Outline 26, maart 2014 - Rijksuniversiteit Groningen

Outline
NUMMER 26
OUTLINE is de
nieuwsbrief van de
Rijksuniversiteit
Groningen
voor relaties op
maatschappelijke en
wetenschappelijke
sleutelposities
Maart 2014
tekst: Marjan Brouwers • foto: Jeroen van Kooten
Janka Stoker (l) en Els van den Berg
400 jaar middenin de samenleving
Een rijke academische traditie, een toekomstgerichte houding en een sterke binding met de
omgeving: dat is het verhaal van het lustrumfeest dat de RUG dit jaar viert.
Leerstoel Zuidoost-Azië
Docent van het Jaar
Renovatie UB
Ook in dit nummer
Column Poppema
Aletta Jacobsprijs
Eredoctoraten
OUT26ver2.indd 1
Hoogleraar en voorzitter van de Lustrumadviesraad
Janka Stoker: ‘Met dit thema eren we onze historie en
laten we tegelijkertijd zien dat we springlevend zijn en
ons richten op de toekomst.’ Sinds de oprichting in 1614
heeft de RUG een duidelijke plaats in de samenleving
als de universiteit van het Noorden. Het spreekt dan ook
voor zich dat het bruisende lustrumfeest tussen 15 mei
en 15 juni geen feestje van de universiteit alleen is, maar
voor iedereen. Met dit lustrum wil de universiteit de link
leggen met de samenleving door activiteiten te organiseren voor allerlei groepen: studenten en alumni, maar
ook voor een breed publiek. Lustrumcoördinator Els van
den Berg: ‘We organiseren voor elk wat wils: debatten en
lezingen, evenementen en culturele activiteiten, waaronder het tiendaagse openlucht muziektheaterspektakel Voor Eeuwig in samenwerking met het Noord Nederlands Toneel. Tijdens de Maskerade, oorspronkelijk
een historisch lustrumevenement dat voor het laatst in
1914 plaatsvond, willen we bijvoorbeeld stadjers en studenten op een andere, positieve manier met elkaar in
contact brengen.’
De rijke academische historie komt naar voren tijdens
de uitreiking van de eredoctoraten op 13 juni. Stoker: ‘Die
tien eredoctoren zijn voorgedragen door de faculteiten
zelf vanwege hun grote waarde voor de wetenschap en
de samenleving. Daarbij zijn de leden van de Coimbragroep ook te gast. Dat is een netwerk van de veertig oude
Europese universiteiten. Al die hoogleraren lopen dan in
vol ornaat mee in de optocht: dat wordt dus een prachtig
gezicht.’
Natuurlijk speelt ook de illustere Aletta Jacobs, de eerste
vrouwelijke student van Nederland, een rol in dit lustrum-
jaar. Op 8 maart gaat Aletta de Musical van GOOV Muziektheater in première, voorafgegaan door de uitreiking
van de naar haar genoemde prijs op 7 maart. Stoker: ‘Dit
keer gaat de prijs voor het eerst naar een internationale
vrouw: Noeleen Heyzer. Zij is ondersecretaris bij de VN
en strijdt haar hele leven al voor vrouwenrechten en
mensenrechten meer in het algemeen. Om de verbintenis met studenten van nu te leggen, vindt er op 6 maart
2014 een College Tour plaats waar Noeleen Heyzer met
studenten van het Honours College in debat gaat.’
Duurzame thema’s
De belangstelling voor het lustrum is nu al groot. Zo
melden studenten zich massaal voor het Gala op 15 mei
en bieden enthousiaste medewerkers en studenten aan
of ze een handje kunnen helpen met de organisatie.
Naast hoofdsponsor Freia heeft zich een indrukwekkende lijst sponsoren gemeld. Nieuwe sponsoren zijn
overigens welkom, voegt Van den Berg toe. ‘We zijn een
laagdrempelige universiteit en willen laten zien wat we
allemaal doen, samen met al die partijen die zich met
ons verbonden voelen. Daarom zoeken we ook de verbinding met noordelijke thema’s: Healthy Ageing, Energy
en natuurlijk het nieuwe speerpunt Sustainable Society.
Bijna alle activiteiten zijn erop gericht te laten zien dat
we middenin de samenleving staan en dat we er onze bijdrage aan willen leveren.’
De link met de samenleving komt ook naar voren in de
uitnodiging aan een breed publiek om vierhonderd vragen in te dienen. Die vragen mogen overal over gaan en
worden op allerlei manieren beantwoord.
vervolg op pagina 2
20-2-2014 17:59:32
2
OUTLINE
Alumniweekend
> vervolg van pagina 1
Zo vormen veel vragen het uitgangspunt van activiteiten, bijvoorbeeld tijdens de Nacht van Kunst & Wetenschap op 24 mei. Tijdens het lustrum zelf komen de vragen terug in lezingen, debatten en experimenten. Nu al
geeft RTV Noord op de radio vragenstellers de kans vragen aan een wetenschapper te stellen. Dat gebeurt ook
in het Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant. Van den Berg: ‘Kinderen willen bijvoorbeeld weten
waarom een mens geen 200 jaar oud kan worden of hoe
lang een zandkorrel erover doet om op de zeebodem te
belanden.’
Uit alle vragen van het publiek zijn drie onderzoeksvoorstellen voortgekomen waaruit het publiek er een heeft
gekozen. Stoker: ‘Ik vind het fantastisch hoe zoiets leeft:
we hebben meer dan 8.000 stemmen binnen gekregen.
Daarvan was de helft voor het winnende onderzoek ‘Zorg
voor de Toekomst: Actief oud is goud’. Het mooie is dat
dit onderzoek twee thema’s combineert: Healthy Ageing
en Sustainable Society.’ Het team van Ronald Stolk, directeur van Lifelines, kan dit onderzoek dankzij de Gift
for Infinity gaan uitvoeren: het gaat erom waarom de
een wel en de ander niet actief blijft meedoen in de maatschappij. En hoe een betere inrichting van vrijwilligerswerk daar een rol in kan spelen. De Gift for Infinity is het
cadeau waaraan iedereen kan bijdragen om een project
te ondersteunen waarvan de samenleving als geheel in
de toekomst baat heeft. De jarige RUG faciliteert hierbij.
Al met al wordt het een toekomstgericht feest, geworteld
in een rijke historie.
Het lustrum is voor de RUG een goede gelegenheid de
banden aan te halen met de alumni. Zij zijn in het bijzonder welkom op 13, 14 en 15 juni. Er is dan een speciaal
alumniweekend met tal van activiteiten: een gezamenlijke lunch in de buitenlucht, een roei-evenement in het
water voor het NS-station, een diner in de Martinikerk,
speciale bijeenkomsten van de eigen faculteit in de binnenstad. Er zijn talloze mogelijkheden om elkaar weer te
zien en de stad te herontdekken. Daarnaast zijn er volop
inhoudelijke programmaonderdelen voor de alumni. Ze
kunnen bijvoorbeeld een van de drie For Infinity Exposities bezoeken of de voorstelling Aletta de Musical bijwonen.
www.rug400.nl
www.rug400.nl
Eredoctoraat Paul Polman
De jarige RUG in cijfers
400 bestaansjaren
31 evenementen
35 activiteiten 400-vragenactie
15 locaties
40.000 beschikbare kaarten
50.000 verwachte bezoekers
15 samenwerkingspartners
10 medewerkers lustrumbureau
14 projectgroepen
150 vrijwilligers in organisatie
1000 vrijwilligers in uitvoering
10 eredoctoraten
30 feestdagen (15 mei-15 juni)
OUT26ver2.indd 2
Paul Polman, CEO van Unilever en oud-student van
de RUG, ontvangt op 13 juni 2014 tijdens het 400-jarig
bestaan van de RUG een eredoctoraat. Hij verdient het
eredoctoraat vanwege zijn uitzonderlijke drive om ondernemerschap en duurzame ontwikkeling succesvol
te combineren. Niet alleen in zijn rol als CEO van Unilever, maar ook in maatschappelijke functies, zoals zijn
lidmaatschap van het UN High Level Panel on the Post2015 Agenda, voorzitterschap van de World Business
Council for Sustainable Development en als bestuurslid
van de UN Global Compact, het Consumer Goods Forum
en Conservation International. De visie en inzet van Polman op het gebied van duurzaamheid sluiten goed aan
bij het thema van het 400-jarig bestaan van de RUG ‘For
Infinity’. Ter gelegenheid van het vierhonderdjarig bestaan worden in totaal tien eredoctoraten uitgereikt.
www.rug400.nl/nl/eredoctoraten
20-2-2014 17:59:33
2014 / NUMMER 26
HEADLINE
foto: Jeroen van Kooten
Sibrand Poppema
voorzitter College van Bestuur
Succesvolle vrouwen in de wetenschap zijn het perfecte rolmodel voor vrouwelijk talent. Talent dat we
graag wil aantrekken als universiteit. Voor een groot
deel slagen we daarin gelukkig uitstekend. Als je kijkt
naar studenten en promovendi, blijkt het percentage
vrouwen vrijwel gelijk is aan het percentage mannen.
Toch is het lastig dit percentage op hoger niveau vast
te houden.
Dit is niet uniek. Over de hele wereld hebben universiteiten en bedrijven moeite met het aantrekken van
(voldoende) vrouwen op hoge posities. En dat ligt zeker niet aan een gebrek aan vrouwelijk talent. Daarom
hebben we onszelf een aantal jaar geleden een doel
gesteld: het hooglerarenbestand moet in 2015 voor ten
minste 25 procent bestaan uit vrouwen.
Sindsdien hebben we heel wat getalenteerde vrouwen
aangesteld. Inmiddels telt de universiteit meer dan
honderd vrouwelijke hoogleraren. Dat is een flinke
groei, maar in diezelfde periode is het aantal mannelijke hoogleraren ook flink toegenomen. Het percentage
is dus nog niet waar we willen zijn. We blijven steken
rond de 21%.
En om eerlijk te zijn: het lijkt me sterk dat we ons
streefpercentage volgend jaar inderdaad gaan halen.
Natuurlijk gaan we keihard door met het Rosalind
Franklin Fellowship. Inmiddels krijgen bijna honderd vrouwen via dit programma een ‘tenure track’
om zo, bij bewezen succes, hoogleraar te worden. Dat
is prachtig, maar kost ook tijd: het duurt jaren voordat
een onderzoeker in aanmerking komt voor het hoogleraarschap.
Een snellere methode is het zoeken van vrouwelijke
kandidaten bij openstaande vacatures. Voor onze eigen
zoekcommissies is dit vaak lastig. Omdat het overgrote
deel van de universitaire hoofddocenten man is, maar
ook omdat je in de oriënterende fase geen toezeggingen
kunt doen. De komende periode doen we daarom een
proef. We laten een headhuntersbureau heel specifiek
zoeken naar vrouwelijke kandidaten.
En ondertussen gaan we ook zelf hard aan het werk.
Door serieus te onderzoeken hoe het kan dat de doorstroom stagneert. Bij promovendi verschilt het aantal
mannen nauwelijks van het aantal vrouwen en ook in
de ud-fase gaat het nog heel behoorlijk. Maar waar veel
mannen doorstromen, blijkt de pool met vrouwelijke
uhd’s steeds opnieuw te klein. De oorzaak daarvan?
Daar gaan we naar op zoek, zodat we ons beleid hierop
kunnen aanpassen.
OUT26ver2.indd 3
3
Vernieuwingsimpuls
Vier Groningse wetenschappers krijgen ieder anderhalf
miljoen euro om de komende vijf jaar onderzoek te doen
en een onderzoeksgroep op te bouwen. Zij ontvangen
een Vici-beurs uit de Vernieuwingsimpuls van NWO.
NWO selecteerde hen op basis van de kwaliteit van de
onderzoeker, het innovatief karakter en wetenschappelijke impact van het onderzoeksvoorstel en kennisbenutting. Een Vici is bestemd voor ‘excellente, ervaren
onderzoekers die met succes een vernieuwende onderzoekslijn hebben ontwikkeld en daarmee een vooraanstaande positie innemen op nationaal en internationaal
niveau’, aldus NWO. Dit jaar dienden 202 onderzoekers
een aanvraag in voor een Vici-beurs. Van die aanvragen
zijn er uiteindelijk 31 gehonoreerd. De Groningse score
van 4, waarvan één van een vrouwelijke toponderzoeker
(Katja Loos), is bovengemiddeld, gezien het landelijke
aandeel van de RUG in het wetenschappelijke onderzoek.
www.nwo.nl
Prijs voor VN-secretaris
De Aletta Jacobsprijs 2014 is toegekend aan Noeleen
Heyzer, Undersecretary General of the United Nations
en Executive Secretary van de United Nations Economic
and Social Commission for Asia and the Pacific (ESCAP).
Ze krijgt de prijs vanwege haar brede inzet voor een betere behandeling van vrouwen, specifiek in Azië. Niet
alleen wetenschappelijk, maar vooral ook in de praktijk
heeft zij zich voortdurend sterk gemaakt voor het verbeteren van de positie van vrouwen, vooral in ontwikkelingslanden. De prijs wordt op 7 maart 2014 uitgereikt
door de Groningse rector magnificus Elmer Sterken. Het
is de eerste keer dat een buitenlandse vrouw de Aletta
Jacobsprijs krijgt. Elke twee jaar wordt deze prijs door de
RUG uitgereikt aan een vrouw met een academische opleiding, die zich nationaal en/of internationaal verdienstelijk heeft gemaakt op het terrein van de emancipatie.
Eerder werd de prijs uitgereikt aan onder anderen Neelie
Kroes, Els Borst en Hedy d’Ancona.
20-2-2014 17:59:34
OUTLINE
4
UB toekomstgericht
foto: Elmer Spaargaren
Docent van het Jaar
Christian Zuidema, docent Ruimtelijke Planning bij de
Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, is de winnaar
van de juryprijs van de Docent van het Jaarverkiezing
2013. Hij won tevens de publieksprijs. Hans Burgerhof,
docent medische statistiek bij de Faculteit Medische Wetenschappen, kreeg de meeste stemmen op het internet
en won daarmee de webprijs. Zuidema betoogde in zijn
winnende voordracht dat de energietransitie in Nederland alleen zal slagen als er voldoende aandacht is voor
lokale omstandigheden. Zuidema ontving een kunstwerk en een envelop met 7.500 euro, en mag bovendien
een onderwijsmodule voor het Honours College ontwikkelen en verzorgen.
Op 27 januari 2014 heeft het College van Bestuur ingestemd met het ‘Masterplan UB’ voor een grondige
renovatie van het 30 jaar oude bibliotheekgebouw. De
bedoeling is dat de Universiteitsbibliotheek (UB) meer
studenten kan ontvangen, een andere indeling krijgt
en technisch voorbereid is op de (digitale) toekomst.
Architect Rob Hendriks (van DAAD Architecten) heeft
hiervoor een onderzoek uitgevoerd. Met het Masterplan
is ruimte gecreëerd om het aantal studieplekken van
1700 te verhogen naar tenminste 2200 werkplekken, met
mogelijkheden om dat in de toekomst uit te breiden. De
plannen leggen de nadruk op functionele studieplekken
met optimaal daglicht en goede connectiemogelijkheden
voor eigen smart devices. Tevens wordt het gebouw naar
boven toe en van het trappenhuis af stiller. Bovenin komen stiltewerkplekken en onderin studieplekken voor
(groeps)samenwerking. Publieksdiensten worden naar
de begane grond verplaatst, hetgeen de dienstverlening
toegankelijker maakt. In september 2014 start de verbouwing van de begane grond. De hele renovatie wordt
verspreid over meerdere jaren, zodat overlast wordt gefaseerd, en de UB en haar collecties toegankelijk blijven.
foto: Michel de Groot
www.rug.nl/docentvanhetjaar
Leerstoel Oost-Azië
Colofon
Redactie
Hans Biemans
Piet Bouma
Gert Gritter
Neeltje Miedema
Bert Wolfkamp
Vormgeving
Govert Sips
Redactieadres
Communicatie RUG
Postbus 72
9700 AB Groningen
tel. (050) 363 5445
fax (050) 363 6300
[email protected]
www.rug.nl/outline
Jurist en antropoloog dr.mr. Tjalling Halbertsma is
benoemd tot bijzonder hoogleraar op de leerstoel OostAziëstudies, met een focus op hedendaags Mongolië.
De nieuwe leerstoel maakt deel uit van een nieuw
Oost-Aziëprogramma van het interfacultaire Centre
for East Asian Studies Groningen (CEASG). Het CEASG
beoogt het onderwijs en onderzoek met betrekking tot
hedendaagse ontwikkelingen in China, Japan, Korea
en Mongolië aan de RUG bevorderen en samenwerking
met partneruniversiteiten in Oost-Azië te intensiveren.
De Faculteit der Letteren heeft hiervoor al centra aan de
Fudan University (Shanghai), de Tsinghua University
(Beijing) en de Osaka University opgericht. In september
2014 start het masterprogramma East Asian Studies.
Het richt zich op de politieke economieën van Oost-Azië
en stelt studenten in staat aan een partneruniversiteit
aldaar te studeren. De bijzondere leerstoel van Halbertsma is ingesteld door het Ubbo Emmius Fonds van
de RUG en wordt mede mogelijk gemaakt door de ING
Bank, de Jack Weatherford Foundation, Mongolia Opportunities Partners en de Riverbed Foundation.
www.rug.nl/ceasg
www.rug.nl/ub
Arabisch bezoek
Op 10 en 11 februari 2014 organiseerde de RUG een ‘leadership visit’ van leden van de Arab European Universities Association (AEUA). Bestuurders van universiteiten
uit Irak, Jordanië, Libanon, de Palestijnse Gebieden en
Egypte discussieerden met hun collega’s in Groningen
over de toekomst en ontwikkeling van universitair leiderschap. Het thema van de bijeenkomst was ‘Leading
universities in a global context, preparing for the future’.
Twee vragen stonden centraal: hoe geef je leiding aan
een universiteit in een snel veranderende wereld en hoe
bereid je jonge talenten voor op een toekomstige rol in
de maatschappij? Er bleek veel overeenstemming te zijn
in de dilemma’s waarmee men zowel in West-Europa als
in de Arabische wereld worstelt. Samenwerking tussen
Arabische en Europese landen biedt de kans ervaringen
uit te wisselen tussen culturen en over en weer verschillende zienswijzen te verkennen.
Oplage 1.500 ex.
maart 2014
OUT26ver2.indd 4
20-2-2014 17:59:36

Download Report