De toekomst is maakbaar! (presentatie - sessie 15)

De toekomst is maakbaar
NME-dag
Donderdag 13 februari 2014
Maurice Ballard
Voorzitter CleanTechPunt vzw
Met steun van LSM, Limburg Sterk Merk, GreenVille
& Gemeentebestuur Houthalen-Helchteren
1
Overzicht
•
Wie zijn we? Over
GreenVille, I-Cleantech
Vlaanderen en CleanTechPunt
• Wat is CleanTech?
•
Ruimere bekendheid geven, hoe?
• CleanTech opleidingen.
•
De toekomst is maakbaar!
•
Hoe maken we CleanTech zichtbaar?
CTC, een vervolg opleiding
•
www.CleanTechPunt.be
2
•
Over GreenVille:
www.CleanTechPunt.be
3
Wat is GreenVille?
•
GreenVille: initiatief van LRM & gemeente
Houthalen-Helchteren.
• Het voormalige hoofdgebouw van de
Kempische Steenkoolmijnen
• Omgevormd tot een bedrijvencentrum met
kantoorruimte, vergader- en seminarieruimte,
centrale dienstverlening én
bezoekerscentrum voor groene bedrijven.
www.CleanTechPunt.be
4
www.CleanTechPunt.be
5
Wat doet I-Cleantech
Vlaanderen? (1)
Gevestigd in GreenVille
 Transformatie van de bestaande
sectoren én de ontwikkeling van nieuwe
technologieën in functie van een low
carbon circulaire economie
 Vlaamse Cleantech sector “een gezicht
geven”

www.CleanTechPunt.be
6
Wat doet I-Cleantech
Vlaanderen? (2)

Samenbrengen van actoren
en synergiën creëren:
◦ Bedrijven en KMO’s, kennisinstellingen, overheden, civiele samenleving
◦ Sterk inzetten op Provinciale
Cleantechantennes ( Limburg: GreenVille)

Onderzoek & implementatie faciliteren
en versterken  Vlaanderen én EU
www.CleanTechPunt.be
7
CleanTechPunt, wie zijn we?





CleanTechPunt stelt zich tot doel:
“het concept ‘CleanTech’ ruimere
bekendheid geven”.
“Van onder uit” een maatschappelijk
draagvlak creëren voor CleanTech.
CleanTech zichtbaar maken, voor iedereen.
De CleanTech sector een maatschappelijke
positie geven die het verdient!
Samen de uitdagingen aangaan…
www.CleanTechPunt.be
8
Wat is CleanTech? (1)
Clean Tech = Clean Technology.
 is een selectie van producten, diensten en
processen die op basis van technologieën
 het gebruik van onze natuurlijke
hulpbronnen optimaliseren en de milieuimpact minimaliseren!

www.CleanTechPunt.be
9
Wat is CleanTech? (2)
Belangrijk is het uitzicht op economisch
toegevoegde waarde in combinatie met
milieuwinst.
 Daarbij is het gebruik van hernieuwbare
grondstoffen én energiebronnen zeer
belangrijk.
  De grote uitdagingen aangaan...

www.CleanTechPunt.be
10
Ruimere bekendheid geven, hoe? (1)

CleanTech opleidingen geven, o.a.
 CleanTechInZicht (CTIZ),
 CleanTech Lezingen (Syntra, CVN, …)
 CleanTech en duurzaam handelen (VDAB)
 CleanTechAmbassadeur (CTA)
 CleanTechConsulent (CTC)  Bedrijven

Inzet CTA’s om algemene publiek te bereiken.
Rondleidingen, bedrijfsbezoeken enz.

De oplossende rol van CleanTech duiden.
www.CleanTechPunt.be
11
Opleidingen
CleanTechPunt
CleanTechBasics (CTB)
CleanTechInZicht (CTIZ)
Lezing
- Wat is CleanTech, PPP en DZH
- Oplossende rol van CleanTech
- Technologie en Milieu innovaties
- CleanTech referentie kader
Lesdelen:
1- CleanTech- & transitiekaders
2- Energie
3- Grondstoffen
4- Water
5- Transport, logistiek
6- Bouwen en wonen
7- Ecosysteemdiensten
8- Toerisme, vrije tijd
9- Voeding en ethiek
10- Transformatie van bewustzijn
Lesdelen:
Deel 1: 19u – 21u30 Wat is CleanTech en transitie
Deel 2: 19u - 21u30 Oplossende rol van CleanTech
Deel 3: Af te spreken - CleanTech Bedrijfsbezoek
Opleidingen
voorjaar 2014
CleanTechLezing (CTL)
CleanTechAmbassadeurs
2011 – 2014: bijscholing
CleanTechAmbassadeur (CTA)
CleanTechConsulent (CTC)
Lesdelen:
1- Methodiek deel 1
2- Methodiek deel 2
3- CT bedrijfsrondleiding 1 & 2
4- Modelrondleiding
5- CT Rondleiding: eindwerk + evaluatie
Lesdelen:
1- Smart Grids
2- Visies afval v/s grondstoffen'
3- Life Science
4- Bio-Based Economie
5- Radioactiviteit in materialencyclus
6- Investeren in CleanTech
7- Best Practice In Consulting
8- Duurzaam ontwerpen
9- Verdediging Eindwerk
Opleidingen
CleanTechPunt
De vier basis opleidingen
van CleanTechPunt vanaf
najaar 2014
CleanTechConsulent (CTC)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
CleanTech- & transitiekaders
Grondstoffen
Visies afval vs grondstoffen
radioactiviteit in materialen cyclus
Energie, TACO2
Smart Grids
Ecosysteemdiensten
Bio-Based Economie
Transport, logistiek
Water
Toerisme, vrije tijd
Voeding
Life Science
Duurzaam bouwen en wonen
Investeren in Cleantech
Transformatie van bewustzijn
Best Practice in Consulting
Duurzaam ontwerpen
Verdediging Eindwerk
CleanTechInZicht (CTIZ)
Deel 1: 19u – 21u30 Wat is CleanTech en transitie
Deel 2: 19u - 21u30 Oplossende rol van CleanTech
Deel 3: Af te spreken - CleanTech Bedrijfsbezoek
CleanTechAmbassadeur
(CTA)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
CleanTech- & transitiekaders
Energie
Grondstoffen
Water
Transport, logistiek
Bouwen en wonen
Ecosysteemdiensten
Toerisme, vrije tijd
Voeding en ethiek
Transformatie van bewustzijn
Methodiek deel 1
Methodiek deel 2
CT bedrijfsrondleidingen
CTA Modelrondleiding
CTA rondleiding / lesdeel
Eindwerk en evaluatie
CleanTechLezing (CTL)
- Wat is CleanTech, PPP en DZH
- Oplossende rol van CleanTech
- Technologie en Milieu innovaties
- CleanTech referentie kader
13
Ruimere bekendheid geven, hoe? (2)
Informatieverspreiding naar
Bedrijven, onderwijsinstellingen,
Opleidingsinstellingen (VDAB, Syntra).
 Integratie en synchronisatie met CleanTechgerelateerde initiatieven in Limburg + ontrollen
over Vlaanderen, samen en met:

I-CleanTech Vlaanderen,
GreenVille, CleanTech bedrijven
CleanTech Projecten (overheid)
Kennisinstellingen…
www.CleanTechPunt.be
14
www.CleanTechPunt.be
15
16
De toekomst is maakbaar





Meestal beginnen we iets te waarderen op
het moment dat we het dreigen te verliezen!
CleanTech een opportuniteit tot
verduurzaming van onze samenleving?
Of is het inzetten van CleanTech een nieuwe
‘business opportunity’?
De toekomst is maakbaar als we de juiste
keuze willen maken…
Is dit een utopie?
www.CleanTechPunt.be
17





Solidariteit tussen huidige generaties en
solidariteit tussen komende generaties.
(Brundtland - Our Common Future, 1983) (Utopie?)
Voor-zien,
voor-zorgs-principes,
voor-uit denken,
niet na-denken wel voor-denken. (Utopie?)
Niet gelijk maar wel evenwaardig aandacht
voor People, Planet and Profit. (Utopie?)
Duurzaamheid = Cultuuromslag  Transitie
 Meervoudige winst. (Utopie?)
Overlevingsmodus Mens (Indië), Industrie
(België), Milieu (klimaat)? (Realiteit?)
18
Wat houdt mensen bezig?
Op 2 november 2011 
7 miljardste aardbewoner geboren!
 Draagvlak voor aanpak klimaat problemen
neemt niet toe door foto’s van bedreigde
ijsberen te laten zien…
 Een “duurzaam” product verkoopt niet beter
omdat het echt duurzaam is! (uitdaging)

19
Wereldbevolking en zijn gevolgen…
20
Wereldbevolking en menselijke evolutie
en onze “tijdshorizon”…
1960  3 miljard
2001  6 miljard
2011  7 miljard
Vandaag 7,2 miljard
2025  8 miljard
2050  9,6 miljard
(DS 16/06/2013)
21
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Rechtvaardig
Kwaliteitsdimensie
Sociaal
Economisch
CleanTech
(Mondiaal)
Tijdsdimensie
Transitie
Houdbaar
Milieu
Leefbaar
www.CleanTechPunt.be
22
Winst
Afname van
Duurzame verkoop
CO2 emissies
Nieuwe bedrijfskansen
Kosten
Werkgelegenheid
Storten van afval
Toegevoegde waarde
Gebruik nieuwe grondstoffen
Innovatie
Industrieel water verbruik
(Buitenlands) nieuw kapitaal
Vervuiling
Kennis verwerving
Transport
Kennis overdracht
Risico’s
Toename van
Gevaarlijk afval
Stappenplan tot een duurzame en lage koolstofeconomie
Materialenbeleid
Business – process - product
Afval
Beheer
Clean
Tech
Preventie
Re-actie
End of
pipe
Proces
Eco-effcientie economie
Chain – system - society
Eco
Design
Product
Duurzaamheid
Systeem
innovatie
Re-framing
Re-designing
Product
Systeem
Integratie
Integraal
ketenbeheer
Life cycle
Wereld
2.0
Gesloten
kringloop
Eco-effectiviteit economie
Technologische evolutie > mentale evolutie
SMM Maturity Model (Rossy, Jones, Geysen, Bienge, 2010)
24
Gevolg
Energieproductie:
Vorming van onze fossiele
brandstoffen
Steenkool
Tussen 355 en 290 miljoen jaar geleden: Carboon
Weelderige flora - eerste reptielen
Grote moeraswouden  overvloedig organisch
materiaal
Zuurstofarme omgeving
27
Energieproductie:
Vorming van onze fossiele brandstoffen
Aardolie - Aardgas
300 - 90 miljoen jaar geleden
Zeebodem: afgestorven, plantjes, plankton en
diertjes onder druk en temperatuur  olie en gas
28
Relatie opbouw / verbruik van
fossiele brandstof (steenkool)

Opbouw steenkool = 60.000.000 jaar
verbruik van fossiele brandstoffen: 400
jaar

1 jaar energie =150.000 jaar fossilisatie

1 dag wereldwijde energiebevoorrading = 410 jaar fossilisatie!
(bron: Geologie van Vlaanderen, een schets.
Ministerie van de Vlaamse gemeenschap Dhr. L. 29
Broothaers)
Waar zitten we mee? Crisis?
Energieproductie (olie, kolen,…)
 Grondstoffen
 Transport
 Bouwen
 Voeding
 Biodiversiteit
 Consumptie
 Water
 Afval

Technologie en milieu-innovatie:
Transitie
Transitie naar een nieuw energiesysteem
 Oud (en huidig) regime

◦
◦
◦
◦

Sterke afhankelijkheid fossiele brandstoffen
Hoog belang kernenergie (elektriciteit)
Gecentraliseerde productie (met beperkt aantal spelers)
Hoge afhankelijkheid import energiebronnen
Diverse niches
◦ Micro-WKK, smart grids, PV,
zonneboilers, passiefhuizen, wind,
groene chemie, elektrische wagens,…

Nieuw regime? (decentraal…)
Transport
Transport: Fruit
Bouwen
Externaliteiten
Economische ontwikkeling 
externaliteiten
◦ Vervuiling (bodem, lucht, water)
◦ Uitstoot van
broeikasgassen
◦ Afval…
35

Externaliteit (externe kosten of externe baten)
◦ 3de partij effect = een kost of baat dat veroorzaakt wordt door
productie (of consumptie) en gedragen wordt door iemand
anders dan de producent (of consument)
◦ De prijs van goederen of diensten weerspiegelen niet de
sociale waarde
◦ 4 types:
 Negatieve productie externaliteiten
 Positieve productie externaliteiten
 Negatieve consumptie externaliteiten
 Positieve consumptie externaliteiten
◦ Stock externaliteit
 De schade aan de samenleving wordt niet onmiddellijk
veroorzaakt door de emissie toevoer (flow) maar door de
geaccumuleerde voorraad (stock)
 Opwarming van de aarde
 Lange termijn en internationale dimensie
36
Zijn er oplossingen?

Globaal - economisch
◦ Inrichten van eigendomsrechten
◦ Overheidsoptreden
 Normen
 Belastingen en heffingen
 Verhandelbare rechten

Een (gekend) voorbeeld: global warming
◦ België dient zijn uitstoot van broeikasgassen te reduceren
met 7,5% tegen 2008-2012 in vergelijking met 1990-uitstoot.
37
En ik?
duurzaamheid
38
Ecologische voetafdruk
39
Ecologische voetafdruk
40
Wat is duurzaamheid?
Onze
behoeften  Toekomst
People – Planet –
Dimensie TIJD
Dimensie RUIMTE
Profit
41
Basis voor duurzaamheid
Sociale
economie
Cleantech
Duurzame
innovatie
Maatschappelijk
verantwoord
ondernemen
Duurzaamheid
Triple P
CradletoCradle
Ethisch
ondernemen
……………….
Ecologische
voetafdruk
Stakeholdermanagement
Eco-efficiëntie
42
Wat is Clean Technology?
Cleantech
- Producten
- Diensten
- Processen
Technologieën
-
natuurlijke hulpbronnen optimaliseren
milieu-impact minimaliseren!
hernieuwbare energie en grondstoffen!
economisch toegevoegde waarde!
43
Oplossingen:
duurzaam productie- en
consumptiemodel, hoe?
◦ consumptievermindering en het verder
gebruiken van de huidige productiemethoden
 (low-impact man scenario)
◦ vermindering van de wereldwijde bevolking
 (tsunami scenario)
◦ nieuwe ecosystemen naast de aarde
 (maan ontginning scenario)
◦ ontwikkeling van een duurzaam geïntegreerd en
gesloten consumptie- en productiemodel
 (duurzame transitie)
44
Oplossingen?
45
Oplossingen?
46
Oplossingen:

CONSUMPTIE
◦ Hogere efficiëntie
◦ Gedragswijziging

PRODUCTIE
◦ Hogere efficiëntie
◦ Ontwikkeling en toepassing van technologische
oplossingen
maar: technologie is niet voldoende
47
Oplossingen
BEDRIJVEN
◦ Milieu-innovatie (duurzame innovatie) 
energie en milieutechnologie
◦ Valoriseren van duurzame oplossingen

Noodzaak:
◦ Alle bedrijven kunnen (moeten) helpen
◦ Maatschappelijk verantwoord
ondernemen (MVO)

Rol van de overheid
48
Technologie en milieu-innovatie:
enkele concepten
Cradle-to-cradle (wieg tot
wieg)
 Cleantech (propere
technologie)
 Groene chemie (o.a.
biotechnologie)
 Hernieuwbare energie /
duurzame energie
…

49
Technologie en milieu-innovatie:
enkele concepten
◦ Cleantech versus end-of-pipe
◦ Geïntegreerd, preventie,
marktbenadering, milieuwinst
◦  Investeren in Cleantech
rendeert!
50
Technologie en milieu-innovatie:
enkele concepten

Voorbeeld van end-of-pipe
Overheid
Bedrijven
Kenniscentra
51
Technologie en milieu-innovatie:
enkele concepten

Concrete vertaling van Cleantech: technologieën voor:
◦ hernieuwbare energieproductie (zon, wind,
biomassa …)
◦ energie-efficiëntie  tijd kopen voor de ontwikkeling
van hernieuwbare energie
◦ impact van fossiele brandstoffen verzachten of
vermijden (bv. koolstofopslag)
◦ impact van economische activiteiten op het
ecosysteem (bodem, lucht en water) verzachten of
vermijden
52
Technologie en milieu-innovatie:
technologie
53
Technologie en milieu-innovatie:
technologie
Konarka
54
Technologie en milieu-innovatie:
technologie

Seeba Energy Farming
55
Technologie en milieu-innovatie:
technologie
56
Technologie en milieu-innovatie:
technologie
57
Cleantech drivers


Innovatie en diffusie (verspreiding innovatie)
◦ Technologie ontwikkeling (technologie-push)
◦ Marktvraag (vraag-pull)
◦ Overheidsbijdrage en maatregels (regulerings-push)
Cleantech: dubbel externaliteit probleem
◦ Innovatie fase: positieve spill-overs
(externaliteitsprobleem 1: copy cats)
◦ Diffusie fase: positieve externaliteiten van Cleantech
of negatieve externaliteiten van traditionele
technologie (externaliteitsprobleem 2: externe
milieukosten)
58
Cleantech diffusie problemen/uitdagingen
◦ Lock-in van traditionele technologie (of lock-out
van Cleantech)
◦  schaaleffecten, leereffecten,
netwerkexternaliteiten, verzonken kosten (sunk
costs) van traditionele technologie, hoge
aanpassingskosten, hoge toetredingskosten
◦ Keuze uit verschillende technologieën? (welke
kiezen en wanneer?)
◦ Technologie verspreiding (diffusie) is meer dan
informatie transfer
◦ Tijd (snelle verspreiding versus trage
verspreiding)
◦ Winstgevendheid betekent niet automatisch
technologie toepassing 59
Techno-fusion

Een voorbeeld: Photovoltaic Noise
barrier (PVNB)
60
Technologie en milieu-innovatie:
innovatie en valorisatie
Zinvol?
Aanvaardbaar?
Haalbaar?
61
CleanTech referentie kader
-1
Een aarde
1
0
2
3
4
Maurice Ballard
62
Case-study: ELFM

ELFM: Enhanced landfill mining
◦
◦
◦
◦

Stortplaats wordt (tijdelijke) opslagplaats
Sluiten van kringlopen
Materialen (versus) energie
Onderdeel van EWM (enhanced waste
management)
Case study
◦ Closing the Circle, Houthalen-Helchteren
◦ Zie ook: http://www.elfm-symposium.eu
63
22/03/2014
Maurice Ballard
64
22/03/2014
Maurice Ballard
65
22/03/2014
Maurice Ballard
66
Klimaatsverandering

Ga en verover de aarde…

Huidige opwarming van de
aarde is een reactie op de
toename van de CO2 –concentratie
door menselijke activiteiten.

De grootste bron van CO2 komt niet van de mens,
wel de sterkste stijging.
67
Duurzame ontwikkeling…
People
Planet
Profit
Duurzaamheid = cultuuromslag
Clean Technology (Cleantech)
68

Download Report