april 2014 nr 3
Check In
Inhoud
Foto: Birgit de Roij
april 2014
44
Foto: privécollectie Aline Barnhoorn
2
Foto: Jarg Woldhuis
De Blue Helmets Motor Group tijdens
de eerste Limburgse veteranendag voor
het monument voor Vredesoperaties in
Roermond, 2005. Foto: Goedele Monnens
18
39
Foto: privécollectie Maarten van Lunenburg
Fred Lardenoye
hoofdredacteur Checkpoint
12
Foto: privécollectie Harrie van den Broek
‘B
orn to be wild’, wie kent het liedje van de
Amerikaanse band Steppenwolf niet? Of
de film Easy Rider, die met dit nummer
op de soundtrack vanaf 1970 voorgoed het
beeld zou bepalen van de motorrijder: ruige mannen op
met veel vrijheidssymboliek versierde bikes, die zich
niet al te veel gelegen laten liggen aan de wet. Want
hoe sympathiek de twee hoofdrolspelers Wyatt en Billy
– niet voor niets genoemd naar de legendarische cowboyhelden Wyatt Earp en Billy the Kid – in de film ook
zijn, het blijven ook cocaïnedealers.
Natuurlijk doet zo’n beeld geen recht aan de werkelijkheid, net zo min als de speelfilmserie The Fast
and the Furious ook maar iets te maken heeft met de
gemiddelde autorijder. Eigenlijk is er wat dat betreft
anno 2014 niet zo heel veel veranderd. Ook nu wordt
het beeld van de biker bepaald door motorclubs als
Satudarah en de Bandidos, die net als de al veel langer
beeldbepalende Hells Angels vaak in verband worden
gebracht met drugshandel en andere criminele
activiteiten.
Helaas worden ook militairen en veteranen die in hun
vrije tijd motorrijden met deze beeldvorming geconfronteerd. Met als dieptepunt de eerder in Checkpoint
beschreven aandacht van politie en marechaussee
vorig jaar, uitgerekend op veteranendag. Gelukkig is
er daarna over en weer contact geweest, waardoor de
lucht weer enigszins is geklaard.
Maar goed ook, want de voor de vierde keer in successie gehouden veteranenmotortocht is inmiddels
uitgegroeid tot een vast onderdeel van de landelijke
veteranendag in Den Haag. Terecht heeft deze categorie
veteranen een vaste plek verworven op de jaarlijkse
dag van erkenning en waardering. Dus, om weer met
Steppenwolf te spreken, geldt ook dit jaar voor motorrijdende veteranen op zaterdag 28 juni: ‘Get your motor
running…’
52
4 Check Up
Korte nieuwsberichten
25 Opening Veteranenloket
11 juni 2014
44 Veteraan met een missie
Afghanistanveteraan Aline Barnhoorn
8 Veteranen en motoren
Universele combinatie
26 Veteranenpanel
Veteraneninstituut scoort goed
46 Ooggetuige
Veteraan tweede politionele actie
12 Motorrijder mei 1940
WO II- en Indiëveteraan Harrie van den Broek
28 Checkboek
Boekenrubriek met o.a. Oorlog in mijn kop
49 Van Doorn tot Den Haag
Servicerubriek Vi, VP en LZV
14 Veteranen, motorrijders en de wet
Opinie
30 Pluspoint Win boek Een kwestie van zelfbehoud
52 Interview IGK Ton van Ede
Beschermheer Stichting Nederlandse Veteranen
16 Veterans MC
Reactie op eigen imago
32 Dubbel Check
Nieuw-Guinea- en Joego-/Somaliëveteraan
17 Checkpoint Barry
Column Barry Hofstede
35 Intercheck
Websites veteranenmotorrijders
18 Run For The Wall
Motortocht door VS
37 Monumentaal
Oorlogsmonument Beneden-Leeuwen
21 De Wereld volgens Wecke
Column drs. Leon Wecke
39 Getekend voor het leven
Tattoo Libanonveteraan
23 Nederlandse Veteranendag 2014
Motorrijdende veteranen welkom
40 To the Point
Brievenrubriek
Motorrijders
55 Agenda
Reünies, herdenkingen e.d.
58 Checkpoint Charlie
Zoekrubriek
61 Muzikale missie
Indiëveteraan Henk Kroon
62 Check Out
Curieuze berichten en foto’s
april 2014
3
Check Up
Bijdrages: Fred Lardenoye en
Janke Rozemuller
Walk for Life
tegen kanker
De stichting Walk for Life Groningen
organiseert op 10 mei in de fraaie omgeving van het Paterswoldsemeer een
recreatief wandel- en loopevenement
om zoveel mogelijk geld in te zamelen
voor kankeronderzoek bij jongvolwassenen ten bate van het UMCG Kanker
researchfonds.
Kanker raakt ons allemaal, ook veteranen. De stichting Walk for Life wil op
deze wijze een bijdrage leveren aan de
strijd tegen kanker. De 43 Mechanische
Brigade in Havelte ondersteunt de actie
en doet mee door middel van een estafette vanuit de kazerne in Havelte met
de Fakkel van hoop. Ook veteranenverbanden in Noord-Nederland hebben
hun steun toegezegd.
De stichting Walk for Life doet nu een
oproep aan alle veteranen: ‘Laat zien
wie je bent, wat je bent, wat je wilt en
wat je kunt! Omdat je meer bent dan de
veteraan met een mentale en/of fysieke
verwonding, meer bent dan dat meisje/
jongen met kanker. Toon je betrokkenheid als veteraan, die met zijn/haar
fysieke bijdrage de strijd tegen kanker
bij jongvolwassenen wil helpen winnen.
Doe mee aan de Walk for Life en kom op
voor jezelf en voor hen die jouw hulp
zo hard nodig hebben! Maak ook je collega’s enthousiast en neem ze mee.’ (FL)
Kijk voor meer informatie en de
inschrijvingsprocedure op
www.walkforlifegroningen.nl
Onverklaarde klachten
succesvol behandeld
Minister Timmermans legt krans
bij monument in Nieuw-Zeeland
Het behandelen van lichamelijk onverklaarde klachten (LOK) bij militairen die
terugkeren van een uitzending wordt steeds succesvoller. Dat bleek tijdens het
symposium dat op 27 maart in de Kumpulan op Bronbeek werd gehouden ter
gelegenheid van het afscheid van Marie-Louise Tiesinga als voorzitter van de Raad
voor civiel-militaire Zorg en Onderzoek (zie ook Checkpoint 2-2014).
Op het symposium plaatste historicus dr. Leo van Bergen de LOK in een militairhistorische context, besprak klinisch psycholoog Hans Knoop van de Radboud
Universiteit in Nijmegen de vraag hoe LOK qua onderzoek benaderd kan worden en
ging de Nederlandse Tamara Lacourt, als onderzoekster verbonden aan de universiteit van Austin, Texas, in op een overgevoelig brein als mogelijke verklaring voor de
onverklaarbare klachten van uitgezonden militairen.
Dat de klachten, ook al is er geen diagnose, toch succesvol behandeld kunnen worden, bleek uit twee andere bijdragen aan het symposium. Zo maakten majoor huisarts Monique Zeijlmakers en huisarts Corine van de Velden, beiden werkzaam in de
speciaal voor militairen met LOK opgerichte polikliniek van het Centraal Militair
Hospitaal, melding van opmerkelijke resultaten. Deze kliniek heeft sinds de oprichting in 2010 160 aanmeldingen gehad, waarvan na een intakegesprek 68 militairen
met LOK in behandeling zijn genomen. Na een behandeling van 12 dagen in een
periode van 3 maanden bleken de klachten bij 70 procent van de militairen verdwenen, was het medicijngebruik sterk teruggebracht en kon ruim de helft weer volledig
aan het werk.
Hoogleraar Psychiatrie prof. dr. Anne Speckens liet ten slotte aan de hand van een
onderzoek zien dat een cursus Mindfulness net zo succesvol kan zijn als een reguliere medische behandeling van LOK. Op mentaal gebied scoorde deze behandelmethode in dit onderzoek zelfs hoger, maar de methode is wel kostbaarder. (FL)
Frans Timmermans, minister van Buitenlandse Zaken, heeft onlangs tijdens een werkbezoek
aan Australië en Nieuw-Zeeland een krans gelegd bij het monument voor oorlogsslachtoffers dat voor de Nederlandse gemeenschap in Auckland, Nieuw-Zeeland, is opgericht. Bij
de plechtigheid waren ook Nederlandse Tweede Wereldoorlog-, Indië- en Koreaveteranen
aanwezig. Foto's: ministerie van Buitenlandse Zaken
Nieuwe tussenstand
Veteranen top 50!
Er kan nog steeds gestemd worden op de Veteranen top 50. De nieuwe lijst wordt
in juni 2014 bekendgemaakt met een speciaal muzikaal evenement. Onder de
inzenders worden fraaie prijzen verloot, zoals vrijkaartjes voor de musical Soldaat
van Oranje, deelname aan een vliegtocht met een Dakota
en een exemplaar van het boek Popmuziek van dag tot
dag. Jaren 70. De nieuwe tussenstand van de Veteranen
top 50 is als volgt:
Marie-Louise Tiesinga (vierde van rechts) met andere sprekers van het symposium.
Foto: Peter Laarakker
1. Brothers In Arms – Dire Straits
2. We’ve Gotta Get Out Of This Place – The Animals
3. Goodnight Saigon – Billy Joel
4. Main Theme – Band of Brothers
5. Als ik in mijn klamboe lig te dromen – Lou Bandy
6. Paint It Black – The Rolling Stones
7. Until the End of the World – U2
8. We’ll Meet Again – Vera Lynn
9. One – Metallica
10.One – U2
Hoitink wordt
nieuwe IGK
Generaal-majoor Bart Hoitink volgt
op 30 juni luitenant-generaal Ton
van Ede op als Inspecteur-Generaal
der Krijgsmacht (IGK), tevens
Inspecteur der Veteranen. Laatstgenoemde gaat met leeftijdsontslag
(zie ook pag. 52). Hoitink is nu nog
directeur van de Directie Aansturen Operationele Gereedstelling
bij de Defensiestaf. De IGK treedt
op als onafhankelijke adviseur van
de minister, als bemiddelaar van
(oud-)Defensiepersoneel en als
Inspecteur der Veteranen. (FL)
Stemmen kan op www.veteranentop50.nl
4
april 2014
april 2014
5
Check Up
Douwe Bob, Gers Pardoel en Kensington
Ambassadeur van de Vrijheid
Hulphond Nederland
viert 30-jarig bestaan
De Ambassadeurs van de Vrijheid
2014 zijn Douwe Bob, Gers Pardoel en
Kensington. Dat maakte het Nationaal
Comité 4 en 5 mei begin dit jaar bekend
op het popfestival Noorderslag in Groningen. Als Ambassadeurs van de Vrijheid zullen zij dankzij de inzet van helikopters van Defensie op 5 mei optreden
op de 14 Bevrijdingsfestivals. Zij leveren niet alleen een muzikale bijdrage,
maar roepen ook de naar verwachting
800.000 bezoekers op om stil te staan bij
vrijheid en onvrijheid in Nederland en
andere delen van de wereld waar vrijheid niet vanzelfsprekend is. (FL)
Hulphond Nederland viert dit jaar haar 30-jarig bestaan. De
stichting plaatste in 2012 als eerste in Nederland een PTSShulphond bij een veteraan met een posttraumatisch stress
syndroom (PTSS); vorig jaar volgden er nog zeven. In 2014
wil Hulphond Nederland nog eens tien PTSS-hulphonden
aan veteranen overdragen. Daarvoor is in totaal 210.000 euro
nodig, zo meldt de stichting. Voor het opleiden van PTSShulphonden ontvangt Hulphond Nederland geen subsidies.
De stichting roept mensen en organisaties op om het 30-jarig
bestaan samen te vieren door zoveel mogelijk fondsenwervende evenementen te organiseren. Met de opbrengsten kan
Hulphond Nederland nog meer mensen helpen die baat
hebben bij een hulphond. (JR)
Info: www.hulphond.nl
De leden van Kensington, Douwe Bob en Gers Pardoel zijn dit jaar ambassadeurs van de
vrijheid op 5 mei. Foto: Nationaal Comité 4 en 5 mei
Vigo is de eerste PTSS-hulphond die bij een veteraan werd
geplaatst. Foto: Birgit de Roij
Your Song Live
Bariton Joep van Geffen tijdens Your Song Live. Foto: Monique Mulder
Tijdens de Rotterdamse Museumnacht van 8 op 9 maart presenteerde het Mariniersmuseum Your Song Live. Het project Your Song powered by humanism vertelt
verhalen van militairen aan de hand van liedjes, gecomponeerd en gezongen door
singer-songwriters. Wat maken militairen mee en hoe gaan ze daarmee om? Your
Song draait om verhalen van militairen en muziek. Aan het project doen zes singersongwriters mee, onder wie Debrah Jade en Qeaux Qeaux Joans. Tijdens de intieme
live-uitvoering in het Mariniersmuseum traden singer-songwriter Aniek Maren en
de band My Favorite Scar op met speciaal voor Your Song gecomponeerde nummers. Bariton Joep van Geffen bracht onder begeleiding van de Marinierskapel het
nummer Virtues ten gehore, dat is gebaseerd op een herinnering van een kolonel der
mariniers aan zijn tijd in Irak. Het lied gaat over de vriendschap die zich ontwikkelde tussen hem en een lokaal politiek leider in hun beider streven om veiligheid
en voorspoed te brengen in een door oorlog geteisterd land. (JR)
Info: www.your-song.nl
6
april 2014
Oproep aan alle
KL-veteranen: 23 april
groen op straat?
Landmachtveteranen worden opgeroepen om op 23 april zoveel mogelijk
in uniform of veteranentenue in de
openbaarheid te verschijnen. De Landmachtdag 2014 die dan plaatsvindt,
heeft als motto: ‘De Koninklijke Landmacht komt naar u toe!’ Die dag moeten
de straten in Nederland groen kleuren
als de landmachteenheden zich over
het land verspreiden om contact met
de burger te maken. Door ook in uniform of veteranentenue in het openbaar
te verschijnen – bijvoorbeeld tijdens
woon-werkverkeer, in de supermarkt,
in de sportschool – kunnen veteranen
hun verbondenheid met de Koninklijke
Landmacht laten zien. (JR)
Bosniëveteraan gaat op voor
Europees Parlement
Bosniëveteraan Erik Hoogendoorn is
bij de verkiezingen voor het Europees
Parlement op 22 mei kandidaat voor de
VVD. Hoogendoorn was beroepsmilitair
bij de Koninklijke Luchtmacht en werd
in 2003 als helikoptervlieger met SFOR
15 uitgezonden naar Bosnië. Hij kwam
als kapitein belast met de indeling van
helikoptervluchten terecht in Banja
Luka, waar hij voornamelijk met Britten,
Nieuw-Zeelanders en Australiërs samenwerkte. Na zijn diensttijd werd hij vlieginstructeur en verzorgde hij lesvluchten;
later werd hij piloot van een Fokker50
bij de VLM, nu Cityjet.
Zijn aloude interesse in de politiek werd
versterkt toen hij zich als lid van de
CAO-commissie van de FNV met succes inzette voor een CAO voor hem en
zijn collega’s bij de VLM. “Ik vond dat
een erg leuke periode, omdat ik net als
in Banja Luka weer met verschillende
nationaliteiten te maken had en nu weer
dingen voor elkaar kreeg. Ik moet trouwens altijd erg lachen om mensen die
het vreemd vinden dat ik zowel FNVkaderlid was als VVD’er.”
Hoogendoorn had na deze ervaring de
smaak te pakken en meldde zich aan
bij de VVD. “Toen ging het snel. Eerst
kwam ik op de lijst van de gemeenteraad
van Maassluis, maar ik had me ook aangemeld voor het Europees Parlement.
Tot mijn blijde verrassing sta ik nu
inderdaad op de lijst voor de VVD voor
het Europees Parlement.” Hoogendoorn
doet een oproep aan alle veteranen: “Wij
als ‘ervaren rotten’ kunnen de weg plaveien voor de toekomstige veteranen in
Europa. Alleen al daarom is het belangrijk om op 22 mei te gaan stemmen.”
(FL)
Bosniëveteraan Erik Hoogendoorn.
april 2014
7
Van Amerikaanse Liberators tot Veteranendag Motorrit 2014
Even je hoofd leegrijden
Door: René Moelker
en Michelle Schut
‘Henk’, vraagt Arend aan De Schipper, ‘leg nu nog eens precies uit wat qua geluid het verschil is
tussen een boot en een schip.’ ‘Nou, da’s heel simpel’, zegt De Schipper, ‘een boot doet zzzzzzzz en
een schip gaat van brrrrrrr… Da’s net zo’n groot verschil als met jouw fluistermotor, een Gold Wing,
en mijn Harley-Davidson, die doet potato, potato, potato.’ Een – deels persoonlijk – verhaal over de
universele combinatie motoren en veteranen.
O
nderweg met 50 motoren naar Lourdes wordt
een hoop gein gemaakt.
Maar de bedevaart is ook
serieus, vooral als we langs de ruïnes
van het door oorlogsgeweld getroffen
Oradour komen en tijdens de bezinningsmomenten in Lourdes zelf.
Iedereen schiet vol als we de slag-/
slachtvelden en andere plaatsen uit
de militaire geschiedenis bezoeken.
Als we later tijdens een bijeenkomst
terugblikken op de vele mooie veteranenmotorritten waaraan we hebben
deelgenomen in het kader van ons
onderzoek voor het boekje Brothers
in Arms, Brothers on Bikes, waaronder de Amerikaanse Rolling Thunder
en de Run For The Wall, dromen we
over de toekomst. Het plan ontstaat
om in Nederland ook zo’n rit te
organiseren, waarbij we met zoveel
mogelijk motorrijdende veteranen op
26 juni 2010 naar het Malieveld gaan
om de Nederlandse Veteranendag op
te luisteren. Frank Marcus, directeur
van het Veteraneninstituut, is al net
zo enthousiast als de rest. De Schipper mag het met een groep enthousiaste vrijwilligers regelen en wordt
daarbij ondersteund door het Comité
Nederlandse Veteranendag en het
Veteraneninstituut. Uiteindelijk
mogen er 250 motoren mee. Een jaar
later wordt de Stichting Nederlandse
Veteranen Motorrijders opgericht.
Easy Rider
Het idee komt niet uit de lucht vallen. Militaire motoren zijn vaak
ingezet voor ordonnansdiensten,
8
april 2014
Vietnamveteranen die zich op twee
wielen voortbewogen. In 1988 reden
twee van deze veteranen als eerste
naar de Wall in Washington DC, het
monument met 58.296 namen van
gesneuvelden. In hun kielzog reden
1000 motorrijders met hun ronkende
machines. Rolling Thunder was
geboren. De naam was ontleend aan
de bombardementen op Vietnam.
Zodra de motoren bulderend over de
Arlington Memorial Bridge reden,
kon iedereen horen dat de veteranen hun ererondje rond de Mall in
Washington gingen maken, langs het
Witte Huis, de Senaat en het Lincoln
Monument. Tegenwoordig trekt Rolling Thunder 200.000 motoren en
ongeveer 700.000 toeschouwers. De
motorrijders komen uit alle windrichtingen en rijden soms 5000 mijl
om aan deze herdenking mee te
doen. Het doel is erkenning voor al
die veteranen die gesneuveld zijn
en ook aandacht voor de circa 2000
veteranen die nooit uit Vietnam zijn
teruggekeerd. Sommigen geloven nog
steeds dat zij daar in gevangenschap
leven, maar die kans is uiteraard heel
klein.
Oud en jong
Ook in Nederland rijden veel veteranen op een motor en soms is er een
heel directe relatie tussen het militaire verleden en het motorrijden.
Joop van de Vijver is met 87 jaar de
oudste deelnemer aan de Veteranendag Motorrit 2010. “Ik ben de enige
nog van de Tweede Wereldoorlog.
De anderen zijn allemaal van latere
oorlogen. Ik ben zelf nog van de jap-
pentijd uit ’42.” Van de Vijver was
motorordonnans tijdens de Japanse
bezetting in Indonesië en vertelt hoe
de motorfiets hem op een merkwaardige manier het leven heeft gered.
Door een ongeluk, hij reed in een
sloot, belandde hij in het ziekenhuis
en terwijl hij behandeld werd, lokten
de Japanners de rest van het peloton
in een hinderlaag. “Ze zijn allemaal
afgeslacht! De jappen hebben het
hele peloton gedood. Vanwege mijn
ongeluk leef ik nu nog steeds. De
anderen zijn allemaal doodgeschoten
en gebajonetteerd.” Ondanks zijn
hoge leeftijd wilde Van de Vijver de
rit naar het Malieveld meemaken. En
dat op een zware Harley-Davidson!
“Je krijgt er zowat een liesbreuk van,
zo breed is-ie, maar ik beheers het
nog steeds.”
maar ook als escortvoertuigen om
de weg vrij te maken. Nederland
had zijn eigen motoren, maar echt
iconisch zijn natuurlijk de Amerikaanse WLA’s, oftewel de Liberators.
Net als de Liberty ships zijn ze op
grote schaal geproduceerd, dus na
de Tweede Wereldoorlog kon je, als
je geluk had, goedkoop zo’n ding op
de kop tikken. Amerikaanse veteranen, vaak verarmd en werkloos uit
de oorlog teruggekomen, konden
zich niets anders veroorloven. Ze
verbouwden de motorfiets volledig:
ze zaagden de spatborden af, verlengden de voorvork en zetten er een
fantasiestuur op, zodat de bopper of
chopper gepimpt en stoer over het
asfalt kon scheuren. De full-dressers,
de aangeklede fabrieksfietsen, waren
voorbestemd voor het marktsegment
van de gearriveerde koper. Voor de
film Easy Rider zijn drie van deze
Liberators gebruikt voor de beroemde
Captain America bike, die met de
Stars and Stripes-tank. De veteranen
vonden het machtig mooi om met
maten uit de oorlog op pad te gaan
en in een groep naar een race of een
rally te rijden.
In het naoorlogse Nederland waren
motorfietsen om economische
redenen ook populair, maar vanwege het klimaat en de rock-’n-roll
nam de motorcultuur vooral in de
Verenigde Staten een grote vlucht,
terwijl Europa iets achterbleef. In
de jaren zeventig waren het vaak
De Veteranendag Motorrit in 2011.
Foto: William Moore
april 2014
9
n
90
va
3,
rs t
z e in e
le po .v.
or ck t.w
e
Vo Ch on
b
gs
in
rt
ko
een kranslegging te verzorgen. Het
overnachten met 250 man in een
sportzaal die tot slaapkamer omgetoverd is, versterkt alleen maar het
gevoel van saamhorigheid. Ultee
merkt op dat de veteranen zelfs
gesynchroniseerd snurken. En dan
de volgende dag met die 250 motoren over een door de politie afgesloten snelweg naar het Malieveld, waar
mensen de rijders met bewondering
binnenhalen.“Wat er toen met mij
gebeurde, was fantastisch. Om dit
mee te mogen maken met twee dagen
je rijbewijs in je bezit en 450 kilometer onder de kont, een onbeschrijfelijk moment.”
Therapeutisch
Onderweg naar de Nederlandse Veteranendag vanaf de verzamel-/parkeerplaats in
Zoetermeer over de door de politie afgesloten snelweg. Foto: archief
Jonge veteranen, militairen van missies na Korea, hebben ook een klik
met het motorrijden. Dat komt omdat
ze elkaar daardoor in vrijheid en blijheid een hart onder de riem kunnen
steken. André Ultee, in 1981 uitgezonden naar Libanon, heeft nog maar
twee dagen zijn motorrijbewijs en
op een geleende motorfiets sluit hij
zich aan bij de Veteranendag Motorrit van vorig jaar. Vanuit het oosten
rijdt zijn groep langs het Landelijk
Opleidings- en Kenniscentrum van
de Koninklijke Marechaussee (LokKmar), waar schoolkinderen al klaar
staan om samen met de veteranen
Stichting Nederlandse Veteranen Motorrijders
Veteranen ondernemen veel activiteiten die tot doel hebben elkaar
te ondersteunen. Deze activiteit spreekt ook een grote groep jonge
veteranen aan. Er zijn groepjes die elkaar elk weekeinde treffen.
Anderen zoeken elkaar via het internet op om gezellig een rit te
rijden. Er zijn er ook die terugkeerreizen naar bijvoorbeeld Joegoslavië organiseren. De Stichting Nederlandse Veteranen Motorrijders
organiseert jaarlijks minimaal één rit waarbij het doel is het verkrijgen van meer waardering voor en bekendheid over de Nederlandse
veteranen. De ritten van de stichting zijn er voor alle motor- en trikerijdende veteranen, zoals de Veteranendag Motorrit naar het Malieveld, de Snertrit, die wordt afgesloten met een kop erwtensoep bij de
beschermheer Inspecteur-generaal der Krijgsmacht, of de Vredesrit op
de Internationale Dag van de Vrede.
Dit jaar start het seizoen met een openingsrit op 12 april in het
westen van het land (startpunt is het Museumschip Mercuur in Scheveningen), en wordt voor de vierde keer de Veteranendag Motorrit georganiseerd op de Nederlandse Veteranendag. Op vrijdag 27
juni starten de veteranen vanaf zes plaatsen in
Nederland en rijden naar de Korporaal van
Oudheusdenkazerne in Hilversum, waar overnacht wordt. Op zaterdag 28 juni vertrekken
de motoren naar het Malieveld in Den Haag.
Voor verdere informatie over de routes en
het inschrijven voor de ritten van de Stichting Nederlandse Veteranen Motorrijders kan
men terecht op de vernieuwde website
www.veteranenmotorrijders.nl.
10
april 2014
Sommigen rijden voor hen die dat
zelf niet meer kunnen. Een van de
bikers heeft een foto van zijn gesneuvelde collega, ook motorrijder, op
zijn scherm geplakt. Hij rijdt deze rit
ook voor hem. Helemaal bijzonder is
dat hij een van de 25 motorrijdende
veteranen is die deelnemen aan het
defilé. De veteranen vinden het
prachtig om met elkaar ervaringen te
delen. Anderen begrijpen niet altijd
wat ze meegemaakt hebben of ze
hebben er niet hetzelfde gevoel bij.
Als iemand emotioneel volschiet,
wat op zo’n rit met herdenkingsmomenten en monumenten makkelijk kan gebeuren, dan klopt een
ander hem stilzwijgend, maar
bemoedigend op zijn schouder. Een
traan wegpinken, een goed gesprek,
gezelligheid en een vriendelijk
publiek dat de veteranen overal welkom heet. Sommigen ervaren het als
therapeutisch: even je hoofd leegrijden en nergens aan hoeven denken.
Je bent individu en tegelijkertijd in
een groep. Het is ook spannend,
want het rijden vergt alle concentratie. Je mag geen fouten maken. Er
zijn immers geen airbags en een
mens is kwetsbaar als je een schuiver over het asfalt maakt. Dat zijn de
elementen die het motorrijden zo
aantrekkelijk maken.
René Moelker is als hoofddocent verbonden aan de Nederlandse Defensie
Academie (NLDA). Hij is een van de
weinige burgers die met de veteranen
meerijdt. Samen met Michelle Schut,
onderzoeker Radboud Universiteit/
NLDA, schreef hij het boekje
‘Brothers in Arms, Brothers on Bikes:
Veteranencultuur op wielen’.
15,-
Actiecode 902-08805. Normale prijs e 18,90, voor lezers van Checkpoint e
Voer de actiecode in op www.damon.nl of lever deze bon in bij uw boekhandel.
Deze actie geldt van 11 april tot 15 mei 2014
Isbn 978 94 6036 015 2, 144 pp.
Geheel full colour, geïllustreerd
Tevens de uitgever van...
Uitgeverij DAMON • Postbus 2014 • 6020 AA Budel • 0495-499319 • [email protected] • www.damon.nl
Checkpoint, aanbieding.indd 1
24-02-14 15:43
Meidagenveteraan als motorrijder in het diepe gegooid
‘Dit is de rem, dat is
het gas en rijen maar’
Door: Gielt Algra
Nog steeds kan de 94-jarige meidagenveteraan Harrie van den Broek
smakelijk vertellen over zijn opleiding tot motorrijder bij het Regiment
Wielrijders in de winter van 1939/’40. Fietsen kon hij wel en dat lag ook in
de lijn der verwachting toen hij bij de mobilisatie opgeroepen werd bij het
Regiment Wielrijders. Maar door opsplitsingen en moderniseringen bij dit
regiment werd Van den Broek ingedeeld bij de motorrijders. Bij de opleiding
werd hij direct in het diepe gegooid, want de eerste instructie die hij kreeg
was: ‘Dit is de rem, dat is het gas en rijen maar.’ “Maar”, vertelt Van den
Broek lachend, “ik had nog nooit op een motor gezeten.”
I
n de strenge winter van
1939/’40 moest Van den Broek
opkomen bij de ambachtsschool in Gouda. Dat was al
een belevenis op zich voor deze
jonge boerenzoon van een gemengd
boerenbedrijf in Den Dungen. “Ik
had nog nooit gereisd, ik zat voor het
eerst in de trein”, vertelt hij over dit
belangrijke moment in zijn leven. Hij
wilde altijd al beroepsmilitair worden, dus de oproep stond hem zeker
niet tegen. En ook een opleiding
tot motorrijder vond hij volmondig
“leuk”. Vol enthousiasme vertelt
hij erover: “Daar waren allemaal
weilanden met slootjes. We moesten daar met de motor met zijspan
langsrijden, met zo’n zware kist met
een mitrailleur erop. Je moest dan zó
gaan hangen dat je niet omviel. En
dat ging hartstikke goed, als je die
motor maar aan de gang hield, hè.”
Onmiddellijk alarm
Meidagen- en Indiëveteraan Harrie van
den Broek met een foto waarop hij als
motorrijder staat. Foto: Birgit de Roij
12
april 2014
Dit alles speelde zich af in een tijd
dat steeds donkerder wolken zich
boven Europa samenpakten. Ook
voor Nederland nam de oorlogsdreiging steeds meer toe, al drong dat
tot Van den Broek en vele andere
Nederlandse militairen nog niet zo
door. Ze gingen er eigenlijk van uit
dat Nederland, net als in de Eerste
Wereldoorlog, wel weer neutraal zou
blijven.
Het ontging ze echter niet dat het een
‘gewapende neutraliteit’ zou zijn. De
twee Regimenten Wielrijders, ingedeeld bij de Lichte Divisie, werden
opgesteld achter de Peel-Raamstel-
ling. De eenheid van Van den Broek
werd gelegerd in Liempde, nabij
Boxtel. “We sliepen in een boerderij
in het hooi”, vertelt hij. “De motoren
stonden klaar om weg te rijden bij
eventueel alarm. Er stond een zijspanbak klaar met de zware mitrailleur en één gevuld met ammunitie,
de andere motoren waren los.”
Het verblijf in Liempde was in de
woorden van Harrie van den Broek
“ronduit goed.” Maar het zou, net
als de rest van Nederland, op de
vroege ochtend van de tiende mei
1940 ruw verstoord worden. “Toen
was het onmiddellijk alarm”, vertelt
hij. “Zodra je die vliegtuigen zag
aankomen, dan was het van duiken
in die sloot en weer verder. Er werd
niets uitgelegd, de commandant reed
voorop en wij hadden geen idee
waar we heen gingen.”
Onder vuur
De Lichte Divisie werd, zoals voorzien in het operatieplan, teruggenomen binnen de vesting Holland.
Deze troepenbeweging werd echter
nog urgenter toen op de as MoerdijkRotterdam Duitse luchtlandingstroepen waren geland, die de bruggen
hadden veroverd waarmee aanstormende Duitse pantsertroepen door
konden stoten tot in het hart van de
Nederlandse verdediging. De Lichte
Divisie kreeg de opdracht deze
Duitse eenheden op het eiland van
Dordrecht en IJsselmonde uit te schakelen. Van den Broek en zijn eenheid
spoedden zich direct naar Alblasserdam om daar een brug over de rivier
de Noord te bezetten.
In Alblasserdam stonden ze direct
in contact met de vijand. Van den
Broek: “Bij Rotterdam brandde het
al. In Alblasserdam had je van die
muurtjes voor het water, daar moesten we afstappen, want we kwamen
Hierna kwam Van den
Broek bij de Margrietcompagnie van de
Stoottroepen terecht,
waarmee hij uiteindelijk nog Duitsland
zou binnentrekken. Ze
postten toen vooral bij
de Maas om infiltrerende Duitsers tegen
te houden. Lachend
vertelt hij hoe ze vaak
in het duister de wilgen
in de uiterwaarden
aanzagen voor Duitsers
die de Maas overstaken, waarop ze dan
per ongeluk het vuur
openden. “Maar”, voegt
hij er op serieuze toon
aan toe, “ze zijn er ook
echt overheen geweest,
want een paar van ons
zijn doodgeschoten.”
Als beroeps naar
Indië
Ook daarna was het
nog niet ten einde voor
Van den Broek. Hij had
Eenzelfde motor als waar Harrie van den Broek op reed met op de zijspanbak een zware mitrailleur.
altijd al beroepsmilitair
Foto: collectie Stichting Kennispunt Mei 1940/wijlen J.A. vd Vorm
willen worden, dus
meldde hij zich aan
voor Indië. Misschien
onder vuur te liggen. Daar hebben we
men bij de plek waar ze hun motoren
komt het door de oorlogservaring die
de mitrailleur eraf gehaald en zijn zo
hadden gestald. “Als die muurtjes er
hij toen al had, maar hij spreekt
naar de scheepswerf in Alblasserdam
niet waren geweest, dan waren we
opvallend luchtig over zijn periode
gekropen. De commandant is daar
allemaal dood geweest. Want van de
in Indië. “We hebben niet met opzet
gesneuveld, hij zat vooraan, en nog
motoren hebben we later niets meer
zomaar mensen neergeschoten”,
een paar meer.”
teruggezien, die waren helemaal
vertelt hij. “We liepen patrouilles
Bij de scheepswerf richtten ze een
kapotgeschoten.”
rond Semarang en schoten daar wel
stelling in waarmee ze precies over
Market Garden
eens op mensen die op ons schoten.”
de Noord konden kijken. Gedurende
De oorlog leek voorbij voor Van
In 1948 keerde hij terug naar Nederde meidagen zouden zij in die stelden Broek en na afgemarcheerd te
land en trouwde spoedig daarna.
ling blijven, tegenover de Duitsers
zijn naar de Harskamp kon hij naar
Desondanks ging hij een tweede keer
aan de andere kant van de Noord.
huis om op het boerenbedrijf van
naar Indië, toen in dienst van het
Om hen heen werd verwoed gevochzijn ouders te werken, want hij viel
KNIL en in gezelschap van zijn
ten bij pogingen van de Wielrijders
onder een categorie die eerder uit
vrouw. In die periode zou hij als
om de Noord over te steken en de
krijgsgevangenschap werd vrijgelaenige Nederlander met een peloton
Duitsers op het eiland van Dordrecht
ten. Maar toen de geallieerden hun
Ambonezen in de bushbush opereuit te schakelen.
grootschalige luchtlandingsoperatie
ren. Nadat hij in 1950 noodgedwon“Overdag moest je er niet uitkomen”,
Market Garden lanceerden, begon de
gen terugkeerde naar Nederland trad
vertelt Van den Broek en hoewel ze
oorlog voor Van den Broek opnieuw.
hij in dienst bij de Nederlandse
de Duitsers niet goed konden zien,
Tien geallieerde militairen die te
krijgsmacht, waar hij tot zijn pensiowisten ze dat die er waren omdat ze
vroeg waren neergekomen, werden
nering zou dienen. Hij was een van
vuur kregen van die kant. Aangezien
door Van den Broek en zijn verzetsde meest ervaren militairen die de
ze daar ook verstoken waren van
collega’s naar een veilige plek in een
naoorlogse Nederlandse krijgsmacht
elke vorm van verzorging gingen ze
lege gierkelder gebracht. Eén militair
instructies heeft gegeven en hij heeft
er ’s nachts op uit om in de kelders
moest hij apart ophalen, vertelt Van
eveneens zijn kennis overgebracht.
van Barendrecht voedsel te halen.
den Broek. “Die zat bij Van Arle op
Als infanterist in hart en nieren deed
Dat het maar goed was dat ze zich
zolder. Ik sprak geen Engels, maar ik
hij dat op de voor hem zo kenmerniet buiten hun stelling hadden verzei: ‘Ik breng je naar je maten.’ Nou,
kende, directe manier: “Wie het eertoond, bleek ook toen er ten slotte
dat begreep hij wel.”
ste schiet, blijft leven.”
gecapituleerd was en ze terugkwa-
april 2014
13
Veteranen, motorrijders en de wet
Motorrijdende veteranen staan met
enige regelmaat in een kwaad daglicht.
Vorig jaar nog werd een motorevenement voor veteranen in Cuijk afgelast,
omdat de gemeente volgens organisator Veterans MC bang was voor
(ernstige) verstoring van de openbare
orde. Kolonel b.d. drs. Ben Zonnenberg,
oud-hoofdredacteur van Carré, schreef
er vorig jaar een opiniestuk over in het
tijdschrift van de Nederlandse Offcieren
Vereniging. In Checkpoint een verkorte
weergave van zijn artikel.
meegemaakt die alleen zij begrijpen
en waarvan de samenleving nauwelijks weet, laat staan begrip voor heeft.
Brief
Door: kol. b.d. drs. Ben Zonnenberg
Foto: William Moore
I
n mei 2013 wilde Veterans MC
een driedaagse bijeenkomst
organiseren voor motorclubs
waarvan de leden militairen,
ex-militairen en veteranen zijn. Deze
bijeenkomst wordt de Brothers in
Arms Run genoemd en wordt ieder
jaar ergens in Europa gehouden.
Voor deze bijeenkomst vroeg het
bestuur een vergunning aan bij de
gemeente Cuijk, waar het clubhuis
van de oudste afdeling van Veterans
MC, de zogenoemde Chapter First,
is gevestigd. De gemeente weigerde
de vergunning en Veterans MC ging
hier vervolgens tegen in beroep. De
voorzieningenrechter stelde de club
volledig in het gelijk.
De leden van de motorclub voelden
zich geschoffeerd door het feit dat ze
op basis van een beleidsnota op één
hoop gegooid werden met de zogeheten outlawbikers, die bij justitie in
een kwade reuk staan. In een persbericht stelde de club het landelijk
beleid aan de kaak: ‘(…) Deze weigering was gestoeld op twee poten:
Ten eerste de landelijke beleidsnota
Geïntegreerde aanpak outlawbikers
van minister Opstelten waarin wordt
aangegeven dat alle gemeentes elke
14
april 2014
Nederlandse Veteranendag 2011, prins
Willem-Alexander in gesprek met een
lid van Veterans MC.
medewerking moeten weigeren aan
MotorClubs. Onzes inziens werd
volledig voorbijgegaan aan het feit
dat deze nota is opgesteld om zware
criminaliteit te bestrijden. Wij zijn
van mening dat wij absoluut niet
tot deze doelgroep behoren. Op de
tweede plaats gaf men aan dat men
bang was voor (ernstige) verstoring
van de openbare orde; dit ondanks
het feit dat de politie had aangegeven
geen incidenten te kennen waarbij
Veterans MC betrokken was.’
Outlaw
Een klein aantal motorclubs in
Nederland wordt gerekend tot de
categorie outlawbikers, ook wel
1%-MC’s genoemd. Deze benaming
is afkomstig van een uitspraak van
een bestuurslid van de American
Motorcyclist Association in 1947
dat 1 procent van de motorrijders
tot outlaws gerekend kon worden.
Zij willen niet bij de normale
samenleving horen en hebben lak
aan wetten en regels. De beruchtste
motorclub (MC) is Hells Angels,
die volgens politie en justitie in
verband gebracht kan worden met
criminaliteit. Een tweede veel
genoemde MC is Satudarah. Maar
er zijn ook andere MC’s die tot de
categorie outlaw gerekend worden en
daar is de Veterans MC er een van.
Het begrip outlaw is nogal breed en
heeft betrekking op de wijze waarop
de motorclubs zich gedragen in de
openbare ruimte: gekleed in leren
jacks vol met patches en clubemblemen, met tatoeages en stoere outfits.
Hun toertochten met grote groepen
tegelijk komen nogal eens intimiderend over.
Medio 2012 deed toenmalig Kamerlid Hennis-Plasschaert (VVD) het
voorstel om motorbendes uit de steden te weren en een Algemene Plaat-
selijke Verordening uit te vaardigen
met een verbod op het in groepsverband dragen van clubjacks. Zij achtte
deze kleding, met haar uitstraling
van onaantastbaarheid, een verstoring van de openbare orde. De voorzitter van het Genootschap van Burgemeesters zag er niets in. Hij vond
het raar als de staat zich bemoeit met
de kleding die mensen mogen aantrekken. Maar de toon was wel gezet:
MC’s vertonen intimiderend gedrag,
trekken zich nergens iets van aan en
zijn dus verdacht.
Begrippen als outlaw en 1%-club
verwijzen naar het buiten de wet
staan en zich afkeren van de maatschappelijke orde, met mogelijk
crimineel gedrag als gevolg. Dit
geldt wellicht voor een beperkt aantal MC’s, maar zeker niet voor de
overige, die zich kenbaar maken als
1%-club. Voor Veterans MC staat die
1 procent voor onderlinge solidariteit
van de leden van een club die bestaat
uit veteranen en die dingen hebben
In januari 2012 presenteerde de
minister van Veiligheid en Justitie
in een brief de geïntegreerde aanpak
outlawbikers aan de Tweede Kamer.
De brief begint als volgt: ‘De problematiek van outlawbikers vraagt
om een breed gezamenlijk offensief
vanuit landelijk en lokaal niveau. Zij
die zich schuldig maken aan normoverschrijdend gedrag en criminaliteit moeten – linksom of rechtsom
– de rekening gepresenteerd krijgen.
Het aan de laars lappen van de
regels en dat men zich onaantastbaar
waant, moet stoppen. Ook moet het
afgelopen zijn met afpersings- en
intimidatiepraktijken, bedreigingen
en geweld vanuit deze hoek. Vrijplaatsen, waarbinnen men zich niets
aantrekt van landelijke regels en
normen, moeten niet worden getolereerd. Alleen door met alle betrokken
partijen de krachten te bundelen, is
het mogelijk om hier vanuit de overheid een effectief antwoord tegenover te stellen.’
In de brief wordt alles uit de kast
gehaald om het deze clubs en hun
leden zo moeilijk mogelijk te maken
en ze in het gareel te krijgen. In een
vervolgbrief aan de Kamer wordt
nog wel even benadrukt ‘dat het hier
enkel gaat om die motorclubs waarvan de leden zich (verhoudingsgewijs veelvuldig) schuldig maken aan
normoverschrijdend en crimineel
gedrag.’ Deze uitspraak kan op allerlei manieren worden opgevat en zet
daarom de deur open voor willekeur.
Hoeveel is verhoudingsgewijs veelvuldig? Wat is normoverschrijdend
en over welke normen gaat het?
De brief is uitdrukkelijk gericht op
criminaliteit van ‘sommige’ motorclubs, maar slechts twee clubs
worden met name genoemd: Hells
Angels en Satudarah. De andere
clubs die te boek staan als outlawbikers komen in een schaduwgebied te verkeren; ze worden outlaw
genoemd, kunnen niet in verband
worden gebracht met criminaliteit,
maar zijn door hun imago bij voorbaat verdacht. In ministeriële nota’s
wordt gemeenten gevraagd om evenementen ‘die gerelateerd kunnen
worden aan outlawbikers’ te verhinderen, door ze te verbieden op grond
van vrees voor verstoring van de
openbare orde.
Strenge aanpak
Het Amsterdamse beleid sluit aan
bij een landelijk ontwikkeling, waarbij outlawbikers strenger worden
aangepakt. Zo acht burgemeester
Van der Laan een publieke functie
en lidmaatschap van een zogeheten
outlawbikerclub onverenigbaar.
Ambtenaren die lid zijn van een
1%-MC krijgen eerst de mogelijkheid
zelf hun lidmaatschap op te zeggen
of ontslag te nemen. Geeft een ambtenaar hier geen gehoor aan, dan zal
de gemeente onderzoeken wat de
juridische mogelijkheden zijn om
het dienstverband alsnog te beëindigen. De overheid hoeft dus zelf
niets te bewijzen; lidmaatschap van
een outlawbikerclub is in principe
voldoende om iemand te ontslaan.
Dit heeft, behalve dat het juridisch
gezien niet klopt, meer weg van intimidatie dan van zorgvuldig beleid.
Ook Defensie ontkomt niet aan dit
beleid, met als gevolg dat militairen
die lid zijn van een MC onder druk
worden gezet om hun lidmaatschap
op te geven, op straffe van allerlei
mogelijke sancties. En dat alles
zonder afdoende bewijs van strafbare handelingen en zonder enige
uitspraak over de betreffende MC als
een wettelijk verboden organisatie.
Het zijn vooral veteranen die lid zijn
van een MC. Uit onderzoek is gebleken dat het lid zijn van een motorclub en het gezamenlijk rijden en bij
elkaar zijn voor hen van grote betekenis is. Ze zoeken elkaar op omdat ze
elkaar begrijpen, aan één woord
genoeg hebben en veel ervaringen
delen. Dat maakt dat veel veteranen
weinig vertrouwen hebben in Defensie en zich als veteraan in de steek
gelaten voelen, al het veteranenbeleid ten spijt.
april 2014
15
‘Wij dragen allemaal
met trots onze colors’
Door: Anne Salomons
Foto: William Moore
“W
ij zijn een autonome motorclub,
bestaande uit veteranen. Een
gedeelte van onze leden is nog actief
dienend militair, de overige hebben
allemaal een vaste baan of zijn ondernemer. Als je dan
leest wat het OM uit Wikipedia heeft gehaald over de
1%-MC en ons daarmee vergelijkt, dan begrijp je dat wij
ons hiermee niet associëren. Wij associëren ons meer met
de uitleg in het wetenschappelijk onderzoek Brothers in
Arms, Brothers on Bikes. Inmiddels is ‘1%’ uitgegroeid
Leden van Veterans MC, herkenbaar aan de colors op hun rug,
op landgoed Vrijland, Veteranendag Motorrit 2011.
16
april 2014
tot veel meer dan een afscheiding van een aantal rebelse
motorrijders. ‘1%’ staat voor een levensstijl, waarin de
motor en vrijheid centraal staan en het is een code onder
elkaar”, aldus Veterans MC, “1%’ is geen club, geen
embleem; het is wat je bent!” Hij vervolgt: “Overeenkomsten met andere motorclubs ziet Veterans MC wel: “Wij
rijden allemaal motor, we dragen allemaal met trots onze
colors en wij houden van een gezellig feest.”
Waarom hebben jullie rugemblemen en beeltenissen met
doodshoofden en wapens? Voor de leek lijken die op de
emblemen van de Hells Angels.
Veterans MC: “De afbeelding ‘lachende skull met zwarte
baret en twee militaire zwaarden’ gebruiken we omdat
een groot gedeelte van onze mensen de dood al eens in
de ogen heeft gekeken. Een lachende skull kom je bij
de meeste motorclubs niet tegen. De militaire baret en
zwaarden zijn typische militaire kenmerken.”
Hoe zit dat met geheimhouding en zwijgplicht, zoals die
voor de Hells Angels geldt? Is dat ook zo bij de Veterans MC?
Veterans MC: “Wij bemoeien ons niet met de regels van
andere MC’s. Wel zijn wij zeer terughoudend met uitlatingen richting justitie en de media, omdat deze uitlatingen vaak verkeerd worden uitgelegd.”
In hoeverre worden jullie door justitie gevolgd, wat merken
jullie hiervan?
Veterans MC: “Vlakbij ons clubhuis is wel eens een
bouwkeet met camera’s geplaatst om tijdens een feest
alles in de gaten te houden. Zonder enige reden worden
we aangehouden met de motor. In 2013 wilde de burgemeester van de gemeente Cuijk een vergunning weigeren
voor de Brothers in Arms Run (zie pag. 14 en 15). En
vorig jaar, op de dag voor de Nederlandse Veteranendag,
stond een groot aantal marechaussees en politieagenten
ons op te wachten bij de ingang van de KLu-basis in
Soesterberg. Zij moesten iedere veteraan op een motor
controleren en alle gegevens noteren, inclusief tatoeages.
Op veteranendag zelf, op het verzamelpunt van de 250
motorrijdende veteranen, werden we opgewacht met busjes ME, personenauto’s waaruit zogenaamd onopvallend
foto’s werden genomen en een 360º camerawagen.”
Kunnen jullie je voorstellen dat veteranen die motorrijden
liever niet met Veterans MC geassocieerd willen worden?
Veterans MC: “Nee, wij zijn motorrijdende veteranen die
ervan houden om in clubverband te rijden, weekendjes
weg te gaan en op zijn tijd een feestje te vieren. Wie wil
dit nu niet?”
Méér dan een motorclub!
I
edereen is verdacht tot het tegendeel is bewezen, zo is het in bewakingsstaat Nederland, die het niet
zo heeft op privacy en fatsoen.
Vraag dat maar aan de motorrijders die naar de laatste editie van de
veteranendag kwamen en onderweg
door politie en marechaussee geregistreerd en gekiekt werden. Ergens moet
íemand gedacht hebben: het is een
feestje en van een feestje moeten foto’s
worden gemaakt.
Dit gaat over veel méér dan de bedenkers van bovenstaande fotorazzia ooit
zullen begrijpen. Het gaat over vriendschappen, gesmeed in het vuur van
een oorlog en gehard in levenslang full
membership. En over eer, trouw en
respect.
Onwetendheid, vooroordelen en angst
voor het onbekende zijn de grootste
tegenstanders van iedere subcultuur.
Over het algemeen houden mensen niet
van dingen die ze niet begrijpen en dat
onbegrip is natuurlijk de schuld van de
ander. Want die is anders!
Meestal komt het er dan op neer dat je
je moet verantwoorden óf dat je belachelijk wordt gemaakt. Want de ooit zo
geroemde Nederlandse tolerantie blijkt
Het gaat over
vriendschappen,
gesmeed in het
vuur van een
oorlog en gehard
in levenslang full
membership
Foto: Karin Stroo
Motorclub Veterans MC wordt net als de motorclubs
Hells Angels en Satudarah aangemerkt als een zogeheten
1%-motorclub (MC). De club wordt door justitie dan ook
vaak vergeleken met de Hells Angels en Satudarah. Maar
in hoeverre gaat die vergelijking op? Checkpoint vroeg
het een woord-voerder van Veterans MC, die namens een
groot aantal members spreekt en om die reden niet
persoonlijk bij naam wil worden genoemd.
Column
Checkpoint
Barry
Veterans MC over eigen imago
slechts onverschilligheid en wat voor
ruimdenkendheid moest doorgaan is
niet meer dan een soort oranjegekleurd
feel good-fascisme. We hebben een knuffelhomo en een excuusneger en zolang
verder maar soort bij soort blijft, zijn
we het gezelligste volkje op aarde. Als
je maar ‘gewoon normaal’ doet. Net als
iedereen, weet je wel. Ik snap met de
beste wil van de wereld niet wat daar
eerbaar en bewonderenswaardig aan is,
aan dat laffe streven naar middelmaat en
oppervlakkige gelijkheid.
Overdrijf ik nu? Misschien, maar dat het
tv-programma Big Brother een Nederlands verzinsel is, verbaast me niks.
Op de laatste reünie die ik bijwoonde,
waren ook behoorlijk wat leden van
de motorclub (MC). ‘Behoorlijk wat’ is
misschien overdreven, maar zo kwam
het toch op mij over. Het was in ieder
geval een indrukwekkend gezicht om
die mannen bij elkaar te zien zitten, met
hun leren vesten met colors erop.
Ik ga graag naar reünies. Sinds ik uit
dienst ben, is een deel van mij altijd
alleen; niet eenzaam, maar alleen. En
als er íets is wat ik mis uit de periode
van mijn uitzending, dan is het wel dat
gevoel van onvoorwaardelijke kameraadschap.
Vanuit die gedachte begrijp ik heel
goed dat mensen de behoefte voelen
om zich in een groep te organiseren en
om tijdens een uitzending opgedane
vriendschappen en ervaringen, met alle
daarbij behorende waarden en normen
en denkbeelden, in stand te houden.
Veel jongens die ik spreek, lijken iets te
missen in hun leven. Iets van toen, iets
van dáár.
Voor velen was het de tijd van hun
leven. Aan de ene kant klinkt dat
vreemd, omdat we er niet allemaal fris
en onbeschadigd zijn uitgekomen. Maar
anderzijds is dat een machtig gevoel, die
herinnering aan dat ergens bij horen,
deel zijn van een hechte groep, waarvan
de leden voor elkaar door het vuur gaan.
Tijdens een uitzending maak je samen
dingen mee waardoor je voor altijd met
elkaar verbonden bent. Misschien maak
je er vrienden voor het leven en misschien zie je elkaar niet meer, maar vergeten doe je elkaar nooit. Op die reünie
zag ik jongens van de Veterans MC om
de tafel zitten en ik had er geen idee van
hoe het is om te kiezen voor een levenslang lidmaatschap van een MC. Maar ik
dacht ook dat ik het enigszins begreep.
En ook al begreep ik het niet, dan nog
kreeg ik er een warm gevoel van.
Ik besefte dat een oorlog niet alleen het
slechtste in mensen naar boven brengt,
maar ook het beste.
Barry Hofstede maakte van november ’92
tot mei ’93 als dienstplichtig chauffeur deel
uit van het 1e NL/BE VN Transportbataljon
in Centraal-Bosnië, waarna hij tien jaar
nodig had om die periode enigszins een
plek te geven. Sinds 2002 ontplooit hij zich
als (toneel)schrijver. Hij schrijft over uiteenlopende zaken, maar oorlog en veteraan
zijn in Nederland zijn terugkerende thema’s
in zijn werk. In 2013 verscheen zijn eerste
boek NL-Peacekeeper. Daarnaast is hij
hartstochtelijk muziekliefhebber. Hij denkt
nog iedere dag aan wat hij heeft gezien en
meegemaakt tijdens zijn uitzending.
april 2014
17
Joegoslaviëveteraan rijdt op bejaarde Goldwing mee in run for the wall
Een bijna euforische
tiendaagse tocht
Door: Anne Salomons
Joegoslaviëveteraan Maarten van
Lunenburg reed vorig jaar als eerste
Nederlander mee in de Run For The
Wall, een tiendaagse motortocht van
Los Angeles naar de Wall, het Vietnam
oorlogsmonument in Washington DC.
Z
ijn dertig jaar oude Honda
Goldwing ligt nu in onderdelen in zijn garage, voor
winteronderhoud. Maar
op datzelfde trouwe beestje, of zoals
hij het zelf noemt ‘mijn second
love’, reed oud-genist Maarten van
Lunenburg (41) duizenden kilometers dwars door de VS. Een jongensdroom? Nou nee, want hoewel zijn
broers en vader allang motorreden,
is Van Lunenburg pas later motorrijlessen gaan nemen, toen het nuttig
bleek voor het woon-werkverkeer.
Regelmatig reed hij op de motor van
zijn woonplaats naar de kazerne in
Vught, waar hij sinds 1995 als sergeant bij de genie kwam. Van Lunenburg breed lachend: “Ik heb me bij
Defensie aangemeld op voorwaarde
dat ik bij de genisten kwam, iets
anders wilde ik absoluut niet.”
Twee keer werd hij uitgezonden
naar voormalig Joegoslavië; de eerste
keer in juni 1996 voor IFOR 2 met
112 Pantsergeniecompagnie. Daar
werd hij bij de brigadestaf in Sisava
geplaatst, waar het technisch onderhoud van de kampementen tot zijn
taken behoorde. “Het was net na de
Dayton-akkoorden en wij moesten
daar de vrede handhaven. Ik werd
op mijn wenken bediend: ik wilde
18
april 2014
rijden. Toen een Amerikaanse vriend
van zijn vrouw, een gepensioneerde
motoragent, hem vorig jaar voorstelde om mee te doen aan de Run
For The Wall, besloot hij de trip te
gaan maken. Van Lunenburg: “Ik
wilde graag eens met gelijkgestemden motorrijden. Ik kende wel een
aantal veteranen, maar heb nog nooit
met ze samen gereden.”
De start van de Run For The Wall
was in Los Angeles, maar zijn motor,
die hij had laten verschepen, kwam
aan in Philadelphia, aan de oostkust. Hij moest dus eerst nog een
paar duizend kilometer westwaarts
rijden, alleen. “Ik heb het in zes
dagen gedaan. Het was
heel bijzonder om daar
in mijn eentje door dat
landschap te rijden. Een
soort pelgrimstocht”,
vertelt hij. “Ik had alle
tijd om mijn gedachten
op een rijtje te zetten,
ook om over mijn uitzendingen naar voormalig Joegoslavië na te
denken en het verlies
van twee collega’s, die
beiden in Afghanistan
door aanslagen met
bermbommen gesneuveld zijn.”
mate hartelijk en zorgde voor de
lunch. Vaak werd ook onze brandstof
gesponsord.” Hij legt uit dat de Run
For The Wall van oorsprong voor
en door Vietnamveteranen was.
“Eigenlijk is het een intocht voor de
Vietnamveteranen die ze destijds
nooit hebben gehad.” Inmiddels
doen ook steeds meer Afghanistanen Irakveteranen mee en is het een
veteranentocht geworden.
De motortocht werd van begin tot
eind georganiseerd als een militair
evenement. Iedere ochtend kregen
de motorrijders een briefing, de vlag
werd gehesen en het Amerikaanse
volkslied werd gezongen. De deelne-
warm hart toedraagt.” Diezelfde roos
had hem bij het Amerikaanse motorrijderspeloton inmiddels de bijnaam
Rosebud, rozenknop, opgeleverd.
Missing Man
Het motto van de Run For The Wall
is: We ride for those who can’t.
Daarom rijdt de organisatie, die altijd
vooroprijdt, traditiegetrouw in missing man-formatie: twee man gaan
samen voorop, daarachter slechts één
motorrijder, met naast hem een lege
plek, de missing man-positie. Iedere
dag wordt iemand uitgekozen om op
die plek te rijden. Ook Van Lunenburg viel die eer een keer te beurt.
Hartelijke ontvangst
Maarten van Lunenburg en zijn dertig jaar oude Honda Goldwing. Foto: Birgit de Roij
graag op missie sinds mijn broer in
1993 als verbindelaar in Sarajevo
was geweest. Bovendien kon ik in
het gebied veel rondreizen. Aan
gevechtshandelingen heb ik niet
hoeven deelnemen.”
In 1998 ging Van Lunenburg in het
kader van SFOR 5 met 111 Pantsergeniecompagnie naar Knesevo,
in Servisch gebied. “Daar werd het
al een stuk spannender, vanwege
de Kosovo-crisis”, vertelt hij. “We
moesten verhinderen dat de Serviërs uit hun kazernes kwamen om
in Kosovo te gaan vechten. Op een
gegeven moment zaten we met 140
man bijeengepakt op een strategische
buitenpost, bestemd voor amper 30
man. We sliepen bij toerbeurt en de
spanning was voelbaar, zeker wanneer ’s nachts de NAVO-straaljagers
overvlogen, dan kon je in de verte de
bommen horen.”
Na terugkomst uit Joegoslavië kwam
hij op eigen verzoek terecht bij de
pontonniers, de bruggenbouwers.
“Daar heb ik een hele goede tijd
gehad, maar al dat binnenslapen was
geen goede basis voor een stabiel
gezin, en ik had nesteldrang. Omdat
je moet stoppen op je hoogtepunt
ben ik in 2010 weggegaan bij Defensie en bij vervoersbedrijf Connexxion
gaan werken.”
Vietnamveteranen
Gaandeweg kreeg de oud-genist
steeds meer passie voor het motor-
In Los Angeles werd
hij door de deelnemers
aan de tocht meteen
als gelijke opgenomen.
Lachend: “Ze wisten al
dat ik zou komen. Die
Amerikanen vroegen zich af wie die
gekke Nederlander was die op zijn
eigen motor kwam. Ze waren erg
nieuwsgierig naar mijn verhaal.”
De Run startte aanvankelijk met zo’n
450 motorrijders, maar naarmate de
tocht vorderde, sloten zich steeds
meer deelnemers aan, tot zo’n 1700.
Zo reden ze in een enorme optocht
van stad naar stad. Op viaducten
zag het zwart van de mensen die de
motorrijders toejuichten en met vlaggen zwaaiden. Soms werden zelfs
hele stukken snelweg speciaal voor
de motorrijders afgesloten voor het
overige verkeer. “We reden van het
ene naar het andere herdenkingsmonument voor gesneuvelden van
de Vietnamoorlog. Iedere dag was
er wel ergens een kranslegging. De
lokale bevolking ontving ons uiter-
Arlington National Cemetery, het nationale ereveld bij Washington DC.
Foto: privécollectie Maarten van Lunenburg
mers, onder wie ook aalmoezeniers
die waar nodig geestelijke bijstand
verleenden, reden twee aan twee in
groepen van 26 man. Dat noemden
ze platoons, pelotons. Van Lunenburg zat in Platoon 9, een vriendengroep van de gepensioneerde motoragent.
Toen uiteindelijk het Vietnammonument in Washington werd bereikt,
had Van Lunenburg er een onvergetelijke reis op zitten. De rode kunstroos
die hij al die tijd op het windscherm
van zijn motor had meegenomen,
kon hij nu, op Memorial Day, bij de
Wall leggen. “De roos is ons regimentsboeket, dat we traditiegetrouw
aanbieden aan iemand die je een
“Dat juist ík daarvoor verkozen ben,
was heel speciaal. Onvergetelijk en
indrukwekkend.”
Voor Van Lunenburg was het al met
al een bijna euforische tiendaagse
tocht, met slechts enkele kleine
tegenslagen: een technisch mankementje aan de motor, een lekke band
en een kapot lichtje door een valpartij. Over vijf jaar gaat Van Lunenburg
weer. Maar eerst wacht hem nu de
lente, en zijn trouwe second love in
de schuur, die erom smeekt weer
netjes in elkaar gezet te worden voor
een motorritje, iets dichter bij huis.
Info Run For The Wall: www.rftw.org
april 2014
19
Column
de Wereld
volgens Wecke
D
e eerste militaire motorrijder die mij uit mijn jeugd is
bijgebleven, was een Duitse
soldaat die tijdens de eerste oorlogsdagen in mei 1940, gehuld
in een camouflagepak, langzaam de
Van Lawick van Pabststraat in Arnhem
opreed, richting Diaconessenhuis. Hij
werd gevolgd door een gepantserd voertuig en een aantal vrachtwagens met
militaire spullen, waaronder nog een
vracht naamloze kruisen, bestemd voor
hen voor wie het sneuvelen nog in het
verschiet lag. Waarom heb ik die Duitse
motorrijder steeds op het netvlies als het
om militaire motoristen gaat? Uiteraard
omdat het voor mij een onvergetelijk
plaatje is van het begin van oorlog en
bezetting.
Tot het werkterrein van de militaire
motorrijder hoort nog steeds het begeleiden van colonnes, maar ook de functie
van ordonnans en verkenner. De eerste
militaire motorrijders werden indertijd
overigens niet meteen van ganser harte
welkom geheten. Al in 1908 ontstond
bij de Nederlandsche Motorwielrijders
Vereeniging (NMV) het idee dat er in de
Nederlandse krijgsmacht ruimte moest
zijn voor militaire wielrijders. Maar pas
op 3 juni 1913 werd het Vrijwillig Militair Motorrijwiel Korps (VMMK) opgericht. De leden ervan moesten lid zijn
van de NMV of, zij het onder bepaalde
voorwaarden, van de ANWB. Je moest je
eigen motor meebrengen van tenminste
250 cc. Het motorrijwiel moest minimaal twee versnellingen hebben en
Een gevoel
van vrijheid en
verbondenheid
Foto: William Moore
Motorfietsers
60 kilometer per uur kunnen halen.
Eind augustus 1916 werd het VMMK
opgeheven en konden de leden zich
aanmelden bij het Vrijwillig Landstorm
Korps Motordienst.
Tot op heden is het aantal motorfietsen
en hun berijders alleen maar toegenomen. En dan gaat het niet alleen om
jongelui die nog net niet aan een auto
toe zijn. Dezer dagen luidde een teletekstbericht: ‘Het bezit van een motorfiets onder 55-plussers is in zes jaar met
zo’n 90 procent gestegen. 172.650 motoren, bijna een kwart van alle motoren in
het land, zijn in het bezit van 55-plussers. Zes jaar geleden was dat nog 14,5
procent. Volgens de brancheorganisatie
komt de groei vooral doordat mannen,
die vroeger hun motorrijbewijs hebben
gehaald, de motor nu herontdekken.’
Een motorfiets spreekt tot de verbeelding. Het is een verlengstuk van het
individu, dat hiermee zijn of haar
natuurlijke beperktheid overstijgt. Dat
kan natuurlijk ook als het om voortbewegen door middel van een auto gaat.
Maar de motorfiets is veel méér een deel
van de eigen lichamelijkheid en zelfs
geestelijkheid. Zoals een paard en berijder in veel opzichten één zijn, zo geldt
dat ook voor de motor en zijn berijder.
De psychologe Els Ronsse schrijft in
haar artikel Wat drijft de motorrijder?:
‘Motorrijden blijft een sterk emotionele
uitstraling hebben, waarbij puur plezier,
absolute vrijheid, eigen identiteit, adrenalinekicks, technologiegevoel en nog
zoveel andere woorden gebruikt worden
om de sensatie te beschrijven.’ Motorrijden is voor velen aantrekkelijk om vele
redenen. Als het zo is, wat wel beweerd
wordt, dat juist militaire veteranen,
meer nog dan andere veteranen, zowel
de motorfiets als het lidmaatschap van
een motorclub zien zitten, wat is daar
dan de verklaring voor? In Brothers in
Arms, Brothers on Bikes van Michelle
Schut en René Moelker worden onder
meer het gevoel van vrijheid en de verbondenheid tussen motorrijders
genoemd als aantrekkelijkheden voor de
militaire motorrijder. Er zijn overeenkomsten tussen de motorwereld en de
militaire organisatie. Zo zouden risicoperceptie enerzijds en vertrouwen
anderzijds vergelijkbaar zijn. Ook is
vrijheid voor de (oud-)militair een
omstandigheid die hij juist ontbeert in
de militaire organisatie, met zijn bevelen
van bovenaf. In elk geval wordt het
gevoel van vrijheid al motorrijdend versterkt. Maar er zit ook een sociaal aspect
aan: de geborgenheid door de eigen
waarden en normen die de motorclub
verschaft. En dat lijkt weer haaks te
staan op die zo gewaardeerde vrijheid.
De kleding, die niet alleen stoerheid
maar ook groepsverbondenheid uitstraalt, is geen indicatie voor individuele vrijheid. De mens is echter zowel
individu als groepswezen en misschien
mag je zeggen dat juist die twee aspecten bij het motorrijden in clubverband
aan de orde zijn. Je wordt er nóg meer
mens door. Wellicht is het daarom een
aanrader om zowel oppositie als regeringspersonen in Den Haag te verplichten lid te worden van een motorclub. Bij
voorkeur een met leden voorzien van
een motorfiets met zijspan, waarin dan
de op dat moment aanwezige oppositie
plaats dient te nemen. De naam heb ik
al: VVVV (Vereniging voor Vrijheid in
Verbondenheid).
Drs. Leon Wecke is docent aan de Radboud
Universiteit Nijmegen en oud-directeur van
het Studiecentrum voor Vredesvraagstukken.
april 2014
21
Tiende Nederlandse Veteranendag met vertrouwde ingrediënten
Motorrijdende veteranen welkom
Door: Koos Sol
Zaterdag 28 juni wordt de jaarlijkse Nederlandse Veteranendag
voor de tiende keer georganiseerd. De allereerste was in
2005, toen zonder defilé, maar
mét feestavond in Ahoy. Sinds
2006 kent de Nederlandse
Veteranendag een vrijwel ongewijzigd programma. Dit omdat
iedereen daarover steeds meer
tevreden is geraakt, zo blijkt uit
de peilingen.
S
nog enkele plaatsen
beschikbaar op de single reis
halle, vertrek 19 mei!
(zie checkpoint Februari)
inds enige jaren zijn de
motorrijdende veteranen
vaste gast. Zij rijden de vrijdag vóór de Nederlandse
Veteranendag naar een centraal punt.
Hun routes lopen langs bijvoorbeeld
veteraneninloophuizen of monumenten. Op de Nederlandse Veteranendag
zelf rijden de ruim tweehonderd
motoren samen naar het Malieveld,
waar ze precies om 12.00 uur aankomen. Een kleine groep van 25 motoren
voegt zich een uur later in het defilé.
Vorig jaar was er nogal wat te doen
over de controle en begeleiding
van de groep door de politie en de
Koninklijke Marechaussee. Veel
motorrijdende veteranen voelden
zich door de manier waarop dat
ging min of meer gecriminaliseerd
en niet welkom. Dat was natuurlijk
niet de bedoeling en daarom is dit
daarna besproken met de politie en
de Koninklijke Marechaussee. Die
gesprekken moeten ervoor zorgen dat
dit jaar ook de motorrijdende veteranen zich weer welkom voelen.
Dienst Justitiële Inrichtingen
Ook de Dienst Justitiële Inrichtingen
gaat meedoen in het defilé. Onder de
enthousiaste leiding van de directeur
Dienst Vervoer & Ondersteuning
Motorrijders tijdens het defilé in 2013. Foto: William Moore
wordt een detachement samengesteld van ongeveer 25 veteranen die
nu bij justitie werken. Hun uniformen lijken erg op die van de politie,
dus worden ze in het defilé begeleid
door een van hun witte busjes, die
we vaak op de weg zien.
Veteranenverhalen
De teller staat op bijna honderd
ingeleverde bijzondere veteranenverhalen. Uit alle hoeken en gaten
komen ze, per post, per e-mail, van
veteranen zelf of van mensen die iets
bijzonders weten over een veteraan.
Waarschijnlijk heeft de oproep van
juryvoorzitter Gerdi Verbeet in De
Wereld Draait Door geholpen.
In de jury zitten verder auteur Niels
Roelen, generaal-majoor b.d. Henk
Morsink, de projectleider Nederlandse Veteranendag kolonel b.d.
Jan Rijken en de hoofdredacteur
van Checkpoint Fred Lardenoye. Zij
komen op 16 april bij elkaar om de
tien meest bijzondere verhalen te
selecteren. Die worden dan voor het
eerst uitgegeven tijdens de Nederlandse Veteranendag.
Campagne(beeld)
De mediacampagne wordt dit jaar
versterkt met een tv-spot, ontwikkeld
met het Veteraneninstituut. De spot
wordt de twee laatste weken voor de
veteranendag uitgezonden op zoveel
mogelijk tv-zenders. Daarnaast zijn
er een radiospot, natuurlijk zoveel
mogelijk persoonlijke verhalen van
veteranen in de media en verschillende advertenties en outdoor
uitingen. Nieuw is het gebruik van
reisinformatiekanaal 9292 als interessant campagnemiddel met een
hoog bereik.
Het campagnebeeld
2014 staat nu vast.
In de vorige editie
van Checkpoint
was daarvan al
een preview te
zien. Dit jaar heeft
vormgever Silo
een gestileerd
hoofd met baret
ontworpen, een
passend vervolg
op de campagnebeelden 2011,
2012 en 2013. In het beeld zijn delen
opgevuld met foto’s vooral van het
defilé en foto's waaruit maatschappelijke erkenning en waardering blijkt.
Kijk voor meer info op
www.veteranendag.nl.
april 2014
23
Speciale aanbieding voor de lezers van Checkpoint
Wegens succes herhaald
Complete box (inhoud 4 dvd’s)
Nederlands-Indië in
speelfilms
Van � 24,95 voor � 19,95
(plus �2,50 verzendkosten)
Nederlands-Indië, de voormalige Nederlandse kolonie in het verre oosten,
inspireert filmmakers al decennialang tot het maken van indrukwekkende
speelfilms. Het prachtige landschap, de veelbesproken politionele acties
en het, in de ogen van de thuisblijvers, sprookjesachtige leven dat hun
landgenoten in de oost leken te leiden.
De 4dvd-box Nederlands-Indië in speelfilms bevat een selectie van vijf mooie
speelfilms over dit gebied van zowel voor als na de koloniale periode.
Met een totale speelduur van ruim 9 uur en grote namen als Rutger Hauer,
Peter Faber, Anneke Grönloh en Frits van Dongen. Deze dvd-box bevat de
volgende films:
• 5 speelfilms
• ruim 9 uur speelduur
• Suikerfreule (1935)
• Rubber (1936)
• Gekkenbriefje (1981)
• Ver van familie (2008)
• Max Havelaar (1976)
Bon weg? U kunt ook bestellen via www.winkelvandenostalgie.nl. Gebruik de kortingscode C-NIIS*.
Vragen over uw bestelling? Bel 035-6772759.
*Bestel de dvd op de reguliere wijze. In de winkelwagen kunt u vervolgens uw kortingscode invullen. Klik op de button ‘kortingsbon’ om
de code te activeren. Uw korting wordt dan automatisch verrekend wanneer u verder gaat met afrekenen.
Minister Hennis: 24 uur per dag, zeven dagen in de week bereikbaar
‘Veteranenloket op 11 juni open’
Door: Fred Lardenoye
Foto: William Moore
Het Veteranenloket wordt op woensdag 11 juni door minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert officieel
geopend. Het loket kent één telefoonnummer en is 24 uur per dag en zeven dagen in de week bereikbaar. De
minister benadrukte in de Tweede Kamer dat dankzij dit loket ook buiten kantooruren acute hulp kan worden
geboden aan veteranen met klachten als gevolg van een oorlogs- of vredesmissie.
D
e oprichting van het Veteranenloket maakt deel uit van
de Veteranenwet, die inmiddels al twee jaar geleden is
aangenomen. Daarover debatteerde op
6 maart de vaste Kamercommissie voor
Defensie aan de hand van het zogeheten
Veteranenbesluit, waarin de uitvoeringsregels van de wet zijn vastgelegd.
Tijdens het debat stelden sommige
Kamerleden kritische vragen over dat
besluit. Alle Kamerleden maakten zich
zorgen over het tempo waarmee de wet
wordt uitgevoerd. Kamerlid Jasper van
Dijk van de Socialistische Partij: “Het
veteranenbesluit heeft te lang op zich
laten wachten. Veteranen maken zich
daar zorgen over. Het aanvankelijke
enthousiasme dreigt daardoor weg te
ebben.”
Inkomensgarantie
Bestel nu via www.winkelvandenostalgie.nl en gebruik de kortingscode C-NIIS • Of vul de onderstaande bon in
Bestellingen uit het buitenland alleen via www.winkelvandenostalgie.nl
*Bestel de dvd op de reguliere wijze. In de winkelwagen kunt u vervolgens uw kortingscode invullen. Klik op de button ‘kortingsbon’ om
de code te activeren. Uw korting wordt dan automatisch verrekend wanneer u verder gaat met afrekenen.
Ondergetekende bestelt de dvd-box Nederlands-Indië in speelfilms (inhoud 4 dvd’s)
Ik geef een SEPA-machtiging aan NostalgieNet om eenmalig het bedrag
van € 19,95 (vermeerderd met € 2,50 als bijdrage in de verzendkosten)
af te schrijven van:
Naam
Adres
Postcode en plaats
Telefoon
E-mail
IBAN-rekeningnummer
t.n.v.
Datum
N L
te
Handtekening
Dit formulier geheel ingevuld opsturen aan: NostalgieNet, Postbus 489, 1200 AL Hilversum.
Of bestel en betaal online via www.winkelvandenostalgie.nl. Vragen over uw bestelling? Bel 035-6772759.
TV - RADIO - DVD - ONLINE
w w w .n o s t a l g ie n e t . n l
Van Dijk vroeg ook aan de minister
waarom er een termijn van twee jaar
geldt voor de inkomensgarantie voor
veteranen die in een re-integratietraject
zitten. Minister Hennis gaf aan dat deze
termijn parallel loopt aan al bestaande
regelingen. “Twee jaar zou ook voldoende moeten zijn, maar als een reintegratietraject langer duurt, dan kan
ook de termijn van de inkomensgarantie
verlengd worden.”
PvdA-Tweede Kamerlid Angelien
Eijsink, een van de initiatiefnemers
van de Veteranenwet, vroeg zich af hoe
de kwaliteit van het Veteranenloket
gegarandeerd en gecontroleerd zal worden. De minister sprak alle vertrouwen
uit in de projectgroep van alle betrokken
partijen onder leiding van oud-Hoofd
Directie Personeel, luitenant-generaal
b.d. Hans Leijh, die zich met de realisering en inrichting van het loket
van het kastje naar de muur
worden gestuurd. Volgens de
minister van Defensie is dat
goed geregeld via de zogeheten zorgcoördinatoren die
veteranen begeleiden.
Meerdere Kamerleden vroegen zich af of veteranen of
hun partners aan de telefoon
ook ‘met een warme stem’
ontvangen zouden worden.
Volgens minister Hennis
is het loket onwerkbaar als
niet eerst een keuzemenu
wordt doorlopen waarbij
(acute) zorgvragen worden
gescheiden van vragen over
de dienstverlening die het
Veteraneninstituut verzorgt,
zoals de gratis vervoersbewijzen voor reünies en herdenkingen. Hennis: “Maar dan
komt ook die warme stem
die bovendien kan beoordelen of iemand snel geholpen
moet worden.” De minister
benadrukte dat via het telefoonnummer van het VeteraMinister Hennis-Plasschaert: “Veteraan in nood moet
nenloket ook na kantooruren
24 uur per dag op hulp kunnen rekenen.’’
en in de weekends acute hulp
verleend kan worden aan
bezighoudt. Voorts zegde de minister
veteranen die in (psychische) nood zijn
toe dat in de Veteranennota, die in juni
vanwege uitzendinggerelateerde klachverschijnt, een plan van aanpak zal
ten. “Als iemand in het weekend dreigt
staan waarmee de kwaliteitseisen aan
door te draaien, kan hij natuurlijk niet
het Veteranenloket kunnen worden
wachten totdat de maatschappelijk werbewaakt.
ker maandag bereikbaar is.”
De vaste Kamercommissie toonde zich
Buiten kantooruren
tevreden over de toezeggingen van de
Eijsink wilde ook van de minister weten
minister en reageerde ook positief op
of het Veteranenloket gaat werken volhaar mededeling dat zij het Veteranengens het adagium ‘één man één plan,
loket op woensdag 11 juni ‘ruim voor de
één vrouw één plan’, zodat veteranen en
viering van de tiende veteranendag’
hun partners met een (zorg)vraag niet
persoonlijk zal openen.
april 2014
25
Veteranenpanel oordeelt gunstig over dienstverlening Veteraneninstituut
smaak. 45 procent van de panelleden
geeft aan dat zij van alle voorgelegde
voordelen juist over die aanbiedingen het minst tevreden zijn. De
aanbiedingen zouden ook meer afgestemd moeten worden op de jongere
veteraan. Een suggestie die door een
panellid wordt gedaan: ‘Ik vind dat
elke veteraan vrij reizen moet hebben, net als studenten. En de kortingen kunnen beter, ook op pretparken
en musea.’
Voordelen veteranenpas
onduidelijk
Door: Yvon de Reuver
Foto: Goedele Monnens
Maakt u vaak gebruik van voordelen
die de veteranenpas u biedt? Weet u
eigenlijk wel welke voordelen dit zijn?
Heeft u weleens contact gehad met
het Veteraneninstituut en bent u daar
tevreden over? En wat vindt u eigenlijk
van het blad dat u op dit moment leest?
Ruim 1100 veteranen gaven antwoord
op vragen over de dienstverlening van
het Veteraneninstituut. Bent u het met
hen eens?
35 jaar Checkpoint minder vaak
lezen dan gemiddeld. Zij geven ook
vaker dan gemiddeld aan de onlineversie van Checkpoint, de app, nog
niet te kennen, maar hier wel interesse voor te hebben. In het algemeen
blijkt dat de meeste veteranen in het
panel de Checkpoint-app nog niet
kennen (80 procent). Degenen die de
app wel kennen, oordelen er positief
over. Op een enkeling na vinden
zij de app voldoende tot uitstekend
functioneren.
Voordelen kunnen beter
De bevraagde veteranen geven de
veteranenpas als rapportcijfer gemiddeld een 7,1. Toch zijn de voordelen
die de veteranenpas biedt voor veel
panelleden onduidelijk. Bijna de
helft (49 procent) vindt dan ook dat
de voordelen van de veteranenpas
onvoldoende onder hun aandacht
worden gebracht. Iets meer dan de
helft van de panelleden – 58 procent
– oordeelt desondanks positief over
de voordelen die het bezit van een
E
ens in de zoveel tijd
wordt een digitaal panel
van meer dan 2200 vredesmissieveteranen het
hemd van het lijf gevraagd. Eerder
konden zij bijvoorbeeld al aangeven
wat hun ervaringen op de arbeidsmarkt zijn en hoe zij denken over
erkenning en zorg. Afgelopen najaar
wilde het Veteraneninstituut graag
zijn eigen dienstverlening onder de
loep nemen. En hoe kan dat beter
dan veteranen vragen hierover hun
mening te geven? Zo gezegd, zo
gedaan. In dit artikel wordt ingezoomd op enkele belangrijke uitkomsten.
Checkpoint is top
Van de panelleden leest maar liefst
98 procent Checkpoint geheel of
gedeeltelijk. Zij weten dus waarover zij spreken als zij een oordeel
over dit blad vellen. Met een 7,7 als
gemiddelde krijgt Checkpoint een
prachtig rapportcijfer. Wel valt op
dat veteranen die jonger zijn dan
26
april 2014
Recht op gratis treinkaarten wordt nog altijd hoog gewaardeerd door veteranen.
veteranenpas oplevert. De rest heeft
geen oordeel (19 procent) of zegt de
voordelen van matige of zelfs slechte
kwaliteit te vinden (22 procent).
Met name de jongste groep veteranen
oordeelt negatief over de voordelen
van de veteranenpas. Zij vinden ook
veel vaker dat deze voordelen niet
goed genoeg onder de aandacht van
de veteranen worden gebracht. De
best gewaardeerde voordelen zijn
het gratis ontvangen van Checkpoint
(74 procent) en het recht op de gratis
treinkaarten voor het bezoeken van
veteranenevenementen (67 procent).
De regelmatig in Checkpoint en op
de website gepresenteerde aanbiedingen die gelden op vertoon van de
veteranenpas vallen het minst in de
Het Vi moet blijven
Tot grote vreugde van eenieder
in Doorn vindt 95 procent van de
panelleden het belangrijk dat het
Veteraneninstituut (Vi) bestaat. Voor
veel panelleden draagt het Vi bij aan
hun gevoel van erkenning (76 procent) en waardering (74 procent). 94
procent heeft in algemene zin een
positief oordeel over de dienstverlening van het Vi. De helft vindt die
dienstverlening zelfs ‘goed’ of ‘uitstekend’. Slechts 6 procent van de
panelleden oordeelt negatief.
Vier op de tien panelleden had ooit
persoonlijk contact met een medewerker van het Vi en maar liefst
86 procent van hen beoordeelt dat
contact als goed of uitstekend. De
telefonische dienstverlening van
het Vi wordt door 92 procent ook
als (zeer) positief beoordeeld. Twee
derde vindt dit zelfs goed of uitstekend. Over het contact via e-mail is
men iets minder tevreden. 13 procent oordeelt hierover zelfs negatief.
Hun ontevredenheid wordt vooral
veroorzaakt door het soms (lang) uitblijven van antwoord op e-mails. Een
belangrijk ander signaal is ook dat 20
procent van de ruim 100 panelleden
die ooit zorg of steun zochten via het
Centraal Aanmeldpunt van het Vi
ontevreden is over de wijze waarop
men is geholpen.
Hoewel het Vi zich volgens de
meeste panelleden via de website,
het Handboek Veteraan en anderszins op een prima manier naar buiten presenteert, vindt een derde dat
de presentatie van het Vi in de media
onvoldoende is. Met name de jongste
groep veteranen vindt dat hieraan
nog wel wat verbeterd mag worden.
Niet alleen op dit punt, maar ook op
andere punten is de jongste groep
veteranen kritischer dan de rest. Het
meer betrekken en aanspreken van
jonge veteranen wordt dan ook als
een algemeen verbeterpunt genoemd.
Tot slot
Al met al is duidelijk dat het veteranenpanel gunstig oordeelt over de
dienstverlening van het Vi. Wel kan
er volgens de veteranen op onderdelen nog winst behaald worden. Een
panellid gaf het Vi alvast een mooie
handreiking, waarin hij meteen
verbeterpunten uit dit panelonderzoek noemt: ‘Communiceer (nog)
beter. Laat zien wat het instituut
concreet en pragmatisch te bieden
heeft. Eigenlijk geldt dit ook voor
het gebruik van de veteranenpas.
Nu moet er te veel worden gezocht
waarvoor en/of wanneer je deze
kunt gebruiken. (…) Verder petje af
voor het goede werk dat uw instituut
doet!’
‘Ik vind dat elke
veteraan vrij reizen
moet hebben’
Frank Marcus, directeur van het Vi,
is blij met zowel de complimenten
als de opbouwende kritiek: “Het is
natuurlijk prettig te lezen dat de
meeste veteranen nu al erg tevreden
zijn over onze dienstverlening en de
wijze waarop mijn medewerkers zich
voor hen inzetten. Het is echter net
zo belangrijk dat veteranen ons via
dit panel een spiegel voorhouden,
waarin we zien op welke onderdelen
die dienstverlening beter kan en ook
beter moet. Een deel van de veteranen is kritisch over onze communicatie of over de wijze waarop zij in
Doorn werden geholpen. We zijn er
nog niet, maar werken intussen wel
hard aan verbeteringen. De opening
van het Veteranenloket op 11 juni
aanstaande is wat dat betreft een
prachtige en belangrijke stap naar
een nog professionelere zorg- en
dienstverlening aan veteranen!”
Het volledige onderzoeksrapport van
de in dit artikel besproken peiling
van het veteranenpanel vindt u op
de website van het Vi: www.veteraneninstituut.nl. Op deze website is
ook te vinden hoe u de digitale versie
van Checkpoint kunt bekijken.
april 2014
27
Checkboek
Bijdrages: Fred Lardenoye en Anne Salomons
Tenzij anders vermeld, zijn deze boeken verkrijgbaar
(of te bestellen) bij de erkende boekhandel. Steeds vaker zijn
deze boeken ook als e-book te koop, waarna u ze kunt lezen
op uw pc, tablet of e-reader.
In het spoor van
Bernhard
De hausse aan boeken over
prins Bernhard lijkt tanende,
maar zo nu en dan verschijnt
er toch weer een boek dat
nog iets weet toe te voegen
aan het turbulente en kleurrijke leven van de inmiddels
door velen verguisde prins.
Dat geldt vreemd genoeg niet
voor In het spoor van Bernhard. Dit boek is geschreven
aan de hand van interviews
met Pieter (Berend) Wondergem, die vanaf 1944 lange
tijd lijfwacht en chauffeur
van prins Bernhard was.
Deze inmiddels overleden
veteraan was zelf actief in het
verzet en maakte deel uit van
de Binnenlandse Strijdkrachten, om vervolgens in dienst
van de prins bij de Militaire
Politie in Nederlands-Indië
In het spoor van Bernhard –
Herman Spinhof en Marco
van Doeland
128 pagina’s
€ 18,95
Uitgeverij BDU Boeken,
Barneveld (tel: 0342-494392)
www.bduboeken.nl
ISBN 9789087881900
te opereren. Dat laatste is
overigens wel weer een
bevestiging van de vaker
geopperde stelling dat de
prins grote ambities had
in Nederlands-Indië. Maar
dat dit boek verder weinig
nieuws toevoegt aan de biografie van de prins is geen
enkel bezwaar, omdat het
leven van Wondergem op
Een kwarteeuw Jan Berlijn
Een van de redenen waarom Jan Berlijn een boek over 25
jaar van zijn leven heeft geschreven, is dat hij jongeren
wil laten zien wat er voor de jeugd van vóór de Tweede
Wereldoorlog zoal mogelijk was. Daarnaast besteedt Een
kwarteeuw Jan Berlijn aandacht aan het bombardement op
Rotterdam en aan Berlijns belevenissen tijdens de oorlog.
Na de bevrijding werd Berlijn opgeroepen voor militaire
dienst, waarna hij in 1948 naar Indië moest. Als betaalmeester bij 16 AAT in Palembang (Zuid-Sumatra) bezocht
hij elke maand de posten, die verspreid in de rimboe lagen,
om de jongens hun geld uit te betalen. Hij heeft daarbij veel
meegemaakt.
Een kwarteeuw Jan Berlijn – Jan Berlijn
286 pagina’s
€ 19,55
Uitgeverij Boekscout, Soest
www.boekscout.nl
ISBN 9789462068377
28
april 2014
deze man krijgt. Verborgen
vuur is verplichte leesvoer
en een opsteker voor mensen
die weer hoop en vertrouwen
willen krijgen in de rechtschapenheid van de mens.
(AS)
zichzelf al boeiend genoeg
is. Vooral het verzet, de
laatste oorlogsjaren en de
bevrijding van Eindhoven
worden uitvoerig en soms
zeer gedetailleerd beschreven
aan de hand van Wondergems ervaringen. De twee
auteurs maken er zich in dit
boek niet makkelijk van af en
hebben alle mogelijke bronnen aangeboord om een ook
geschiedkundig verantwoord
boek af te leveren. Daar zijn
ze dan ook met vlag en
wimpel in geslaagd. (FL)
Verzetsstrijder en
bruggenbouwer
Oud-verzetsman Wim Tensen, die in 1997 overleed,
heeft zijn hele leven gewijd
aan een rechtvaardige samenleving en democratische
waarden. Zijn bekendste
Kort
Verborgen vuur, Wim Tensen,
verzetsstrijder en bruggenbouwer – Chris van Esterik
248 pagina’s
€ 19,90
Uitgeverij Boom, Amsterdam
(tel: 020-5218938)
www.uitgeverijboom.nl
ISBN 9789461055217
wapenfeit, behalve zijn verzetsperiode, is dat hij zich tot
aan zijn dood met niet aflatende ijver heeft ingezet voor
het voormalig verzet. Hij was
bevriend met prins Bernhard
en vormde een trait-d’union
tussen de prins en de talrijke
organisaties van oud-verzetslieden.
In de oorlog hielp Tensen
onderduikers, hij zorgde voor
bonkaarten en was actief
in de pilotenhulplijn The
Escape, die neergeschoten
piloten hielp om door de
linies terug naar Engeland te
komen. Hij was drager van
het Verzetsherdenkingskruis
en Commandeur in de Orde
van Oranje-Nassau.
Chris van Esterik, die zijn
boek Verborgen vuur, Wim
Tensen, verzetsstrijder en
bruggenbouwer grotendeels
baseerde op het archief van
Tensen en gesprekken met
betrokkenen, wijdt vooral
veel aandacht aan de uiterst
turbulente verwikkelingen in
de geschiedenis van de verzetsorganisatie na de oorlog
en de omstreden vrijlating
van de Twee van Breda in
1989, waarbij Tensen een
belangrijke bemiddelende rol
speelde. Steeds blijkt Tensen
een evenwichtige en schrandere bemiddelaar of pleitbezorger, altijd bereid om door
te zetten en zichzelf weg te
cijferen voor het ‘goede doel’.
Hoe verder je in het boek van
Esterik komt en hoe meer je
leest over Tensen, hoe groter
de bewondering die je voor
Oorlog in mijn kop
‘Bij het behalen van mijn diploma verpleegkunde had ik in een eed beloofd wat ik
in Afghanistan niet waar kon maken.’ Die
bittere conclusie trekt militair verpleegkundige Niels Veldhuizen ergens halverwege
het boek Oorlog in mijn kop. Veldhuizen
vertrekt in november 2008 met zijn eenheid
vanuit Eindhoven naar Afghanistan, waar
hij terechtkomt op Camp Hadrian bij het
plaatsje Deh Rawod. In het boek beschrijft
De kwestie
Nieuw-Guinea
De klassieker Tranen over
Hollandia (2001) van thrillerschrijver Tomas Ross
is onlangs opnieuw uitgegeven. NRC Handelsblad
kenmerkte het boek destijds
als ‘een hoogtepunt in zijn
oeuvre’. En dat is nogal wat,
aangezien Ross een literaire
veelschrijver is met meer
dan vijftig boeken op zijn
naam. In Tranen over Hollandia bewandelt hij, zoals
in veel van zijn thrillers, de
zigzaggende scheidslijn tussen feit en fictie. Het verhaal
speelt zich af in 1962 tijdens
de Nieuw-Guineacrisis, toen
Soekarno aanspraak maakte
op Nieuw-Guinea.
Oud-Indiëganger en overtuigd communist Theo
Veldhuizen met oog voor detail wat hij op
de missie meemaakt: van het rijden op een
bermbom tot de gekmakende machteloosheid die hij voelt als het gaat om het daadwerkelijk helpen van de lokale bevolking.
Al op de eerste bladzijde wordt duidelijk
dat Veldhuizen een posttraumatische stress
stoornis (PTSS) heeft opgelopen. Vervolgens
vlecht hij de hoofdstukken over zijn ervaringen in Uruzgan en die over de psychische
en fysieke gevolgen daarvan als hij weer
terug in Nederland komt, knap samen tot een
boek dat je moeiteloos in één adem uitleest.
Veldhuizen heeft met naamgenoot, collegamilitair en schrijver Niels Roelen gemeen dat
hij goed kan schrijven en geen blad voor de
mond neemt om het falen van de militaire
inzet in een uitzendgebied te benoemen. Ook
het wankelmoedige herstel na constatering
en erkenning van zijn verwerkingsproblemen wordt treffend beschreven. En passant
maakt de verpleegkundige bovendien subtiel
duidelijk dat er ook op het gebied van de
acceptatie in de krijgsmacht van militairen
met PTSS nog een wereld te winnen valt.
Veldhuizen reikte het eerste exemplaar van
zijn boek uit aan minister van Defensie
Jeanine Hennis-Plasschaert. Nu maar hopen
dat zij dit uitstekende boek ook leest. (FL)
Oorlog in mijn kop – Niels Veldhuizen
176 pagina’s
€ 18,95 (e-book € 13,99)
Uitgeverij Nieuw Amsterdam, Amsterdam
(tel: 020-5706100)
www.nieuwamsterdam.nl
ISBN 9789046816844
Geurtjes wordt door Sovjetfunctionarissen naar NieuwGuinea gelokt met het plan
om Nieuw-Guinea onder
communistische invloedssfeer te brengen. Aan de
andere kant is Axel Boreel,
voormalig lid van de Binnenlandse Veiligheidsdienst,
afgereisd naar Nieuw-Guinea
om verkennend werk te verrichten voor de Nederlandse
regering en om een oude
vriend terug te vinden. Wat
zich gaandeweg ontvouwt,
is een spannend maar ietwat
ingewikkeld verhaal met
veel fictieve en van rol wisselende personages. Maar
dat alles is wel gebaseerd
op historische feiten. Om
dit luchtig te onderstrepen,
figureren ook de persoon van
Joseph Luns, destijds minister van Buitenlandse Zaken
en zijn ‘persoonlijke horzel’
journalist Willem Oltmans
in dit verhaal. Ross heeft met
dit boek een mooie drieslag
gemaakt: het is spannend,
onderhoudend als een
jongensboek en uiterst
leerzaam over de kwestie
Nieuw-Guinea. (AS)
Tranen over Hollandia –
Tomas Ross
464 pagina’s
€ 12,50 (e-book € 9,99)
Cargo/De Bezige Bij, Amsterdam (tel: 020-3059810)
www.uitgeverijcargo.nl
ISBN 9789023483113
april 2014
29
Pluspoint
Puzzel mee en win
boek Een kwestie
van zelfbehoud
Bijdrages: Henk Hokke (kruiswoordpuzzel) en Fred Lardenoye
Deze maand stelt uitgeverij De Bezige
Bij vijf gesigneerde exemplaren van
het boek Een kwestie van zelfbehoud
(zie Checkpont 2-2014) beschikbaar om
te verloten onder de inzenders van de
goede oplossing van de puzzel.
Kruiswoordraadsel
Boek van veteraan Eric Lomax prachtig verfilmd met Colin Firth en Nicole Kidman
The Railway Man
Horizontaal:
1 logement 6 vleesgerecht 12 gekheid 13 deel v.h. gebit 14 maand 17 gewas 19
Palestijnse verzetsgroep 20 tennisterm 22 bouwland 23 roem 25 verdieping 27
deel v.e. wet 28 onzes inziens 29 ribbenstoot 31 bedorven 33 zangnoot 35 een
zekere 36 pl. in Canada 37 kleine ruimte 38 noordzuid 39 waterdier 40 onbeschoft 42 cum suis 43 gewicht 45 onderwerp 48 insect 50 halsbont 52 profeet
54 onheilsgodin 56 onthutst 59 Friese sport 62 kleine hoeveelheid 63 grauw 64
scheel kijken 65 grote handdoek.
Verticaal:
1 berg 2 deel v.e. motor 3 vogel 4 riv. in Duitsland 5 soort hert 7 in orde 8 melkklier 9 onderricht 10 herfstbloem 11 tuingerei 15 familielid 16 knaagdier 17 tuinafscheiding 18 runderbiefstuk 21 bekwaam 24 Europees Parlement 25 menens
26 dopheide 27 administratietroepen 28 domoor 30 vrouwelijk dier 32 handvat
34 priem 39 Verenigde Staten 41 ultraviolet 44 staat 46 vrouwelijk dier 47 broodsoort 49 werpstrik 50 vruchtendrank 51 harde klap 53 Engelse maat 55 bijbelse
reus 57 naaldboom 58 Noorse godheid 60 Turks bevelhebber 61 poos.
1
2
3
4
5
6
12
14
Stuur uw antwoord vóór 15 mei 2014 op
een (brief)kaartje naar de redactie van
Checkpoint, Postbus 1091, 6501 BB te
Nijmegen onder vermelding van
‘Prijsvraag 3’. E-mailen mag ook naar:
[email protected]. Vergeet dan
niet uw adres te vermelden. Over de uitslag van de prijsvraag kan niet worden
gecorrespondeerd.
Uitslag van prijsvraag 1
De oplossing van prijsvraag 1 in Checkpoint 1-2014 luidt Buitenkampers.
Een exemplaar van de dvd Jimmy P.
gaat naar C. van der Veen uit Houten,
L. Huisman uit Rijswijk, A. Luteyn uit
Koudekerke en T. Klaassen uit Dongen.
30
april 2014
8
9
15
16
20
23
24
28
17
11
22
26
30
35
18
21
25
29
31
27
32
33
36
38
40
44
45
50
51
56
57
46
41
47
48
52
53
58
59
62
60
42
49
54
55
61
63
64
65
© www.puzzelpro.nl
45
1
26
34
37
39
43
10
13
19
Als u de hiernaast afgedrukte kruiswoordpuzzel hebt opgelost, kunt u aan
de hand van de cijfers ook de onderste
balk invullen. Zo ontstaat de titel van
een film over de oorlog. Dat is tevens de
oplossing van de puzzel.
7
64
8
37
15
53
36
44
55
In de Checkpoint-lijst van meest
favoriete boeken van veteranen
prijkte The Railway Man van Eric
Lomax vorig jaar op de tiende
plaats. Nu is er de gelijknamige
verfilming van dit autobiografische
boek, waarin Lomax zijn mensonterende ervaringen als krijgsgevangene aan de Birmaspoorlijn
beschreven heeft. Het is een bijzonder aangrijpende film geworden, waarin herkenbare veteranenthema’s aan bod komen.
Colin Firth en Nicole Kidman als Eric en Patti Lomax in The Railway Man.
De film begint in de jaren vijftig in een
Brits veteraneninloophuis, waar Tweede
Wereldoorlogveteraan Eric Lomax (Colin
Firth) vaak vertoefd. Lomax is van jongs
af aan gefascineerd door treinen en kent
het spoorboekje van de Britse Spoorwegen uit zijn hoofd. Hij vertelt aan zijn
collega-veteranen hoe hij dankzij die
kennis in contact is gekomen met een
aantrekkelijke dame. Hoewel deze Patti
(Nicole Kidman) net als Lomax alleenstaand is en haar vakantieplannen onbevangen met hem deelt, aarzelt hij na die
eerste ontmoeting om af te spreken. Zijn
feilloze kennis van het spoor zorgt echter voor een tweede ontmoeting, waarbij
de vlam definitief overslaat. Het tweetal
treedt niet snel daarna in het huwelijk.
nis (PTSS): gruwelijke nachtmerries,
herbelevingen en onverklaarbare woedeuitbarstingen. En de veteraan weigert
over zijn verleden te praten, waardoor
Patti ten einde raad hulp zoekt bij
zijn collega-veteraan Finlay (Stellan
Skarsgård). Ook die laat aanvankelijk
tegenover haar niets los, maar licht uiteindelijk toch een tipje van de sluier op.
Daaruit wordt Patti duidelijk dat Eric
door de Japanners vreselijk gemarteld
is, maar zij weet ook met die kennis
niet tot haar man door te dringen. Als
Finlay ontdekt dat hun belangrijkste
Japanse kwelgeest als vrij man in Birma
werkzaam is als gids, spoort hij Lomax
aan om voor al zijn collega-veteranen
gerechtigheid te halen.
Birmaspoorlijn
Oscarwaardig
Aanvankelijk verloopt hun huwelijk als
in een sprookje, maar al snel merkt Patti
dat Eric gebukt gaat onder een gruwelijk
verleden. Via flashbacks wordt duidelijk
dat hij als Britse officier bij de Slag om
Singapore krijgsgevangen is gemaakt
door de Japanners. Hij wordt tewerkgesteld aan de gevreesde Birmaspoorlijn,
een bovenmenselijk project onder erbarmelijke omstandigheden, dat ook onder
Nederlandse militairen talloze slachtoffers maakte.
Lomax vertoont in het huwelijk alle verschijnselen die nu zouden leiden tot de
diagnose posttraumatische stress stoor-
The Railway Man vertelt een meeslepend en aangrijpend verhaal dat bovendien gebaseerd is op ware gebeurtenis-
Jeremy Irvine (met bril) als de jonge Eric
Lomax in The Railway Man.
sen. In zijn fascinerende boek beschrijft
Lomax het ironische levenslot dat hem
getroffen heeft: als jongetje gefascineerd
door spoortreintjes en dan als volwassen
man en militair eigenlijk voor eeuwig
vastgeklonken worden aan de gruwelijkste spoorweg in de geschiedenis.
Tijdens de totstandkoming van de film
was er nauw contact tussen de filmcrew
en de inmiddels hoogbejaarde Lomax,
maar het eindresultaat heeft de veteraan
helaas niet meer kunnen meemaken.
Aan het begin van de montageperiode
van de film, in oktober 2012, overleed
hij op 93-jarige leeftijd.
Colin Firth, die in 2011 een Oscar kreeg
voor The King’s Speech, is als altijd
overtuigend als de oudere Lomax, maar
ook Jeremy Irvine als de jonge Lomax
zet een acteerprestatie van formaat neer.
Nicole Kidman is sinds lange tijd niet
zo sterk geweest en ook de bijrollen
zijn uitstekend bezet, met Skarsgård
die schittert als de gekwelde veteraan
Finlay en de in Japan hooggewaardeerde
acteur Hiroyuki Sanada tergend echt
als de wrede beul Nagase. Kortom, een
Oscarwaardige film die ook vanwege
de voor veteranen herkenbare thema’s
absoluut niet gemist mag worden.
The Railway Man is vanaf 1 mei te zien
in de bioscopen, maar voor veteranen zijn
er twee speciale voorvertoningen, waar u
gratis heen kunt (zie achterpagina).
april 2014
31
Dubbel Check
Oud-marinier Willem van de Veer
rijdt al 55 jaar motor. Dus ook al
voor hij als dienstplichtige bijna
twee jaar lang werd uitgezonden
naar Nieuw-Guinea. Hij heeft zich
aangesloten bij de DVBA, een
motorgroep voor veteranen. “Het
gaat vooral om het contact met
andere veteranen. Je bent onder
elkaar.”
Door: Linde van Deth
Foto: Karin Stroo
W
illem van de Veer rijdt
al motor sinds zijn 18e.
Hij maakt nu minder
kilometers dan vroeger,
maar zeker in de zomer trekt hij er nog
graag op uit. Hij is lid van de Dutch
Veterans Bikers Association (DVBA),
een groep die ruim twee jaar bestaat
en zo’n 220 leden heeft. De DVBA is
toegankelijk voor alle motorrijdende
32
april 2014
Dubbel Check
Ervaringen delen en
kilometers maken
‘Veteranendag
Motorrit was kicken’
Naam en leeftijd:
Rang en functie: Uitzending: Is nu: Hobby’s: Hekel aan: Beste oorlogsfilm: Naam en leeftijd: Rang en functie: Uitzending: Is nu: Hobby’s: Hekel aan: Beste oorlogsfilm: Willem van de Veer (73)
marinier 1
Nieuw-Guinea
gepensioneerd
tuinieren en motorrijden
mensen die liegen en je misbruiken
Flag Of Our Soldiers (documentaire)
(ex-)militaire veteranen. Een bepaald
merk motor is niet verplicht en ze zijn
nadrukkelijk géén MC. Het gezin van
de veteraan hoort er wat deze groep
betreft gewoon bij. “In eerste instantie
ging het mij om het contact met andere
veteranen. Het niveau van de gesprekken is gelijk, je bent onder elkaar”,
vertelt Van de Veer. “Maar de insteek
van de DVBA spreekt me ook aan. Dat
je niet een Harley hoeft te hebben om
lid te worden, ik hou er niet van als
me dingen opgelegd worden. En dat je
gezin ook welkom is. Zo kan mijn zoon
ook een keer mee met een rit.”
Nieuw-Guinea
Toen Van de Veer 18 was, moest hij
opkomen voor zijn dienstplicht. Al na
een paar maanden bleek dat hij uitgezonden zou worden, dat was begin
1961. Binnen een week zat hij in het
vliegtuig op weg naar Nieuw-Guinea,
waar hij bijna twee jaar zou blijven.
Er was niet eens tijd om afscheid te
nemen van zijn familie en zijn verloofde, zijn huidige echtgenote.
De mariniers moesten vooral patrouilles
lopen, soms van een week of langer,
om het gebied te controleren op infiltranten. In het begin kwamen die met
een prauw aan land, later werden ze
ook gedropt uit vliegtuigen. “We hadden altijd Papoeagidsen mee. Zonder
hen waren we hopeloos verdwaald,
zij waren onze verkenners. Ik vind het
schandalig hoe die later behandeld
zijn. Ze hebben nooit een onderscheiding gekregen en zijn gewoon in de
steek gelaten.” Na de overdracht van
Nieuw-Guinea keerde Van de Veer
terug naar Nederland en pakte zijn
baan bij de bestrating in Amsterdam
weer op.
Bezig blijven
Inmiddels is hij al vijf keer naar NieuwGuinea terug geweest, waarvan drie
keer samen met zijn echtgenote. Tijdens hun eerste reis kreeg de veteraan
problemen, hij had ontzettende nachtmerries en schopte dan om zich heen.
“Er is vooral één gebeurtenis die bij mij
opspeelt. Tijdens een patrouille is mijn
kameraad, mijn slapie, verongelukt.
We moesten een heel snelstromende
kali oversteken. Hij stond op een rots
en gleed uit. Ik zag het gebeuren en
zag hoe hij werd meegesleurd.” Na een
lange zoektocht vonden ze hem tussen
de rotsen terug. “Ruim een uur hebben
we mond-op-mondbeademing toegepast, maar hij is gestorven.”
Dankzij hulp van onder meer het Sinai
Centrum, kan Van de Veer inmiddels
beter vertellen over die periode. “Het is
fijn om te praten met mensen die weten
wat je hebt meegemaakt. Sommige
mensen snappen niet waarom ik
terugga naar Nieuw-Guinea. Maar ik zie
het als een verwerkingsproces. Ik wil
de confrontatie aangaan.” De oud-marinier is ook altijd blijven werken. “Ik
moet bezig zijn. Rommelen met de
motor of ritten maken. Vroeger ging ik
wel eens Ardenner ham halen in de
Ardennen. Die heb je hier ook, maar
dan had ik weer een mooie motorrit!”
Kijk voor meer info op:
www.dvba.veteranen.nl.
Theresa van den Hoff (47)
korporaal LDA en sergeant-majoor LDA
Joegoslavië (1996) en Somalië (2011)
sergeant-majoor LDA
motorrijden, lezen, koken
mensen die liegen
Captain Phillips
Tekst en foto: Karin Stroo
Joegoslavië- en Somaliëveteraan
Theresa van den Hoff is binnen
haar familie de vierde generatie in
het leger. Haar vader, grootvader
en overgrootvader dienden allemaal bij de marine. Ook Theresa’s
partner Theo is marineman. In de
garage naast hun huis staan twee
grote, zilverkleurige motoren te
glimmen. Allebei houden ze van
motorrijden. Vorig jaar reden
ze mee met de motorrit op de
Nederlandse Veteranendag in
Den Haag.
T
heresa van den Hoff knikt
enthousiast als ze vertelt
over hun deelname aan de
motorrit op de Nederlandse
Veteranendag. “Ja, dat was een heel
bijzondere ervaring. Vanuit het hele
land kwamen de deelnemende motorrijders samen in Soesterberg, bij elkaar
zo’n 250 man. We hebben gebarbecued
en daarna in een sporthal geslapen.
De volgende ochtend zijn we met zijn
allen naar Den Haag gereden.”
Haar partner Theo, die ook bij het
gesprek zit, vult aan: “De A12 werd
voor ons afgezet. Indrukwekkend
hoor.” “Ja”, zegt Theresa, “dat was wel
kicken, hè?”
In 2001 haalde Theresa haar motorrijbewijs en kocht ze een motor. Reden?
Een beetje spanning en wat vrijheid.
Want al na de eerste lessen vond ze
het “wel héél gaaf.” Ze lacht: “Ja, ik
ben wel een mooiweerrijder. Ik heb
een toermotor, heel relaxed. Theo rijdt
nooit hard, meestal sjok ik achter hem
aan.”
Turkije
Eigenlijk wilden ze deze zomer de
Napoleonroute gaan rijden. Theo had
de routes al uitgestippeld. Maar vrij
onverwacht gaat Theresa eind mei op
uitzending naar Turkije. “Voor deze
missie heb ik zelf gekozen. Dit is mijn
kans om op uitzending te gaan, dat ben
ik nog nooit geweest. Ja, Joegoslavië en
Somalië waren ook uitzendingen, maar
wel op een schip. En dat is natuurlijk
onze job bij de marine. In Somalië
hebben we daadwerkelijk piraten
gevangen. Vissen, iedereen is aan het
vissen natuurlijk, als er gevraagd wordt
wat ze aan het doen zijn. Maar als de
mariniers het niet vertrouwen, gaan ze
er in kleine bootjes op af. En als ze dan
wapens vinden bij het doorzoeken van
het schip… Nu ga ik met de luchtmacht
mee, dat is heel wat anders.” In Turkije
wordt Theresa toegevoegd aan de staf
en beheerder Holland House. Theo: “Ik
baal wel, maar uitstel is geen afstel. En
ik ben ook blij voor Theresa, omdat ik
zelf ook een paar keer ‘groen’ op uitzending ben geweest, met de land- of
luchtmacht in een camouflagepak. Een
unieke ervaring!”
Herdenking
De marine zit Theresa in de genen,
denkt ze zelf. “Mijn vader is dan wel
geen veteraan, maar hij heeft wel altijd
gevaren. Mijn opa is nog steeds op missie, zoals ze dat zeggen. Hij zat op de
O13, die nooit is teruggekeerd. Ieder
jaar met dodenherdenking is er van de
onderzeedienst ook een herdenking.
Die wordt door steeds meer mensen
bezocht, nu komen er ook kleinkinderen en achterkleinkinderen.”
Voordat de motorveteranen naar Soesterberg vertrekken, wordt er bij de
onderzeedienst altijd een krans gelegd.
Afgelopen jaar mocht Theresa die leggen, samen met een andere veteraan.
Theo: “Voor haar opa.” Theresa: “Dat
had ik nog nooit gedaan. Wel bijzonder,
hoor. Kijk, op 4 mei ga ik er altijd heen
met bloemen, maar nu stond ik er met
een club veteranen. Dat is toch echt
anders dan met je familie.”
april 2014
33
ga snel naar www.voordelengids.eu/vi
MET UW VETERANENPAS KRIJGT
U KORTING BIJ RUIM 35.000
BEDRIJVEN EN ARTIKELEN IN
ONZE WEBSHOP. KIJK OP
VOORDELENGIDS.EU/VI OF BEL
VOOR INFO 071-5814500.
JUST GET MORE
Koop de leukste cadeau’s voor jezelf of voor een
ander bij Voordelengids en profiteer snel van
onderstaande speciaal geselecteerde aanbiedingen!
Intercheck
Websites militaire motorclubs
Door: Wim van den Burg
In november 2012 schrijft minister van Defensie Jeanine HennisPlasschaert in een brief aan de Tweede Kamer dat ze het opmerkelijk
vindt dat een aantal militairen zich heeft aangesloten bij motorclub
Demons. Dit vanuit het oogpunt dat gedrag van militairen zowel
binnen als buiten diensttijd verenigbaar moet zijn met hun werk.
Overigens geeft zij in dezelfde brief aan niet op voorhand te
twijfelen aan de loyaliteit van die militairen. Maar de militaire leden
van motorclubs liggen op dat moment wel onder de loep.
D
at (ex-)militairen lid zijn
van een motorclub is
overigens niet nieuw. De
Veterans MC Netherlands
(voorheen Lowlands) bestaat immers
al sinds 1995. De redactie van Checkpoint bezocht, gelet op het thema
van deze uitgave, hun website en
andere websites van militaire motorliefhebbers.
Stoer
Op de website www.veteransmc.nl
staat dat de MC bestaat uit een vastberaden groep mannen die actief
militair zijn of veteraan. De leden
houden vast aan de broederschap
en kameraadschap die ze hebben
leren kennen in het leger. Je kunt lid
worden als je gediend hebt in een
oorlogsgebied en geaccepteerd wordt
door de andere leden van de club.
De startpagina van de website heeft
een stoere uitstraling en is in die zin
vergelijkbaar met sites van andere,
niet-militaire motorclubs. De regionale afdelingen, Northcrew
(www.northcrew.nl), Deepsouth
(www.deepsouthvmc.nl) en First
(www.veteransmcfirst.nl) hebben
hun eigen website met onderling
vergelijkbare indelingen. De inhoud
van die websites is door de eenvoudige navigatie makkelijk bereikbaar
en overzichtelijk. Je vindt er informatie over komende evenementen,
een fotogalerij, een shop waar je
stickers en T-shirts kunt bestellen,
een gastenboek en links. Daarnaast is
er natuurlijk aandacht voor het doel
JUST GET MORE
van de club en is er plaatsgemaakt
voor de nagedachtenis van overleden
leden.
Official Support
Een aantal MC’s in Nederland heeft
zich verbonden aan Veterans MC. Ze
worden op de site van de Veterans
MC geëerd met een officiële badge,
om de speciale band te onderstrepen. Een van die clubs is de HarleyDavidson Club Sea-Riders
(www.sea-riders.nl), een Nederlandse club die is opgericht op
01-01-2001. De belangrijkste activiteit van de Sea-Riders is het rijden
op Harley-Davidson motoren en
plezier maken met andere clubleden.
Ook de website van Sea-Riders is een
toonbeeld van eenvoud; je vindt er
een gastenboek, een fotogalerij, aandacht voor overleden leden en een
leuke antistress-pagina.
Een andere supporter van Veterans
MC is Dutch Forces (www.hdcdf.nl),
ook een club van Harley-Davidsonrijders. Deze club is opgericht in
2005 en de leden ervan zijn eveneens
(ex-)militairen die hebben gediend in
een conflictgebied.
De laatste in de rij van supporters
van Veterans MC is 22 Squad. Hun
website www.22squad.nl heeft een
ander uiterlijk, maar komt inhoudelijk sterk overeen met die van
Veterans MC.
Andere liefhebbers
Hebben we het dan gehad met de
militaire motorliefhebbers? Zeker
niet! Want ook de mariniers hebben
hun eigen club van liefhebbers, namelijk de Dutch Marines Brotherhood
(www.dutchmarinesbrotherhood.nl).
Deze vereniging is opgericht in 2005
en de leden zijn actief dienende en
oud-mariniers. Ze delen kameraadschap, maar ook opgedane kennis,
ervaring en hun passie voor het rijden
op hun Harley-Davidson. Natuurlijk
mogen we ook de Blue Helmets Motor
Group (www.blue-helmets.nl) niet
vergeten. Deze club is op 7 december
1999 opgericht door Libanonveteranen, met als doel de band tussen de
veteranen onderling in stand te houden en te versterken, ongeacht de
achtergrond van de missies. En vanuit die gedachte gezamenlijk, als
vrije, motorrijdende veteranen, activiteiten te ontplooien en motorritten
te maken.
april 2014
35
Monumentaal
Foto: Martin Roemers
Het oorlogsmonument op de rooms-katholieke begraafplaats
in Beneden-Leeuwen. Bovenop het monument staat een
kruisbeeld met in de voet de namen van Wilhelmus van
Eldijk en Johannes van der Eijk. Zij sneuvelden op 13 mei
1940 bij Rhenen tijdens de slag om de Grebbeberg en liggen
daar begraven op het militair ereveld. In de grafheuvel, het
voormalig knekelhuisje van de parochiale begraafplaats, zijn
drie verzetsstrijders bijgezet. Bart Hendriks, Jan Walraven en
Cor van Emmerloot werden tijdens de meistaking in 1943
door de Duitsers gefusilleerd.
Aan de voorzijde van het monument is een marmeren plaquette geplaatst met daarop de namen van oorlogsslachtoffers
uit Beneden-Leeuwen. Op de zwarte plaat staan 31 namen,
waaronder die van een vrouw die omkwam tijdens de evacuatie op 10 mei 1940 en die van zeven slachtoffers van de
Duitse vernietigingskampen. Veruit de meeste doden vielen
in de periode september 1944 tot mei 1945, toen BenedenLeeuwen in de frontlinie lag. Onderaan de lijst staat een
naam van een dorpsgenoot die op 15 mei 1948 sneuvelde in
Nederlands-Indië. Bron: o.a. www.maaswaalweb.nl.
april 2014
37
Getekend voor het leven
www.veteranenhotels.nl
HOTEL RESTAURANT BOWLING
DE ORINGER MARKE
Hotel Restaurant
De Foreesten
SPECIAL
SPECIAL
5-daagse
midweek
5-daagse
midweek
arrangement
arrangement
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ontvangst met Foreesten koffie en huisgemaakte lekkernij
4x overnachting in een 2-persoonskamer
4x uitgebreid ontbijtbuffet
3x lunchpakket of lunchbuffet
3x 3-gangendiner
1x afsluitingsbuffet met live muziek
Verrassing Bingo avond
Rondrit met de paardentram
Bezoek aan Ampie’s Berg ‘t Harde
• Onbeperkt consumpties van 18.00 tot 23.00 uur
(Binnenlands gedistilleerd, bier, huiswijn, frisdrank en sap)
* prijs is exclusief € 1,60 p.p.p.d. gemeenteheffingen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
4 x logies in 2-persoonskamer
4 x uitgebreid ontbijtbuffet
4 x lunch of lunchpakket
4 x diner, waarvan 1 x traditioneel Indisch buffet
Incl. consumpties tussen 18.00 en 23.00 uur
Incl. gezellige avond met live muziek
Incl. presentatie en film “Geopark De Hondsrug”
Incl. 1 excursie naar keuze
Incl. bowlingavond
Mogelijkheden voor 3 excursies per touringcar naar: “stoeterij
het Swarte Paerd”, Het vlechtmuseum en rotanhoofdstad Noorwolde, zwerftocht Geopark de Hondsrug naar oa. Westerbork
en Orvelte. Prijs voor overige excursies € 15.00. p.p.
* prijs is exclusief € 2,00 p.p.p.d. gemeenteheffingen
€ 219,prijs per persoon *
Meer aanbie
dingen
van ons dit
jaar?
Vraag naar
onze
Veteranen
€ 219,-
Kalender
8 daagse zomervakantieweken
all incl. met 4 excursies, muziekavonden, folklore, etc, etc.
Prijs € 425,00 p.p.
deze actie is geldig
van 9 t/m 13 juni 2014
Gortelseweg 8 • 8076 PS • Vierhouten • T: 0577-411323 • www.foreesten.nl
prijs per persoon *
deze actie is geldig
van 24 t/m 28 mei 2014
Hoofdstraat 9 • 7873 BB • Odoorn • T: 0591-519000 • www.deoringermarke.nl
Bij ons betaalt u GEEN RESERVERINGSKOSTEN !
SPECIAL
5-daagse
midweek
SPECIAL
5-daagse
midweek
arrangement
arrangement
•
•
•
•
•
•
•
•
4x logies in 2-persoonskamer
4x uitgebreid ontbijtbuffet
3x lunchpakket
4x 3-gangendiner
Huifkartocht door de omgeving
Bezoek Burcht Altena en Draadmuseum
Pubquiz
Onbeperkt consumpties van 18.00 tot 23.00 uur
(Binnenlands gedistilleerd, bier, huiswijn, frisdrank en sap)
* prijs is exclusief € 1,75 p.p.p.n. gemeentelijke heffingen
•
•
•
•
•
•
•
•
Ontvangst met koffie en Limburgse vlaai
4 x overnachting in een 2-persoonskamer
4 x uitgebreid ontbijtbuffet
3 x lunchpakket
4 x 3-gangen keuze diner
1 x gezellige avond met live muziek
Vrijkaarten voor een bezoek aan de Gemeentegrot
Onbeperkt consumpties van 18.00 tot 23.00 uur
(Binnenlands gedistilleerd, bier, huiswijn, frisdrank en sap)
* prijs is exclusief € 2,00 p.p.p.d. gemeenteheffingen
€ 219,-
€ 219,-
deze actie is geldig
van 2 t/m 6 juni 2014
deze actie is geldig
van 26 t/m 30 mei 2014
prijs per persoon *
Wildewiese 10 • 59846 Sundern-Wildewiese • T: 0049-(0)2395 1313 • www.hotelpanoramablick.nl
prijs per persoon *
Nieuweweg 7 • 6301 ES • Valkenburg • T: 043-6015341 • www.atlashotels.nl
Van elk geboekt veteranenarrangement gaat 10 euro naar een fonds voor veteranenactiviteiten zoals nuldelijns ondersteuning en de jaarlijkse veteranencruise voor gewonde veteranen!
Een onuitwisbare herinnering
Een symbolische tatoeage. Na lang nadenken was dat wat Libanonveteraan Mathieu Hendriks wilde. Alleen,
het werden er uiteindelijk twee. Samen vormen ze een onuitwisbare herinnering aan een mooie, spannende
en bijzondere tijd. “Een van de meest bijzondere ervaringen uit mijn leven”, aldus de oud-Unifiller.
Door: Janke Rozemuller
Foto’s: Jarg Woldhuis
M
athieu Hendriks werd
van augustus 1981 tot
januari 1982 met 44
Pantserinfanterie Alfa
Compagnie uitgezonden naar Libanon.
De dienstplichtig soldaat zat op post
7-11 in Yatar. Als infanterist moest hij
vooral patrouillelopen, maar ook buitenposten en roadblocks bemannen. “Ik
wilde bijdragen aan een stukje veiligheid in het gebied. Daarnaast trok het
avontuur, ik had geen zin in een saaie
dienstplichtperiode. Eén ding is zeker,
saai was het niet. Het bijzondere voor
mij waren de kameraadschap, het beleven van extreme spanning, de beschietingen en de dreigementen.”
Acht jaar geleden besloot hij als herinnering aan zijn Libanontijd een tatoeage
op zijn rechterbovenarm te laten zetten.
Zes jaar later volgde er nog één op zijn
andere bovenarm. “Ik ben er nog dagelijks trots op dat ik heb deelgenomen
aan de uitzending naar Libanon. Die
periode is een van de belangrijkste in
mijn leven. Voor mij betekenen de tatoeages een herinnering aan een mooie,
spannende en bijzondere tijd. Alles bij
elkaar heeft het ervoor gezorgd dat ik
me dagelijks bewust ben van de weelde
en vrijheid waarin wij in ons prachtige
land leven.”
Hendriks houdt van tatoeages. “Ik vind
ze mooi en wilde ze altijd al. Na lang
nadenken, besloot ik dat ik echt iets
symbolisch wilde. Vandaar de keuze om
een van de meest bijzondere ervaringen
uit mijn leven vast te leggen in tattoos.
Ik heb ze zelf ontworpen. Rechts symbolen in de vorm van de blauwe baret, de
tekst UNIFIL en de twee olijftakken van
de VN. En links de tekst Alfa-Cie, 7-11,
Yatar.”
Naam en leeftijd: Uitzending: Tattoos gezet bij:
Wanneer: Mathieu Hendriks (51)
Libanon (UNIFIL)
Skin-a-matic in Nijmegen
acht en twee jaar geleden
april 2014
39
To the Point
In To the Point kunt u kort en bondig uw
mening kwijt. De redactie behoudt zich
het recht voor brieven te redigeren en in
te korten. Helaas kunnen slechts enkele
van de vele brieven die dagelijks binnenkomen worden geplaatst. Brieven kunt u
sturen naar: Checkpoint, brievenrubriek
To the Point, Postbus 1091, 6501 BB
Nijmegen of [email protected]
(o.v.v. uw huisadres).
de weerzinwekkende moordpartijen
waarvan tienduizenden Indonesiërs,
Chinezen en Nederlanders het slachtoffer werden. Excuses van die kant zullen hoogstwaarschijnlijk achterwege
blijven, omdat zulks gezichtsverlies
zou betekenen, ook al gebeurt dat na
zoveel jaren. Wil derhalve mijn complimenten overbrengen aan genoemde
heren. Het ga hun goed!
Ab Zorge, Goor
Radio-radarmonteurs
In Dubbel Check (Checkpoint 2-2014)
geeft de oud-radio-radarmonteur 1
Jan Stuurman een overzicht van zijn in
dienst treden bij de Koninklijke Marine.
Hetzelfde verhaal kan ik ook vertellen.
Ik kwam in dienst in oktober 1946 in
Voorschoten. Na een uitgebreide medische en psychologische keuring werd
ik aangenomen als monteur III. De akte
van aanstelling werd getekend door luitenant II A.A.H van IJssel Smits. Collega
Schuurman zegt aangenomen te zijn
als radio-radarmonteur. Dat is mijns
inziens niet juist! Pas later kwam er
een speciale radiomonteursopleiding.
Normaal was aan boord de telegrafist
verantwoordelijk voor de zendontvangapparatuur. Toen er een korps radiomonteurs kwam (met een afwijkend
mouwembleem), werden de monteurs
‘elektromonteurs’. Nog later kwam er
een groep vuurleidingmonteurs. Wij
waren de eerste groep monteurs die de
opleiding genoot in Amsterdam, boven
de sportschool. Klas E.M.1. Tijdens het
lezen over de herinneringen van de
heer Stuurman kwamen oude herinneringen boven van de tijd in Voorschoten, de eerste militaire vorming in Loosdrecht en de opleiding in Amsterdam.
Tussen mijn opkomst en de start van de
opleiding werd ik gedetacheerd bij de
marine-radiodienst in Oegstgeest.
A.M. Cox, Vlaardingen
Excuses
Mijn complimenten voor het verhaal
over Jan Stuurman in Dubbel Check.
Ik ben het volledig met hem eens dat
de marineopleiding niet voor niets is
geweest. Integendeel. Mij althans heeft
het een paar vaardigheden bijgebracht.
Nog indrukwekkender is de getuigenis
van Joop Wubben (Checkpoint 2-2014).
Zowel hij als Louis Zweers acht de
Indonesische autoriteiten van toen op
z’n minst medeverantwoordelijk voor
40
april 2014
Checkpoint Charlie
Enige tijd geleden is op mijn verzoek een
oproep in Checkpoint geplaatst. Deze
oproep (Checkpoint 8-2013 8P11) betrof
het zoeken naar collega’s die samen met
mij in Nieuw-Guinea hebben gediend.
Het betrof de periode januari 1956 tot
juli 1957. Het bericht was in een blauw
kader geplaatst. Aanvankelijk hadden
enige marinecollega’s zich gemeld die
wel op dezelfde plek in die periode
met mij in onder meer Hollandia waren
geplaatst, maar deze kende ik niet. Ik
had de moed al opgegeven totdat ik een
mail kreeg van een schrijver waarmee
ik in Hollandia veel leuke momenten
heb meegemaakt. Ook na onze diensttijd hebben wij in Nederland het een
en ander beleefd. Na wat heen en weer
gemaild te hebben, nodigde hij mij uit
om met zijn vrouw en de mijne ergens
in Rotterdam te gaan lunchen. Deze ontmoeting na ongeveer 57 jaar was behoorlijk emotioneel. We hebben meegenomen
foto’s bekeken en mooie herinneringen
opgehaald. We hebben nu regelmatig
contact en er zijn plannetjes gemaakt. De
oproep heeft dus succes opgeleverd.
Jan Blommendaal, Rotterdam
Herdenken oorlogsslachtoffers
Tijdens de dodenherdenking op 4 mei
moeten niet alleen de slachtoffers uit
de Tweede Wereldoorlog herdacht
worden, maar ook alle Nederlandse
militairen die na deze datum, tijdens
zogenoemde vredesmissies, zijn omgekomen, waar ook ter wereld. Dat is
mijn mening. Het is voor mij onbegrijpelijk dat de Raad van Kerken onder
aanvoering van het CIDI, het Centrum
Informatie en Documentatie Israël, van
mening is dat men terug moet naar de
kern. Dat betekent: niet meer herdenken op 4 mei: de omgekomen militairen en burgers in Indië, Korea, NieuwGuinea, Libanon, Bosnië, Afghanistan
en overige gebieden. Er ligt een voorstel om deze latere slachtoffers op de
jaarlijkse Nederlandse Veteranendag
in Den Haag te gaan herdenken. Maar
daar zal niets van terechtkomen. Het is
ook niet uitvoerbaar. De veteranendag
is ingesteld om de nu nog levende veteranen te eren, hen een feestelijke dag
aan te bieden. Alle politieke partijen
hebben zich daarvoor uitgesproken.
G. van Faassen, Hardenberg
Lijkenincident
Jaren na dato is het geval met gedode
Palestijnen die door toedoen van
Israëlische troepen tot ‘minced meat’
werden gemaakt, weer terug (Checkpoint 2-2014). Door de jaren heen
verdring je dergelijke dingen, maar
komt alles op deze wijze weer helder
op het netvlies te staan. Ik houd er,
gelukkig, geen mentale gevolgen aan
over. Zelf was ik in die tijd ook daar
als Unifiller en hoorde ervan. Er werd
van Israëlische kant keihard gelogen.
Korea (2)
Even een kleine reactie van mij op het commentaar van de heer A. van de
Valk in Checkpoint 2-2014 op het artikel ‘Uniformstukken in museum Korea’
in Checkpoint 1-2014. Hij vraagt hier welke klap hebt u gehad? Wat de heer
Van de Valk niet weet, is dat er in mijn verhaal een gedeelte is weggelaten
omdat het anders niet meer paste op de pagina van Dubbel Check. De klap
die ik gehad heb na mijn diensttijd 1947-1980 was niet van Korea, maar van
dertien bombardementen op
Venlo, waardoor
ik twee keer onder
het puin lag. De
beschietingen
van de Engelse
artillerie aan de
andere kant van
de Maas, waarbij
in mijn straat 23
zwaargewonden
vielen, waaronder
ook mijn vader en
13 doden. Daarop
volgde een verplichte evacuatie,
waarbij we lopend 30 kilometer door sneeuw en ijs naar Duitsland moesten
om met een mogelijke trein via Duitsland naar Overijssel te gaan (wat niet
gebeurde). Na de niet aflatende beschietingen van Engelse jagers en bombardementen in Duitsland werd ik bevrijd door Amerikaanse soldaten. Ik heb
toen zes weken kantje boord gelegen vanwege buiktyfus.
H.P. Repping, Zwolle
Als een van de gedode lichamen een
gordel droeg met 15 kilogram springstof, dan was deze ongetwijfeld al bij
de eerste explosie om 12.05 uur van
een antitankgranaat mede ontploft.
Zo niet dan toch om 12.09 uur. Maar
dan was het een dergelijke harde klap
geweest dat er van de lichamen weinig
over zou zijn gebleven. Dan kan je geen
twee brancards met slechts twee plastic
zakken de wadi uitdragen, want dan
kom je simpel lichaamsdelen te kort.
Israël heeft de Conventie van Genève
met dit akkefietje ernstig geschonden.
Maar waar heeft en had Israël wél een
boodschap aan? En dan ook nog met
de complimenten van de generaal
Avigdor Ben-Gal, bijgenaamd ‘Yanush’.
Duidelijk was, en is waarschijnlijk nog
steeds, dat men geen of zeer weinig respect had en heeft voor de lichamen van
dode Arabieren (Palestijnen). Ik denk
dat nog veel Unifillers gefrustreerd zijn
vanwege die gebeurtenis zoals Filius
terecht aangeeft, temeer omdat zowel
de VN als het Nederlandse kabinet nota
bene hun excuus aanboden. Dat is toch
de omgekeerde wereld en eigenlijk
onbestaanbaar? En dan luidt de conclusie dat ze niet rapporteerden wat ze feitelijk zouden hebben gezien, maar wat
ze dachten te zien. Je moet maar durven. Wij zaten in een gebied dat Israël
liever zelf onder zijn hoede had. Israël
wilde véél harder optreden. De neutraliteit van UNIFIL was Israël een doorn
in het oog en zeker militairen van landen waarmee ze bevriend zijn. In feite
waren wij, Nederlandse pottenkijkers,
niet welkom, maar we zaten er als vredesmachtmilitairen wel. Israël vond
dat wij maar softies waren, want zoals
zij het deden, infiltranten meteen van
het leven beroven, is dé manier. Een en
ander heeft tot gevolg gehad dat ik, die
altijd fel pro-Israël was, nu een diep
wantrouwen jegens deze staat heb die
alles maar naar eigen goeddunken doet
en zich niet stoort aan welke wetgeving
dan ook als het hem niet goed uitkomt.
Ik ben overigens niet de enige wat dat
betreft. De Unifillers zaten wel degelijk
goed met hun minutieuze observatie,
maar dat werd niet ‘gepikt’ door Israël.
Het zou Rutte sieren om deze deksel
alsnog van de beerput te halen en de
jongens niet meer als leugenaars te
boek laten staan. Het is nog niet te laat
om de waarheid te laten zegevieren, al
zal men dat in de Knesset in Jeruzalem
niet erg waarderen. Maar duurt eerlijk
niet het langst? Er zijn vast nog ouddienstplichtigen en gewezen militairen
die gefrustreerd en mentaal nog steeds
belast rondlopen mede vanwege deze
gebeurtenis.
Ab Woudstra, Miami, USA
Honderd jaar militaire
luchtvaart (slot)
Ik verheugde mij op het artikel over
honderd jaar militaire luchtvaart
(Checkpoint 9-2013), daar ik vrij weinig over de luchtvaart vermeld vind
in Checkpoint. Dat laatste is waarschijnlijk te wijten aan het feit dat er
weinig over de luchtmacht te vertellen
is, maar ik hoopte na honderd jaar een
interessant verhaal te mogen verwachten. Helaas was ik net als eerdere
brievenschrijvers (Checkpoint 1-2014)
ietwat teleurgesteld, maar zij schreven niet over wat ik zo graag gelezen
had. Namelijk over het 322 Spitfire
Squadron. Dit RAF Squadron werd in
1944 in Engeland samengesteld met
merendeels Nederlandse vliegers (een
ervan, kapitein-vlieger b.d. Hendrikx,
is nog steeds bijzonder ‘in leven’). Na
de oorlog gingen we als 322 Spitfire
Squadron vanuit Nederland met onze
Spitfires op de Sloterdijk naar Nederlands-Indië en maakten de tweede
politionele actie mee, maar dat schijnt
in Nederland een feit te zijn waar men
niet over praat. Praten of niet, ik had
gehoopt dat dit squadron ergens in de
honderd jaar militaire luchtvaart een
vermelding waard was.
Harry van Gorkum, Coreley,
Shropshire, Engeland
Aanvullingen en correcties
Checkpoint 2-2014
Ooggetuige coup Westerling
(pag. 46)
De genoemde brief van Joop
Wubben werd gepubliceerd in
Checkpoint 10-2013.
april 2014
41
Extra voordeel met uw veteranenpas
25%
korting
Vaar mee met Mojo Yachting
Honderd bijzondere verhalen in
‘De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen’
Mojo Yachting organiseert luxe zeilcruises naar de Turkse
Rivièra en de Griekse eilanden. Cruisen met Mojo Yachting
is de mooiste manier om de landschappen van Turkije, de
schitterende kust met de staalblauwe Egeïsche Zee en de
ontelbare lieflijke vissershaventje te ontdekken. Kortom,
in acht dagen heerlijk cruisen van baai naar idyllisch
havenplaatsje op een tweemaster zeiljacht!
Eenmalig zijn 100 van de meest bijzondere voorwerpen uit
25 oorlogs- en verzetsmusea uit Nederland samengebracht en
te zien in de Kunsthal Rotterdam. Gastcurator Ad van Liempt
reisde maandenlang de oorlogs- en verzetsmusea af, om in de
depots op zoek te gaan naar nog onbekende voorwerpen en
nieuwe, persoonlijke verhalen.
Foto’s: Diederik Schiebergen
10%
Wat zit er in de reis inbegrepen?
korting
• 7x overnachting in een tweepersoonshut
met airco en eigen badkamer
• 7x ontbijt en lunch en 5x diner incl. drankjes tijdens de
maaltijden
• gediplomeerde bemanning met volledige service 24/7
Alle reserveringen kunnen worden geboekt met of zonder
vlucht en transfer van en naar de boot. Additionele kosten
hiervoor zijn € 450,Veteranenpashouders krijgen op deze cruises 10 procent
korting! Om voor de 10 procent in aanmerking te komen
dient u dit te vermelden bij uw boeking online. Geef bij
bijzonderheden aan dat u veteraan bent.
Kosten Mojo Cruises (incl. 10% korting)
april € 625,- / mei € 765,- / juni € 855,- / sept € 895,- / okt € 715,Bij zes of meer boekingen vaart de Mojo uit. Kijk voor de
actuele vertrektijden op www.mojoyachting.nl
Mojo Yachting
De Bik 8
3828 AN Hoogland
www.mojoyachting.nl
Tel 06-41135110
Oorlogsmuseum Overloon
Oorlogsverzetsmuseum Rotterdam
Lezers van Checkpoint ontvangen op vertoon van hun
veteranenpas aan de kassa van de Kunsthal 25% korting
op de toegangsprijs. In plaats van € 11,- betalen zij maar
€ 8,25.
De actie is geldig t/m 5 mei 2014 (niet geldig in
combinatie met andere acties en kortingen).
Meer informatie: www.kunsthal.nl of www.100voorwerpen.nl.
Kunsthal Rotterdam
Museumpark, Westzeedijk 341
3015 AA Rotterdam
Tel. 010-4400321
De tentoonstelling is een initiatief van het Nationaal Comité 4 en 5 mei
in samenwerking met Stichting Musea en Herinneringscentra 40-45. De
tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door het vfonds en de
BankGiro Loterij.
Gratis naar musical The Attic met uw veteranenpas!
16|17|18 mei
Zimihc Theater Stefanus
Utrecht
Choreografie: Nicole Oerlemans | Muzikaal leider: Robert Jan Kamer | Regie: Mark van Haasteren | Vormgeving: Joris van Veldhoven
The Attic is een unieke musical
vol aanstekelijke muziek,
aangrijpend spel en betoverende
choreografieën. Starlight Boulevard
brengt deze gloednieuwe musical
dit voorjaar voor het eerst in zijn
geheel naar het theater.
The Attic vertelt het verhaal van
de bovenkamer van Sam, waar
al zijn oude herinneringen zijn
weggestopt als speelgoed op
zolder. In het maanlicht komt dat
speelgoed tot leven en komen
de herinneringen terug. En daar zit Sam als oorlogsveteraan
niet op te wachten. Maar is het soms niet beter om wél de
confrontatie aan te gaan, wil je de toekomst nog een gezonde
kans geven?
The Attic wordt 15 mei 2014 om 20.00 uur speciaal
Gratis
opgevoerd voor veteranenpashouders in ZIMIHC
Theater Stefanus in Utrecht. Aanmelden verplicht!
Vul het aanmeldformulier in op de website van het
Veteraneninstituut: www.veteraneninstituut.nl/theater of bel
het Veteraneninstituut: 0343-474150.
Voor meer informatie over de productie en hoe u ons kunt
helpen met dit bijzondere project: www.starlight-boulevard.nl
Comfortarrangement
bij Landal GreenParks
Genieten staat voorop tijdens een verblijf bij Landal GreenParks.
Genieten van elkaar, van de stilte, van de fluitende vogels in
de natuur en van de ruimte om u heen. Bij Landal GreenParks
kan het allemaal. De parken van Landal GreenParks op
de Veluwe zijn hier de ideale plek voor. Deze worden
gekenmerkt door rust, natuur, ruimte en veelal vrijstaande
bungalows middenin de natuur.
Speciaal voor u als veteranenpashouder heeft Landal
GreenParks het Comfortarrangement.
Het Comfortarrangement (weekend- of midweekverblijf)
bestaat uit:
• Verblijf in een standaard 4- of 6-persoonsbungalow
• Handdoekenpakket p.p. en bedlinnen p.p.
• Opgemaakte bedden bij aankomst
• Keukendoekenpakket
• Welkomstpresentje
• Inclusief toeristenbelasting en reserveringskosten
Te reserveren vanaf € 105,- p.p. (bij twee personen) 3e tot
en met 6e persoon vanaf € 17,-. Geldig voor aankomsten van
11 april 2014 tot 30 juni 2014 (m.u.v. schoolvakanties en
feestdagenperioden).
Het Comfortarrangement is geldig op de volgende parken:
Landal Landgoed ’t Loo, Heihaas, De Veluwse Hoevegaerde,
Rabbit Hill, Klein Ruwinkel, Miggelenberg, Heideheuvel,
Coldenhove en Stroombroek.
Interesse?
Voor meer informatie, voorwaarden, prijzen, data en
reserveringen, bel met Landal GreenParks tel. 0900-8842
(€0,20 p. min.) of kijk op www.landal.nl/CHE14L. Vermeld
bij uw reservering de code: CHE14L.
30%
korting
Muziektheatervoorstelling
Land of Hope & Glory
Land of Hope & Glory is een onroerende, maar ook vrolijke
muziektheatervoorstelling met een prachtig verhaal,
doorspekt met hits en mooie, vrolijke liedjes uit de oorlogstijd.
Land of Hope & Glory vertelt het bijzondere verhaal van een
Nederlander die in de Tweede Wereldoorlog in Duitsland
terechtkomt en daar bij toeval in het Duitse verzet verzeild
raakt. Hij komt voor grote dilemma’s te staan. Wat en wie
is goed of fout in
oorlogstijd? Kiest
hij voor zijn vriend
of het hogere doel?
En wat te doen met
de onmogelijke
liefde die ontluikt?
Met Nederlandse
klassiekers als Trees
heeft een Canadees,
Wie heeft er suiker
in de erwtensoep
gedaan, Eens zal de
Betuwe in bloei weer
staan en Als op het Leidseplein.. maar ook met buitenlands
repertoire als dat van Glenn Miller, the Andrew Sisters,
Marlene Dietrich en natuurlijk Vera Lynn.
Veteranenpashouders krijgen 20 procent korting op een
toegangskaartje. Kaarten zijn alleen telefonisch te bestellen
via de deelnemende theaters. Om de korting te ontvangen is
het codewoord ‘Veteranenpas’.
Land of Hope & Glory speelt in de volgende theaters:
Plaats
Beusichem
Amsterdam
Culemborg
Sneek
Apeldoorn
Haarlo
Den Haag
Datum
29 april 01 mei 03 mei
05 mei
08 mei
10 mei
01 juni
Tijd
20:30
20:30
20:30
20:15
20:00
20:00
14:30
Telefoon
0345-503955
020-6795096
0345-521546
0515-430580
055-5270300
0545-261474
070-3265509
20%
korting
Kijk voor meer informatie op www.allemaalkomedie.nl.
Veteranen met een missie
Afghanistanveteraan actief voor meerdere goede doelen
‘Mensen helpen
mens te blijven’
Door: Henk Fonteyn
Nikola-kommuniteit
Mensen helpen mens te blijven was ooit
bedoeld als titel van een promotiefilmpje
over het werk van de geestelijk verzorgers bij de Koninklijke Luchtmacht (KLu)
en is bedacht door Aline Barnhoorn,
destijds geestelijk verzorger op vliegbasis
Eindhoven. ‘Mensen helpen mens te blijven’ is haar motto gebleven, ook nu ze
als veteraan nieuwe invulling aan haar
leven geeft.
“I
k was in 1994 een van de
eerste vrouwelijke geestelijk verzorgers bij de
KLu. Daar hadden sommige van mijn mannelijke collegadominees moeite mee. Maar Hoofdluchtmachtpredikant Aren de Keizer
maakte zich er sterk voor, al kreeg
ik niet direct een operationele plaatsing. Ik begon op vormingscentrum
Beukbergen, een goede startplaats
om de hele krijgsmacht in het vizier
te krijgen. En om voeling te krijgen
met de ernstmissies. Ik weet nog hoe
we op Beukbergen met elkaar verbijsterd de berichten rond de val van
Srebrenica volgden.”
Pallet vol maandverband
“Ik organiseerde onder meer conferenties voor vrouwelijke militairen
bij de KLu. ‘Lekker op eigen wijs’
noemde ik die. Er was veel animo
voor, onder alle rangen. Vrouwen
vertelden elkaar dan soms schok-
44
april 2014
voor de mannen van brandweer en
verkeersleiding is het een vreselijke
tijd geweest. Hen is met allerlei verdachtmakingen en beschuldigingen
zwaar onrecht aangedaan. Ik zie
daarom met dankbaarheid terug op
de ontmoeting die ik kon organiseren
tussen de mij bekende familie en
de brandweerlieden die bij de ramp
betrokken waren. Het was ontroerend mee te maken hoe men over en
weer zonder verwijten met elkaar
kon spreken. Dat is heilzamer dan
zoeken naar schuldigen en in boosheid en verwijt blijven hangen.”
Aline Barnhoorn: “Ik heb erg uitgezien naar mijn FLO. Een mooie kans om een nieuw
hoofdstuk van mijn levensverhaal te schrijven.” Foto: Birgit de Roij
kende verhalen over grensoverschrijdend gedrag. Maar ook hilarische
verhalen, bijvoorbeeld over de
onhandigheid waarmee mannen
met typische vrouwendingen als
ongesteld zijn omgingen. Een kaderinstructeur op Woensdrecht had een
pallet vol maandverband laten aanrukken en die hele voorraad stond
dan op de wc op je te wachten. En
er was het beruchte ‘glazen plafond’,
waardoor de carrière van vrouwen
op zeker moment stagneerde. Eigenlijk is de KLu helemaal niet zo’n
machowereld, ook al zijn techneuten
toch overwegend mannen. Tijdens
de conferenties oefenden we om ons
weerbaar te maken tegen discriminatie en intimidatie. Dat was echt
pionierswerk, lang vóór de commissieStaal en de Defensiegedragscode.
Er is sindsdien gelukkig veel verbeterd. Dat geldt ook voor de positie
van homoseksuelen in het leger. De
stichting Homoseksualiteit en Krijgs-
macht is op Beukbergen geboren. Ik
ben dankbaar dat ik in die jaren een
rol in dat emancipatieproces heb
mogen spelen.”
Herculesramp
“Een ontzettend ingrijpende gebeurtenis was de Herculesramp op 15 juli
1996. Ik heb vele jaren de partner
begeleid van een omgekomen collega van wie ik de begrafenis geleid
heb, en ben nog langer de ouders
blijven bezoeken. Daarnaast bood ik
steun aan de collega’s op het veld.
De brandweer, de verkeersleiding,
maar ook toevallige getuigen, zoals
de man die altijd naar de baan kwam
om de vliegers hun broodjes te
brengen. En de collega in de hangar
die in verband met de plechtigheid
zwarte gordijnen vanaf het plafond
moest ophangen en hoog op de
ladder ineens de lichamen zag liggen die op horizontaal niveau aan
het zicht onttrokken waren. Vooral
“Ik heb erg uitgezien naar mijn FLO
(functioneel leeftijdsontslag; red.).
Een mooie kans om een nieuw
hoofdstuk van mijn levensverhaal te
schrijven. Mijn motto ‘Mensen helpen mens te blijven’ probeer ik langs
vier wegen in praktijk te brengen.
Allereerst ben ik actief binnen de
Nikola-kommuniteit, een interreligieuze leefgemeenschap, op vijftig
meter van mijn huis in een prachtig
pand aan de Maliesingel in Utrecht.
De pijlers zijn: gebed, gemeenschap
en gastvrijheid. Er is een kleine kapel
bij, waar ik regelmatig voorga in de
gebedsdiensten. Ook eten we dikwijls
gezamenlijk. Gasten krijgen we via
de website, soms op doorverwijzing.
Ik ben lid van het dagelijks bestuur
en draag van harte mede verantwoordelijkheid voor deze gemeenschap.
Stilte en bezinning vind ik erg nodig
om mens te blijven.”
Gevangenenbezoek
“Tweemaal per jaar reis ik voor de
stichting Epafras twee weken naar
het buitenland om gedetineerden
met een Nederlands paspoort in buitenlandse detentie te bezoeken. Binnenkort ga ik weer naar Noorwegen.
Een vorm van geestelijke verzorging
die je bij de krijgsmacht al goed in de
vingers krijgt. Daar werk je immers
ook voor mensen, ongeacht geloof
of levensbeschouwing. Bij de geestelijk verzorger kunnen mensen op
een luisterend oor rekenen, zonder
dat er geoordeeld of veroordeeld
wordt. Nou, dat komt van pas wanneer je gevangenen bezoekt. Voor
hen is het trouwens alleen al fijn om
weer eens Nederlands met iemand
te kunnen praten. Er is ook verschil
met de krijgsmacht. Militairen zijn
doorgaans eerlijk en betrouwbaar. Bij
Aline Barnhoorn met kolonel Abdoellah Hazem, hoofd imam Afghaanse leger.
Foto: privécollectie Aline Barnhoorn
de gedetineerde kun je er niet altijd
van uitgaan dat je de volle waarheid
te horen krijgt. Maar ook criminelen
zijn en blijven mensen.”
A Dieu
“Onlangs hebben we in Utrecht het
samenwerkingsverband A Dieu opgericht. Het betreft een groep geestelijk
verzorgers die zich in geval van
overlijden beschikbaar stellen voor
het voorbereiden en leiden van een
uitvaartceremonie. Daarbij richten
we ons op mensen die losgeraakt zijn
van de kerk, maar toch graag woorden en rituelen uit de christelijke
traditie bij een uitvaart willen. Hier
is het motto ‘mensen helpen mens
te blijven’ zeer van toepassing. Het
is mijn passie om de humaniteit te
bewaren en recht te doen aan een
mensenleven, zo ook in een zorgvuldig afscheidsritueel.”
Hulphond
“Hondenliefhebster in hart en nieren
ben ik. Tot mijn verdriet moest ik
mijn eigen hond, een prachtige herder, twee jaar geleden laten inslapen.
Nu zet ik me in voor het Koninklijke
Nederlandse Geleidehondenfonds
(KNGF). In het verleden heb ik bij
Bartimeus gewerkt en ontdekte ik
wat een geleidehond voor een blinde
kan betekenen. Tegenwoordig leidt het
KNGF ook autismehonden, buddyhonden en assistentiehonden op. Ik
heb me aangemeld om een pup te
verzorgen en als eenjarige jongvolwassene aan te leveren voor verdere
scholing. Mijn eerste project zit er
intussen op. Ik heb er intens van
genoten. Dit doe ik nu eens niet als
geestelijk verzorger, maar allereerst
als dierenliefhebber. Het levert me
veel leuke contacten op met medehondenliefhebbers. Het is fijn te
weten dat zo’n hond voor iemand
met een handicap of stoornis van
grote betekenis kan zijn. Indirect
help ik dan toch iemand om meer
mens te blijven.”
Aline Barnhoorn (Rotterdam, 1957)
studeerde theologie in Leiden en
Groningen. In 1994 trad ze als
geestelijk verzorger in dienst bij de
Koninklijke Luchtmacht. Plaatsingen:
vormingscentrum Beukbergen en de
vliegbases Eindhoven, Soesterberg
en Gilze-Rijen. In 2007 werd ze uitgezonden naar Kandahar Airfield.
Jarenlang was ze columniste van
GevoWing. Februari 2012 ging ze met
functioneel leeftijdsontslag.
Stichting Epafras
Wie: Aline Barnhoorn
Wat: geestelijke verzorging voor
Nederlanders in buitenlandse detentie
Waar: wereldwijd
Wanneer: zo mogelijk tweemaal per jaar
Contact: www.epafras.nl
Websites overige organisaties:
www.nikola-kommuniteit.nl
www.adieu-uitvaartdiensten.nl
www.geleidehond.nl
april 2014
45
Ooggetuige
Eenheid Indiëveteraan verliet na tweede politionele actie als laatste de stad Djokja
‘Urenlang oog in oog met de TNI’
Door: Dick Schaap
In het ontroerende verhaal
van Indiëveteraan Barend van
Mierlo, nu 87 jaar oud, vertelt
hij over de ontluikende liefde
tussen hem en zijn penfriend
Wilma Buitenhuis, een liefde
die hem tijdens zijn diensttijd
geestelijk op de been hield.
Want dienen op Oost-Java was
geen pretje. Zijn eenheid, 5 RS,
bewaakte tijdens de tweede
politionele actie Soekarno en de
zijnen in Djokjakarta. Toen de
Nederlandse strijdkrachten zich
terug moesten trekken, verliet
5 RS de stad als laatste eenheid
van de Tijgerbrigade.
N
Elke dag zette de baboe een vers bloemetje voor het door Barend van Mierlo getekende
portret van zijn Wilma. Foto: Birgit de Roij
46
april 2014
adat Barend van Mierlo
op buitenpost Djelboek
van het KNIL de telefoonlijn had gerepareerd,
ging hij als radioman mee met een
patrouille, die onder leiding stond
van een Ambonese adjudant. Toen ze
onderweg een man met zijn vrouw
en kinderen tegenkwamen, vroeg
de adjudant hem naar zijn beroep.
Nietsvermoedend vertelde de man
dat hij tani (boer) was. Hierop trok
de adjudant onmiddellijk zijn revolver en schoot hem dood. “Daar stond
ik dan als 20-jarige, met nauwelijks
enige ervaring met de gebruiken
in de Oost”, vertelt Van Mierlo.
“Tijdens de oorlog ’40-’45 heb ik
heel wat meegemaakt, maar zoiets
nog nooit. En het bleef die dag niet
bij het neerschieten van die ene tani,
er volgden er meer. Later hoorde
ik dat die Ambonese adjudant ‘de
beul van Ambulu’ werd genoemd,
naar Ambulu, een klein plaatsje op
Oost-Java. De adjudant handelde uit
wraak, omdat de peloppers, zo werden de nationalisten genoemd, zijn
ouders zouden hebben vermoord en
zijn zuster verkracht. Gelukkig heb ik
dit bij andere patrouilles, onder een
andere leiding, nooit meegemaakt.”
Hij vervolgt: “Ik ben God dankbaar
dat ik zelf niemand heb moeten
doden. Dat was mijn taak niet. Als
radiotelegrafist kon ik ook niet vechten. Voordat ik samen met Jasper
Mijnhart in Djelboek voor het KNIL
aan de slag kon, werden we direct na
aankomst in de stad Djember
’s nachts al beschoten. Er was dus
geen sprake van een weekje acclimatiseren. De volgende dag moesten we
meteen mee met een patrouille, ik
met een radio op mijn rug. In die tijd
was dat een groot apparaat met twee
reservebatterijen. Daar kwam ook nog
een Lee Enfield geweer bij, ter verdediging van lijf en goed. De volgende
dag bleek dat de telefoonlijn van het
KNIL ’s nachts was doorgesneden.
Die moest ik repareren. Voor dat
karwei kreeg ik vier man mee om me
te beschermen. Net toen ik dat karwei had geklaard, werden we door
de TNI (de Tentara Nasional Indonesia, het leger van Soekarno; red.)
onder vuur genomen. Onze chauffeur werd in zijn knie geraakt. Twee
man ontfermden zich over hem. In
het hospitaal bleek dat zijn been niet
meer te redden was en werd hij met
de eerste boot naar Holland gestuurd
voor verdere behandeling.”
5 RS
Van Mierlo werd als dienstplichtig
soldaat ingedeeld bij de Staf en de
Ondersteuningscompagnieën van
het 5e Bataljon Regiment Stoottroepen (5 RS), dat op 1 oktober 1947 in
Vught was opgericht. Daar werd hij
opgeleid als specialist. Bij aankomst
met de Volendam in Tandjong Priok
in december 1947 was hij een van de
112 manschappen die overstapten op
de Melchior Treub, met bestemming
Soerabaja. Het waren de mannen van
het verbindingspeloton, van de sectie
inlichtingen van de stafcompagnie,
van het pionierspeloton en de carrierchauffeurs van de ondersteuningscompagnie. In Soerabaja werd dit
detachement ingedeeld bij het Infanteriebataljon XXIII van het KNIL en
werd belast met specialistische taken
waarvoor het KNIL geen personeel
had. Het werkterrein van deze groep
was Oost-Java.
Het gros van dit 5 RS ging naar Celebes voor het afronden van hun in
Nederland afgebroken opleiding. Het
was duidelijk dat dat verband hield
met een eventuele tweede politionele
actie en met de overrompeling van
Djokjakarta, tijdelijk de hoofdstad
van de republiek van Hatta en Soekarno, als de onderhandelingen tussen Nederland en de republiek geen
resultaat zouden opleveren.
Tweede politionele actie
De overplaatsing van Celebes naar
Java van 5 RS in mei 1948 en de
toevoeging van dit bataljon aan de
Tijgerbrigade was een duidelijk
voorteken van de ophanden zijnde
tweede politionele actie. Ook het
detachement in Djember werd toegevoegd, evenals Van Mierlo en zijn
maat Mijnhart in Djelboek en het
pionierspeloton in de suikerfabriek
Semboro, 20 kilometer ten westen
van Djember.
De mannen van 5 RS moesten op
Oost-Java regelmatig optreden tegen
republikeinse militairen. Daarmee
deden ze veel ervaring op, waarvan
ze als lid van de Tijgerbrigade spoedig zouden kunnen profiteren. De
5 RS’ers die in mei ’48 met de Van
Outhoorn vanuit Celebes naar OostJava werden vervoerd, werden als
Tijgers in Ambarawa gestationeerd
en ingewerkt door oorlogsvrijwilligers van 2-7 Regiment Infanterie.
“Het echte werk kon beginnen”, zegt
Van Mierlo, die op 3 februari 1950
tot soldaat 1 werd bevorderd. “Ik was
Barend van Mierlo in uitgaansuniform op OostJava. Foto: privécollectie Barend van Mierlo
al eerder in Ambarawa. Het grensde
aan de demarcatielijn op Java. Aan
de andere kant lag het republikeinse
leger. Djokjakarta lag op minder dan
50 kilometer van ons vandaan.”
Belangrijke buitenposten waren de
Koffiepot, Kemambang, Tegaton en
de elektrische centrale bij Tologo,
waar een compagnie van de Prinses
Irene Brigade lag. De staf-, ondersteunings- en eerste compagnie waren
in Ambarawa zelf gelegerd, in een
kazerne van het KNIL. “Voortdurend
moesten de nu Tijgers geworden
mannen patrouilleren, vooral langs
de demarcatielijn. Dat deden ze ook
bij grotere acties in moeilijk begaanbare delen van het gebied. De verstandhouding met de lokale bevolking was goed”, aldus Van Mierlo.
In november 1948 liep de spanning
in dit gebied op. Op 19 december
april 2014
47
Van Doorn tot Den Haag
1948 was de maat vol voor de
Nederlanders die met de republikeinen onderhandelden en werd het
startschot gegeven voor de tweede
politionele actie. “Tijgers, de ogen
van de wereld zijn op u gericht. Van
uw moed en voortvarendheid zal
afhangen of deze actie met succes
bekroond zal worden”, aldus kolonel
D.R.A. van Langen, commandant
van de Tijgerbrigade in zijn dagorder
voor de troepen.
Bijdrages: Charlene Cloo, Jos Morren,
Hein Scheffer, Jos Weerts
Veteranen in beeld
Bewaking Soekarno
“We maakten deel uit van de grootste
luchtmobiele operatie uit de militaire geschiedenis van Nederland en
Indonesië”, aldus Van Mierlo. “Dakota’s en andere vliegtuigen brachten
ons naar vliegveld Magoewo, vlakbij
Djokjakarta. Ik zat bij een deel van
5 RS dat over de weg naar Djokja
trok. Onderweg hoefden we nauwelijks te vechten. Soekarno en de
zijnen waren in de stad gebleven.
Hun bewaking werd aan 5 RS toevertrouwd. Na een paar dagen werden
ze afgevoerd. Ik had een verbindingspost even buiten de Benteng, het
zogenoemde Fort Vredeburg. Helaas
hadden we in de eerste week al zes
doden te betreuren. Zij waren in een
hinderlaag gelopen. Alle nog levende
Indiëveteranen weten hoe dit avontuur is afgelopen. Het Van RoyenRoem-akkoord van 7 mei 1949
maakte een eind aan onze illusies.
We moesten Djokja verlaten. Mensen
langs de weg stonden te huilen. We
hadden wegen hersteld en voor werk
gezorgd en de suikerfabriek Semboro
weer op gang gekregen. Als laatste
eenheid van de Tijgerbrigade verliet
5 RS de stad. Urenlang stonden we
oog in oog met de TNI. Militaire
waarnemers van de VN hielden een
oogje in het zeil. De bemoedigende
woorden van de commandant van
de Tijgerbrigade waren een schrale
troost. In een half jaar tijd hadden we
25 doden en een groot aantal gewonden te betreuren. En waarvoor? We
likten onze wonden. Op het ereveld
Candi namen we afscheid van onze
gevallen makkers. De Nelly bracht
ons thuis.”
Meisje in Holland
“Het mooiste wat me in Indonesië
is overkomen, was mijn correspondentie met Wilma Buitenhuis”,
vertelt Van Mierlo. “Het contact
met haar begon met een door mij
48
april 2014
President Soekarno en kolonel Van Langen, commandant van de Tijgerbrigade,
na de bezetting van Djokja. Foto: privécollectie Barend van Mierlo
geplaatste advertentie in het destijds
bekende en populaire muziekblad
Tuney Tunes, waarin ik een meisje
in Holland zocht om met mij te corresponderen. Tuney Tunes was een
betrouwbaar blad. Wij lazen het in
Indonesië ook. Het verscheen voor
het eerst in 1942, als illegaal blad
met alleen teksten van Amerikaanse
songs erin. Er waren meer meisjes
die via Tuney Tunes schriftelijk
contact zochten met Nederlandse
militairen in Indonesië. Dat contact
is voor veel jonge militairen heel
belangrijk geweest. Het heeft hen
behoed voor ontsporingen”, aldus
Van Mierlo.
“Het contact met Wilma ontstond in
1948, ik was toen 21. In die tijd had
ik binnen die mannenwereld die het
leger was, sterke behoefte aan contact met een meisje. De vondst van
haar correspondentieadres in Nederland kwam voor mij als geroepen.
Haar eerste brief sprak mij meteen
aan. Ze had een heel mooi handschrift. Ze schreef hartelijk en lief.
Het klikte eigenlijk meteen tussen
mij en haar.”
De twee werden verliefd op elkaar.
“Dat zagen we al aankomen en we
konden het niet tegenhouden. Aan
de hand van een foto heb ik haar portret getekend. Dat stond op mijn
kastje. Onze baboe zette elke dag een
vers bloemetje in een vaasje voor dit
portret. Ik heb dat portret nog steeds.
Toen ik op 2 mei 1950 uit de bus
stapte, stond Wilma in onze voortuin
in Hilversum. We omhelsden en
kusten elkaar alsof we elkaar al jaren
kenden. Drie jaar na die omhelzing
zijn we getrouwd. Wilma heeft mij
een dochter geschonken. We zijn 56
jaar met elkaar getrouwd geweest en
hebben elkaar 61 jaar gekend. Vier
jaar geleden is ze na een lang en
smartelijk ziekbed op haar 82e overleden. Ik hou nog altijd zielsveel van
haar.”
Op 6 maart heeft het Algemeen Overleg van de Tweede
Kamercommissie voor Defensie met de minister van Defensie
over het Veteranenbesluit plaatsgevonden. In de aanloop
naar dit Algemeen Overleg heeft de commissie rondetafelgesprekken gevoerd met materiedeskundigen, in dit
geval uit de veteranengemeenschap. In die hoedanigheid
heb ik hierbij het Veteranen Platform (VP) vertegenwoordigd. Ik heb aangegeven dat het VP blij is met wat er
in het Veteranenbesluit voor de veteranengemeenschap is
geregeld, maar heb wel aandacht gevraagd voor de financiële
ondersteuning van de verenigingen, omdat zij een belangrijke
toegangspoort vormen naar de veteranengemeenschap. De
minister heeft tijdens het overleg onder meer aangegeven dat
zij haar verantwoordelijkheid zal nemen als het gaat om het
faciliteren van de nuldelijnsondersteuning. Wat betreft de
gevraagde ondersteuning van de veteranenverenigingen zal zij
reageren in de binnenkort te verschijnen Veteranennota.
Met de instemming van de Tweede Kamer met het Veteranenbesluit is het wetgevingstraject rond de Veteranenwet
afgerond. Conform de daarvoor geldende procedure wordt het
Veteranenbesluit voor advies aangeboden aan de Raad van
State. Vanaf dat moment gaat het om de uitvoering van de wet.
De minister heeft in dat kader bekendgemaakt dat het Veteranenloket – een belangrijke schakel in de zorgverlening – op
11 juni aanstaande zal worden geopend. Vanaf deze plaats wil
ik iedereen danken die heeft bijgedragen en nog zal bijdragen
aan de uitwerking van deze wet.
Op dit moment is er in de media de nodige commotie
rondom drie moorden, die gepleegd zouden zijn door een
veteraan. Opvallend is dat in de media nogal snel wordt
geconcludeerd dat uitzending vrijwel altijd leidt tot een
posttraumatische stress stoornis (PTSS) en dat PTSS
bij veteranen bijna automatisch leidt tot geweld. U en
ik weten dat dit beeld absoluut onjuist is. De overgrote
meerderheid van de uitgezonden militairen heeft geen
enkel probleem na de uitzending en ervaart die juist als
een verrijking van zijn of haar leven. Een klein deel van
de uitgezonden militairen krijgt problemen die met uitzending te maken hebben, met soms PTSS als gevolg. PTSS kan
in uitzonderlijke gevallen tot geweldsdelicten leiden, maar
dat is, zo blijkt uit onderzoek, absoluut geen automatisme.
Onderzoek door de Politieacademie in samenwerking met het
Veteraneninstituut wijst uit dat veteranen zelfs minder met de
politie in aanraking komen dan vergelijkbare groepen.
Vanuit mijn positie probeer ik dit beeld in de media zoveel
mogelijk te corrigeren en bij te stellen en vertrouw erop dat u
allen dat ook doet. Het is immers in het belang van de veteranengemeenschap dat er een juist beeld bestaat over veteranen
in de maatschappij.
Hein Scheffer, voorzitter Veteranen Platform
Willem van Lanschotlaan 1
3941 XV Doorn
e-mail: [email protected]
Nieuwe film over veteranenzorg
Er staan grote dingen te gebeuren in de veteranenzorg:
het nieuwe Veteranenloket gaat in juni open, het Landelijk Zorgsysteem voor Veteranen (LZV) is geëvalueerd en binnenkort verschijnt een nieuwe film over
het LZV.
Vorig jaar heeft documentairemaker Coen Verbraak
met een camera in de hand het wel en wee van enkele
veteranen binnen drie LZV-instellingen gevolgd. Het resultaat was een hele hoop filmmateriaal, dat in de maanden
erna door de filmmaker is bekeken en teruggebracht tot een
film van 90 minuten. Onlangs heeft het LZV de ruwe montage mogen bekijken en we kunnen zeggen dat het resultaat
indrukwekkend is. De maker is erin geslaagd om van mensen
bij wie PTSS voor derden nauwelijks waarneembaar is, toch
een indringend beeld te schetsen. Bovendien heeft Verbraak
de inspanningen en strijd waarmee een behandeling vaak
gepaard gaat, op knappe wijze weten vast te leggen. We kunnen haast niet wachten op het eindresultaat van de film, dat
deze maand wordt verwacht.
Na de première van de film komen we er nog uitgebreid
op terug, maar nu is al duidelijk dat dit een belangrijke
mijlpaal is voor het LZV, waar we heel trots op mogen
zijn. Het is niet eerder gebeurd dat een onafhankelijke
journalist mee mocht kijken binnen de praktijk van
de professionele veteranenzorg. De documentaire heeft
enige jaren aan voorbereiding gekost, niet alleen vanwege
de onderhandelingen met verschillende omroepen, maar ook
omdat we zeker wilden weten dat er zorgvuldig met onze
cliënten werd omgegaan. Want behandelingen zijn en blijven
veilig, ook als er een camera bij is. Veteranen die belangstelling hebben krijgen volop mogelijkheden om de film te bekijken. Houd Checkpoint in de gaten! (JM)
Meer informatie over het LZV: www.lzv-groep.nl. Informatie en
directe hulp kun je 24 uur per dag aanvragen via het Centraal
Aanmeldpunt Veteranen, tel: 0343-474148 of e-mail:
[email protected].
april 2014
49
Van Doorn tot Den Haag
Contact Vi en CAP
Veteranenpas, NS-kaarten, overlijdensberichten, adreswijzigingen of
als u Checkpoint niet heeft
ontvangen:
Veteraneninstituut
Postbus 125, 3940 AC Doorn
tel: 0343-474150
e-mail: [email protected]
Voor vragen van psychische en
maatschappelijke aard:
Centraal Aanmeldpunt (CAP) van
het Veteraneninstituut
tel: 0343-474148 (24 uur per dag)
e-mail: [email protected]
Aangepast gebruik treinkaarten veteranen
Veteranen uit dienst van Defensie hebben recht op twee keer per jaar gratis treinvervoer. Sinds 2014 is het Veteraneninstituut overgestapt op chipkaarten. Met deze
papieren chipkaart reist u op één willekeurige dag onbeperkt in de tweede klas met
de trein. Op het moment dat u incheckt, wordt de kaart geactiveerd en is deze geldig
tot 04:00 uur de volgende ochtend. Ook uw partner mag gebruikmaken van een van
de twee chipkaarten. Meer informatie over het gebruik van de chipkaarten leest u op
www.veteraneninstituut.nl/treinkaarten.
U kunt zelf bepalen waarvoor u de treinkaarten gebruikt. Bijvoorbeeld voor een
bezoek aan de Nederlandse Veteranendag of een reünie van uw voormalige eenheid.
De nieuwe treinkaarten hebben een verlengde geldigheidsduur. Kaarten die in 2014
zijn aangevraagd, zijn geldig tot en met 31 december 2015. Deze langere geldigheidsduur betekent niet dat veteranen nog maar één keer per twee jaar een gratis treinreis
krijgen; u heeft nog steeds recht op jaarlijks twee vervoersbewijzen.
Hebt u nog geen treinkaarten aangevraagd? Neem dan contact op met het Veteraneninstituut via e-mail: [email protected] of tel: 0343-474150. Hebt u nog
ongebruikte NS-dagkaarten voor 2013 in huis? Gooi deze dan niet weg, maar stuur
ze op naar: Veteraneninstituut, Afdeling Dienstverlening, Antwoordnummer 2028,
3940 VB Doorn. Let op: er hoeft geen postzegel op de enveloppe. (CC)
CADS steunt Veteranenfonds met donatie
Extra informatie over
digitale Defensiebladen
Op het moment dat dit nummer van
Checkpoint verschijnt, zijn alle Defensiebladen gedigitaliseerd. De laatste
Materieelgezien verscheen op 21 februari, Pijler op 26 februari, KMarMagazine
op 1 maart en de Vliegende Hollander
op 7 maart. De laatste Alle Hens en
Landmacht verschenen op papier op
4 april. Gratis abonneren op deze zogeheten e-zines kan via www.defensie.nl/
abonneren. We adviseren om geen
@mindef.nl e-mailadressen te gebruiken
bij de registratie, maar een privé-e-mailadres. De online magazines zijn ook
zonder registratie te bekijken op www.
defensie.nl door te klikken op Actueel
en vervolgens Defensiebladen. In de
derde online Defensiekrant staan op
pagina 11 tips en trucs en een instructievideo waarop wordt uitgelegd hoe de
online Defensiekrant het beste gelezen
kan worden. Deze derde editie staat
online op http://magazines.defensie.nl/
defensiekrant. (CC)
50
april 2014
De Commercial Anglo Dutch Society (CADS), een informele netwerkorganisatie
voor Nederlandse en Britse professionals, heeft onder haar leden een weekend in de
nieuwe Tesla Model S geveild: de eerste volledig elektrische, luxe sedan ter wereld.
De opbrengst van deze veiling is 500 euro en komt geheel ten goede aan veteranen.
Jos Weerts, werkzaam op het Kennis- en onderzoekscentrum van het Veteraneninstituut (Vi), nam het bedrag onlangs in ontvangst. Omdat het Vi regelmatig hulpverzoeken van veteranen en veteranenorganisaties
ontvangt, zijn donaties zoals deze erg welkom. Op
dit moment wordt geld ingezameld om Automatische
Externe Defibrillators (AED’s) aan te schaffen voor de
diverse veteraneninloopcentra.
Mike Waters, voorzitter van CADS: “CADS bestaat
inmiddels 42 jaar. Al die tijd doneerden we aan het
Royal British Legion. Maar omdat we een Anglo-Nederlandse vereniging zijn,
vonden we het tijd om de Nederlandse strijdkrachten op vergelijkbare wijze te
steunen. Dat doen we met deze donatie aan het Veteranenfonds. We kijken uit naar
het opbouwen van een relatie met het Veteraneninstituut door het ondersteunen van
het Veteranenfonds”, aldus Waters. (CC)
Veteraan, hoe gaat het met u?
Het Veteraneninstituut en het Trimbos-instituut onderzoeken momenteel
hoe het met de Nederlandse veteranen gaat. Dat gebeurt in opdracht van de
Raad voor civiel-militaire Zorg en Onderzoek (RZO). Van de 6000 veteranen
die hiervoor benaderd zijn heeft 59 procent gereageerd en heeft bijna de helft
daadwerkelijk aan het onderzoek deelgenomen. Dat is een ongekend hoog percentage, waarvoor de RZO en de onderzoekers de veteranen erg dankbaar zijn.
De gegevens die de veteranen hebben verstrekt, worden de komende weken
verwerkt en geanalyseerd. De resultaten van het onderzoek ‘Veteraan, hoe gaat
het met u?’ zullen naar verwachting in de zomer van dit jaar gepubliceerd worden. Checkpoint zal daarover dan uiteraard uitgebreid berichten (bron: RZO).
Vrijwilligersbijeenkomst
Veteraneninstituut groot succes
Het Veteraneninstituut (Vi) prijst zich
gelukkig met de belangeloze inzet van
meer dan driehonderd vrijwilligers.
Een deel van hen zet zich in voor het
scholenproject Verhalen van veteranen
als gastspreker op basis- en middelbare
scholen of als regiocoördinator. Anderen
helpen bij het bemannen van de stand
van het Vi, bijvoorbeeld op lokale veteranendagen of beurzen. Een derde groep
vrijwilligers wordt gevormd door de
geestelijk verzorgers. Zij worden ingezet
wanneer een veteraan of het thuisfront
behoefte heeft aan het delen van ervaringen.
Op 8 maart vond de jaarlijkse vrijwilligersbijeenkomst plaats in Doorn. De
bijeenkomst, onder leiding van dagvoorzitter en tevens Vi-medewerker kapitein
John Serton, was een groot succes. Allereerst spraken bestuursvoorzitter Gerrit
Valk en directeur Frank Marcus hun
waardering uit voor het werk dat de vrijwilligers verrichten: “Dankzij jullie inzet
zijn wij als Veteraneninstituut nog beter
in staat om datgene te doen waar wij
De jaarlijkse vrijwilligersbijeenkomst in Doorn. Foto: Charlene Cloo
voor zijn: erkenning en waardering voor,
en dienstenverlening aan veteranen.”
Daarna werden de vrijwilligers opgesplitst. De gastsprekers en regiocoördinatoren van het scholenproject Verhalen
van veteranen kregen
een introductie van
de VIP-portal, een
platform waarop zij
onderling informatie, presentaties en
andere zaken kunnen uitwisselen.
De vrijwilligers die
voorlichting geven,
kregen een beurstraining: “Néé, met je
handen over elkaar
Overleg tijdens de beurstraining voor voorlichtingsvrijwilligers.
in een stand staan,
Foto: Charlene Cloo
nodigt mensen níet
uit om in gesprek te gaan. En wat is nou
een goede openingszin?” De geestelijkverzorgersgroep verdiepte zich verder in
posttraumatische stress stoornis (PTSS).
Zij bogen zich op interactieve wijze
over vragen als: wat is PTSS precies,
hoe herken je een veteraan met PTSS
en wat kun je als geestelijk verzorger
het beste doen om een veteraan met
PTSS te ondersteunen? De bijeenkomst
werd afgesloten met een borrel en een
presentje, om de vrijwilligers nogmaals
hartelijk te danken.
Het Vi wil zijn vrijwilligers ook in deze
rubriek nogmaals hartelijk danken voor
hun inzet voor de veteranen en het
instituut. Dankzij deze inzet kan het Vi
meer bekendheid geven aan het werk dat
veteranen doen en gedaan hebben voor
vrede en vrijheid wereldwijd. Vrijwilligers, bedankt! (CC)
Belangrijke mededeling voor veteranen militaire luchtvaart
Bij het meinummer van Checkpoint ontvangen de veteranen van de Militaire Luchtvaart dit jaar de uitnodiging voor de Veteranendag van de Koninklijke Luchtmacht (KLu-Veteranendag). Dit in tegenstelling tot voorgaande jaren, toen de uitnodiging naar
het huisadres werd verstuurd. De KLu-Veteranendag vindt plaats op woensdag 10 september 2014 op Vliegbasis Eindhoven.
U kunt zich aanmelden via de inschrijfkaart, die is bijgesloten bij het meinummer van Checkpoint. Alle reden om Checkpoint
goed in de gaten te houden! Voor eventuele vragen kunt u contact opnemen met Bureau Veteranen KLu op tel: 076-5447134
(bron: Bureau Veteranen KLu).
april 2014
51
Interview met scheidend IGK en Inspecteur der Veteranen generaal Ton van Ede
‘Uruzgan heeft enorm bijgedragen aan waardering veteranen’
Door: Fred Lardenoye
Foto's: Birgit de Roij
Op 30 juni wordt luitenant-generaal der mariniers Ton van Ede als Inspecteur
Generaal der Krijgsmacht (IGK), tevens Inspecteur der Veteranen, opgevolgd
door generaal-majoor Bart Hoitink. Van Ede voelde zich met zijn grote
ervaring op bestuurlijk vlak en met betrekking tot veteranen als een vis in
het water op de Zwaluwenberg, waar de IGK van oudsher zetelt. Hij neemt
dan ook met pijn in het hart afscheid, maar blijft zeker bij de veteranenwereld betrokken. “Voor mij is het 365 dagen per jaar veteranendag.”
“D
at mijn termijn
kort is geweest,
komt door mijn
FLO (functioneel
leeftijdsontslag; red.) en doordat er,
vanwege de overtolligheid binnen
Defensie, een heel strikt regiem is
gezet op het nadienen. Ik vind ook
dat ik het goede voorbeeld moet
geven. Feitelijk is het zo dat als ik
langer blijf, er dieper in de organisatie iemand wordt ontslagen”, legt
IGK luitenant-generaal Ton van Ede
uit.
Anderzijds ziet hij ook de nadelen
van het Defensiebeleid op dit punt.
“Als je de context negeert, is het
moeilijk te begrijpen dat je, als je 56
bent en nog vol energie, weg moet.
Dat is ook lastig uit te leggen aan de
samenleving.” Van Ede is blij dat er
nog wel één maand aan vastgeplakt
is. “Dat ik nog tot juli blijf, is omdat
er nog een hoorzitting komt in de
Tweede Kamer over mijn jaarverslag
als IGK. Daardoor maak ik de tiende
veteranendag nog mee en daar ben
ik als vicevoorzitter van het Comité
Nederlandse Veteranendag uiteraard
heel blij mee!”
Veteranenbeleid
Van Ede deelt de gangbare opvatting
dat de inhaalslag in het veteranenbeleid begonnen is met de oprichting
van het Veteranen Platform door
generaal b.d. Ted Meines en de
eerste Veteranennota van minister
van Defensie Relis ter Beek in 1991.
Daarnaast noemt hij Srebrenica
52
april 2014
als ‘kantelpunt’, met name omdat
de Tweede Kamer sindsdien bij
een militaire uitzending een extra
zorgvuldige procedure volgt, het
zogeheten toetsingskader, waarbij
goed gekeken wordt naar onder meer
het mandaat. “De les die geleerd
is, is dat je er voldoende robuust in
moet gaan, met de overtuiging dat
het gewenste effect in de missie verantwoord te behalen is. Met name
Dutchbatters hebben altijd het gevoel
gehad dat ze met de hand op de rug
de missie zijn ingestuurd, daarna
de littekens hebben opgelopen en
vervolgens in plaats van begrip of
waardering een afkeurende blik kregen. Daardoor hebben juist zij veel
problemen gekregen.”
Als derde belangrijke factor noemt
Van Ede embedded journalism, zoals
die met name in Uruzgan gestalte
heeft gekregen. “De mensen zagen
live hoe onze jongens op een bermbom reden en gewonden op de klep
van de YPR werden behandeld en
afgevoerd. Ze zagen hoe professioneel dat werd gedaan. Tot die tijd
hadden Nederlanders dat alleen
maar in Amerikaanse speelfilms
gezien. Dat heeft bijgedragen aan het
besef hoe bijzonder het is om militair
te zijn en uitgezonden te worden.”
Van Ede was op dat moment bij de
Hoofddirectie Personeel verantwoordelijk voor het veteranenbeleid en
zag in de jaarlijks gehouden onderzoeken van het Veteraneninstituut
hoe de waardering in Nederland,
ook voor eerdere uitzendingen, met
sprongen omhoog ging. “Voor de
inzet in Bosnië en Libanon, maar
ook in Korea en Indië. Terwijl aan de
uitvoering van die missies natuurlijk niets veranderd was. Maar de
beelden uit Uruzgan creëerden ook
het besef van de uitdagingen voor
veteranen in eerdere missies. De
waardering daarvoor nam met terugwerkende kracht toe. Dat was heel
belangrijk, die beelden en de discussie daarover.”
Dat er na Uruzgan een periode niet
zo’n aansprekende missie was,
zie je volgens Van Ede terug in de
waardering voor veteranen. “Het
was minder aantrekkelijk voor journalisten om embedded mee te gaan.
De livebeelden van gevechtsacties
ontbraken, ook al was er voor andere
missies wel aandacht in de media.
Je ziet nu in het monitoronderzoek
de waardering van de Nederlandse
samenleving weer terugzakken. De
harde realiteit, die vaak onderdeel is
van de operationele inzet, staat weer
wat verder weg. Die cijfers hebben
veel te maken met wat de burger op
tv ziet.”
Andere geüniformeerden
Tijdens de eindejaarsbijeenkomst
van het Veteranen Platform in Doorn
eind vorig jaar gaf Van Ede in een
prikkelend betoog aan dat samenwerking met andere geüniformeerde
beroepen prima is, maar dat er een
grens aan zit. Wat bedoelde hij
daar precies mee? “Ik vind dat ook
brandweer en politie recht hebben
op erkenning en waardering, maar
ik zie niet gebeuren dat de politie
als zodanig meeloopt in het defilé
op veteranendag. Want er is wel een
onderscheid. Ik vind dat militairen
wel degelijk een andere inzet leveren, dus dat mag ook anders gewaardeerd worden. We hebben niet voor
niets een Veteranenwet. Dus prima
dat politiemensen meelopen, maar
dat doen ze als veteraan en niet als
politieman. Dat onderscheid moet
blijven.”
Als het om de zorg gaat, is het volgens Van Ede een heel andere zaak.
“Want ik zie dat er winst valt te
halen. Enerzijds bij onderzoek: hoe
ontstaan nou littekens van trauma’s
die ervaren zijn, hoe kun je daarmee
omgaan? En hoe kun je daar in de
preventie mee omgaan, hoe kun je
mensen weerbaarder maken? Er zijn
heel veel parallellen tussen trauma’s
bij militairen en andere geüniformeerden. Dat onderzoek helpt ook
dat je qua zorg niet alleen kijkt naar
hoe we aan – zeg maar – de achterkant ziekteklachten goed behandelen, maar ook aan de voorkant aan
preventie doen.”
Maar hij ziet nog een ander belangrijk voordeel dat ook al gesignaleerd
is door de Raad voor civiel-militaire
Zorg en Onderzoek (RZO). “De vraag
is: hoe hou je een landelijk dekkend
zorgstelsel? Veteranen moeten soms
flinke afstanden afleggen. Dus ze
profiteren ervan als andere geüniformeerden ook voor dergelijke zorg bij
die zorginstellingen terechtkunnen.
Daarmee kun je ook de kwaliteit van
de zorg versterken. En je kunt leren
van elkaar.”
Collegiale netwerken
Van Ede noemt het een goede zaak
dat er inmiddels geen ontkenning
meer is van de schade die het werken onder uitzonderlijke omstandigheden kan veroorzaken. “Of je nu
een politieman bent of militair. Dat
mensen daarbij een litteken op kunnen lopen, wordt inmiddels geaccepteerd. Tien jaar geleden zaten we
misschien nog te veel in de ontkenningsfase. Die acceptatie is ook op de
werkvloer veel groter geworden.”
Toch blijkt uit het onlangs verschenen boek Oorlog in mijn kop (zie
pag. 29) dat er op dit punt nog wel
wat te winnen valt. “We leren en
verbeteren nog steeds. Het zal misschien ook altijd wel moeilijk blijven. Defensie is een can do-organisatie. Macho klinkt wat negatief, het
is meer een robuuste cultuur.
IGK en Inspecteur der Veteranen, luitenant-generaal Ton van Ede voor de Zwaluwenberg.
april 2014
53
Check uw agenda
De mentaliteit is om alle energie te stoppen in wat morgen komt en niet te veel na te praten over gisteren. Die
jongens die beschadigd uit een missie komen, worden
daar natuurlijk mee geconfronteerd. Dat is lastig.”
Van Ede wijst op het belang van de zogeheten collegiale
netwerken die bij de krijgsmacht gevormd worden. “Die
zijn net zo belangrijk als de nuldelijnsondersteuning
door veteranen. Met de nodige training kunnen ervaren
‘kameraden’ goed invulling geven aan een gesprek over
traumatische ervaringen. Ze herkennen signalen van een
dreigend isolement. De drempel ligt daarbij veel lager
dan in de reguliere zorg. Met een luisterend oor en een
goed advies van een kameraad wordt al veel opgelost,
zowel bij actieve militairen als bij veteranen. Waar nodig
wijst de getrainde buddy de weg naar de gespecialiseerde
zorg. Het versterken van de zelfredzaamheid van het
individu staat in alle fasen centraal.”
Nederlandse Veteranendag staat als een huis. Ruim 300
gemeenten organiseren een lokale dag. Dat vind ik geweldig, want het is belangrijk dat je gewoon in je eigen leefomgeving als veteraan wordt gewaardeerd. Bij wijze van
spreken door de bakker om de hoek.”
Ook ‘de knuffels en waardering in Den Haag’ voor veteranen noemt hij waardevol. “Maar net zo belangrijk is dat
we de boodschap die daar achter zit beseffen: dat vrijheid
en veiligheid niet vrijblijvend en vanzelfsprekend zijn.
Daar zijn onze veteranen voor ingezet en om dat besef te
verankeren moet je in opleidingen en vorming investeren.
Daarom vind ik het fantastisch dat we zo’n 280 veteranen
voor de klas hebben. Hun gastlessen dragen bij aan het
borgen van die erkenning en waardering, ook richting de
toekomst. Voor mij is het 365 dagen per jaar veteranendag
en niet alleen die laatste zaterdag in juni.”
Motorrijders
Naast zijn functie als Inspecteur der Veteranen, vervult
Van Ede tal van nevenfuncties in veteranenland. Zo zit
hij onder meer in het Comité van Aanbeveling van het
Museum (in oprichting) van de Engelandvaarders, is hij
beschermheer van de Vereniging Dragers Dapperheidsonderscheidingen, maar ook van de Stichting Nederlandse Veteranen Motorrijders. “Ik ben er als inspecteur
natuurlijk voor alle veteranen. Maar wat ik zie, is dat
die motorrijders een collegiaal netwerk in zichzelf zijn.
Ze zien er anders uit met die leren jacks en tattoos en ze
maken een hoop lawaai met die motoren. Daar schrikken
mensen soms van. Het is een hechte groep, een robuuste
eenheid, net als militairen. Ik ben op het honk van de
Veterans MC geweest en dan zie je welke kameraadschap
daar heerst en hoe daar ondersteuning wordt geboden.
Eigenlijk precies wat we willen met die nuldelijnsondersteuning. Veteranen vinden weer een plek en zelfvertrouwen door die gemeenschap van motorrijders en kunnen
daardoor weer in de maatschappij functioneren. Ik zeg
niet dat het allemaal lieve jongens zijn, maar de beelden
die bij velen bestaan, doen onrecht aan het goede werk
dat daar gebeurt en de therapeutische waarde die de
motorgemeenschap heeft voor onze veteranen.”
De onvrede van veteranenmotorrijders over het optreden
van marechaussee en politie vorig jaar op en rond veteranendag is hem niet ontgaan. “Er is in al die jaren dat
op veteranendag een motorrun wordt georganiseerd nog
nooit één incident geweest. Ik heb groot respect hoe zij
zich manifesteren en ik vind dat zij daarvoor ook het vertrouwen verdienen. Dat er door marechaussee en politie
gecontroleerd moet worden op veteranendag, daar heeft
iedereen begrip voor. Maar de aandacht die daar was
voor wie er op de motor zat, was wel heel indringend. Ik
vond het goed dat de commandant van de marechaussee
na afloop zelf in gesprek is gegaan met de motorrijders.
Daar zijn goede afspraken gemaakt. Dus we hebben ervan
geleerd. Het is wel belangrijk dat veteranen de juiste
keuze maken bij welke motorclub ze zich aansluiten. Als
ze een keuze maken voor een foute club doen ze zichzelf,
maar ook de veteranengemeenschap geen plezier.”
Erkenning en waardering
Van Ede vindt dat er veel bereikt is op het gebied van
erkenning van en waardering voor veteranen. “De
54
april 2014
Agenda voor reünies, tentoonstellingen, herdenkingen, vieringen
en overige activiteiten. Teksten (max. 100 woorden) naar
Checkpoint, rubriek Agenda, Postbus 1091, 6501 BB Nijmegen
of [email protected] (o.v.v. uw eigen adres en/of tel).
De redactie heeft het recht kopij te weigeren of in te korten.
Reünies
3R01 Reünie 3-9 RI.
Datum: 2 mei 2014.
Locatie: Oranjekazerne te
Schaarsbergen.
Info (bekende adressen
krijgen een uitnodiging,
met details): F.H. Dijkstra,
tel: 0515-417706, e-mail:
[email protected].
3R02 Reünie 34e Eerste
Hulpverbandplaats C divisie
7 december.
Datum: 15 mei 2014.
Locatie: Korporaal van Oudheusdenkazerne te Hilversum.
Info en aanmelding (bekende
adressen krijgen een uitnodiging): E. Weijs-Postma, tel:
0521-370092, e-mail:
[email protected].
3R03 Reünie Vereniging Oudstrijders Koninklijke Nederlandse Brigade Prinses Irene.
Datum: 23 mei 2014.
Locatie: Gen-maj De Ruyter
van Steveninckkazerne te
Oirschot.
Info en aanmelding (vóór
10 mei): N. Swinkels-van
de Vorst, tel: 06-54796857,
e-mail: nellekeswinkels@
onsbrabantnet.nl of via
website: www.vvvgfpi.nl.
IGK Van Ede: “Er is in al die jaren dat op veteranendag een
motorrun wordt georganiseerd nog nooit één incident geweest.”
Van Ede praat bevlogen als het gaat om het doorgeven
van waarden aan volgende generaties. Onderwijs noemt
hij ‘ongelooflijk boeiend’ en daar wil hij graag iets in
blijven doen. “In de eerste plaats bestuurlijk, daar heb ik
ervaring in. Maar ook wel als gastdocent, door regelmatig
contact te hebben met de jeugd, te voelen wat ze drijft.”
Hoewel het afscheid van zijn functie met een beetje pijn
in het hart gepaard gaat, is het niet definitief als het om
de veteranenwereld gaat. Glimlachend: “Ik ben te oud
voor de tijd waarin ik leef. Was ik wat jonger geweest,
dan had ik tot mijn zestigste door kunnen gaan. Maar het
leven stopt niet, er komt een volgende fase. Ook in de
samenleving hoop ik nog iets te doen voor Defensie en
voor veteranen.”
3R04 Reünie Vereniging Veteranen Vredesmissies Garderegiment Fuseliers Prinses Irene.
Datum: 23 mei 2014.
Locatie: Gen-maj De Ruyter
van Steveninckkazerne te
Oirschot.
Info en aanmelding (vóór
10 mei): F.E.T.J. van Dijk,
tel: 06-21986353, e-mail (bij
voorkeur): [email protected]
of via website:
www.vvvgfpi.nl.
3R05 Reünie VVVGFPI 17
Painfbat GFPI C-Cie SFIR 5.
Datum: 23 mei 2014.
Locatie: Gen-maj De Ruyter
van Steveninckkazerne te
Oirschot.
Info en aanmelding (vóór
10 mei): W.G. Blok, tel:
06-10612321, e-mail:
[email protected] of via
website: www.vvvgfpi.nl.
3R06 Reünie 4-5-RI (laatste).
Datum: 23 mei 2014.
Locatie: Prinses Margrietkazerne te Wezep.
Info en aanmelding (voor
degenen die geen uitnodiging hebben ontvangen):
T. Bouma, tel: 06-30246992,
e-mail:
[email protected] of
E. de Oude, tel: 0342-491445,
e-mail: [email protected].
3R07 Reünie 4-2 RI.
Datum: 24 mei 2014.
Locatie: Kumpulan
Bronbeek te Arnhem.
Info: Wilma Broekmeijer, tel:
06-52476807 of René Poulussen, tel: 06-53734483.
3R08 Reünie KL voor ex-personeel 2GGW - 220 Sqn - leerkrachten en leerlingen Oranje
Nassauschool te Schöppingen.
Datum: 24 mei 2014.
Locatie: Hotel Zur Alten
Post te Schöppingen.
Info en aanmelding via website: www.schoppingen.nl.
3R09 Reünie OTVK.
Datum: 24 mei 2014.
Locatie: Hotel Dennenhoeve
te Nunspeet.
Info en aanmelding (vóór 20
mei): K. Orsel, Van Hobokenhaven 63, 2993 HH Barendrecht, tel: 06-53372092,
e-mail: [email protected]
(inschrijfformulier wordt u
dan toegezonden).
3R10 Reünie 6e Eskadron
Vechtwagens.
Datum: 27 mei 2014.
Locatie: Bernhardkazerne te
Amersfoort.
Info: J. Foppen, tel: 0341416014.
3R11 Reünie SFIR 3, 4 en 5e
Regiment Van Heutsz.
Datum: 20 juni 2014.
Locatie: Oranjekazerne te
Schaarsbergen.
Info en aanmelding (uitsluitend via de website onder
het kopje ‘welkom’, vóór
16 juni): Vereniging Veteranen Regiment van Heutsz
(VVRvH), website:
www.vvrvh.nl.
3R12 Reünie Regiment Infanterie Johan Willem Friso, 403 BI,
432 BI, 1-1 RI en 1-9 RI.
Datum: 24 juni 2014.
Locatie: Johannes Postkazerne te Havelte.
Info en aanmelding (vóór
23 mei): Aooi Van Duuren,
tel: 0521-347221, e-mail:
[email protected]
of Aooi Velders, tel: 0521348658.
3R13 Reünie Dutchbat I,
Dutchbat II en jaardag VVGJ.
Datum: 5 juli 2014.
Locatie: Oranjekazerne te
Schaarsbergen.
Info en aanmelding (vóór 15
april): e-mail: [email protected].
Herdenkingen
en vieringen
3H01 Nationale Dodenherdenking.
Datum: 4 mei 2014.
Locatie: Nieuwe Kerk te
Amsterdam (herdenkingsbijeenkomst voor direct
betrokkenen en nabestaanden, uitsluitend voor genodigden) en officiële plechtigheid bij het Nationaal Monument op de Dam.
Info: Nationaal Comité 4 en
5 mei, Nieuwe Prinsengracht
89, 1018 VR Amsterdam
tel: 020-7183500; fax:
020-7183501, e-mail:
[email protected]; website:
www.4en5mei.nl
3H02 Dodenherdenking
Grebbeberg.
Datum: 4 mei 2014.
Locatie: Rhenen, militair
ereveld Grebbeberg.
Info: gemeente Rhenen, tel:
0317-612333.
3H03 Dodenherdenking
Koopvaardij.
Datum: 4 mei 2014.
Locatie: Nationaal Koopvaardijmonument De Boeg te
Rotterdam.
Info: gemeente Rotterdam,
Bureau Zelfstandigen en
Scheepvaart, tel:
010-2062714.
3H04 Dodenherdenking
Ereveld Loenen.
Datum: 4 mei 2014.
Locatie: Ereveld Loenen.
Info: Oorlogsgravenstichting,
tel: 070-3131093.
3H05 Herdenkingsplechtigheid,
defilé, symposium en herdenkingsbijeenkomst Wageningen.
Datum: 5 mei 2014.
Locatie: 5 Mei Plein te
Wageningen.
Info: Het betreft een gezamenlijke activiteit van de
gemeente Wageningen en
Stichting Nationaal Comité
Herdenking Capitulaties
1945 Wageningen (Wageningen45). Zie voor actuele info:
www.wageningen45.nl. Info
symposium, herdenkingsbijeenkomst (uitsluitend op
uitnodiging) en defilé (deelname geallieerde en Nederlandse WO II-veteranen, in
beperkte mate aangevuld
met andere veteranen op
basis van een jaarlijks te kiezen thema, aanmelding gaat
via eigen veteranenvereniging): Projectbureau Wageningen45, Postbus 1, 6700
AA Wageningen, tel: 0317492522, e-mail: 4en5mei@
wageningen.nl, website:
www.4en5meiwageningen.nl.
3H06 Nationale Viering van
de Bevrijding.
Datum: 5 mei 2014.
Locatie: het nationale startschot is ieder jaar in een
andere provincie, ’s middags heeft iedere provincie
(en Amsterdam) een eigen
bevrijdingsfestival en
’s avonds is het afsluitende
april 2014
55
openluchtconcert in
Amsterdam.
Info: Nationaal Comité 4
en 5 mei, Nieuwe Prinsengracht 89, 1018 VR Amsterdam, tel: 020-7183500,
fax: 020-7183501, e-mail:
[email protected], website:
www.4en5mei.nl.
3H07 Herdenkingsceremonie
met kranslegging Regiment
Huzaren van Sytzama (RHvS)
en Vriendenkring Wij Huzaren.
Datum: 9 mei 2014.
Locatie: Monument voor
de gevallenen van het voormalig 1e Regiment Huzaren
(1 RH), Koninginnelaan te
Voorthuizen (verzamelen:
v.a. 10.00 uur achter het
monument bij gebouw Crescendo, Van Den Berglaan te
Voorthuizen, aanvang: 11.30
uur).
Info: Regimentsaanspreekpunt W. Bouwmans, e-mail:
[email protected].
3H08 Herdenking ter nagedachtenis aan de gesneuvelde
Indië-militairen uit ZuidoostDrenthe.
Datum: 21 mei 2014.
Locatie: centrum van
Emmen (aanvang: 14.30
uur).
Info: Stichting Monument
Gesneuvelde Indië-militairen 1945-1962, G. Achterhof, Holtlaan 95, 7824 SE
Emmen, tel: 0591-620545.
3H09 Wapendag Regiment
Genietroepen (herdenking,
veteranenmiddag en feestavond).
Datum: 27 mei 2014.
Locatie: Van Brederodekazerne te Vught.
Info en aanmelding: Lkol
Dijkhoff, tel: 06-33089108,
website:
www.regimentgenietroepen.nl.
Tentoonstellingen
en musea
3T01 In Verzetsmuseum
Amsterdam is van 14 april tot
en met 22 juni een beeldverhaal over de bittere erfenis
van de Franco-dictatuur
te zien. Elke donderdag
56
april 2014
demonstreren familieleden
met de portretten van verloren geliefden op het Plaza
Puerta del Sol in Madrid. Zij
vragen om waarheid, gerechtigheid en genoegdoening.
Kunstenares Jehanne van
Woerkom maakte hierover
het beeldverhaal Memoria
Histórica. Geopend: di t/m vr
10.00-17.00 uur, za, zo, ma
en feestdagen 11.00-17.00
uur. Entree met veteranenpas: € 4,50 (i.p.v. € 8,-). Verzetsmuseum Amsterdam,
Plantage Kerklaan 61, 1018
CX Amsterdam, tel: 0206202535, website:
www.verzetsmuseum.org.
3T02 In het kader van de
viering tweehonderd jaar
Koninkrijk der Nederlanden
is in Museum 1940-1945 in
Dordrecht van 2 mei t/m 10
januari 2015 de expositie 77
Chester Square London S.W.,
Degetekend
oorlogsherinnering
was
Wilhelmina te
leeft nog steeds voort...
in Museum 1940-1945 te Dordrecht
in samenwerking met Imperial War Museums London
Dordrecht
in het kader van de viering 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden
77 Chester Square London S.W.
Aangeboden aan de Burgemeester van Dordrecht,
Dhr. R.J.G. Bandell
was getekend
zien. De expositie
is opgete zien vanaf 2 mei 2014 t/m 10 januari 2015
bouwd
uit foto- en filmmateNieuwe Haven 27-28 3311 AP Dordrecht
riaal, boeken over koningin
Wilhelmina en uniformkleding. Geopend: di, wo, vr
en za 10.00-17.00 uur en
zo 13.00-17.00 uur. Entree
met veteranenpas: gratis.
Museum 1940-1945, Nieuwe
Haven 27-28, 3311 AP
Dordrecht, tel: 078-6130172,
website:
www.museum19401945.nl.
–
Namens het bestuur van het Museum 1940-1945 Dordrecht.
18 december 2009
Museum40-45_buitenbord_18dec09.indd 1
02-12-2009 08:56:54
3T03 Tot 5 mei 2014 is de
expositie De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen te
zien in de Kunsthal in Rotterdam. De tentoonstelling is
het resultaat van een uniek
samenwerkingsverband tussen 25 oorlogs-, en verzetsmusea, herinneringscentra
en het Nationaal Comité 4
en 5 mei. Een deel van de
voorwerpen uit de actie Niet
mariniers W.J. Briggen als
commandant van de Marinierskazerne te Rotterdam.
Reacties: T. van Es, e-mail:
[email protected].
Weggooien! (zie Checkpoint
5-2013 5V03) wordt gebruikt
voor de tentoonstelling.
Achter elk voorwerp schuilen tal van gebeurtenissen
die persoonlijke herinneringen opwekken aan de jaren
1940-’45. Geopend: di t/m
za 10.00-17.00 uur, zon- en
feestdagen 11.00-17.00 uur.
Entree: € 11,- (veteranen
krijgen korting, zie pag. 42).
Kunsthal Rotterdam,
Museumpark, Westzeedijk
341, 3015 AA Rotterdam,
tel: 010-4400301, website:
www.kunsthal.nl en
www.tweedewereldoorlog.nl.
Varia
3V01 Op 30 januari jl. heeft
Antonius Theodorus van Es
zijn Nieuw-Guinea Herinneringskruis mogen ontvangen
op de Van Ghentkazerne
te Rotterdam. Van Es is in
1953 in dienst getreden bij
de Koninklijke Marine. Dit
bracht hem uiteindelijk op
16 mei 1959 naar Nederlands Nieuw-Guinea, waar
hij bijna anderhalf jaar
als marinier der 1e klasse
diende. Op 15 oktober 1960
keerde hij per vliegmachine
terug naar Nederland.
De onderscheiding werd
formeel opgespeld onder
dankzegging voor verleende
diensten voor het koninkrijk
door luitenant-kolonel der
3V02 Op 13 februari is in
het Europees Parlement in
Brussel de tentoonstelling
Routes of Liberation: European
Legacies of the Second World
War geopend. De reizende
tentoonstelling, die tot stand
is gekomen dankzij een
samenwerkingsverband van
organisaties uit zes Europese
landen, is de komende twee
jaar op verschillende plekken in Europa te zien. De
tentoonstelling staat stil bij
hoe de vrijheid in de vorige
eeuw verloren ging en hoe ze
herwonnen werd. De 3000
kilometer lange route begint
in Zuid-Engeland en voert
via Normandië onder meer
door België en ZuidoostNederland richting Berlijn.
De Liberation Route Europe
wordt 6 juni 2014 officieel
gelanceerd op de stranden
van Normandië, precies
zeventig jaar na D-Day. Tot
7 mei is de tentoonstelling
tijdelijk te zien in Oorlogsmuseum Overloon. Info
website:
www.routesofliberation.com
en www.liberationroute.com.
3V03 Het Bunker Museum
IJmuiden is sinds 6 april
weer geopend op elke eerste zondag van april t/m
oktober (11.00-16.00 uur).
Ook zijn er diverse rondleidingen waaraan u kunt
deelnemen: museumrondleiding: het gehele jaar elke
derde zondag van de maand
en november t/m maart
3T04 T/m 28 september 2014 presenteert de Stichting
Veteranenkunst in Museum Bronbeek in Arnhem een expositie van kunst door veteranen. De expositie Na de missie:
de kunst van het verwerken toont ruim zestig tekeningen,
schilderijen, beeldhouwwerken en installaties, gemaakt
door veteranen naar aanleiding van hun ervaringen tijdens hun uitzendingen naar Nederlands-Indië en Korea
tot en met de missies naar Cambodja, Irak en Afghanistan.
Hun werk is tegelijkertijd aanknopingspunt voor gesprek,
wat leidt tot erkenning en waardering. Geopend: di t/m zo
10.00-17.00 uur. Entree met veteranenpas: gratis. Museum
Bronbeek, Velperweg 147 6824 MB Arnhem, tel: 0263763555, website: www.bronbeek.nl.
elke eerste zondag van de
maand; buitenrondleiding:
elke woensdagavond mei
t/m half september en één of
twee keer per maand op zondagmiddag april t/m oktober
en familie-/kinderrondleiding:
april t/m november elke laatste zondag van de maand. Via
het online-boekingssysteem
op website www.bunkermuseum.nl ziet u het actuele
programma en kunt zich
opgeven voor de rondleidingen. Bunker Museum, Badweg 38 (tegenover Camping
de Duindoorn), IJmuiden.
3V04 Veel forten van het
UNESCO Werelderfgoed
Stelling van Amsterdam en
van de Hollandse Waterlinie
openen in het paasweekend,
19, 20 en 21 april, weer hun
poorten voor publiek. De
Stelling van Amsterdam telt
maar liefst 46 forten en batterijen. Een aantal forten is
tot en met oktober geregeld
open voor het publiek. Naast
de verschillende openstellingen en bezoekmogelijkheden
zijn er jaarlijks terugkerende
evenementen waarin de forten extra te bezichtigen zijn
en worden uitgelicht met
lezingen, muziek, theatervoorstellingen, exposities,
kunstmarkten en re-enactmentdemonstraties. Voor
meer informatie en actuele
programma’s kunt u de website www.stellingvanamsterdam.nl raadplegen.
podium Doornroosje op 5
mei het Bevrijdingsfestival in
het Hunnerpark in Nijmegen.
Thema: Vrijheid geef je door.
Vrijheid is nooit vanzelfsprekend en Bevrijdingsdag is
een goed moment om stil te
staan bij afspraken die onze
vrijheid waarborgen. Fresku,
Jett Rebel en De Sluwe Vos
zijn enkele namen die daar
optreden. Het festival opent
zijn poorten om 14.00 uur
en sluit ze weer om 23.00
uur. De burgemeester opent
het festival officieel door de
vrijheidsvlam aan te steken.
Entree: € 5,-. Info: website:
ww.4en5mei-nijmegen.nl.
meerijden met voertuigen
kunt u tijdens het evenement
losse tickets kopen op het
terrein zelf. Entree: € 12,(evenement en museum).
Oorlogsmuseum, Museumpark 1, 5825 AM Overloon,
tel: 0478-641250, website:
www.oorlogsmuseum.nl.
3V06 Op 17 en 18 mei vindt
in het Oorlogsmuseum Overloon Militracks plaats. Militracks is een evenement voor
iedereen die geïnteresseerd
is in de militaire techniek
van de Tweede Wereldoorlog.
Op Militracks is een grote
militaria- en documentatiebeurs en er staan twee dagen
lang (09.00-17.00 uur) vooral
Duitse Sd.Kfz (Sonderkraft-
3V07 In het weekend van 30
en 31 augustus wordt met
ondersteuning vanuit de
KNVB een veteranenvoetbaltoernooi georganiseerd.
Het voetbaltoernooi zal
worden gehouden op de
sportvelden van de Isabellakazerne aan de Reutsedijk
te Vught. Inschrijven voor
dit evenement kan met een
intentieverklaring (die voor
1 mei 2014 gerealiseerd moet
zijn). Het minimale aantal
deelnemers is zes elftallen
(bestaande uit veteranen,
afkomstig uit defensiemissies, actief of buiten
dienst of een combinatie
hiervan). Deelname is
alleen mogelijk vanuit een
veteranenorganisatie of
fahrzeug) voertuigen centraal, zowel motoren, transportvoertuigen, commandowagens als halfrupsen en
tanks. Zij rijden rond op een
speciaal parcours dat door
het oorlogsmuseum loopt.
U kunt meerijden. Voor het
een defensieonderdeel dat
de veteranenstatus heeft.
Aanmelding (vóór 1 mei):
Stichting Ouwestomp, Fritz
Langstrook 29, 2726 VW
Zoetermeer, e-mail:
[email protected], website:
www.ouwestomp.nl.
3V05 Voor de vierde keer
organiseren het Stedelijk 4&5
Mei Comité Nijmegen en pop-
april 2014
57
Checkpoint Charlie
Oproepen personen en vraag en aanbod boeken en diversen.
Teksten (max. 100 woorden), liefst o.v.v. pasnummer, naar Checkpoint, rubriek Checkpoint Charlie, Postbus 1091, 6501 BB Nijmegen
of e-mail [email protected] (o.v.v. uw eigen adres en/of tel).
De redactie heeft het recht kopij te weigeren of in te korten en
is niet verantwoordelijk voor de gevolgen van de oproep.
Personen
3P01 F.D. Hartog zoekt zijn
oude dienstmaat Henk van
Leeuwen (Den Haag). Zij
dienden bij de KM MLP.
Reacties: F.D. Hartog, Hugo
de Groothof 47, 2221 CJ Katwijk, tel: 071-4071571.
3P04 Wim Schöttelndreiër
zoekt Janco Plant. In Ned.Indië kende Schöttelndreiër
hem goed, Plant kwam toen
regelmatig bij zijn ouders in
Batavia. Schöttelndreiër was
destijds ingedeeld bij 3-RPI,
Regiment Prinses Irene, later
3P02 Deze foto hoort bij de al eerder geplaatste foto bij
oproep 1P08 in Checkpoint 1-2014 van de toneelgroep van
de Marineluchtvaartdienst op Biak, Ned. Nieuw-Guinea.
Op de foto staat namelijk het publiek van de MLD. Wie
herkent zich op deze foto? Deze foto’s worden ook door
dhr. Keizer in de Traditiekamer MLD Vliegveld de Kooy te
Den Helder geplaatst. Reacties: A. Bosch, tel: 0181-614347
of 06-20760733, e-mail: [email protected].
3P03 Marja WesterinkBoekestijn zoekt informatie
over haar overleden vader
Dirk (Gozewinus) Boekestijn
uit De Lier, lichting 1947.
Boekestijn was op 9 april
1947 ingedeeld bij de 1e cie
gewondenvervoer. Op 25
sept ’47 is hij overgegaan
naar de 2e cie gewondenvervoer en op 1 nov ’47 naar K
AAT. Hij vertrok op 4 dec
’47 vanuit Nederland naar
Ned.-Indië en keerde op 8
apr ’50 weer huiswaarts. Hij
was bakker en werkte in de
‘cantine’. Reacties: M. Westerink-Boekestijn, Heestereng
50, 3773 AL Barneveld, tel:
0342-417383, e-mail:
[email protected].
58
april 2014
in Priok. Plant is naar Korea
gegaan, waar hij is opgepakt
door de Chinezen. Later wist
hij te ontvluchten. Reacties:
M.A.H.W. Schöttelndreiër,
Arnhemse Bovenweg 33,
app. 603, 3708 AA Zeist,
tel: 030-6922966, e-mail:
[email protected].
3P05 Marjolein van Pagee
zoekt informatie over de
Indonesische TNI ltn-kol
Mochammad Sroedji (en zijn
trawanten). Sroedji was
belangrijk voor het Nederlandse leger. Er schijnen
pamfletten te zijn verspreid
en er stond een prijs op zijn
hoofd. Hij is uiteindelijk op
8 februari 1949 opgepakt en
gedood en wordt nu herinnerd met een groot standbeeld in het stadje Jember,
Oost-Java. In het archief van
de mariniersbrigade zijn
documenten gevonden die
zijn naam vermelden. Volgens een andere bron is F.G.
Scheltens, die kapitein was
bij het KNIL, met het Bronzen Kruis onderscheiden
voor het openen van de aanval op de groep van Sroedji.
Reacties: M. van Pagee,
Naarderstraat 10, 1398 XR
Muiden, e-mail:
[email protected],
website: www.marjoleinvanpagee.nl/toelichting-kembang-kuning-gele-bloem.
3P06 Wietze Bruinsma († ’69)
heeft in 1946-’49 in Ned.Indië gediend bij bewakingsbataljon 3-5 RI 2e peloton op
Oost-Java in Batoe, Soekoredjo, Malang, Kraksaan en
Soerabaja. Hij keerde huiswaarts met ss Kota Inten.
Op de foto staan enkele van
zijn dienstmakkers: achterste
rij vlnr Bernard Schalkwijk,
Bas van Overbeke, Geert Dirk
Rosendal en Anne Dotinga.
Vooraan onbekend, Joop
Huiberts met bril, rechts
onbekend en liggend Wietze
Bruinsma. Andere voorkomende namen bij diverse
foto’s in zijn fotoalbum zijn:
Harm van Lente, Jan Siebenga,
Coenraad Hulsbergen Henning,
K.J. Huizinga, Anno Rijzinga en
A.A. van Rijn. Zijn er nog veteranen of familieleden van
veteranen die zich Bruinsma
herinneren en over hem
kunnen vertellen? Reacties:
J. Bruinsma, Hagedoarnleane 8, 9247 AG Ureterp,
tel: 0512-301942, e-mail:
[email protected].
3P07 Jan Faasse zoekt informatie over de Indiëtijd van
zijn vader Jan Faasse (geb.
1 dec 1925). Faasse is in
1945 vanuit Harderwijk
vertrokken naar Ned.-Indië.
Hij heeft gediend bij 1-11
RI. Vermoedelijk is hij via
Malakka naar Java gegaan.
Later heeft hij nog gediend
bij de MP. Reacties: J. Faasse,
Eschwal 20, 7641 SH
Wierden, tel: 06-51868432.
Overleden
3O01 Op 5 december jl. is
P.H. Jalving op 88-jarige leeftijd overleden. De Tweede
Wereldoorlog in en rond
Ruinerwold heeft grote
indruk op hem gemaakt. Als
18-jarige jongen is hij naar
Ned.-Indië vertrokken, waar
hij veel heeft meegemaakt en
ook heeft leren vliegen. Met
plezier ging hij naar de veteranendagen en kwam altijd
weer met verhalen terug.
3P08 Wie herkent zich op deze foto, genomen op Biak
voor het kombuis, periode 1960/’61? Reacties: J.H.M.
Derks, St. Antoniusstraat 8, 6585 WX Mook, tel: 0246961447, e-mail: [email protected].
Correspondentie:
P.M. Jalving (zoon), Burg.
Meslaan 32, 4002 AC Tiel.
3O02 Op 13 januari jl. is Pieter Herman Mol op 93-jarige
leeftijd overleden. Mol heeft
als dienstplichtig soldaat
in de meidagen van 1940
gediend als korporaal-verpleger. Tevens heeft hij van
mei 1947 tot mei 1949 als
sergeant-verpleger in Ned.Indië gediend. Correspondentie: J. Mol-de Lange, p/a
Overkampweg 447, 3318 AR
Dordrecht.
3O03 Op 25 januari jl. is
H.W.G. Horninge op 84-jarige
leeftijd overleden. Horninge
was soldaat bij de paratroepen in Bandoeng. Hij heeft
destijds meegedaan aan de
politionele acties. Later was
hij als sergeant-majoor gelegerd in Crailo. Correspondentie: J. Horninge (dochter),
Brahmsstraat 35, 2901 HG
Capelle aan den IJssel.
3O04 Het bestuur van de
Bond van Wapenbroeders
Midden-Friesland maakt
met leedwezen bekend dat
op 26 januari jl. Roelof Korporaal op 94-jarige leeftijd is
overleden. In 1938/’39 werd
Korporaal als dienstplichtig
militair in Assen opgeleid als
tirailleur en vrij snel daarna
toegevoegd aan de bezetting
van de vesting Kornwerder-
zand. Na de capitulatie werd
hij als krijgsgevangene half
Nederland door gesleept.
Later werd hij opgepakt om
tewerkgesteld te worden in
Duitsland. Korporaal was
drager van het Mobilisatieoorlogskruis, het OorlogsHerinneringskruis en het
Draaginsigne Veteranen.
Correspondentie: Bond van
Wapenbroeders MiddenFriesland, p/a A. Joosse, It
Spyk 12, 9022 BC Mantgum.
3O05 Het Bestuur van de
Vereniging Dragers Militaire
Dapperheidsonderscheidingen maakt met leedwezen
bekend dat op 7 februari jl.
oorlogsvrijwilliger korporaalziekenverpleger Mathieu
(Tjieu) Schepers is overleden.
Schepers was oud-militair 1e
Bataljon Stoottroepen, lid in
de Orde van Oranje-Nassau,
drager van het Bronzen
Kruis, het Ereteken voor
Orde en Vrede met gespen,
het Draaginsigne Gewonden
en het Draaginsigne Veteranen. Correspondentie: fam
Schepers, Drossaert Ecrevissestraat 5, 6171 JL Stein.
3O06 Op 7 februari jl. is oudIndiëganger Anne Dotinga op
88-jarige leeftijd overleden.
Dotinga heeft gediend bij
3-5 RI. Hij is op 30 juli 1947
vertrokken naar Ned.-Indië
met ss Volendam en teruggekomen op 24 december
1949 met ss Kota Inten. Hij
was drager van het Ereteken
voor Orde en Vrede met de
gespen 1947, ’48 en ’49 en
het Draaginsigne Veteranen.
Correspondentie: mw D. de
Jong-Dotinga, ’t Heechhiem
2, 8734 GS Easterein, e-mail:
[email protected].
3O07 Op 9 februari jl. is
luitenant ter zee der eerste
klasse b.d. Willem Jacobus
Josephus Geneste overleden.
Geneste was Ridder in de
Orde van Oranje-Nassau met
de Zwaarden, drager van de
Eremedaille verbonden aan
de Orde van Oranje-Nassau
in zilver met de Zwaarden,
Ridder in de Orde van
St. Olav van Noorwegen en
erelid van de Vereniging Contact Oud- en actief dienende
Mariniers. Correspondentie:
fam Geneste, Lijsterlaan 2,
2172 JW Sassenheim.
3O08 Op 14 februari jl. is
Frederik A. Verduyn Lunel op
86-jarige leeftijd overleden.
Verduyn Lunel heeft bij het
KNIL gediend bij de 1e cie
van het 5e Infanterie Bataljon
(Andjing Nica) en ontving
daarvoor het Ereteken voor
Orde en Vrede met de gespen
1946, ’47, ’48 en ’49. Later,
na opheffing van het KNIL,
is hij overgegaan naar de KL,
waar hij na veertig dienstjaren, in 1982, met functioneel
leeftijdsontslag ging. Correspondentie: W.A. Verduyn
Lunel, Fuik 21, 8081 KC
Elburg.
3O09 Op 21 februari jl. is
Indiëveteraan Willem (Pim)
Maugenest op 91-jarige leeftijd overleden. Maugenest
heeft als sergeant in Ned.Indië gediend, eerst tegen de
Japanners (hij was drieënhalf
jaar op Birma als krijgsgevangene) en daarna, tijdens
de politionele acties tegen de
Indonesiërs, op Lombok, Bali
en Sumatra. Hij diende bij de
Gajah Mirah (Rode Olifant).
Hij was verantwoordelijk
voor de bouw van baileybruggen en voor de verdedi-
ging van de concessie waar
de Nederlanders nog woonden. Correspondentie: M.
Maugenest (dochter), 12955
High Vista Street, Victorville,
California 92395, U.S.A,
e-mail:
[email protected].
3O10 Op 26 februari jl. is
Gerardus Antonius (Gert)
Lentjes overleden. Lentjes
heeft zijn militaire dienst
vervuld bij 43 ZVE Huzaren
van Boreel. Hij heeft van 29
september 1949 tot 29 april
1951 gediend in Ned.-OostIndië. Correspondentie: mw
Lentjes van Sonsbeek, De Eg
36, 6562 PD Groesbeek.
Boeken en tijdschriften
3B01 Onlangs is het boek
Een sterk mens: Willem van
Prooijen 1898-1978 verschenen. Het boek geeft het
intrigerende verhaal weer
van een eenzaam mens, die
op eenzame hoogte gedreven leiding moet geven aan
een groep MLD’ers. In drie
jaar groeit deze groep uit tot
maximaal 500 man met 22
vliegtuigen. Gaandeweg daalt
het moraal en blijkt handhaving van leiding bijna niet
vol te houden. Het boek kost
€ 25,- (excl. verzendkosten,
in NL: € 3,60) en is te bestellen bij C. Reinders Folmervan Prooijen (dochter) door
overmaking op rekeningnummer 3987486 o.v.v. uw naam
en adresgegevens. Reacties:
C. Reinders Folmer-van
Prooijen, tel: 071-5895382,
e-mail: [email protected].
april 2014
59
Muzikale missie
3B02 Gezocht: een uitgave
van het in 1948/’49 uitgegeven maandelijks orgaan
Jagerklanken van het 4e
Bataljon Regiment Jagers.
Gezocht wordt naar het artikel Stierenrennen en nog wat
dat in een van de nummers
geplaatst was. Reacties: J.
Spekkens, 209-9030 158 St,
Surrey BC V4N 5G4, Canada,
tel: +1-604-584-4426.
3B03 Aangeboden: het boek
Patrouilleren voor de Papoea’s
1960-1962 (Van Holst Pellekaan). Vraagprijs: € 47,50
(incl. verzendkosten). Reacties: J. de Ruiter, tel: 0505034550, e-mail:
[email protected].
Diversen
3D01 Veteraan G. Verkerk,
voormalig sgt OVW’er 21
AAT in 1948 te Semarang,
Ned.-Indië, zoekt voor zijn
verzameling postzegels uit
Indië en andere landen.
Alles is welkom (verzend-
Romantische liefdesliederen
kosten worden vergoed).
Reacties: G. Verkerk, Burg.
van Dijkeplein 106, 6711
MD Ede.
3D02 Gezocht: een briefje
(of een kopie hiervan) dat
militairen meekregen bij het
inschepingsverlof naar Ned.Indië waarop vermeld stond
wat zelf meegenomen en zelf
betaald moest worden (zoals
wasknijpers etc). Reacties:
J. Meijer, Vinkerdwarsstraat 11, 6464 GP Kerkrade,
e-mail: [email protected].
3D03 Gezocht (tegen vergoeding): mouwembleem
dienstvak machinist (met
strepen 1e klas, in de
rode kleuren). Reacties:
J. Voogt, Dorpsweg 121a,
3082 LG Rotterdam, e-mail:
[email protected].
3D04 Veteraan verzamelt al
zestig jaar munten van waar
dan ook. Ook euromunten
en/of coincards zijn welkom,
uiteraard tegen vergoeding.
Reacties: P.F. Steeman,
IJburglaan 1183, 1087 GJ
Amsterdam, tel: 0207790092, e-mail:
[email protected].
3D05 Aangeboden: 6 IB
tropenhoed, Belgische versie met stoffen kinband,
verder identiek aan 6 IB,
maat 54, prijs € 110,- (kleine
reparatie nodig), foto’s
beschikbaar. Reacties: L.
Guns, De Brentjes 73, 5984
NW Koningslust, tel: 0774651910, e-mail:
[email protected].
3D06 Gezocht (tegen vergoeding): Indonesische bankbiljetten uit de revolutiejaren
1945 tot 1950. (N.B: uitsluitend met Indonesische
tekst). Reacties: G. van
Hoogeveen, Krugerstraat
318, 8172 BW Vaassen, tel:
0578-576112, e-mail:
[email protected].
Aanvullingen en correcties:
1O07 Joop Smit heeft
gediend bij 4-5-10 RI NoordSumatra. Hij was drager van
het Ereteken voor Orde en
Vrede met de jaargespen
1948 en ’49.
Ingezonden mededeling
Deelnemers gezocht
De Militaire Agressie Regulatie
Studie (MARS)
Boosheid, moeilijk omgaan met negatieve emoties,
agressie en snel geïrriteerd zijn, zijn klachten waarvan
bekend is dat ze ook voorkomen onder militairen en
veteranen, onder meer na een uitzending. Deze klachten kunnen een grote impact hebben op zowel de
veteraan als de directe omgeving. Helaas is er nog weinig bekend over de achtergrond van deze klachten. De
onderzoeksgroep van de Militaire Geestelijke Gezondheidszorg (MGGZ) en het UMC Utrecht zijn daarom in
2013 begonnen met een onderzoek naar deze klachten.
Het onderzoek richt zich vooral op de neurobiologische
achtergrond van de genoemde klachten. Op vragen
als ‘wat gebeurt er in het brein bij agressieregulatie?’
en ‘welke hormonen spelen daarbij een rol?’ moet het
onderzoek antwoorden leveren. Deelnemers aan het
onderzoek krijgen een psychologisch interview en vullen vragenlijsten in. Tevens wordt er bloed afgenomen
60
april 2014
om de waarden van hormonen als testosteron en
cortisol (stresshormoon) te kunnen bepalen. Als laatste
voeren deelnemers enkele computertaken uit en wordt
hun schrikreactie op geluid gemeten. De helft van de
mannen die aan dit eerste deel van het onderzoek
meedoen, wordt teruggevraagd voor een MRI-scan om
hersenstructuur en hersenfunctie in beeld te krijgen. De
resultaten van het onderzoek bij mannen met klachten
worden vergeleken met de onderzoeksresultaten van
een groep deelnemers zonder klachten.
Vooralsnog wordt dit onderzoek alleen onder mannen
met een leeftijd tussen de 18 en 50 jaar uitgevoerd. Het
onderzoek is al in volle gang. In de komende maanden
zijn er echter meer deelnemers nodig. Wie meer informatie over het onderzoek wil, kan contact opnemen
met Lieke Heesink, e-mail: [email protected] of
tel: 030-2502590.
Nog niet eerder kwam in deze
rubriek de top 3 van een Indiëveteraan aan bod. Dat had
alles te maken met het feit dat
deze categorie veteranen zich
nauwelijks meldde via de website
van de Veteranen top 50. Dat
veranderde toen de 93-jarige
Henk Kroon zijn stem uitbracht.
“Mijn nummers zijn eigenlijke
romantische liefdesliederen.”
Door: Janke Rozemuller
Foto: Birgit de Roij
H
enk Kroon werd de dag voor
zijn 27e verjaardag als buitengewoon dienstplichtige
uitgezonden naar Nederlands-Indië. Hij maakte er de tweede
politionele actie mee. “Van 23 februari
1948 tot 14 februari 1950 diende ik als
reserveofficier tandarts 1e klasse onder
leiding van generaal Baai bij de 4e
infanteriebrigade in Nederlands-Indië.
Ik was werkzaam in het ziekenhuis in
Kederi op Oost-Java. Met mijn drie jongens trok ik met de drietons dentalcar
met de troepen mee die de gebieden
bezetten en waar we met bermbommen
en hinderlagen bedreigd werden.”
Verlangen
Naar muziek luisteren was toen niet
zo vanzelfsprekend als nu. “Af en toe
luisterde ik naar muziek in de Simpang
Sociëteit in Soerabaja”, vertelt Kroon.
Eén persoon was daarbij voortdurend
in zijn gedachten. “Ik was verloofd
en verlangde ernaar om naar huis te
gaan om te trouwen.” En dat is terug te
horen in zijn top 3. “Deze nummers zijn
eigenlijke romantische liefdesliederen”,
bekent Kroon. Zijn favoriet is Als ik in
mijn klamboe lig te dromen van Lou
Bandy. Deze Haagse zanger, die eigenlijk
Lodewijk Dieben heette, zong: ‘Je hield
je goed toen ik je moest verlaten / Je
keek me aan met ogen vol verdriet / Je
lippen beefden toen je met me praatte /
Toen voelde ik wat ik daar achter liet.’
Zijn nummer twee, We’ll Meet Again
van Vera Lynn, sluit daar naadloos bij
aan. The Forces Sweetheart, zoals ze
ook wel wordt genoemd, zong over de
mobilisatie en het vertrek van de soldaten naar het front tijdens de Tweede
Wereldoorlog. Ook daarna werd het lied
vaak opgevoerd voor vertrekkende soldaten. Kroons top drie wordt afgesloten
met As Time Goes By, een lied uit 1931,
dat elf jaar later wereldberoemd werd
door de vertolking van het personage
Sam in de film Casablanca: ‘You must
remember this / A kiss is just a kiss.’
Weemoed
Kroon vertelt dat hij de nummers uit
zijn top 3 niet vaak draait. “Maar soms
is er een aanleiding om ze weer eens
terug te luisteren, sinds mijn vrouw
overleden is, vier jaar geleden. Het roept
weemoedige gedachten op aan haar. En
in mijn dromen ga ik soms terug naar de
tijd op Oost-Java.” Maar de Indiëveteraan blikt niet alleen nostalgisch terug.
“Ik vind het nu heel begrijpelijk dat er
nationalistische gevoelens heersen
onder de oorspronkelijke bevolking; wij
hebben ons dit land als kolonie indertijd
zomaar toegeëigend.” Hoewel Kroon
tegenwoordig het liefst klassieke muziek
draait, luistert hij af en toe samen met
zijn drie dochters naar de nummers van
toen. “Zij snappen mij wel”, zegt de
gepensioneerde tandarts.
Breng ook je stem uit op
www.veteranentop50.nl
Top 3 van Henk Kroon
1. Als ik in mijn klamboe ligt te dromen - Lou Bandy
2. We’ll Meet Again - Vera Lynn
3. As Time Goes By (uit de film Casablanca)
april 2014
61
Check Out
Colofon
Jaargang 15 / april 2014 / nummer 3
In de rubriek Check Out kunt u als veteraan
uw curieuze en opvallende berichten
en/of foto’s kwijt. Stuur uw suggesties
naar Checkpoint, Postbus 1091, 6501 BB
te Nijmegen o.v.v. Check Out of e-mail:
[email protected] (vergeet dan niet
uw huisadres te vermelden!)
Jurken van papier
Foto: Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
Door: Janke Rozemuller
Foto: Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945
D-Day als
stripverhaal
in museum
Het Oorlogsmuseum Overloon heeft er
iets nieuws bij, namelijk honderd vierkante meter striptekening. In opdracht
van het museum maakte tekenaar Teun
Berserik een panorama van maar liefst
twintig meter breed en vijf meter hoog
over alle voorbereidingen van de invasie
Foto: Oorlogsmuseum Overloon
in Normandië. De titel van het kunstwerk is De aanloop naar D-Day. Deze
geallieerde invasie in Noordwest-Europa
vond zeventig jaar geleden plaats, op
6 juni 1944. De tekening is gemaakt in
de stijl waarmee tekenaar Hergé indertijd de verhalen van Kuifje tekende. De
keuze voor Berserik als tekenaar was
een logische, laat het museum weten:
‘Berserik is niet alleen een talentvol
kunstenaar, maar hij heeft zich door
de jaren heen ook ruim verdiept in de
Tweede Wereldoorlog. Het gevolg daarvan is dat de enorme tekening in het
museum boordevol details zit, die pas
opvallen als de tekening goed bekeken
wordt. Het museum heeft voldoende
zitruimte bij het panorama ingericht,
zodat iedereen er op zijn gemak naar
kijken kan.’
62
april 2014
Hidden Wounds
Ze zijn afkomstig uit verschillende landen en hebben deelgenomen aan uiteenlopende missies, de 24 veteranen die hebben meegewerkt aan Hidden Wounds.
In deze interactieve documentaire worden hun verhalen verbonden aan de muziek
van de Belgische popgroep dEUS. Frontman Tom Barman zingt: ‘Redemption isn’t
coming soon / I am stuck here with these hidden wounds / All the things they make
me do.’ Hij heeft het over veteranen die lijden aan een posttraumatische stress
stoornis (PTSS). Ook Nederlandse veteranen hebben een bijdrage geleverd aan deze
internationale productie, onder wie Bosnië- en Irakveteraan Anke Dorpmanns
(zie Checkpoint 5-2011) en Bosniëveteraan Roy Kolmer (zie Checkpoint 7-2013).
De documentaire Hidden Wounds is te zien op www.hiddenwounds.be.
Checkpoint verschijnt tien keer per jaar. Oplage:
70.000 exemplaren. Houders van de Veteranenpas
ontvangen het tijdschrift GRATIS. Ook actieve
militairen die aan een uitzending hebben
deelgenomen, kunnen een GRATIS digitaal
abonnement aanvragen bij het Veteraneninstituut
([email protected]). Abonnementen:
€ 18,50 (NL), € 23,50 (Bel), € 28,50 (Eur) en
€ 32,50 (Overige) voor een jaarabonnement. U kunt
een abonnement nemen door een e-mail te sturen
naar [email protected] of een briefje
(geen postzegel nodig) te sturen naar Senefelder
Misset t.a.v. mevr. L. Marissink, Antwoordnummer
142, 7000 VB te Doetinchem.
Veteranenpas, NS-kaarten,
overlijdensberichten, adreswijzigingen of
als u Checkpoint niet heeft ontvangen:
Veteraneninstituut
Postbus 125, 3940 AC Doorn
tel: 0343-474150
e-mail: [email protected]
Redactie Checkpoint
Postbus 1091, 6501 BB Nijmegen
tel: 024-3600974, e-mail: [email protected]
Redactie: Gielt Algra, Christ Klep, Dick Schaap en
Anne Salomons
Typisch modebeeld van de jaren vijftig.
Eindredactie: Linde van Deth en Janke Rozemuller
Een typische jaren 50-jurk met wijde rok en blauwe polkadots. Dat is een van de
twaalf stukken die het Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945 in Groesbeek
onlangs ontving. Het museum kreeg de jurk tijdens een speciale zoektocht naar
mode uit de Tweede Wereldoorlog en de tijd van de wederopbouw. Bij de binnengekomen stukken zat ook een Engels of Amerikaans bomberjack van een Duitse
schenker. Zijn vader kocht het jack in 1948 in Duitsland op de zwarte markt van een
Amerikaan voor drieduizend sigaretten. Per mail is verder nog een echte nylonkous
van net na de oorlog toegezegd. Volgens conservator Rense Havinga stuk voor stuk
unieke objecten, met een uniek verhaal. Dat geldt zeker voor de papieren kleding
die het museum binnenkort ontvangt. “Een jong meisje leerde kort na de oorlog het
vak van coupeuse, maar omdat er toen nog veel te weinig textiel was om het te
verspillen aan oefeningen, moest zij haar opdrachten maken van papier. Deze jurken
van papier heeft ze bewaard en ze zien er nog fantastisch uit”, vertelt Havinga
enthousiast. Het materiaal wordt in de toekomst mogelijk in het Bevrijdingsmuseum
tentoongesteld of gepresenteerd in een modeshow over de Tweede Wereldoorlog en
de wederopbouw.
102-jarige veteraan viert feestje
Hij mag dan ruim een eeuw oud zijn, trompet spelen kan hij nog steeds: oud-Kniller
Bram Versluijs (zie ook Checkpoint 2-2013). De oud-wachtmeester der cavalerie
werd onlangs 102 jaar en werd
bij die gelegenheid geïnterviewd
door een medewerker van de
Weekkrant. Die stelt dat Versluijs
de oudste veteraan van Nederland is. Het interview is terug
te vinden op YouTube en begint
met een onvervalst stukje
trompetterkunst.
Bekijk het filmpje op YouTube
en zoek op ‘Bram Versluijs’.
Hoofdredactie: Fred Lardenoye
Reünie Irakveteraan en hond
De Amerikaanse sergeant David Simpson werkte in Irak vier jaar samen met de
Duitse herdershond Robbie. Aan die samenwerking kwam een eind toen Simpson
een jaar geleden om medische redenen naar de VS moest terugkeren. “Mijn hart brak
toen ik Robbie moest achterlaten in Irak. Je moet er doorheen, maar je weet niet hoe
de hond zelf zoiets verwerkt”, vertelde Simpson aan nieuwswebsite Fox 13. Toen de
veteraan onlangs vernam dat ook de actieve loopbaan van Robbie tot een einde was
gekomen en het beest naar Duitsland was overgebracht, twijfelde hij geen moment.
Hij kocht een ticket
naar Duitsland, adopteerde de hond en nam
hem mee terug naar
Florida. Het filmpje
dat gemaakt is van de
hereniging is een hit op
YouTube.
Bekijk het filmpje op
YourTube en zoek op
‘adopt service dog’.
In Checkpoint 4-2014 (vanaf 16 mei) o.a.:
• Krijgsgevangen of gegijzeld
• Veteranenloket gaat open
• Ooggetuige WO II
Aan dit nummer werkten mee:
Wim van den Burg, Charlene Cloo, Henk Fonteyn,
Irene Hansen, Barry Hofstede, Henk Hokke, Peter
Laarakker, ministerie van Buitenlandse Zaken, René
Moelker, Goedele Monnens, William Moore, Jos
Morren, Yvon de Reuver, Martin Roemers, Birgit de
Roij, Hein Scheffer, Michelle Schut, Koos Sol, Karin
Stroo, Leon Wecke, Jos Weerts en Jarg Woldhuis
Omslag: zie pag. 2
Ontwerp en vormgeving: Forma Nijmegen
Plaatsing personeelsadvertenties en
aanbiedingen voor veteranenpashouders:
QV Uitgeverij t.a.v. Lynn Willemsz Postbus 1027,
6501 BA Nijmegen, tel: 024-3607706, e-mail:
[email protected], internet: www.qvuitgeverij.nl
Lithografie/Druk:
Senefelder Misset Doetinchem
De redactie werkt op basis van een redactiestatuut.
Checkpoint verschijnt onder verantwoordelijkheid
van het bestuur van het Veteraneninstituut.
© LJP Nijmegen/Veteraneninstituut, Doorn
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd
en/of openbaar worden gemaakt zonder
voorafgaande schriftelijke toestemming van de
hoofdredacteur.
ISSN 1567-8210
Checkpoint heeft ook een digitale versie, kijk op
www.veteraneninstituut.nl
april 2014
63
Gratis voorpremière voor veteranen!
The Railway Man
Aangrijpende oorlogsfilm over de Birmaspoorweg gebaseerd op het gelijknamige
boek van de Britse veteraan Eric Lomax met onder anderen Colin Firth, Nicole
Kidman en Stellan Sarsgård in de hoofdrollen.
Op zaterdag 19 april vindt op twee locaties een exclusieve
voorpremière plaats voor houders van de veteranenpas. Zij
kunnen dan gratis kijken naar de oorlogsfilm The Railway Man
die op 1 mei aanstaande in première gaat in de Nederlandse
bioscopen.
Korte inhoud
Oorlogsveteraan Eric Lomax ontmoet in de jaren vijftig in de
trein de vrijgezelle Patti met wie het onmiddellijk klikt Niet lang
daarna trouwen ze, maar al snel merkt Patti dat Eric gebukt gaat
onder een gruwelijk verleden. Via flashbacks wordt duidelijk dat
hij als Britse officier krijgsgevangen is gemaakt door de Japanners
en tewerkgesteld is aan de gevreesde Birmaspoorlijn. De
veteraan weigert echter over zijn verleden te praten, net als zijn
collega-veteraan Finlay, bij wie Patti ten einde raad hulp zoekt.
Na lang aandringen vertelt Finlay dat Eric door de Japanners
vreselijk gemarteld is, maar ook met die kennis weet Patti niet
tot haar man door te dringen. Dan neemt Finlay een drastisch
besluit waardoor Eric de confrontatie met het verleden wel
moet aangaan.
Programma op zaterdag 19 april 2014
Pathé Buitenhof Den Haag (zaal 2)
10.00 uur: ontvangst met eerste kopje koffie of thee gratis
10.30 uur: vertoning film The Railway Man
12.30 uur: einde filmvertoning
Pathé Rembrandt in Arnhem (zaal 1)
10.30 uur: ontvangst met eerste kopje koffie of thee gratis
11.00 uur: vertoning film The Railway Man
13.00 uur: einde filmvertoning
Houders van de veteranenpas (eventueel met partner
of begeleider) hebben gratis toegang tot deze speciale
filmpremière. De capaciteit is beperkt en er wordt geselecteerd
op volgorde van binnenkomst van aanmeldingen. U krijgt na
aanmelding bericht daarover. Beide Pathé theaters zijn goed
bereikbaar met het openbaar vervoer. Eventuele reiskosten en
extra consumpties zijn voor eigen rekening.
Aanmelden verplicht! Vul het aanmeldformulier in op de website van
het Veteraneninstituut: www.veteraneninstituut.nl/film of bel het
Veteraneninstituut: 0343-474150.

Persbericht m.b.t. overhandiging opbrengst

PERSBERICHT

Inschrijf Formulier

Zoals misschien bekend, bestaat de Nederlandse

Persbericht Veterans MC Murphy Crew 12 januari 2015 Het stopt

“Als veteraan en als kamerlid voor de VVD heb

Flyer VVRTT

Folder Vi nieuw - Veteraneninstituut

Programma Zeeuwse Veteranendag 21 juni 2014.

Kampioenschappen 2014 Tornooien 2014 Internationale