De menselijke maat

Algemene beschouwingen / Begroting 2015
Raadsbehandeling op vrijdag 14 november 2014
Uitgesproken door Judith Compagner, fractievoorzitter CDA Zwolle
De menselijke maat
Inleiding
‘Een nieuwe lente, een nieuw geluid’. De eerste zin uit het gedicht Mei van Herman Gorter.
Daar moest ik aan denken toen ik de eerste regels van deze bijdrage van het CDA op papier zette.
Mijn eerste begrotingsdebat ook nog eens. Want dit moment heeft natuurlijk alles in zich om die zin
handen en voeten te geven. Een nieuwe rol in de raad, een nieuwe fractievoorzitter, een nieuw CDAgeluid? De eerste twee wel, het laatste niet hoor. U blijft van ons het vertrouwde CDA-geluid horen.
Voor het CDA is het sowieso een bijzondere tijd om politiek te bedrijven. Er voltrekt zich namelijk een
‘CDA-isering van de samenleving zonder het CDA’, zei Govert Buijs (bijzonder hoogleraar aan de Vrije
Universiteit van Amsterdam en CDA-er) in zijn Groen van Prinstererlezing (maart 2014). Binnenkort
mogen we hem verwelkomen op onze raadsbijeenkomst.
‘De eeuw van de burger’ waarover Buijs spreekt, lijkt met de komst van de participatiesamenleving te
zijn aangebroken. En dat terwijl het CDA niet meer in het kabinet zit. En hier in Zwolle niet in het
college. Want er zit veel CDA-gedachtegoed onder het idee van de participatiesamenleving, en onder
de nieuwe gemeentelijke sociale taken. Het jammerlijke is echter dat inmiddels de
participatiesamenleving gelijk staat aan bezuinigen. En misschien is het dan ook wel niet zo erg dat
het CDA er niet direct mee wordt geassocieerd…
Voorzitter,
Oppositie of coalitie? In relatie tot de Zwollenaren doet dit er eigenlijk steeds minder toe. Het CDA
kijkt als vanouds verder dan deze raadszaal.
En Zwollenaren stellen veel meer de vraag: wie steunt óns? En die vraag vanuit de samenleving, ‘wie
staat naast ons?’, appelleert aan de vertrouwde CDA uitgangspunten: het CDA kiest partij voor de
samenleving en zoekt steeds opnieuw de verbinding. Tussen hoog- en laagopgeleiden. Tussen
economie en duurzaamheid. Tussen stad en platteland. Tussen Nederland en de wereld.
De wereld om ons heen
En voorzitter, we leven in een wereld vol onzekerheid. Afgelopen zomer is het idee dat we in Europa
hadden over veiligheid meer dan ooit veranderd.
Wij zijn dankbaar dat wij in Zwolle in vrede en veiligheid kunnen leven. Dat het college onlangs per
omgaande besloot om 400 vluchtelingen uit Syrië, Eritrea en Somalië tijdelijk in Zwolle te huisvesten,
konden we alleen maar toejuichen. Het CDA vindt het onze plicht als stad en samenleving om
mensen in nood te helpen. Ook uitgeprocedeerde asielzoekers. En al jaren doet deze stad juist dat.
Met brede steun van de gemeenteraad. 'In Zwolle slaapt niemand op straat'.
De nachtopvang voor dak- en thuislozen in Zwolle weigert geen uitgeprocedeerde asielzoekers. En
de stad Zwolle mag zich hierin recent gesteund weten door de oproep van het Europees comité voor
Sociale rechten aan de Nederlandse overheid. Die werd opgeroepen om het recht van
uitgeprocedeerde asielzoekers op bed, bad en brood na te komen. Wij grijpen de oproep graag aan
om andere gemeenten te vragen zich solidair te tonen met het Zwolse adagium dat niemand op
straat slaapt. En om de Rijksoverheid te verzoeken haar verantwoordelijkheid te nemen. De motie
hiertoe heeft u al kunnen lezen en wordt van harte aanbevolen.
Voorzitter, in Zwolle leven ook andere zorgen. We staan voor een aantal grote opgaven. De
bezuinigingen, en de drie decentralisaties.
Een olifant eet je in stukjes
Er staan heel wat veranderingen op stapel in het sociale domein. Op het gebied van jeugd, zorg en
participatie, maar ook op het vlak van bijvoorbeeld welzijnswerk, armoede, onderwijs en
maatschappelijk vastgoed. Ik las ergens over de metafoor van de olifant. Een olifant krijg je niet in
één keer op, want dan zou je jezelf overeten. Nee, een olifant eet je in stukjes.
En dat is wat er op het moment in Zwolle gebeurt. Het grote vraagstuk van het veranderende sociale
domein wordt opgeknipt in behapbare brokken. En dat helpt. We hebben er vertrouwen in dat het
het college gaat lukken de structuur van het zorgstelsel te hervormen de komende 2 jaar (de
transitie). De decentralisaties zijn echter niet het sluitstuk, maar slechts het begin van de benodigde
transformatie; veranderingen van organisaties, instituties en mensen. Die transformatie vraagt om
een cultuuromwenteling. En dat is altijd lastig.
In het begin van mijn bijdrage citeerde ik Govert Buijs al. De 21 e eeuw moet de eeuw van
de burger worden. Maar, zo waarschuwt Buijs, ‘De eeuw van de burger spreekt niet vanzelf
aan’.
Om in onze samenleving de onderlinge solidariteit verder te ontwikkelen, moet je
solidariteit volgens het CDA gewoon ervaren door het te doen. Oefenplaatsen voor
burgerschap zeg maar. Bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk.
In Zwolle zijn er verschillende instanties die ons daarin inspireren. We noemen
bijvoorbeeld het Leger des Heils, Stichting Present en De Herberg. En we kunnen ons ook
goed vinden in de extra aandacht die de komende jaren naar mantelzorgers uit zal gaan.
We zijn daarom erg benieuwd naar de resultaten van het onderzoek van het college naar
de ondersteuningsvraag van de mantelzorgers zelf. Het CDA steunt het amendement van
de SP hieromtrent. En we vragen het college met spoed duidelijkheid te geven over de
verdere invulling van de mantelzorgondersteuning.
Ook niéuwe morele oefenplaatsen zijn nodig. Een wel heel erg voor de hand liggende optie is in dit
verband het onderwijs.
Daarom betreurt het CDA het dat het kabinet dat juist de participatiesamenleving wil oproepen, de
maatschappelijke stage in het middelbaar onderwijs afschafte. Dat is nou net een prachtige
oefenplaats voor burgerschap. Wat we in Zwolle hierover afspreken, bepaalt de gemeente zelf
lokaal. In onze motie vragen we daarom het college om samen met de betrokken partners in de stad
de maatschappelijke stage voort te zetten als onderdeel van het onderwijsprogramma.
Preventie
‘An ounce of prevention is better than a pound of cure’ is een in Engeland veel gehoorde
uitspraak. Ook dit college zet volop in op preventie. Om te voorkomen dat mensen
überhaupt voorzieningen nodig hebben. Dat ondersteunt het CDA. Het is een belangrijk
onderdeel van de zojuist genoemde transformatie. Alleen: uit de begroting maken wij op
dat er juist op dit thema sprake lijkt te zijn van een dubbele bezuiniging. Een serieuze
preventie-aanpak werkt namelijk kostenbesparend. Maar het college gaat juist schrappen
in de preventiemaatregelen en maakt tegelijkertijd wel melding van investeringen, maar
noemt geen concrete maatregelen.
1000 jongerenplan
Op deze plek vragen we aandacht voor het 1000 jongerenplan dat in onze provincie succesvol is
gebleken. In een motie roepen we het college op snel werk te maken in Zwolle van het voortzetten
van dit plan! Woensdag hebben Provinciale Staten besloten het plan nog 1 jaar financieel te
ondersteunen. Maar liefst 600 jongeren zijn door het 1000 jongerenplan aan het werk geholpen tot
nu toe. Het nú voortzetten van dat netwerk met MKB bedrijven in de regio is heel belangrijk om ook
jeugdzorgjongeren in het arbeidsproces te krijgen.
Voorzitter, er worden goede stappen door het college gezet in het sociale domein. Er is veel in
beweging. En er moet ook nog veel gebeuren. Nog veel stukjes van de olifant moeten worden
aangepakt. Als alle stukjes zijn verzameld kan de olifant weer in elkaar worden gezet. Want een
olifant opeten, dat doe je natuurlijk niet!
Tot slot maken we kort nog enkele opmerkingen over de bezuinigingen, volkshuisvesting en beheer
openbare ruimte.
Bezuinigingen
Het college presenteert een gemeentebegroting met een klein overschot in 2015. Maar er
is nog zicht op een fors tekort in het meerjarenperspectief. En het college heeft de
ambitie in het collegeakkoord neergelegd bij de aanstaande Perspectiefnota uiteindelijk
ook dat financiële gat te dichten. Met een verhoging van de OZB welteverstaan.
Voorzitter, het CDA heeft bij de invulling van eerdere grote bezuinigingsopgaven altijd de
ambitie neergelegd deze niet te willen afwentelen op de portemonnee van de Zwollenaar.
De motie die wij hebben ingediend waarin wij het college oproepen om de portemonnee
van de Zwollenaar te ontzien is dan ook geen nieuw CDA-geluid.
Wij willen het college wel een andere mogelijkheid tot bezuinigen aanreiken in de vorm
van een onderzoek naar verzelfstandiging van Hedon op den duur. Het subsidiëren van een
popcentrum is niet een kerntaak van de gemeente. Hiervoor hebben wij ook een motie
ingediend.
Volkshuisvesting
Het actief ondersteunen door onze gemeente van Collectief Particulier
Opdrachtgeverschap steunt het CDA van harte. De gemeente moet daarin lef tonen. Een
mooi voorbeeld is de Krasse Knarrenhof. Mogen wij ervan uitgaan dat voor de Krasse
Knarrenhof in 2015 de schop in de grond gaat ?
Beheer openbare ruimte
De openbare ruimte is van ons allemaal. Mooie voorbeelden van groen adoptieprojecten waarin zorg
voor de openbare ruimte een gezamenlijke verantwoordelijkheid is van inwoners en gemeente, zijn
onder meer te vinden aan het Ulgerkamp en de Schellerdriehoek. In een gezamenlijke motie met
Groen Links vragen we het college om inwoners te faciliteren bij het onderhouden van de openbare
groene ruimte, bijvoorbeeld met gereedschap. Dat is geen ideaalbeeld meer, het werkt al zo in de
praktijk. Kijk maar naar de vrijwilligersdesk van Landschap Overijssel.
Ter afsluiting
Het CDA zal in 2015 en opvolgende jaren het college de maat nemen. De menselijke maat
welteverstaan. We toetsen het college op de ondersteuning en zorg die ze geeft aan de kwetsbare
Zwollenaren die dat nodig hebben. En aan de sterke schouders van Zwolle, zoals het MKB dat de
economie draaiende houdt en banen creëert, vrijwilligers, gezinnen die inkomens verdienen en
daarmee de zorg betaalbaar houden. Want zonder welvaart geen welzijn.
Ontzorg hen. Het CDA houdt een vinger aan de pols bij het college op basis van ‘reality checks’ in de
Zwolse samenleving. Daar waar de roots van het CDA liggen.
Wij hopen en vertrouwen op een goede, constructieve samenwerkingsrelatie tussen oppositie en
coalitie, met inachtneming van ieders eigen verantwoordelijkheid. De CDA fractie wenst deze
gemeenteraad, het college en de ambtelijke organisatie veel wijsheid en Gods zegen toe.
Namens de fractie van het CDA Zwolle,
Judith Compagner.

Download Report