NL INDUSTRIEEL ERFGOED EN DE NEDERLANDSE HANDELSGEEST • • 100 km ca 3 uur INTRODUCTIE Water is onomstotelijk verbonden met het leven in Nederland. Enerzijds omdat we ons er continu tegen moeten beschermen omdat meer dan de helft van Nederland onder zeeniveau ligt. Anderzijds heeft het water ons door de eeuwen heen in economisch opzicht veel voordeel gebracht. We zijn er uitstekende schepenbouwers door geworden en vonden manieren om het water te gebruiken voor de aandrijving van machines, molens en gemalen. Veel van ons industriële erfgoed vindt u dan ook aan de oevers van rivieren, vaak volledig gerestaureerd, soms als museum, soms als woonhuis, atelier of werkruimte. Industrieel erfgoed is eigenlijk alles wat de industriële revolutie heeft voortgebracht voor de dagelijkse arbeid. Dus naast fabrieksgebouwen ook bruggen, sluizen en machines. Met de auto rijdt u van gigantische AUTOVERHUURDERS scheepsloodsen naar onder meer een chocolade- en gasfabriek en AVIS Autoverhuur Amsterdam Nassaukade 380, Amsterdam & Schiphol passeert u de bedrijvigheid van de wereldhandel in het grote T +31 (0)20 683 60 61 sluizencomplex. Zin om van de route af te wijken? Doen! Onderweg Hertz Autoverhuur komt u nog veel meer interessante plekken tegen. Overtoom 333, Amsterdam T +31 (0)20 612 24 41 Sixt Rent a Car Prins Hendrikkade 20A, Amsterdam T +31 (0)20 624 29 55 VVV’S IN DE BUURT VVV/City Marketing Haarlem Verwulft 11, Haarlem T +31 0900 616 16 00 www.haarlem.nl VVV Agentschap IJmuiden Centrale Bibliotheek, Dudokplein 16, IJmuiden T +31 (0)20 201 88 00 www.ijmuidenaanzee.nl VVV Amsterdam •Noord-Zuid Hollands Koffiehuis, Stationsplein 10, Amsterdam •Amsterdam Airport Schiphol/Holland Tourist Information, Aankomsthal 2 T +31 (0)20 201 88 00 www.vvvamsterdam.nl Toeristische routes Metropool Amsterdam Industrieel erfgoedroute ROUTE & BEZIENSWAARDIGHEDEN STARTPUNT VAN DE ROUTE: NDSM-werf Amsterdam Noord Tt. Neveritaweg 15, Amsterdam GPS: 52.40108, 4.89558 1 NDSM-werf De industriële charme van dit gebied in Amsterdam Noord, heeft al diverse hippe tv producenten aangetrokken. Maar rauw is het nog steeds met de gigantische scheepsloods, kranen en veelbelovend braakliggend terrein. De Nederlandse Dok en Scheepsbouw Mij bouwde grote schepen. De scheepsbouw kreeg echter concurrentie van het vliegverkeer en doordat de handel met Indonesië afnam, werd in 1979 het laatste schip te water gelaten. Nu is het een terrein voor festivals, rommelmarkten en kunstenaars, maar ook voor bedrijven, twee restaurants en 380 containerwoningen voor studenten. U heeft hier ook een mooi uitzicht op het Kraanspoor, een 21e-eeuws kantoor op industrieel erfgoed. Ga naar het volgende adres: Max Euweplein 1, Haarlem. GPS: 52.38680, 4.65042 2 Droste Haarlem Zeg Droste en elke Nederlander zal u likkebaardend vertellen over de heerlijke chocolade die er wordt gemaakt. De Droste-fabriek aan de rivier het Spaarne draagt nog altijd de afbeelding van de wereldberoemde verpleegster die ook op de blikken Droste-cacao staat. De chocoladegeur is inmiddels uit Haarlem verdwenen en wordt elders gemaakt, de industriële fabriek staat er gelukkig nog. Ga naar het volgende adres: Spaarne 16, Haarlem. GPS: 52.38035, 4.64034 Toeristische routes Metropool Amsterdam Industrieel erfgoedroute 3 Teylers Museum De rijke bankier Pieter Teyler liet al zijn geld na ter bevordering van kunst en wetenschap. Hij vond dat er een plek moest zijn waar mensen zelf de wereld konden ontdekken. En zo kwam het dat op 1748 Het Teylers Museum zijn deuren opende, het eerste museum van Nederland. Naast de miljoenen jaren oude fossielen, wetenschappelijke instrumenten en munten, prenten en schilderijen is ook het interieur zeer de moeite waard. Ga naar het volgende adres: Noordersluisweg 20, IJmuiden. GPS: 52.46856, 4.60613. Tip: selecteer de kortste route in uw navigatiesysteem. 4 Sluizencomplex IJmuiden IJmuiden is de enige toegangspoort tot de haven van Amsterdam voor grote zeeschepen en cruiseboten. Een belangrijk beginpunt van de Nederlandse wereldhandel. Vier schutsluizen zijn hier dag en nacht operationeel. De Zuidersluis uit 1876 is de oudste van het complex en eigenlijk alleen geschikt voor de kleinere boten. Bij de Noordersluis is een informatiecentrum waar wordt uitgelegd hoe de sluizen werken. Toeristische routes Metropool Amsterdam Industrieel erfgoedroute Ga naar het volgende adres: Sluisplein 80, IJmuiden. GPS: 52.46329, 4.58337 5 Forteiland De sluizen moesten natuurlijk verdedigd worden en daarom werd aan het einde van de 19e eeuw Fort IJmuiden gebouwd, onderdeel van de verdedigingswerken Stelling van Amsterdam. Later werd het fort een eiland, vandaar de naam. Architecten hebben het fort uit 1885 teruggebracht in de staat waarin het ooit is achtergelaten: totaal leeg en met een uitgebreid gangenstelsel over drie verdiepingen. Dit doolhof maakt een bezoek aan het fort (dat beperkt open is) ook zo spannend. Ga naar het volgende adres: Van Bleiswijkstraat 8, Amsterdam. GPS: 52.38469, 4.86433 Parkeer uw auto en loop 100 meter terug naar de Haarlemmerweg. Voor u ligt het Westergasfabriekterrein. 6 Westergasfabriekterrein Architect Isaac Gosschalk had een rijke bouwstijl die wel de Hollandse neo-renaissance wordt genoemd. Hij bouwde de Westergasfabriek in 1883, wat destijds de grootste gasfabriek van Amsterdam was. Het gas werd vooral gebruikt voor straatverlichting. Blikvanger is nog altijd de ronde gashouder op het terrein, waar nu festivals en dance feesten plaatsvinden. Het Westergasterrein is met zijn restaurants, galeries, theater en bioscoop leuk voor jong en oud. WEETJE! 1 CAFE RESTAURANT NOORDERLICHT Tt. Neveritaweg 33, Amsterdam T +31 (0)20 492 27 70 I www.noorderlichtcafe.nl 2 KOP VAN DE HAVEN Sluisplein 80 1975 AG IJmuiden T +31 (0)255 53 48 18 I www.kopvandehaven.nl De spoorlijn Amsterdam - Haarlem werd op 20 september 1839 geopend en was de eerste Nederlandse spoorlijn. 3 HET KOETSHUIS Rijksweg 136, Velsen-Zuid T +31 (0)255 51 44 69 I www.ttuin.nl Deze route is onderdeel van het project ‘Amsterdam Bezoeken, Holland Zien’ en is gefinancierd door: Stadsregio Amsterdam, Ministerie van Economische Zaken, Noord-Holland, Flevoland, Aalsmeer, Almere, Amstelveen, Amsterdam, Haarlem, Haarlemmermeer, Lelystad, Ouder-Amstel, Velsen, Zaanstad, Zandvoort, Intergemeentelijk Samenwerkingsorgaan Waterland. Toeristische routes Metropool Amsterdam Industrieel erfgoedroute adviesprijs € 1,75 www.iamsterdam.com/metropool