in bijlage

Van Eeklo naar Ieper – 24 april 2014
Op donderdag 24 april trokken we met de cursisten van de module
geschiedenis naar Ieper, met de auto. We parkeerden (gratis) op het
Minneplein.
In de voormiddag bezochten we het In Flanders Fields museum. Jammer
genoeg was er geen gids meer voorhanden. Dit was een groot gemis. De
opdrachten die de cursisten kregen konden dit enigszins opvangen, maar zeker
niet helemaal.
’s Middags gingen we een broodje eten in een brasserie aan de Grote Markt.
In de namiddag maakten we een wandeling door Ieper. De wandeling met
uitleg van verschillende monumenten is bijgevoegd.
De wandeling was ideaal van afstand (+- 3,5 km), zeker gezien het weer niet zo
super was.
Na de wandeling reden we naar Zonnebeke, naar het Tyne Cot Cemetery.
Stadswandelroute:
IEPER
Stadswandeling Ieper
Ieper is in twee opzichten prachtig: het unieke
marktplein en de Vesten. De Sint-Maartenskathedraal,
de Lakenhallen en alle andere gebouwen werden
tijdens de Eerste Wereldoorlog allemaal vernield. Ze
werden heropgebouwd met respect voor de
historische waarde ervan. Het "In Flanders Fields
Museum" zorgt ervoor dat deze periode nooit vergeten
zal worden. De Vesten is een prachtig bewaard
gebleven verdedigingsgordel rond Ieper. Zowat de
helft van de wandelroute loopt bovenop de Vesten. Er
zijn nog heel wat overblijfselen van deze 17deeeuwse verdedigingswal.








Afstand: 3,5 km
Vertrekplaats: Guido Gezelleplein, Ieper
Karakter: stadswandeling, deels over de rijkelijk van
groen voorziene Vesten
Wegdek: overal verharde ondergrond
Bewegwijzering: geen
Toegankelijk voor rolwagens: ja
Vervoer- en Verkeersinfo: NMBS (www.nmbs.be),
De Lijn (www.delijn.be)
Deze route op je smartphone: http://m.reisroutes.be/69
Reis je met de trein?
Op de kaart is het treinstation ingetekend. Thv de Oudstrijderslaan kan je
perfect inpikken op de wandeling (stippellijn).
Reis je met de auto?
In het centrum van Ieper zijn er twee gratis parkings. Eentje aan het
station maar daar zijn er niet veel plaatsen beschikbaar. Het station ligt
op de ring rond Ieper. De andere gratis parkging met veel plaatsen is aan
het Minneplein wat heel dichtbij het hart van de stad is maar de meesten
niet kennen. Voor het Minneplein heb je wel een gps nodig om het te
vinden als je niet van de streek afkomstig bent. Een stippellijn op de kaart brengt je naar de route.
Honger of dorst:

Restaurant-Bistro Pacific Eiland, Eiland 2, 8900 Ieper, tel. 057 20 05 28, www.pacificeiland.be
Zoals het een eiland betaamt, ligt deze zaak in het water. Dit uitnodigende domein, langs de
toeristische en historische vestingroute, is enkel te bereiken via een idyllisch brugje. (gelegen
op de route en aangegeven met de tekst ‘eilandje’).

Restaurant Ganzeke, A. Vandenpeereboomplein 5, 8900 Ieper, tel. 057 20 00 09,
het is gelegen achter de Lakenhalle thv de voorkant van de kathedraal. Dit restaurant heeft
een heel goede reputatie bij de lokale bevolking. Goede prijs/kwaliteit verhouding en snelle
bediening.

Op en in de nabijheid van de Grote Markt en op andere plaatsen langs deze wandelroute zijn
er diverse cafés, tavernen, restaurants, frituren, pitta-zaken, patisserieën, chocolaterieën,
broodjeszaken, enzovoort waar je terecht kunt voor een aanbod met een zeer gevarieerd
smakenpalet.
> Legende:
= wegwijzer
= bezienswaardigheid
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – RD/GVDV – update: 2013
1
Stadswandelroute:
IEPER
ROUTEBESCHRIJVING
Stap links voorbij de Sint-Jacobskerk naar de Aalmoezenierstraat, die je naar rechts volgt.
Enkele tientallen meter verder kan je links omhoog naar de Vesten, een oase van groen en
rust die zich omheen het stadscentrum kronkelt. Eenmaal boven bemerk je meteen een
Onze-Lieve-Vrouwkapelletje.
Zoals tal van andere gebouwen in het Ieperse stadscentrum werd ook de Sint-Jacobskerk
tijdens de Eerste Wereldoorlog verwoest en nadien weer opgebouwd in de oorspronkelijke
stijl. Ieper lag toen op slechts 5 km van de frontlijn en kreeg het hard te verduren. Alleen het
westelijke portaal (14de eeuw) van het gebedshuis overleefde de bombardementen, de rest
werd steen voor steen opnieuw opgebouwd. Binnen kan je fraaie beelden uit de 17de en
18de eeuw bewonderen.
De oorsprong van de Vesten gaat terug tot de
14de eeuw, toen de stad voorzien werd van een
nieuwe verdedigingsgordel met 10 poorten. Het
huidige uitzicht wordt vooral bepaald door de
Franse versterkingen gebouwd in opdracht van
Vauban in de periode 1678-1684. Een gedeelte
ervan werd weliswaar gesloopt tijdens de 19de
eeuw, maar toch blijft het stadscentrum voor
bijna driekwart omsingeld door een prachtige
groene gordel waar het heerlijk om wandelen is.
Wandel verder over de verharde ondergrond van de Vesten, met links uitzicht over de
Kasteelgracht. Diverse streekeigen bomen zijn voorzien van een naamplaatje zodat je ook
daarvan wat opsteekt: beuken, tamme kastanjes, essen, verschillende soorten esdoorns, …
Zitbanken nodigen uit tot een pauze.
Bij een dolmenachtige structuur in een bocht
wordt je opgewacht door Reynaert en Tybaert
en door de Beer. Tussen de bomen door
bemerk je het “Houten Huis”.
De dolmenachtige structuur toont het bezoek
van Tybaert de kater aan Reynaert de vos in
zijn kasteel. Tybaert komt in opdracht van
koning Nobel de vos dagvaarden omwille van
zijn schandalig gedrag tegenover de andere
dieren. Gezien de status van Ieper als kattenstad is de keuze van precies dit tafereel uit het
Reynaertverhaal erg logisch. De Beer is een verwijzing naar aannemer Angillis die dit stuk
van de vestingwal aanlegde. Volgens tijdgenoten was hij “zo sterk als een beer”. Het
“Houten Huis” is een reconstructie van een huis uit de 16de eeuw.
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – RD/GVDV – update: 2013
2
Stadswandelroute:
IEPER
Houdt de militaire begraafplaats links van
je.
Wandel
verder
voorbij
de
Leeuwentoren, die in de bodem verzonken
lijkt. Een speeltuin rechts onderstreept het
vredige karakter van wat ooit een militaire
versterking was.
Wens je ook het Stedelijk Museum even te
bezoeken dan kan je hier de trap
afwandelen en in de Ieperleestraat gaan.
Op minder dan 100 meter zie je het
museum aan je rechterhand.
Stedelijk Museum (St.-Jansgodshuis)
Hier wordt het eeuwenoude Ieper in beeld gebracht, zo kan je afbeeldingen zien vanaf de
bouw van de Lakenhalle vanaf 1250 tot aan de vernietiging in 1914. Het museum is
gehuisvest in het voormalig St.-Jansgodshuis en heropgebouwd in de typische gele
baksteen.
Ramparts Cemetry is de enige militaire begraafplaats op de Vesten. Bijna tweehonderd
gesneuvelden uit het voormalige Britse Rijk werden hier begraven vlakbij de Rijselpoort,
langs waar veel soldaten naar het front trokken. Als je even rondkijkt op het kerkhofje ontdek
je onder meer graven van jonge militairen uit Canada, Australië en zelfs Maori’s uit NieuwZeeland. Jonge mensen uit de ganse wereld, die nu door sommigen als “vreemdelingen”
zouden worden omschreven snelden ons toen ter hulp in de strijd tegen de Duitse troepen.
De Leeuwentoren dankt zijn naam aan zijn forse structuur (muren van 2,40 m dik),
vergelijkbaar met de stevige lichaamsbouw van een leeuw. Vauban liet het bovenste deel
van de toren weghalen om het onderste restant te gebruiken als geschutsplatform.
Een eind verder langs de Majoorgracht ligt de Predikherentoren, net zoals de
Leeuwentoren afgeknot. Mocht je na de wandeling nog zin en tijd hebben: ook op de andere
oever van de Majoorgracht ligt een aangename wandelomgeving.
De naam ‘Majoorgracht’ is een ongelukkige vertaling van het Franse woord voor
‘hoofdgracht’. De gracht werd aangelegd als onderdeel van de versterkingen in de tijd van
Lodewijk XIV (tweede helft 17de eeuw). Net zoals voor de Leeuwentoren ligt er ook voor de
Predikherentoren een min of meer driehoekig eiland in de Majoorgracht. Vauban liet de
eilanden rond 1680 aanleggen als een voorafgaande verdedigingsstructuur, nog voor de
toren.
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – RD/GVDV – update: 2013
3
Stadswandelroute:
IEPER
De Predikherentoren maakte deel uit van de stadsomwalling die in de 14de eeuw, de
Bourgondische periode, aangelegd werd. De naam is een verwijzing naar het domein van de
Predikheren dat toen in de nabijheid lag. In de 18de eeuw verlaagden de Fransen de toren
om die te kunnen gebruiken als geschutsplatform.
Verlaat de Vesten naar rechts bij de Bellepoort, waar de auto’s de Vesten kunnen dwarsen.
Je loopt voorbij het gebouw van de VDAB op de Esplanade. Links achter de parking van de
Esplanade ligt het voormalige Kruitmagazijn.
Net als vandaag kon je in de 17de eeuw de stad verlaten via de Bellepoort. Bouwmeester
Vauban liet de poort bouwen in 1683 en voorzag ze van een stevige bespijkerde deur, met
daarvoor een ophaalbrug.
De fundamenten van het Kruitmagazijn werden aangelegd in de Franse periode, maar het
huidige gerestaureerde gebouw kwam er in 1817 op initiatief van het Nederlandse leger. In
het gebouw, waarvan de muren op sommige plaatsen tot 3 m dik zijn, kon 75.000 kg buskruit
worden opgeslagen.
Kruis de Vooruitgangstraat rechtdoor naar
de Stationsstraat, die je dan naar links
volgt. Op het einde ervan ga je rechts op
het René Colaertplein. Te midden van het
mooie bloemenpark nodigen zitbanken uit
tot een pauze om te genieten van de
kleurenweelde.
Wandel rechts in de Gustave de
Stuersstraat, waar je links de SintNiklaaskerk opmerkt. Wat verder stap je
rechtdoor in de Boterstraat.
Sinds
1998
is
het
Stedelijke
Onderwijsmuseum gehuisvest in de SintNiklaaskerk, nadat enkele jaren eerder de
bijhorende parochie afgeschaft werd. Het
gebouw in neoromaanse stijl dateert uit
1926, toen het in de plaats kwam van een
verwoeste kerk uit 1843. In het
Onderwijsmuseum wordt de evolutie van
het onderwijs in Vlaanderen sinds 1253
getoond. Loop daar bijvoorbeeld eens
binnen in klaslokalen uit 1700 en uit 1930.
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – RD/GVDV – update: 2013
4
Stadswandelroute:
IEPER
Net voor je bij de schitterende Lakenhallen bent loop je
links een eindje in de Jules Coomanstraat en vervolgens
rechts naar het Sint-Maartensplein, waar links de SintMaartenskathedraal staat. Ongeveer ter hoogte van de
kerkdeuren volg je aan de overkant van de straat de
onderdoorgang naar “In Flanders Fields Museum”.
De Sint-Maartenskathedraal werd na de verwoesting
tijdens de Eerste Wereldoorlog heropgebouwd, precies
zoals de oorspronkelijke vroeggotische kerk. Binnen zijn
diverse schilderijen en andere kunstwerken uit de periode
van de 14de tot de 17de eeuw te bewonderen, naast
recentere kunstwerken. (op foto te zien achter de
Lakenhallen)
In Flanders Fields Museum
Dit museum in de historische Lakenhalle
van Ieper werd geopend in 1998. Thema:
de Eerste Wereldoorlog in Ieper en de rest
van Vlaanderen. Tot op vandaag bezochten
meer dan 3 miljoen mensen het In Flanders
Fields Museum. In 2012 kreeg het een
volledige restyling. Het is nu de helft groter
en de invalshoek is gewijzigd. Voorheen
primeerden de feiten, nu is het een
belevingsmuseum met veel getuigenissen.
De opeenvolging van de gebeurtenissen
hebben echter nog steeds hun plaats
behouden. Het is veruit het beste museum
over de Eerste Wereldoorlog voor de gewone bezoeker.
Bij de inkom krijg je een armbandje waarmee je in het museum getuigenissen kan oproepen.
Net voor je het museum binnenstapt op het eerste verdiep, kan je zich registreren en dan
achteraf die verhalen doen doormailen. Registreren is echter niet noodzakelijk om alle
interacties te kunnen doen met je armbandje. Bij het verlaten van het museum kan je je
armbandje terug afgeven en krijg je een waarborg terug. Dat armbandje is ook meteen de
toegang tot het belfort als je die optie erbij genomen hebt.
Het museum is nog steeds chronologisch opgebouwd en start met de oorlogspropaganda en
eindigt met de herdenkingen. Er zijn drie grote onderverdelingen naar de drie grote
veldslagen die Ieper gekend heeft tussen oktober 1914 en september 1918. Die drie delen
zijn goed herkenbaar. Met de eerste veldslag start het museum. De tweede is herkenbaar
aan de film in een grote observatieballon. Het derde deel is gekenmerkt door de
aangrijpende projectie met getuigenissen van dokters en verplegers.
Het is inderdaad aangrijpend maar alleen op verdoken plaatsen is er echte gruwel te zien op
beelden. Dat zijn in de kleine ruimtes die eruit zien als torens. Af te raden voor gevoelige
kijkers want oorlog is killing business.
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – RD/GVDV – update: 2013
5
Stadswandelroute:
IEPER
Wat je zeker moet gezien hebben in chronologische volgorde.
1. Bij de inval & propaganda: links het verhaal van de vluchteling (TV-scherm)
2. Bij het grote kanon, net ervoor en links in de hoek (wat verdoken): de getuigenissen
van de kerstbestanden.
3. Op diezelfde plaats maar nu aan de rechterkant in de hoek bij de chemische
oorlogsvoering: de getuigenis van de professor chemicus en de ervaringen van een
soldaat die net een gasaanval had uitgevoerd en het slagveld bezocht.
4. In
de
open
filmzaal
met
getuigenissen van dokters en
verpleegkundigen.
Het
is
confronterend maar zonder dat
daarbij het bloed van de muren loopt.
Dus ook voor gevoelige zielen. Soms
wel een sarcastische ondertoon
zoals "patiënten oplappen opdat ze
een rugzak kunnen dragen en zich
aan flarden kunnen laten schieten".
Het belfort beklimmen
Halfweg het museum zie je de toegang tot
de belforttoren. We willen toch wel even
waarschuwen dat mensen met hoogtevrees
dit niet kunnen doen. Er zijn namelijk
metalen doorzichtige trappen. Er zijn ook
veel
trappen
te
doen,
maar
tussenverdiepingen met een kleine expositie
laten je even op adem komen. Zo is er een
tentoonstelling
over
beiaards
als
herdenkingsmonument.
Boven krijg je een mooi zicht over Ieper en
omgeving. Je wandelt er rond achter de
kantelen in open lucht, dus ideaal voor
fotoliefhebbers want er is geen glas die je het zicht belemmert. Zo zie je de heuvels van de
Catsberg, Zwarte en Rode Berg. Duidelijke infopanelen geven je voldoende tips.
Toch krijg ik een wrang gevoel als ik op de
kantelen loop. Katten werden tot 1817 één
maal per jaar hier naar beneden gegooid. In
de lakenhalle werden ze gekweekt om de
muizen te verjagen maar eens per jaar
moest de overpopulatie dood. Ze vonden er
dan niet beter op om ze van de kantelen
naar beneden te gooien. Ze deden dit
officieel om de boze geesten te verjagen.
Die laatste kat die ze naar beneden gooiden
in 1817 zou het overleefd hebben.
Driejaarlijks is er nog een Kattenstoet in
Ieper. Nu gooien ze bij die gelegenheid een
fluwelen kat naar beneden. Wie die vangt mag een wens doen ...
Je bezoekt eindigt op het gelijkvloers van de Lakenhalle. Daar is een cafetaria en een
bookshop. Die laatste bevat heel veel boeken en ander materiaal dat je nergens elders kan
kopen. Meer info op hun website: www.inflandersfields.be .
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – RD/GVDV – update: 2013
6
Stadswandelroute:
IEPER
Nog even rechtdoor stappen in de
onderdoorgang en je belandt op de
Grote Markt, aan de voorzijde van de
langgerekte Lakenhallen. Via de
Meensestraat, naar links, bereik je de
meest indrukwekkende locatie van
Ieper: de Menenpoort. Voor de
Menenpoort vervolgt de wandeling
evenwijdig met de Vesten rechts in de
Bollingstraat. Even verder bemerk je
de Sint-Jacobskerk en kan je rechts
naar het Guido Gezelleplein.
Alternatief: je kan ook in de Menenpoort de trappen nemen naar boven. Neem de
rechterzijde dan zie je boven ook nog een maquette. Wandel dan verder op de vesting en
wat verder kan je rechts naar beneden naar het Guido Gezelleplein.
De bouwwerken aan de oorspronkelijke Lakenhallen begonnen in 1260 en waren voltooid in
1304. Eeuwenlang weerstond het gebouw met zijn 125 m lange voorgevel oorlogen en ontij,
maar tijdens de Eerste Wereldoorlog kwam de volledige vernieling op een paar fragmenten
na. Ook dit bijzondere gebouw werd opnieuw in oorspronkelijke stijl heropgebouwd, ook nu
weer met het belfort in het midden ervan.
De oorspronkelijke poort op de plaats van
de huidige Menenpoort werd gebouwd in
de 18de eeuw, maar werd gesloopt in
1853. In 1927 werd de Menenpoort
opgericht op de plaats van waar de Britse
troepen tijdens de Eerste Wereldoorlog
naar het front trokken om elkaar af te
lossen. De muren van dit bijzonder
indrukwekkende monument, in de vorm
van een Romeinse triomfboog, bevatten
de namen van bijna vijfenvijftigduizend
militairen uit het voormalige Britse
Imperium, gesneuveld voor 15 augustus
1917. Iedere avond opnieuw, jaar in jaar uit sinds 1929, wordt hier om 20 u in alle
weersomstandigheden de Last Post geblazen, als nagedachtenis aan de duizenden soldaten
die sneuvelden in die vreselijke periode. Of er slechts enkele tientallen mensen of meerdere
duizenden deze korte, sobere plechtigheid bijwonen, ze blijft altijd even indrukwekkend en
ontroerend.
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – RD/GVDV – update: 2013
7
Stadswandelroute:
IEPER
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – RD/GVDV – update: 2013
8
Autoroute:
Herinner de Groote Oorlog
Autoroute Ieper en de Ypres Salient (Ieperboog)
De Westhoek is bezaaid met
begraafplaatsen, monumenten
en musea in verband met de
Eerste Wereldoorlog. Met de
100-jarige
herdenking
van
2014-2018
kregen
veel
herdenkingsplaatsen
een
opfrisbeurt,
uitbreiding
of
restyling. Met deze korte
autoroute in en rond Ieper
brengen we je langs een grote
verscheidenheid
aan
herinneringsplaatsen. Starten
doe je in Ieper met het
vernieuwde In Flanders Fields
Museum.
Daarna volgt een kleine bijzondere begraafplaats en een herdenkingsmonument. In
Passendale brengen we je tot bij het Tyne Cot Cemetery inclusief Bezoekerscentrum. Het
Memorial Museum Passchendaele 1917 heeft twee unieke belevingsmomenten voor je in
petto. Terugrijden doe je via een grote Franse begraafplaats. Met zo'n 30 kilometer op de
teller heb je ruimschoots de tijd om alles rustig te bezichtigen en te beleven. Je dag afsluiten
kan bij de Menenpoort in Ieper waar elke dag om 20 uur de 'Last Post' geblazen is.
Uitbreiden naar een meerdaagse?
Wij hebben voor de regio nog wel meer routes. Onze stadswandeling in Ieper, een fietsroute
in Diksmuide, een stadswandeling in Veurne en een autoroute in de Westhoek. Allemaal
gratis te downloaden op Reisroutes.be. Je kan dit nog uitbreiden met bewegwijzerde
autoroutes.
Nog meer verdiepen in de Eerste Wereldoorlog?
Onze autoroutes volgen niet de bewegwijzerde autoroutes van de toeristische diensten. In
totaal zullen er zes bewegwijzerde routes beschikbaar zijn van ca. 70 km lang die elk een
regio aandoen. Bij de toeristische diensten en in vele musea kan je de begeleidende
routebrochure aankopen voor 6 euro/stuk (prijs 2013). Uiteraard zijn er nog de vele
evenementen rond 100 jaar Groote Oorlog.
Meer informatie en aankoop autoroutes op www.100jaargrooteoorlog.be
> Afstand: 29 km
> Vertrekplaats: Ieper, Grote Markt
> Aard: autorondrit
> Bewegwijzering: geen (zie kaart in dit dossier)
Gebruik GPS: je kan de GPX-bestanden en ITN-bestanden (TomTom) voor je GPS
downloaden op Reisroutes.be.
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – GVDV – update: 2013
1
Autoroute:
Herinner de Groote Oorlog
DE EERSTE WERELDOORLOG
De Eerste Wereldoorlog is totaal verschillend verlopen als de Tweede. Het was een oorlog
van voortdurende gevechten. De Duitsers slaagden er niet in om België en Frankrijk te
bezetten. Daardoor zijn er grote slagvelden ontstaan op plaatsen waar de Duitsers op hevig
verzet botsten. Die grote slagvelden zijn Ieper, Diksmuide, Armentières, Lens, Vimy en
Arras.
Het werd dus een stellingenoorlog die vier jaar zou duren. De frontlijn liep van de Belgische
kust over Frankrijk tot aan de Zwitserse grens. Naast Ieper had Noord-Frankrijk het heel hard
te verduren. Een paar plaatsen werden dan ook ingericht als herdenkingsplaats.
De Duitsers neutraliseerden onze Maaslinie op 4 augustus 1914 en trokken zo door naar
Frankrijk. Doordat de Duitsers de neutraliteit van België geschonden hadden verklaarde
Groot-Brittannië de oorlog aan Duitsland. De Engelsen kwamen massaal naar de Westhoek
om de gezamelijke vijand een halt toe te roepen. De Duitsers trokken door tot op 50 km van
Parijs maar werden dan stilaan teruggedreven tot op die beruchte frontlijn.
Op 11 november 1918 om 11 uur was het voorbij. De balans was zwaar: 10 miljoen doden.
Bij een bezoek aan de herdenkingsplaatsen en monumenten is het noodzakelijk dat je iets
meer weet over de oorlogsstrategie. Daarom stellen we je een paar belangrijke aspecten
voor van de oorlogsvoering in die periode en specifiek langs die frontlijn.
Heldenmoed
De Eerste Wereldoorlog was een oorlog met loopgraven, ondergrondse gangen en
ontploffingen (vorming van kraters), gasbommen, de eerste vliegtuigen, tanks en duikboten
en bovenal ook de oorlog met helden van vlees en bloed. Meestal verloor de held er zijn
leven bij maar kreeg toch veel navolging.
Zo was er een doedelzakspeler die zag dat zijn eenheid hevige verliezen leed en er de moed
bij verloor. Hij stelde zich recht, begon te spelen op zijn doedelzak en ging met een
ijzingwekkende kalmte naar de vijandelijke linies toe. Zijn vrienden hernamen hun krachten
en veroverden de vijand. De Canadese doedelzakspeler bracht een gewonde soldaat terug,
ging terug om zijn muziekinstrument maar werd nooit meer levend teruggezien.
Zo zijn er nog vele verhalen die het onderscheid tussen beide wereldoorlogen duidelijk
maken.
Tanks
De tank werd uitgevonden door de Engelsen en voor het eerst gebruikt op 15 september
1916. De vijand dacht dat het een gewoon transportvoertuig was en gaf het de naam mee
van 'tank'. Doordat ze het voertuig niet als bedreigend aanzagen konden 30 van die
primitieve tanks ongeveer 10 km loopgraven uitschakelen in Noord-Frankrijk. Een
onvoorstelbare nederlaag voor de Duitsers.
Als je weet dat eigenlijk maar vier van die tanks de vijand hebben opgeruimd, de rest stak
vast in de modder of kon niet meer rijden, dan zagen beide partijen het belang in van dit
soort legervoertuigen. De Fransen hebben er dan ook massaal gebruik van gemaakt bij het
tegenoffensief in 1918.
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – GVDV – update: 2013
2
Autoroute:
Herinner de Groote Oorlog
De Duitsers hebben na de Eerste Wereldoorlog de tank gemoderniseerd en het gebruikt als
belangrijkste wapen in de Tweede Wereldoorlog.
Britse begraafplaatsen
Er zijn in totaal 918 Britse militaire kerkhoven in Noord-Frankrijk en Vlaanderen. De grond
werd geschonken aan de Britten en het is The Commonwealth War Graves Commission die
instaat voor het onderhoud. Britten werden steeds begraven waar ze gesneuveld zijn, dit in
tegenstelling tot andere nationaliteiten die hun doden verzamelden op grote kerkhoven. Bij
de Britten werd rijk en arm ter plaatse begraven, wat niet het geval was bij de anderen.
Blikvanger van elk Brits kerkhof is 'The Cross of Sacrifice', een witstenen kruis dat hoog
boven de omheining uitsteekt. Bij de ingang zal je steeds een klein deurtje zien waarin het
dodenregister terug te vinden is. Op iedere zerk staat het embleem van de legereenheid, de
naam en stamnummer van de gesneuvelde en een spreuk. Een onbekende soldaat krijgt de
vermelding 'A soldier of the Great War' of 'Only known by God'. Soms werden er ook
Duitsers op hun kerkhoven begraven als ze achtergelaten waren door de vijand. Voor de
Britten was die soldaat ook immers iemand die zijn plicht deed en evenzeer recht op eerbied
had.
ROUTEBESCHRIJVING
Je start op de Grote Markt van Ieper met een bezoek aan het In Flanders Fields Museum.
Parkeren kan gratis op het Minneplein en is niet veraf van de Grote Markt. Ook aan he t
station zijn er een beperkt aantal parkeerplaatsen.
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – GVDV – update: 2013
3
Autoroute:
Herinner de Groote Oorlog
In Flanders Fields Museum
Dit museum in de historische Lakenhalle
van Ieper werd geopend in 1998. Thema:
de Eerste Wereldoorlog in Ieper en de rest
van Vlaanderen. Tot op vandaag bezochten
meer dan 3 miljoen mensen het In Flanders
Fields Museum. In 2012 kreeg het een
volledige restyling. Het is nu de helft groter
en de invalshoek is gewijzigd. Voorheen
primeerden de feiten, nu is het een
belevingsmuseum met veel getuigenissen.
De opeenvolging van de gebeurtenissen
hebben echter nog steeds hun plaats
behouden. Het is veruit het beste museum
over de Eerste Wereldoorlog voor de gewone bezoeker.
Bij de inkom krijg je een armbandje waarmee je in het museum getuigenissen kan oproepen.
Net voor je het museum binnenstapt op het eerste verdiep, kan je zich registreren en dan
achteraf die verhalen doen doormailen. Registreren is echter niet noodzakelijk om alle
interacties te kunnen doen met je armbandje. Bij het verlaten van het museum kan je je
armbandje terug afgeven en krijg je een waarborg terug. Dat armbandje is ook meteen de
toegang tot het belfort als je die optie erbij genomen hebt.
Het museum is nog steeds chronologisch opgebouwd en start met de oorlogspropaganda en
eindigt met de herdenkingen. Er zijn drie grote onderverdelingen naar de drie grote
veldslagen die Ieper gekend heeft tussen oktober 1914 en september 1918. Die drie delen
zijn goed herkenbaar. Met de eerste veldslag start het museum. De tweede is herkenbaar
aan de film in een grote observatieballon. Het derde deel is gekenmerkt door de
aangrijpende projectie met getuigenissen van dokters en verplegers.
Het is inderdaad aangrijpend maar alleen op verdoken plaatsen is er echte gruwel te zien op
beelden. Dat zijn in de kleine ruimtes die eruit zien als torens. Af te raden voor gevoelige
kijkers want oorlog is killing business.
Wat je zeker moet gezien hebben in chronologische volgorde.
1. Bij de inval & propaganda: links het verhaal van de vluchteling (TV-scherm)
2. Bij het grote kanon, net ervoor en links in de hoek (wat verdoken): de getuigenissen
van de kerstbestanden.
3. Op diezelfde plaats maar nu aan de rechterkant in de hoek bij de chemische
oorlogsvoering: de getuigenis van de professor chemicus en de ervaringen van een
soldaat die net een gasaanval had uitgevoerd en het slagveld bezocht.
4. In
de
open
filmzaal
met
getuigenissen van dokters en
verpleegkundigen.
Het
is
confronterend maar zonder dat
daarbij het bloed van de muren loopt.
Dus ook voor gevoelige zielen. Soms
wel een sarcastische ondertoon
zoals "patiënten oplappen opdat ze
een rugzak kunnen dragen en zich
aan flarden kunnen laten schieten".
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – GVDV – update: 2013
4
Autoroute:
Herinner de Groote Oorlog
Het belfort beklimmen
Halfweg het museum zie je de toegang tot
de belforttoren. We willen toch wel even
waarschuwen dat mensen met hoogtevrees
dit niet kunnen doen. Er zijn namelijk
metalen doorzichtige trappen. Er zijn ook
veel
trappen
te
doen,
maar
tussenverdiepingen met een kleine expositie
laten je even op adem komen. Zo is er een
tentoonstelling
over
beiaards
als
herdenkingsmonument.
Boven krijg je een mooi zicht over Ieper en
omgeving. Je wandelt er rond achter de
kantelen in open lucht, dus ideaal voor
fotoliefhebbers want er is geen glas die je het zicht belemmert. Zo zie je de heuvels van de
Catsberg, Zwarte en Rode Berg. Duidelijke infopanelen geven je voldoende tips.
Toch krijg ik een wrang gevoel als ik op de
kantelen loop. Katten werden tot 1817 één
maal per jaar hier naar beneden gegooid. In
de lakenhalle werden ze gekweekt om de
muizen te verjagen maar eens per jaar
moest de overpopulatie dood. Ze vonden er
dan niet beter op om ze van de kantelen
naar beneden te gooien. Ze deden dit
officieel om de boze geesten te verjagen.
Die laatste kat die ze naar beneden gooiden
in 1817 zou het overleefd hebben.
Driejaarlijks is er nog een Kattenstoet in
Ieper. Nu gooien ze bij die gelegenheid een
fluwelen kat naar beneden. Wie die vangt mag een wens doen ...
Je bezoekt eindigt op het gelijkvloers van de Lakenhalle. Daar is een cafetaria en een
bookshop. Die laatste bevat heel veel boeken en ander materiaal dat je nergens elders kan
kopen. Meer info op hun website: www.inflandersfields.be .
Essex Farm Cemetery
Je vertrekt vanop je parking in Ieper en begeef je naar de kleine stadsring. Je volgt richting
Boezinge - Diksmuide. Je komt dan op een grote rijbaan terecht die onder de grote ringweg
doorgaat. Als je onder die brug bent dan ligt Essex Farm Cemetery maar een 50 meter
verder aan je rechterkant. Het is ietwat verscholen achter een bomenrij op zo’n 3 km van
Boezinge.
Adres voor je GPS: Diksmuideweg 144, t.h.v. het kruispunt met Noordhofweg.
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – GVDV – update: 2013
5
Autoroute:
Herinner de Groote Oorlog
Essex Farm Cemetery is een
kleine Britse begraafplaats
maar wel verbonden aan een
bijzonder figuur: John
McCrae. Hij schreef immers
in 1915 het beroemde
gedicht "In Flanders Fields"
naar aanleiding van het
overlijden van een vriend
tijdens een gasaanval. In dat
gedicht heeft hij het over de
'poppies' of klaprozen. Deze
bloemen die groeien op
plaatsen waar alleen onkruid is zijn het symbool geworden voor de herdenking van de Eerste
Wereldoorlog. Vandaar zie je veel Engelsen een kruisje neerleggen met een klaproos op.
John McCrae was een arts die hier gewonden verzorgde in een primitieve schuilplaats. Naar
het einde van de oorlog toe werden er 'modernere' schuilplaatsen gebouwd waar de eerste
zorgen werden toegediend. Die kan je nu nog steeds zien op het einde van de begraafplaats.
Ze zijn gebouwd in de Kanaaldijk en dus onzichtbaar voor de vijand aan de overkant. Men
noemt dit 'dug outs'. Deze hulppost stond bij de Britten bekend als 'Advanced Dressing
Station', letterlijk een vooruitgeschoven verzamelpost.
Deze kanaaldijk werd in de 17de eeuw aangelegd door de beroemde Franse vestingbouwer
Vauban. Die kanaaldijk heeft een zeer belangrijke rol gespeeld bij de vorming van de
frontlijn. Die lijn, de Ypres Salient of Ieperboog bleef vrij stabiel van einde 1914 tot halfweg
1917. Wie hier stierf werd hier begraven, vandaar deze begraafplaats. Wie de eerste zorgen
overleefde werd naar grotere hulpposten gebracht. Er is een wandel- en fietspad op deze
dijk. Er waren veel bunkers waarvan sommigen nog overblijven. Die bunkers en zelfs de
dug-outs werden na de oorlog gebruikt als eerste woning voor de teruggekeerde inwoners
van Boezinge.
Canadees monument Sint-Juliaan
Je keert vanaf het Essex Farm Cemetery even terug tot
aan de brug waar je richting Langemark-Poelkapelle volgt.
Je blijft nu op deze weg tot in het dorpje Sint-Juliaan. Als je
uit het dorpscentrum bent kom je aan een kruispunt met
een opvallend hoog monument. Je bent dan aangekomen
aan de Canadien. Na je bezoek moet je op dat kruispunt
rechtsaf richting Zonnebeke.
GPS: kruispunt Brugseweg met Zonnebekestraat,
Poelkapelle
De Canadezen hebben op deze plaats hevig gevochten.
Ze verloren in de Westhoek ongeveer een 2000
manschappen, waaronder velen het slachtoffer werden van
gasaanvallen. Sommigen zijn begraven op een van de vele
begraafplaatsen, anderen zijn vermist of gerepatrieerd. Dit
monument moet de bijdrage van de Canadezen in
herinnering brengen. Hier is een soldaat afgebeeld die een traditionele groet brengt aan een
overleden strijdmakker. Met de handen op het geweer en nederig buigend. De Canadese
ontwerper van dit monument streed ook mee met deze troepen. Het werd opgericht in 1923.
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – GVDV – update: 2013
6
Autoroute:
Herinner de Groote Oorlog
Tyne Cot Cemetery
Vanaf de Canadien in Sint-Juliaan volg je
gemakshalve Zonnebeke tot in het
centrum. Als je naar de kaart kijkt zal je
wel merken dat je vroeger kan afslaan
maar dan is het via binnenwegen en
zonder wegwijzers. Aan de kerk in
Zonnebeke staan er wegwijzers naar het
Tyne Cot Cemetery.
GPS: Vijfwegestraat 5 (toegang parking)
De parking ligt aan de achterzijde van de
begraafplaats. Daar zijn er toiletten en zie
je in de hoek het Bezoekerscentrum. Een luidspreker zal je om de minuut een naam
afroepen van een militair die begraven is op Tyne Cot Cemetery. Die omroepster zegt er ook
nog rang en leeftijd bij. Zo kom je volop in de sfeer van het Bezoekerscentrum want centraal
zie je herinneringen aan die soldaten. Hun brieven die ze schreven of ontvingen, de officiële
brieven aan de nabestaanden met het slechte nieuws ... Plotseling lijkt het allemaal niet
meer zo ver weg. In de hoek van het Bezoekerscentrum krijg je een overzicht van de
gevechten die hier in Passendale plaatsvonden. Een groot raam geeft je een zicht over het
slagveld en de frontlijn.
Tyne Cot Cemetery is de grootste Britse
begraafplaats in de wereld. Bijna 12.000
soldaten krijgen hier hun laatste rustplaats
maar waarvan er minder dan 4000 bij
naam bekend zijn. Er is eveneens een
herdenkingshoek gemaakt voor de
vermiste soldaten waar niets van werd
teruggevonden. Hun namen, niet minder
dan 35.000, lees je op de muren. Deze
zijn niet allemaal hier vermist geraakt
maar wel na de Slag om Passendale in
1917 tot het einde van de oorlog. De
vermiste Britse soldaten van voor deze
periode staan op de muren van de Menenpoort in Ieper, nog eens 55.000.
Als je deze cijfers leest zal het je meteen duidelijk zijn dat de Slag om Passendale heel veel
slachtoffers heeft gemaakt. Het is voor het Britse Gemenebest een heel belangrijke plaats.
Dit monument van een begraafplaats werd opgericht in 1927. Het Bezoekerscentrum werd
geopend in 2007 door de Britse koningin zelf, Queen Elisabeth II.
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – GVDV – update: 2013
7
Autoroute:
Herinner de Groote Oorlog
Memorial Museum Passchendaele 1917
Vanaf de parking aan Tyne Cot zie je pijlen naar het museum. Je moet dus terug naar
Zonnebeke. Tijdens het weekend staat de parking aan het museum vol door een horecazaak
die er gevestigd is. Dan kan je best parkeren achter de kerk. Daar wandel je dan via het
kasteelpark naar het museum. Het is een mooier en niet veel langer traject dan met de
rechtstreekse parking.
GPS parking aan museum: Berten Pilsstraat
GPS parking achter kerk: Roeselarestraat 2 (er staat een pijl naar de parking)
Dit museum is gehuisvest in het kasteel
van de gemeente Zonnebeke. Er is een
park bij van 10 hectaren dat later nog zal
worden uitgebreid. Het complete dorp
werd vernield tijdens de Eerste
Wereldoorlog. Dus alles is
heropgebouwd, ook het kasteel, na die
oorlog.
Het museum probeert je via beeld en
materiaal duidelijk te maken hoe die
Eerste Wereldoorlog verliep. Daarbij
gaan ze uiteraard dieper in op die
veldslag om Passendale. Je start op het
eerste verdiep met een overzicht van het
verloop van die veldslag en het leven van de soldaat aan het front. Er zijn verschillende
legers actief geweest tijdens die 100 dagen in Passendale. Ook daar krijg je een overzicht
van. Dan volgt een aparte beleving. Je daalt immers af in een historisch correct nagebouwde
dug-out. Deze schuilplaats voor de soldaten was een compleet dorp met alle voorzieningen:
keuken, smid, kantoren, slaapplaatsen, toilet ... Het is prachtig hoe dit werd gerealiseerd.
Het nieuwste deel werd in 2013 geopend
en bestaat uit een grote nieuwe zaal met
materiaal uit de Eerste Wereldoorlog.
Vooral interessant voor gespecialiseerde
bezoekers. Maar iedereen moet wel eens
de multimediale show meevolgen van de
Slag om Passendale. Het is een kleine
ruimte afgezonderd door een zwart
gordijn. Het zou spectaculair zijn maar bij
ons bezoek werkte het alvast niet.
Daarna kom je terecht in de nagebouwde
loopgraven. Je komt in loopgraven
terecht van de verschillende landen en
dat is net interessant. Het zorgt er wel
voor dat mensen met hoge hakken net voor de start van de loopgraven naar boven moeten.
Van bovenaf kan je ook de loopgraven gedeeltelijk meevolgen en je een idee vormen. Een
Amerikaanse noodwoning op datzelfde terrein is nog in restauratie. Eindigen doe je in een
herdenkingsruimte. Opgepast voor de openingsuren want de laatste toegang is om 16 uur.
Meer informatie op www.passchendaele.be
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – GVDV – update: 2013
8
Autoroute:
Herinner de Groote Oorlog
Franse begraafplaats: Saint-Charles de Potyze
Bij het rond punt aan de kerk van
Zonnebeke volg je richting Ieper. Bij
de volgende rotonde volg je echter
NIET Ieper maar neem je de eerste
afslag (geen pijlen: Ieperstraat). Als je
over de brug gereden bent is de
eerste begraafplaats Brits en de
tweede is de Franse.
Op deze begraafplaats rusten ca.
4000 Franse soldaten. Allen
sneuvelden ze tussen 1914 en 1918.
De Fransen waren er reeds bij tijdens
de Eerste Slag om Ieper eind 1914.
Toen de Duitsers nog eens een
offensief gestart waren in 1918 op
Frankrijk werd de druk groot op de geallieerde troepen. Ze vroegen de hulp van Frankrijk in.
Toen de Duitsers hun wonden likten en het offensief staakten door de grote verliezen begon
het tegenoffensief. De geallieerden begonnen stilaan de Duitsers terug te drijven naar
Duitsland tot op 11 november 1918 de overgave van Duitsland werd getekend. Zo'n 30.000
Fransen zijn in de Westhoek gesneuveld. De lichamen die niet werden opgeëist door de
familie, ze moesten immers alle repatriëringskosten zelf dragen, werden begraven op deze
militaire begraafplaats.
Recht voor je zie je reeds de torens van Ieper. Je rijdt altijd maar rechtdoor en je komt onder
de Menenpoort terecht. Hier kan je om 20 uur de ceremonie zien van de Last Post.
Menenpoort
De oorspronkelijke poort op de plaats
van de huidige Menenpoort werd
gebouwd in de 18de eeuw, maar werd
gesloopt in 1853. In 1927 werd de
Menenpoort opgericht op de plaats van
waar de Britse troepen tijdens de
Eerste Wereldoorlog naar het front
trokken om elkaar af te lossen. De
muren
van
dit
bijzonder
indrukwekkende monument, in de vorm
van
een
Romeinse
triomfboog,
bevatten de namen van bijna
vijfenvijftigduizend militairen uit het
voormalige
Britse
Imperium,
gesneuveld voor 15 augustus 1917. Iedere avond opnieuw, jaar in jaar uit sinds 1929, wordt
hier om 20 u in alle weersomstandigheden de Last Post geblazen, als nagedachtenis aan de
duizenden soldaten die sneuvelden in die vreselijke periode. Of er slechts enkele tientallen
mensen of meerdere duizenden deze korte, sobere plechtigheid bijwonen, ze blijft altijd even
indrukwekkend en ontroerend.
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – GVDV – update: 2013
9
Autoroute:
Herinner de Groote Oorlog
Euroreizen.be en Reisroutes.be, alles voor reizen en trips in Europa
Copyright AT-Europe bvba – GVDV – update: 2013
10

Download Report