DON BOSCO/200: - Don Bosco Werken Nederland

JAARGANG 74/NR 3/SEPTEMBER 2014/CONTACTBLAD VAN DE SALESIANEN VAN DON BOSCO IN NEDERLAND
SALESIANEN EN
PAUS FRANCISCUS
TURKSE JONGEREN
BEZOEKEN DB-DEVENTER
DON BOSCO/200:
INLEGVEL MET ALLE
/ DON B O S C O Redactioneel/
Inhoud/
Dit nummer van Don Bosco NU is deze keer een beetje
opgetuigd. In het midden van het blad vindt u een
inlegvel waarop alle activiteiten rond de viering van
de 200ste geboortedag van Don Bosco in Nederland
staan vermeld. Gemak dient de mens: u scheurt het
vel eruit en hebt alle data voor de rest van het jaar
bij de hand! Verder in dit nummer een artikel over
paus Franciscus en Don Bosco. Jorge Bergoglio werd
gedoopt door een salesiaan en als klein jongetje zat
hij op een Don Bosco-school. Als priester koos hij
er voor om Ignatius van Loyola te volgen. Maar Don
Bosco is hij nooit vergeten! Paus Franciscus wordt
wel eens een ‘salesiaanse jezuïet’ genoemd. Vorig jaar
reisde een groep jongeren van Don Bosco- Deventer
naar Turkije, om zich daar te verdiepen in de Turkse
samenleving. Deze zomer bracht een groep jongeren
uit het land van Atatürk een tegenbezoek. Zo leerde
de jeugd uit diverse culturen elkaar beter kennen
en waarderen. Natuurlijk waren er deze zomer ook
weer de gebruikelijke activiteiten van ‘Vakantiebos’
in Rijswijk en ‘DeeBeetje-kampen’ in Assel. ‘Lekker
vuil en vies worden; maar wel buiten!”. Don Bosco
Werken Nederland ging met een vertegenwoordiging
naar de Katholieke Jongeren Dag. En de zusters van
Don Bosco in Vlaanderen hebben sinds kort een
nieuwe provinciale overste. Bijna twintig Nederlandse
jongeren reisden deze zomer met ‘SAMEN’ naar een
tiental straatkinderenprojecten in India. En tenslotte
een artikel over de hulp die salesianen in Afrika bieden
bij de opvang van slachtoffers van het vreselijke ebolavirus, dat op dat continent rondwaart. U ziet het: met
Don Bosco Nu bent u weer helemaal op de hoogte!
2Column ‘Uit zijn droom geboren’
4 Don Bosco belicht Paus Franciscus en de salesianen
6 Werk in uitvoering Turkse jongeren bezoeken DB-Deventer
9 Boekbespreking ‘Werk aan je winkel’
10 Werk in uitvoering ‘Samen’ en straatkinderen in India
12Nieuws.NL ‘DeeBeetje-kampen en ‘Vakantiebos’
14 Nieuws Wereldwijd Salesianen helpen bij Ebola-ramp
15Verzameld In memoriam, agenda en kasboek
16 De inspiratie van… Gerard van de Goorberg
/
‘Don Bosco NU’ is het driemaandelijkse contactblad van de
salesianen van Don Bosco in Nederland. Abonnementen
zijn gratis aan te vragen, zie contactgegevens.
Directeur: Mark Tips sdb
Redactie: Wim Flapper sdb (hoofdredacteur)
Joost Middelhoff (eindredacteur) - Désirée Bijwaard
Contact REDACTIE: Graafseweg 533, 6603 CB - Wijchen
e-mail: [email protected]
Concept & ontwerp: Heldergroen, www.heldergroen.nl
Administratie: Don Bosco NU, De Wiekslag 2c,
3871 AS - Hoevelaken Tel: 033-8447505
e-mail: [email protected] website: www.donbosco.nl
Foto’s: Dagmar Middelhoff (coverfoto),
Gerard Schoorl, Herman Lieberom, Joost Middelhoff,
Dominique Voesten, ANS
ISSN: 0167-3203
TNT Post periodieken registratienummer: 36552
/ 2
/4
PAUS FRANCISCUS: GESCHOOLD DOOR
SALESIANEN EN GROOT FAN VAN DON BOSCO
Column/
MARK TIPS SDB, PROVINCIAAL
‘UIT ZIJN DROOM
Vanmorgen was het weer zover: “Waarover heb ik
vannacht nou toch gedroomd? Vaak komen dromen
op zo’n vreemde manier tot stand. Ik begrijp er niets
van…”. Een herkenbaar verhaal bij het ontbijt. Dromen
hebben vaak een wat vreemde bijklank en zijn niet altijd
leuk. Dus maar zo snel mogelijk vergeten? Of zouden we
een dromenvanger boven ons bed moeten hangen? En
hoe vaak hebben we het liedje van Marco Borsato al niet
mee geneuried: ‘Dromen zijn bedrog’? In mijn boekenkast
staan vier boekjes met alle dromen van Don Bosco. Ze
werden samengesteld uit de lijvige beschrijving van zijn
leven (‘Memorie Biografiche’). Het zijn er, om precies te
zijn, 115. Een bonte verzameling. En de vraag is of het wel
allemaal echte dromen zijn geweest. Don Bosco gebruikte
deze verhalen vaak om zijn jongeren op te roepen tot een
voorbeeldig en verantwoord leven. En toch heeft men niet
uit deze reeks dromen geput bij de keuze van het motto
van ons jubeljaar:’ Uit zijn droom geboren’. Welke droom,
vragen jullie je dan terecht af? Is het de droom die Giovanni
Bosco had op negenjarige leeftijd? Deze droom zou alvast
niet misstaan als inspiratiebron, om het charisma van
Don Bosco te ontdekken. We mogen aannemen dat de
C OLU MN/
/6
TURKSE JONGEREN BRENGEN TEGENBEZOEK
AAN DON BOSCO-DEVENTER
/16
‘DEEBEETJE-KAMPEN’ EN ‘VAKANTIEBOS’:
“LEKKER VIES EN VUIL, MAAR WEL BUITEN…”
/14
‘SAMEN’ BIJ STRAATKINDEREN IN INDIA:
”IK WEET NU WAT ER ÉCHT TOE DOET…”
/18
SALESIANEN ZETTEN ZICH IN VOOR
EBOLA- SLACHTOFFERS IN AFRIKA
GEBOREN’
bedenkers van de slagzin van mening waren, dat héél het
leven van Don Bosco model kan staan voor de Don Boscobeweging van vandaag. Wat hij in zijn leven nastreefde
werd gedragen door zijn grote visioen om jongeren te
laten opgroeien als ‘goede christenmensen en eerlijke
burgers’. Hij wist dat hij daartoe was geroepen en had er
alles voor over om die taak, die droom, waar te maken. ‘Uit
zijn droom geboren’ verwijst zowel naar het verleden, als
naar de toekomst. Het jubeljaar dat op 16 augustus begon
legt daarom een verbinding tussen gisteren en morgen.
Tussen de figuur van Don Bosco zélf en allen die vandaag
in zijn spoor verder gaan. Want vanuit datgene dat we als
salesiaanse traditie meedragen, willen we werk maken
van de toekomst. Onze eigen toekomst, maar vooral de
toekomst van onze jonge mensen. Daarom wil ik ieder
van jullie een uitdaging meegeven: denk eens na over de
vraag hoe jullie vandaag, ieder op zijn eigen plek, zorg
kunnen dragen voor jonge mensen! Hoe we in gezinnen, in
scholen, in jongerengroepen, daar waar jongeren leven…
bijzondere aandacht kunnen hebben voor onze kinderen
en jongeren. Daarbij moet onze diepste bedoeling zijn hen
dichter bij Christus te brengen en Christus dichter bij hun
leven. Als iedereen een klein stapje in die richting zet gaan
we een heel fijn jubeljaar tegemoet. Het zou het mooiste
geschenk zijn dat we elkaar in dit feestjaar kunnen geven.
Ter ere van Don Bosco!
3/
/ DON B O S C O PAUS FRANCISCUS:
OOIT EEN LEERLING VAN DON BOSCO/
DE PAUS BEZOEKT DE ‘SACRO CUORE’ IN ROME,
WAAR SALESIANEN VLUCHTELINGEN OPVANGEN
‘BUONA SERA!’: MET DEZE ONTWAPENENDE WOORDEN VERSCHEEN OP 13 MAART 2013 EEN NIEUWE PAUS
OP HET BALKON VAN DE ST. PIETER. VOOR HET EERST IN DE GESCHIEDENIS EEN LATIJNS- AMERIKAAN,
EEN JEZUÏET EN EEN ‘FRANCISCUS’ ALS PAUS. HIJ VERBAAST VRIEND EN VIJAND MET ZIJN EENVOUD
EN HARTELIJKHEID. RIJDT IN EEN RENAULT 4 OF EEN KIA, GEEFT LIVE-INTERVIEWS, GAAT OP BEZOEK BIJ
BOOTVLUCHTELINGEN EN ONTVANGT DAKLOZEN IN HET VATICAAN. HIJ LAAT ZICH GEMATIGD EN TACTVOL
UIT OVER ZAKEN ALS ABORTUS EN HOMOSEKSUALITEIT. KORTOM: EEN PAUS MET EEN ANDERE STIJL EN
DOOR JOOST MIDDELHOFF
AANPAK, DIE DICHT BIJ MENSEN STAAT. Paus Franciscus werd als
Jorge Mario Bergoglio
op 17 december 1936
geboren in Buenos Aires.
In de kerstnacht van
1936 werd hij gedoopt
in de basiliek María
Auxiliadora door de salesiaan Enrique Pozzoli.
Deze priester zou in zijn
latere jongensjaren een
belangrijke rol spelen.
Vader Mario was vanuit Italië in 1929 naar
Argentinië geëmigreerd en werkte als boekhouder bij de spoorwegen. Zijn moeder Regina werd,
uit Italiaanse ouders, in Argentinië geboren. Uit het
huwelijk werden, naast Jorge, nog twee zonen en
twee dochters geboren, van wie alleen zijn zus Maria
Elena nog leeft.
/4
GOEDE HERINNERINGEN AAN SALESIANEN/ Jorge
Bergoglio gaat naar school op het Wilfrid Barón college van de salesianen in een van de buitenwijken
van Buenos Aires. In 1949 wint hij de eerste prijs
voor goed gedrag, godsdienst en catechismus. De
latere paus Franciscus bewaart goede herinneringen
aan zijn schooltijd bij de salesianan. In een brief uit
1990 schrijft hij, dat hij “op die school voor zijn verdere leven is gevormd. Je leerde er veel en er werd zó
goed onderwijs gegeven, dat je geen tijd had om lui
te zijn. Tijdens de studie-uren moest je stil zijn, maar
zo leerde ik me te concentreren. De dagen gingen in
een flits voorbij en je verveelde je nooit. Iedere morgen naar de kerk, daarna ontbijt, studie, je volgde de
lessen en speelde op de speelplaats, met ’s avonds
het ‘welterusten’ van de rector. Je werd er tot een
compleet mens ‘gevormd’. De salesianen geloofden
in Jezus Christus en hadden de moed om over hem
te preken met hun woord, hun leven en hun werk.
Alles werd met een bedoeling gedaan en zo leerde
D O N BO SC O BELICHT/
PAUS FRANCISCUS KRIJGT EEN SHIRT
VAN ‘ZIJN’ CLUB
je onbewust de betekenis van allerlei zaken”, aldus
paus Franciscus.
GEESTELIJK LEIDSMAN/ Jorge Bergoglio ontmoet
pater Pozzoli, die hem in 1936 doopte, later opnieuw
in de wijk Almagro in Buenos Aires. Deze salesiaan
was in 1906 nog door de eerste opvolger van Don
Bosco, don Rua, als missionaris naar Argentinië
gestuurd. Pater Pozzoli werd zijn grote animator en
geestelijk raadsman. Hij stuurde hem eerst naar de
bergen buiten Buenos Aires om te genezen van een
longaandoening. Later zou bij Jorge een long worden weggenomen. Jorge Bergoglio voelt in die tijd
al de roeping om priester te worden. Pater Pozzoli
stimuleert hem daarbij. Jorge ontmoet in het sanatorium in de bergen Roberto Musante, een jongen die
ook priester wil worden. Zij voeren lange gesprekken
over hun priesterroeping. Jorge besluit om jezuïet te
worden en volgt Ignatius van Loyola. Roberto volgt
de roep van Don Bosco en sluit zich aan bij de salesianen. Hij werkt op dit moment nog steeds als missionaris in Angola met honderden jongeren.
FANATIEK VOETBALFAN/ Jorge Bergoglio gaat studeren aan het seminarie in Buenos Aires en treedt in
1958 toe tot de orde der jezuïeten. Studeert theologie en wijsbegeerte en is tevens docent literatuur en
psychologie. In 1969 wordt hij priester gewijd en is
van 1973 tot 1979 provinciaal van de jezuïetenorde in
Argentinië. Studeert nog even in Duitsland en wordt
dan in 1998 benoemd tot aartsbisschop van Buenos
Aires. Weer terug in zijn geboortestad... Daar gaat
hij, als het even kan, iedere zondag naar zijn favoriete voetbalclub ‘San Lorenzo de Almagro’ kijken.
Jorge Bergoglio is namelijk een fanatieke voetbalfan.
Als kleine jongen ging hij zondags al met zijn vader
naar het stadion. Hun club heeft ook weer alles met
de salesianen te maken. ‘San Lorenzo’ werd in 1908
opgericht door de salesiaan Lorenzo Massa. In die
PAUS FRANCISCUS EN DON PASCUAL CHÁVEZ
tijd werden in de wijk Almagro, waar hij met jongeren
werkte, straatvoetbalwedstrijden gehouden. Omdat
door het toenemende verkeer dat steeds gevaarlijker werd nodigde de pater salesiaan de jongens uit
om in de tuin van zijn parochie te komen voetballen. Op voorwaarde dat zij zondags wel naar de kerk
kwamen… Een nieuwe voetbalclub was geboren en
als eerbetoon aan pater Massa noemden de jongens
hun club naar hém: ‘San Lorenzo de Almagro’.
SIESTA WAS VERBODEN/ Op 21 februari 2001 wordt
aartsbisschop Bergoglio door paus Johannes Paulus II
tot kardinaal gecreëerd. Tijdens het conclaaf van 2005
zien sommigen hem als ‘papabile’, maar hij wordt dan
nog ‘gepasseerd’ door paus Benedictus XVI. Op de
tweede dag van het conclaaf in maart 2013 wordt hij
na vijf stemrondes door de kardinalen wél tot paus
gekozen. Jorge Bergoglio kiest de naam Franciscus,
de eenvoudige heilige uit Assisi. Hij begint zijn pontificaat op het balkon van de St. Pieter met de ontroerende woorden ‘Buona Sera’. De nieuwe paus
presenteert zich in alle soberheid en neemt de hele
wereld snel voor zich in. Op 21 maart ontvangt paus
Franciscus de, dan nog, algemene overste van de salesianen, Pascual Chávez, en zijn vicaris Bregolin in het
Vaticaan. “Het was een korte, maar intense ontmoeting en de paus heeft beloofd dat hij volgend jaar naar
Turijn komt om ‘Don Bosco 200’ mee te vieren”, laat
don Pascuál na afloop weten. En op 31 maart brengen
alle leden van het Algemeen Kapittel van de salesianen en de pas gekozen algemeen overste een bezoek
aan de nieuwe paus in het Vaticaan. Paus Franciscus
kan het niet laten om in zijn toespraak weer op zijn
‘salesiaanse roots’ te wijzen. “Toen ik bij de salesianen op school zat was de siesta voor ons verboden!
We moesten matigheid betrachten… Don Bosco heeft
ook alles bereikt door zijn matigheid en harde werken”, aldus de paus. Door sommigen ook wel eens
een ‘salesiaanse jezuïet’ genoemd…
5/
/ DON B O S C O IN APRIL VORIG JAAR REISDEN VANUIT DEVENTER 20 JONGEREN- MET VERSCHILLENDE CULTURELE
ACHTERGROND- VOOR EEN UNIEK LEERPROJECT NAAR DE STAD KAYSERI IN TURKIJE. ZIJ GINGEN TER
PLEKKE KIJKEN HOE DE TURKSE SAMENLEVING FUNCTIONEERT. DE DEELNEMERS LOGEERDEN BIJ TURKSE
GEZINNEN. DIT JAAR KWAMEN 20 TURKSE JONGEREN OP HUN BEURT NAAR NEDERLAND OM TE KIJKEN HOE
WIJ HIER MET ELKAAR LEVEN EN OMGAAN.
DOOR PETER-PAUL BIEKMANN
BIJ DON BOSCO
DEVENTER/
Het is 3 mei, 12 uur. Op het station van Deventer
komt een trein aan met 20 studenten uit Turkije
en hun begeleiders. Ze worden ontvangen door
Nederlandse studenten, die voor 10 dagen hun
gastgezin zullen zijn. De jongeren zijn geen vreemden
voor elkaar want een jaar geleden waren de rollen
omgedraaid. Het welkom is dan ook heel hartelijk.
‘International Youth Inclusion’ is een project van ‘Don
Bosco Deventer’ en het ROC ‘Aventus (MBO onderwijs),
financieel mogelijk gemaakt met een bijdrage van de
Europese Unie. Doel: Nadere kennismaking met elkaars
cultuur en het bevorderen van het besef dat we allemaal
/6
misschien wel verschillend, maar toch zeker gelijk
zijn! Voor de Turkse studenten was een afwisselend
programma voorbereid dat hen een inzicht zou geven in
de Nederlandse maatschappij en cultuur.
TOERISTISCHE EN EDUCATIEVE MIX/ Het hoofdbestanddeel van het project vormt het verblijf in de gastgezinnen. Hoe ziet het Nederlandse gezinsleven er uit, hoe
wonen wij, hoe gaan wij hier met elkaar om, hoe groot is
onze gastvrijheid, wat eten en drinken we, hoe is het Nederlandse uitgaansleven, wat doen Nederlandse jongeren met hun smartphone en hoe surfen ze op internet?
Teveel om op te noemen. Tijdens het bezoek van de Ne-
WE R K IN UITVO ERING /
derlandse studenten aan Turkije, vorig jaar, maakten dezelfde onderwerpen een grote indruk op de Nederlandse
jongeren. Je zou kunnen zeggen dat het programma een
mix van toeristische en educatieve elementen was. De
eerste dag was er meteen een ‘stevig’ programma. Vier
mei, een bijzondere datum, begon de groep met een bezoek aan een kerkdienst met een aangepast programma
dat in het teken stond van ‘INCLUSION. ’s Middags was
er een ‘gezellige, ontspannen picknick en ’s avonds leverden enkele studenten een bijdrage aan de kranslegging tijdens de dodenherdenking.
‘RUIKEN’ AAN HET UITGAANSLEVEN/ De volgende
dag (Bevrijdingsdag) was er tijd voor ontspanning met
een bezoek aan het Openluchtmuseum in Arnhem. Een
aantal Nederlandse studenten ging mee, ook al waren
de bevrijdingsfestivals een geduchte concurrent. We
durfden het niet aan om de (jonge) Turkse studenten hier
naar toe mee te nemen. In alle vrijheid laten kennismaken
met de Nederlandse cultuur (o.a. gebruik van alcohol)
vonden wij als leiding een stap te ver. De volgende dag
stond een bezoek aan het ‘Huis der Democratie’ in Den
Haag op het programma. Hier kregen de jongeren een
lesprogramma over het Nederlandse democratisch
stelsel, met aansluitend een bezoek aan de gebouwen
van de Eerste en Tweede Kamer. Als afsluiting natuurlijk
een bezoek aan Scheveningen met strand en zee. Het
programma van de volgende dagen bevatte o.a. een
bezoek aan de fabriek van matrassenfabrikant Auping,
een ontmoeting met de Turkse consul in Nederland, een
buurtwerkplaats en een school voor bijzonder onderwijs.
Natuurlijk werd er ook even aan het Nederlandse
uitgaansleven ‘geroken’, maar dan wel in een alternatief
ONTROEREND AFSCHEID OP HET
STATION VAN DEVENTER
jongerencentrum, waar geen alcohol wordt geschonken.
Natuurlijk waren er ook enkele lessen op het ROC
‘Aventus’. De Turkse jongeren constateerden ‘een hele
wereld van verschil’. En ’s middags was er dikke pret
met een echte Turks-Nederlandse ‘paintball-wedstrijd’.
VOORBEELDPROJECT/ Al met al was het een flink bezet
programma, waarbij de gastgezinnen met hun gasten
ook een dag zélf mochten invullen. De gezamenlijke
avond met ‘onze’ Turkse studenten, de gastgezinnen
en alle betrokkenen werd gehouden in de vestiging
van ‘Don Bosco Deventer’. Het werd een geweldig
feest met heerlijke hapjes, muziek, dansen en ook een
‘demonstratie’ van een Turkse bruiloft. Het afscheid was
voor menigeen ontroerend. Er waren hechte banden
ontstaan. Vanuit Don Bosco Deventer waren twee
bestuursleden bij deze activiteit betrokken. Het project
viel n.l. niet onder de subsidieregels, waardoor de eigen
medewerkers geen uren mochten besteden. Vanuit
Aventus waren er drie leerkrachten (L.T.B-ers) betrokken
plus een gepensioneerde coördinator. Ook was een
medewerkster van het stagebureau betrokken, die als
tolk onvervangbare diensten bewees. De bestuursleden
van Don Bosco vormden samen met enkele directieleden
van ‘Aventus’ een stuurgroep (initiatiefnemer van
het project) die de eindverantwoordelijkheid droeg.
Het project was opgezet als een voorbeeld dat zowel
in Deventer als elders nagevolgd kan worden. We
deden veel ervaring op en kunnen navolging van harte
aanbevelen. Wie gebruik wil maken van onze kennis en
ervaring en ook een dergelijk project wil ontwikkelen
is van harte welkom bij Peter Paul Biekmann van Don
Bosco Deventer.
EEN BEETJE WENNEN OP ZO’N NEDERLANDSE FIETS!
7/
/ DON B O S C O ZR. HILDE UYTTERSPROT
NIEUWE
PROVINCIALE
OVERSTE/
BIJ DE OPENING VAN HET JUBELJAAR ‘DON BOSCO 200’ OP 16 AUGUSTUS WAS HET BIJ DE ZUSTERS VAN DON
BOSCO IN VLAANDEREN DUBBEL FEEST. REDEN VOOR DE FEESTVREUGDE: ZUSTER HILDE UYTTERSPROT
WERD VANAF DEZE DAG VOOR EEN PERIODE VAN ZES JAAR DE NIEUWE OVERSTE VAN DE VLAAMSE
PROVINCIE. IN DIE HOEDANIGHEID VOLGT ZIJ ZUSTER THÉRÈSE ANGELET OP. EEN OPVOLGING DIE OP EEN
DOOR JOOST MIDDELHOFF
HEEL BIJZONDERE MANIER TOT STAND KWAM…
Dit voorjaar. Zomaar een
dinsdagavond.
In
het
provinciaal huis van de
zusters van Don Bosco
rinkelt de telefoon. Op
zich
niets
bijzonders,
ware het niet dat zr. Hilde
Uyttersprot toevallig zélf
de telefoon opneemt. Zij
hoort aan de andere kant
van de lijn de stem van
zuster Wilma Tallone, die
belt vanuit het Algemeen Provincialaat in Rome. Zo op
het eerste gezicht nog steeds niets ongewoons. Maar
na enkele seconden krijgt zuster Hilde de Algemene
Overste, Moeder Yvonne, aan de lijn. En die komt met
de verrassende vraag “of zuster Hilde de volgende
provinciale van de Vlaamse Provincie H. Hart zou willen
worden”. Zij is compleet verrast, maar na een kort
gesprek aanvaardt ze de opdracht, met alle eenvoud die
haar kenmerkt.
GEEN ONBESCHREVEN BLAD/ In de aankondigingsbrief die later volgt, wordt zuster Hilde Uyttersprot op
kernachtige wijze neergezet. “We kennen zuster Hilde
vanwege haar pastorale gedrevenheid en haar enthousiasme, haar liefde voor de provincie en de zusters van
Don Bosco. Haar kennis ván en de ervaring mét onze
zendingswerken zal haar tot grote steun zijn. Zuster
Hilde heeft zich lange tijd ingezet als pedagoog, als di-
/ 8
recteur van het CKG en als overste en novicemeesteres.
Verder was zij jaren lid van de provinciale raad en sinds
2000 onze provinciale econome”, aldus de brief. Medezuster Katelijn Vandekerckhove typeert haar als volgt.
“Voor zuster Hilde is beleid voeren al lang geen onbeschreven blad meer. Na 14 jaar als provinciaal econoom
kent ze de huizen, gemeenschappen en de werken van
de zusters van Don Bosco in Vlaanderen op haar duimpje. Ze houdt van het concrete actieve leven, dat alleen
vrucht kan dragen door een diepe verbondenheid met
Jezus”, aldus zuster Katelijn.
HANDEN UIT DE MOUWEN/ In haar slotwoord op de
gezellige feestavond gaf zuster Hilde iedereen een zelfgeschreven gebed mee. Daarin roept zij alle zusters op
om vanuit de diepte van het persoonlijk en gemeenschappelijk gebed op weg te gaan naar de mensen, de
jongeren en de kinderen, die hun wegen kruisen. Samen
met hen moeten wij het leven ‘doorleven’. Zowel op momenten dat alles voor de wind gaat, maar nog meer als
het allemaal zinloos lijkt. “Petje af voor het verleden en
handen uit de mouwen voor de toekomst”, was het centrale motto van de feest- en dankdag, die op de hartelijke salesiaanse wijze werd gevierd. Enerzijds kreeg het
‘animatieve’ en speelse karakter van de spiritualiteit alle
ruimte. Tijdens de eucharistieviering was de verbondenheid met Jezus het centrale thema. “Vijf broden en twee
vissen is datgene wat we kunnen inzetten. We durven
vandaag te geloven dat deze inzet voldoende is en een
teken van hoop zal zijn om Vlaanderen te inspireren.”
BIJ DE HERDENKING VAN DE GEBOORTE VAN DON BOSCO OP 16 AUGUSTUS 1815
9/
KLEURPLAAT DÉSIRÉE BIJWAARD
JUBILEUMACTIVITEITEN
IN NEDERLAND
don bosco/200 jubileumactiviteiten in Nederland
TOEGEWIJD AAN DE JEUGD- DE SALESIANEN IN NEDERLAND 1928-2013
een beeld van vijfentachtig jaar presentie van de salesianen van Don
een feitelijk relaas dat deels chronologisch, deels thematisch de ontegatie schetst vanaf de eerste vestiging in Limburg tot aan de recente
ionale communiteit in Amsterdam. Het relaas krijgt kleur door de
de persoonlijke herinneringen van geïnterviewde salesianen, enkele
aten uit brieven en fragmenten uit de Kronieken van huizen.
sen is cultureel antropoloog en als senioronderzoeker parttime
gen Institute for Mission Studies (NIM). Naast missie en zending
ze zich in haar publicaties op de geschiedenis van ordes en contnografische musea en levensverhalen.
De Salesianen van Don Bosco in Nederland |1928-2013
eengezet aan de hand van enkele hoofdthema’s die karakteristiek zijn
k van de salesianen. Zo bepaalden Don Bosco en zijn activiteiten in
ë) lange tijd de norm waarnaar geleefd en gehandeld moest worden.
gatie gaf hij niet alleen de aard van het werk aan, hij bepaalde ook
k moest worden uitgevoerd met de daarbij gewenste levenshouding.
regaties bleef hij tot ver na zijn dood als ijkpunt fungeren. Daarbij
even die de salesianen ontwikkelden improvisatie een belangrijke
op de noden van de tijd’ of ‘het doen waar de omstandigheden om
g bij de keuze voor een bepaald werk, de plaats waar het werd uiter voor werden aangewezen. Tot slot kozen de salesianen er in de
t voor hun werk over te dragen aan leken of aan congregatieleden uit
t behalve de voltooiing van hun werkzaamheden een nieuw begin
r kwetsbare jongeren dragen deze nieuwe medewerkers in de geest
leefbare samenleving.
Toegewijd aan de jeugd
an de jeugd
’TOEGEWIJD
AAN
DE
JEUGD’ geeft een beeld van
vijfentachtig jaar presentie van
de salesianen van Don Bosco
in Nederland. De geschiedenis
begint met Giovanni Bosco, de
stichter van de congregatie. Als
zijn gedachtegoed Nederland
Toegewijd aan de jeugd
bereikt komt in Lauradorp,
een nieuw woonoord in de
Limburgse mijnstreek, een aarzelend begin tot stand.
De salesianen bouwen daar voor de uit heel Europa
toegestroomde mijnwerkers een kerk met ernaast een
‘oratorium’, een jeugdcentrum waar jongeren vrij kunnen
binnenlopen voor sport, spel en religieuze vorming.
Idealisme en optimisme karakteriseren de eerste
decennia, ook al kampt de congregatie met geldgebrek.
In hun communiteiten leven de salesianen lange tijd
volgens de door Don Bosco ingestelde leefregels: Don
Bosco lo faceva così – Don Bosco deed het zó. Hierna
komen de jaren tot de Tweede Wereldoorlog, de Duitse
bezetting en de eerste jaren na de bevrijding aan bod.
Na de Tweede Wereldoorlog is de behoefte aan opvang
van de ‘verwaarloosde jeugd’ groot, met name in de
Randstad, waar de jeugdproblematiek zich scherper
aftekent dan in de provincie. De Nederlandse tak van
de congregatie wordt verheven tot een zelfstandige
provincie met aan het hoofd de Italiaanse provinciaal
don Annibale Bortoluzzi. In de jaren zestig vindt
een omslag plaats. Door de toenemende welvaart in
Nederland kiezen tientallen salesianen er voor om naar
missiegebieden te vertrekken waar nog sprake is van
échte ‘kansarme’ jeugd. In Nederland moet er met een
afnemend aantal religieuzen hard gewerkt worden. De
samenleving maakt op religieus en sociaal terrein grote
veranderingen door. Een afnemende belangstelling
voor het kloosterleven noopt de congregatie intensiever
Marie-Antoinette Willemsen
Marie-Antoinette Willemsen
De Salesianen van Don Bosco in Nederland | 1928-2013
DON BOSCO LEUSDEN IN 1937
/ 10 te gaan samenwerken met leken, aan wie ze steeds meer
werk overdraagt. Ook de pijnpunten in de geschiedenis
van de salesianen kunnen niet onbenoemd blijven.
De jongens van Don Rua waren de eersten die met
meldingen van (seksueel) wangedrag naar buiten
kwamen. De manier waarop de salesianen daarmee zijn
omgegaan wordt belicht. Daarna wordt de blik gericht
op de toekomst. Hoe houdt het salesiaans gedachtegoed
stand nadat leken al het werk van de religieuzen hebben
overgenomen? Welke nieuwe initiatieven worden
er ontplooid om de problemen van de jeugd in een
multiculturele samenleving het hoofd te bieden? In
2013 wordt een nieuwe internationale salesiaanse
communiteit in Amsterdam gesticht. Dit initiatief vormt
het sluitstuk en tevens een hoopgevend nieuw begin in
de geschiedenis van de salesianen.
DON BOSCO/200 ‘UIT ZIJN DROOM GE
OKTOBER 2014
Presentatie van het boek: ‘TOEGEWIJD AAN DE
JEUGD’- De salesianen van Don Bosco in Nederland
1928-2013, geschreven door MARIE- ANTOINETTE
WILLEMSEN.
15 NOVEMBER 2014
Voorstelling ‘DE BIJBEL IN EEN UUR’, door
verhalenverteller KEES POSTHUMUS om 15.00 uur
in de JACOBSKERK in Schiedam.
29 JANUARI 2015
Voorstelling ‘DE BIJBEL IN EEN UUR’, door
verhalenverteller KEES POSTHUMUS om 10.00 uur
ERFGOEDCENTRUM NEDERLANDS
KLOOSTERLEVEN IN ST. AGATHA
don bosco/200 jubileumactiviteiten in Nederland
‘DE BIJBEL IN EEN UUR’
Ter gelegenheid van Don Bosco 200 spelen verhalen
verteller Kees Posthumus en accordeonist Juul Beerda
hun voorstelling ‘De bijbel in een uur’. In hoog tempo
komen vrolijke en ontroerende Bijbelverhalen voorbij, van
Genesis tot voorbij Pasen. Kun je in een uur de hele Bijbel
samenvatten? Ja, dat kan! Het programma opent met het
verhaal ‘De krekel en de schildpad’, naar aanleiding van
de zevende plaag uit Exodus. Daarna volgt ‘Inpakken en
wegwezen’, een actuele en vrolijke ‘hertelling’ van het
verhaal over de uittocht uit Egypte. Alle tien plagen komen
voorbij, voordat het volk in de nacht van de uittocht de
weg naar de vrijheid kan gaan. Een klassiek verhaal over
onderdrukking en vrijheid, over oude gewoonten en
nieuwe perspectieven. In een aantal korte verhalen wordt
daarna het Nieuwe Testament behandeld: de gelijkenissen
van Lucas en het verhaal over de Goede Herder en het
verloren schaap. Kees Posthumus is verhalenverteller.
Met zijn vroom en vrolijk opnieuw vertelde Bijbelverhalen
wil hij zijn publiek vermaken, verrassen en tot nieuwe
inzichten brengen. “De verhalen uit de Bijbel zijn geen
verhalen van toen, het zijn verhalen met betekenis voor
mensen van hier en nu. Laatst zei iemand tegen mij: pas
nu ik jouw versie van het uittochtverhaal heb gehoord,
begrijp ik de betekenis. Een mooier compliment kan ik niet
krijgen”, zegt Kees over de reacties op zijn voorstelling.
Zijn muzikale begeleider, Juul Beerda, is accordeonist
en speelde in musicals als ‘Piaf’ en ‘Ciske de Rat’. Het
accordeon is van oudsher een instrument dat werd
gebruikt om de psalmzang van matrozen aan boord van
schepen te begeleiden. Later verhuisde het instrument
naar kroegen en kermissen. Juul Beerda brengt in
‘De Bijbel in een uur’ het accordeon terug naar de kerk.
EBOREN’ JUBILEUMACTIVITEITEN
in ‘LAVERNA’ en om 15.00 uur in ‘PORTIUNCULA’
in Wijchen.
EIND MEI 2015
Grote ONTMOETINGSDAG van salesianen,
oud-salesianen en oud-leerlingen. Mededelingen
over tijd en plaats volgen nog.
MEI t/m OKT 2016 TENTOONSTELLING van werk van Nederlandse
salesiaanse kunstenaars in het ERFGOEDCENTRUM
NEDERLANDS KLOOSTERLEVEN in St. Agatha.
KEES POSTHUMUS EN JUUL BEERDA
TENTOONSTELLING IN ERFGOEDCENTRUM NEDERLANDS KLOOSTERLEVEN
Een ander initiatief in het kader van het jubileumjaar is
een tentoonstelling van kunstwerken van Nederlandse
salesianen. Er waren nogal wat salesianen, die op allerlei
terreinen ‘kunstzinnig’ bezig waren. Een paar voorbeelden
(in alfabetische volgorde): Pierre Eijck (smeedwerk en
gipsen beelden), Cor Goorts (meerdere grote en kleine
beelden), Kees Heeren (collages van postzegels), Jan
Rijven (diverse schilderijen en tentoonstellingsborden),
Jan van Schagen (tekeningen), Jan Schulte (schilderijen)
en Wim Timmermans (glasmozaïek). En dan waren er de
‘poëtische’ salesianen. Zij schreven gedichten, die ook
werden uitgegeven. Denk aan Jan Klein, Wim van Luyn
en Jan Nelissen. Herman van der Loop componeerde
liederen en schreef teksten voor liederen. Allemaal
materiaal voor een interessante tentoonstelling. Het
Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven in Sint
Agatha bij Cuijk aan de Maas, waar enkele van de
kunstwerken van salesianen bewaard worden, is bereid
gevonden om mee te werken aan deze tentoonstelling.
Het zou mooi zijn geweest, als de tentoonstelling plaats
zou vinden in het jubileumjaar 2014-2015. Maar dat gaat
helaas niet lukken: er is dan al een andere tentoonstelling
gepland. Vandaar dat de expositie wordt gehouden
van mei tot oktober 2016. Zij is te bezichtigen tijdens
openingstijden van het Erfgoedcentrum. Op aanvraag is
ook een rondleiding mogelijk. Te zijner tijd zal de precieze
openingsdatum bekend worden gemaakt. Tot dan zijn
de organisatoren druk bezig om uit te vinden waar alle
kunstwerken zich bevinden. Wie nog tips heeft mag ze
natuurlijk melden!
11/
don bosco/200 jubileumactiviteiten in Nederland
DON BOSCO
16 AUGUSTUS 1815 – 31 JANUARI 1888
ALTIJD ZELF AANWEZIG/ We kunnen stellen dat don
Bosco een ‘heilige opportunist’ was. We vieren zijn
geboorte op 15 augustus, ook al werd hij geboren
op 16 augustus. Vanuit zijn pedagogische mentaliteit
vond hij het beter zijn feest met dat van ‘Maria
Tenhemelopneming’ te verbinden. Zijn patroonheilige
is Johannes Evangelist, maar hij vierde met zijn jongens
het feest van Johannes de Doper. Dit omdat Johannes
Evangelist in de koude winter viel (21 december) en het
feest van de Doper op 24 juni. Feest vieren vond don
Bosco belangrijk, omdat hij zijn jongeren de vreugde
van het gelovig zijn wilde laten voelen. Hij schreef
toneelstukjes, organiseerde spelletjes, tombola’s en
zorgde ervoor dat iedereen erbij betrokken werd.
Hij was altijd zelf aanwezig. Het geheim van zijn
opvoedingssysteem was de alomtegenwoordigheid
van de opvoeder, die daarmee zijn aandacht en liefde
voor de jongeren bewees.
LOYALITEIT/ Don Bosco was ook een opportunist toen
het ging om het stichten van een congregatie. In een
periode dat de kloosters in Italië gesloten werden,
stichtte hij een “vereniging van opvoeders”. Daarom
gebruikte hij niet de naam overste of noviciaat, maar
sprak van inspecteur en van een huis in plaats van
een klooster enz. Later werd die vereniging erkend
door de paus als religieuze congregatie. Zijn loyaliteit
tegenover de Kerk werd vooral duidelijk toen paus Leo
XIII hem vroeg om de bouw van de Heilig-Hart-Kerk in
Rome nieuw leven in te blazen. Bij gebrek aan fondsen
was dit werk stil gelegd. Ondanks zijn hoge leeftijd en
slechte gezondheid aanvaardde hij deze opdracht en
nu kunnen we, vlakbij stazione Termini in Rome, deze
prachtige kerk bewonderen. Een wens van de Paus was
voor Don Bosco een bevel.
OP SPEELSE WIJZE/ Zijn geloof steunde op drie pijlers.
Daar getuigt zijn ‘droom’ van het schip van: een boot
vol jongeren. Aan het roer staat de paus en er zijn
twee hoge zuilen te zien, één met Maria en één met de
Eucharistie. Maria is diegene die “alles gedaan heeft”.
En hij bracht de dagelijkse eucharistie in het leven
van de jongeren in het ‘oratorio’: de naam van zijn
jeugdwerk. Geen gebedsruimte, maar een huis waar op
het laatst 800 jongeren woonden, studeerden, een vak
leerden en gingen werken. Gebed en catechese, sport
en spel, studie en werk waren de ingrediënten van zijn
pedagogische aanpak. Nieuw was dat handenarbeid
een pedagogische waarde kreeg en dat catechese door
de priester op een speelse wijze werd gegeven. De
oorsprong van dit alles lag in zijn jeugd. Zijn moeder
leerde hem arm te leven. De priester Calosso hielp
hem, nadat zijn vader was gestorven, met zijn studie.
Luigi Comollo leerde hem echte vriendschap en de
heilige priester Cafasso begeleidde hem in zijn eerste
priesterjaren. Zo had hij een moeder, een vader, een
vriend en een geestelijke leider ontdekt. En dat wilde
don Bosco graag zélf zijn, voor díe jongeren, die in de
maatschappij geen plaats kregen…
DOOR MGR. LUC VAN LOOY SDB
BO E K BE SPREKING /
NIEUW BOEK:
‘werk aan
je winkel’/
WERK AAN JE WINKEL
UITGEVERIJ SWP
ISBN:9789088505034
ASSERVITEIT IN COMMUNICATIE EN PRESENTATIE
ZIJN BELANGRIJKE EIGENSCHAPPEN IN EEN
MAATSCHAPPIJ, WAAR DE BANEN NIET VOOR HET
OPRAPEN LIGGEN. UITBLINKEN EN EXELLEREN IS
DE NORM. JE MOET JE KUNNEN ONDERSCHEIDEN
EN JE EIGEN GRENZEN KUNNEN AANGEVEN.
MAAR HOE DOE JE DAT BIJVOORBEELD ALS
JONGERE? HOE KUN JE WETEN WANNEER JE
ASSERTIEF MOET ZIJN OF ANDER GEDRAG MOET
VERTONEN? IN ‘WERK AAN JE WINKEL’ WORDT
BESCHREVEN HOE JE JONGEREN KUNT LEREN TE
COMMUNICEREN EN ZICHZELF PRESENTEREN.
DOOR JOOST MIDDELHOFF
‘Werk aan je winkel is bedoeld voor trainers, docenten
en hulpverleners om juist jongeren te helpen met hun
communicatie en presentatie. Dit gebeurt met behulp
van ‘real life learning’: leren door ervaring. De jongere
gaat actief aan de slag door te doen en te ervaren.
Dit in samenspel met andere jongeren. Het boek gaat
over de actieve rol in de gedragsontwikkeling van
jongeren. De volgende onderwerpen komen aan de
orde: communiceren, feedback en complimenten,
gevoelens uiten, voor jezelf opkomen en jezelf
presenteren.
PRAKTIJK EN REFLECTIE/ Bij elk onderwerp
zijn twaalf werkvormen van ‘real life learning’
beschreven. De jongere leert via de werkvormen
zich deze gedragingen eigen te maken, om in te
kunnen spelen op de verwachtingen van anderen
en van de maatschappij. Net zoals een winkelier
zijn producten onderhoudt en presenteert, kan ook
een jongere zichzelf op verschillende manieren
presenteren. Hij kan zorgen voor zijn eigen producten
en het onderhoud: voor zijn persoonlijke bagage
dus. Zorgen dat zijn assortiment op orde is, dat er
voldoende voorraad is en dat hij het assortiment kan
afwisselen al naar gelang de vraag. De ervaringen, die
jongeren opdoen moeten in de praktijk worden getest
en dat gaat gepaard met reflectie. Producten kunnen
daarnaast ook de houdbaarheidsdatum passeren en
weggegooid worden. Zo gaat dat soms ook met gedrag,
dat geen effect meer heeft. Daarnaast kan de winkel
gevuld worden met nieuwe producten, voor de jongere
betekent dat dus nieuw gedrag. Het gaat in dit boek o.a.
om het aanleren en het afleren van gedrag.
EIGEN IDENTITEITSONTWIKKELING/ Belangrijk is dat,
afhankelijk van de interacties met anderen, de jongere
kan kiezen welke producten hij aanbiedt, of anders
gezegd: welk gedrag hij vertoont. Als winkelier moet je
ook contact houden met je concurrenten. Je vertelt over
jouw unieke producten en versterkt je producten door de
interacties met andere winkels. Iedere winkel verkoopt
zijn eigen producten en heeft zijn eigen onderscheidende
kenmerken. Vertaald naar de jongere: hij of zij leert door
middel van de werkvormen in dit boek van jou en van
anderen. Hij of zij wordt versterkt in zijn of haar unieke
concept: in zijn eigen identiteitsontwikkeling. De jongere
wordt ondersteund om de eigen kwaliteiten te ontdekken
en te stimuleren. En ontwikkelt zich zo beter als het gaat
om het vertonen van assertief gedrag in communicatie
en presentatie.
13 /
/ DON B O S C O MAARTJE DEGENS:
“WAT HEEFT INDIA MIJ RIJK GEMAAKT!”.
ZEVENTIEN JONGEREN, ONDER WIE EEN SALESIAAN, VERTROKKEN IN HET KADER VAN ‘SAMEN’ OP 11
JULI NAAR HET ZUIDEN VAN INDIA. ZIJ GINGEN ZICH INZETTEN VOOR STRAATKINDEREN OP DIVERSE DON
BOSCO-PROJECTEN. VOOR DE HELE GROEP EEN INDRUKWEKKENDE EN INSPIRERENDE ERVARING. EEN VAN
DOOR MAARTJE DEGENS
DE DEELNEMERS DOET VERSLAG.
'SAMEN':
VIJF INSPIRERENDE
WEKEN MET STRAATKINDEREN IN INDIA/
Onze aankomst in India was overweldigend. Direct toen
we het vliegveld verlieten werden we overspoeld met
indrukken. De hoeveelheid mensen, de warmte, de
chaos in het verkeer en de troep op straat. Ik probeerde,
met een grote glimlach en een gevoel dat ik niet kan
omschrijven, alles in mij op te nemen: India was liefde
op het eerste gezicht! De riksja’s en de koeien op straat
vielen het eerst op, maar al snel zag ik ook bedelende
kinderen. Ik wilde hen het liefst meteen van straat
plukken, maar was mij bewust dat het onmogelijk is om
meteen alle straatkinderen te helpen. Ik was onderweg
naar een straatkinderenproject waar ik mij wél voor hen
kon inzetten. Ook al kon ik na een lange reis mijn ogen
moeilijk openhouden, het gaf mij nieuwe energie!
/ 14 EEN DAGJE STRAND/ Op het project kreeg ik een
gevoel van thuiskomen op een plek waar ik nog nooit
was geweest. Het was ons doel de straatkinderen
(verder in dit verhaal ‘de jongens’) weer echt even
kind te laten zijn door hen een leuke tijd en aandacht
te geven. Eén van onze uitjes was een dag naar het
strand. Het was fantastisch. Sommige jongens hadden
nog nooit strand en zee gezien en wisten niet hoe
snel zij het water in moesten rennen. Bang waren ze
niet, ook al hadden zij geen zwemdiploma. Om bij het
strand te komen moesten we een eind lopen en met
de trein reizen, wat met 60 jongens al een avontuur op
zich was. Lopend langs de kant van drukke wegen (de
meeste jongens op blote voeten, omdat er geen geld is
WE R K IN UITVOERING /
voor schoenen) en met zijn allen in een overvolle trein.
We werden aangestaard en ondervraagd, want veel
blanke mensen kom je hier niet tegen.
GOEDE GESPREKKEN/ Tijdens de activiteiten konden
de jongens (en de meiden op het meisjesproject, waar
we één dag waren) even helemaal uit hun dak gaan. Het
leven op het project is namelijk erg gedisciplineerd. Zij
hebben een strak schema waarin zij slapen, eten, naar
school gaan, studeren en bidden. Een groot deel van
de overige uren besteden zij aan het schoonmaken van
de projecten en het wassen van hun kleding. Meestal
hebben zij één uurtje speeltijd op een dag. De jongens
hebben vaak een zwaar verleden, werken hard en
krijgen weinig tijd om plezier te maken. Ondanks dat
blijkt uit hun houding en hun woorden dat zij goede
hoop hebben voor de toekomst. Terwijl anderen hen
allang hebben afgeschreven proberen zij echt wat van
hun leven te maken. Van één van de fathers (de paters
die de straatkinderenprojecten leiden) hadden we al
schrijnende verhalen gehoord over de jongens, waarin
misbruik, verwaarlozing en mishandeling centraal
stonden. De father vertelde dat vertrouwen winnen
daardoor veel tijd kost. Soms duurt het jaren voordat
een kind zijn verhaal wil vertellen. Maar wij maakten ook
mee dat sommige jongens hun verhaal met ons wilden
delen.
LAND VAN CONTRASTEN/ Omdat ze niet allemaal
goed Engels spreken, gebeurde dit bij wijze van spreken
met handen en voeten. Een bijzonder voorbeeld: één
van de jongens van een jaar of zes tekende op mijn hand
een politieagent met twee kinderen aan zijn hand. Hij
vertelde dat híj het ene kind was en zijn zusje het ándere.
Zij waren met de trein naar Chennai gekomen en de politieagent had hen opgepakt en naar een Don Bosco-project gebracht. Straatkinderen komen vaak met de trein
naar de grote steden om te bedelen of op andere manier
aan geld te komen. Dan worden zij door de politie meegenomen, die hen vervolgens naar een project brengt.
Naast ons werk met de
straatkinderen hebben
we deze reis ook meer
van India kunnen zien.
We bezochten tempels,
liepen over marktjes
en bezochten een kinderparlement. Indrukwekkend was vooral
ons bezoek aan de
sloppenwijken, bijzonder om te zien hoe de
mensen hier samenleven. Ondanks grote
DE AGENT MET
armoede lijkt de sfeer
TWEE KINDEREN
goed. Terwijl ik daar
DE JONGENS WASSEN ZELF HUN KLEREN
liep besefte ik, dat India een land is met ongelijkheid en
onrecht. Een land van contrasten. Arm en rijk, verschillende geloven, maar ook leven en dood, die je soms letterlijk naast elkaar op straat vindt.
ONVERGETELIJKE TIJD/ Ik heb veel respect voor de
Indiase mensen, die zo weinig hebben, maar op hun
manier gelukkig lijken te zijn. Ze moeten wel, maar ze
doen het ook! Het waren vijf bijzondere weken. Weggaan
was één van de moeilijke momenten. Het land, de
armoede en de kinderen achterlaten. Gelukkig konden
we elkaar in de ogen kijken en tegen elkaar zeggen dat
het een onvergetelijke tijd was en we er broers en zussen
bij hebben. Na vijf weken niet meer met mijn handen
hoeven eten, slapen op een zacht matras, kunnen
douchen met warm water, geen stroom die uitvalt, een
wasmachine, een volle kledingkast, rust, alles weer
volgens schema, een mobiele telefoon met WIFI, frisse
lucht en hygiëne, vroeg ik mij af: word ik daar gelukkig
van? Nee, op het moment van terugkomen niet. Ik kreeg
een cultuurshock in Nederland, omdat ik nu weet wat er
écht toe doet. Ik waardeer weer wat ik heb en weet dat
het een ervaring voor het leven was. India, wat houd ik
er van en wat heeft het mij rijk gemaakt!
15/
/ DON B O S C O DEEBEETJE-KAMPEN
EN VAKANTIEBOS:
"LEKKER VIES
EN VUIL, MAAR
WEL BUITEN"
OOK DEZE ZOMER WAS HET VOOR VEEL KINDEREN
OPNIEUW GROOT FEEST. ‘DE KAMPSCHUUR’ IN
ASSEL BOOD DRIE WEKEN LANG ONDERDAK AAN
DE DEELNEMERS VAN DE ‘DEEBEETJEKAMPEN’
EN IN RIJSWIJK WAS HET WEER TIJD VOOR HET
‘VAKANTIEBOS’. DE KINDEREN, MAAR OOK DE
LEIDING, GENOTEN MET VOLLE TEUGEN!
DOOR DÉSIRÉE BIJWAARD EN DOMINIQUE VOESTEN
DEEBEETJE-KAMP:
EEN WEEK PER JAAR MEZELF ZIJN!
VAKANTIEBOS/ Alleen al de eerste week kwamen er 600
kinderen af op de activiteiten van het ook dit jaar weer
groots opgezette ‘Vakantiebos’. De deelnemers speelden
‘Levend Cluedo’, werden ‘aliens’ en holbewoners en de
oudsten van de groep hadden een heuse casinodag. Met
ontzettend veel fantasie had de voorbereidingsgroep
een programma in elkaar getimmerd. “The sky is
the limit als het gaat om creatieve ideeën voor deze
weken”, aldus coördinator Marlies Cuppen. Een team
van bijna 80 vrijwilligers stond klaar om de kinderen
een paar onvergetelijke vakantiedagen te bezorgen.
Voor hen is het belangrijk dat de kinderen zich kunnen
uiten, een fijne tijd hebben en kunnen spelen met
leeftijdgenootjes. Marlies: “De sfeer was ontzettend
goed. De voorbereidingsweek met alle buitenlandse
vrijwilligers was natuurlijk erg nuttig, maar het zijn de
kinderen die het ‘karwei’ echt áf maken. Van hen krijg
je zóveel terug. Je krijgt er gewoon energie van. En
/ 16 VAKANTIEBOS: THE PLACE TO BE!
daar doen we het voor”. Of de kinderen nu lekker vies
werden in de regen en de modder of heerlijk in de zon
speelden… het maakte niet uit. ‘Vakantiebos’ in Rijswijk
was ook dit jaar weer ‘the place to be…!
DEEBEETJE-KAMPEN/ Toen in november het thema voor
de kampweken werd bedacht kon niemand vermoeden
dat er vlak voor de start van week 1 een verschrikkelijke
vliegramp zou plaats vinden. De leiding koos ervoor
om het thema “DeeBeetje Airlines” tóch door te laten
gaan. Maar de aankleding werd sober gehouden en de
oudste groep stond uitgebreid stil bij de vliegramp en
de gevolgen. Tijdens een kampweek in Assel leef je in
een eigen beschermde wereld, waar niet of nauwelijks
nieuws van buitenaf binnen komt. Dat creëert een sfeer
waarbij kinderen en leiding zichzelf kunnen zijn en dat is
zeker gelukt in deze drie kampweken. Een deelneemster
van de oudste groep beschreef het heel mooi aan
haar moeder: “Ik ga op DeeBeetje-kamp omdat ik hier
een week per jaar mezelf mag zijn en niet mooi hoef
te zijn”. Een meisje in week 2, de jongste groep, zei
het op zondagavond al bij het kampvuur: “Je merkt
dat iedereen hier voor je open staat!”. Zomaar twee
uitspraken van deelnemers, maar zó Don Bosco. En dat
is nu precies DeeBeetje-kamp. Uitdragen wat Don Bosco
in zijn tijd probeerde: samen activiteiten ondernemen.
In week 1 lekker de stad in voor een stoere vossenjacht
en boven op de stal een lasergame nabouwen met
zwart zeil, een rookmachine en laserstralen. Bij de
jongste deelnemers stond het avontuur met professor
Badedas en de teletijdmachine centraal. Een reis door
verschillende tijdperken: hutten bouwen in de oertijd en
elkaars fort beschieten in de tijd van ridders en kastelen.
De jongste groep is ook naar de sterrenwacht in Bussloo
geweest en weet nu dus alles van het zwarte gat en
gammaflitsen. In de derde week zijn er nieuwe spellen
bedacht en bezochten de deelnemers allerlei landen.
Reizen naar verschillende werelddelen en kennis maken
met andere culturen. Dankzij de inzet van een grote
groep vrijwilligers hadden alle kinderen van jong tot
jongere een fijne kampweek. De foto’s staan inmiddels
op de website en de jongeren die nog mee mogen op
het najaarsweekend zijn elkaar via de moderne media al
enthousiast aan het maken. Kortom….een beetje kamp
is een DeeBeetje-kamp in Assel en dat het hele jaar door!
N IE UWS.NL/
'SWINGEN
MET DE
ZUSTERS!':
DBWN WAS AANWEZIG
OP HET KJD-FESTIVAL
DÉSIRÉE BIJWAARD EN BIJU JOHN
DE KATHOLIEKE JONGERENDAG NIEUWE STIJL: DAT WAS HET FESTIVAL DAT OP 28 EN 29 JUNI PLAATSVOND
IN DE ACHTERTUIN VAN ABDIJ MARIËNKROON IN NIEUWKUIJK. OP EEN PRACHTIG, RUIM TERREIN LUISTEREN
NAAR LIVE-MUZIEK, MET JE BLOTE VOETEN IN HET GRAS GENIETEN VAN EEN BIERTJE EN EEN PATATJE OF
DOOR DÉSIRÉE BIJWAARD
EEN LEKKERE BIOLOGISCHE SALADE. ALLES WAS ER!
Twee dagen lang waren er op het KJD-festival sprekers,
masterclasses en workshops. En op zondagmorgen een
eucharistieviering in de open lucht. Een viering waarin
traditie en toekomst samenkwamen en waarbij jongeren
konden swingen op praise-muziek met religieuzen in vol
‘ornaat’. De sfeer was uitstekend en jong en oud stonden
open voor ontmoeting en gesprek. Ook de kleine
afvaardiging van Don Bosco Werken Nederland ervoer
dit. DBWN was aanwezig op de informatiemarkt met een
marktkraam. De hele dag gesprekken met jongeren, hun
ouders en religieuzen. Er was veel belangstelling voor
het Don Bosco-werk. Veel jongeren werden enthousiast
en namen foldermateriaal mee. En aan het eind van
de dag liep iedereen op het festival rond met een van
de kleurige vriendschapsbandjes met de opdruk: “Don
Bosco: er zijn!”. Lopend over het terrein viel het op dat
er zoveel verschillende manieren zijn om katholiek te
zijn in ons land. Of je je nu praktisch wilt inzetten, er
wilt zijn voor je medemens in binnen- of buitenland,
of je je juist meer wilt terugtrekken in bezinning en
contemplatie: voor ieder is er een weg. En al die wegen
kwamen samen tijdens dit festival! Info: www.kjd.nl
DON BOSCO ‘RITORNA’…
Het aantal salesianen in ons land wordt alsmaar kleiner en
ouder. Vandaar dat het afgelopen jaar twee salesiaanse
‘bolwerken’ moest worden gesloten: de Teresiakerk
in Apeldoorn en de communauteit in Soest. Op beide
plaatsen werd de aanwezigheid van de salesianen op
een speciale manier duidelijk gemaakt. In de Teresiaskerk
in Apeldoorn hing een prachtig beeld van Don Bosco,
gemaakt door pater Cor Goorts sdb. En in de tuin van
het klooster in Soest stond een groot standbeeld van de
heilige vriendelijk de verte in te kijken. Beide beelden
zijn gelukkig niet verloren gegaan… Het kunstwerk uit
de Teresiakerk kreeg onlangs een mooie plaats aan de
muur van de Villa in Assel en werd door de nog levende
kunstenaar opnieuw gezegend. Het beeld van Don Bosco
uit Soest staat sinds 2 juli in de tuin van het klooster
van de salesianen in Boortmeerbeek in Vlaanderen te
pronken. Don Bosco weer terug…
17/
/ DON B O S C O SALESIANEN
BIEDEN HULP
BIJ EBOLA-CATASTROFE/
DE EBOLA-EPIDEMIE IN AFRIKA WOEDT VOORT. DE VN SCHAT DAT MEER DAN 1 MILJOEN MENSEN ZULLEN
WORDEN GEÏNFECTEERD. MET NAME LIBERIA, SIERRA LEONE, GUINEE, NIGERIA EN UGANDA ZIJN GETROFFEN.
EBOLA IS EEN ZELDZAME INFECTIEZIEKTE, DIE GEPAARD GAAT MET ERNSTIGE BLOEDINGEN IN HET LICHAAM.
DE ZIEKTE IS ALLEEN BESMETTELIJK DOOR DIRECT CONTACT MET EEN PATÏENT OF DOOR HET SLACHTEN OF
ETEN VAN EEN ZIEK DIER. ER BESTAAT (NOG) GEEN EFFECTIEF VACCIN TEGEN EBOLA. OOK DE SALESIANEN IN
DE GETROFFEN LANDEN ZETTEN ZICH IN BIJ DE VERZORGING EN VERPLEGING VAN DE ZIEKEN.
DOOR JOOST MIDDELHOFF
In 1854 werd Turijn en omgeving getroffen door een
cholera-epidemie. Speciaal de armen in de buitenwijken,
waar ook Don Bosco’s oratorium stond, waren het
slachtoffer. Don Bosco spoorde zijn jongeren aan om zich
in te zetten bij de verzorging en verpleging van de zieken.
Meer dan 150 jaar later zetten tientallen salesianen zich
ook weer in voor de slachtoffers van een epidemie. Nu in
verschillende Afrikaanse landen, waar het besmettelijke
ebola-virus rondwaart.
JEUGDCENTRA GESLOTEN/ Het slechtste nieuws komt
uit Liberia. “De situatie hier is zeer kritiek. Vanwege
de berichten over het grote infectiegevaar durft de
bevolking nauwelijks nog naar het ziekenhuis of de
dokter te gaan”, zegt salesiaan Nicola Clarapica. “Op
last van de regering zijn in het land alle kantoren en
scholen gesloten. Ook onze jeugdcentra moesten dicht.
Onze vrijwilligers hebben we naar huis moeten sturen.
Het is ontzettend moeilijk om een arts te vinden, die nog
durft te werken. De bevolking is radeloos”, aldus Nicola.
In Siera Leone worden volgens de daar werkende
salesianen met name de kinderen het meest getroffen.
“Veel kinderen hebben hun ouders verloren en dolen nu
rond. Hun families willen hen niet opvangen omdat zij
bang zijn dat de kinderen het ebola-virus verder zullen
verspreiden. We konden deze kinderen toch niet op
straat laten zwerven, dus hebben we een crisiscentrum
geopend waar ze, samen met hun familie, worden
opgevangen. Zo goed en zo kwaad als dat gaat”, zegt
Lothar Wagner, salesiaans missionaris in de hoofdstad
Freetown. De regering van Sierra Leone heeft de
salesianen gevraagd om de weeskinderen op te vangen.
”Dat kunnen er tegen het eind van het jaar wel meer dan
/ 18
400 zijn en wij doen er alles aan om ze dan te kunnen
opvangen”, aldus Lothar.
BESMETTINGSGEVAAR/ Guinee was het eerste land
dat door het ebola-virus werd getroffen. Emiliano
Martinez is een van de salesianen, die de zieken
verzorgt. “We zijn niet bang om besmet te raken, want
wij houden ons goed aan alle preventieve maatregelen.
Na elke activiteit wassen wij onze handen grondig met
chlorine. Wij hebben besloten om zo min mogelijk
te reizen en proberen de bevolking zo goed mogelijk
voor te lichten en te waarschuwen voor de gevaren
van het virus”, aldus Emiliano Martinez. Volgens de
Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) duurt het zeker
nog zes tot negen maanden voordat de ebola-uitbraak
onder controle is. Don Jorge Crisafuli, provinciaal van
de West-Afrikaanse salesianen, is blij met alle hulp
uit het buitenland. “Maar wij kunnen nog veel meer
gebruiken”, aldus pater Jorge.
VN: MEER DAN 1 MILJOEN
MENSEN GEÏNFECTEERD
verzameld/
Agenda /
STRAATKINDERENWEEKEND ‘SAMEN’/ Van 21 tot
23 november is er in Assel een informatieweekend
voor jongeren onder 25 jaar, die erover denken om
vrijwilligerswerk met straatkinderen te gaan doen in India,
Afrika of Zuid-Amerika. Info: www.samen.org
BOEK: ‘TOEGEWIJD AAN DE JEUGD’/ Het nieuwe boek
van Marie-Antoinette Willemsen over de salesianen van
Don Bosco in Nederland 1928-2013, dat verschijnt in het
kader van het jubileumjaar Don Bosco 200, kunt u á € 29,per stuk bestellen: via e-mail: [email protected] of per
brief, die u richt aan: Don Bosco Nederland, De Wiekslag
2c, 3871 AS–HOEVELAKEN onder vermelding van het
aantal exemplaren dat u wilt ontvangen.
IN MEMORIAM KEES SCHOUTEN SDB/ Kees werd
geboren op 21 februari 1930 in
Noordwijkerhout en groeide op in
een groot katholiek gezin. Na de
lagere school werkte Kees een tijdje
als bakkersknecht en was ook actief
lid van de padvinderij. Rond zijn 20e
jaar ontwaakte bij hem de interesse
voor het religieuze leven en meldde
hij zich in 1950 bij de salesianen van Don Bosco in Assel.
Op 6 september 1953 deed Kees in Twello zijn professie.
De eerste jaren van zijn salesiaanse leven werd er
een beroep gedaan op zijn kwaliteiten als tuinman en
landbouwer. Hij ging naar Huize Savio in Rotterdam en
daarna naar de Niek Savioschool in Amersfoort, waar hij
op de administratie werkte. Toen er in Leusden gezocht
werd naar een portier, bood Kees zich aan. Meer dan 25
jaar oefende hij die taak uit, tot aan zijn pensionering.
Kees is nooit direct verantwoordelijk geweest voor
salesiaans jeugd- en jongerenwerk: hij voelde zich er
niet bekwaam voor. Toch had hij wel contact met jonge
mensen en kon goed met hen opschieten. Kees was altijd
wat nerveus en zenuwachtig, iemand die niet goed tegen
spanning en een jachtig leven kon. In de loop van de
jaren ontwikkelde zich bij hem ook een innerlijke onrust.
Hij kon zich opwinden over onrecht in de wereld, nam
radicale standpunten in. Hoewel hij na zijn pensionering
naar rustiger plaatsen ging (Apeldoorn, Someren,
Driebergen) vond hij toch geen echte gemoedsrust.
Uiteindelijk kwam hij terecht in Vredenoord in Huis ter
Heide, waar hij bijna 10 jaar verbleef. Daar is hij liefdevol
verzorgd en verpleegd en kwam hij tot rust door muziek.
Kees overleed op 30 juni 2014 en werd begraven bij
zijn medebroeders op het kerkhof in Soest. Moge hij
voorgoed rust en vrede vinden bij God.
REÜNIE OUD-LEERLINGEN VAN DON RUA/ Op zaterdag
25 oktober vindt in de Villa in Assel de reünie plaats van
de oud-leerlingen van Don Rua. Aanvang: 10.00 uur.
Nadere mededelingen over het programma volgen nog.
DIAKENWIJDING ANDREAS JEBARUS/ Op zondag 5
oktober wordt Andreas (Andy) Jebarus door Mgr. Ad
van Luyn tot diaken gewijd. De plechtigheid vindt plaats
in het Don Boscohuis in Oud-Heverlee en begint om
11.00 uur.
KASBOEK VAN DON BOSCO/ In de maanden april t/m juni
2014 is ruim € 48.000,00 ontvangen voor de Don Boscowerken buiten Europa.
Bolivia
Straatkinderproject van Henk Erdhuizen
1.625,00
Brazilië
Ziekenzorg in Tres Lagoas, zuster Petronella Janssen 1.656,12
Cambodja
Onderwijs- en adoptieprojecten van Johan Visser
Colombia
Melaatsenzorg in Agua de Dios
Congo
Onderwijs in Kinshasa, projecten van Kees Smeele
Parochie en jeugdzorg: Dik Zwarthoed
Overige missies in Afrika
Haïti
Projecten van Wim Boksebeld e.a.
India en Pakistan
Jeugdzorgprojecten in verschillende provincies
Rwanda en Burundi
Opvoeding- en jeugdzorgprojecten
Zuid Afrika
Straatkinderenprojecten in Kaapstad
Missiewerken algemeen
17.673,36
220,00
1.044,20
12.903,62
68,07
10.984,74
627,24
500,00
375,00
Spaaracties
Straatkinderprojecten
Overige projecten
95,00
207,50
250,00
Kerstactie ten behoeve van
Cambodjaanse jeugdgevangenen
672,00
TOTAAL in euro’s
48.229,85
Hartelijk dank aan alle gulle gevers!
Wilt u het werk van Don Bosco financieel steunen? Dat kan door een
bijdrage te storten op rekening NL88 INGB 0000 714005 t.n.v. Stichting
Don Bosco, De Wiekslag 2c, 3871 AS Hoevelaken, met een korte
vermelding van de bestemming.
19/
/ DE I NS P IRATI E VAN . . .
GERARD VAN DE GOORBERG
'
EEN KLIMAAT SCHEPPEN,
WAARIN JONGEREN ZICH
THUIS VOELDEN'/
ONDER HET MOTTO ‘UIT ZIJN DROOM GEBOREN’ GING VORIGE
MAAND HET JUBELJAAR VAN START, DAT UITMONDT IN DE VIERING
VAN DE 200STE GEBOORTEDAG VAN DON BOSCO. EEN JAAR
VOL FESTIVITEITEN, DIE ALLEMAAL GEORGANISEERD MOETEN
WORDEN. NAMENS DON BOSCO WERKEN NEDERLAND ZIT GERARD
VAN DE GOORBERG IN DE ‘FEEST’-COMMISIE VAN VLAANDEREN
EN NEDERLAND. GERARD IS SALESIAAN IN HART EN NIEREN. HOE
LEERDE HIJ DON BOSCO KENNEN EN HOE WERD HIJ DOOR HEM
DOOR GERARD VAN DE GOORBERG
GEÏNSPIREERD?
Toen ik mijn opleiding aan de RK-kweekschool voor
onderwijzers in Eindhoven bijna had afgerond vroeg ik
mij af of ik niet iets anders met mijn leven wilde, dan
alleen lesgeven op een lagere school. Ik kwam tot het
inzicht dat ik priester wilde worden, maar dan wél in
een congregatie, die zich helemaal richtte op jeugd
en jongeren. En in Nederland was dat er maar één: de
salesianen van Don Bosco. Ik zocht contact en ging in
de lente van 1960 naar hun zojuist betrokken behuizing
in ’s Heerenberg om kennis te maken. Na een hartelijk
gesprek met directeur pater Elsakkers maakte ik kennis
met enkele zesdeklassers, die me meenamen in het
leven van alledag. Ook bleek dat een neef van mij (pater
G. Remie) als missionaris in dezelfde congregatie zat.
Toevallig was hij enkele weken op vakantie bij mijn
tante in Den Bosch en dus ging ik ook naar hem om
mijn licht op te steken over het salesiaanse leven. Een
en ander resulteerde in een afspraak om naar Don Rua
te komen en te beginnen aan een bijscholingscursus
Latijn, Grieks en Oude Geschiedenis, gecombineerd met
een aanstelling op de lagere school in ’s Heerenberg. Ik
heb daar een prachtige tijd gehad en besloot om in 1963
naar het noviciaat van de salesianen in Assel te gaan.
Tot 1971 heb ik gestudeerd en drie jaar stage gelopen op
het internaat voor studerende jongens in Rijswijk. Die
stagetijd heeft mij gevormd in de praktische omgang
met medebroeders en jongeren in de geest van Don
Bosco. Voor mij lag de nadruk op respect voor de
mensen, die je in de loop van de dag ontmoette. En de
opdracht om een huiselijk klimaat te scheppen waarin
de jongeren zich thuis voelden. Vanaf 1971 heb ik mijn
studie buiten congregatieverband afgemaakt en ben
gaan werken aan een mbo-opleiding voor gezins- en
bejaardenverzorgers. Ik ben in 1974 getrouwd en ons
/ 20 gezin bestond uiteindelijk uit vier kinderen, die inmiddels
hun weg in onze samenleving hebben gevonden. De
vorming die ik heb ondervonden bij de salesianen is
me tot nu toe bijgebleven en heeft zich in de loop van
de tijd verder ontwikkeld. Ik vond het plezierig om les
te geven in levensbeschouwelijke vorming, het vak dat
tegenwoordig catechese heet. Naast het bijbrengen
van kennis en inzicht was het voor mij van belang om
leerlingen met respect te benaderen en hen aan te
spreken op hun eigen verantwoordelijkheid. Sinds 2004
ben ik weer betrokken bij de activiteiten van de salesianen
van Don Bosco in Nederland. Eerst als bestuurslid
van “DeeBeetje”, later als parttime coördinator van
het Assel Don Bosco Centrum en sinds enige jaren als
secretaris van Don Bosco Werken Nederland. DBWN
maakt het mogelijk
om de spiritualiteit
van Don Bosco in
Nederland vorm te
blijven geven. Een
spiritualiteit die voor
mij respect vóór en
betrokkenheid
óp
de jonge medemens
betekent, door naast
hem of haar te gaan
staan en zijn of haar
leven te delen. En
dat alles vanuit het
besef dat er een
diepere zingeving is:
het fundament van
ons bestaan.

Download Report