Inventarisatie aanbod opvoedingsondersteuning westhoek Opvoeden doen we samen! Naar een netwerk opvoedingsondersteuning… 10-2-2014 Isabelle Derous – Regionale Welzijnsraad Veurne-Diksmuide Lien De Vos – Welzijnsraad Arrondissement Ieper Met de steun van de provincie West-vlaanderen INHOUD 1 WAAROM DIT RAPPORT? ......................................................................................................................... 3 2 METHODOLOGIE ........................................................................................................................................ 3 3 RESULTATEN............................................................................................................................................... 5 3.1 BEZOCHTE ORGANISATIES .......................................................................................................................... 5 3.2 DIFFERENTIATIE ......................................................................................................................................... 6 3.2.1 HET AANBOD VOLGENS FUNCTIE ...........................................................................................................................6 3.2.2 HET AANBOD VOLGENS DOELGROEP .....................................................................................................................7 3.2.3 HET AANBOD VOLGENS LEEFTIJDSCATEGORIE ....................................................................................................7 3.3 TOEGANKELIJKHEID .................................................................................................................................... 7 3.3.1 BEREIKBAARHEID ....................................................................................................................................................7 3.3.1.1 Openingsuren voor ouders + afspraak na kantooruren ..................................................................7 3.3.1.2 Contact via e-mail ............................................................................................................................................8 3.3.1.3 Andere contactmogelijkheden ...................................................................................................................8 3.3.1.4 Toegankelijkheid rolstoelgebruikers ......................................................................................................8 3.3.2 BETAALBAARHEID ...................................................................................................................................................8 3.3.3 BEGRIJPBAARHEID: AANBOD VOOR ANDERSTALIGEN ........................................................................................9 3.4 AANPAK ....................................................................................................................................................... 9 3.4.1 LOKAAL – MOBIEL ....................................................................................................................................................9 3.4.2 GROEP – INDIVIDUEEL.............................................................................................................................................9 3.5 REGIONALE SPREIDING ............................................................................................................................ 10 3.5.1.1 Functie............................................................................................................................................................... 10 3.5.1.1.1 Informatie en voorlichting .................................................................................................................... 10 3.5.1.1.2 Praktisch pedagogische of instrumentele steun .......................................................................... 10 3.5.1.1.3 Bevorderen van sociale samenhang en zelfhulp .......................................................................... 10 3.5.1.1.4 Emotionele steun ...................................................................................................................................... 10 3.5.1.1.5 Pedagogisch advies en licht ambulante ondersteuning ............................................................ 10 3.5.1.1.6 Intensieve, laagdrempelige hulp......................................................................................................... 10 4 SIGNALEN .................................................................................................................................................. 11 5 SLOTWOORD ............................................................................................................................................ 12 BIJLAG 1: BEZOCHTE STREEKPARTNERS ............................................................................................. 13 Inventarisatie aanbod opvoedingsondersteuning westhoek 1 Waarom dit rapport? De twee welzijnsraden uit de westhoek kregen sinds 2010 ondersteuning vanuit de provincie West-Vlaanderen om voor de regio een gedifferentieerd en regiodekkend aanbod opvoedingsondersteuning voor alle opvoedingsverantwoordelijken te garanderen. In de beginjaren van het project was het thema opvoedingsondersteuning nieuw in de regio en werd er vanuit de twee welzijnsraden vooral ingezet op concrete initiatieven om het thema bekend te maken. Langzaam aan kregen we zicht op de partners die actief waren rond het thema opvoedingsondersteuning. In 2013 werd beslist om de partners die actief zijn op vlak van opvoedingsondersteuning te verenigen in een Netwerk Opvoedingsondersteuning Westhoek met als doel: o afstemming rond aanbod, regionale spreiding in het aanbod en nagaan of er voor alle doelgroepen voldoende aanbod is; o samenwerking bevorderen; o overleg bevorderen tussen diensten en organisaties die zich richten tot opvoedingsverantwoordelijken; o signalering van knelpunten of aandachtspunten omtrent de thematiek opvoedingsondersteuning. Met dit rapport was het de bedoeling om het aanbod opvoedingsondersteuning in de westhoek in kaart te brengen, hoe het aanbod verspreid is in de regio westhoek en tot welke doelgroep de diensten met een aanbod opvoedingsondersteuning zich richten. Het kan dus beschouwd worden als een inventarisatie van het aanbod opvoedingsondersteuning in de westhoek: een startpunt voor toekomstige initiatieven. 2 METHODOLOGIE Opvoedingsondersteuning is een containerbegrip. Men gebruikt het om alle mogelijke vormen van ondersteuning aan ouders of andere opvoedingsverantwoordelijken bij de opvoeding te benoemen. Om meer duidelijkheid te scheppen wat wel en niet onder de noemer opvoedingsondersteuning valt, heeft het Expertisecentrum Opvoedingsondersteuning (EXPOO) zeven functies van opvoedingsondersteuning benoemd1: 1 Alle besproken onderwerpen en functies van oo zijn terug te vinden in de oriëntatienota die gebruikt werd als leidraad bij het gesprek. Zie bijlage 2. Pagina 3 van 14 Inventarisatie aanbod opvoedingsondersteuning westhoek 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Informatie en voorlichting Praktisch pedagogische of instrumentele steun Emotionele steun Sociale steun, sociale samenhang en zelfhulp bevorderen Signalering, vroegtijdige onderkenning en verwijzing Pedagogische advisering en licht ambulante ondersteuning Meer intensieve, laagdrempelige hulp Het is op basis van deze functies dat er een onderverdeling werd gemaakt in het aanbod voor de westhoek. Twee medewerkers hebben, met behulp van de Stuurgroep Opvoedingsondersteuning Westhoek, de organisaties met één of meerdere functies van opvoedingsondersteuning in hun basisaanbod bezocht2 in de periode mei – september 2013. Tijdens een gesprek werd nagegaan welke functies van opvoedingsondersteuning worden aangeboden, tot welke doelgroep men zich richt,… Via dit rapport hopen wij u een beknopt overzicht te geven van het aanbod op vandaag in de regio westhoek. Wij hopen dat dit een bron van inspiratie kan zijn voor de vele partners op het terrein. 2 Een overzicht van de bezochte streekpartners kan je raadplegen in bijlage 1. Pagina 4 van 14 Inventarisatie aanbod opvoedingsondersteuning westhoek 3 RESULTATEN 3.1 BEZOCHTE ORGANISATIES In totaal werden 73 organisaties bezocht in de periode mei – september 2013. Bepaalde organisaties (65) werden bezocht in functie van het opnemen van een engagement binnen het Netwerk Opvoedingsondersteuning en om dus het charter te onderschrijven. Andere organisaties (7) werden informatief bezocht om het project en de website toe te lichten. 26 organisaties ondertekenden het charter. Van de bezochte partners in functie van het engagement binnen het netwerk zijn er 40 organisaties die een ingevulde organisatiefiche afleverden. Op het ogenblik dat dit rapport werd opgemaakt werden niet alle organisatiefiches tijdig ontvangen en sommige organisaties wensten zich (nog) niet te engageren in dit project. De voornaamste reden dat men naar voor schoof was de onduidelijkheid over het verder bestaan van het Netwerk door het wegvallen van het trekkerschap door de Welzijnsraden. Cijfers op zich zeggen vaak niet zoveel. Daarom hebben de welzijnsraden samen met het Steunpunt Sociale Planning van de provincie West-Vlaanderen de keuze gemaakt om de gegevens te visualiseren via de bijlage KAARTMATERIAAL bij dit rapport. Wij zijn er van overtuigd dat er een blijvende investering zal nodig zijn in de toekomst om nog andere organisaties op te nemen in de databank van organisaties die in hun basisaanbod minstens één functie van opvoedingsondersteuning vervullen en dus zo de inventarisatie up to date te houden. Pagina 5 van 14 Inventarisatie aanbod opvoedingsondersteuning westhoek 3.2 DIFFERENTIATIE 3.2.1 HET AANBOD VOLGENS FUNCTIE Bovenstaande grafiek toont dat ongeveer 75% van de organisaties informatie en voorlichting geven. De helft van de organisaties die een organisatiefiche bezorgden voorziet een aanbod pedagogisch advies. 6 organisaties deelden mee dat zij ook meer intensieve en laagdrempelige hulp kunnen aanbieden. 27 van de 40 organisaties bieden praktisch pedagogische of instrumentele steun aan3. Het zijn voornamelijk diensten kinderopvang en spelotheken die deze functie aanduidden. Een beperkt aantal organisaties bevordert sociale samenhang en zelfhulp. Dit aanbod situeert zich voornamelijk in meer stedelijke kernen en niet zozeer in de dorpen. Slechts 24 van de 40 organisaties vermeldden dat zij signaleren, vroegtijdig problemen erkennen en verwijzen. Wij veronderstellen dat alle organisaties dit wel doen maar dat het ofwel onbewust gebeurt of dat zij het niet expliciet hebben aangeduid. Wat emotionele steun betreft zijn wij van mening dat dit niet kan beschouwd worden als een functie op zich. Dit hangt altijd samen met een andere functie. Het is dan ook moeilijk om hierover een vaststelling neer te pennen. 3 = het ter beschikking stellen van 1 of meerdere diensten (bv. babysit, kinderopvang, vrijetijdsbesteding,…) of verzorging- of spelmateriaal (bv. speelgoed ontlenen; ontlenen van weegschalen, borstvoedingspompen,…) Pagina 6 van 14 Inventarisatie aanbod opvoedingsondersteuning westhoek 3.2.2 HET AANBOD VOLGENS DOELGROEP Aan de organisaties werd bevraagd welke ouders er bij hen terecht kunnen. Alle organisaties geven aan dat alle ouders welkom zijn, zonder hierin echt een onderscheid te maken. Maar bij bepaalde vragen is er specialisatie vereist en zal men doorverwijzen naar organisaties die zich tot een meer specifieke doelgroep richten (bv. ouders van kinderen met een beperking, kwetsbare ouders,…) 3.2.3 HET AANBOD VOLGENS LEEFTIJDSCATEGORIE Zie bijlage KAARTMATERIAAL kaarten 9 tot 14 Totaal Baby 1-3 jaar 3-6 jaar 6 -12 jaar 12-18 jaar 18-25 jaar 22 24 37 36 21 15 In de westhoek is er een aanbod voor opvoedingsverantwoordelijken met kinderen van alle leeftijden. Wel zijn er meer organisaties die zich richten tot de ouders met kinderen van 3 tot 12 jaar en zien we dat het aantal organisaties die een aanbod heeft naar opvoedingsverantwoordelijken met jongvolwassenen (18-25) beperkter is. 3.3 TOEGANKELIJKHEID 3.3.1 BEREIKBAARHEID 3.3.1.1 Openingsuren voor ouders + afspraak na kantooruren Avond - na kantooruren Kantooruren - 9u tot 17u Niet ingevuld Totaal Aantal 3 35 2 40 Tabel 1 Mogelijk Niet mogelijk Niet ingevuld Totaal Na kantooruren 28 8 4 40 Uit tabel 1 kunnen we afleiden dat de meeste organisaties toegankelijk zijn tijdens de kantooruren en bij 28 organisaties is het wel mogelijk om na de kantooruren een afspraak te krijgen (zie tabel 2). Pagina 7 van 14 Inventarisatie aanbod opvoedingsondersteuning westhoek 3.3.1.2 Contact via e-mail Mogelijk Niet mogelijk Niet ingevuld Totaal Contact via mail 35 1 4 40 De meeste organisaties geven aan dat er ook met hen contact kan genomen worden via e-mail. Voor sommige ouders is dit vaak wel een laagdrempeligere oplossing dan telefonisch contact. 3.3.1.3 Andere contactmogelijkheden Chat Facebook Andere Geen van deze mogelijkheden Niet ingevuld Totaal Contactmogelijkheden 2 4 1 16 17 40 Het gebruik en toegankelijkheid van organisaties via sociale media is nog niet echt ingeburgerd in de sociale sector. Toch bieden 2 organisaties de mogelijkheid aan opvoedingsverantwoordelijken om te chatten. 3.3.1.4 Toegankelijkheid rolstoelgebruikers Rolstoelgebruikers 32 4 4 40 Toegankelijk Niet toegankelijk Niet ingevuld Totaal Bijna alle organisaties zijn toegankelijk voor rolstoelgebruikers. 3.3.2 BETAALBAARHEID Ja Neen Niet ingevuld Totaal Aantal gratis 34 4 2 40 Pagina 8 van 14 Inventarisatie aanbod opvoedingsondersteuning westhoek Bij de meeste organisaties is opvoedingsondersteuning ingebed in hun basisdienstverlening en is het aanbod dus gratis. Opmerking: vooral de buitenschoolse kinderopvang gaf aan geen gratis opvang te hebben. Dit was echter niet de vraag. De vraag was of het aanbod opvoedingsondersteuning gratis is. Deze vraag werd dus niet door alle organisaties correct begrepen. 3.3.3 BEGRIJPBAARHEID: AANBOD VOOR ANDERSTALIGEN Aanbod anderstaligen 17 16 7 40 Ja Neen Niet ingevuld Totaal Wat het aanbod naar anderstalige ouders betreft is er toch wel een beperking. Bij 16 organisaties kunnen anderstalige opvoedingsverantwoordelijken niet terecht. Iets minder dan de helft van de organisaties heeft wel een aanbod voor anderstaligen. 3.4 AANPAK Zie bijlage KAARTMATERIAAL kaarten 15 en 16 3.4.1 LOKAAL – MOBIEL Een dienstverlening kan lokaal aangeboden worden. Dit betekent dat de doelgroep zich moet verplaatsen naar een dienst of organisatie. Mobiel betekent dat er dienstverlening aan huis mogelijk is. 11 op 40 organisaties deelden mee dat mobiele hulpverlening mogelijk is. In theorie betekent dit dat er in iedere gemeente van de westhoek hulpverlening aan huis kan gegeven worden. In de praktijk geven de organisaties echter aan dat dit niet haalbaar is en dat men vooral opvoedingsverantwoordelijken stimuleert om naar de dienst/organisatie zelf te komen. In uitzonderlijke, goed gemotiveerde gevallen kan dienstverlening aan huis. 3.4.2 GROEP – INDIVIDUEEL Er werd gevraagd aan de organisaties of opvoedingsverantwoordelijken met een vraag via individuele contacten geholpen worden of als er ook groepssessies voorzien zijn. Individueel Groep Beide Geen info 38 12 11 3 Pagina 9 van 14 Inventarisatie aanbod opvoedingsondersteuning westhoek Het aanbod is vooral individueel maar 12 organisaties geven ook aan dat zij in groepsverband een aanbod organiseren. 3.5 REGIONALE SPREIDING Voor de regionale spreiding hebben we ons gebaseerd op de vestigingsplaats van de respectievelijke organisaties. 3.5.1.1 Functie Zie bijlage KAARTMATERIAAL kaarten 1 tot en met 8 3.5.1.1.1 Informatie en voorlichting In 72% van de gemeenten kan men terecht voor informatie en voorlichting. In 5 gemeenten (Alveringem, Vleteren, Langemark-Poelkapelle, Heuvelland en Mesen) is dat niet mogelijk. 3.5.1.1.2 Praktisch pedagogische of instrumentele steun In 72% van de gemeenten kan men praktische pedagogische of instrumentele steun krijgen. In 5 gemeenten (Alveringem, Vleteren, Langemark-Poelkapelle, Heuvelland en Mesen) is dat niet mogelijk. Bijna de helft van de organisaties die praktische pedagogische steun bieden is buitenschoolse kinderopvang. 3.5.1.1.3 Bevorderen van sociale samenhang en zelfhulp In de helft van de gemeenten wordt ingezet op het bevorderen van sociale samenhang en zelfhulp. 3.5.1.1.4 Emotionele steun Emotionele steun hangt samen met de andere functies, met uitzondering van de welzijnsschakels. Zij bieden in hoofdzaak emotionele steun. Het moet ons dan ook niet verbazen dat de gemeenten waar geen andere functies van opvoedingsondersteuning bestaan ook geen emotionele steun aanbieden. 3.5.1.1.5 Pedagogisch advies en licht ambulante ondersteuning In 9 van de 18 gemeenten is er lokaal geen aanbod voor pedagogische adviesgesprekken. 3.5.1.1.6 Intensieve, laagdrempelige hulp In 5 gemeenten wordt er intensieve en laagdrempelige hulp aangeboden. Pagina 10 van 14 Inventarisatie aanbod opvoedingsondersteuning westhoek 4 SIGNALEN Bovenstaande cijfers geven kwantitatief een overzicht van het aanbod opvoedingsondersteuning in de westhoek. Uit de cijfers blijkt dat er voor opvoedingsverantwoordelijken van elke leeftijdsgroep in de meeste gemeenten van de westhoek een aanbod is (lokaal of mobiel). Maar de cijfers op zich zijn niet voldoende. Tijdens de rondgang werden heel wat signalen doorgegeven vanuit de bezochte partners. Graag willen wij ook deze zaken aangeven omdat dit belangrijk kan zijn voor de toekomst van opvoedingsondersteuning in de westhoek. - Het basisaanbod opvoedingsondersteuning is aanwezig in de westhoek maar de diensten waar naar moet doorverwezen worden bij zeer specifieke opvoedingsproblemen, bevinden zich niet in de regio. Dan moet men de opvoedingsverantwoordelijken vaak naar Brugge, Oostende of Kortrijk verwijzen en dit vormt voor velen een drempel. - Een aantal organisaties meldden via de organisatiefiche dat mobiele dienstverlening betreffende opvoedkundige thema’s mogelijk is. In theorie zou dit betekenen dat er in iedere gemeente van de westhoek opvoedingsondersteuning aan huis kan gegeven worden. Maar in de praktijk geven de organisaties aan dat dit niet haalbaar is en dat men vooral opvoedingsverantwoordelijken stimuleert om naar de dienst/organisatie zelf te komen. - Omwille van het landelijke karakter van de westhoek zijn de diensten of organisaties niet altijd vlot bereikbaar met het openbaar vervoer. Enkele gemeenten gaven aan dat het ontbreken van een duidelijk contactpunt voor opvoedingsvragen in hun eigen gemeente een knelpunt is. Een duidelijk “opvoedingspunt” per gemeente van waaruit men eventueel kan doorverwijzen is wenselijk. - Organisaties waarvan opvoedingsondersteuning maar een onderdeel van de werking vormt geven aan dat zij vaak gecontacteerd worden voor andere problemen (financiële moeilijkheden,…) maar uit de gesprekken met cliënten ondervinden dat er ook vele opvoedingsvragen zijn. Pagina 11 van 14 Inventarisatie aanbod opvoedingsondersteuning westhoek 5 SLOTWOORD Wij willen alle organisaties en diensten bedanken voor de goede ontvangst en de tijd die vrijgemaakt werd om te luisteren naar ons verhaal. Vanaf 2014 kunnen de regionale welzijnsraden van de westhoek zich niet langer engageren om het project opvoedingsondersteuning te trekken. De stuurgroep opvoedingsondersteuning belooft om een beperkt aantal acties verder te zetten: • de website up to date houden, • de nieuwsflash versturen, • het forum opvoedingsondersteuning blijvend organiseren • en instaan voor de bekendmaking en opvolging van de week van de opvoeding. Tot slot kwamen er tijdens de bezoeken heel wat vragen over de Huizen van het Kind. Het decreet Preventieve Gezinsondersteuning treedt op 1 april 2014 in werking. De thematiek opvoedingsondersteuning wordt hierdoor onderdeel van een groter geheel. Het is nu de taak van de diensten en organisaties om creatief samen te werken om het aanbod Preventieve Gezinsondersteuning lokaal aan te bieden of uit te breiden in de gemeentes. Pagina 12 van 14 Inventarisatie aanbod opvoedingsondersteuning westhoek BIJLAG 1: BEZOCHTE STREEKPARTNERS Ondertekenden charter Bond Moyson West-Vlaanderen - Dienst Maatschappelijk Werk Bond Moyson West-Vlaanderen - Reddie Teddy Buitenschoolse kinderopvang + dienst voor onthaalouders Prutske Diksmuide x Buitenschoolse kinderopvang De Jutter, Gemeente De Panne Buitenschoolse kinderopvang De Panger, Nieuwpoort x CAW De Papaver CAW De Papaver - De Katrol CGG Largo Veurne, Diksmuide, Ieper Christelijke Mutualiteit Zuid-West-Vlaanderen - Dienst Maatschappelijk Werk CKG Kapoentje Oostende CKG Sint-Clara steunpunt Diksmuide x CLB GO Mandel en Leie (Menen - contactpunt Wervik) CLB GO Westhoek x Dienst buitenschoolse kinderopvang ‘De Speelplekke’ - Oostduinkerke Dienst voor onthaalouders – Koksijde Dienst voor onthaalouders ’t Kangoeroetje - De Panne x Dienst voor onthaalouders, Veurne Expertisecentrum De Wieg - Thuiskraamzorg Familiezorg West-Vlaanderen Familiehulp, zorgregio Oostende x Familiehulp, zorgregio Ieper x Familiezorg, regio Diksmuide Gemeente Alveringem Gemeente Kortemark Gemeente Langemark-Poelkapelle Gemeente Vleteren Gemeente Zonnebeke x Gezinsbond gewest Diksmuide Gezinsbond gewest Poperinge Gezinsbond gewest Veurne Gezinsbond West-Vlaanderen Initiatief buitenschoolse kinderopvang De Buidel, Koekelare x Initiatief buitenschoolse kinderopvang Houtekind, Houthulst KAV Kinderopvang, Westhoek Kind en Gezin Regiohuis Ieper x Kind en Gezin Regiohuis Diksmuide x Landelijke kinderopvang, Lo-Reninge Liberale Mutualiteit West-Vlaanderen - Dienst Maatschappelijk Werk LOKO Gemeente Zonnebeke LOKO Stad Ieper LOKO Stad Wervik Pagina 13 van 14 Inventarisatie aanbod opvoedingsondersteuning westhoek Love in action Wervik OCMW Alveringem OCMW De Panne x OCMW Houthulst x OCMW Koekelare OCMW Langemark-Poelkapelle OCMW Lo-Reninge x OCMW, Sociaal Huis Poperinge x OCMW Veurne OCMW Vleteren x OCMW Wervik OCMW Zonnebeke OCMW, Sociaal Huis Diksmuide OONIE (Opvoedingsondersteuning Nieuwpoort) x Sociaal Huis Koksijde x Speelotheek ‘De Speelkriebel’ – Oostduinkerke Speel-o-theek ‘Speelkracht 10’, Nieuwpoort Speelotheek Pimpaljoentje, Veurne Spelotheek ‘De Speelplaneet’ - De Panne Stad Poperinge x Stad Veurne Vereniging Ons Tehuis - Ouders Steunen in Opvoeden x Villa Ou-ki (CKG St.Clara) Volle Maan - Kraamzorg Familiehulp West-Vlaanderen Vormingplus Oostende-Westhoek x Vrij CLB Ieper x Vrij CLB Leieland (Menen + Wervik) Vrij CLB Poperinge x Vrij CLB Veurne-Diksmuide-Westkust x Vrij Orthopedagogisch Centrum De Rozenkrans x Welzijnsschakel ’t Schoederkloptje, Zarren (Kortemark) Welzijnsschakel ’t Vlot, Diksmuide Werkgroep Vorming en Aktie vzw (– spelotheek De Stokpop) x Pagina 14 van 14
© Copyright 2024 ExpyDoc
