Een leven lang (geo-)leren

Een leven lang (geo-)leren
door Harmen van Doorn
Kennis opdoen. Voor iedere medewerker en organisatie een nuttige en
soms noodzakelijke investering. Voor de geo-sector geldt dat opleidingen in
deze tijd van fundamenteel belang zijn. Ontwikkelingen volgen zich in hoog
tempo op. Daarnaast is kennisontwikkeling wezenlijk voor de continuïteit
van de sector. Dat stellen John Stuiver en Arnold Bregt van de Wageningen
Universiteit.
“Ik leer elke dag nog”, zegt John Stuiver, GIS docent aan de Wageningen
Universiteit (WU). Stuiver geeft aan wat het principe ‘een leven lang leren’ voor hem
betekent. Een begrip dat volop leeft. Maar klopt het ook? Kan een mens wel zijn hele
leven leren? “Ieder mens doorloopt een aantal fasen, waarin steeds andere
kenmerken of leerervaringen centraal staan.” Dat ziet hoogleraar Geoinformatiekunde Arnold Bregt ook zo. “Leren begint bij de geboorte van een kind.
Dus met praten, lopen en sociale vaardigheden.”
Ouderen leren anders dan jongeren. “Vaak zeggen ouderen dat ze veel inspanning
moeten leveren om stof te beheersen. Dat betwijfel ik.” Bregt legt uit dat kinderen
veel kunnen herhalen en een intensief leerproces doormaken. “Volwassenen nemen
minder tijd om te leren. Tijd is een beperkende factor.” John Stuiver is er zeker van
dat ouderen minder tijd nódig hebben om iets eigen te maken. “In het proces van
ouder worden is al zoveel geleerd, dat door de associatieve kracht van de mens
minder tijd nodig is. Fascinerend, maar zo werkt het. Hoe ouder mensen worden,
hoe meer associaties er gemaakt kunnen worden.”
Tijdverspilling
Wat is leren precies? Bregt: “Op zichzelf is het een ruim begrip. Leren betekent het
eigen maken van kennis, competenties en een houding. De eerste twee kenmerken
zijn aan te leren, de laatste is moeilijker. Een houding of attitude heeft meer met
karakter en instelling te maken.” Het principe een leven lang leren is ook een
houding. “Zowel individuen als organisaties en instellingen moeten over een attitude
beschikken om constant te leren.” Opleidingen zijn belangrijk voor de
kennisontwikkeling van een individu: het vormt en ontwikkelt de persoon. De
rendementen van opleidingen komen tot uiting bij het in de praktijk toepassen
tijdens werkzaamheden in de organisatie. Zo vergroot het inzicht in de
werkzaamheden en –processen en helpt het effectiever en efficiënter werken.
Een organisatie is ook gebaat bij de instelling een leven lang leren.
Kennisontwikkeling is onderscheidend ten opzichte van concurrenten en creëert vaak
een voorsprong op anderen in de sector. Veel organisaties hebben beleid opgesteld
als het gaat om opleidingen. Het budget is vaak een aantal procent van het salaris.
De budgetten worden echter zelden benut, stelt Arnold Bregt. Dat staat in schril
Copyright © 2005 In Perspectief. In Perspectief is een uitgave van ESRI Nederland.
Niets van deze website mag zonder toestemming worden gekopieerd.
contrast met de bijzondere aandacht op dit moment voor leren. “De praktijk blijft
achter en dat komt door een afrekencultuur op tijd. Opleidingen worden gezien als
tijdverspilling.” Dit is een misvatting volgens de twee docenten van de WU. Bregt:
“Kennisontwikkeling is bovendien van wezenlijk belang voor de continuïteit van de
sector.”
Dynamiek
Bregt en Stuiver geven hun visie op de ontwikkelingen binnen het vakgebied van
geo-informatie. “Er is veel veranderd en veel bijgekomen.”, zegt Bregt. John Stuiver
beschouwt de sector als dynamisch van karakter. “De afgelopen tien, vijftien jaar
belandde de sector in een razendsnelle stroomversnelling. Ontwikkelingen volgen
elkaar in hoog tempo op. Het meeste leer je in die situatie.” Hij legt uit dat die
stroomversnelling mede aangezwengeld wordt door een nieuw ‘tijdperk’, waarin GIS
steeds vaker in de hoofdrol optreedt. “Er is meer behoefte aan de tastbaarheid en
transparantie van allerlei informatie die organisaties gebruiken en ook met elkaar
willen delen.” De groei van het vakgebied is daar een zichtbaar teken van.
Socialer
De ontwikkeling van kennis rondom geo-informatie zit echter wel in een proces tot
volwassenheid. “Dat heeft alles met leren te maken. Het is het ontdekken van die
wereld.” Volgens Stuiver is bijvoorbeeld het uitwisselen van informatie ‘meer dan
een theoretisch vraagstuk’. “We staan op het punt een 3D en straks een 4Doverheid te realiseren. Enorme technische vooruitgangen. In werkelijkheid gaat het
niet zozeer om techniek, maar het koppelen van een keten van activiteiten en de
personen daarachter.”
GIS is in de afgelopen jaren wat dat laatste betreft socialer geworden, denkt Bregt.
“Naast de vraag welke tools en methoden gekozen moeten worden is het de vraag
hoeveel interactie plaats gaat vinden.” De GIS wereld is een communicatief werkveld
dat integraal tot z’n recht komt, meent John Stuiver. “De huidige stand van zaken in
het GIS werkveld is een mooi vertrekpunt om met elkaar te communiceren. Dat
levert vanzelf nieuwe ontdekkingen en kennisoverdracht op. Uiteindelijk zijn de
entiteiten niet belangrijk, maar de ketens van interacties met elkaar.”
De sector is in beweging en dat bevestigt het belang voor het volgen van
opleidingen. Het aantal mensen dat kiest voor het vakgebied stagneert. Stuiver:
“Dat ligt aan het abstracte en niet tastbare eigenschap van het GIS werkveld.” De
twee verwachten dat het mogelijk is om de sector tastbaarder te maken. Maar
daarvoor moet wel actie worden ondernomen. Belangrijk is wel het blijven borgen
van kennis in een organisatie, zeker nu in de GIS sector spectaculaire
ontwikkelingen elkaar opvolgen. Leren is belangrijk, opleiden is belangrijk. Want
door het water bedolven worden tijdens de stroomversnelling – waar zoveel nieuws
te leren valt – wil niemand.
Een leven lang leren – de praktijk
John Stuiver en Arnold Bregt zijn beiden werkzaam op de afdeling Centrum Geoinformatie van de Wageningen Universiteit. Hoe brengen zij een leven lang leren in
Copyright © 2005 In Perspectief. In Perspectief is een uitgave van ESRI Nederland.
Niets van deze website mag zonder toestemming worden gekopieerd.
de praktijk?
“Het is een soort drijfveer en stimulans om beter in de stof te zitten”, zegt John
Stuiver. “Er valt veel onder het kopje ‘bijblijven’. We moeten weten wat er op de
markt is en wat dat betreft over een redelijke basis bezitten. Als het gaat om
diepgang moeten we ons beperken tot een specialisme.” Arnold Bregt vult dit aan
door literatuur en bladen te noemen. Maar ook congressen en conferenties zijn
belangrijk, plaatsen waar ze het geo-netwerk ontmoeten.
“En onderwijs geven. Ik heb me nooit gerealiseerd hoe leerzaam het is om de stof
zelf te beheersen en over te dragen aan anderen.” Eens in de zoveel tijd nemen de
GIS docenten een sabbatical, in die tijd investeren ze veel tijd in een bepaald
onderwerp om het werk een enorme boost te geven. Verder is het afstuderen van
een student vaak leerzaam; er vanuit gaande dat er iets nieuws in zit. Een leven
lang leren kan dus op verschillende manieren. Geen enkele manier is volmaakt.
Sommigen helpen alleen wel het proces van dit moment makkelijker te maken.
Copyright © 2005 In Perspectief. In Perspectief is een uitgave van ESRI Nederland.
Niets van deze website mag zonder toestemming worden gekopieerd.

Download Report