Traditie en erfgoed staan garant voor cultuur-rijke toekomst

Traditie en erfgoed staan garant voor cultuur-rijke toekomst - De Standaard
1 sur 4
http://www.standaard.be/cnt/dmf20140330_01047094
Home Column Tinneke Beeckman
( /plus)
/plus ) ( http://www.standaard.be/plus/tag/column-tinneke-beeckman)
http://www.standaard.be/plus/tag/column-tinneke-beeckman )
COLUMN - TINNEKE BEECKMAN
Traditieenerfgoedstaangarantvoor
cultuur-rijketoekomst
31/03/2014 | Tinneke Beeckman
Tinneke Beeckman
Wie de weekendkranten las, kon er niet omheen: de verkiezingen moeten vooral over
economie gaan. Weinig aandacht dus voor cultuur, al is cultuur al jaren een belangrijke,
Vlaamse bevoegdheid. Niets nieuws onder de zon: sinds de jaren ’80 is het Vlaamse project
vooral gericht op ondernemen. Cultuur leeft niet echt. Je betrapt Vlaamse politici
bijvoorbeeld zelden op een authentieke, culturele referentie. Omgekeerd erkent de
kunstwereld – op enkele uitzonderingen na – de rol van de Vlaamse politieke gemeenschap
amper. Die gemeenschap speelt wel degelijk een belangrijke rol: het culturele en
medialandschap wordt door Vlaamse partijen in de Vlaamse gemeenschap mee vorm
gegeven.
Maar in Vlaanderen heerst het gevoel dat die ietwat officiële cultuur en identiteit per
definitie ‘traditie’ betekenen, en dat je je er dus het best van afkeert, wil je een beetje
(post)modern zijn. Maar wie beweert er vandaag nog dat er een essentie van een ‘volk’, of
een ‘traditie’ bestaat, zoals vóór de Tweede Wereldoorlog het geval was? Niemand. Niemand
verdedigt dit voor het Belgische niveau, waar slechts een vage ‘belgitude’ overblijft. Maar
evenmin op het Vlaamse niveau, waar economie veel belangrijker wordt geacht dan cultuur.
Zelfs Vlaams-nationalisten weten dat de natie slechts een ‘verbeelde’ constructie is. Juist
daarom is het belangrijk om die verbeelding ernstig te nemen, en wel over een Vlaams
1/04/2014 11:59
Traditie en erfgoed staan garant voor cultuur-rijke toekomst - De Standaard
2 sur 4
http://www.standaard.be/cnt/dmf20140330_01047094
cultureel project te discussiëren. De politiek levert dus niet te veel essentialistische visies op
cultuur, maar te weinig verbeelde.
De houding tegenover de traditie is al sinds de Tweede Wereldoorlog veranderd: de moderne
mens ervaart dat het verleden niet meer aangeeft hoe de toekomst er zal uitzien. De Franse
dichter en verzetsstrijder René Char schrijft: Notre héritage n’est précédé d’aucun
testament. Zonder testament dat kiest en benoemt, dat overdraagt en bewaart, dat aangeeft
waar de schatten zich bevinden en wat hun waarde is, is er evenmin verleden als toekomst,
aldus Hannah Arendt, die Char citeert. Het is onze taak om die erfenis door te geven, zonder
te weten hoe we dat moeten doen, waarom, aan wie. Dan kan je alleen open blijven kijken
naar het verleden en naar je fundamentele ervaringen. De moderne opdracht impliceert dus
wel een grondige kennis van de erfenis. Als je geen culturele bagage hebt, kan je niet voor
vrijheid kiezen. Als je onwetend bent, kan je niet kritisch denken.
Dat het Vlaamse culturele erfgoed niet meer wordt geapprecieerd, is dus dramatisch, zelfs
voor de kritische geesten. Kritiek vraagt nu eenmaal meer dan sentimentele reacties uit
afkeer of schaamte. En het wil meer dan de stelselmatige afbraak van elke politieke
gemeenschap zoals avant-gardekunstenaars het graag zouden willen. Dat de samenleving
steeds meer divers wordt, is geen excuus voor culturele nalatigheid: diversiteit vergroot het
belang van cultureel erfgoed, zowel voor de oude als voor de nieuwe inwoners.
Wanneer de postmoderne kunstenaar ‘het einde van een traditie die kiest en beslist’ (Char)
vervangt door ‘het einde van élk verhaal’, dan schept hij een nieuw probleem. Wat valt er
dan nog te bespreken? Waarover gaat een gesprek zonder gemeenschappelijke culturele
referenties? Over niets, lijkt het. Behalve over geld misschien. De kunstwereld geeft in elk
geval de indruk zich er sterk op te concentreren: op de extravagante bedragen die erin
omgaan via marketing en speculaties, of op de nimmer afnemende eisen voor subsidies. De
avant-gardekunstenaar wil subsidies van het systeem dat hij veracht, de postmodernist
denkt ‘verzet’ te incarneren, maar past perfect bij de consumptiemaatschappij die hij
‘kritisch’ benadert. It’s the money, stupid! Misschien is het dan niet verwonderlijk dat
cultuur niet hoog op de politieke agenda staat. En dat een groot deel van het publiek zich
zelden aangesproken voelt door wat de kunstwereld te bieden heeft.
Alsjegeenculturelebagagehebt,kanjenietvoorvrijheidkiezen;
alsjeonwetendbent,kanjenietkritischdenken
1/04/2014 11:59
Traditie en erfgoed staan garant voor cultuur-rijke toekomst - De Standaard
3 sur 4
http://www.standaard.be/cnt/dmf20140330_01047094
Slechts
€10
Nog geen abonnee?
Lees nu 1 maand zeer
voordelig (http://www.standaard.be
/1maandproef?utm_source=standaard&
utm_medium=plusdetail&
utm_campaign=9euro)
COLUMN TINNEKE BEECKMAN
Tinneke Beeckman is filosofe en auteur van 'Door Spinoza's lens'. Haar
column verschijnt tweewekelijks op maandag
Lees meer:
Niet straffen, maar nadenken (http://www.standaard.be/cnt/dmf20140316_01026886)
De actuele wijsheid van Spinoza (http://www.standaard.be/cnt/dmf20140302_01005974)
Helden (http://www.standaard.be/cnt/dmf20140216_00982199)
De Winston Smith in elk van ons (http://www.standaard.be/cnt/dmf20140202_00960338)
1/04/2014 11:59
Traditie en erfgoed staan garant voor cultuur-rijke toekomst - De Standaard
4 sur 4
Alle artikels
http://www.standaard.be/cnt/dmf20140330_01047094
(/plus/tag/column-tinneke-beeckman
(/plus/tag/column-tinneke-beeckman)
/plus/tag/column-tinneke-beeckman )
Meer?
Lees de volledige krant digitaal. (http://www.standaard.be
/plus/ochtend)
1/04/2014 11:59

Download Report