aanpak: denken in doelen, brede kennis
van het Jonge Kind en training van basisvaardigheden
waarmee de ontwikkeling en het leren van jonge kinderen
wordt gestimuleerd, zoals spelbegeleiding, interactie- en
observatievaardigheden.
Na de specialisatie Jonge Kind binnen de Pabo is er nu ook
de post-HBO opleiding Specialist Jonge Kind. De opleiding is
ontwikkeld door een samenwerkingsverband van hogescholen die participeren in het Landelijk Platform Nascholing Primair Onderwijs en is najaar 2013 gecertificeerd door CPION.
De opleiding biedt een breed pakket aan kennis en vaardigheden rond het Jonge Kind, verdieping op actuele thema’s als
opbrengstgericht werken, spel- en taalstimulering.
CNA voegt daaraan toe de aansluiting bij Urban Learning
(grootstedelijk onderwijs), waarbij de nadruk ligt op samenwerking met de andere VVE partners (Welzijn, Kinderopvang, GGD) in de eigen wijk en in grootstedelijk verband. De
onderzoekende houding binnen deze post-HBO opleiding
biedt het perspectief om door te stromen naar de CNAmaster Professioneel Meesterschap.
CNA participeert in ontwerp, ontwikkeling en uitvoering
van het nieuwe scholingsplan van starttraining, basistraining en koptraining in Amsterdam, onder regie van de
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling. In de kwaliteitstrajecten Taal en VVE en pilot KVVE heeft CNA veel expertise
opgedaan als ontwikkelaar, adviseur en uitvoerder. Deze
expertise zetten wij graag in bij professionaliseringstrajecten in kinderopvang, welzijn en onderwijs. Hierbij maakt
CNA de koppeling naar onderzoeksmatig werken: veronderstelde kwaliteitseisen worden getoetst, in samenspraak
met opdrachtgever, docenten en deelnemers.
Doelgroep: leerkrachten, coördinatoren en intern
begeleiders in de onderbouw
Data: start najaar 2014
Locatie: Centrum voor Nascholing Amsterdam
of incompany
Kosten: zie website
Contactpersoon: Djuna Denkers, [email protected]
Info en aanmelden: www.centrumvoornascholing.nl/po
VVE en het MBO
Maatwerk
Welzijn, Kinderopvang, Onderwijs en Ouders. Ze staan met z’n
vieren rond het Jonge Kind. Het
Centrum voor Nascholing biedt
scholing, begeleiding en advies bij
beleidsontwikkeling voor alle vier.
18
In het kwalificatiedossier voor PW3 en 4 en onderwijsassistenten wordt vanaf 2014 expliciet aandacht besteed aan
interactievaardigheden en de eigen taalvaardigheid, beide
aangemerkt als voorwaardelijk voor de professionals die
werken met jonge kinderen. CNA biedt MBO Welzijn expertise rond het Jonge Kind en kan deze door advies, ontwerp
en begeleiding inzetten bij het ontwikkelen bij een VVEmodule die aansluit bij de professionalisering van de eigen
organisatie, het kwalificatiedossier en het werkveld.
Djuna Denkers,
trainer/adviseur
“In onze VVE-programma’s
besteden we volop aandacht aan
thema’s als ouderbetrokkenheid, taalontwikkeling, planmatig
werken en pedagogisch handelen.
Je ziet kinderen echt sprongetjes
maken in hun ontwikkeling.”
Meer informatie:
Djuna Denkers, [email protected]
Emke Wang, [email protected]
19
4. Het jonge kind en VVE
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
Leiderschap in de VVE
Maatwerk
VVE en Kaleidoscoop
Maatwerk
In de VVE zien we een verschuiving van het invoeren van
een methode, waarbij de nadruk ligt op het uitvoeren van de
activiteiten, naar meer opbrengstgericht werken, waarbij
wordt gekeken naar het doel waaraan wordt gewerkt. Leidinggevenden in de VVE geven aan kennis en vaardigheden
nodig te hebben om medewerksters in deze nieuwe ontwikkelingen te begeleiden en aan te sturen. Ook de wet OKE en
recent onderzoek geven aanleiding om met een andere blik
de taak van leidinggevende in de VVE te bekijken. Er komt
meer aandacht voor coachend leiderschap, het ontwikkelen
van een onderzoekende houding, het begeleiden op inhoud
en het sturen op basis van resultaten. Vanuit onze jarenlange ervaring in de VVE adviseren wij graag hoe om te gaan
met deze koerswijzigingen. CNA biedt ondersteuning in de
vorm van advies, scholing en begeleiding:
CNA is als enige in Amsterdam licentiehouder voor dit in
Amsterdam erkende VVE programma. Wij bieden:
KIT, Kaleidoscoop Implementatie Training, een 10
daagse training voor leidsters en leerkrachten die gaan
werken op een groep naast een gecertificeerde Kaleidoscoop leidster of –leerkracht
hercertificering voor Kaleidoscoop leidsters en leerkrachten
Kaleidoscoop training op maat voor primair onderwijs
met < 10% doelgroepkinderen
Kaleidoscoop als impuls voor het ontwikkelingsgericht
werken in de onderbouw
Talige begeleiding in een
betekenisvolle speelleeromgeving
Maatwerk
Onderwijs aan jonge kinderen vanuit
groepsplannen
Maatwerk
Spelen is leren & leren is spelen. Jonge kinderen ontdekken, oefenen en verwerken de wereld om hen heen via
spel. Om het onderwijs voor het jonge kind vanuit spel te
kunnen begeleiden is kennis nodig van spelontwikkeling,
van de rol die een betekenisvolle omgeving daarbij speelt,
en hoe de leidster/leerkracht daarin talige begeleiding kan
bieden. Gebaseerd op de SLO-doelen Jonge Kind wordt
ook aandacht besteed aan de plaats van spelbegeleiding in
groepsplannen. Deze cursus is goed te combineren met coteaching. Te denken valt aan een cursus van drie dagdelen.
Handelingsgericht werken wordt ondersteund met behulp
van een groepsplan. Onderwijs inrichten vanuit een groepsplan roept voor de groepen 1-2 specifieke vragen op, zoals:
Wat betekent opbrengstgericht werken voor onderwijs
aan jonge kinderen?
Wat houdt het werken vanuit een groepsplan in en wat
kan het bijdragen?
Hoe verzamel je gegevens om een groepsplan op te
baseren?
In een training van drie dagdelen gaan we samen met het
team op zoek naar antwoorden op deze vragen.
Meer informatie: Djuna Denkers, [email protected]
Meer informatie: Djuna Denkers, [email protected]
Caroline Offerhaus, [email protected]
Meer informatie: Djuna Denkers, [email protected]
Onderwijs aan jonge kinderen:
Opbrengstgericht en vanuit brede
ontwikkeling
Maatwerk
Leergang management in de VVE;
Coachend leiderschap;
VVE-coördinatoren training;
Opbrengstgericht werken;
Kwaliteitszorg;
Montessori VVE.
Opbrengst- en handelingsgericht werken vraagt bij het
onderwijs aan jonge kinderen een duidelijk perspectief: wát
willen we bereiken en hoe doen we dat zodanig dat het aansluit bij de wijze waarop jonge kinderen leren en de wereld
om hen heen ontdekken? Vanuit de kennis die hierover is
verzameld en de ervaringen die trainers hier inmiddels mee
hebben opgedaan, kunnen we ondersteuning bieden bij de
toepassing hiervan in de praktijk van alledag. De denken
valt aan een cursus van drie dagdelen met het onderbouwteam.
Meer informatie: Djuna Denkers, [email protected]
Meer informatie: Djuna Denkers, [email protected]
20
21
5. Montessori-onderwijs
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
Montessori-opleiding
Post-HBO opleiding
Montessori-scholing op maat
Maatwerk
Naast de Montessori-opleiding biedt CNA scholing op maat
voor individuele leerkrachten en teams. Voorbeelden van
maatwerk:
voor- en vroegschoolse educatie vanuit de Montessorivisie
teambijeenkomsten ter voorbereiding op
Montessorivisitaties
implementatie van een Kind Volg Systeem
taal en rekenen
doorgaande leerlijn voorschool-vroegschool
opbrengstgericht werken binnen de Montessoriwerkwijze
Leergang Oriëntatie op Montessoriaans
Schoolleiderschap
Tweejarige opleiding voor (startende) leerkrachten op een
montessorischool, die zich willen verdiepen in de visie en
werkwijze van Maria Montessori. Deelnemers raken vertrouwd met de Montessorimaterialen, het Montessori Kind
Volg Systeem (MKVS), specifiek klassenmanagement, de
voorbereide omgeving, aandacht voor elkaar en de leefomgeving. Bovendien ontwikkelen zij een onderzoekende
houding. De opleiding wordt afgesloten met een erkend
diploma van de Nederlandse Montessori Vereniging. Deelnemers die één jaar van de opleiding volgen ontvangen een
CNA-certificaat.
Data: 30 bijeenkomsten op woensdagavond
Locatie: Centrum voor Nascholing, Amsterdam
of incompany
Kosten: zie website
Contactpersoon: Mirjam Stefels, [email protected]
Info en aanmelden: www.centrumvoornascholing.nl/po
Meer informatie: Mirjam Stefels, [email protected]
Liesbeth van der Weide,
[email protected]
Mirjam Stefels,
trainer/adviseur
“In het Montessoricentrum van CNA bundelen
we alle expertise op het gebied van Montessorionderwijs. We ontwikkelen de meeste trainingen
helemaal op maat. Op die manier sluit de scholing
naadloos aan bij de visie van de school en de
leerwensen van het team. Leerkrachten kunnen
direct gaan experimenteren in de klas.”
Leerkrachten die werken op een
Montessorischool vragen zich
soms af hoe zij de onderwijskundige visie kunnen vertalen naar
het dagelijks handelen in de klas.
Hoe combineer je de focus op
resultaat met aandacht voor de
individuele kwaliteiten van ieder
kind? CNA biedt in samenwerking
met de Hogeschool van Amsterdam inspirerende professionaliseringsactiviteiten aan op het gebied
van Montessori-onderwijs.
22
23
6. Personeels- en Teamontwikkeling
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
Coach in het onderwijs
Post-HBO opleiding
Supervisor in het onderwijs
Post-HBO opleiding
Eenjarige post-HBO opleiding voor leerkrachten, IB’ers en
leidinggevenden die collega’s in de school begeleiden en
zich willen ontwikkelen tot geregistreerd coach in het onderwijs. Tijdens de opleiding raken deelnemers vertrouwd
met de competenties om te functioneren als integrale coach
in de schoolorganisatie. Je leert coach- en voortgangsgesprekken te voeren, een collegiale consultatie te organiseren en intercollegiaal lesbezoek te organiseren. Per
bijeenkomst wordt een casus, een eigen werkervaring van
een van de deelnemers, besproken. Daarnaast krijg je bij
de verplichte literatuur verwerkingsopdrachten. Tijdens de
opleiding is er drie keer een collegiale consultatie. In kleine
groepjes van maximaal vier personen werken de deelnemers dan aan hun persoonlijke leervragen en doelen uit hun
opgestelde Persoonlijk Ontwikkelings Plan. De opleiding
wordt afgesloten met een eindwerkstuk.
Supervisie past in het streven van scholen om hun
beleid op het gebied van personeelsontwikkeling te
professionaliseren. De supervisor beweegt zich op het snijvlak van scholing en begeleiding. Supervisie is gericht op
integratie van kennis in het concrete, actuele handelen. De
tweejarige opleiding bestaat uit verschillende modules. In
het eerste jaar leer je de grondbeginselen van de methodiek
supervisie. In het tweede jaar ontwikkel je het methodisch
handelen en is er veel tijd voor de context waarin supervisie
binnen het onderwijsveld wordt gebruikt. Onderdeel van de
opleiding zijn twee leersupervisies. Dat houdt in dat je
supervisie ontvangt over de supervisie die je geeft. Daarnaast schrijf je drie werkstukken en een eindwerkstuk.
Na afronding ontvang je het post-HBO register diploma
Supervisor in het onderwijs en kun je je inschrijven in het
register van de Landelijke Vereniging voor Supervisie en
Coaching (LVSC).
Data: 18 bijeenkomsten op dinsdagmiddag,
start september 2014
Locatie: Centrum voor Nascholing, Amsterdam
Kosten: zie website
Contactpersoon: Heleen Florusse, [email protected]
Info en aanmelden: www.centrumvoornascholing.nl/po
Data: 11 plenaire bijeenkomsten en 6 intervisie bijeenkomsten van
14.00 - 20.30 uur, start september 2014
Locatie: Centrum voor Nascholing, Amsterdam
Kosten: zie website
Contactpersoon: Adrie Beljaars, [email protected]
Info en aanmelden: www.centrumvoornascholing.nl/po
Er start ook een verkorte eenjarige Supervisoropleiding voor
opgeleide coaches. Kijk voor meer informatie op de website.
De school is een rijke leeromgeving. Niet alleen voor de leerlingen, maar zeker ook voor het
team. Denk bijvoorbeeld aan het
coachen van lio’s en nieuwe leerkrachten, het leren van en met
elkaar in teamverband, of het
deelnemen aan cursussen en
studiedagen. CNA ondersteunt
scholen bij het vormgeven van
personeels- en teamontwikkeling en helpt scholen om lerende
organisaties te zijn.
Adrie Beljaars
opleider en supervisor
“Vaak wordt mij gevraagd wat het verschil is tussen
de coachopleiding en de supervisieopleiding. Coaches
begeleiden collega’s bij een effectievere taakuitvoering.
Supervisie is meer gericht op het begeleiden van professionaliseringsprocessen in de school. Bij coaching vul
je lege handen; bij supervisie leer je om met die lege
handen om te gaan. “
24
25
6. Personeels- en Teamontwikkeling
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
Video Interactie Begeleiding
Masterclass
Teamcoaching
Masterclass
Deze masterclass bestaat uit vijf dagdelen en is bedoeld
voor professionele begeleiders in het onderwijs die zich willen verdiepen in de methodiek van video interactie begeleiding. Je maakt kennis met een vorm van coaching waarbij je
gebruik leert maken van zelf gemaakte videobeelden in de
onderwijspraktijk. Tijdens de bijeenkomsten bespreken we
de uitgangspunten, theorie en praktijk van video interactie.
Je legt steeds de verbinding met je eigen ervaring als coach
of begeleider in het onderwijs. De zelfgemaakte video-opnamen uit je onderwijspraktijk dienen als oefenmateriaal voor
het bekijken en analyseren van de beelden, het ontwikkelen
van leervragen en het voeren van een activerend feedbackgesprek. De masterclass wordt twee keer per jaar aangeboden bij CNA, maar kan uiteraard ook incompany worden
verzorgd.
Steeds meer coaches en supervisoren krijgen de taak
om teams te begeleiden. Leerkrachten worden geacht in
teamverband te kunnen werken, maar de praktijk is vaak
weerbarstig. De totstandkoming van een constructieve
samenwerking stelt hoge eisen aan de leden van een team,
de werkwijze van het team en de interactie binnen het team.
Teamcoaching kan een team in haar ontwikkelingsproces
ondersteunen zodat team als geheel beter gaat functioneren. Zo kan er bijvoorbeeld in het team gewerkt worden aan
de onderlinge verhoudingen en samenwerking, aan een
open communicatie in het team, het ontwikkelen van gezamenlijke doelen en visie, de ontwikkeling van het zelfsturend vermogen van het team, resultaatgericht werken etc.
In deze training leert je een team effectief te ondersteunen.
Je maakt kennis met werkvormen en instrumenten om met
je eigen team aan de slag te gaan. De eigen praktijksituatie
is uitgangspunt en vormt de rode draad door de training. De
trainingsgroep dient als oefengroep om de eigen begeleidingskwaliteiten te ontwikkelen. In de training pendelen we
steeds tussen theorie en praktijk.
Data: 5 bijeenkomsten, start september en februari
Locatie: Centrum voor Nascholing Amsterdam of incompany
Kosten: zie website
Contactpersoon: Adrie Beljaars, [email protected]
Info en aanmelden: www.centrumvoornascholing.nl/po
Data: 6 bijeenkomsten, data zie website
Locatie: Centrum voor Nascholing Amsterdam of incompany
Kosten: zie website
Contactpersoon: Mieke de Leeuw, [email protected]
Info en aanmelden: www.centrumvoornascholing.nl/po
Training Complexe gespreksvoering
Maatwerk
Individuele coaching
Maatwerk
Als leerkracht ervaar je soms dat het moeilijk is je professionele ruimte in te nemen en lastige, belangrijke gesprekken goed uit te voeren. Gesprekken die nodig zijn om de
onderwijskwaliteit op een hoger niveau te brengen en heel
specifiek om samen te werken met ouders om kinderen
beter te laten presteren. In deze training leer je hoe je doelen resultaatgericht kunt bijdragen aan een constructieve
dialoog op en tussen alle niveaus en geledingen op school:
met ouders, collega’s en leerlingen.
De training omvat een programma van drie dagdelen. Aan
de hand van een methodiek rondom complexe gespreksvoering wordt geoefend met ‘lastige maar doorslaggevende gesprekken’ en vluchten of vechten het meest voor
de hand ligt. Aan bod komen onder andere het herkennen
van bijvoorbeeld verborgen waarden of overtuigingen, het
overbruggen van culturele verschillen, het werken vanuit
betrokkenheid in plaats van macht en het veilig maken
van een gesprek. Voorafgaand aan elke training wordt een
intake gehouden waarin leervragen van het team worden
geformuleerd en voorbeelden van lastige gesprekken worden verzameld.
Wil je eens kritisch reflecteren op je werk als leraar of
leidinggevende? Zicht krijgen op je talenten en hoe je deze
kunt verbinden met de doelen van de schoolorganisatie? Of
wil je je bezinnen op je loopbaan in het onderwijs? Informeer dan eens naar de mogelijkheden voor een individueel
professionaliseringstraject.
Coaching
Supervisie
Loopbaanbegeleiding
Re-integratiebegeleiding
Meer informatie: Heleen Florusse, [email protected]
Meer informatie: Adrie Beljaars, [email protected]
Heleen Florusse:
trainer/adviseur
“De kwaliteit van het onderwijs is gebaat bij blijvende
professionalisering van onderwijspersoneel. Dit vraagt
om professionele begeleiding op de werkplek die het
leren van ervaringen stimuleert. De trainers en adviseurs van CNA kunnen verschillende rollen vervullen,
zoals die van coach, supervisor, loopbaanbegeleider,
trainer, opleider of onderzoeker.”
26
27
7. Leiderschapsacademie
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
Oriëntatie op Leiderschap
in het Onderwijs
Korte leergang
Opleiding Schoolleider - jaar 1
Eénjarig traject voor aspirant/beginnende
leidinggevenden PO-VO-MBO
Leerkrachten, IB’ers en bouwcoördinatoren kunnen in vijf
bijeenkomsten van een dagdeel en een tweedaagse ontdekken wat leiderschap in het onderwijs inhoudt en of ze zich in
die richting verder willen ontwikkelen. Wat is leidinggeven?
Kan ik het? Wil ik het? Door onderzoek op de eigen school,
literatuurstudie en inspirerende opdrachten en werkvormen krijg je een nieuwe kijk op de schoolorganisatie en je
eigen ambities en mogelijkheden. Een mogelijk vervolg van
dit professionaliseringstraject is de eenjarige Opleiding tot
Schoolleider.
Data: 5 bijeenkomsten op woensdagmiddag
Locatie: Centrum voor Nascholing, Amsterdam
of incompany
Kosten: zie website
Contactpersoon: Reinoud Buijs, [email protected]
Info en aanmelden: www.centrumvoornascholing.nl/
leiderschap
CNA biedt deze leergang ook als incompany maatwerktraject aan: interessant voor schoolbesturen die een kweekvijver willen opstarten voor leidinggevend talent.
In de complexe werkelijkheid van
het onderwijs is de behoefte aan
integraal leiderschap groot. CNA
biedt hoogwaardige opleidingen voor beginnende en ervaren
schoolleiders en leidinggevenden.
De scholingstrajecten onderscheiden zich door de integrale,
onderzoeksmatige aanpak, het
leren in een professionele leergemeenschap en focus op duurzame
schoolontwikkeling. Daarnaast
adviseren we directies en schoolbesturen op het gebied van professionalisering in het
kader van de functiemix.
Beginnende en aspirant directeuren, adjuncten, bouwcoördinatoren, teamleiders en leraren die projecten leiden,
kunnen in dit eenjarige traject werken aan leiderschapsontwikkeling in relatie tot ontwikkeling van de onderwijsinstelling. In de opleiding werkt u aan de ontwikkeling van
uw persoonlijk leiderschap (reflectie, communicatieve
vaardigheden) en er wordt veel aandacht besteed aan het
ambachtelijke deel van leiderschap in een onderwijsorganisatie: het sturen in de domeinen structuur/cultuur,
onderwijsorganisatie/pedagogisch klimaat, personeel, en
faciliteiten. Jaar 1 van de opleiding wordt afgesloten met het
certificaat Startbekwaam Schoolleider. Deelnemers die een
leidinggevende functie hebben, kunnen doorstromen naar
de Opleiding Schoolleider - jaar 2.
Opleiding Schoolleider - jaar 2
Eénjarig vervolgtraject voor (ervaren)
leidinggevenden PO-VO-MBO
Dit traject sluit aan op de Opleiding Schoolleider jaar 1 en
biedt deelnemers met een leidinggevende functie verdieping om hun leiderschapskwaliteiten verder te ontwikkelen.
De nadruk ligt op het sturen in complexe processen in de
domeinen structuur/cultuur, onderwijsorganisatie/pedagogisch klimaat, personeel, en faciliteiten. De deelnemers
hebben een leidinggevende rol met passende bevoegdheden
en verantwoordelijkheden. Tijdens de opleiding verbreedt en
verdiept u uw persoonlijk en onderwijskundig leiderschap
door leiding te geven aan een verandertraject in uw onderwijsinstelling. De opleiding wordt afgerond met het erkende
diploma Vakbekwaam Schoolleider PO. Leidinggevenden
VO/MBO ontvangen een certificaat Vakbekwaam Schoolleider VO/MBO.
Marijke Nederkoorn,
opleider:
“Goed leiderschap is een
cruciale factor bij duurzame
schoolontwikkeling. In onze
opleidingen wordt de theorie
voortdurend gekoppeld aan de
eigen praktijk. Elke context is
anders en vraagt om een eigen
aanpak. Door het uitwisselen
van ervaringen van mededeelnemers en het samen ontwikkelen en oefenen ontstaat een
rijke leeromgeving. Ervaren opleiders begeleiden dit proces.”
28
Data: start september 2014, 16 bijeenkomsten van een dag
en een tweedaagse
Locatie: Amsterdam of in company. Bij voldoende aanmeldingen ook in Delft en Heemskerk.
Studiebelasting: 560 uur (20 ECTS) per jaar
Contactpersoon: Johan Spitteler, [email protected] en
Els Markink, [email protected]
Info en aanmelden: www.centrumvoornascholing.nl/
leiderschap
29
7. Leiderschapsacademie
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
Master Integraal Leiderschap
Masteropleiding
Leren en professionaliseren
op school- en bestuursniveau
Maatwerk
Het beleid van de overheid is er op gericht dat leidinggevenden in het onderwijs een masteropleiding hebben gevolgd.
De leidinggevende op masterniveau maakt optimaal gebruik
van kennis en inzichten, ontwikkelt eigen praktijktheorie en
werkt aan duurzame ontwikkeling van de onderwijsinstelling. De NVAO-geaccrediteerde Master Integraal Leiderschap is al sinds het eerste uur (2004) gericht op leiders die
in staat zijn vanuit helikopterview naar het onderwijs en hun
rol daarin te kijken.
Een school of schoolbestuur vormt een leergemeenschap
waarbinnen professionals samen werken en leren. Het leren
van de leerlingen staat daarbij centraal. In het kader van
“een leven lang leren” krijgt echter het van en met elkaar
leren van de medewerkers van scholen en besturen meer
en meer de expliciete aandacht die het verdient. Er worden
leergemeenschappen, communities of practice, of leernetwerken gevormd en professionalisering wordt steeds uitgebreider doordacht en beschreven in school- en bestuursbeleid. Een goede zaak die duurzame ontwikkeling van scholen
ten goede komt!
In de opleiding komen alle relevante leiderschapscompetenties zoals gehanteerd door de PO- en VO-raad aan de orde:
Het creëren van een gezamenlijke visie en richting
Het realiseren van een coherente organisatie ten behoeve van het primaire proces
Bevorderen van samenwerking, leren en onderzoeken
Strategisch omgaan met de omgeving
Analyseren en probleemoplossen
Het Centrum voor Nascholing biedt vanuit haar expertise op
het gebied van leren en professionaliseren graag ondersteuning bij vragen als “hoe kunnen wij een professionele
leergemeenschap vormen?”, “hoe zorgen wij ervoor dat medewerkers blijven leren?”, “hoe zetten wij een professionaliseringsplan op?” of “hoe koppelen we het professionaliseren
aan ons kwaliteits- en personeelsbeleid?’.
De master Integraal Leiderschap onderscheidt zich door de
sterke nadruk op onderzoeksmatig leidinggeven en leidinggeven aan de onderwijsorganisatie als professionele organisatie. De afgestudeerde Master of Educational Leadership
(MEL) kan leiding geven aan verbetering van leerprocessen
op alle niveaus van de organisatie.
Voorbeelden van ondersteuning:
het ontwikkelen van een visie op de
professionele leergemeenschap;
het opstellen van een professionaliseringsplan;
het definiëren, structureren en organiseren
van het leren;
het doen van onderzoek naar en/of afstemmen
van opleidingsnoodzaak en –behoefte binnen school of
schoolbestuur;
het brengen van samenhang tussen professionalisering
en kwaliteit- of personeelsbeleid.
Data: tweejarige opleiding, start september 2014
Locatie: Amsterdam of in company
Studiebelasting: 840 uur (30 ECTS) per jaar, 1680 uur
(60 ECTS) totaal
Kosten: zie website
Contactpersoon: Marijke Nederkoorn,
[email protected]
Info en aanmelden: www.centrumvoornascholing.nl/
leiderschap
Meer informatie: Caroline Offerhaus, [email protected]
30
Naam: Peter Smit
Functie: Locatieleider
School: Basisschool De Peppel
Opleiding: Integraal Leiderschap
geworden dat ik daar aan moet werken. Aan de andere kant:
ik ben wel iemand met daadkracht en dat is dan weer een
positieve eigenschap”.
Waar het eerste jaar focust op ‘de persoonlijkheid’ van de
cursist, is het tweede jaar meer vakinhoudelijk van aard.
Smit: “We leren bijvoorbeeld hoe we moeilijke gesprekken met teamleden kunnen aanpakken, maar ook doen we
praktijkonderzoek in school”. Zo kreeg hij de opdracht om
een verandertraject in gang te zetten, gebaseerd op data
en eigen onderzoek. Smit: “Mijn onderzoek richtte zich op
de vraag hoe we als school de zelfsturing van leerlingen
kunnen activeren. Dat stimuleren we nu met behulp van
weektaken”.
Carrière in een stroomversnelling
Toen aan Peter Smit gevraagd werd waarnemend directeur te worden van basisschool De Bijenkorf in Oudesluis,
kwam zijn carrière in een stroomversnelling. Hij volgde de
opleiding Integraal Leiderschap van CNA en is inmiddels
locatieleider op basisschool De Peppel in Middenmeer.
Stapje verder
Vooral de combinatie van relevante literatuur lezen, de lesstof consumeren en deze vervolgens toepassen in de praktijk, is een combinatie die Smit erg prettig vindt. Daar komt
nog als opbrengst bij dat de opleiding zijn carrière in een
stroomversnelling heeft gebracht: “Dat ik nu locatieleider bij
De Peppel ben, daar had ik twee jaar geleden nog niet van
durven dromen”. En wat hem betreft blijft het daar niet bij:
“Ik heb absoluut de motivatie om nog een treetje hoger te
gaan. Ik sluit niet uit dat ik over een jaar of drie de stap zet
naar schoolleider.”
Het is ruim anderhalf jaar geleden dat Smits directeur met
zwangerschapsverlof ging. Zij vroeg hem of hij haar functie
wilde waarnemen. Hij greep die kans met beide handen
aan. “Lesgeven vind ik namelijk heel leuk, maar daar haal
ik niet meer genoeg voldoening uit. Ik wil meer, telkens
opnieuw uitgedaagd worden en ontdekken wat ik nog meer
in huis heb, niet blijven hangen in wat ik al kan. Ik vind het
een uitdaging om mensen aan te sturen, een visie te volgen
met een team.” En dus zei hij ‘ja’. Dat waarnemend directeurschap ging hem vervolgens zo goed af dat verschillende
collega’s hem aanspoorden om de schoolleidersopleiding
van CNA te gaan doen.
Verandertraject
Inmiddels heeft hij het eerste studiejaar succesvol afgerond en momenteel volgt hij het tweede jaar. Smit: “In dat
eerste jaar heb ik enorm veel geleerd over mezelf. Over hoe
ik aankijk tegen onderwijs bijvoorbeeld, en over wat ik voor
een school echt belangrijk vind. Maar ook weet ik nu goed
wat mijn sterke en zwakke punten zijn. Ik heb bijvoorbeeld
de neiging om overal flink wat vaart achter te zetten. Maar
in een team zitten verschillende personen die verschillende
werkwijzen prettig vinden. Soms is het belangrijk om een
ander tempo aan te houden en je stappen goed te borgen
voordat je het volgende in gang zet. Ik ben me er bewust van
31
Team Primair Onderwijs
Totaaloverzicht
opleidingen, trainingen en maatwerk
Nascholing Primair Onderwijs en VVE 2014 - 2015
Bent u op zoek naar
een scholingstraject op maat?
Programma
Type scholing
Pagina
Neem voor een vrijblijvend gesprek contact op met een van de trainers/adviseurs.
Sieglin Simson,
Debby Jenner, Programmaleidr a.i.
[email protected]
Programma Assistent,
[email protected]
020 525 1490
Caroline Offerhaus,
Mirjam Stefels,
[email protected]
[email protected]
Djuna Denkers,
Liesbeth van der Weide,
[email protected]
[email protected]
Anna de Graaf,
Adrie Beljaars,
Heleen Florusse
Emke Wang,
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Colofon; Uitgave: Centrum voor Nascholing, maart 2014 Eindredactie: Noortje Bakker
Foto’s: Hans Langstraat, Marga van der Aa, Joost Grol, Carel Richel Vormgeving: Hans Langstraat, PH-ontwerp
Druk: Graficiënt Oplage: 2000. Deze brochure is gedrukt op papier met het FSC-keurmerk.
1.Het leren organiseren
Master Professioneel Meesterschap Masteropleiding *
Specialist Opbrengstgericht werken Post-HBO opleiding Teamtraining Opbrengstgericht werken Maatwerk Co-teaching Maatwerk 8
9
10
10
11
2.Taal en rekenen
Rekencoördinator Post-HBO opleiding Taalcoördinator Post-HBO opleiding Leerlijnen en referentieniveaus taal/rekenens Maatwerk Opbrengstgericht werken aan spellingonderwijs Maatwerk 12
13
13
14
14
3. Leerlingenzorg en passend onderwijs
Intern Begeleider Post-HBO opleiding Differentiëren: omgaan met verschillen in de klas
Maatwerk 16
17
17
4. Het jonge kind en VVE
Specialist Jonge Kind
Post-HBO opleiding
VVE in Amsterdam
Maatwerk
VVE en het MBO
Maatwerk
Leiderschap in de VVE Maatwerk VVE en Kaleidoscoop
Maatwerk
Talige begeleiding in een betekenisvolle speelleeromgeving
Maatwerk
Onderwijs aan jonge kinderen: Opbrengstgericht en vanuit brede ontwikkeling Maatwerk
Onderwijs aan jonge kinderen vanuit groepsplannen
Maatwerk
18
19
19
19
20
20
21
21
21
5. Montessori-onderwijs
Montessori-opleiding Post-HBO opleiding Montessori-scholing op maat Maatwerk 22
23
23
6. Personeels- en Teamontwikkeling
Coach in het onderwijs Post-HBO opleiding Supervisor in het onderwijs Post-HBO opleiding Video Interactie Begeleiding
Masterclass
Teamcoaching
Masterclass
Training Complexe Gespreksvoering
Maatwerk
Individuele coaching
Maatwerk
24
25
25
26
26
27
27
7. Leiderschapsacademie
Oriëntatie op Leiderschap in het Onderwijs Korte leergang Opleiding Schoolleider - jaar 1
Eénjarig traject voor aspirant/beginnende leidinggevenden PO-VO-MBO
Opleiding Schoolleider - jaar 2
Eénjarig vervolgtraject voor (ervaren) leidinggevenden PO-VO-MBO
Master Integraal Leiderschap
Masteropleiding *
Leren en professionaliseren op school- en bestuursniveau Maatwerk 28
29
29
29
30
30
* De masteropleidingen komen in aanmerking voor de Lerarenbeurs. Deze beurs is van 1 april t/m 31 mei 2014 aan te vragen via www.ocwduo.nl
© Centrum voor Nascholing.
Wijzigingen voorbehouden. Kijk voor actuele informatie op www.centrumvoornascholing.nl
32
33
Centrum voor Nascholing
Postbus 2009
1000 CA Amsterdam
Bezoekadres
Hogeschool van Amsterdam
Theo Thijssenhuis
Wibautstraat 2-4
1091 GM Amsterdam
Tel. 020 525 12 41
[email protected]
www.centrumvoornascholing.nl