artikel in de Cobouw

Systeemvoot kr'valiteitsmeting en verrekening
Een veel voorkomende
contractvorm in de bouw
regelt design, build,
f inance, maintain, oPerate
(dbf mo). Bij dbf m(o)-contracten verschuift een deel
van de kwaliteitsrisico's
naar de aanbiedende
partij(en). ln gebreke
blijven tijdens de contractperiode levert een boete of
is
oogpunt van betrouwbaarheid en
efficiëntie, geautomatiseerd moet
worden is dat een uitdaging.
Voor het dbfm-contractvan het
Coentunnel-tracé in Amsterdam heeft
de opdrachtnemer een pms gemaakt.
Het pms wint zowel handmatig als
automatisch gegevens in. Handmatige
De pms-software voor het Coentunnel-
inwinning bestaat uit inspecties,
metingen en andere vormen van
menselijk handelen. De resultaten
worden vervolgens ingevoerd in de
pms-software. Automatische inwinning wordt uitgevoerd door de
anderszins nadelige
verrekening op. Hoe
bereken je die?
installaties op de weg en in de tunnel.
Signalen die bijvoorbeeld de status
meegeven van een hoogtedetectie of
het vloeistofniveau in een pompkelder
De
I
¡
I
i
I
it
i(
worden automatisch doorgegeven aan
de pms-software. HandmatiSe en
automatische Prestatiegegevens
komen samen in een database waar
verrekening van prestaties is
gestoeld op de beschikbaarheid van
infrastructuur voor verkeer en het
volgen van procesafspraken. Niet
beschikbaar zijnvan de weg leidt tot
een beschikbaarheidscorrectie, en het
afwijken van procesafspraken leidttot
boetes. De hoogte van correcties en
boetes wordt bepaald op basis van een
aantal variabelen, zoals de plaats op
het tracé, het momentvan falen. De
zwaarte van de straf neemt toe
wanneer de veiligheid in het geding
is. Correcties en boetes worden per
kwartaal in mindering gebracht op
het bedrag dat door de opdrachtnemer gefactureerd mag worden aan de
opdrachtgever.
Het is aan de opdrachtnemer om aan
te tonen dat de geëiste Prestaties
geleverd worden op een herleidbare
en niet te manipuleren wijze.
Daarvoor is een geheel van methoden,
afspraken en software nodig: een
prestatiemeetsysteem (pms).
In Nederland lopen meerdere
dbfm(o)- overeenkomsten waar een
alle informatie wordt opgeslagen voor
de contractperiode van 24 jaar. De
ingewonnen gegevens worden
à
k
i
r
voor de werki ng van software met
pms onderdeel van uitmaakt.
Wanneer zo'n pms, vanuit het
vervolgens automatisch vergeleken
met het contract om te bePalen ofer
sprake is van een overtreding. Daarna
wordt bepaald waar en wanneer welke
functionaliteit van het systeem faalt,
ofer consequenties ziin voor de
beschikbaarheid en zo ja, welke
consequenties. Wanneer de nietbeschikbaarheid van het tracé en
eventuele boetes geregistreerd zijn,
worden de financiële consequenties
berekend. Tot slot wordt een factuur
opgesteld waarin alle bovenstaande
resultaten gepresenteerd worden. Zo
kan de opdrachtgever precies zien aan
welke functionaliteit oP welke
rijstrook, op welktijdstip niet voldaan
is. De pms-software is door een
onafhankelijke derde geauditeerd en
gecertificeerd, zoals dat gebruikelijk
financiële consequenties.
tracé heeft als uitgangspunt het
contract. Het contract stelt 1. outPutspecificaties aan het product zell de
constructie, installaties en software,
2. managementeisen aan de totstandkoming van het product en het
instandhoudingsproces, en 3.
prestatie-eisen aan de wijze waarop de
prestaties van zowel Proces als
product vastgesteld worden gedurende de contractperiode.
0pgeknipt
Doorgaans - zo ook voor het Coentunnel-tracé -wordt deze informatie
beschreven in tekstdocumenten en
spreadsheets. Die vorm is niet
geschikt voor integrale productontwikkeling, laat staan voorgebruik in
software. De software moet immers
zowel het contract als de ds-is-situatie
immers'begrijpen'om te bepalen of
er aan de voorwaarden wordt voldaan.
Het pms voor het coentunnel-tracé
maakt gebruik van informatiemodellen in plaats van tekstdocumenten om
het contract, de os-is-situatie en de
prestaties van infrastructuur
samenhangend te beschrijven. Het
contract is opgeknipt in informatiebouwstenen die samenhangend en
eenduidig uitdrukken wat er
gevraagd wordt en wat er geleverd
wordt. Denkaan dewijze waarop tijd,
plaats, functie, functievervuller,
faaldefinitie, signaal, beschikbaarheid
en financiën zich tot elkaar verhouden. Informatiemodellen zijn voor
software te interpreteren en te verwerken, wat met'platte tekst'in tekstdocumenten en spreadsheets niet
mogelijkis.
Niet alleen het contract (eisen,
voorwaarden, etc.), maar ook het
ontwerp, het gerealiseerde product en
het instandhoudingproces moeten zo
worden beschreven dat software het
kan verwerken. Daarom moet alle
informatie over de gehele levenscyclus expliciet gemaaktworden in één
integraal informatiemodel. Het
informatiemodel is zelf de inhoud
voor pms-software voor verwerking
van prestaties tot factuur. Dat maakt
de pms-software voor het Coentunneltracé ook flexibeler. Bij een wijziging
van het contract hoeft geen nieuwe
software geprogrammeerd te worden,
maar wordt het informatiemodel
aangepast of uitgebreid.
Een pms is nodig om de kwaliteit van
infrastructuur aan te tonen en te
verrekenen gedurende de contractPeriode van dbfm(o)-overeenkomsten.
Die aantoning moet betrouwbaar en
herleidbaar zijn. Daartoe moet de
informatie volìedig, eenduidig en vrij
van inconsistenties ziin. Dat betekent
dat de informatie beschreven moet
worden op formele manieren: in
informatiemodellen. De oplossing
voor het Coentunnel-tracé toont aan
dat een geautomatiseerd pms goed
mogelijk is.
De
verwachting is dat deze
oplossing zich ook in andere projecten, in bijvoorbeeld utiliteitsbouw en
rail, zal bewijzen bij integraal
samenwerken.
Volgende weekvrijdag wordt
ingegaan op het belang van standaardisatie van informatiemodellen voQr
Pms.
Daan Oostinga
Directeur consultancy bij Semmtech,
een specialist in informatiekunde in de
technische sector- Samen met Croon
(TBl Groep) en lter Fidelis (Oxand
Group) ontwikkelde Semmtech het pms
voor de Coentunnel ComPanY.

Download Report