vergelijking-van-enkele-bij-de-alternatieve-landbouw

W E R K D O C U M E N T
V e r g e l i j k i n g van e n k e l e b i j d e
a l t e r n a t i e v e landbouw g e b r u i k e l i j k e
insectenbestrijdingsrniddelen m e t
e n k e l e i n d e gangbare landbouw
g e b r u i k e l i j k e rniddelen.
1976-232 Bbw
-.
a
.Juli
V e r s l a g van e e n s t a g e p e r i o d e b i j d e R i j k s d i e n s t v o o r d e I J s e l m e e r p o l d e r s
i n L e l y s t a d v o o r d e R i j k s Hogere Tuinbouwschool te U t r e c h t .
' ~ r i o d e : 1 juni
\
-
19 j u l i 1 9 7 6 .
Truus P o s t
.
INHOUDSOPGAVE.
1. I n l e i d i n g .
2. Doelstelling.
3. Gebruikte middelen.
3.1 Brandnetelextract.
3.2 ~ e e ~ s ~ i r l t u s .
3.3 Zeewierextract.
3 . 4 Pyrethrum.
3.5 Pirimor.
3 . 6 Dichloorvos.
3.7 Dipterex.
4 . Potproeven.
4 . 1 Bladluis op Fuchsia.
4 . 2 Witte v l i e g o p F u c h s i a .
4 . 3 Ringelrups op sleedoorn
4.4 Schildluis op ijzervaren
4 . 5 Larven wilgenbladwesp.
4 . 6 B l a d l u i s op tarwe.
5 . Veldproeven.
5 . 1 B l a d l u i s o p tarwe en haver.
6 . Aanvullende p r a k t i j k p r o e v e n .
6 . 1 ~ i a d l u i so p l i g u s t e r .
6 . 2 R i n g e 1 r u p s . o ~h e e s t e r s .
6.3 Bladluis op roos.
6 . 4 Plantenbakken R.1J.P.
7 . Samenvatting.
8. c o n c l u s i e .
9 . Gebruikte l i t e r a t u u r
BLZ
.
1. INLEIDING.
E6n van d e e i g e n s c h a p p e n van d e z . g .
a l t e r n a t i e v e landbouw i s h a t h e t g e b r u i k
van chemische p e s t i c i d e n wordt vermeden. Men p r o b e e r t h e t o p t r e d e n van z i e k t e n
e n p l a g e n t e g e n t e gaan d o o r t e e l t m a a t r e g e l e n e . d .
~ o o zr o v e r er t o c h
a a n t a s t i n g e n o p t r e d e n , worden v o o r d e b e h a n d e l i n g v e r s c h i l l e n d e p r e p a r a t e n
a a n b e v o l e n ; d e m e e s t e o p p l a n t a a r d i g e b a s i s . Sommige h i e r v a n z i j n a 1 l a n g
b e p r o e f d . Van pyrethrum e n r o t e n o n b i j v o o r b e e l d is a 1 l a n g bekend d a t h e t
i n s e c t i c i d e n z i j n . N a a r d e w e r k i n g van e e n a a n t a l a n d e r e m i d d e l e n i s nog te
w e i n i g onderzoek g e w e e s t . V o o r b e e l d e n ' h i e r v a n z i j n : b r a n d n e t e l e x t r a c t ,
z e e w i e r e x t r a c t , z e e p s p i r i t u s , p e r s s a p van o o s t i n d i s c h e k e r s ,
heermoesextract, etc.
2 . DOELSTELLING.
D e o p z e t van d e z e p r a k t i j k p e r i o d e was n a te g a a n hoe d e w e r k i n g van e n k e l e
a l t e r n a t i e v e insectenbestrijdingsmiddelen i s i n v e r g e l i j k i n g m e t e n k e l e i n
d e g a n g b a r e landbouw g e b r u i k e l i j k e chemische i n s e c t i c i d e n .
D e k o r t e d u u r van d e b e s c h i k b a r e p e r i o d e l i e t geen u i t g e b r e i d onderzoek
t o e . H e t g e h e e l kan beschouwd worden a l s e e n vooronderzoek:
I n d e z e p e r i o d e werden d e v o l g e n d e m i d d e l e n o n d e r z o c h t :
:,. B r a n d n e t e l e x t r a c t .
..
Zeepspiritus.
..
Zeewierextract.
. .
D e w e r k i n g h i e r v a n werd v e r g e l e k e n met d i e van d e v o l g e n d e c h L i s c h e
middelen:
..
..
p i r i m o r ; een s e l e c t i e f b'iadiuizenmiddel
.
D i p t e r e x ; v o o r a l e e n rupsenm!,ddel.
. . D i c h l o o r v o s ; e e n breedwerkend i n s e c t i c i d e .
Bovendien werd e e n p l a n t a a r d i i i n s e c t i c i d e meegenomen, waarvan d e w e r k i n g
goed bekend i s , n l ;
..
Pyrethrum.
D e genoemde middelen werden o n d e r z o c h t d o o r middel van p o t p r o e v e n , v e l d p r o e v e n
en aan vullende p r a k t i j k p r o e v e n .
B i j d e p o t - e n v e l d p r o e v e n werd er n a a r g e s t r e e f d a l l e t e onderzoeken middelen
t e g e b r u i k e n o p goed v e r g e l i j k b a r e o b j e c t e n . A l s r e f e r e n t i e werd t e l k e n s BBn
o b j e c t i n h e t g e h e e l n i e t b e h a n d e l d , e n B B n m e t l e i d i n g w a t e r . Er werd g e s t r e e f d
naar d r i e controle's,
n l . n a BBn, d r i e e n zeven d a g e n .
B i j d e a a n v u l l e n d e p r a k t i j k p r o e v e n werd b i j p a r t i c u l i e r e n d i e l a s t hadden
van p l a n t p a r a s i e t e n b e s t r e d e n met BBn van d e b i j d e p o t - o f v e l d p r o e v e n
g e b r u i k t e m i d d e l e n . D e o p z e t van d e z e proeven i s n i e t e x a c t genoeg om e r
c o n c l u s i e s u i t t e kunnen t r e k k e n . We1 kunnen z e d e r e s u l t a t e n van d e p o t e n v e l d p r o e v e n e v e n t u e e l b e v e s t i g e n e n a a n w i j z i n g e n geven v o o r n a d e r o n d e r z o e k .
I n d i t v e r s l a g z u l l e n ook d e proeven vermeld worden d i e geen a a n l e i d i n g
gaven t o t h e t t r e k k e n van ( v e r a n t p o o r d e ) c o n c l u s i e s . D i t t e r l e r i n g van
degenen d i e z i c h v e r d e r met d i t o n d e r w e r p z u l l e n bezighouden.
3 . GEBRUIKTE MIDDELEN.
3.1 Brandnetelextract.
Bereiding:
Men l a a t v e r s e b r a n d n e t e l s g e d u r e n d e 24 u u r t r e k k e n i n koud l e i d i n g w a t e r ,
i n e e n c o n c e n t r a t i e van 0 , l kg b r a n d n e t e l s p e r l i t e r . D e b o v e n s t a a n d e v l o e i s t o f
:
,.
w o r d t afge'&honken e n g e b r u i k t .
Aanbevolen t o e p a s s i n g s g e b i e d :
F
\
~ u r a t i e v eb e s t r i j d i n g van l u i z e n , r u p s e n ( b l a d r o l l e r s )
, k o o l v l i e g en
wortelvl ieg.
Werkingsmechanisme:
H e t m i e r e z u u r u i t d e b r a n d h a r e n zou m i s s c h i e n i n s e c t e n v e r d q i j v e n d kunnen z i j n .
D e ' i n f o r m a t i e i n d i t h o o f d s t u k is o n t l e e n d a a n d e inhnud van h e t nog te
v e r s c h i j n e n e i n d r a p p o r t van d e commissie a l t e r n a t i e v e landbouw.
Z i e ook h e t h o o f d s t u k : G e b r u i k t e l i t e r a t u u r .
,
.
3.2 Zeepspiritus.
')
I
I
Bereiding:
Men maakt e e n o p l o s s i n g van z a c h t e z e e p i n l e i d i n g w a t e r i n e e n c o n c e n t r a t i e
van 20 g r z e e p p e r l i t e r e n v o e g t h i e r a a n p e r l i t e r 30 m l a l c o h o l t o e
.
:
.
.
' . Aanbevolen t o e p a s s i n g s g k b i e d :
'
C u r a t i e v e b e s t r i j d i n g van b l a d l u i z e n o p b e s s e n , b i e t e n e n bonen.
Werkingsmechanisme:
.
,
Volgens e e n m o n d e l i n g e m e d e d e l i n g van d e h e e r W o u t e r s d i e n t d e z e e p a l s
u i t v l o e i e r en b e r u s t d e e i g e n l i j k e i n s e c t i c i d e werking op h e t vochtonttrekkend
vermogen van d e s p i r i t u s .
Volgens d e p u b 1 i c a t i e : " G r o n d s l a g e n van d e b i o l o g i s c h e t e e l t " van
Heyman-Roeselare,
b e r u s t d e w e r k i n g er o p d a t d e z e e p e e n l a a g j e o p d e
i n s e c t e n v o n t , z o d a t z e v e r s t i k k e n . ( I n d a t g e v a l zou d e s p i r i t u s o v e r b o d i g z i j n ) .
Aan d e inhoud van d e l a a t s t g e n o e m d e p u b l i c a t i e i s ook d e o v e r i g e i n f o r m a t i e
i n d i t hoofdstuk ontleend.
Z i e ook h e t h o o f d s t u k : G e b r u i k t e l i t e r a t u u r .
3.3 Zeewierextract.
I n d e h a n d e l z i j n d i v e r s e merken z e e w i e r e x t r a c t v e r k r i j g b a a r . Voor h e t
nemen van d e proeven i s g e b r u i k t gemaakt van h e t merk : ' S o l a l g W .
Toepassingsgebied:
H e t middel wordt aanbevolen a l s z i j n d e g r o e i s t i m u l e r e n d en p l a n t v e r s t e r k e n d ,
w a a r d o o r 0 . a . d e w e e r s t a n d t e g e n z i e k t e n e n p l a g e n zou toenemen. Er wordt
m e l d i n g gemaakt van p u b l i c a t i e s w a a r i n o n d e r d r u k k i n g van s p i n t - e n b l a d l u i s p o p u l a t i e s , b o t r y t i s a a n t a s t i n g i n a a r d b e i e n e n "damping-off"
in
tomatenzaailingen beschreven wordt.
Conceptratie:
U i t d e g e g e v e n s i n d e f o l d e r o v e r " s o l a l g " kan e e n a a n b e v o l e n c o n c e n t r a t i e
van 2 t o t 10 m l e x t r a c t per l i t e r w a t e r b e r e k e n d worden. Omdat opgemerkt
w o r d t d a t d e i n s e c t i c i d e w e r k i n g t o t u i t i n g zou komen b i j h o g e r e c o n c e n t r a t i e s
i s b i j d e proeven g e b r u i k gemaakt van e e n o p l o s s i n g van 20 m l / l i t e r .
Werkingsmechanisme:
D e g r o e i b e v o r d e r e n d e w e r k i n g b e r u s t o p d e met h e t e x t r a c t t o e g e d i e n d e s p o r e n -
e l e m e n t e n , e n m i s s c h i e n ook phytohormonen.
Onderdrukking van spintvan een repellent en'of
of bladluispopulaties zou het gevolg kunnen zijn
antifeeding werking van het spuitresidu.
! D e insecten "lusten" de plant niet meer)
,
.. .
.
.
De meeste informatie in dit hoofdstuk is ontleend aan de inhoud van het nog te
verschijnen eindrapport van de commissie alternatieve landbouw.
3.4 Pyrethrum.
Pyrethrum wordt gewonnen uit de bloemhoofdjes van de gelijknamige plant;
een composiet, die voor dit doe1 in Afrika geteeld wordt.
Werkzame stof: Pyrethrinen.
Als regel wordt het verhandeld in een formulering met piperonylbutoxide.
Dit vergroot het effect ( synergisme ) en verhoogt de stabiliteit. Zonder
deze toevoeging breken pyrethrinen in 4-5 dagen voliedig af (bij continu belichting).
Werking:
Insecticide met korte werkingsduur.
Giftigheid:
L.D.50 voor ratten: 200 mg/kg.
Gevarenteken
: geen.
Veiligheidstermijn: 2 dagen.
Merk en concentratie:
ABrosols te Sexbierum heeft een oplossing geleverd, die 6 %
De firma Erna
,..
.:, .
. .
actieve pyrethrinen bevat. Verder piperonylbutoxide en een emulgator, alles
oplosbaar in water. Bij de meeste proeven is een oplossing gebruikt van
8 ml van deze vloeistof per liter water. Er werd dus gewerkt met een oplossing
van.0,5 gr pyrethrinen per liter.
Bij een enkele proef is gebruik gemaakt van "Aglukon plantenspray"; een
aerosol. Deze bevat 0,16 % pyrethrinen, 0,8% piperonylbutoxide en 0,65 %
van het acaricide tetrasul.
3.5 Pirimor.
Specifiek bladluisbestrijdingsmiddel.
Werkzame stof:
Pirimicarb = 2-dimethylamino-5,6-dimethylpyrimidine-4-yl-dimethylcarbamaat.
Chemische groep:
Carbamaten.
Werking:
Insecticide met cholinesteraseremmende werking.
Giftigheid:
L.D.50 voor ratten: 147 mg/kg. (matig giftig voor bijen).
Gevarenteken
: andreaskruis.
Veiligheidstermijn: voor granen 4 weken'
overige consumptiegewassen 3-7 dagen.
'
'
Merk en concentratie:
Van het door ICI geleverde "Pirimor spuitpoeder", dat 50 % pirimicarb bevat,
is bij de meeste proeven'een oplossing met een concentratie van 1 gr/liter
gebruikt. Er werd dus gewerkt met een oplossing van 0.5 gr pirimicarb/liter.
Bij een enkele proef is een oplossing van 0.5 gr spuitpoeder per liter
gebruikt, dus een concentratie van 0,25 gr pirimicarb/liter.
3.6 Dichloorvos
Werkzame stof:
D.D.V.P. = 2.2-dichloorvinyl dimethylfosfaat.
Chemische groep:
Organische fosforverbindingen.
Werking:
Insecticide met cholinesteraseremmende werking. Korte werkingsduur.
Giftigheid:
L.D.50 voor ratten: 56-73 mg/kg.
Gevarenteken'
(zeer giftig voor bijen).
: doodshoofd.
Veiligheidstermijn: 4-14 dagen.
Merk en concentratie:
Van de door Bayer-Nederland in de handel gebrachte formule "Dedevap", die
50 % D.D.V.P. bevat is een oplossing van 1 ml/liter gebruikt. Er is dus.
gewerkt met een oplossing van ca 0 , 5 gr D.D.V.P. per li'ter. .
3.7 Dipterex.
Werkzame stof:
Trichloorfon = dimethyl-2,2,2-trichloor-l-hydroxy-ethylfosfonaat.
Chemische groep:
Organische fosforverbindingen.
Werking:
Insecticide met cholinesteraseremmende werking. Goede dieptewerking.
Giftig voor bijen, in opgedroogde toestand echter niet zo erg (Duits onderzoek).
Giftigheid:
L.D.50 v o o r r a t t e n : 450 mg/kg.
Gevarenteken
: andreaskruis.
V e i l i g h e i d s t e r m i j n : 4 dagen
-
3 weken.
~.
Merk e n c o n c e n t r a t i e :
Van h e t d o o r Bayer-Nederland
geleverde "Dipterex s p u i t p o e d e i " , d a t 80 %
t r i c h l o o r f o n b e v a t , i s e e n o p l o s s i n g g e b r u i k t van 1 g r s p u i t p o e d e r p e r l i t e r
Er werd d u s g e w e r k t m e t e e n v l o e i s t o f d i e 0 , 8 g r t r i c h l o o r f o n p e r l i t e r
bevatte.
POTPROEVEN.
B i j d e p o t p r o e v e n i s v o l g e n s twee methoden te werk gegaan om d e o b j e c t e n
g e ' i s o l e e r d van e l k a a r o p t e s t e l l e n , n l :
$
Met p l a s t i c k o k e r s .
-
Materiaal:
-
p l a s t i c b l o e m p o t t e n , d o o r s n e e 10 cm.
-
t o c h t s t r i p , 9 x 9 mm.
-
e l e c t r i s c h kookplaatje.
-
van boven a f s l u i t b a r e p l a s t i c k o k e r s m e t g a a t j e s , d o o r s n e e 9 cm.
Werkwijze:
-
.;:
Langs d e b i n n e n r a n d van d e b l o e m p o t t e n w o r d t e e n r e e p j e t o c h t s t r i p g e p l a k t .
Het t o c h t s t r i p wordt v a s t g e g l o e i d met h e t k o o k p l a a t j e . D e p l a s t i c k o k e r s
p a s s e n dan o p d e p o t t e n .
-
De te g e b r u i k e n w a a r d p l a n t wordt i n d e p l a s t i c p o t o p g e p o t .
$ Met p l a s t i c p e t r i - s c h a l e n :
- I n d e d e k s e l van d e p e t r i - s c h a l e n worden m e t e e n g l o e i e n d e n a a l d
- D e te g e b r u i k e n w a a r d p l a n t ( t a k j e s , b l a a d j e s ) wordt m e t b e h u l p
gaatjes geprikt.
van e e n
w a t j e van v o c h t v o o r z i e n .
4 . 1 Bladluis op Fuchsia
W a a r d p l a n t : F u c h s i a 'Bon A c c o r d ' , o p g e p o t i n p o t g r o n d .
Parasieten: Bladluizen, t . w .
Macrosiphon e u p h o r b i a e e n Myzus p e r s i c a e .
I s o l a t i e van d e o b j e c t e n m e t p l a s t i c k o k e r s .
P l a a t s van u i t v o e r i n g : K l i m a a t c e l z o n d e r t e m p e r a t u u r r e g e l i n g .
T e m p e r a t u u r t e g e n d e 25
0
C.
R e l a t i e v e l u c h t v o c h t i g h e i d 95-100 %.
Uitvoering:
De F u c h s i a ' s werden e l k besmet met 5 l u i z e n , t . w .
~
2 Macosiphon e n 3 Myzus.
e i dt e e was om z e e e r s t e e n p a a r dagen .aan hun n i e w e omgeving t e l a t e n
wennen. Z e b l e v e n e c h t e r n i e t o p .de p l a n t z i t ' t e n , m a a r . g i n g e n r o n d l o p e n .
Na d r i e dagen waren z e a l l e m a a 1 , d o o d .
Mogelijke oorzaken:
-
.
.
:
.
.
'
.
O n g u n s t i g k l i m a a t ( z e e r warm e n v o c h t i g ; ammoniakdampen u i t d e n a a s t de.
k l i m a a t c e l g e l e g e n . d r u k k e r i j. )
.
,
i
-
Onverenigbaarheid p l a n t e n p a r a s i e t .
-
De F u c h s i a ' s waren e e n week t e v o r e n o p d e k w e k e r i j b e s p o t e n m e t e e n d i c h l o o r v o s
bevattende aerosol.
U i t d e z e p r o e f kwamen geen r e s u l t a t e r n v o o r t .
:
,
.
.
4.2 W i t t e v l i e g op Fuchsia.
Waardplant: Fuchsiq ' C o r a l l e " , opgepot. i n potgrond.
Parasiet
: Witte v l i e g = T r i a l e u r o d e s v a p o r a r i o r u m .
I s o l a t i e van d e o b j e c t e n met p l a s t i c k o k e r s .
P l a a t s van u i t v o e r i n g : a l s b i j 4 . 1 .
U i tvoering :
U i t g e g a a n werd van m a t e r i a a l d a t a 1 m e t w i t t e v l i e g besmet was. Het i d e e
was om z e e e r s t e e n - p a a r dagen aan hun niewe omgeving t e l a t e n wennen. I n
d e k l i m a a t k a m e r o v e r l e d e n d e witte v l i e g e n e c h t e r .
Mogelijke oorzaak:
-
'
,
.
O n g u n s t i g k l i m a a t ( z e e r warm e n v o c h t i g , ammoniakdampen ) .
U i t d e z e p r o e f kwamen geen r e s u l t a t e n v o o r t .
4 . 3 Ringelrups op sleedoorn.
,
.
.
.
W a a r d p l a n t : S l e e d o o r n t a k j e s ( P r u n u s s p i n o s a ) "opgepot" i n v o c h t i g e turfmolm.
Parasiet
: Ringelrups
=
Malacosoma n e u s t r i a ; a f k o m s t i g u i t h e t p a r k b i j d e B a a i .
I s o l a t i e van d e o b j e c t e n met p l a s t i c k o k e r s .
0
P l a a t s van u i t v o e r i n g : . D e eerste dagen a l s b i j 4 . 1 . Daarna i n k l i m a a t c e l 12
C.
Uitvoering:
Elk o b j e c t werd besmet met 4 e x e m p l a r e n van d e r i n g e l r u p s . H e t i d e e was om
z e eerst e e n p a a r dagen a a n hun nieuwe omgeving te l a t e n - w e n n e n . D e eerste
dagen v r a t e n d e r u p s e n z e e r goed. Daarna begonnen z e t e o v e r l i j d e n . D e
symptomen l e k e n o p d e g e v o l g e n v a n , B a c i l l u s t h u n g e r i a n s i s . Volgens d e Z . I J . P . ,
d i e d i t p a r k v e r z o r g t , wordt e r e c h t e r n o o i t g e s p o t e n .
U i t d e z e p r o e f kwamen geen r e s u l t a t e n v o o r t .
4.4 Schildluis op ijzervaren.
W a a r d p l a n t : I J z e r v a r e n = Cyrtomium f a l c a t u m .
Parasiet
: S c h i l d l u i s ( n i e t g e d e t e r m i n e e r d ):
I s o l a t i e van d e o b j e c t e n m e t p e t r i s c h a l e n .
0
P l a a t s van u i t v o e r i n g : Ruimte n a a s t k l i m a a t c e l van 17
C.
~itvoerin~:
U i t g e g a a n werd van e e n i j z e r v a r e n d i e f l i n k met s c h i l d l u i s was besmet. E l k
o b j e c t b e s t o n d u i t e e n b l a a d j e van d e eerste o r d e .
D e p r o e f werd i n d u p l o u i t g e v o e r d .
Gebruikte middelen.
-
B r a n d n e t e l e x t r a c t , k l a a r g e m a a k t v o l g e n s r e c e p t e n ' d r i e d a g e n bewaard i n
de k o e l k a s t .
-
Z e e p s p i r i t u s , klaargemaakt volgens r e c e p t .
-
Z e e w i e r e x t r a c t , 20 m l / l .
-
Pyrethrum i n d e vorm van Aglukon p l a n t e n s p r a y .
Pirimor, 0.25 g r . a c t i e f pirimicarb/l.'
Dichloorvos,
0,s
g r . a c t i e f D.D.V.P./l.
Leidingwater ( r e f e r e n t i e ) .
B e h a n d e l i n g : Onderdompelen gewas
+ p a r a s i e t , b e h a l v e b i j Pyrethrum
Waarneming van d e r e s u l t a t e n : Twee m a a l , t . w .
( aerosol ) .
na 66n d a g e n n a d r i e d a g e n .
C e l e t werd op: h o e v e e l h e i d l e v e n d e l a r f j e s o p h e t gewas e n 10s i n d e s c h a a l .
.
h o e v e e l h e i d dode l a r f j e s o p h e t gewas e n i n d e s c h a a l .
worden e r l a r f j e s o n d e r d e s c h i l d j e s van m o e d e r d i e r e n gedood?
U i t d e z e waarnerningen kwamen d e v o l g e n d e r e s u l t a t e n n a a r v o r e n :
Geen van d e m i d d e l e n doodde d e l a r f j e s d i e o n d e r d e s c h i l d j e s van d e moederdieren zaten.
D e r e s u l t a t e n b i j d e o b j e c t e n " l e i d i n g w a t e r " e n " b r a n d n e t e l e x t r a c t " waren
n a g e n o e g g e l i j k . B i j d e o b j e c t e n " z e e p s p i r i t u s " e n " z e e w i e r e x t r a c t " werden
d u i d e l i j k meer dode l a r f j e s waargenomen. B i j d e d r i e o v e r i g e m i d d e l e n waren
e r g v e e l l a r f j e s dood, en er l i e p e n s l e c h t s e n k e l e - l e v e n d e l a r f j e s rond.
I n t e r p r e t a t i e van d e r e s u l t a t e n :
B i j d e z e p r o e f had e e n b e h a n d e l i n g m e t b r a n d n e t e l e x t r a c t t e g e n s c h i l d l u i s
n i e t meer e f f e c t dan e e n b e h a n d e l i n g m e t ' l e i d i n g w a t e r . B i j z e e p s p i r i t u s e n
z e e w i e r e x t r a c t is e n i g e f f e c t n i e t u i t g e s l o t e n . Pyrethrum, Pirimor e n
D i c h l o o r v o s l e k e n r e d e l i j k t e werken; z e o n t l i e p e n e l k a a r n i e t v e e l i n e f f e c t .
H e t l i j k t d e m o e i t e waard d . m . v .
een lange duur p r o e f , waarbij d e behandeling
h e r h a a l d w o r d t , n a t e gaan m e t welke m i d d e l e n h e t gewas g e h e e l "schoon" kan
worden gemaakt.
4 . 5 Larven w i l g e n b l a d w e s p .
Waardplant: S c h i e t w i l g = S a l i x a l b a .
Parasiet
: L a r v e w i l g e n b l a d w e s p = ~ t e r o n u ss a l i c i s .
,
.
I s o l a t i e van d e o b j e c t e n met p e t r i s c h a l e n .
.
P l a a t s van u i t v o e r i n g : k e e t o p k a v e 1 . C 65.
Uitvoering:
E l k o b j e c t b e s t o n d u i t e e n t a k j e van e e n s c h i e t w i l g , d a t besmet werd met v i j f
l a r v e n van d e w i l g e n b l a d w e s p , a f k o m s t i g van d e z e l f d e boom.
..
D e p r o e f werd i n e n k e l v o u d u i t g e v o e f d .
Gebruikte middelen:
- rand net el extract, k l a a r g e m a a k t v o l g e n s r e c e p t .
- Z e e p s p i r i t u s , klaargemaakt volgens r e c e p t .
- Z e e w i e r e x t r a c t , 20 m l / l . '
- Pyrethrum, 0 , 5 g r . a c t i e f p y r e t h r i n e n / l .
- D i p t e r e x , 0.8 g r . a c t i e f t r i c h l o o r f o n / l .
- D i c h l o o r v o s , 0 , 5 g r . a c t i e f D.D.V.P./l.
A l s r e f e r e n t i e werd BBn o b j e c t n i e t b e h a n d e l d , , e n BBn met l e i d i n g w a t e r .
B e h a n d e l i n g : Onderdompelen p l a n t z o n d e r p a r a s i e t .
A f z o n d e r l i j k s p u i t e n van d e r u p s j e s i n d e v r i j e r u i m t e .
( d i r e c t daarna).
Waarneming van d e r e s u l t a t e n : Twee m a a l , t . w . n a ca BBn u u r e n n a 25 d a g .
Gelet werd op: h o e v e e l h e i d a c t i e f r o n d l o p e n d e e n e t e n d e l a r f j e s ( g e z o n d e l a r f j e s ) .
.: . h o e v e e l h e i d dode l a r f j e s .
h o e v e e l h e i d l a r f j e s d i e er z i e k u i t z a g e n .
U i t d e z e waarnemingen kwamen d e v o l g e n d e r e s u l t a t e n n a a r v o r e n :
O b j e c t "onbehandeld".
le c o n t r o l e : geen r e s u l t a a t ; 2
e
c o n t r o l e : B6n dood l a r f j e .
Object "leidingwater".
l
e
e
c o n t r o l e : g e e n r e s u l t a a t ; 2 , c o n t r o l e : twee dode l a r ,f j. e s .
Object "brandnetelextract".
e
1
c o n t r o l e : geen r e s u l t a a t ; 2
e
c o n t r o l e : v i e r dode l a r f j e s .
Object "zeepspiritus".
l
e
c o n t r o l e : BBn dood l a r f j e , twee z i e k e l a r f j e s ; 2
e
c o n t r o l e : a l l e l a r f j e s dood.
Object "zeewierextract".
le c o n t r o l e : geen r e s u l t a a t ; 2
e
c o n t r o l e : v i e r dode l a r f j e s .
O b j e c t "Pyrethrum".
e
1
controle: a l l e l a r f j e s ziek; 2
e
c o n t r o l e : a l l e l a r f j e s dood.
e
B i j d e o b j e c t e n " ~ i p t e r e k "e n " D i c h l o o r v o s " waren a l l e l a r f j e s b i j d e 1
c o n t r o l e dood.
I n t e r p r e t a t i e van d e r e s u l t a t e n :
B r a n d n e t e l e x t r a c t e n z e e w i e r e x t r a c t l i j k e n i n e l k g e v a l geen d i r e c t e f f e c t
te hebben. Het i s n i e t o n m o g e l i j k d a t h e t m i l i e u l a t e r o n a a n v a a r d b a a r w o r d t .
Z e e p s p i r i t u s l i j k t v r i j d u i d e l i j k te werken. 'pyrethrum, D i p t e r e x e n
D i c h l o o r v o s w e r k t e n o n d e r d e z e omstandigheden voor 100
8.
4 . 6 B l a d l u i s op tarwe.
W a a r d p l a n t : W i n t e r t a r w e , t . w . T r i t i c u m a e s t i v u m 'Adamant'.
Parasiet
: C r o t e groene g r a a n l u i s = S i t o b i o n avenae.
I s o l a t i e van d e o b j e c t e n d o o r p l a a t s i n g o p e n i g e a f s t a n d van e l k a a r .
P l a a t s van u i t v o e r i n g : k e e t o p k a v e l C 65.
Uitvoering:
I
U i t g e g a a n werd van t a r w e a r e n d i e f l i n k m e t l u i s waren besmet. Elk o b j e c t
b e s t o n d u i t BBn a a r .
D e p r o e f werd i n d u p l o u i t g e v o e r d .
Gebruikte middelen.
. -
B r a n d n e t e l e x t r a c t , klaargemaakt volgens r e c e p t .
Z e e p s p i r i t u s , klaargemaakt volgens r e c e p t .
Z e e w i e r e x t r a c t , 20 m l / l .
Pyrethrum, 0 , 5 g r . a c t i e f p y r e t h r i n e n / l .
D i c h l o o r v o s , 0 . 5 g r . a c t i e f D.D.V:P./l.
A l s r e f e r e n t i e werd Ben o b j e c t n i e t b e h a n d e l d , en Ben m e t l e i d i n g w a t e r ,
beide u i t e r a a r d i n duplo.
B e h a n d e l i n g : d r i e k e e r onderdompelen gewas + p a r a s i e t .
D e a r e n werden v e r v o l g e n s i n vazen o p w a t e r g e z e t .
Waarneming van d e r e s u l t a t e n : BBn m a a l , t . w .
G e l e t werd o p d e a b s o l u t e h o e v e e l h e d e n l u 2 z e n
n a 24 d a g .
voor d e
b e h a n d e l i n g en b i j d e
c o n t r o l e . U i t d e z e c i j f e r s werd d e a b s o l u t e afname b e r e k e n d . Deze werd a f g e r o n d o p 10%.
( n . b . e e n n e g a t i e v e afname i s u i t e r a a r d e e n toename:)
I,
e
e
1 aar
2
voor c o n t r o l e
-
voor
controle
Onbehandeld
20
30
50
50
- 30%
Leidingwater
30
30
27
15
70%
Brandnetelextract
Zeepspiritus
50
13
30
12
7 0%
80
1
15
6
90%
Zeewierextract
10
30
50
65
-70%
Pyrethrum
30
0
30
0
100%
Dichloorvos
40
1
40
0
100%
Object
aar
r e l a t i e v e afname
.
'
1... ...
. ....,,
I n t e r p r e t a t i e van d e r e s u l t a t e n :
D e b e h a n d e l i n g m e t l e i d i n g w a t e r l i j k t e n i g e f f e c t te hebben. Het geweld ( o n d e r d o m p e l e n )
waarmee d e b e h a n d e l i n g i s u i t g e v o e r d kan h i e r d e b e t a a n z i j n .
:
Onder d e z e omstandigheden l i j k t b r a n d n e t e l e x t r a c t d u i d e l i j k e f f e c t t e h e b b e n ,
e n d e w e r k i n g van z e e p s p i r i t u s kan goed genoemd worden.
Z e e w i e r e x t r a c t w e r k t e d u i d e l i j k n i e t . P y r e t h r u m e n D i c h l o o r v o s jhadden h i e r
.
.
100 % e f f e c t .
5 . VELDPRONEN.
5.1
Bladluis.op t a m e en h a v e r .
.
'<;>::.
Waardplanten: Wintertarwe, t . w .
Haver, t . w .
Parasiet
T r i t i c u m a e s t i v u m 'Adamant'.
Avena s a t i v a ' S e l m a ' .
: Crote groene g r a a n l u i s = S i t o b i o n avenae.
P l a a t s van u i t v o e r i n g : p r o e f v e l d o p k a v e l C 6 5 .
Uitvoering:
.
i
.
.
U i t g e g a a n werd van e e n met l u i s besmet gewas. Elk o b j e c t b e s t o n d u i t twee
r i j e n g r a a n n a a s t e l k a a r , m e t e e n l e n g t e van t w a a l f meter. T e r i s o l a t i e
lagen de objecten e n i g e meters u i t e l k a a r .
D e p r o e f werd u i t g e v o e r d met twee g e w a s s e n , t a r w e e n h a v e r , m a a r m e t d e z e l f d e
p a r a s i e t . Daarom i s h i j b p t e v a t t e n a l s d u p l o .
C e b r u i k t e middelen:
-
B r a n d n e t e l e x t r a c t , n i e t 8611, maar v i e r dagen g e t r o k k e n .
Zeepspiritus
; kl'aargemaakt'
Z e e w i e r e x t r a c t , 20 m l / l .
volgens r e c e p t .
!
- 14
-
-
Pyrethrum, 0,5 g r . a c t i e f p y r e t h r i n e n / l .
p i r i m o r , 0.5 g r . a c t i e f p i r i m i c a r b / l .
D i c h l o o r v o s , 0 , 5 g r . a c t i e f D.D.V.P./l.
A l s r e f e r e n t i e werd van e l k e g r a a n s o o r t BBn o b j e c t n i e t b e h a n d e l d , e n - 6 6 n
met l e i d i n g w a t e r .
'
Behandeling: b e s p u i t e n van h e t gewas met p r o p a a n s p u i t . P e r o b j e c t werd ca
een halve l i t e r v l o e i s t o f g e b r u i k t .
Waarneming van d e r e s u l t a t e n :
a . Na 66n dag: 2 0 halmen p e r o b j e c t .
b. Na d r i e dagen: 2 0 halmen p e r o b j e c t .
c . Na zeven dagen: ' a l l e e n c o n t r o l e van d e t a m e : 10 halmen p e r o b j e c t .
Het a a n t a l l e v e n d e l u i z e n werd g e t e l d , e n n a a r a a n l e i d i n g d a a r v a n k r e e g
e l k e halm e e n a a n t a l p u n t e n , n l . 1 punt voor 1-3 l u i z e n , 2 punten voor
4-10 l u i z e n , 3 punten v o o r 11-20 l u i z e n e n 4 punten v o o r meer dan 2 0 l u i z e n .
P e r o b j e c t werden d e punten o p g e t e l d . Hoe l a g e r h e t v e r k r e g e n g e t a l , hoe
b e t e r d e b e s t r i j d i n g . B i j d e d e r d e c o n t r o l e werd d e h o e v e e l h e i d punten m e t
twee ' v e r m e n i g v u l d i g d , omdat h i e r maar 10 a r e n wareh g e c o n t r o l e e r d .
U i t d e z e waarnemingen kwamen d e volgende r e s u l t a t e n n a a r v o r e n :
Object
Tame
Haver
Gemiddeld
b
c
a
b
4 8
46
52
53
32
46
"leidingwater"
55
48
38
44
41
45
"brandnetel"
54
60
52
50
36
50
"zeepspiri tus"
46
47
40
43
40
43
,,54
48
52
5 2
43
50
25
28
24
2
6
17
0
1
0
1
0
0
44
36
a
"onbehandeld"
"zeewierextract"
"Pyrethrum"
"Pirimor"
"Dichloorvos"
20
27
31
32
Nemen w e van d e r e s u l t a t e n van d e o b j e c t e n "onbehandeld t / m " z e e w i e r e x t r a c t "
d e s t a n d a a r d d e v i a t i e , d a n b l i j k t d e z e 7 te z i j n . Berekenen w e d e s t a n d a a r d d e v i a t i e van d e r e s u l t a t e n van a l l e o b j e c t e n , dan k r i j g e n w e 18. Gooien w e
o b j e c t "Pirimor" er a l s b u i t e n b e e n t j e u i t , dan vinden w e e e n s t a n d a a r d d e v i a t i e
van 1 3 . H e t l i j k t verantwoord te c o n c l u d e r e n d a t d e v e r s c i l l e n i n r e s u l t a a t
t u s s e n d e o b j e c t e n "onbehandeld" t / m " z e e w i e r e x t r a c t v e r w a a r l o o s b a a r k l e i n z i j n .
I n t e r p r e t a t i e van d e r e s u l t a t e n :
B r a n d n e t e l e x t r a c t , z e e p s p i r i t u s en z e e w i e r e x t r a c t s o r t e e r d e n b i j deze proef
geen e n k e l e f f e c t . Pyrethrum w e r k t e m a t i g o p t a m e , maar goed o p h a v e r .
P i r i m o r w e r k t e u i t s t e k e n d , d i c h l o o r v o s e c h t e r maar m a t i g .
6 . AANWLLENDE PRAKTIJKPROEVEN.
6 . 1 Bladluis op l i g u s t e r .
Twee o b j e c t e n , t . w .
, / /
,
.
z e e r zwaar d o o r i u i s a a n g e t a s t e ; b i j n a k a l e l i g u s t e r h a g e n .
EBn o b j e c t w e r d . m e t d e p r o p a a n s p u i t m e t z e e w i e r e x t r a c t ( 2 0 m l / l ) b e h a n d e l d .
De a n d e r e we;d
a l s r e f e r e n t i e n i e t behandeld.
M o e i l i j k h e d e n b i j h e t b e o o r d e l e n van d e r e s u l t a t e n :
-
Aanwezigheid g r o t e h o e v e e l h e d e n l a r v e n van h e t l i e v e h e e r s b e e s t j e .
O b j e c t " z e e w i e r e x t r a c t " k r e e g meer z o n .
Deze f a c t o r e n maakten d e z e p r o e f b i j v o o r b a a t d u b i e u s .
Na BBn week werd g e c o n t r o l e e r d , w a a r b i j d e v o l g e n d e r e s u l t a t e n werden
waargenomen:
O b j e c t "onbehandeld" v r i j w e l v r i j van 1 u i s ; d e h a a g z a g e r n o g e r g ongezond u i t .
O b j e c t " z e e w i e r e x t r a c t " g e h e e l v r i j van l u i s ; d e h a a g l i e p weer u i t .
6.2 Ringelrups o p h e e s t e r s .
Twee o b j e c t e n , t . w .
m e t r i n g e l r u p s besmette h e e s t e r s i n h e t park b i j de Baai.
Gebruikte middelen:
-
.
!
Z e e p s p i r i t u s , klaargemaakt volgens r e c e p t .
Pyreth'rum, 0 , 5 g r . a c t i e f p y r e t h r i n e n / l .
M o e i l i j k h e d e n b i j h e t b e o o r d e l e n van d e r e s u l t a t e n :
-
Verschillende soorten h e e s t e r s a l s waardplant.
Geen r e f e r e n t i e .
Deze p r o e f had e e n v e l d p r o e f moeten w o r d e n , ' m a a r d e s p u i t g a f h e t o p .
Na BBn d a g werd g e c o n t r o l e e r d , w a a r b i j d e v o l g e n d e r e s u l t a t e n werden waargenomen:
P y r e t h r u m was v o o r 100 % e f f e c t i e f .
Z e e p s p i r i t u s had geen waarneembaar e f f e c t .
6.3 Bladluis op roos.
Twee o b j e c t e n , t . w .
m e t b l a d l u i s besmette rozestruiken i n p a r t i c u l i e r e tuinen.
Gebruikte middelen:
-
B r a n d n e t e l e x t r a c t , k l a a r g e m a a k t v o l g e n s r e c e p t e n d r i e dagen bewaard i n
de k o e l k a s t .
-
Z e e w i e r e x t r a c t , 20 m l / l .
Moeilijkheden bij het beoordelen van de resultaten:
-
De objecten lagen ver uit elkaar.
De waardplanten waren van een verschillend ras.
De weersomstandigheden waren verscillend. '.
De resultaten werden anders waargenomen.
Op object "zeewierextract waren larven van het lieveheersbbestje aanwezig.
Geen referentie.
Object "brandnetelextract werd na een dag gecontroleerd; geen waarneembaar
effect.
Object "zeewierextract" werd na een week gecontroleerd; er waren geen luizen
meer te vinden.
6.4 Plantenbakken R.1J.P.
In de plantebakken op'de,tweede verdieping van het hoofdgebouw van de Rijksdienst
voor de IJsselmeerpolders in Lelystad kwamen verschillende parasieten voo;
0.a. wolluis, schildluis, dopluis, spint, bladluis. De bakken werden met
verschillende middelen behandeld. Het waarnemen van de resultaten gaf echter
dusdanige moeilijkheden, dat er geen verantwoorde conclusies uit getrokken
kunnen worden.
Bij dit onderzoek werden de volgende alternatieve bestrijdingsmiddelen op
hun insecticide werking onderzocht:
-
brandnetelextract.
-
zeepspiritus.
-
zeewierextract.
Hieruit kwamen de volgende resultaten naar voren:
Brandnetelextract:
-
Duidelijk effect op grote groene graanluis, mits het gewas goed wordt
natgemaakt.
-
Effect op larven van de wilgenbladwesp niet uitgesloten; de larven waren
hierbij in elk geval allemaal goed geraakt.
Zeepspiritus.
- Goede werking op grote groene graanluis, mits het gewas goed wordt natgemaakt.
- Duidelijk effect op larven van de wilgenbladwesp; de larven waren hierbij
in elk geval goed geraakt.
- Effect op schildluislarven is niet ui.tgesloten; de larven waren hierbij
in elk geval goed geraakt.
Zeewierextract. '
- Duidelijk geen effect op grote groene graanluis.
- Effect op schildluislarven en larven wilgenbladwesp niet uitgesloten;.de
larven waren hierbij in elk geval goed geraakt.
8. CONCLUSIE.
De onderzochte alternatieve middelen hadden in sommige gevallen we1 enige
insecticide werking; in a1 deze gevallen was de parasiet goed natgemaakt.
Het lijkt verantwoord te concluderendat bladlulsbestrijding,met,zeepspiritus
of brandnetelextract op kleine schaal
(
b:v. particulier
)
goed mogelijk is.
Voor verdere conclusies is dit onderzoek te beknopt geweest.
- Commissie Onderzoek Biologische Landbouwmethoden.
Alternatieve landbouw.
Inventarisatie, evaluatie en aanbevelingen voor onderzoek
Interimrapport
- november 1973.
Uitgegeven voor de Directie Landbouwkundig Onderzoek.
Ministerie van Landbouw en Visserij. .
Centrum voor Landbouwpublicaties en Landbouwdocumentatie.
Wageningen 1974.
- Commissie Onderzoek Biologische Landbouwmethoden
Eindrapport alternatieve landbouw.
Nog te verschijnen.
-
Dedevap.
F o l d e r Bayer-Duitsland.
November 1 9 6 6 .
-
Dedevap.
F o l d e r Bayer-Nederland.
Mei 1 9 7 3 .
-
Dipterex spuitpoeder.
F o l d e r Bayer-Nederland.
Oktober 1973.
-
Heyman-Roeselare, J a n .
C r o n d s l a g e n van d e b i o l o g i s c h e t e e l t .
H e t kweken van gewassen v o l g e n s p r i n c i p e s van n a t u u r e n l e v e n .
-
M i n i s t e r i e van Landbouw e n Visserij.
T o e l a t i n g van h e t m i d d e l P i r i m o r .
Bijlage: A. Wettelijk gebruiksvoorschrift.
.
~
B. V e i l i g h e i d s t e r m i j n .
C. Cebruiksaanwijzing.
-
Parlevliet, J.E.
..
~ i ~ e n s c h a ~e n~ leann d b o u w k ~ n d i ~aes p e c t e n van p y r e t h r i n e , e e n p l a n t a a r d i g
insecticide.
~ a n d b o u w k u n d it ~i j d s c h r i f t 81-10.
B l z . 329-333.
-
Technische i n f o r m a t i e bestrijdingsmiddelen
B l a d l u i s b e s t r i j d i n g met P i r i m o r .
Folder ICI.
A p r i l 1971.

Download Report