februari 2014 In dit nummer o.a. • Groeiambities van Donkergroen • De bio-economie in beeld • Innovaties in de zorg • Het ‘Rode-Loper-Beleid’ van de gemeente Groningen I N H O U D Wat hebben ‘MyOrder’ en bodemdaling met elkaar te maken? Beide komen voor(t) in (uit) Groningen. ‘MyOrder’ is enkele jaren geleden ontwikkeld. Ik kan me de presentatie tijdens een Flinc-pitch nog goed herinneren. De Rabobank zag de kansen en nu zie je het terug in hun reclames op tv. Een innovatief product uit Groningen. Een om trots op te zijn. 9 Op bodemdaling en bevingen zijn we minder trots, al leidt dat wel tot 18 veel aandacht in de media. Los van het feit dat schade domweg vergoed moet worden, wordt in discussies over economische ontwikkeling het sentiment uitgespeeld Anders denken om uitzonderingsposities te claimen. Uitzonderingen zijn alleen te rechtvaardigen als er bijzondere omstandigheden zijn. En die zijn er in economische zin niet. De kennis die nodig is om schokbestendig te bouwen moet ontwikkeld 40 28 worden en dat leidt per definitie tot nieuwe technieken ‘made in Groningen’. Ik wil de angst en problemen van inwoners niet bagatelliseren, maar laten we niet terugvallen op de sfeer van Siem Jansen [email protected] @siem_nom ‘wingewest’. We passen er toch voor om als NOMbassadeur 5 EZ-wethouder Joost van Keulen kijkt over stadsgrenzen heen ‘calimero’ gezien te worden? Immers, al jaren laten we trots zien dat het in Noord-Nederland goed gaat. Na Leeuwarden, gekozen tot cultu- Ambitie Energie 9 Donkergroen: economische factor van belang 14 Frisian Motors doet in duurzame mobiliteit rele hoofdstad van Europa in 2018, is de stad WaterLink 16 Duimen in de lucht voor Blue Leg Monitor Groningen kanshebber om gekozen te worden AgroAgenda18 Greenlincs gonst van de nieuwe ontwikkelingen tot meest innovatieve stad in Europa! Alleen de Zorg 24 Innovatieve zorgdiensten van Repoint en Zorg Office Nederland economie van de afgelopen jaren zorgt voor nieuwe werkgelegenheid. Participatie 28 Een nieuwe impuls voor Royal Hoitsema Labels Waarbij ik overigens besef dat dit aan een Aldel-medewerker op dit Samenwerking 31 i3event investeert in innovatieve plannen moment moeilijk te verkopen is. 32 IWC en ATB zien prima businesskansen nominatie zegt al genoeg. Juist de vernieuwende NOM BD Vernieuwen betekent ook anders denken. Te beginnen bij de vraag Prijs 34 Handige tips en online advies voor Viaconcept waar we goed in zijn en wat we zelf kunnen én in de eerste plaats op Groei 36 Het buitenland komt steeds dichterbij voor Hei-tech eigen kracht. Alleen zo komen we verder. In dit nummer weer een paar Spotlicht 38 Limis geeft wereldwijde gezondheidszorg nieuwe dimensies mooie voorbeelden hoe bedrijven dat laten zien. En voor het overige, in navolging van’ MyOrder’, gewoon laten zien wat we kunnen. Het gras is Masterclass écht groener in Noord-Nederland, ook als het beweegt. Open deur PS Heeft u de laatste commercial van MyOrder al gezien op You Tube? INVESTEREN IN ONTWIKKELING FEBRUARI 2014 42 Echte verandering begint bij jezelf En verder … Column Siem 2 Zoek op MyOrder ‘Vandaag bankieren zoals morgen’. • 40 Inhoudelijke ondersteuning voor snelle groeiers • Kwetters 8 • Tips & tricks online marketing 12 NOM on Tour 13 • Blikvanger 21 • Middenkaart Biobased economy 22 • Kwetters 27 Groenspiratie 43 • Coming soon Innovatiefonds Noord-Nederland 44 J O O S T V A N K E U L E N | Wethouder EZ gemeente Groningen NOMMER is een magazine van N.V. NOM en speciaal bedoeld voor relaties en iedereen die geïnteresseerd is in de activiteiten van de investerings- en ontwikkelings- Waar-o-waar?? maatschappij voor het Noorden. NOMMER is open, Op de cover van de NOMMER een foto van Anja Kanters en toekomst- en resultaatgericht en beschrijft de economische Ruud van Dijk op een schitterende locatie ergens in Noord- ontwikkelingen, de ondernemingsgeest, en het leven Nederland. Waar precies? Ja, dat horen wij graag van u! Laat het en werken in Groningen, Friesland en Drenthe. ons weten door een mail te sturen naar Giny Hulsebos via [email protected] en wie Verspreiding: gratis onder alle relaties van N.V. NOM. weet bent u de gelukkige winnaar NOMbassadeur ‘Iedere gemeentebestuurder zou NOMbassadeur moeten zijn’ van een fantastische, goed gevulde, Redactie: Communicatie N.V. NOM, Manisch Creatief. NOM-goodybag! Eindredactie: Annemarie Atema, [email protected]. Idee, art direction en realisatie: Manisch Creatief. Tekstbijdragen: Annemarie Atema, Menno Bakker, Amber Boomsma, Manisch Creatief, Folkert van der Glas, Jaap Jepma, Loek Mulder, Melle Renema. Fotografie: Manisch Creatief, Jaap Spieker, Henk Veenstra (cover), Jan Zeeman, archief NOM. 4 5 Drukwerk: WM Veenstra. Oplage: 3.500 exemplaren. Rechten: Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of geproduceerd zonder schriftelijke Early adopters zijn we niet meer ;), maar in de week dat Facebook toestemming van de N.V. NOM of andere auteursrecht- 10 jaar bestaat, lanceert de NOM de NOM Facebook-pagina. hebbenden. Alle gegevens zijn onder voorbehoud, en er Nu horen we er ook echt bij. En hoewel Google+ alweer enige tijd kunnen geen rechten aan worden ontleend. in de lucht is, lijkt het alsof we hier wel een beetje bij de early adopters horen. #stiekemeenbeetjetrots. Hoog bovenaan het lijstje van ambities van EZ-wethouder NOMMER is een uitgave van N.V. NOM, Investeringsen Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland. Maar goed, u begrijpt het al, we want likes en volgers! Dat kan Paterswoldseweg 810, Groningen. via www.facebook.com/HetisTijdvoordeNOM en www.gplus/ Telefoon (050) 521 44 44, www.nom.nl. NVNOM. Op beide pagina’s leuke en nuttige links, tips & trics, cartoons, filmpjes, nieuwsartikelen en meer. En dit is nog maar Cover: Anja Kanters van Donkergroen en NOMmer het begin… Ruud van Dijk. Februari 2014 Joost van Keulen (VVD) van de gemeente Groningen staat dat hij van Groningen een stad met een beter ondernemers- Sinds ruim anderhalf jaar bekleedt Van Keulen de wethouderszetel in Groningen. In die tijd heeft hij de banden met de NOM flink aangehaald. En niet alleen tussen de bestuurder zelf en de klimaat wil maken. Precies op dat punt hebben de NOM en NOM is er wat veranderd. Ook het Van Keulen elkaar gevonden. Als NOMbassadeur wil Van de NOM weten elkaar beter te vinden, Keulen extra vaart zetten achter zijn eigen ambities en betekent dat dan ook dat er voor die achter die van de NOM. er geen duidelijk beeld van te hebben, ambtelijk apparaat en de mensen van zegt Van Keulen. Dat klinkt goed, maar tijd wat aan schortte? Van Keulen zegt het was immers voordat hij aantrad als wethouder. • FEBRUARI 2014 • INVESTEREN IN ONTWIKKELING } } Aangeschoven aan de Piet Hein Eek-tafel in de wethou- Een schoolvoorbeeld van de nieuw ingevulde samen- derskamer met uitzicht op de noordzijde van de Grote werking heeft betrekking op de komst van IBM naar Markt is ook Sander Oosterhof, bij de NOM verantwoor- Groningen. De Amerikaanse softwaregigant besloot delijk voor Foreign Direct Investment en Business begin vorig jaar, gelokt door het potentieel aan jonge, Development. Hij heeft wel beleefd hoe de verhoudingen hoogopgeleide it’ers in de stad, een vestiging op te tussen stad en NOM waren. ‘Niet dat het niet boterde zetten aan het Zuiderdiep. Het levert Groningen ruim tussen beide’, benadrukt Oosterhof, ‘allerminst. We driehonderd nieuwe banen op. Dat IBM voor Groningen weten elkaar nu echter nog sneller te vinden. En naast de koos was mede het resultaat van de inspanningen van de leads die we binnenkrijgen via de NFIA, gaan we zelf ook tandem die de NOM en de gemeente samen vormden, pro-actief aan de slag.’ De NFIA is het Netherlands daarbij ondersteund door onder meer de RUG, de Hanze- Foreign Investment Agency, het bureau voor buitenlandse hogeschool en de provincie. ‘De tweede keer dat mensen investeringen van het ministerie van EZ. ‘Tegenwoordig van IBM hier waren hebben we al een overleg geregeld gaat onze aanpak veel sterker uit van eigen initiatief.’ Het met de burgemeester en hebben we een mooie lunch is de NOM die tegenwoordig de proposities formuleert voor ze georganiseerd’, verklaart Van Keulen. En zo moet en daarmee de boer op gaat. Met een goed omschreven het ook wat de wethouder betreft. Eén telefoontje van aanbod maakt de NOM duidelijk wat de regio te bieden de NOM moet genoeg zijn om nog dezelfde middag met heeft, bijvoorbeeld op het terrein van watertechnologie een potentiële investeerder in het stadhuis aan tafel te en (groene) energie. zitten. ‘Zo wil ik mijn rol ook invullen’, verklaart Van Keulen. ‘Vestigingssubsidies of andere financiële steun 6 ‘Een meer gedurfde agenda’, reageert Van Keulen. Dat is kan ik immers niet bieden, maar ik kan een onderne- goed voor de NOM, maar het is eveneens goed voor de ming wel laten voelen dat ze zeer welkom is en ik kan stad, voegt Van Keulen toe: ‘Bedrijven staan immers niet meedenken over huisvesting en vergunningtrajecten.’ meer in de rij. Dat vraagt om een andere benadering.’ Het valt onder wat de stad het ‘Rode-Loper-beleid’ noemt, waarmee Groningen zich profileert als aantrek- De stad gaat al mee in die veranderde aanpak. Bijvoorbeeld kelijke vestigingsplaats en waarbij de onderneming ook in de sector van de datacenters is het te zien. Daar hebben echt als klant wordt gezien. de gemeente Groningen en de NOM een doeltreffende Oosterhof herkent in de gang van zaken rond de vesti- samenwerking opgezet door de acquisitieprogramma’s ging van IBM de toegenomen interactie en verbeterde van de stad en van de NOM/Groningen Seaports ineen te betrokkenheid van bestuurders. Zo is het niet alleen de schuiven. Groningen wordt daarin in beeld gebracht als NOM die heeft gekozen voor een actievere opstelling en vestigingslocatie voor de wat kleinere datacenters, met meer zelf de boer op gaat, ook van de kant van de stad name de Eemshaven wordt gepresenteerd als plaats waar verandert er dus wat. Op die manier weten de NOM en de grotere datahotels zich kunnen vestigen. de stad Groningen elkaar volgens Oosterhof goed te 7 NOMbassadeur Joost van Keulen en NOMmer Sander Oosterhof op de trappen van het bordes versterken. Van Keulen vult aan: ‘Het heeft weinig zin Over de stadsgrens elkaar vliegen af te vangen. Die tijd is voorbij. Iedereen is bestond. ‘Wethouder Van Keulen is juist om zijn functie ik voortdurend bij me draag. Als wethouder van de stad Groningen is ook de eerste stad waarmee de NOM een er nu wel van doordrongen dat de regio pas iets bereikt benaderd’, legt Oosterhof uit. ‘Ondernemers zijn onze ben je wat mij betreft vanzelfsprekend NOMbassadeur. nieuw type afspraken heeft gemaakt over hoe beide partijen wanneer we samen de kar trekken.’ Meest recente bewijs klanten, maar onze feitelijke opdrachtgevers zijn natuur- Iedere gemeentebestuurder zou het zo moeten zien.’ omgaan met potentiële investeerders. Vooral over wie wat hiervoor, en opvallend wapenfeit, is de nominatie van lijk de bestuurders van gemeenten en provincies. In hun En er liggen kansen zat, meent Van Keulen, die vooral doet wanneer zich een geïnteresseerde partij meldt. Dat Groningen als iCapital. Groningen bevindt zich als kan- opdracht werken wij aan versterking van de noordelijke mogelijkheden ziet in ontwikkeling van bedrijvigheid betekent ook dat Van Keulen over de stadsgrenzen heen didaat-Innovatiehoofdstad van Europa tussen steden als economie. Dat kunnen we alleen maar doen wanneer in de healthy aging, energie en ict. ‘Groningen is een moet kijken. ‘Er zit wel een zekere discrepantie in’, aldus Barcelona, Espoo, Grenoble, Malaga en Parijs. Tot stand we samen met hen de sterke kanten van het gebied naar city of talent’, aldus Van Keulen. ‘De stad heeft een goed Van Keulen. ‘De NOM werkt voor heel Noord-Nederland. gekomen na een slim en intensief lobbyprogramma van voren brengen.’ opgeleide beroepsbevolking, de kosten van arbeid en de Ik ben in de eerste plaats wethouder van de stad. Toch zeg de stad Groningen, met ondersteuning van de NOM. grondprijzen zijn relatief laag. Dat zijn pluspunten, waar Van Keulen zelf beschouwt zijn nieuwe titel min of meer ik: het maakt mij niet uit of een bedrijf zich vestigt in de stad Groningen, in Assen of elders in de regio. Het gaat Pluspunten als een officiële naam voor een taak die hij reeds als de mij om de samenwerking en de werkgelegenheid van het Van Keulen is de eerste bestuurder in het rijtje NOM- zijne zag: de stad samen met de NOM neerzetten als een gebied als geheel.’ bassadeurs, dat tot op heden louter uit ondernemers aantrekkelijke vestigingsplek. ‘Het is voor mij een rol die • FEBRUARI 2014 we nog veel lol van zullen hebben.’ • INVESTEREN IN ONTWIKKELING | Sander Oosterhof Manager NOM Foreign Direct Investment / Manager Business Development T (06) 215 185 00 • E [email protected] Kwetters! Peerby Een ladder, een hogedrukreiniger, een bakfiets. Typisch producten die je liever leent dan koopt. Peerby is een spullen te lenen van je buren en andersom. Buren moet Cradle to Cradle beker hier breed worden opgevat, ze kunnen zomaar een paar Dit bijzondere bekertje ziet er in eerste kilometer bij je vandaan wonen. instantie uit als een kartonnen wegwerp- internetdienst die je daarbij wil helpen. Het helpt je bekertje met een deuk erin. Maar schijn Quora bedriegt ... Dit bekertje is van porselein Quora is een internetvraagbaak waar je op zoek kunt naar en tot in het kleinste detail gevormd als antwoorden op uiteenlopende vragen of zelf een bran- een ingedeukt kartonnen bekertje. Het dende vraag kunt stellen. Quora is een app die uniek is in gebruik van dit bekertje geeft een aparte zijn soort. Deelnemers hebben een hoog niveau en zijn ervaring. In tegenstelling tot een karton- vaak experts binnen hun vakgebied, wat erg inspirerend nen bekertje drinkt het heerlijk en door kan zijn. de subtiele deuk ligt het verrassend comfortabel in de hand. Deze bestanddelen Park-line zijn puur natuur. Mocht het bekertje op Parkeren met de Park-line App zorgt ervoor dat je zorge- de afvalberg terechtkomen dan heeft dit loos kunt parkeren via je smartphone. Je opent de App, geen nadelige gevolgen voor het milieu. controleert de zone en drukt op ‘start’. Bij terugkomst Bron: www.bespaarbazaar.nl open je de App en druk je op ‘stop’. Zo bespaart je onderneming al snel tot 20% op de parkeerkosten. Visitekaartjes archiefkast Geen rondzwervende visitekaartjes meer! 8 ‘De economische waarde van groen wordt onderschat’ Vanaf nu is er dit kleine ladekastje om jou Maakt maaltijden delen makkelijk te helpen bij het archiveren. Deze gadget Thuisafgehaald.nl maakt het mogelijk om je kookkunsten te delen met is net een mini-archiefkast; een echte must mensen bij jou in de buurt. Of je nu culinaire hoogstandjes maakt, of have voor op het bureau! En met de bijge- macaroni met kaas ... hier kun je je maaltijd delen met je buren. Geen zin leverde tabbladen is het heel makkelijk om om te koken? Kijk hier wat er aangeboden wordt en je hebt zo iets lekkers de kaartjes op te bergen en terug te vinden. op je bord. Ga ook op culinaire ontdekkingstocht in je eigen buurt. Deel, Enorm handig en bovendien ziet het er heel proef en geniet! grappig uit, want wie verzint het nu om een archiefkast op een bureau neer te zetten?! Bron: www.thuisafgehaald.nl Bron: www.megagadgets.nl 9 Groeiambities voor Donkergroen Donkergroen behoort tot de top drie van grootste bedrijven in de Nederlandse groensector. Maar de ambities van het bedrijf, met een hoofdvestiging in Sneek, reiken verder. Men wil nog sneller kunnen anticiperen op nieuwe ontwikkelingen. Om dat mogelijk te maken heeft NOM Finance Donkergroen een mezzanine- Zeven woorden die je Tweets meer retweets bezorgen Uit onderzoek blijkt dat woorden als ‘Please RT’ en ‘Please Retweet’ hoog scoren, maar bovenaan de lijst staat een verrassende (of juist niet) andere term: 1. Please Help 2. Please Retweet 3. Please RT financiering verstrekt, een nieuw financieringsinstrument. ‘Met de lening kunnen we meer innovaties doorvoeren en de vele marktkansen versneld oppakken.’ } 4.Please 5.Retweet 6.Spread 7.Visit NOMmer Ruud van Dijk en Bron: www.twittermania.nl Anja Kanters van Donkergroen • I N V E S T E R•E NF EI BNR OU N A RT IW2I K0 K1 E4 L I N G • INVESTEREN IN ONTWIKKELING versneld op te pakken.’ De introductie van het nieuwe financieringsproduct kwam voor Donkergroen bovendien op een prima moment. Het bedrijf had recent Verwijmeren Groen uit het Brabantse Etten Leur overgenomen en is momenteel bezig met een tweetal kleinere overnames. Daarnaast zijn activiteiten opgestart in het Belgische Wilrijk, nabij Antwerpen. En ook worden, in het kader van de nieuwe participatiewet, gesprekken met een looptijd van ongeveer zes jaar. De lening is bedoeld overheden gevoerd om nieuwe programma’s te ontwik- om de financiële structuur van een bedrijf te versterken, kelen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. zonder dat NOM Finance aandeelhouder wordt. Door het inzetten van een mezzanine-financiering kunnen Trots we wellicht een hefboom naar andere financiers bewerk- Het traject voor het verstrekken van een mezzanine- stelligen. In eerste instantie proberen we met de lening financiering is vrijwel identiek aan dat van een participatie. vooral familiebedrijven en bestaande bedrijven met een Met dat verschil dat de NOM zich bij de analyse direct bewezen track record uit te dagen om juist nu investerin- kan focussen op de lange termijn. Ruud: ‘Wat is de gen te doen die anders niet of in mindere mate zouden worden gedaan. Donkergroen, een innovatief bedrijf met veel aandacht voor product- en marktontwikkeling, paste } 10 naar mijn idee perfect in dat profiel.’ ‘Groen is een economische factor van belang’, stelt werkt vanuit 15 locaties in Nederland en behoort tot Anja Kanters. ‘Dat wordt vaak onderschat. Een huis in de top drie van de groenbranche. Momenteel kent een wijk waar veel groen is, is letterlijk meer waard dan Donkergroen ruim 500 medewerkers, in het hoog- Prima moment wanneer groen in de omgeving ontbreekt. Kijk maar seizoen oplopend tot maar liefst 700. Tuinarchitecten, Ruud heeft niets teveel gezegd. Zijn verhaal maakte eens naar de mislukte Vinex-wijken. Hoe anders had het adviseurs, hoveniers, stratenmakers, noem maar op. Anja direct enthousiast. Ze had het gevoel dat de lening kunnen lopen met een goede groeninvulling. En neem Ze werken onder meer aan (binnen)tuinen, terreinen, Donkergroen zeker van pas kon komen. Het bedrijf blijft kinderen die in een leefbare en inspirerende omgeving parken, speelplekken en daktuinen. tenslotte maar groeien en vooral innoveren. ‘Toch doe ik buiten moeten kunnen spelen. Of het bevorderen van 11 als het even wat lastiger wordt een pas op de plaats’, ver- meer beweging bij ouderen. Allemaal zaken die je kunt Bewezen track record telt ze. ‘Want ik let uiteraard wel goed op de centen. Op vertalen in economische waarde. Helaas wordt dat nogal We spreken Anja in haar werkkamer op de hoofdvesti- dat soort momenten benader je de markt net iets voor- eens vergeten.’ Anja is directeur en medeaandeelhouder ging in Sneek. Ze groeide op in Breda, zegt ze. Maar de zichtiger. Een mezzanine-financiering maakt het voor van Donkergroen, een landelijk opererende organisatie grote stad was niets voor haar. Liever wilde ze buitenaf ons mogelijk om, naast onze reguliere investeringen, nog van creatieve groendenkers en doeners met een vernieu- wonen. ‘Het buitenleven heeft me altijd erg getrokken. meer innovaties door te voeren en de vele marktkansen wende kijk op de beleving van binnen- en buitenruimte. Maar voor iemand met amper inkomen was dat niet tuur in elkaar? Dat soort vragen kun je allemaal over- Het familiebedrijf, in 1961 opgericht door Hessel Donker, haalbaar. Op zoek naar ruimte om te leven en te wonen slaan. Wel kijk je in vergelijking met een participatie nog kwam ik uiteindelijk in Sondel, in Gaasterland, terecht.‘ meer naar het management. Je staat immers op afstand In 1977 kwam ze in dienst bij Donkergroen. Tien jaar en dat blijf je ook. Dat betekent dat je het bedrijf zeer later werd ze er directeur en sinds 1991 is ze medeaan- kritisch doorlicht en onder alle stenen kijkt. Voordat je deelhouder van het nog immer ambitieuze groenvoorzie- de mezzanine-financiering daadwerkelijk verstrekt moet ningsbedrijf. Ook Ruud van Dijk, Investment manager je het volste vertrouwen in het management hebben. Bij van de NOM, is bij het gesprek aanwezig. Hij ontmoette Donkergroen was dat 100% het geval. Wat me, naast het Anja voor het eerst in 2010. Een kortstondige ontmoe- innovatieve karakter, vooral is opgevallen is dat mede- ting, om te kijken of Donkergroen en de NOM wellicht werkers bevlogen zijn en met veel trots over het bedrijf iets voor elkaar konden betekenen. Tot iets concreets spreken. Er is natuurlijk wel een zakelijke cultuur, maar kwam het destijds niet. Onlangs zocht Ruud wederom de sfeer is er een van ‘hard werken’ en toch ook gemoe- contact. ‘NOM Finance heeft sinds kort een nieuw finan- delijk. Het is een echt familiebedrijf.’ waarde van het bedrijf? Hoe zit de aandeelhoudersstruc- | cieringsinstrument, een mezzanine-financiering’, legt hij de reden uit. ‘Het is een achtergestelde lening met • FEBRUARI 2014 Ruud van Dijk Investment manager NOM T (06) 215 185 09 • E [email protected] • INVESTEREN IN ONTWIKKELING Adwords Keyword Planner (http://adwords.google.com/keywordplanner) of ‘google’ op “adwords keywordplanner” Door: Melle Renema (twitter.com/mellerenema) Partner & Google Analytics specialist @ De Beste Koffie Wat zijn voor u interessante zoekwoorden om uw website voor te optimaliseren of betaald zoekwoorden in te kopen? Met de Adwords Keyword Planner kunt u bekijken hoe vaak er gezocht wordt op bepaalde zoekwoorden. Online marketing: Waar begint u? Door: Melle Renema Partner & Google Analytics-specialist @ De Beste Koffie Vaak krijgen wij de vraag hoe bedrijven zelf een begin kunnen maken met online marketing. Voeg Melle toe op LinkedIn (nl.linkedin.com/in/mellerenema) Wetende dat het toch een complexe zaak is, wil ik u graag kennis laten maken met een aantal en/of volg hem op Twitter (twitter.com/mellerenema). tools die wij vaak gebruiken in de oriënterende fase. Deze fase kan ook gezien worden als een soort van 0meting van uw huidige site en internet marketing. Google Trends (http://www.google.nl/trends) Online marketing: waar begint u? InNoot: U moet een Google account hebben en ingelogd zijn om deze tool te gebruiken navolging op de Keyword Planner is het van belang om Vaak krijgen wij de vraag hoe bedrijven zelf een begin kunnen huis of chalet te gebruiken met het oog op de toekomst? een vakantiepark en verhuurt bungalows: Is het dan verstandig om de term bungalows te kiezen maken met online marketing. In deze nieuwe rubriek wil ik Met Google Trends vindt u antwoord op zulke vragen. Google Trends vindt u antwoord op zulke vragen. Online tools Open Site Explorer te kijken naar zoektrends. Stel: u heeft een vakantiepark Google Trends (http://www.google.nl/trends) en verhuurt bungalows: is het dan verstandig om de term of ‘google’ op “google trends” bungalows te kiezen of is het verstandiger om vakantie- In navolging op de Keyword planner is het van belang om te kijken naar zoektrends. Stel: U heeft of is het verstandiger om vakantiehuis of chalet te gebruiken met het oog op de toekomst? Met u graag kennis laten maken met een aantal tools die wij vaak gebruiken in de oriënterende fase. Deze fase kan ook gezien worden als een soort van 0-meting van uw huidige site en internetmarketing. Online tools Het Nieuwe Zoeken Open Site Explorer (http://www.opensiteexplorer.org/) Deze tool geeft inzicht in de prestaties van uw site ten op- 12 zichte van uw concurrentie. Open Site Explorer laat zien wat, De NOM on Tour op 19 februari jongstleden ging hoeveel en waar er naar uw site gelinkt wordt. Tevens laat de over Het nieuwe zoeken. Vroeger zochten we iets op tool zien hoe uw site door Google gewaardeerd wordt. Daar- Google. Nu weet Google waar we zijn, wie we zijn en naast kunt u de prestaties van uw eigen site vergelijken met Adwords Keyword Planner (http://adwords.google.com/keywordplanner) SEO-tips voor je website (http://seositecheckup.com/) die van directe concurrenten. of ‘google’ op “adwords keywordplanner” Adwords Keyword Planner Wat zijn voor u interessante zoekwoorden om uw website voor te optimaliseren of betaald (http://adwords.google.com/keywordplanner ) zoekwoorden in te kopen? Met de Adwords Keyword Planner kunt u bekijken hoe vaak er gezocht wordt op bepaalde zoekwoorden. Wat zijn voor u interessante zoekwoorden om uw website de infrastructuur die er al ligt. Want anders word je De online vindbaarheid van uw website valt of staat met niet gevonden. En als je dan gevonden wordt, kun techniek, snelheid en content. Deze online tool geeft u je dan zelfs geld verdienen via het internet? Jazeker! snel inzicht hoe Google-vriendelijk uw website is en op Internetondernemer Schelte Meinsma liet zien hoe welke punten u uw site qua techniek, snelheid en content het werkt, hoe je stuurt en optimaliseert en uiteinde- moet verbeteren. lijk verdient via het internet. De aanwezigen werden verrast met handige tips en nieuwe inzichten. Dit in voor te optimaliseren of betaald zoekwoorden in te kopen? Met de Adwords Keyword Planner kunt u bekijken hoe vaak er gezocht(http://www.opensiteexplorer.org/) wordt op bepaalde zoekwoorden. of ‘google’ op “open site explorer” Deze tool geeft u inzicht in de prestaties van uw site ten opzichte van uw concurrentie. Open Site Explorer laat zien wat hoeveel en waar er naar uw site gelinkt wordt. Tevens laat de tool ook wat we zoeken. Dus moet je als ondernemer mee op Meer weten? combinatie met de presentatie van directeur Jeroen Samen met Schelte Meinsma en Alex van Ginneken heb Wiggers van gastbedrijf API uit Emmen maakte deze ik een boek geschreven genaamd ‘Fact Based Marketing’, NOM on Tour tot een door de aanwezigen enthou- waar ook een online versie (whitepaper) van is. Deze siast ontvangen middag. API is gespecialiseerd in whitepaper kunt u vinden op www.debestekoffie.nl. toegepast onderzoek naar polymeren. Ze beschikken Hierin komen meer online tools aan bod en vertellen we over een uitstekend ingericht laboratorium en een ook meer over succesvol online ondernemen. complete pilot-plant. In het laboratorium is alle apparatuur voorhanden die nodig is voor een gede- In het volgende artikel tailleerde analyse en karakterisering van polymeren. In de volgende editie van de Nommer vertel ik meer over Google Analytics en waarom dit web-analytics-pakket @Jeroen en Ank Wiggers: hartelijk dank voor de van essentieel belang is om online succesvol te zijn of te gastvrijheid! worden. Houd www.nom.nl in de gaten voor informatie over Noot: U moet een Google account hebben en ingelogd zijn om deze tool te gebruiken Noot: u moet een Google-account hebben en ingelogd zijn om de volgende NOM on Tour! deze tool te gebruiken. • FEBRUARI 2014 Google Trends (http://www.google.nl/trends) of ‘google’ op “google trends” • INVESTEREN IN ONTWIKKELING 13 Kansrijke producten In de zoektocht naar groeifinanciering voor de aanstaande productintroducties kwam Theo in contact met de NOM. De ontwikkelingsfinanciering was door Frisian Motors al zelf geregeld. ‘Met het oog op huidige en verwachte marktontwikkelingen komen we met twee zeer kansrijke producten’, vervolgt Theo. ‘Als die producten straks klaar zijn, moet je ervoor zorgen dat je continu voorraad in huis hebt. De financiering daarvan willen de NOM, is een ervaren ondernemer en informal investor we voor de komende jaren gereed hebben. Dankzij een die zijn kennis en ervaring actief ter beschikking stelt aan Aanjaagfinanciering van de NOM is dat inmiddels ook de bedrijven waarin hij participeert. Ook zijn verhaal was gelukt.’ Frisian Motors is een jong bedrijf met een gereed uitsluitend positief. Wat mij persoonlijk erg aanspreekt is en veelbelovend product dat bovendien opereert binnen dat Theo de Jong innovatie ziet als een doorlopend proces. de Topsectoren. Energie in dit geval. Het voldeed daar- Hij luistert goed naar zijn klanten en maakt op basis van mee aan alle criteria om voor de achtergestelde lening in een specifieke behoefte een testmodel. Om die vervolgens aanmerking te komen. ‘De productintroducties hebben, samen met de klant door te ontwikkelen tot een eindpro- net als hun andere elektrisch aangedreven werk- en voer- duct. Dat proces herhaalt hij continu. Daar zijn wij erg van tuigen, alles te maken met duurzame mobiliteit’, bena- gecharmeerd.’ drukt Investment manager Jan Martin Timmer van NOM NOM gelooft in groeipotentie Frisian Motors Finance. ‘Elektrisch vervoer is een enorme groeimarkt. Warme leads Alle reden dus om met elkaar in gesprek te gaan.‘ Theo de Jong is tevreden over de samenwerking met de Toonbeeld van innovatie en praktische toepasbaarheid NOM. Er was vanaf dag één een goede klik, zegt hij. ‘Er is Frisian Motors richt zich op het ontwerpen en produceren van elektrisch aangedreven kunt schakelen. We willen de nieuwe elektrische trans- werk- en voertuigen voor de agrarische-, recreatie- en transportsector. In deze groei- productierijp maken. Daarnaast zijn we bezig met het een goede structuur neergelegd en er zijn heldere afspraken gemaakt. Jan Martin Timmer zat goed in de materie en is bovendien pragmatisch ingesteld. Dat betekent dat je snel 14 15 porter en de elektrische minishovel nu zo snel mogelijk genereren van warme leads. markt staat het bedrijf uit het Friese Bakkeveen aan de vooravond van twee kansrijke Zodat we de producten straks productintroducties. Om kansen optimaal te benutten heeft de NOM Frisian Motors ook direct kunnen uitleveren.’ Jan Martin Timmer Investment manager NOM T (06) 292 408 99 • E [email protected] een Aanjaagfinanciering verstrekt. Van huis uit is Theo de Jong elektrotechnicus. Vrijwel Elektrische transporter Aanjaagfinanciering zijn hele arbeidsleven heeft hij zich bewogen in de De onderneming uit Bakkeveen levert elektrisch aan- U heeft een gereed product en weet dat u kansrijk bent. De toege- wereld van de kleine elektronica, telecommunicatie en gedreven werk- en voertuigen, met name voor gebruik voegde waarde van uw product is reeds bewezen. En nu doorpakken! beveiligingsystemen. Ooit bouwde hij, gefascineerd door in de agrisector. Het productontwerp en het design Innovatie als doorlopend proces Om die extra stap te zetten heeft u kapitaal nodig. Betreft dit een de opkomst van elektrisch vervoer, een personenauto gebeuren veelal in eigen huis, de productie vindt in het Om een nog scherper beeld te krijgen deed Jan Martin bedrag tussen € 50.000,- en € 200.000,-? Dan kunt u in aanmerking om naar een elektrisch model. Geweldig vond hij dat. buitenland plaats. Een werkwijze die Frisian Motors in Timmer een marktonderzoek, inclusief gesprekken met komen voor de NOM Aanjaagfinanciering; een achtergestelde lening Vooral ook omdat hij wist dat voor elektrisch vervoer staat stelt om kwalitatief goede producten te leveren, een potentiële klanten van Frisian Motors. De resultaten voor kansrijke, jonge bedrijven opererend binnen de Topsectoren of een grote toekomst in het verschiet ligt. ‘Maar ik wist drietal momenteel, die qua prijsniveau gelijkwaardig zijn bevestigden zijn goede gevoel. De producten van het provinciale speerpunten (chemie, creatieve industrie, energie, high ook dat het nog lang zou duren voordat een volwassen aan met brandstof aangedreven modellen. Zo introdu- Friese bedrijf bleken niet storingsgevoelig, zijn energie- tech systems, logistiek, life sciences, tuinbouw, agrifood, water, bio- elektrische auto voor iedereen beschikbaar is’, vertelt ceerde het als eerste bedrijf in Europa een full electric zuinig en in aanschaf concurrerend met conventionele based economy, sensortechnologie en healthy ageing). Theo. ‘Bovendien is de productie zeer kapitaalintensief. tuintractor & zitmaaier: de FM-30. ‘Binnenkort lanceren werk- en voertuigen. ‘Binnen de doelgroep, die verras- Ik heb me daarom gericht op betaalbare oplossingen die we twee nieuwe producten die wederom een toonbeeld send groot is, bleek grote behoefte aan de bestaande en Weten of u voor een Aanjaagfinanciering in aanmerking komt? Doe gebruikers zowel milieu- als praktische voordelen biedt. zijn van innovatie en praktische toepasbaarheid’, blikt nieuwe producten van Frisian Motors’, vertelt Jan Martin. dan de NOM Financieringscheck op www.nom.nl. Alle vragen positief Uiteindelijk heeft dat in 2009 geresulteerd in de oprich- Theo vooruit. ‘Een elektrische transporter met een vier- ‘Daarnaast heb ik gesproken met Fred Sterk, een mede- beantwoord? Neem dan contact met ons op. ting van Frisian Motors.’ wielaandrijving en een volledig elektrische minishovel.’ aandeelhouder van het bedrijf. Fred, geen onbekende van • FEBRUARI 2014 • INVESTEREN IN ONTWIKKELING Symposium WaterLink lijkt blijvertje Innovatieprijs voor ‘buien radar voor waterkwaliteit’ 16 17 Het gaat steeds beter met het innovatieklimaat in Noord Nederland. Men hoeft de edities van hoe schoon het water is. De innovatie is onder andere logie. NOMmer Alex Berhitu is niet alleen tijdens het ‘de Nommer’ van de laatste twee jaar er maar op na te slaan om te concluderen dat het aantal geschikt voor waterliefhebbers zoals duikers, zwemmers, WaterLink Symposium de enthousiaste spreekstalmeester booteigenaren en vissers. Door de gegevens over de maar tevens één van de bedenkers van de WIS-competitie waterkwaliteit te delen op internet, kunnen gebruikers en het aanspreekpunt voor Business Development binnen het symposium ‘WaterLink’, half januari in het WTC Leeuwarden. Hier werd onder grote belang- samen een overzicht maken van de kwaliteit van het wa- de Water Alliance. stelling de ‘Water Alliance Innovation Stimulation Award 2013’ uitgereikt aan het Friese bedrijf Water Alliance Innovation Stimulation Award wint Blue vernieuwende initiatieven is toegenomen in het Noorden. Dat werd nog eens bevestigd tijdens Blue Leg Monitor met de innovatie ‘iQWtr’, een intelligente kwaliteitsmeter van water. ter in Nederland en mogelijk ook internationaal. Met de Leg Monitor een intensief ondersteuningstraject op het gebied van marketing en matchmaking, inclusief gratis Ruim tweehonderd vertegenwoordigers van het bedrijfs- De spannende finale van de ‘Water Alliance Innovation deelname aan een belangrijke internationale vakbeurs. leven, kennisinstellingen en overheden waren op de Stimulation Award 2013’ was een van de hoogtepunten De bezoekers van WaterLink doneerden ruim 3000 euro tweede editie van WaterLink, het symposium dat een van het symposium. Met de prijs wil initiatiefnemer voor ’Water for Everyone’. Deze stichting is betrokken bij brug wil slaan tussen vraag en aanbod in de watertech- Water Alliance het innovatief ondernemerschap in de duurzame projecten op het gebied van schoon drinkwa- nologie, afgekomen. Nu het symposium voor het tweede sector stimuleren. Acht innovatieve watertechnologie- ter en sanitaire voorzieningen voor mensen, ongeacht achtereenvolgende jaar zoveel bezoekers trekt lijkt het bedrijven presenteerden hun innovatie. Dit hadden zij hun nationaliteit en religie, in ontwikkelingslanden of symposium een ‘blijvertje’ op de behoorlijk volle agenda ook in november gedaan tijdens de internationale beurs landen die zijn getroffen door natuurrampen of interne van watertechnologie-evenementen in Nederland. Op Aquatech in Amsterdam. Na telling van de scores in Am- conflicten zoals burgeroorlogen. het programma stonden onder andere workshops over sterdam en Leeuwarden ging Stefan van der Molen van actuele thema’s zoals financieringsmogelijkheden en Blue Leg Monitor met de ‘iQWtr’ - een soort ‘buienradar Samen met publieke en private marktpartijen, overheden fiscale voordelen voor innovaties in de waterketen, de voor de waterkwaliteit’ - met de hoogste eer strijken. Het en kennisinstellingen wil de Water Alliance ondersteuning waarde van water in de foodindustrie en watermanage- bedrijf uit Sneek ontwikkelde een instrument dat, gekop- bieden bij het vermarkten van ideeën en concepten op ment in het moderne agrarische bedrijf. peld aan een app op de smartphone, exact kan meten het gebied van duurzame en innovatieve watertechno- • FEBRUARI 2014 Alex Berhitu (NOM), Stefan van der Molen (Blue Leg Monitor) en Hein Molenkamp (Water Alliance) • INVESTEREN IN ONTWIKKELING Alex Berhitu Business Development Manager Watertechnologie NOM T (06) 255 472 69 • E [email protected] Eind januari troffen ruim 100 vertegenwoordigers van bedrijven, kennisinstellingen, overheden en maatschappelijke organisaties elkaar in Bakkeveen, om de aftrap mee te maken van de AgroAgenda Noord Nederland. Een paar weken later schuiven we aan tafel bij Eisse Luitjens, om te peilen of die bijeenkomst heeft gedaan wat hij ervan hoopte. Luitjens is programmamanager voor Agrifood & Biobased. Daarvoor werd de clusterorganisatie ‘Greenlincs’ opgericht. Als ‘captain’ van Greenlincs is het zijn opdracht om met alle ketenpartijen uit Noord-Nederland de agro & foodsector te helpen innoveren in de richting van een sterke biobased regio. De NOM en de AgroAgenda: de regio heeft veel te bieden Er was een flinke aanloop nodig, zegt Luitjens: ‘We zijn als NOM al in 2007 begonnen met de aandacht voor biobased en agribusiness. Zo’n nieuwe ontwikkeling heeft tijd nodig, dat is logisch. Pioniers zijn in die fase belangrijk. De drie provincies zijn vol overtuiging aangehaakt en kunnen projectmatig aan de slag om partijen aan elkaar te verbinden en initiatieven los te trekken.’ Halverwege 2013 leverde dat, onder aanvoering van professor Rudy Rabbinge de AgroAgenda Noord Nederland op. ‘Een innovatieagenda voor de agrifood en bioeconomie, die door belanghebbenden zelf is opgesteld’, benadrukt Luitjens, ‘en daarmee dus een product van en voor de markt.’ Ondertekenaars van Eisse Luitjens, aanjager voor de clusterorganisatie Agrifood & Biobased ‘Greenlincs 18 die agenda zijn ondernemingen als Avebe, FrieslandCampina en Ecostyle, kennisinstellingen als VHL en Nordwin College, LTO-Noord, de provincies en de Milieufederaties. ‘Het komt er nu op aan om met hen samen die agenda uit te rollen’, zegt Luitjens, ‘en in binnen- en buitenland de voedingsmiddelenindustrie met z’n ketenpartners op het podium te zetten. Want de noordelijke regio heeft echt veel te bieden!’ wil voertuig zijn voor onde rnemers en kennissector’ Gezond, duurzaam en concurrerend Kennisdelen en samen innoveren voor toekomstig succes Clusterorganisatie Greenlincs gaat die opgave ondersteunen, de biobased economy. In elk van de drie noordelijke provincies worden concrete projecten uitgevoerd en vindt beleidsontwik- Of Luitjens tevreden is? En óf hij tevreden is! De grote sadeurs. De agro & foodsector staat de komende jaren wel keling plaats. Innovatieve, kleine bedrijven roeren zich, maar ook belangstelling voor de bijeenkomst en het enthousiasme voor een flinke uitdaging, vindt Luitjens. Zowel maat- grote ondernemingen weten zich omringd door gespecialiseer- van de deelnemers mag wat dat betreft maatgevend schappelijke druk als de eigen motivatie van bedrijven de kennis(instellingen). De biobased economy is steeds nauw zijn. Na afloop kwamen er bovendien veel reacties die leiden tot verduurzaming en ook Europees landbouwbeleid verweven met andere economische sectoren: in Groningen en zijn indruk bevestigden. Bedrijven, maatschappelijke dwingt tot innovatie. Wat betekent dat voor de opgave in Drenthe wordt die in één adem genoemd met de (groene) chemie organisaties en kennisinstellingen zijn doordrongen het Noorden? Luitjens steekt drie vingers in de lucht en en agro, in Fryslân ligt de combinatie naar watertechnologie en van de urgentie om niet alleen kennis te delen, maar somt op: ‘Bedrijven zullen ten eerste marktgerichter gaan zuivel. Ook zijn er in de provincies verrassende combinaties naar ook om samen innovatieve routes te verkennen die produceren. Leveren wat de omgeving vraagt. Daar hoort energie, healthy ageing en sensortechnologie. leiden tot nieuwe ondernemingssuccessen. Tijdens de bij dat ze de opgave hebben om te vergroenen, zowel in bijeenkomsten passeerden al vele voorbeelden de revue: de bedrijfsvoering als in productieprocessen en technieken. het verwaarden van koolhydraten en eiwitten, neven- Tenslotte zijn er de maatschappelijke wensen die tot stromen en plantinhoudstoffen als basis voor nieuwe nieuwe uitdagingen leiden, bijvoorbeeld als het gaat om producten. Het gonst van de nieuwe ontwikkelingen en dierwelzijn, biodiversiteit en landschap, de relatie boer en dat inspireert. Die inspiratie omzetten in nieuwe ontwik- burger en burger en gezonder voedsel.’ Noord-Nederland ontwikkelt zich sterk op het brede terrein van met de partners in de AgroAgenda als belangrijke ambas- kelingen en netwerken, dat is wat Eisse Luitjens betreft • de opgave voor Greenlincs en de partijen die zich bij de De lat ligt dus hoog als het gaat om de vraag wanneer de AgroAgenda, de innovatieagenda voor de agrifood en AgroAgenda, die innovatieagenda voor de noordelijke bioeconomie in Noord-Nederland, hebben aangesloten. agrifood en bioeconomie, succesvol is? ‘Uiteraard’, vindt FEBRUARI 2014 • INVESTEREN IN ONTWIKKELING } 19 BLIKVANGER } E E N FOTOGR AFISCH E KIJK OP H E T N OOR DE N Luitjens, ‘het gaat wel ergens om! We willen tenslotte bijdragen aan een gezonde, concurrerende en duurzame Aanmelden als partner in de AgroAgenda Noord Nederland kan sector. Dat bereiken we niet door op de handen te gaan via de website www.greenlincs.nl of door een email te sturen naar zitten en elkaar aan te kijken. Halen en brengen, inspireren [email protected]. Op de website is de AgroAgenda ook als en delen (boeien en binden, zoals iemand laatst zei), PDF te downloaden en u ziet er een filmische impressie van de daar moet het in het netwerk over gaan. In mijn stuur- bijeenkomst in januari. groep zijn zowel de ondernemers en kennisinstellingen als de overheden en maatschappelijke organisaties vertegenwoordigd. Als ik die het komende jaar enthousiast en tevreden zie deelnemen in nieuwe ontwikkelingen, dan 20 bereiken we veel.’ Luitjens is even stil en merkt dan op: 21 ‘We zijn niet alleen een projectenmachine. Wat ik wil bereiken is dat we processen stimuleren die leiden tot verrassende nieuwe ontwikkelingen en dat de deelnemers daarin waardevolle contacten en contracten op doen die leiden tot vernieuwende, concurrerende activiteiten in de bedrijven. Natuurlijk streef ik wel naar een substantiële omvang, we willen er toe doen.’ Meedoen? Ja, met opgestroopte mouwen De start in januari levert veel handvatten om in 2014 stevig aan de weg te timmeren. Clusterorganisatie Greenlincs is daarvoor het vehikel. Hoe? ‘We komen ‘Dit typische ‘Van Warmerdamdecor’ kwam ik tegen tijdens een wandel- Foto: dit jaar met een uitnodigende kalender om partner in reportage rond Meerstad, aan de noordzijde. Een bewoonde wereld en toch Jan Zeeman | Fotografie de AgroAgenda te zijn’, zegt Luitjens. De website www. leeg, zoals in de film de Noorderlingen en de Wisselwachter. Vandaar de M 06 - 36 17 57 65 greenlincs.nl wordt ingericht als ‘basiskamp’. Daar wordt associatie. Bij dekrantvantoen.nl kun je van de wandeling een impressie zien E [email protected] informatie gedeeld, prikkelende voorbeelden uitgelicht, en lezen. Zoektermen ‘zeeman’, ‘inki’ en ‘meerstad’. I www.janzeeman.net de linken gelegd naar andere initiatieven en een actuele kalender opgenomen. ‘We zullen dit jaar in elk geval nog twee keer een bijeenkomst organiseren zoals die in januari’, zegt Luitjens. ‘Dat worden bijeenkomsten om met opgestroopte mouwen aan mee te doen. Hard aan het werk in goed gezelschap, met een informeel glas op een Eisse Luitjens Programmamanager Greenlincs T (06) 534 246 29 • E [email protected] inspirerende plek, dát is het beeld dat ik daarvan heb.’ | • FEBRUARI 2014 • INVESTEREN IN ONTWIKKELING De bio-economie in beeld 1 Ferwert 1 Metslawier Eemsmond 1 1 Warffum 1 Zoutkamp 1 1 Winsum Delfzijl 1 Dokkum Legenda 11 BBE Sexbierum Food 1 Harlingen 1 Franeker 1 19 Vierverlaten 1 1 Grootegast LEEUWARDEN 1 10 99 Appingedam Agri Klooster-Lidlum 1 85 2 2 Farmsum 1 1 Hallum 20 7 2 4 2 1 Leek 1 Garyp 1 Hilaard 4 Roden 1 GRONINGEN 1 Foxhol 1 Haren 1 2 3 Hoogezand Eelde 1 1 1 Scheemda 2 Sappemeer 1 1 Noordlaren 1 2 Bad Nieuweschans 1 1 Zuidlaren 1 22 1 1 Tynaarlo Drachten 1 Bolsward 1 1 3 Sneek Veendam 1 1 2 Oude Pekela 2 23 2 3 1 1 Joure Workum 1 St. Nicolaasga 1 Elahuizen Balk 1 1 1 Gorredijk 1 3 Heerenveen 1 Nijehaske 2 Sint1 johannesga ASSEN 1 Oosterwolde Gasseltenijveen 1 1 2 Appelscha 1 Musselkanaal Ter Apelkanaal 1 1 Rotstergaast Lemmer 1 Valthermond 1 Wolvega 2 1 Beilen 1 Orvelte 2 1 Wijster 2 12 1 3 EMMEN Hoogeveen 1 1 1 Wageningen 1 Meppel 2 Genemuiden 4 2 1 Arnhem 1 Lelystad 1 Bleiswijk 1 Lichtenvoorde 1 Enschede 1 Monnickendam 4 4 Coevorden • FEBRUARI 2014 2 • INVESTEREN IN ONTWIKKELING Klazienaveen 1 1 1 CureTrack: medische hulpmiddelen overal traceerbaar ICT maakt zorg beter } In een tijd dat marktwerking in de zorg nog steeds een heet hangijzer is en besluitvorming van de overheid steeds meer zorgorganisaties en inmiddels ook gemeenten tot verregaande reorganisaties noopt, zijn initiatieven van ondernemers die de sector daarbij helpen meer dan welkom. En die komen er steeds meer. De afgelopen jaren is er een toename van het aantal kwalitatieve financieringsaanvragen voor slimme zorgdiensten en -producten, constateert Jan Martin Timmer, Investment manager van de NOM. 24 Aanvankelijk zorgde Repoint vooral voor de beveiliging managementinformatie’, vertelt Hans. ‘Het hele werktra- (mensen en ict-oplossingen) van grote ziekenhuizen en ject wordt op deze manier inzichtelijk gemaakt en proces- instellingen, maar door goed te luisteren en mee te denken sen worden efficiënter doordat er overzicht is. CureTrack met zijn opdrachtgevers heeft Hans Punt, directeur en zorgt voor lagere kosten, slimmere inkoop, vermindering eigenaar van het bedrijf, voor slimme doorontwikkelingen van zoektijd, een beter onderhoud van apparatuur en gezorgd. Bij ziekenhuizen worden medische hulpmiddelen daardoor veiliger manier van werken en geoptimaliseerde vaak in grote aantallen ingekocht vertelt hij, maar vreemd werkprocessen. Dit systeem is de oplossing waarmee alle genoeg raakt het zicht op deze middelen na aanschaf snel lagen in een zorgorganisatie kunnen werken.’ kwijt. Door dit slechte zicht op de werkelijke voorraad en het gebruik ervan lopen mensen onnodig te zoeken naar Succesvol de materialen die ze nodig hebben, of dat nou bedden zijn CureTrack wordt inmiddels naar tevredenheid gebruikt in of geavanceerde medische apparaten en kan de veiligheid vijf ziekenhuizen. Daarmee is Repoint het enige bedrijf sterk verbeterd worden, daar zet ook de regering fors op in. in Nederland dat een succesvolle implementatie van een Niet erg efficiënt, meende Punt. Ervan overtuigd dat dat tracking & tracing systeem in zorginstellingen op zijn beter kon ging hij aan het werk. naam heeft staan. Dat zal de ingang naar nieuwe instel- Efficiency in de zorg is een dilemma. Grote angst is of er Zorg heeft een ander dna dan commerciële sectoren, is met al die bezuinigingen nog wel voldoende aandacht de conclusie van Jan Martin. ‘Voor de NOM betekent dat 100% registratie 2008 werken er inmiddels ongeveer 20 bij Repoint. En zo- besteed kan worden aan waar het echt om draait: het ver- dat er anders gekeken wordt naar de financieringsstruc- Punt slaagde erin met een team van medewerkers geavan- als het nu lijkt zet die groei voorlopig nog wel even door. lenen van kwalitatief goede zorg. Er is vraag naar slimme tuur van nieuwe zorgproducten. We kijken verder vooruit ceerde hardware en software te ontwikkelen die het moge- In Nederland, maar Hans Punt hoopt ook daarbuiten. oplossingen waardoor medewerkers efficiënter kunnen dan bij andere business. Doordat trajecten langer duren, lijk maakt om medische hulpmiddelen te lokaliseren. Door werken en zich meer kunnen focussen op hun werkelijke zijn de risico’s groter. Je kunt nog zo goed onderzoek doen een speciaal ontwikkelde node te bevestigen aan alle taken. Binnen de sector is inmiddels de bewustwording naar wat er gebeurt in de markt, maar je hebt niet altijd Hiermee kunnen patiënten worden gevolgd tijdens het ge- toegenomen dat er voor verbeterplannen samengewerkt precies in beeld wat er in het hele landschap gebeurt. Als hele zorgproces, met een focus op poliklinische processen. moet worden met bedrijven. je lang moet wachten op de introductie van je product ‘Ziekenhuizen willen zich steeds meer onderscheiden’, Een goede ontwikkeling, vindt Jan Martin Timmer. ‘Zorg kan het ook zomaar gebeuren dat je door de concurrent weet Hans te vertellen. ‘En als ze efficiënt georganiseerd is een van de aandachtsgebieden binnen de sector Life wordt gepasseerd.’ lingen zeker makkelijker maken. Begonnen met 5 fte’s in Ondertussen komt Repoint ook met InfoTrack op de markt. zijn en goed voor hun medewerkers en patiënten zorgen, Afbeelding Repoint-node Sciences van de NOM. Als NOM hebben we een goed 25 is dat ook voor zorgverzekeraars interessant. Met onze ict- zicht op de sector. We hebben niet direct met zorginstel- Ict-gerelateerd mogelijke verplaatsbare apparatuur wordt deze traceerbaar. lingen te maken maar wel met commerciële bedrijven die Toch komen steeds meer serieuze ondernemers met Deze Repoint-nodes zijn met elkaar verbonden via een de zorg bedienen met een innovatief product. Doordat we slimme oplossingen voor de branche. Ook de kwaliteit draadloos netwerk. CureTrack, zoals dit ‘location tracking & als NOM goed ingevoerd zijn in specifieke netwerken en van de plannen die hun weg vinden naar de NOM neemt tracing system’ is genoemd, creëert een ‘real time’ overzicht ervaring hebben binnen deze sector kunnen we de zicht- toe. Verheugend, vindt Jan Martin. ‘Veel van de initia- van alle nodes in een speciaal voor iedere klant op maat CureTrack en InfoTrack zijn klantspecifieke applicaties ge- baarheid van dit soort initiatieven vergroten, verbanden tieven zijn ict-gerelateerd en richten zich op een andere ontwikkelde interface. Deze biedt een spathelder grafisch baseerd op een in eigen beheer ontwikkelde en gepatenteerde leggen en zo bedrijven met elkaar verbinden.’ organisatie van front- en backofficesystemen. Dat sluit weergegeven overzicht van de locatie en status van alle real time plaatsbepalingstechniek. De basis is het gebruik van goed aan op wat verpleegkundigen en verzorgenden het materialen. Er kunnen lijsten geproduceerd worden waar af- batterijgevoede zender-ontvangercombinaties die met elkaar oplossingen kunnen wij ze daarbij absoluut helpen.’ } Verder vooruit kijken liefst willen: kwaliteit leveren en zich zo weinig mogelijk gevinkt kan worden wanneer apparatuur is schoongemaakt een draadloos netwerk (eigen protocol) aanleggen, waardoor er Het implementeren van nieuwe producten in de zorg bezighouden met zaken als organisatie en administratie.’ en er kan gecheckt worden wanneer onderhoud plaats maar weinig infrastructuur nodig is (in tegenstelling tot WiFi bij- is een proces van lange adem. Besluitvorming verloopt Repoint uit Heerenveen en Zorg Office Nederland uit moet vinden. Zo is er ook meteen zekerheid dat veilig met voorbeeld). Hiermee kan per klant de optimale balans gevonden vaak via veel verschillende organisatielagen. Een van de Stadskanaal zijn mooie voorbeelden van noordelijke de apparatuur kan worden gewerkt. worden tussen functionaliteit en investering en kan altijd een grootste uitdagingen van de ondernemer is om met de ondernemers die er vroeg bij waren en inzagen waar de ‘beslisser’ aan tafel te komen. Daarna volgen vaak lange veranderende zorgmarkt echt op zit te wachten. Met trajecten van testen op de werkvloer, afstemming met hun businessplan wisten ze de NOM te overtuigen hen midden en hogermanagement, budgetafstemming, etc. te ondersteunen met een Aanjaagfinanciering. • OK TOBER 2013 goede business case gerealiseerd worden. Geoptimaliseerde werkprocessen ‘Het systeem is bewezen goed, heeft een hoge nauwkeurig} www.repoint.nl heid en levert via de speciale rapportagemodule uitstekende • INVESTEREN IN ONTWIKKELING Zorg Office Nederland: backoffice voor de hele sector } Noordelijk Lentebierenfestival Op zaterdag 8 maart organiseren PINT-regio Noord en Stadsschouwburg Noord Nederlands Toneel speelt ‘Oresteia’ De Harmonie voor de tweede maal het Noordelijk Lentebieren-festival. Tijdens Van 20 februari t/m 17 april speelt het Noord dit eendaagse festival kun je in een plezierige ambiance van bijzondere bieren Nederlands Toneel ‘Oresteia’ een actuele genieten. Op het Noordelijk Lentebierenfestival zullen ambachtelijke Neder- bewerking van de Griekse tragediedichter landse brouwerijen circa 30 à 40 lentebieren presenteren. Van elke deelne- Aeschylus. Oresteia vertelt het verhaal van Toen Jaap van der Schoor eind jaren 90 nog werkzaam was bij Dé speler worden in Nederland mende brouwerij is er een deskundige aanwezig die de bieren tapt of schenkt Klytaimnestra, een sterke zelfbewuste vrouw een volmachtbedrijf ziektekosten zag hij al dat de administra- Alhoewel de zorgmarkt grillig is zijn de groeiverwachtingen en je alles kan vertellen over het bier, de brouwerij en het brouwproces. die in een verlangen naar vrijheid de strijd tieve lasten bij zorgverzekeraars naar verhouding wel erg hoog volgens Van der Schaaf gunstig. Gestart met 3 medewerkers in Bron: www.harmonie.nl aanbindt tegen haar ‘onderdrukker’. Slim, waren, vaak meer dan 15% van de omzet. Een aantal jaren later, 2009 werken er inmiddels 10. ‘We kunnen onze dienstverlening geraffineerd en provocerend keert zij zich als interimmanager in de zorg, stuitte hij op dezelfde proble- kwijt aan grote en kleine bedrijven en ons werkgebied is heel tegen het onrecht dat haar en haar gezin men. Hij wist ook wat de oorzaken waren: tijdrovende admini- Nederland. De thuiszorg is momenteel erg in beweging, een is aangedaan. Vanuit een positieve energie stratieve processen, softwaresystemen die niet goed op elkaar deel gaat naar de gemeente, een deel naar de zorgverzekeraars. strijdt ze voor een betere wereld waar elke stem aansloten en een omslachtige manier van werkplanning voor de Dat betekent voor ons dat we steeds snel moeten schakelen. In gehoord wordt en het recht zijn loop heeft. medewerkers. Reden genoeg om samen met een collega eens te het begin richtten we ons vooral op de grotere partijen die de Bron: www.nnt.nl rekenen en te zoeken naar een oplossing. De uitkomst was het WMO (Wet maatschappelijke ondersteuning) uitvoerden, nu begin van Zorg Office Nederland: een backoffice voor de zorg richten we ons ook op kleinere zorgpartijen die door de nieuwe met de bedoeling om het gehele administratieve proces van met regelgeving hun bestaansrecht dreigen te verliezen. Als zij hun name thuiszorginstellingen over te nemen, vanaf de indicatie krachten bundelen en met een backoffice gaan werken is de tot en met de salarisadministratie. kans groter dat ze blijven bestaan. En doordat veel zorgtaken worden overgeheveld naar gemeenten zijn zij nu ook een 26 Financiering interessante doelgroep. Hoe Jaap het voor zich ziet? ‘Het plan is Scratch Map De basis van de dienstverlening zou moeten bestaan uit slim dat wij dé speler in Nederland worden op dit terrein. Door onze De Scratch Map is een mooie persoonlijke wereldkaart, waarbij je de landen gekoppelde software om alle processen feilloos op elkaar aan te backoffice-functie ontstaat er weer aandacht voor waar het in waar je al een keer bent geweest met een muntje kunt wegkrassen. Iedereen laten sluiten en de juiste managementinformatie te leveren: een de zorg over moet gaan: meer handen aan het bed, betere zorg die graag op reis gaat weet dat je niet elk plaatsje op de landkaart makkelijk investering. Via een intermediair kwam Van der Schoor terecht leveren en beter in control zijn.’ kunt terugvinden om het iemand | bij de NOM. Chantal Leijendekker, Investment Manager, boog te laten zien. Maar ingewikkeld zich over de businesscase en zag dat het initiatief potentie had. hoef je het jezelf niet te maken met de persoonlijke Scratch Map. Strak ingerichte processen loos aansluit op de software van cliënten, kan het traject al vanaf Bespaar jezelf de ellende van Partijen als Raet, Max-IT en Helpline werden ingeschakeld de zorgaanvraag ingelezen en gemanaged worden. Specifieke om de backofficesoftware en de rooster- en planpakketten te gegevens van medewerkers worden in het systeem verwerkt zodat koppelen en om gedegen kwaliteit te garanderen. Er werd tijd precies zichtbaar is wie wanneer beschikbaar is. Daarna worden geïnvesteerd om alle processen strak in te richten en te testen. op basis van de indicatie en in overleg met de klant zorgroutes Vanzelfsprekend kwam de jarenlange ervaring van Jaap in de opgesteld. Dit resulteert in een persoonlijke werkplanning die op zorg hierbij goed van pas. Al vrij snel kwamen de eerste op- de eigen mobiele apparatuur van de medewerkers zichtbaar is. drachten: zorginstellingen uit heel Nederland die ervoor kozen Dat kan een pda, een ipad of een iphone zijn. Alle thuiszorgmede- hun administratieve processen aan Zorg Office Nederland uit te werkers zijn op deze manier nauwkeurig ingepland. Door te werken besteden. met in- en uitchecken op moment van aanvang en afsluiting van ‘Al aan de telefoon kunnen we de instellingen die we bellen de werkzaamheden, registreert het systeem de werkelijke tijd van vertellen welke besparing we voor ze kunnen betekenen. Als je zorgverlening. Met deze gegevens kan Zorg Office Nederland weet dat onze klanten gemiddeld 3 euro per gedeclareerd uur factuurbestanden aanmaken die door het zorgkantoor aan de aan zorgkosten kwijt zijn, dan snap je dat we snel een afspraak instellingen worden uitbetaald, en uit het roosterpakket met werke- hebben als ze van ons horen dat wij dat voor ongeveer eenderde lijk gemaakte uren komen de gegevens voor de salarisadministratie. doen.’ www.zorgofficenederland.nl • FEBRUARI 2014 Jan Martin Timmer Investment manager NOM T (06) 292 408 99 • E [email protected] Kwetters! De backoffice Door een maatpakket software dat probleem- Chantal Leijendekker Investment Manager NOM T (06) 502 021 61 • E [email protected] 27 overbodige pennensets, stickers of punaises om je reizen bij te gewoon iedere keer als je ergens Atelier Drents Museum geweest bent, het land of de Met de tentoonstelling plaats weg. Atelier Drents Museum viert het Drents Bron: www.megagadgets.nl Schildersgenootschap (DSG) t/m 11 mei houden op je wereldkaart. Kras haar zestigste verjaardag in het Drents Museum. 24 Kunstenaars hebben zich door onder andere het gebouw, tentoonstel- Vijf opvallende Facebook-weetjes lingen, interieurs, stijlkamers en het depot • Als Facebook een land zou zijn, dan zou het het derde van het museum laten inspireren met als grootste land van de wereld zijn op China en India na. resultaat een bonte parade van onder meer • Facebook is beschikbaar in meer dan 70 talen. schilderijen, tekeningen, foto’s en keramiek. • Facebook is goed voor 1 minuut van iedere 7 minuten die iemand online door- Het Drents Schildersgenootschap is een brengt (ter wereld) en 3 minuten in iedere 4 minuten op een sociaal netwerk. kring van professionele kunstenaars, foto- • 543 miljoen maandelijkse actieve gebruikers maken gebruik van Facebook op mobiel. grafen en grafisch ontwerpers die in Drenthe • Dagelijks worden er meer dan 300 miljoen foto’s naar Facebook geüpload. werkzaam zijn. Bron: boek ‘Think like Zuck’ Bron: www.drentsmuseum.nl • INVESTEREN IN ONTWIKKELING NOM participeert in Royal Hoitsema Labels Een goede basis voor een mooie toekomst } Na zijn middelbare school ging hij Geo Informatica studeren aan de Hogeschool van Utrecht. Hij kwam er naar eigen zeggen iets te laat achter dat het vakgebied eigenlijk niets voor hem was. Toch ronde Alex Wiersma de studie met succes af, in 1987 om precies te zijn. Wat volgde was een mooie carrière waarin hij directie-, management- en adviesfuncties vervulde in uiteenlopende branches. Bijna negen jaar was hij actief in de verpakkingsindustrie. Recent nog als interim directeur van een internationale verpakkingsgroep. Maar Alex Wiersma wilde meer. Hij had behoefte aan een nieuwe impuls. ‘Sinds 2009 ben ik op zoek naar een bedrijf waarin ik kan participeren en dat ik als ondernemer kan leiden’, licht hij toe. ‘Via mijn netwerk kwam ik in contact met Ruud van Dijk, Investment manager van NOM Finance. Ruud vertelde dat Royal Hoitsema Labels uit Groningen te koop stond en dat het bedrijf in samenspraak met NOM Finance een interim-directeur aangesteld die samen met het zittende traject was opgestart om een geschikte overnamekandi- management de continuïteit van Royal Hoitsema Labels daat en mede-investeerder te vinden. Zijn verhaal maakte moest borgen. In april 2013 werd, mede op verzoek van mij nieuwsgierig en vooral enthousiast.’ de familie van de verkopende partij, het traject met Alex Wiersma voortgezet. Hij schreef een businessplan en 28 Goed gesprek onderging tevens een assessment. ‘Bij het maken van een Royal Hoitsema Labels produceert etiketten voor de businessplan moet een aantal zaken helder zijn’, vertelt food-, beverage en tabaksindustrie. Er wordt wereldwijd Alex. ‘Zie ik voldoende perspectief? En weet ik dat per- geleverd aan gerenommeerde opdrachtgevers als Heineken, spectief ook duidelijk te maken aan banken? Normaal ge- FrieslandCampina, Imperial Tobacco, British American sproken sluit je dat kort met de betreffende ondernemer, Tobacco, AB InBev en Vrumona. De onderneming is maar dat kon nu niet. Van de zaakwaarnemer van de opgericht in 1653 en behoort daarmee tot één van de familie heb ik toestemming gekregen om uitgebreid met oudste bedrijven van Nederland. In 1953 kreeg Royal het management te praten. Hun ideeën over de toekomst Hoitsema Labels het predikaat ‘Koninklijk’, een loffelijke van Royal Hoitsema Labels heb ik in het businessplan toevoeging die onderstreept dat het voldoet aan de hoogste gecombineerd met mijn eigen visie. Het is daardoor een kwaliteitseisen en een betrouwbare partner is voor haar bijzonder document geworden omdat je in een manage- relaties. Niet verwonderlijk dus dat de interesse van Alex, ment buy-in traject vrijwel nooit de mogelijkheid krijgt een man met hart voor de verpakkingsindustrie, meteen om zo gedetailleerd een businessplan te maken.’ 29 was gewekt. Kort na de eerste ontmoeting met Ruud Bewust of onbewust moet u Royal Hoitsema Labels wel kennen. De etiketten die het 360 jaar oude bedrijf uit Groningen levert sieren de producten van merken als FrieslandCampina, British American Tobacco, Heineken en AB InBev. Eind vorig jaar werd Royal Hoitsema Labels verkocht aan de NOM, Sterk Advies BV en de nieuwe algemeen directeur Alex Wiersma. ’De NOM heeft gedurende het gehele traject intensief en positief kritisch meegekeken.’ • FEBRUARI 2014 zaten ze samen om tafel met Fred Stutterheim, de toen- Kritisch malige directeur/grootaandeelhouder. Het werd een goed Op 8 november 2013 werd Royal Hoitsema Labels ver- gesprek. Zo goed, dat werd besloten om snel met elkaar kocht aan NOM Finance, Sterk Advies (eigendom van de verder te praten. Een dag voor de tweede afspraak kwam ervaren en succesvolle ondernemer Fred Sterk) en Alex echter het trieste bericht dat Fred Stutterheim plotseling Wiersma. Alex werd benoemd tot algemeen directeur van was overleden. Van 1985 tot aan zijn overlijden in maart Hoitsema. ‘Alle partijen hebben een minderheidsbelang, 2013 voerde hij de directie. wat zorgt voor meer stabiliteit in de besluitvorming’, benadrukt hij. De NOM heeft gedurende het gehele traject Businessplan intensief en positief kritisch meegekeken. ‘Een professionele Het proces werd logischerwijs even stilgelegd. Wel club die hoge eisen stelt aan een participatie. Ook de werd direct na het overlijden van Fred Stutterheim een samenwerking met Ruud van Dijk heb ik als uiterst pret- } • INVESTEREN IN ONTWIKKELING } Groningen kent veel initiatieven om jonge ondernemers te stimuleren. Sinds eind 2013 is er een nieuw project: i3event, een initiatief van Rabobank Stad en Midden Groningen, Kamer van Koophandel, Flinc, gemeente Groningen en de Vereeniging van Handelaren Anno 1847. i3event staat voor ‘idea’, ‘invest’ en ‘initiate’ en verwijst naar het proces om van een goed idee naar een nieuwe onderneming te komen. En dat is precies wat het event beoogt: door een praktische organisatie ondernemers met goede ideeën direct in contact brengen met (private) investeerders en daadwerkelijk nieuwe bedrijvigheid realiseren. GamePond op weg naar nieuwe onderneming 30 Rieneke Schaap, Gidi van Liempd en Merel Tijdens de eerste bijeenkomst eind 2013 plannen presenteerden aan een groep van van der Wees zijn deelnemers aan i3event. maakten alle deelnemers kennis met elkaar investeerders.’ Met GamePond, een game-platform, en elkaars projecten. Dat varieerde van in- Gidi is enthousiast over de aanpak van het vergelijkbaar met de Wii, willen ze mensen teressante ‘groene’ internettoepassingen en event. ‘We hebben interessante contacten met plezier laten bewegen in het zwembad. app’s op het gebied van health, industriële opgedaan, waaronder bijvoorbeeld een in- toepassingen tot nieuwe horeca-concepten dustrieel ontwerper. Het was ook leerzaam Gidi van Liempd vertelt hoe GamePond en duurzame meubelen voor thuis of op om met de andere deelnemers te spreken. bij het event betrokken raakte: ‘We hadden school. Je merkt dan toch dat je allemaal last hebt met ons basisplan een game jam in Eind- Daarna gingen de ondernemers met hulp van dezelfde problemen en krijgt tips en hoven gewonnen, een wedstrijd waarbij van coaches uit het bedrijfsleven aan de adviezen over wat je beter wel of misschien we een game moesten maken voor in het slag met het verfijnen van hun bedrijfs- juist niet zou kunnen doen. Wat ik heel zwembad. Daarna bedachten we dat we plan. Ook konden ze workshops volgen op prettig vind is dat er ervaren mensen zijn eigenlijk verder wilden: ons project van het gebied van pitchen voor investeerders, die je willen helpen bij het opzetten van tig ervaren. Hij is toegankelijk, maar bovenal erg scherp.’ Strategische focuspunten één game naar een platform ontwikkelen.’ financiering van een nieuwe onderneming een bedrijf. We hebben tot nu toe echt Met de overname door genoemde partijen is een goede Inmiddels is Alex alweer een paar maanden als algemeen Via via hoorden de teamleden van en business model-innovatie. goede begeleiding gehad.’ basis gelegd voor een mooie toekomst. Aan Alex de taak directeur binnen Royal Hoitsema Labels actief. Dat doet GamePond over i3event. Gidi vulde de Gidi vertelt: ‘Het traject verloopt best snel. om de groei en de ontwikkeling die het bedrijf de afgelo- hij met zichtbaar veel plezier. Op de vestiging aan de inschrijfformulieren op de site in, een Onze coach dwong ons over een aantal Alle deelnemers zijn zich momenteel aan pen jaren heeft doorgemaakt versneld voort te zetten. Peizerweg in Groningen verhaalt hij enthousiast over selectiecommissie (vertegenwoordigers van zaken serieus na te denken en dingen goed het voorbereiden voor een presentatie in de weg die hij met het bedrijf wil inslaan. ’De afgelopen de organiserende partijen) selecteerde uit op papier te zetten. Dat moest ook wel, maart. Dan worden de resultaten gepresen- jaren is er veel tijd en aandacht besteed aan het inten- 33 aanmeldingen de 16 meest kansrijke want afgelopen januari hadden we onze teerd: is het gelukt financiering te vinden Royal Hoitsema Labels pronkt op shirts FC Groningen siveren van bestaande klantcontacten en het verder ideeën en jawel, GamePond zat erbij. eerste Pitch & Match, waarin we onze en kan het bedrijf daadwerkelijk starten? Afgelopen 12 februari kreeg Royal Hoitsema Labels een bij nieuwe relaties. Wij zijn snel maar zorgvuldig een eervolle vermelding achterop de shirts van FC Groningen. commercieel apparaat aan het opbouwen. Het tweede De initiatiefnemende partijen brengen binatie van de initiatiefnemende partijen woordig echt veel meer tijd en energie dan Dit gebeurde tijdens de thuiswedstrijd tegen FC Twente. Het focuspunt is Lean Six Sigma, een doelgerichte aanpak elk hun eigen visie en expertise mee als perfect aanvullend, vindt Maarten God- vroeger.’ Agatha Dooper van Rabobank bedrijf ontving de prijs van de CleanCampagne omdat het die moet zorgen voor een duurzame verbetering van het het gaat om het stimuleren van innova- dijn, projectmanager van Flinc. Hij ziet Stad en Midden Groningen benadrukt dat duurzaamheid op succesvolle wijze een plek geeft in haar bedrijfsresultaat. De methodiek moet ons in staat stellen tief ondernemerschap. Voor wethouder dat ook als de kracht van het event. ‘Zo de Rabobank als coöperatieve bank als hele bedrijfsvoering. Zo is onder meer geïnvesteerd in een om de kostprijs van onze producten significant te ver- Economische zaken en Innovatie van de kunnen we ondernemers op verschillende geen ander weet dat je samen meer bereikt nieuw ketelhuis. Dit heeft gezorgd voor een drastische daling lagen. De combinatie van Sales en Lean Six Sigma moet gemeente Groningen Joost van Keulen is manieren inhoudelijk adviseren en helpen dan alleen, door mensen met elkaar te van het energieverbruik. Tevens is een nieuwe afvalinstallatie Royal Hoitsema Labels de komende jaren nog succes- i3event ‘een krachtig instrument om het met contacten.’ Sieger Dijkstra, voorzit- verbinden en kennis met elkaar te delen. aangeschaft. De CleanCampagne, onderdeel van het uit- voller maken. Het begin is, gezien het aantal actuele potentieel aan kleine ondernemingen die ter van de Vereeniging van Handelaren ‘Het i3event laat een nieuwe manier van voeringsprogramma van de Energy Valley Topclub, stimuleert grote leads, in elk dagelijks hard werken aan het vinden van Anno 1847, vindt het helemaal van deze denken zien: over het opzetten van een het MKB hun bedrijf te verduurzamen. geval veelbelovend. creatieve oplossingen te stimuleren en tijd om bedrijven in plaats van een prijs onderneming en het zien van kansen in aan te jagen en eventuele belemmeringen toe te kennen te helpen met het vinden de markt.’ daarbij weg te nemen.’ Hierbij is de com- van financiering. ‘Want dat kost tegen- } uitbouwen van processen. Momenteel zijn er een tweetal belangrijke strategische focuspunten. De eerste is de commerciële uitbouw door het aantrekken van nieuwe omzet • FEBRUARI 2014 | Ruud van Dijk Investment manager NOM T (06) 215 185 09 • E [email protected] Krachtige organisatie door samenwerking en bundeling van expertise • INVESTEREN IN ONTWIKKELING www.i3event.nl 31 IWC en ATB aanjagers innovatieve desinfectie Proefkonijn pootaardappel kostenefficiënt zou kunnen zijn, maar die ook voor het milieu goed nieuws zouden kunnen betekenen. Als proefkonijn werd de pootaardappel genomen, daar dit Ionisatie voor dummies product gevoelig is voor besmetting, bijvoorbeeld door contact met rotte knollen tijdens de oogst. ATB desinfecteert water en lucht door middel van ‘ionisa- Samen met de onderzoeksafdeling Life Science Research tie’. Vraag is: wat is dat? & Development (LSRD; een samenwerking tussen de Wel, na een onweersbui voelt de lucht zuiver aan. Metingen scholen Van Hall Larenstein en NHL) werd een consorti- onthullen hoe dit komt: door de elektrische ontlading um gestart, waar ook enkele andere bedrijven in partici- heeft op een natuurlijke wijze ionisatie plaatsgevonden. peerden. Sytze Wiegersma van LRSD herinnert zich: ‘Na Het komt er op neer dat een zuurstofatoom door de wat oponthoud bleek dat ons onderzoek geschikt was vrijgekomen elektrische lading van het onweer wordt Innovative Water Concepts (IWC) in het Friese Grou en ATB Nederland in Wapserveen. De partijen voor subsidiëring in het kader van het programma Fryslân gesplitst. Zuurstofatomen veranderen door die splitsing werden door Alex Berhitu van de NOM bij elkaar gebracht en hadden al direct een goed gevoel over Fenijt. En dus hebben we samen met Praktijkonderzoek in positief en negatief geladen zuurstofionen en die laten Plant & Omgeving (onderdeel van de Universiteit Wage- via een vrij complex proces koude verbranding ontstaan, ningen, red.) onderzocht of een combinatie van tech- waardoor verontreinigingen worden opgeruimd. De door een combinatie van innovatieve techniek de reiniging van onder andere foodproducten en bijbeho- nieken voor het reinigen van pootaardappelen tot betere ATB gemaakte ionisatoren werken met hetzelfde principe, rende installaties efficiënter én duurzamer kunt maken. De pootaardappel mocht voor proefkonijn resultaten zou leiden. We kwamen tot de conclusie dat alleen in versterkte mate en met weinig energie. dit duidelijk het geval was.’ Percentages zijn moeilijk te Hoe ontstaan innovaties? Wanneer mensen met vernieuwingsdrang bij elkaar komen, de beroemde ‘klik’ hebben en elkaar inspireren tot het delen van kennis. Neem de samenwerking tussen de bedrijven elkaar. Samenwerking leek aantrekkelijk. Het gevolg: een onderzoek naar de manier waarop je door spelen. En zie daar: minder besmettingen, minder spoelwater. Goed voor economie én ecologie. De noemen, zo stelt Wiegersma. ‘Het blijft microbiologie en dat is complex. Maar het feit dat je substantiële verbete- NOMMER sprak met de betrokkenen. 32 ringen ziet in de desinfecterende performance is een heel dan gezamenlijk een of twee methoden hebben verfijnd mooi uitgangspunt voor verder onderzoek.’ die dan concreet worden toegepast en waar de industrie Lokkers van ATB vult aan: ‘En dat is precies wat we graag weer een stukje efficiënter en schoner van is geworden.’ willen. We zien businesskansen. Het zou bijvoorbeeld Lokkers durft nog een stapje verder te gaan. ‘Ik heb een mooi zijn wanneer vervolgonderzoek ons een basis geeft groen hart. De aanzienlijke milieuvoordelen die we de ATB Nederland Innovative Water Concepts om daadwerkelijk apparaten te leveren voor diverse komende vijf jaar hopen te realiseren zijn voor ons beider Een korte voorstelronde van de hoofdrolspelers: het Dan het Friese Innovative Water Concepts (IWC) van industrieën.’ bedrijven een belangrijke motivatie. Maar op zakelijk bedrijf ATB Nederland van onderneemster Gentia Lok- Tjerk Nijdam. Dit bedrijf heeft een reinigingstechniek kers is één van de weinige specialisten op het gebied van ontwikkeld waarmee allerlei soorten voedsel, van fruit En de toekomst? om tegen die tijd in mijn specifieke segment marktleider desinfectie van lucht en water door middel van ionisatie tot kippen, maar ook de bijbehorende industriële appa- Waar de partners over vijf jaar willen staan? ‘Moeilijk te zijn.’ (zie kader). Die techniek van ioniseren is in de loop der ratuur, onder hoge druk gereinigd kan worden. Dit met te zeggen’, stelt Nijdam van IWC. ‘Maar ik hoop dat we decennia steeds verder doorontwikkeld. Voor ATB voert een mengsel van lucht en water. De techniek (Undine) ‘Nommer’ Berhitu hoort het gesprek met een aimabele het spoor van betrokkenheid in zekere zin terug tot voor is gebaseerd op een innovatief apparaat waar speciale glimlach aan. ‘Het is natuurlijk allemaal pionieren wat de jaren dertig, zo legt Lokkers uit. ‘De opa van mijn sproeikoppen in zitten. ‘In veel industrieën blijf je maar hier gebeurt, je kunt niet alles voorspellen. Maar het is Duitse zakenpartner heeft de ionisatietechniek al onder- spoelen’, zo legt Nijdam uit. ‘Het grote voordeel van onze mooi om te zien hoe, op basis van je eerste technologische zocht om in die tijd de lucht in duikboten te verbeteren. techniek is dat je zestig procent minder water kwijt bent. Technisch lukte dat toen niet. Na de val van de muur is Al onze klanten bij elkaar besparen zo opgeteld iedere dag deze techniek weer uit de la gekomen en samen met de al twintig miljoen liter water. Kun je nagaan wat dit op Life Sciences R&D is een onderzoeksafdeling binnen het universiteit van Bremen verder ontwikkeld. Die tech- internationale schaal kan betekenen.’ samenwerkingsverband Life Sciences&Technology. De niek wordt door ons tegenwoordig niet alleen toegepast 33 vlak ben ik ook ambitieus. Ik zou het erg mooi vinden Over Life Sciences R&D inschatting, balletjes gaan rollen. En het enige wat er voor nodig was, was een kopje koffie in een wegrestaurant in Heerenveen.’ afdeling voert al tien jaar toegepast onderzoek uit binnen bij het zuiveren van lucht, maar ook van water. Dat is NOM Business Development alle segmenten van life sciences. Life Sciences R&D mondiaal gezien een unicum. Het grote voordeel is dat je Alex Berhitu van de NOM herkende de potentiële kracht maakt daarbij gebruik van een combinatie van onderwijs door zuivering met ionen geen chemicaliën nodig hebt. van een alliantie en zorgde voor een nadere kennismaking en projectingenieurs voor het opzetten en uitvoeren van Het is bovendien veilig voor mens en milieu en er zijn tussen ATB en IWC. En het klikte. Men bedacht dat het com- projecten, dit in samenwerking met ondernemers. geen schadelijke reststoffen. De methode wordt op dit bineren van elkaars technieken wel eens tot spectaculaire moment vooral veelvuldig ingezet in de bierindustrie.’ verbeteringen zou kunnen leiden, die voor de industrie • FEBRUARI 2014 • INVESTEREN IN ONTWIKKELING Alex Berhitu Business Development Manager Watertechnologie NOM T (06) 255 472 69 • E [email protected] Diensten concretiseren te pakken en niet te lang stil te staan bij dingen. Het is Rik wilde dan ook graag eens van gedachten wisselen goed om steeds aandacht te besteden aan verbeteren en Friesland en Drenthe, was het nu de beurt aan Groningen. Maar liefst 25 ondernemers vulden de met Schelte. Volgens hem dé specialist en autoriteit op innoveren, want stilstaan is meer dan ooit achteruitgaan.’ vragenlijst in en maakten duidelijk waarom zij deze even praktische als waardevolle kennisprijs baar maken van resultaten en het online bepalen van Nadat de NOM al eerder een online marketing strategie had weggegeven aan ondernemers in wilden winnen. Maar goed, er kon er natuurlijk maar een de winnaar zijn. het gebied van het bepalen van een strategie, het meetbudgetten gerelateerd aan verdiensten. Schelte Meinsma adviseert Schelte en Rik hebben twee middagen bij elkaar gezeten Viaconcept wint dé online mar keting strategie Focus Ook voor Schelte waren de gesprekken met Viaconcept inspire- 34 Tijdens de high tea van de NOM op de Promotiedagen en met elkaar de actuele stand van zaken en de gewenste rend. Hij geeft aan genoten te hebben van de leergierigheid en Noord-Nederland (2013) werd de prijs door niemand doelstellingen besproken. Dit leidde tot werkelijk het enthousiasme. ‘Viaconcept was op zoek naar een nieuwe minder dan Sander Oosterhof, manager NOM Business waardevolle tips en adviezen. ‘Door mijn eigen werk- propositie maar vooral naar een betere online profilering. Ik Development, uitgereikt aan Sjoerd Lautenbach van zaamheden meer als producten te zien en er concretere heb ze geadviseerd concreter te worden over hun aanbod, in Viaconcept, het reclamebureau van Rik Huisman in Gro- proposities van te maken, zullen mijn klanten ze gemak- taal en in producten, maar ook om persoonlijker te commu- ningen. Waarom Rik deze prijs zo graag wilde winnen? kelijker herkennen en kan ik er tegelijkertijd zelf beter niceren.’ Volgens Schelte kiezen potentiële klanten er steeds Omdat, zo gaf hij aan in zijn motivatie, hij niet zomaar op sturen’, verklapt Rik. ‘Online kun je dan bijvoorbeeld vaker voor zich eerst online te oriënteren. Dat betekent dat je een online strategie wilde winnen, maar juist het advies vertellen dat al zoveel mensen tevreden zijn over mijn als bedrijf goed moet nadenken hoe je je business presenteert. en de visie van Schelte Meinsma. Ja. Met zo’n antwoord product x, ze kunnen het product liken en er hun vrien- Waar ondernemers nogal eens last van hebben is dat ze te veel scoor je. Duidelijk verhaal. den over vertellen. Dat werkt. Ik kan daarmee ook goed willen vertellen. En vervolgens verdwalen in verhalen over alles communiceren op de platforms waar we met Viaconcept wat ze doen. Terwijl een bezoeker in de praktijk gemiddeld Rik Huisman, directeur en eigenaar van Viaconcept, is door op te vinden zijn, Facebook, LinkedIn, onze website maar drie pagina’s bekijkt. ‘Focus is dus heel belangrijk. Waar de wol geverfd. Al in 1988 begon hij zijn eerste onderne- natuurlijk en in nieuwsbrieven.’ wil je op gevonden worden? Wat wil je met je site bereiken? In het geval van Viaconcept waren dat vooral de quickscan en ming in reclame en grafische vormgeving. Hij weet het zich nog goed te herinneren. ‘Er was toen ook crisis. Mijn eerste Tevreden de contactopname. Dat kwam niet direct uit de site-analyse. kantoor was in mijn auto, een oude Mitsubishi Galant.’ Kennis delen met andere ondernemers werkt. ‘Mijn ont- En dus hebben we daarvan actiepunten gemaakt. Verder vond In de jaren erna heeft Huisman zijn activiteiten verder moeting met Schelte heeft geresulteerd in een betere ik het een gemiste kans dat de mensen achter het bedrijf niet geprofessionaliseerd. Op huismanzeilen.nl is te zien dat hij internetstrategie voor mijn eigen website, viaconcept.nl’, op foto’s zichtbaar waren. Voor het type bureau dat zij hebben slim werk heeft gemaakt van zijn hobby, zeilen. Maar de vertelt Rik tevreden. ‘Daar ga ik mee aan het werk. Van- draait het juist steeds meer om de mens.’ hoofdactiviteit blijft Viaconcept. Met Viaconcept werkt zelfsprekend zullen ook mijn klanten daarvan profiteren. hij eraan om de communicatie van bedrijven te verbeteren. Die kan ik nu nog beter adviseren over hun online Het bedrijf is actief op het snijvlak van vormgeving, com- strategie. Andere ondernemers adviseer ik ook om door municatie en internet en werkt voor alle soorten MKBbedrijven. ‘De laatste jaren verandert er veel binnen mijn vakgebied’, vertelt Huisman. ‘Er wordt steeds meer online gecommuniceerd en die ontwikkelingen gaan snel. Daar wil ik op voorbereid zijn. Met Viaconcept zitten we op dit moment nog een beetje in de transitie van offline naar online. Het is ons doel om bedrijven op het hoogste niveau te adviseren en coachen, zodat zij verder kunnen groeien. We www.scheltemeinsma.nl ! A Schelte’s tips voor iedereen die buiten de prijzen viel maar ook online wil scoren R T X E Ook meegedaan maar geen persoonlijk online marketing advies gewonnen? De NOMMER heeft Schelte Meinsma bereid gevonden nog een tweetal tips met alle andere noordelijke ondernemers te delen. helpen onze klanten wel met hun online strategie, maar voor onszelf kwamen we er maar niet aan toe. Terwijl dat Tip 1: Maak gebruik van je referenties Tip 2: Gebruik Google Analytics natuurlijk wel moet. Online bescheiden zijn is niet nodig. Aanbevelingen Analytics niet goed ingericht. Zonde! Hier staan alle gedetailleerde gegevens en reviews van klanten zijn vaak écht geloofwaardig van je site. Met deze informatie kun je campagnes meten, weet je op en kunnen de conversie op je site verbeteren. welke zoekwoorden je gevonden wordt en wat je paginaweergaves zijn. Een tevreden Rik Huisman, directeur en eigenaar van Viaconcept, geniet van zijn prijs. • FEBRUARI 2014 • INVESTEREN IN ONTWIKKELING Bij veel ondernemers is Google 35 Hei-tech ontwikkelt en levert douchewarmtewisselaars voor nieuwbouwwoningen. De onderneming uit Emmen is met stip marktleider. Vooral door het energiebesparende karakter van de producten is de potentie in binnen- en buitenland enorm. Om kansen ook daadwerkelijk te benutten is gekozen voor een versterking van het management. Kansrijke combinatie Tony Gordon, die al een lange werkrelatie met Heidemans heeft, is oprichter en mede-eigenaar van het Britse BPD Ltd, een gespecialiseerde toeleverancier aan de bouwsector. Harry Müller bekleedde diverse managementfuncties bij NOM Finance en de Stichting ir. G.J. Smid Fonds zien toekomst in de nieuwe strategische productiebedrijven en was de laatste acht jaar directeur koers van Hei-tech. Vandaar dat is besloten om samen risicodragend kapitaal beschik- de indruk van de mogelijkheden van Hei-tech en wilde van een service- en onderhoudsbedrijf. ‘Ik was onder via een MBI-constructie graag mijn bijdragen leveren’, baar te stellen. vertelt hij. Müller is enthousiast over het driemanschap. NOM en ir. G.J. Smidfonds helpen Hei-tech doorgroeien Een zeer kansrijke combinatie, noemt hij het. ‘Tony heeft veel internationale saleservaring en een groot en ‘Het buitenland klopt letterlijk op de deur’ waardevol netwerk. Hij gaat zich daarom bezighouden 36 Veel warmte gaat bij het douchen rechtstreeks met het met de internationale expansie van Hei-tech. Jacob douchewater het riool in. Doodzonde, maar volgens kan zich volledig focussen op productontwikkeling, Hei-tech ook volstrekt onnodig. Het bedrijf uit Emmen de productie en de productieautomatisering. Hij is een Fonds erbij betrokken. Samen met deze stichting hebben ontwikkelt apparaten die het leidingwater dat naar de geweldige techneut. En zelf ben ik verantwoordelijk we besloten om het bedrijf risicodragend kapitaal te douche gaat verwarmen met het afvalwater dat naar voor de sales in Nederland en een paar Europese landen verstrekken. De financiële injectie is bedoeld om te het riool gaat. Douchewarmtewisselaars worden ze ge- en voor het algemeen management van Hei-tech.’ investeren in nieuwe markten, de ontwikkeling van nieuwe producten en de ontwikkeling van internationale noemd. Hei-tech produceert en levert ze in verschillende soorten en maten. Voor douchegoten, douchebakken en Briljant voor doucheafvoerpijpen. Overal waar gedoucht wordt Naast de financiële inbreng van Gordon en Müller had of warm water naar het riool wordt afgevoerd kunnen ze Hei-tech tevens extra werkkapitaal nodig. Want, zoals Managementinformatie 37 saleskanalen.’ worden toegepast. Een voornaam product is de Recoh- alleen een flinke gas- en geldbesparing op, maar draagt Müller het omschrijft: ‘Het buitenland klopt letterlijk op Harry was positief verrast door de werkwijze van de vert, een buisvormige warmtewisselaar. Evenals de het ook bij aan een verlaging van de energiecoëfficiënt de deur.’ Vandaar dat contact werd gezocht met de NOM. NOM, zegt hij. Vooral door de terzake kundige en diep- andere producten van Hei-tech levert de Recoh-vert niet (EPC). Na een nauwgezet onderzoek werd het enthousiasme gaande vragen die hij en de andere managementleden van Jan Martin Timmer, Investment Manager van NOM kregen voorgeschoteld. ‘De NOM ging heel grondig te Eigen middelen Finance gewekt. Hij was onder de indruk van de pro- werk. Het presenteren van een paar lichtzinnige ideetjes Hei-tech is opgericht door Jacob Heidemans. Naast het ducten, maar vooral ook van de visie van het bedrijf is onvoldoende om voor extra kapitaal in aanmerking te ontwikkelen van douchewarmtewisselaars hield hij en de samenstelling van het management. ‘Ze zijn echt komen. We wisten dat onze plannen goed onderbouwd zich ook bezig met onder meer finance en sales. Anders complementair aan elkaar’, licht hij toe. ‘Jacob Heide- waren. Maar het is natuurlijk prettig om dat van mensen gezegd: hij deed vrijwel alles. Dat zorgde ervoor dat mans heeft het sinds de oprichting fantastisch gedaan. met verstand van zaken herbevestigd te krijgen.’ Jan kansen niet volledig werden benut. De potentie van de Hij is briljant in het ontwikkelen van nieuwe producten, Martin benadrukt dat Hei-tech liet zien volledig in control producten van Hei-tech is namelijk enorm. Zo wordt in het doorontwikkelen van bestaande producten en het te zijn wat betreft de sturing van het bedrijf. ‘Met één circa 30% van alle Nederlandse nieuwbouwwoningen verbeteren van productiemethodes. Daar kan hij zich druk op de knop weten ze waar ze staan. Ook tijdens een douchewarmtewisselaar toegepast. Om Hei-tech nog nu helemaal op storten. De kans is aanzienlijk dat Hei- het onderzoek waren ze in staat om bij uiteenlopende beter op de toekomst voor te bereiden is gekozen voor tech sneller groeit dan verwacht. En dat betekent dat de scenario’s de daarmee samenhangende resultaten inzich- een versterking van het management. Uiteindelijk werd onderneming in de nabije toekomst nog meer geld nodig telijk te maken. Hun managementinformatie laat dus die gevonden in de vorm van Tony Gordon en Harry heeft. Om te voorkomen dat Hei-tech te snel aan de aan niets te wensen over. Dat zegt veel over een bedrijf.’ Müller. Beiden namen veel kennis, ervaring én eigen limiet zit, hebben we ook de Stichting ir. G.J. Smid financiële middelen mee. Jan Martin Timmer Investment manager NOM T (06) 292 408 99 • E [email protected] • FEBRUARI 2014 • INVESTEREN IN ONTWIKKELING SPOTLICHT ONDERNEMING UITGELICHT Een inkijkje in de virtuele OK LIMIS: innoveren als core business Sneak preview in de toekomst van de zorg Verminderen naadlekkage Het zijn innovaties die de gezondheidszorg beter en tegelijkertijd efficiënter maken. De patiënt profiteert omdat de vaardigheden van specialisten beter worden, maar ook omdat operaties preciezer worden en de risico’s daarmee kleiner. Het is een behoorlijke expeditie, wanneer je vanaf de hoofdingang van het Medisch Centrum Een mooi voorbeeld is een project dat bij Leeuwarden (MCL) door de bijna eindeloze gangen loopt op weg naar LIMIS. Maar voor wie van LIMIS - in vergelijking met de gamingtoepassingen - een iets minder exotische innovatie houdt is een bezoek aan het ‘Institute for Healthcare Innovations & Training’ een heerlijk naam heeft gekregen: ‘project naadlek- uitje. In propere lichtgekleurde ruimten werkt hier een team van medisch specialisten én business kage’. ‘Een innovatie waar veel patiënten managers hand in hand aan vernieuwingen die de wereldwijde gezondheidzorg nieuwe dimensies erg blij van zullen worden’, aldus Bouma. ‘In tien procent van alle darmoperaties geven. Enkele wapenfeiten: ‘ BlijvendinBalans’ -e-coaching voor mensen met overgewicht, de Virtuele OK en het ‘project naadlekkage’, waar de wereld op korte termijn nog veel van zal horen. De NOMMER sprak met directeur Hessel Bouma en kreeg alvast een sneak preview in de toekomst 38 van de gezondheidszorg. wereldwijd treedt namelijk de gevaarlijke e-coaching programma voor mensen met oog-hand coördinatie voor de chirurgen. complicatie van naadlekkage op. Een pas overgewicht. Mensen met overgewicht Samen met Grendel Games en Olympus geopereerde darm gaat dan lekken, wat worden online geholpen hun leefstijl te Medical Systems uit Hamburg is ook de levensbedreigend is. We ontwikkelen nu verbeteren en te komen tot een gezond Virtuele OK (operatiekamer) ontwik- een meetinstrument waarmee de chirurg gewicht. Deelnemers krijgen persoonlijke keld. Dat is een online trainingstool voor kan meten op welke plek de doorbloeding ‘Innovaties hebben een bijzondere eigen- voor expertise en de side-by-side training zijn we vérder gaan kijken. Onze missie tips en adviezen. Het is een heel intelli- OK-assistenten. Door te gamen leert men van de darm het beste is. Dát is dan de schap’, stelt Bouma. ‘Dat is dat je nooit laparoscopie. Dit werd als enige in Ne- is dat we zinvolle, innovatieve bijdragen gent programma, ontwikkeld door onder spelenderwijs om te gaan met ingewikkelde plek die je moet kiezen voor je ingreep en kunt voorspellen hoe en wanneer ze pre- derland door de Inspectie goedgekeurd. willen leveren aan het verbeteren van de andere psychologen, diëtisten en bewe- OK-apparatuur en in te spelen op reële de daaropvolgende hechting. Het gevolg cies ontstaan. Ergens op de wereld heeft Vanuit die situatie is LIMIS ontstaan.’ gezondheidszorg. Dus zijn we los van die gingsdeskundigen. situaties. En wat zie je? Dat de trainings- is dat het percentage naadlekkages naar iemand een idee, de omstandigheden De succesvolle ontwikkeling als trainings- trainingen ook continu op zoek gegaan arbeid gigantisch toeneemt! Als er één verwachting afneemt. Je kunt je voorstel- blijken gunstig en páts; er groeit iets. Zo is centrum was een goede zakelijke bodem naar nieuwe innovaties. De spin-off van die Gaming ding is dat we hebben geleerd dan is len wat een dergelijke ontwikkeling de het in Leeuwarden ook gegaan. Aanvan- om verder te ontwikkelen. Daarvoor werd inspanningen is dat de gezondheidszorg op Andere in het oog springende innovaties het dat ieder mens van groot tot klein komende jaren mondiaal kan betekenen kelijk met kijkoperaties in de buikholte, in 2009 Hessel Bouma aangetrokken, die bepaalde gebieden beter wordt en er ook betreffen de introductie van gaming bij verknocht is aan spelletjes.’ voor het welzijn van patiënten en ook de ook wel laparoscopie of minimaal-invasieve eerder zijn sporen had verdiend als busi- nog eens nieuwe bedrijvigheid ontstaat.’ opleidingstrajecten. Bouma: ‘De behoefte Dat ook chirurgen zich niet aan die efficiency in de gezondheidszorg.’ chirurgie genoemd. Dat was rond het ness manager bij onder andere Philips en is begonnen op universiteiten en andere menselijke eigenschap onttrekken wordt En de toekomst? Mogen we verwachten jaar 2000. In die tijd werkte chirurg als kwartiermaker Healthy Ageing bij het De strategie die Bouma schetst heeft al een plekken waar chirurgen en OK-assistenten volgens Bouma bewezen door het succes dat LIMIS de komende jaren blijft groeien? Jeroen Meijerink in het MCL, nu verbon- Universitair Medisch Centrum Groningen reeks opmerkelijke projecten opgeleverd, worden opgeleid. Die locaties waren dik- van de ‘Nintendo Wii U Laparoscopie Bouma: ‘Groei van onze organisatie zélf den aan het VU medisch centrum. Hij (UMCG). Hierbij ontwikkelde hij de die de incubatieperiode al achter zich heb- wijls goed voorzien van allerlei simulatie- Trainer’. ‘Dat is een trainingsgame waar- is geen doel op zich. Wel hebben we de was buitengewoon geïnteresseerd in de strategie en was hij onder andere oprichter ben en op het punt staan op de markt te apparatuur, maar die werden niet intensief mee specialisten hun laparoscopische ambitie om onze innovaties in het huidige methodieken voor zogenaamde knoops- van het Healthy Ageing Network Noord- worden gebracht. Een mooi voorbeeld is genoeg gebruikt. Iedereen vroeg zich af vaardigheden kunnen verbeteren. Dat is tempo door te ontwikkelen. Daarbij staat gatoperaties en ging zich in deze techniek Nederland (HANNN). ‘Ik vond LIMIS de innovatie BlijvendinBalans, een hoe dat nu kon. Blijkbaar wordt werken nu al een PR-succes. Niet alleen kan men samenwerking centraal, met specialisten, bekwamen. Zo begon het in Leeuwarden een échte uitdaging, al klinkt dat mis- aan een simulator als onderdeel van een nu thuis trainen, wanneer men maar wil; maar ook met tal van toeleveranciers en te broeien. ‘Men gelóófde er in. Er werd schien wat cliché. De minimaal-invasieve lange werk- of studiedag saai gevonden. In ook kan men in het ziekenhuis een half kennisinstellingen. En natuurlijk met be- door de MCL-directie geïnvesteerd in chirurgie was zich wereldwijd razendsnel een samenwerkingsverband tussen UMCG uurtje voor aanvang van een operatie nog drijven die risico durven te nemen, omdat vier nieuwe operatiekamers, zogenaamde aan het ontwikkelen, met als gevolg dat en het gamingbedrijf Grendel Games (een even het hoofd scherpen en de handen ze een duidelijke marktvisie hebben. Dat endosuites en het werd een specialisme. Leeuwarden op dat gebied werd gezien als eerdere participatie van de NOM, red.) soepel maken. De game is dan als het ware soort samenwerkingsverbanden is de beste Met als gevolg dat Leeuwarden uitgroeide een zeer belangrijke hotspot. Er werden en LIMIS wordt nu de ‘Nintendo Lap Wii het equivalent van een warming up van garantie voor groei.’ tot dé plek waar iedere chirurg moest zijn veel trainingen gegeven. Vanuit die positie Trainer’ ontwikkeld ter verbetering van de een sportman.’ www.limis.org • FEBRUARI 2014 Je online lijfcoach door dik en dun • INVESTEREN IN ONTWIKKELING 39 het feit dat een nieuwe lichting Snelle Groeiers al in de Het kan eenzaam zijn om richting te vinden met je be- startblokken staat voor de tweede masterclass - van weer drijf, zeker als je pioniert en de onderneming door groei vier sessies - die in maart start. Reden temeer om ons verandert. Dat heeft ook invloed op je eigen rol in het aanbod op dit vlak verder te ontwikkelen.’ geheel. Daarom hebben veel ondernemers behoefte aan een klankbord. Netwerkbijeenkomsten zijn meestal niet Klankbord bieden geschikt voor echt inhoudelijke verdieping, terwijl zo’n De NOM zocht bij de opzet en uitvoering van deze mas- masterclass die slag wél maakt.’ terclass samenwerking met innovatienetwerk Syntens, Chantal constateert tot slot dat het klankbordeffect van dat per 1 januari 2014 is gefuseerd met de Kamer van de masterclass ook positief doorwerkt in het NOM-net- Koophandel tot één nieuwe organisatie. ‘Wij hebben al werk. ‘Het is waardevol dat de bedrijven die wij financie- Masterclass Snelle Groeiers prikkelt ondernemerschap jarenlang ervaring in het organiseren van themabijeen- ren elkaar weten te vinden om van elkaar te leren en te komsten waar ondernemers in vertrouwelijke setting kun- profiteren. Dat gaat gemakkelijker na die gezamenlijke nen inzoomen op vraagstukken’, vertelt bedrijfsadviseur sessies. We zijn blij dat deze beweging in gang is gezet, KvK Karel Bolt. ‘De NOM creëert meerwaarde door zo’n want ook goede netwerkcontacten dragen bij aan groei.’ masterclass te bieden aan bedrijven die zij financieren. Of groei nu een bewuste ambitie is of een gevolg van succesvolle producten, diensten en prestaties, in alle Ervaring deelnemers eerste masterclass gevallen heeft uitbreiding impact op een onderneming. Zeker als de ontwikkelingen opeens snel gaan. Welke 40 fases doorloopt een bedrijf bij groei? Hoe kun je effectief meebewegen en inhoud geven aan verandering? Geert-Jan Geersing, &Talent: Roy Lübbers, Pipe Proteq: Deze en andere vragen zijn onderwerp van gesprek bij de nieuwe NOM-masterclass Snelle Groeiers. ‘Ontmoeting, inspiratie en energie’ ‘Verfrissend en gevarieerd klankbord’ 41 Bij de ontwikkeling van een onderneming is inspiratie het zinvol om met elkaar in gesprek te gaan over hoe ‘Wij hebben een heldere groeiambitie. Alleen is groei bij ons een orga- ‘Wij bieden een nieuw beschermingsproduct voor buizen in de olie- en minstens zo belangrijk als geld. Voor de NOM reden om je groei in goede banen kunt leiden. We kozen bewust nisch proces, waarbij de talenten van onze mensen het uitgangspunt gasindustrie. Een vrij terughoudende markt, maar als er één schaap over naast financiële draagkracht ook inhoudelijke ondersteu- voor een kleine groep deelnemers en inbreng van eigen zijn. Dit betekent dat vaststaande stroomdiagrammen en systemen de dam is… We praten met enkele grote partijen op de wereldmarkt ning te bieden. Speciaal voor veelbelovende jonge bedrij- casussen. Die openheid vooraf was best spannend, want minder aan ons besteed zijn. De zin van deze masterclass zat voor mij die serieuze interesse hebben. Als dat positief uitpakt, kan het snel gaan ven die gebruikmaken van Aanjaagfinanciering, organi- pas na de eerste sessie hebben wij doelgericht sprekers vooral in de ontmoeting met andere ondernemers. Hun ervaringen met onze business. Door de masterclass Snelle Groeiers ben ik beter seerde NOM Finance samen met Syntens eind 2013 de gezocht bij de thema’s die we met elkaar bepaald heb- brachten nieuwe inspiratie en energie voor het aanscherpen van onze voorbereid op de veranderingen die dat teweeg zou brengen. Boven- eerste editie van de nieuwe masterclass Snelle Groeiers. ben. Dat maakte strakke inhoudelijke sturing iets lastiger, eigen ideeën. Een mooi effect op de ontwikkeling van &Talent.’ dien heb ik bruikbare adviezen gekregen voor de situatie waar we nu in Want groei kent een geheel eigen dynamiek en vraagt maar de winst was groter: namelijk dat we echt konden om zorgvuldige keuzes. Een enthousiaste groep van inspelen op concrete groeivragen van ondernemers.’ dertien Noord-Nederlandse ondernemers ging in vier ses- zitten. Want groei begint met keuzes maken en focus.’ ‘De passie van de andere deelnemers voor hun producten en diensten is vanuit mijn vak als psycholoog en talentontwikkelaar bekeken ‘Het was verfrissend om zo’n gevarieerd klankbord te hebben binnen de sies aan de slag met concrete kwesties die spelen in hun Behoefte aan uitwisseling fascinerend. Leerzaam ook, omdat het laat zien hoezeer die passie een groep. Heel uiteenlopende bedrijven en dus ook verschillende groeipro- bedrijf. Daarbij werden ze ‘aangejaagd’ door inhoudelijke Tijdens de inleidende bijeenkomst selecteerde de groep drijfveer is voor groei. De grote uitdaging is vervolgens om op een cessen. Toch was er veel herkenning in de vragen die leven. Dat maakt adviseurs en externe sprekers, die specifieke expertise drie overkoepelende thema’s die beurtelings centraal manier te groeien die past bij jouw bedrijf. Al betekenen zo’n eigen dat je elkaar rake tips kunt geven en aan het denken wordt gezet. Met al combineren met ervaring in het ondernemerschap. stonden in de navolgende sessies: groeistrategie & kijk en ontwikkeling heus niet dat je het wiel opnieuw moet uitvinden. die diverse bedrijven in portefeuille heeft de NOM een enorm sterk net- samenwerking, commerciële strategie & branding en We ontdekten tijdens de masterclass voldoende overeenkomsten en werk. Het is een goede zaak dat er door zo’n masterclass verbindingen Inspelen op praktijk tot slot interne organisatie & verandermanagement. centrale thema’s. Volgens mij kon iedereen iets van waarde halen en ontstaan met ruimte voor diepgang op inhoudelijke vraagstukken.’. Groepsinteractie blijkt de grote motor achter het succes ‘We hebben per thema een ervaren expert gezocht die brengen.’ van de masterclass. ‘Hoe verschillend de business van zowel vanuit theorie als praktijk verdieping kon bieden’, onze deelnemers ook is, ze hebben vergelijkbare vragen en vertelt Chantal. ‘In combinatie met de inbreng van de knelpunten als het om groei gaat’, stelt Chantal Leijen- deelnemers was er meer dan voldoende gespreksstof. De dekker, Investment manager NOM Finance. ‘Daarom is behoefte aan uitwisseling blijkt groot. Dat blijkt ook uit • FEBRUARI 2014 Chantal Leijendekker Investment manager NOM T (06) 502 021 61 • E [email protected] Jan Martin Timmer Investment manager NOM T (06) 292 408 99 • E [email protected] • INVESTEREN IN ONTWIKKELING groenspiratie Noord-Nederland waar het gras groener is ... Dat het gras in Noord-Nederland groener is, dat weet u, maar dat de groener-gras-tas veel gebruiksmogelijkheden heeft misschien nog De dynamiek van verandermanagement niet. Daarom enige inspiratie op deze pagina! Nieuwe ideeën van uw kant zijn ook zeker welkom. Wellicht staat uw foto met de tas in de volgende NOMMER! Groei betekent verandering. Het thema verandermanagement was daarom een dankbaar gespreksonderwerp bij de vierde sessie van de masterclass Snelle Groeiers (zie pagina 40 en 41). Nicole van der 42 Ouw, specialist in het creëren van doorbraken, liet ondernemers ervaren dat ze bij de ontwikkeling 43 van hun bedrijf vaak een essentiële factor over het hoofd zien: zichzelf. Want dáár begint verandering. ‘Dat lijkt een open deur en precies daarom gaan zoveel ondernemer van de toekomst creëert. Zodat ze zin hebben ondernemers voorbij aan hun eigen rol’, zegt Nicole, die de schouders er met elkaar onder te zetten.’ vanuit haar bedrijf Creatief Verandermanagement actief is als adviseur, trainer en coach. ‘De kernvraag bij groei Doorbraakdenken is welke plek de ondernemer zelf kan innemen om het Als sparringpartner adviseert Nicole ondernemers met bedrijf beter te laten functioneren. Blijven doen wat je groeiende bedrijven over hun grootste ontwikkelpunten. altijd al deed, is een grote valkuil. Je laten leiden door de ‘Denk bijvoorbeeld aan: overzicht houden, in contact waan van de dag trouwens ook. Want als je niet uitkijkt, blijven met product en klanten, medewerkers motiveren, zijn het de klanten die de richting van jouw bedrijf gaan balanceren tussen beheersing en flexibiliteit en last but bepalen.’ not least de eigen rol binnen het bedrijf. Bij de masterclass Snelle Groeiers zijn we daar in alle openheid flink mee aan De onderstroom de slag gegaan. Want vooral door denkpatronen te door- ‘Bij groei komt het aan op keuzes maken, focussen op je breken en nieuwe perspectieven te verkennen, ontstaat specifieke krachten en die goed leren vermarkten’, stelt ruimte voor groei en verandering.’ Nicole. ‘Bovendien is het van wezenlijk belang om - naast bedrijfsmatige aandachtspunten - gevoel te ontwikkelen voor de onderstroom in de organisatie. Want het kost Wilt u ook meer weten over de dynamiek van verander- bakken met energie als die onderstroom de verkeerde management, stuur dan een mail naar Giny Hulsebos via kant uit beweegt. De kunst is om visie te ontwikkelen [email protected]. Mogelijk is Nicole van der Ouw en je medewerkers mee te krijgen in het beeld dat jij als gastspreker bij een volgende NOM on Tour! ... trouwens, niet alleen groener, ook nog ’s SMARTer ... In de volgende NOMMER meer over het verhaal achter dit spetterende nieuwe logo. Lees hier alvast over op nom.nl: www.nom.nl/homepage/noord-nederland-als-region-smart-factories/ • FEBRUARI 2014 • INVESTEREN IN ONTWIKKELING Nieuw ++ Nieuw ++ Nieuw ++ Nieuw ++ Nieuw s r e m e n r e d n o r o o V n a V e e id n e ë e d i e v e i t a v o n n i met p r a a n .nl ho + + nline o i e m Per 1 om ud n t c u rod ! aten g e in d
© Copyright 2024 ExpyDoc
