Oud-Beijerland

▪ Taxi
▪ Trouw-/ Rouwrijden
▪ Rolstoelvervoer
▪ Groepsvervoer
▪ Ziekenfondsvervoer
▪ Koeriersdiensten 7 dagen per week
▪ Autoverhuur van luxe wagens,
personenbusjes, bestelwagens
en aanhangwagens
Oostdijk 187
Oud-Beijerland
Tel.:
0186 62 22 22
Bgg:
0186 61 22 22
Fax:
0186 61 25 57
E-mail: [email protected]
Website: www.taxiduifhuizen.nl
Jaargang 31 nr. 2, maart 2014
-
DAG EN NACHT
Secretariaat: Mesdagstraat 11, 3262 HM Oud – Beijerland
-
www.hwccweb.nl
Jubileumuitgave
Oud-Beijerland
Oostdijk 51, 3261 KC
Tel.
Fax
0186 - 620097
0186 - 615503
Oud-Beijerland
Molendijk 38
Tel. 0186 – 612031
www.donkersloot-woondecoratie.nl
[email protected]
www.sunteam.nl
Uw adres voor:
www.suntel.nl
PC's, accessoires, supplies, netwerken en software.
ADSL(2+) en SDSL abonnementen
Webhosting en domeinnaamregistratie
Oud-Beijerland
Oostdijk 51, 3261 KC
Tel. 0186 - 620097
Fax 0186 - 615503
[email protected]
www.sunteam.nl
www.suntel.nl
Oud-Beijerland
Langeweg 3c, 3261 LJ
Tel. 0186 – 615455
Fax. 0186 – 620252
[email protected]
www.kooiman.nl
KANTOORSERVICE
KANTOORMACHINES
KANTOORMEUBELEN
KANTOORARTIKELEN
HOEKSCHE WAARDSE KANTOOR SERVICE
winkel + technische dienst
Langeweg 5d, 3261 LJ Oud-Beijerland
T. 0186-613965 • F. 0186-616524 • E. [email protected] • I. www.hwks.nl
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
1984 – 2014
Antwoorden hersenkrakers
Inhoud
Door Louis van Duuren.
1
1
2
4
5
9
15
22
28
30
33
36
41
44
49
50
51
52
V
oor degenen die willen verifiëren of hun oplossing klopt, maar
ook voor hen die er niet uit zijn gekomen, zijn hier de oplossingen van de hersenkrakers.
Gem eenschappelijke eigenschap
De acht getallen hebben alles te maken met ons 6e lustrum. Ze stellen
allemaal het getal 30 voor, maar dan wel in verschillende talstelsels.
Negentallig:
Achttallig:
Zeventallig:
Zestallig:
Vijftallig:
Viertallig:
Drietallig:
Tweetallig:
33= 3x91+3x90 = 27+3 = 30
36= 3x81+6x80 = 24+6 = 30
42= 4x71+2x70 = 28+2 = 30
50= 5x61+0x60 = 30+0 = 30
110= 1x52+1x51+0x50 = 25+5+0 = 30
132= 1x42+3x41+2x40 = 16+12+2 = 30
1010 = 1x33+0x32+1x31+0x30 = 27+0+3+0 = 30
11110 = 1x24+1x23+1x22+1x21+0x20 = 16+8+4+2 = 30
Het getal 30 heeft trouwens nog een paar leuke
eigenschappen. Het is de som van de kwadraten
van 1, 2, 3 en 4:
12 + 22 + 32 + 42 = 1 + 4 + 9 + 16 = 30.
Bovendien is 30 te schrijven als het product van
de eerste drie priemgetallen: 30 = 2 x 3 x 5.
SOFI -num m ers
De optelsom voor het SOFI-nummer 316 24? 991 wordt:
9x3+8x1+7x6+6x2+5x4+4x?+3x9+2x9–1
= 207 + 4 x ? Dit moet deelbaar zijn door 11. De volgende getallen na
207, die deelbaar zijn door 11, zijn: 209, 220, 231, 242, 253…
Het verschil met 207 moet deelbaar zijn door 4 en bovendien moet
deze deling een getal opleveren dat kleiner is dan 10.
Alleen 231 voldoet hieraan. 231 – 207 = 24 = 4 x 6.
Het SOFI-nummer wordt dus: 316 246 991.
■■■
52
Maart 2014
30 jaar HWCC
Inhoud
Van de redactie
Colofon
Van de voorzitter
Even napraten
Even bijpraten
Print, printer, printst
Wat heeft de computer ons de afgelopen 30 jaar gebracht
Hersenkrakers
In gesprek met……
XP is dood… lang leve XP…!?
Ransomware: het 'politievirus'
Waarom Linux?
Supercomputers
Leuke links
Bedankt Louis en Karel
Office 2003, waarom overstappen?
Antwoorden hersenkrakers
■■■
Van de redactie
M
et deze jubileumnieuwsbrief neemt de vorige redactie (Karel
en Louis) afscheid en wordt het estafettestokje doorgegeven
aan de nieuwe redactie, die tot nu toe alleen gevormd wordt
door Dré Jansen. We gaan er van uit dat er op de Ledenvergadering
een tweede redactielid gevonden zal zijn om Dré te assisteren.
De ‘oude’ redactie zal de ‘nieuwe’ waar nodig bijstaan om een soepele
overgang te garanderen.
De beste manier om je tekstverwerker tot in de puntjes te leren beheersen, is lid te worden van de redactie!
We wensen je veel leesplezier.
■■■
1
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
C O L O F O N
Activiteitencommissie
Bestuur
Voorz.
Secr.
Pennm.
Lid
Lid
E-mail:
Erna van der Linden
Tijmen Vinke
Dirk Kraak
Robin Mol
Henk van Grootveld
[email protected]
(0186) 62 09 52
(0186) 61 46 18
Secretariaat
Mesdagstraat 11
3262 HM Oud-Beijerland
E-mail:
[email protected]
Clubavonden
Elke dinsdagavond vanaf 20.00 uur in
Zalencentrum “Maranatha”
Kerkstraat 57, Oud-Beijerland
Tel. Zaal: (0186) 61 21 39
Thema-avonden
Deze zijn geheel gewijd aan een enkel thema.
E-mail:
[email protected]
Lidmaatschap
De contributie is per 1 januari 2012 € 35, - per jaar en
elk extra gezinslid betaalt € 15, - per jaar, te storten op:
Rabobank
NL81 RABO 03618.47.882
T.n.v.
HWCC
Croonenburgh 43
3261 RD Oud-Beijerland
Bezoekers
Niet-leden, die een clubavond willen bijwonen, wordt
een bijdrage gevraagd van € 2, 50.
Opzegging
Beëindiging van het lidmaatschap dient schriftelijk, vóór
1 december van het lopende verenigingsjaar, aan het
secretariaat te worden opgegeven. Restitutie van contributie vindt niet plaats. Een opzeggingsformulier kan op
de website van de HWCC www.hwccweb.nl worden gedownload.
Mutaties
Wijzigingen in je persoonlijke gegevens, zoals adres of
e-mail adres kun je mailen naar:
[email protected]
2
Bestuur
E-mail:
[email protected]
Clubblad De Nieuwsbrief
Redactie
Dré Jansen
E-mail:
Vacature
[email protected]
Kopij
Kan per e-mail worden ingeleverd of op clubavonden bij
een van de redactie- of bestuursleden.
De redactie gaat ervan uit dat ingezonden artikelen afkomstig zijn van de inzend(st)er, tenzij uitdrukkelijk anders vermeld.
De aansprakelijkheid aangaande auteursrechten ligt bij
de inzend(st)er zelf.
De HWCC geeft andere computerverenigingen toestemming artikelen (met bronvermelding) over te nemen,
mits deze regeling wederzijds wordt aanvaard.
Website
HWCC website:
www.hwccweb.nl
Redactie
Dirk de Zeeuw
E-mail:
[email protected]
Public relations
Dré Jansen
E-mail:
Tijmen Vinke
[email protected]
Clubetiquette
Software
Het is volstrekt niet toegestaan om tijdens de clubavonden software of ander materiaal, waarop auteurs- of patentrechten gelden, te kopiëren.
Beeldmateriaal
Het is volstrekt niet toegestaan om tijdens de clubavonden beelden te vertonen, die in strijd zijn met de
goede zeden en normen.
De HWCC heeft het recht, diegenen die in strijd met deze clubetiquette handelen, de toegang tot het clublokaal
te ontzeggen.
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
Office 2003, waarom overstappen?
A
ankomend voorjaar valt definitief het doek voor
Office 2003, de laatste versie die nog werkt met
de klassieke menu's in plaats van het lint. Een
goede gelegenheid om het lint nog eens onder de loep
te nemen. Waarom zou je eigenlijk overstappen naar
een nieuwe versie van Office als je nog naar volle tevredenheid een oude versie gebruikt?
Je kunt natuurlijk de oudere versies, dus 2003 en eerder, gewoon blijven gebruiken. Volgend jaar april stopt echter de ondersteuning van
Microsoft. Dat betekent dat er geen updates meer worden uitgebracht,
ook niet als er een beveiligingsprobleem wordt gevonden in het pakket. Je bent daardoor vatbaarder voor malware en virussen die proberen via Office je computer binnen te dringen.
Daarnaast zullen veel nieuwe functies, zoals ondersteuning voor docxbestanden, niet werken. Als je toch wilt blijven werken met een Officepakket zonder lint, is het veiliger om een modern alternatief te kiezen zoals Open-office of LibreOffice en je oude versie van Microsoft
Office te de-installeren. In de eerste versie van het lint, in Office 2007,
vind je links in de bovenhoek de Office-knop. In de latere versies is
deze knop vervangen door het tabblad Bestand. De functies zijn echter hetzelfde. Dit tabblad is anders dan de andere tabbladen. De bijbehorende opties verschijnen namelijk niet in het lint, maar ze vullen
het hele scherm. Om weer terug te keren naar je document, klik je
nogmaals op deze knop.
Zoals de naam al doet vermoeden, kun je hier terecht voor het openen, sluiten, opslaan en afdrukken van bestanden. Maar ook de verschillende instellingen van het programma zijn hier te vinden, onder
0pties (of Opties voor [programmanaam] in versie
2007). Hier stel je bijvoorbeeld de taal in voor de spellingscontrole en
de plaats waar je de bestanden standaard wilt opslaan. Onder de functie Geavanceerd vind je nog veel meer instellingen waarmee je de
werking van de verschillende onderdelen helemaal naar je eigen hand
kunt zetten.
■■■
51
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
1984 – 2014
Bedankt Louis en Karel
HWCC 30 jaar
Door Erna van der linden.
Door Erna van der Linden.
B
innenkort zullen we afscheid moeten nemen van onze trouwe
Redactieleden, Louis en Karel.
Jarenlang hebben ze met veel passie en liefde voor de HWCC
gewerkt aan “De Nieuwsbrief”. Stukjes die aangereikt werden door de
leden moesten vaak worden aangepast en gecorrigeerd, leuke en interessante zaken voor de leden beschreven, soms tips en aanwijzingen
en niet te vergeten de puzzels en rekenopgaven die altijd weer ons
hersenpanneke tot actie werd aangedreven. In ieder geval voor elk
wat wils. Nooit was er iets te veel, nooit iets te moeilijk, geen inspanning te veel. Ook hun verhalen over hoe het…toen…was, waren boeiend en vol humor. Mannen…., bedankt voor alle fijne jaren, ik ga jullie
missen maar natuurlijk niet als lid van de HWCC en zien we elkaar
zeker nog op de clubavonden.
Gelukkig hebben we in Dré Jansen een waardig en enthousiast opvolger gevonden. Hart voor de zaak en wanneer we in het verleden een
beroep op hem deden was hij er altijd en met veel plezier. Door Karel
en Louis zal hij degelijk en op deskundige wijze ingewerkt worden. Het
bestuur en alle leden kunnen er gerust op zijn dat “De Nieuwsbrief” de
komende jaren in goede handen zal zijn. Fijn zou het zijn als iemand
van de leden Dré komt assisteren, u misschien!
Louis en Karel, nogmaals….BEDANKT!!
50
■■■
Maart 2014
30 jaar HWCC
Heden verschenen voor mij, Adrianus Berger, notaris
ter standplaats Oud-Beijerland, de heren Gerrit ---Jacob van - Dienst, Nico de Vries en Cornelis Jan -Louis Noordijk, ten deze handelende in hun --------hoedanigheid van respectievelijk voorzitter, ------sekretaris en penningmeester van de te Oud- -------Beijerland, gevestigde vereniging: “Hoekse Waardse Computer Club”, en alszodanig die vereniging ------rechtsgeldig vertegenwoordigende;---------------------------------------------------------------------De comparanten verklaarden:---------------------------------------------------------------------------Dat bij een besluit genomen door de Algemene ------Ledenvergadering van de vereniging gehouden op ----negentien maart negentienhonderd vijfentachtig ----is beslotende de statuten voor de vereniging vast te
stellen, welke statuten voortaan zullen luiden als volgt: -----------------------------------------------------------------------------------------------NAAM, DUUR EN ZETEL ----------------------------------------------------------------------------------Artikel 1.--------------------------------------------------------------------------------------------De vereniging draagt de naam: “Hoekse Waardse -----Computer Club” en is gevestigd te Oud-Beijerland. -De vereniging is opgericht op dertien maart -------negentienhonderd vierentachtig en is aangegaan voor
onbepaalde tijd.--------------------------------------------------------------------------------------Door de comparanten en mij, notaris, ondertekend:-----------------------------------------------------(getekend:) G.J. van Dienst; N. de Vries; C.J.L. --Noordijk; A. Berger -----------------------------------------------------------------------------------
3
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
Z
omaar een stukje uit de statuten van de HWCC en voor enkele
leden onder ons nog altijd in herinnering. Al weer 30 jaar geleden, of het gisteren was. Tja….verzuchten we allemaal wel eens,
de tijd gaat zo snel, waar blijft de tijd?
De HWCC 30 jaar, weet u dat het in Nederland UNIEK is!
Elke clubavond zijn we dan ook druk bezig met alle nieuwe dingen die
zomaar blijven binnenstromen, in razend tempo, alles op computergebied. Kunnen we het nog bijhouden, u, ik, wij allemaal? Maar
we kunnen ons ook soms afvragen, willen we wel alles weten en kunnen op dit gebied? Willen wel maar sommigen lukt dat niet meer en
met het klimmen van onze jaren hoeft dat ook niet meer, maar heel
erg interessant blijft het wel!
Vanaf deze plaats hoop ik dan ook dat we elke clubavond, nog vele
jaren in goede gezondheid, met alle leeftijden, zullen vullen met
saamhorigheid, veel plezier en gezelligheid!!!
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
Leuke links
Bach eens heel anders…
http://www.youtube.com/embed/C_CDLBTJD4M
Trek in koffie?
http://www.youtube.com/watch?v=4tW-mdCz-lU
Kapotte stofzuiger…
https://www.facebook.com/photo.php?v=672685342782677&set=vb.421
696534560904&type=2&theater
■■■
■■■
www.profhost.nl
Voor al uw website hosting en domein registratie
Wij verzorgen ook www.hwccweb.nl
4
49
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
temen draait op basis van minimaal hexacore-cpu's en 67 procent met
minimaal octocore-processors.
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
Even napraten vanaf 1984
Door Tijmen Vinke.
98
leden. Jaargang 31, nr. 2 . Jawel de HWCC bestaat 30
jaar. Een geweldige prestatie voor een vereniging als de
onze, tenminste dat vind het bestuur en ik weet niet of jullie het hiermee eens zijn. Er zijn nog 5 leden waar het lidmaatschapnummer met 84 begint en van deze 5 zijn er 3 die 8404 hebben. De
eerste lidmaatschapnummers van de maand april 1984. En ja, de eerste inschrijvingen waren op 3 april. De 2 andere nummers hebben
8407 en 8411. M.a.w. zij zijn pas lid geworden in juli en november
1984. Dat wil niet zeggen dat ze er niet bij waren in april!
•••••
De Chinese Tianhe-2 supercomputer
In onderstaand overzicht staan de koplopers in de lijst van 500 snelste
computers op de momenten dat ze de grens van kilo, mega, giga, tera
en peta flops doorbraken.
Jaar Supercomputer
Snelheid
Plaats
1906
0,3 OPS
Essex, UK
1928
1943
1961
1984
1997
2008
Babbage Analytical
Engine, Mill
IBM 301
Flowers Colossus
IBM 7030 "Stretch"
M-13
Intel ASCI Red/9152
IBM Roadrunner
1,7 OPS
5 kOPS
1,2 MFLOPS
2,4 GFLOPS
1,338 TFLOPS
1,026 PFLOPS
Wereldwijd
Milton Keynes, UK
New Mexico, VS
Moskou, Sovjet-Unie
New Mexico, VS
New Mexico, VS
2012
2012
2013
IBM Sequoia
Cray XK7 Titan
Tianhe-2
16.32 PFLOPS
17.6 PFLOPS
33.9 PFLOPS
Livermore, VS
Oak Ridge VS
National University of
Defense Technology,
China
■■■
48
Als je in het archief duikt van de HWCC dan kom je van alles tegen.
Zo kom je te weten dat wij als HWCC gestart zijn in de Theo Thijssen
school aan de Graaf van Egmondstraat, dit werd al gauw te klein. Later zijn we verhuisd naar "De Lindehoeve" aan de Steenenstraat, dit
was geen leuk gebouw omdat alle leden in de kantine zaten, bij de bar
dus en niet in de gehuurde ruimte. Niet veel later zijn we naar de
jeugdsociëteit FIRE aan de Spuidijk gegaan. Als er de voorafgaande
avond een feestje was geweest dan bleef je kleding en de computer
vastplakken aan de tafel, ook niet leuk dus. Vanaf september 1987 zijn
we verhuisd naar “De Open Schelp” nabij de voormalige Thomaskerk.
Hier hebben we een goed verblijf als vereniging gehad tot juli 2010.
Sinds augustus 2010 verblijven we in het Kerkelijk Centrum Maranatha, we hebben nog geen klachten gehad. Op deze locatie bevalt het
de leden en bestuur zeer goed.
•••••
Ook kom je tegen hoeveel commissies wij als HWCC hebben gehad.
Jeugdcommissie, Beurscommissie, Stuurgroep HWCC Spektakel,
Marktcommissie, werkgroep Ergotherapie, Tokobeheerders en de firma
“Kommer”, SEG-Groep en Het TEAM. Daar komen de huidige commissies nog bij zoals de PR Commissie, de Activiteitencommissie, Geschillencommissie en natuurlijk de Redactiecommissie en niet te vergeten
de Lustrumcommissie(s).
5
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
•••••
In maart 1990 werd er een Commodore 64 plus monitor aangeschaft
voor de prijs van ƒ 1825,00 (nu € 826,00).
In april 1991 werd er een AMIGA500 plus een monitor aangeschaft
voor de prijs van ƒ 1744,00 (nu € 789,00).
In januari 1994 werd er een PC (1 MB geheugen+harde schijf van 150
MB) gekocht plus monitor plus een printer voor ƒ 2500,00 (nu €
1132,00). Nu hebben we als HWCC geen PC’s meer, maar nog wel een
aantal monitoren.
•••••
Ook deden wij, en dit doen we nog steeds, diversen markten aan in de
Hoeksche Waard zoals: Activiteitenmarkt Oud-Beijerland, Herfstmarkt
Strijen, Koningsdag Klaaswaal en de markt in Goudswaard. Vroeger
deden we ook nog de Ponymarkt Puttershoek, Paardenmarkt Numansdorp, Nautische dag Numansdorp en Voorjaarsmarkt ’s-Gravendeel
aan. Het werd iets teveel toch!!
Daarnaast werd er ook “HWCC op locatie” gedaan. Alle dorpen met
een zaalruimte in de Hoeksche Waard werden aangedaan om de HWCC te promoten.
•••••
Op 13 juni 1989 werd er door de HWCC een Thema-avond WordPerFect georganiseerd. En ja, dit werd door WordPerFect zelf gedaan. Een
kladblokje met een potlodensetje werd cadeau gedaan. Het was toentertijd “de” tekstverwerker op de Personal Computer. WORD bestond
wel maar alleen voor de Macintosh.
•••••
Als computer club zochten we ook contact met andere verenigingen.
Vaak werden de clubbladen met elkaar uitgewisseld of we gingen eens
in de 3 maanden naar elkaars clubavonden toe.
Met deze verenigingen hadden we contact: Radio Amateurs Lombardijen, Computer Club Maassluis, MSX Gebruikersgroep
Oud-Beijerland, P2000 Spijkenisse, HCC afdeling Delft, Commodore
Hobby Club, Radio Computer Club en Computer Club Rotterdam. Deze
laatste bestaat nog steeds en ja, wij hebben hier nog steeds contact
mee.
•••••
6
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
Chinese supercom puter Tianhe-2
pakt koppositie in top 500
De Chinese Tianhe-2 supercomputer heeft de eerste plaats gepakt in
de top 500. De Tianhe-2 weet een snelheid te behalen van 33,9 petaflops. Daarmee troeven de Chinezen de Amerikaanse Titan-supercomputer, goed voor 17,6 petaflops, voor de eerste maal af.
(FLOPS is een afkorting die staat voor floating point operations per second
Peta = 1015 (gelijk aan 10005 of 1 biljard = 1.000.000.000.000.000)
De Tianhe-2, dat Melkweg-2 betekent, is eigendom van de National
University of Defense Technology. Het rekenmonster bestaat uit
16.000 nodes. Elke node bevat twee Intel Xeon IvyBridge-cpu's en drie
Intel Xeon Phi-processors. In totaal heeft de Tianhe-2 de beschikking
over 3.120.000 cores.
Het systeem beschikt over 1.024.000 GB aan werkgeheugen en draait
op Kylin Linux, een afgeleide van Ubuntu.
Het Tianhe-2-cluster weet bij de Linpack-benchmark, waarop de rangschikking in de top 500 is gebaseerd, een score van 33,9 petaflops te
behalen. De theoretische pieksnelheid wordt gespecificeerd op 54,9
petaflops.
Met zijn 33,9 petaflops passeert de Tianhe-2 ruimschoots de Titan.
Deze Amerikaanse supercomputer was bij de vorige publicatie van de
top 500 lijstaanvoerder, met een score van 17,6 petaflops. De door
Cray gebouwde Titan beschikt over 560.640 processorcores, waaronder 261.632 Nvidia Tesla K20x-gpu-cores en Opteron-processors van
AMD. Volgens de opstellers van de lijst blijft de Titan wel de zuinigste
supercomputer, met een efficiëntie van 2143 Mflops/W.
Ook een positie gedaald is de Sequoia, de supercomputer van het Lawrence Livermore National Laboratory en goed voor 17,2 petaflops.
Inmiddels telt de top 500-ranglijst meer dan 26 supercomputers die
een Linpack-score boven de 1 petaflops behalen, terwijl dat er bij de
vorige peiling, zes maanden geleden, nog 23 waren. Verder levert Intel 80 procent van de gebruikte cpu's, terwijl 88 procent van de sys-
47
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
No. 2 gebouwd en deze werkte inderdaad. Bij het bouwen heeft men
zo veel mogelijk volgens de technieken uit de tijd van Babbage gewerkt, om aan te tonen dat een 19e-eeuwse Engine had kunnen werken. In 2001 voltooide men een eveneens door Babbage ontworpen
printer, die wordt aangestuurd door Difference Engine No. 2.
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
Ook bestuursleden zijn er diverse geweest, o.a.
Ger van Dienst, Cees Noordijk, Nico de Vries, Lottie Huurderman, Hans
Molman, Ron Cromberge, Louis van Duuren, Ben Berghout, Arie van
der Giesen, Huib Boender, Ton de Penning, Petra Knape, Wim Kluwen,
Ger Snel, Willem Verschuuren, Cor Blaak, Janny van Dongen, Edwin
Lindvag en ja dan het huidige bestuur Erna van der Linden, Dirk
Kraak, Robin Mol, Henk van Grootveld en Tijmen Vinke.
Als enig bestuurslid heeft Tijmen ook alle bestuursfuncties verricht
binnen de HWCC.
•••••
Elk denkbaar computer bestuurssysteem is aanwezig geweest op de
vereniging in deze 30 jaar. Begonnen met de Commodore 64, ZXSpectrum en de VIC-20. Daarna de Commodore 128, de Amiga
500/1000/1200/1500/2000, de Macintosh, de MSX, de Atari, Sinclear,
P2000, Personal Computer desktop(s) 286/386/486 enz enz. tot heden. Van 8 inch schijven tot de kleinste massa opslag van tegenwoordig.
•••••
De in 1991 voltooide difference Engine No. 2
Op 1 mei 2008 werd in het Computer History Museum in Mountain
View in de Verenigde Staten, een tweede versie van Difference Engine
No. 2 gepresenteerd.
I nvloed op hedendaagse com puters
De ontwerpen van Babbage vertonen opmerkelijke parallellen met de
architectuur van hedendaagse computers; zo ontwierp hij de Analytical
Engine al met een CPU (de "mill" in Babbage-terminologie) en geheugen (de "store") die van elkaar gescheiden waren. Toch heeft Babbage
geen invloed gehad op de ontwikkeling van de elektronische computers in de twintigste eeuw. Na zijn dood raakten zijn ideeën en ontwerpen in de vergetelheid, met name door een gebrek aan publicaties
over zijn ideeën van de kant van Babbage zelf. Daardoor moesten de
ontwerpers van de elektronische computers de door Babbage al beschreven principes zelf opnieuw uitvinden.
46
23 december 1987. In een krantenartikel wordt geschreven dat een
software-fabrikant de strijd aangaat tegen illegale computerprogramma’s. En op 16 januari 1988 staat er in de krant “Hoe besmettelijk zijn
computervirussen in een systeem eigenlijk?”. Volgens mij praten we
vandaag de dag hier nog steeds over en ik vraag me dan ook af, is
hier überhaupt iets tegen te doen?
•••••
Toen ik lid werd van de vereniging in 1988 was er altijd een strijd tussen de verschillende computersystemen. En enige woordenwisseling
was er altijd wel. Maar de eerst Home Computer die echt “multitasking” kon was voor mij de Amiga. Ik zal ongetwijfeld worden tegengesproken, maar toch. En jawel, er waren toen 20 leden die een
Personal Computer bezaten die dit niet konden met hun computer.
Multitasking betekent: Een verwerkingsmethode van een besturingssysteem waarbij een computer aan meerdere taken tegelijkertijd kan
werken. Een echt multitasking besturingssysteem kan net zoveel taken
uitvoeren als het processors heeft. Als er meer taken dan processors
zijn, moet de computer "time slice" toepassen zodat de beschikbare
processors zich een bepaalde tijd aan een taak wijden en dan verder
7
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
gaan met de volgende taak en de taken blijven afwisselen totdat alle
taken zijn afgehandeld.
Maar lang voor Windows beschikte Amiga ook over een grafische interface met elkaar overlappende vensters. Een systeem dat werd geïntroduceerd door Apple.
Het besturingssysteem AmigaOS ondersteunde eveneens preëmptieve
multitasking, shared libraries en het gebruik van de rechter muisknop.
Het was destijds al mogelijk om meerdere programma’s tegelijk te
laten draaien. Programma's konden niet alleen in onafhankelijke vensters draaien, maar ze konden ook in onafhankelijke virtuele schermen
draaien. Deze schermen waren een soort vensters die niet naast elkaar
maar alleen achter elkaar konden bestaan. Het grote voordeel was dat
elk scherm een eigen resolutie kon hebben, zowel wat pixel afmetingen als het aantal kleuren betreft.
1984 – 2014
•••••
Weet u hoeveel Nieuwsbrieven er zijn uitgegeven. Nee ? Ik wel, als ik
goed geteld heb dan zijn het er 170 stuks geweest excl. deze. Hier
komen dan nog wel de bewaarexemplaren bij. Bijna elk onderwerp is
er wel in besproken maar ook elk computersysteem of besturingssys8
30 jaar HWCC
Difference Engine No. 2
In de periode van 1841 tot 1849 ontwierp Babbage, geïnspireerd door
inzichten opgedaan bij het ontwerpen van de Analytical Engine, de
Difference Engine 2. Door optimalisatie zou dit ontwerp veel kleiner
zijn geweest dan de eerste versie (4000 delen, 2,6 ton).
R edenen voor het niet bouw en van de Engines
De Difference Engine en de Analytical Engine zijn tijdens Babbages
leven nooit (volledig) gebouwd. Redenen hiervoor zijn:
•
•••••
Iets wat de meesten van jullie niet weten is dat de HWCC
ook reclame/promotie artikelen heeft. Hiernaast een foto
met daarop alle artikelen die
er ooit zijn geweest.
Het 1e Lustrum werd een notitieblok + HWCC tas uitgedeeld, het 2e de diskettes, het
3e een Cd-rom mapje met
een muismatje, het 4e jubileum een CD-rom en het 5e de USB Memorystick. Daarnaast heeft de
HWCC drie pennen uitgegeven, naamkaarthouders, twee T-shirts, notitiehouderdiskette, een baseballpet en natuurlijk het wijnkistje voor het
25 jaar HWCC-lidmaatschap en het geschenkensetje met balpen/portemonnee/sleutelhanger aan de jubilarissen. Ik ben benieuwd wat hier
nu aan wordt toegevoegd.
Maart 2014
•
•
•
Babbage bracht voortdurend veranderingen en verfijningen aan in
zijn ontwerpen. Zo is er nooit een gefinaliseerd ontwerp gemaakt
van de Analytical Engine, er staan allerlei versies op papier met
diverse specificaties. Alleen van Difference Engine 2 maakte hij
een min of meer compleet ontwerp.
Een voortdurend gebrek aan fondsen.
Tegenwerking van de Britse regering, die aanvankelijk het bouwen
van de eerste Difference Engine financierde maar zich vanwege
gebrek aan resultaten en animositeit van personen in regeringskringen jegens Babbage terugtrok.
Doordat gestandaardiseerde onderdelen zoals we die nu kennen
nog niet waren uitgevonden, was een voldoende hoog productietempo van de verschillende onderdelen niet haalbaar. Het was
niet mogelijk deze onderdelen door meerdere fabrieken te laten
fabriceren, aangezien elke fabriek volgens eigen methoden en maten werkte.
Kon de Difference Engine w erken?
Nabouw in de 20e eeuw
Lange tijd na Babbage is er discussie geweest over de vraag of de
Engines destijds volledig zouden hebben kunnen werken, omdat het
niet zeker was dat de onderdelen met de toenmalige stand van de
techniek met voldoende nauwkeurigheid gemaakt hadden kunnen
worden.
Het Science Museum in Londen heeft in de periode 1985-1991 ter ere
van de 200e geboortedag van Charles Babbage de Difference Engine
45
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
Supercomputers
Door Louis van Duuren.
Van Charles Babbage tot Tianhe-2
C
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
teem. Ook voor het maken van “de Nieuwsbrief” neem ik mijn petje af.
Alle Nieuwsbrieven die wij hebben uitgegeven zijn van bijzondere kwaliteit.
•••••
Wel, ik zal ongetwijfeld dingen zijn vergeten om te schrijven maar ik
sluit hierbij “Even Napraten” af over de geschiedenis van de HWCC.
harles Babbage (26 december 1791 – 18 oktober 1871) was een Brits wiskundige, filosoof,
uitvinder en werktuigbouwkundige die bekend
werd als de ontwerper van de eerste geautomatiseerde, programmeerbare, mechanische rekenmachine, de voorloper van de elektronische computer.
Difference Engine No. 1
Babbage ontwierp in 1821 een mechanische, automatische rekenmachine, de Difference Engine, om wiskundige tabellen te genereren.
In die tijd werden deze tabellen door mensen gegenereerd, wat fouten
in de hand werkte. De machine werd echter maar voor een deel gebouwd en heeft daardoor nooit volledig gewerkt.
Afgebouwd zou hij uit 25.000 delen hebben bestaan en 15 ton hebben
gewogen.
Analytical Engine
Van 1834 tot aan zijn dood in 1871 was Babbage bezig met het concept van de eerste programmeerbare (mechanische) rekenmachine,
die hij de analytische machine noemde (Analytical Engine).
Dit was een waardige voorloper van de elektronische computer zoals
wij die nu kennen, omdat hij in principe de basisfuncties van een eenvoudige computer zou hebben.
Hij zou met ponskaarten werken, beslissingen nemen, berekeningen
maken en uitkomsten onthouden. Als hij zou zijn gebouwd zou het een
gigantisch apparaat geweest zijn, opgebouwd uit mechanische onderdelen als tandwielen en assen, dat zou moeten worden aangedreven
door een stoommachine.
44
Even bijpraten
Het is best leuk als je de geschiedenis weet van de HWCC. Vele leden
heb ik zien komen maar ook weer zien gaan. Als je alle leden bij elkaar
optelt dan kom je toch zeker op ongeveer 625 ex-leden.
Wij bestaan inmiddels 30 jaar en zijn groot geworden door klein te
blijven. Alles voor en door de leden, persoonlijk contact met medeclubleden, elkaar helpen bij het gebruik van de PC en bij het oplossen
van de soms ingewikkelde hard- en software problemen, zijn de pijlers
waarop onze vereniging is gebouwd.
•••••
Namens de Lustrumcommissie wens ik jullie veel plezier met het jubileumcadeau en zeker met deze jubileumuitgave. Voor sommigen zal
dit ongetwijfeld een collectors item worden. Wij hopen dat het in de
smaak zal vallen.
•••••
Zoals u ook al diverse keren heeft gelezen in de Nieuwsbrief, zijn ook
de werkgroepen elke week aanwezig en zeer actief. Ik heb wel eens
begrepen dat de Workshopbegeleiders teveel huiswerk meegeven zodat de dagelijkse dingen thuis niet meer gebeuren. Maar laten we niet
vergeten dat dit ook gebeurt bij deze begeleiders, want die steken
behoorlijk veel tijd in de voorbereiding.
9
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
•••••
Het bestuur heeft genoeg plannen en ideeën voor de toekomst van de
vereniging. Voor een vereniging is het belangrijk om activiteiten te blijven ontwikkelen. Maar dat kan alleen met hulp van de leden.
U kunt dus helpen om onze vereniging een levendige vereniging te
houden en te maken. Vindt u het leuk om binnen de vereniging actief
te zijn? Stuur dan vandaag nog een mailtje naar ons. Wij nemen dan
contact met u op; wij hebben uw ondersteuning hard nodig dus bent u
van harte welkom.
•••••
De Activiteitenkalender van de HWCC 2014
25 maart
Viering 6e Lustrum HWCC
13 mei
Thema-avond (gebruik forum HWCC)
30 april
Markt Klaaswaal
16 juli
Laatste clubavond voor vakantie
Vakantie 17 juli t/m 25 augustus
26 augustus
Eerste clubavond na vakantie
30 augustus
Rabo Fietstocht
06 september
Markt Strijen
13 september
Markt Oud-Beijerland
16 september
Open Huis
04 november
Thema-avond (thema n.t.b.)
23 december
Laatste clubavond van 2014
•••••
De wereldwijde verkoop van PC’s is in 2013 met maar liefst 9,8% gedaald, de sterkste daling ooit gemeten. Voor 2014 wordt verwacht dat
de verkopen nog eens dalen met 6,1%. De daling van het afgelopen
jaar was overigens minder dan verwacht. De onderzoekers gingen uit
van een daling van 10,1%. Er wordt verwacht dat de lange termijn
groei van de PC verkopen net onder de nul zal blijven. Voor 2018 verwachten de onderzoekers dat de verkopen dalen met 0,2%. Eind februari maakte het onderzoeksbureau bekend dat ook de groei in
SmartPhone verkopen wereldwijd scherp afneemt. Verwacht wordt dat
de groei dit jaar met 19,3% zal toenemen en vervolgens afneemt tot
6,2% in 2018.
•••••
10
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
De systeemeisen voor een modern Linux 2014 systeem zijn:
•
•
•
Minimaal een Pentium IV, 1 Gigabyte geheugen,
20 Gigabyte Harddisk 0,5 Gigabyte grafisch
geheugen en een 15 inch scherm.
De systeemeisen voor een gelijkwaardig Windows 8,1 systeem zijn:
•
•
•
Minimaal Dualcore processor, 2 Gigabyte geheugen
60 Gigabyte harddisk 1 Gigabyte grafisch geheugen
en een 17 inch scherm.
Verwacht niet dat alles perfect draait op
deze systemen de meeste software zal,
zeker bij Windows traag zijn en meer dan
2 applicaties bij Windows draaien zou
onmogelijk zijn. Bij Linux lukt het meeste
wel redelijk vloeiend alleen software die
buffert (zoals youtube) kan wat stotteren
maar dat had ook onder elke Windows
versie gebeurd met die hardware.
Maar goed, vergelijkt maar voor jezelf, uitgaande van identieke hardware voor je computer wat je kwijt zal zijn voor je systeem:
Software
Besturingssysteem
Office
Fotobewerkingsoftware
Totaal:
updates
Linux
0,0,0,-
Windows
90,85,130,-
0,-
305,-
0,-
onbekend en duur
Wat denk je? “Open source heeft de toekomst?” of blijf je liever betalen voor je problemen?
■■■
43
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
W at kan je aanbevelen voor Linux ?
Dat is geen eenvoudige vraag. Er zijn namelijk zeer veel Linux distributies beschikbaar voor veel verschillende soorten gebruikers en
verschillende soorten computers.
Voor zeer oude systemen (tot vroeg Windows 98) zou ik aanbevelen
Puppy Linux. Dit is te downloaden op http://ww.puppylinux.com/ en
stelt zeer lage eisen aan de betreffende computer.
Voor de wat jongere systemen (7 jaar en jonger) zou ik toch kijken
naar een modernere versie van Linux. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:
Linux Mint (beginner)
http://linuxmint.com/
Ubuntu (beginner)
http://www.ubuntu.com/
openSUSE (beginner)
http://www.opensuse.org/nl/
Debian (gevorderd)
http://www.debian.org/
Fedora (gevorderd)
http://fedoraproject.org/
CentOS (gevorderd)
http://www.centos.org/
De drie eerstgenoemde versies, inclusief Puppylinux kunnen door de
meeste gebruikers als beginner gebruikt worden zonder enige problemen. Deze besturingssystemen hebben zelfs ISO images (Bestanden
die je zo op CD of DVD kan branden) waar je je computer vanaf op
kunt starten, zodat je de besturingssystemen uit kan proberen zonder
problemen.
Staat het systeem van je gading er niet bij?
Op http://distrowatch.com/ worden de statistieken bijgehouden van de
hoeveelheid downloads, updates etc. van al deze Linux versies en veel
meer, zodat er altijd iets is van je gading om te kunnen gebruiken.
I k ben bang dat ik m ijn systeem sloop,
of dat m ijn com puter het niet aankan.
Vreemd, en je draait wel onder Windows? Dacht je dat dat gelukzalig
zou werken? 90% van onze leden is lid geworden vanwege
computerproblemen en ook met Linux liggen er uitdagingen, maar wel
veel minder dan met Windows.
42
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
De redactie was behoorlijk aan het klagen bij het tot stand komen van
deze Nieuwsbrief. Bij de vraag van “Zeg Tijmen, hoeveel pagina’s zullen we de 30 jarig jubileum Nieuwsbrief maken?", riep ik: "In ieder
geval meer als de vorige jubileumuitgave!" Maar ja, dan moet je wel
kopij hebben. En als ik het zo mocht horen op 4 maart jl. dan ging het
allemaal lukken. Zeker gezien nu met dit resultaat. Iets wat ik zeker de
laatste paar jaar niet gezien heb, is dat de redactie op het moment
van uitgifte uit drie personen bestaat.
Echter met de jongstleden gehouden Algemene Vergadering zijn Louis
van Duuren en Karel Flach geen redactieleden meer en ja dan blijft er
maar weer één over: Dré Jansen. Wie wil Dré assisteren bij de redactie? Meld je bij Dré, Erna of Tijmen. Alle andere vorm van hulp is uiteraard ook altijd van harte welkom.
•••••
Wist u dat er al Internet was in 1967 genaamd ARPA-Net. Alleen werd
het gebruikt voor Amerikaanse defensie doeleinden. In 1988 werd het
weer buiten werking gesteld. Het was niet betrouwbaar genoeg!
•••••
Nieuwe leden worden wel eens aan hun lot
overgelaten tijdens de HWCC clubavonden.
Zij kijken doelloos rond of iemand hen kan
helpen met de computer. Alleen maar tegen
ruggen praten helpt niet omdat wij met ons
gezicht tegen het beeldscherm aankijken.
Daardoor wordt het moeilijk voor hen om contact te maken.
Graag wil het bestuur jullie nogmaals verzoeken deze leden te helpen
met hun computer probleem, want zo zijn wij er ook gekomen, nietwaar?
•••••
Op 18 februari werd de Thema-avond met als onderwerp “Hoe komt
jouw website hoog bovenaan in Google?” georganiseerd. Het was een
goed bezochte avond en we mochten ook 8 bezoekers welkom heten.
Het onderwerp werd die avond door Arie van der Giesen en Martin
Verkerk simpel en helder uitgelegd.
•••••
De stamppotavond 2014 was weer een gezellige avond te noemen.
11
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
De HWCC leden, sommigen met partner, hetgeen erg werd gewaardeerd, leren elkaar nu ook anders kennen dan alleen van de computer.
De stamppotten hutspot en zuurkool, beiden met worst, klapstuk of
een bal gehakt smaakten heerlijk. Het toetje en een kopje koffie
maakten het geheel af.
"Volgend jaar weer?", werd er gevraagd.
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
Waarom Linux?
Door Robin Mol.
W aarom zou je Linux op je com puter
draaien als er W indow s is?
E
igenlijk een domme vraag, waarom zou je Linux draaien op je
PC als er Windows is? Microsoft is immers zoveel beter, de
support is grandioos, de kosten zijn laag en er zijn nooit
problemen met de software,... nou ja, nooit?
•••••
Op 11 maart jl. heeft de jaarlijkse Algemene Vergadering plaatsgevonden. De opkomst was redelijk goed zodat we gelijk konden starten.
Na een kort openingswoord door de voorzitter, waarin werd verteld
dat de workshops goed worden bezocht en dat Luc Nijenhuis en Teun
van Rossum onze oudste leden zijn, werd er uiteindelijk begonnen met
de vergadering. De rest zal ik u besparen. Erna van der Linden en Robin Mol (voorzitter en commissaris) zetten beiden hun taak weer voor
twee jaar voort.
•••••
Het huidige bestuur gaat in dezelfde bezetting door in het jaar 2014.
Ook de overige actieve leden gaan blijmoedig verder.
•••••
Tijdens de Algemene Vergadering van 11 maart werden Arie van der
Giesen, Gerard Mattheus en Rob Redering bedankt voor hun 25 jarig
lidmaatschap van de HWCC. Zij werden in de bloemetjes gezet en ontvingen, als jubilaris, een mooi aandenken.
•••••
12
Linux bied ten opzichte van alle andere besturingssystemen vele
voordelen. Denk maar aan:
• 1 update functie voor alle software.
• De laatste versie van het Os is gewoon gratis en legaal.
• Als de grafische omgeving je niet aanstaat, installeer je gewoon
een andere, eventueel ernaast als je morgen een ander kleurtje
wilt.
• Je kan 20 programma's met 1 commando installeren, vaak zonder
je toetsenbord aan te raken (behalve voor je wachtwoord)
• Je hebt de volledige controle over je hardware, er zitten geen
verborgen spionageluikjes in van de overheid of andere
organisaties.
• Als software je niet bevalt wis je het gewoon, zonder
systeemvervuiling.
• Zeer stabiel, servers draaien al jaren zonder reset.
(ja de mijne is net 1 jaar gepasseerd zonder reset)
• Snelheid die ongekend is, 3 jaar oude computers die sneller
werken dan nieuwe high-end machines op Windows.
En er is nog heel veel meer, maar de bovenstaande lijst is al indrukwekkend genoeg. Uiteraard is er een grote groep mensen die roept:
“Linux is voor commandline goeroes, maar niets is minder waar. Voor
sommige acties is de commandline nodig, maar dat is niet voor
dagelijks gebruik en vaak voor dingen die een doorsnee gebruiker
helemaal nooit met zijn computer zal doen.
41
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
R ansom w are verw ijderen
Op de sites Waarschuwingsdienst.nl van het Nationaal CyberSecurity
Centrum en www.fraudehelpdesk.nl/virus vind je informatie over hoe
je het virus kunt verwijderen. Je kan je daar ook gratis abonneren op
waarschuwingen en nieuws met betrekking tot ransomware.
•
•
•
•
•
Zorg dat je computer goed beveiligd is.
Download en installeer de benodigde updates.
Maak gebruik van een virusscanner, firewall, anti-spyware, advertentieblockers (apps die advertenties tegenhouden die mogelijk
een virus bevatten) en veilige websites.
Gebruik een goed wachtwoord van minimaal 8 tekens, met hoofdletters en kleine letters, cijfers en symbolen als een vraagteken of
uitroepteken erin.
Maak een back-up van jouw documenten, klik niet op onverwachte linkjes en geef nooit jouw inlog- of pincode af.
■■■
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
Onze penningmeester is er ook weer goed vanaf gekomen. Zijn financiële jaarstuk werd door de kascommissie goedgekeurd, waardoor de
leden van de Algemene Vergadering décharge konden verlenen aan
bestuur en commissieleden.
•••••
Toch is het navolgende punt ook van belang voor de HWCC leden.
Sommige leden brengen wel eens een bezoeker mee die een HWCC
clubavond wil bijwonen of een probleem heeft met z'n computer.
Ze zijn altijd welkom op een clubavond. Voor een tweede clubavond
wordt er een bijdrage gevraagd door één van de bestuursleden van €
2,50. Vaak doen wij er niet moeilijk over voor een tweede keer, maar
melden wel dat er een bijdrage gevraagd wordt. Lid worden is leuker,
je hebt dan ongeveer 47 keer per jaar toegang tot de clubavond en je
krijgt dan ook ons clubblad "de Nieuwsbrief".
•••••
De smartwatch heeft ervoor gezorgd dat studenten van een hogeschool in het Belgische Gent voortaan geen horloges meer mogen dragen. De schoolleiding wil hiermee voorkomen dat studenten fraude
plegen door te spieken op hun horloges met internetverbinding.
•••••
Wist u dat 29 JAAR GELEDEN - versie 1.0 van Microsoft Windows op
20 november 1985 werd uitgebracht. In feite was het niets meer dan
een grafische laag bovenop het destijds populaire MS-DOS (Windows
moest ook nog met een commando vanuit datzelfde MS-DOS worden
opgestart). Windows 1.0 bood slechts basale zaken zoals toegang tot
de harde schijf.
Pas na de introductie van de versies Windows 3.0 en Windows 95
werd het besturingssysteem een succes en domineerde het programma van Bill Gates en Paul Allen de computermarkt.
•••••
Tot slot wil ik namens het bestuur van de HWCC iedereen bedanken
die zich heeft ingezet voor onze vereniging gedurende de afgelopen 30
jaar. Het is bijzonder dat een computer club toch zolang bestaat.
•••••
Tot ziens op de volgende clubavond.
40
■■■
13
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
Hieruit blijkt dat Nederland één van de meest getroffen landen is in
Europa. Dat heeft waarschijnlijk te maken met de internetdichtheid,
maar mogelijk ook met de betalingsbereidheid. Naar schatting betaalde in 2012 zo’n tien procent van de Nederlandse slachtoffers. Dit percentage daalt inmiddels. Een betaling bedraagt doorgaans 50 of 100
euro.
W at kunnen w inkeliers doen?
De slachtoffers moeten betalen via anonieme betaalcodes, die in veel
Nederlandse winkelketens als voucher worden verkocht. Winkeliers
kunnen helpen door het eigen personeel goed voor te lichten, zodat
niet zomaar vouchers worden verkocht aan slachtoffers van ransomware. En in Groot-Brittannië is veel succes geboekt met het afdrukken
van een waarschuwing op de kassabon waarop ook de betaalcode
wordt geprint. De politie hoopt dat de winkeliers in Nederland dit
voorbeeld gaan volgen.
Hoe kan ik de kans op besm etting verkleinen?
De kans op besmetting kan worden verkleind door het besturingssysteem en programma’s altijd up-to-date te houden, door niet te surfen
op het internet zonder antivirusprogramma, door geen onbekende
bijlagen van e-mails te openen en door alert te zijn bij het downloaden
van software, muziek, films, tv-series, PDF’s en andere bestanden.
Besmetting is nooit volledig te voorkomen. Soms raken computers
besmet via een reguliere website die door de criminelen is gehackt.
Een besmetting met ransomware zegt dus niets over het (surf)gedrag
van de computergebruiker.
W at te doen als m ijn com puter besm et is?
Surf op een andere computer (of bijvoorbeeld een smartphone of tablet) naar de website waarschuwingsdienst.nl of de website fraudehelpdesk.nl. Op deze sites vindt u instructies en stappenplannen over
hoe ransomware eenvoudig verwijderd kan worden. Komt u hier niet
verder mee, dan adviseren we u naar een erkend computerreparateur
te gaan.
14
39
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
ties. U hoeft niet eens altijd bewust op een advertentie te klikken: criminelen verstoppen hun kwaadaardige programmatuur ook soms op
‘onzichtbare’ plekken op sites. Ransomware kunt u in principe overal
op het internet oplopen. Wel bevatten pagina’s met veel (seks) advertenties gemiddeld genomen vaker ransomware. Websites van bekende
‘sterke merken’ hebben er vaak minder last van. Maar een besmetting
is nooit helemaal te vermijden.
W ie zitten erachter en w at doet de politie?
De politie ziet dat er verschillende versies van ransomware bestaan
met hun eigen vormgeving, taalgebruik en techniek. Er wordt daarom
aangenomen dat er meerdere groepen achter de productie en verspreiding zitten. De criminelen gaan op slimme wijze te werk door
vrijwel geen digitale sporen achter te laten, een anonieme betaalwijze
aan te bieden en anderen het geld te laten incasseren. Toch worden
regelmatig betrokkenen ontmaskerd. De politie doet in internationaal
verband onderzoek naar de criminelen en zet zich daarnaast in voor
preventie.
W aarom blijft deze ransom w are bestaan?
Ook digitale afpersers worden gedreven door geld. Zolang computergebruikers blijven betalen als zij slachtoffer zijn geworden van
ransomware, blijft dit probleem bestaan. De criminelen achter de
ransomware spelen slim in op het schaamtegevoel door te refereren
aan het bezit van illegale bestanden of het downloaden van porno.
Veel mensen schrikken van dit bericht en hopen er snel vanaf te zijn
na betaling. Niets is minder waar! De politie adviseert met klem om
nooit te betalen. Deze blokkade is niet afkomstig van de politie en uw
computer blijft geblokkeerd, ook als u betaalt.
Hoe groot is het probleem ?
In een onderzoek van oktober 2013 ontdekte de politie honderden
Nederlandse besmettingen in één maand van één (nieuwe) variant. Er
zijn echter tientallen varianten van ransomware in omloop en hun aantal is groeiende. Antivirusorganisaties hebben een beeld van de hoeveelheid ransomware die door hun software wordt tegengehouden.
38
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
Print, printer, printst
Door Louis van Duuren.
T
oen ik in 1964 mijn eerste schuchtere
stappen zette in de computerwereld, was
het printen van computeroutput toevertrouwd aan regeldrukkers, die, vanwege de gebruikte techniek, met een hels kabaal de resultaten op kettingpapier slingerden. Die printmachine drukte in een - voor die tijd – verbazingwekkende snelheid van 10 regels van elk 120 karakters per seconde. 120 hamertjes sloegen per regel tegen het papier, vandaar het ratelende geluid. Een belangrijk pluspunt van deze manier
van printen is dat je behalve in enkelvoud ook in twee-, drie- en zelfs
in viervoud kunt afdrukken. Alleen het bedrijfsleven kon zich zulke
dure machines veroorloven. Pas met de komst van de thuiscomputers,
rond 1980, kwam het afdrukken voor thuisgebruik in opmars.
Mijn eerste printer was een Commodore
MPS-801, een matrixprinter met 6 x 7
naaldjes, die 10 karakters per inch produceerde met een snelheid van ongeveer 50
karakters per seconde. Hij kon alleen
maar van links naar rechts afdrukken, wat de snelheid niet bepaald ten
goede kwam. De allereerste edities van de HWCC Nieuwsbrief werden
met behulp van zo’n primitieve naaldprinter vervaardigd.
Al snel werd deze lawaaiige printer vervangen door een Hewlett-Packard 500
inkjet, een zwart/wit printer, met een resolutie van 300 dots per inch, die 3 pagina’s per minuut kon produceren en dat
alles met aanmerkelijk minder lawaai.
15
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
Vandaag de dag moet alles in kleur, dus
ben ik al een tijdje in het bezit van een
Canon PIXMA MG5250. Een kleurenprinter/scanner/kopieermachine in één apparaat, voor de prijs van een printer. Maar
hier heeft Canon duidelijk aan diepte-investering gedaan, want de 5 benodigde
inktpatronen zijn niet na te vullen en kosten een vermogen.
Tot hier toe heb ik de ontwikkeling op printergebied kunnen volgen en
misschien is de volgende stap wel een 3D-printer!.
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
Ransomware: het 'politievirus'
R
ansomware betekent letterlijk: gijzelingssoftware. Hiermee blokkeren criminelen uw computer. Deze digitale afpersers doen
zich vaak voor als de politie. U zou zich schuldig hebben gemaakt aan strafbare feiten en daarom een boete moeten betalen. Het
is malware (=schadelijke software) waarmee criminelen proberen om
je 'losgeld' te laten betalen om er vanaf te komen. Niets is minder
waar: het bericht is niet afkomstig van de politie en uw computer blijft
ook na betaling geblokkeerd.
Thuis 3D printen
W elke varianten ransom w are bestaan er?
De 3D-printtechniek bestaat sinds 2000 en was tot voor kort alleen
beschikbaar voor de professionele wereld. Architecten gebruiken het
apparaat bijvoorbeeld om hun maquettes te printen en medici produceren er kunstgewrichten mee. Sinds 2011 zijn er in Nederland ook
3D-printers te koop voor thuisgebruik.
Hoe ransom w are w erkt
Printen in 3 dimensies, dat betekent
tastbare objecten maken. In alle media
krijgt de 3D-printer ruime aandacht en
velen zijn van mening dat de 3D-printer wel eens voor een derde industriële
revolutie zou kunnen zorgen.
W at kan je zoal m et een 3D-printer m aken?
Eigenlijk zijn de mogelijkheden onbeperkt, zeker nu het aantal materialen, waarmee geprint kan worden alsmaar groter wordt.
Wat je in je handen kunt houden
kun je in principe ook met een 3dprinter afdrukken. Van lampenkappen tot kaasschaven, een hoesje
voor je smartphone, leuke oorbellen of een tandenborstelhouder.
16
Bij de politie zijn tientallen varianten van ransomware bekend, ook wel
het politievirus genoemd. Ook in andere Europese landen heeft men
hier last van. Vrijwel altijd wordt de naam van de politie misbruikt om
onschuldige computergebruikers op het verkeerde been te zetten. De
ernst van de ransomware neemt toe. Zo toonde de eerste versie
alleen een geschreven tekst, in jongere versies wordt u plotseling toegesproken door een stem of worden er door de webcam opnames van
u gemaakt.
Je kan deze malware oplopen door bijvoorbeeld op een advertentie op
een website te klikken. De advertentie is dan besmet waardoor ook je
computer direct besmet wordt. Je krijgt dan een scherm te zien die
zegt dat je computer geblokkeerd wordt omdat je strafbare feiten zou
hebben gepleegd (vaak namens de politie), zoals downloaden van illegale bestanden of het bekijken en downloaden van kinderporno. Om
van je blokkade af te komen, moet je een voucher kopen en die code
invullen in het vergrendelde scherm. Vaak een flink geldbedrag! Betaal
dit niet, want ook al betaal je, je computer blijft geblokkeerd!
Hoe w ord ik slachtoffer van ransom w are?
Tot nu toe worden computers vooral met ransomware besmet bij het
surfen op het internet. Ransomware wordt vaak verstopt in adverten37
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
1984 – 2014
een echt pistool
Maart 2014
30 jaar HWCC
Een kaakprothese
Speelgoed
“Amsterdam krijgt wereldprimeur
met 3D grachtenpand.” De kamers
worden stukje bij beetje bijgeprint.
Met 3D-printers, zo groot als bouwkranen
zullen in de toekomst huizen in een dag
‘geprint’ kunnen worden.
In Australië hebben onderzoekers titanium
hoefijzers 3d-geprint. Deze hoefijzers zouden
de snelheid van paarden verhogen waardoor
ze beter in races kunnen presteren.
Sieraden
Hoe w erkt een 3D-printer?
Een 3D-printer bouwt een object op door het op elkaar stapelen van
zeer dunne laagjes van een bepaald materiaal. Dat kan onder andere
vloeibaar gemaakt (bio) plastic, keramiek en metaal zijn. Ook worden
er wel lagen fijn poeder uit bijvoorbeeld polyester of gips gebruikt.
Deze lagen worden tijdens het printen met elkaar verbonden. Kortom,
waar we traditioneel in (bestaande) materialen snijden, hakken, frezen
of boren om zo het eindproduct te maken, bouw je met een 3D-printer
een product van de grond af op.
36
17
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
Bekijk de werking van een 3D printer op:
http://www.youtube.com/watch?v=MNEZLUXctf8&feature=player_em
bedded
of op: http://www.dumpspot.nl/d1105_3d+printer+in+werking.html
Hoe w erkt 3D printen?
1. Allereerst moet je een idee hebben van wat je wil printen (maken).
2. Daarna moet je je idee via een tekenprogramma digitaliseren.
Professionele ontwerpers maken voor het ontwerpen van hun objecten gebruik van programma's als AutoCAD.
Voor consumenten zijn er echter ook (gratis) gebruiksvriendelijkere programma's op de markt, zoals:
123D Design, Doodle3D en Google SketchUp.
3. Vervolgens moet je de digitale informatie omzetten naar een z.g.
STL-bestand. STL staat voor Surface Tessellation Language of ook
wel Standard Tessellation Language. Letterlijk betekent dit: beschrijving van het oppervlak door betegeling. In dit geval driehoekige tegeltjes.
Een STL-bestand beschrijft de geometrische vorm van een object
in driehoekjes. Hoe meer driehoekjes, des te nauwkeuriger de benadering van het object.
Een uiterst
gedetailleerde uil,
opgebouwd uit
78.824
driehoekjes
18
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
overwegen om te upgraden naar Windows 7 of 8.1. Helaas zijn de
meeste computers, waar momenteel XP op staat niet echt geschikt voor die nieuwere besturingssystemen en is een upgrade
dan ook al gauw zonde van het geld.
3. Als je helemaal niet meer weet wat voor nut die XP nog voor jou
zou kunnen hebben, is het natuurlijk ook altijd nog mogelijk om
XP te verwijderen en er een Linux distributie op te zetten, al was
het maar om het eens uit te proberen.
Linux-Mint (http://www.linuxmint.com/) en dan de Mate uitvoering is mijn persoonlijke favoriet, omdat hij uiterlijk het meeste
van alle Linux-distributies lijkt op Windows. Het is echter wel degelijk Linux en is afgeleid van Ubuntu (http://www.ubuntu-nl.org/)
, wat waarschijnlijk de meest bekende Linux-variant is. Het installeren ervan is tegenwoordig ook een fluitje van een cent. Bovendien zijn er binnen Computer Club Fort-Zeekant
(http://www.ccfz.nl/) zeker mensen te vinden, die je daarbij willen
helpen.
Ook kun je Linux installeren naast Windows XP. Bij het opstarten
kun je dan kiezen welk systeem je op dat moment wil gaan gebruiken. De downloadpagina van Linux-Mint is overigens Engelstalig, maar bij het installeren kun je kiezen voor Nederlands.
4. Als laatste wil ik nog noemen de mogelijkheid om je XP over te
zetten naar een Virtuele omgeving. Bekende programma’s hiervoor zijn o.a.:
Virtualbox: (https://www.virtualbox.org/wiki/VirtualBox)
en VMware: (http://www.vmware.com/nl).
Op deze manier kun je XP ook binnen Windows 7 of 8, Linux of
andere systemen nog blijven gebruiken. Voorwaarde is wel, dat
die computer in het BIOS wel moet beschikken over de mogelijkheid tot virtualisatie en voldoende rekenkracht moet hebben.
Virtualbox is gratis, maar is wel iets moeilijker in het gebruik dan
VMware. Met name de instelling van de communicatie met de
hostcomputer kan nog wel eens tot de nodige hoofdbrekens zorgen.
■■■
35
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
De benodigde extra programma’s hiervoor zijn gratis te downloaden bij
Microsoft:
(http://windows.microsoft.com/nlnl/windows7/products/features/windows-xp-mode).
W at kun je doen om nog zo lang m ogelijk je
com puter te kunnen blijven gebruiken?
1. Maak een image-back-up. Je kunt dat onder andere doen met het
programma True Image Home Edition van Acronis.
(http://www.acronis.nl/homecomputing/trueimage/).
Dit programma is niet gratis, maar de ellende die dit programma
kan besparen is onbetaalbaar. Macrium Reflect is ook zo’n programma en heeft naast de betaalde versie ook een gratis Macrium
Reflect Free:
(http://www.nederlandstaligesoftware.nl/beveiligingssoftware/macrium-reflect-free/).
Je moet hier wel registreren. Als je momenteel een gecrashte of
besmette computer hebt, kan het je enkele dagen kosten om je
computer te herinstalleren en opnieuw te activeren, als je al de
recovery-cd’s en de licentienummers of de recovery-partitie nog
kunt vinden. Na de basisinstallatie moet je nog eens honderden
updates downloaden. Zeker als je ook de .net-frameworks wil
kunnen gebruiken.
Na 8 april kun je dat vergeten. Een basisprogramma kun je nog
installeren, wat je vervolgens waarschijnlijk ook niet meer kunt activeren, maar de kraan met de updates zal dan dicht zijn. Nu
wordt dus die image back-up nog interessanter. Zelfs wanneer je
een nieuwe harde schijf zou willen plaatsen, omdat de vorige stuk
is, of omdat die nieuwe meer gigabytes vertegenwoordigt, kun je
je oude vertrouwde systeem binnen een half uur terug draaiende
hebben met alle programma ’s en instellingen weer net zoals op
het moment dat je de back-up maakte.
2. Als je XP-computer nog niet zo heel oud is en beschikt over wat
betere hardware en een valide licentie, zou je natuurlijk kunnen
34
Een afbeelding van een minder gedetailleerd STL-bestand, 828 driehoekjes, geïmporteerd in Google ScetchUp.
De meeste CAD programma's bezitten een mogelijkheid om het
3D model naar STL formaat te exporteren.
(PhotoShop beschikt nu ook over deze mogelijkheid.)
4. Dit STL-bestand dient als invoer voor de 3D-printer.
Deze beschikt over een slice-algoritme om het model uit het STLbestand in dunne plakjes te verdelen.
Op het internet zijn al veel kant en klare STL-bestanden gratis te
downloaden. Bovenstaande uil vind je op:
http://www.thingiverse.com/thingiverse/collections/get-started
En het zeilbootje is gedownload vanaf:
http://www.eng.nus.edu.sg/LCEL/RP/u21/wwwroot/stl_library.htm
19
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
Objecten kopiëren
Om een A4-tje te kopiëren moet je het eerst scannen. Om een tastbaar driedimensionaal voorwerp te kunnen kopiëren moet je het ook
eerst scannen. Dit gebeurt met een apparaat dat een strook lazerlicht
uitstraalt en weer opvangt. Door met zo’n 3D-scanner het gehele object af te tasten, ontstaat een digitale 3D-afbeelding van het voorwerp,
dat met een tekenprogramma zichtbaar gemaakt kan worden en via
een STL-bestand weer aan een 3D-printer kan worden aangeboden. Er
zijn al betaalbare 3D-handscanners, waarmee je al scannend rond het
model (het mag ook een mens of dier zijn) kunt lopen.
Hier vind je een filmpje over het gebruik van een 3D handscanner:
http://www.nu.nl/tech/3624092/3d-scanner-kan-objecten-vanuithand-scannen.html
Juridische aspecten van 3D-printen
Gebruikers van 3D-printers, zowel consumenten als bedrijven, kunnen
na de aanschaf van een product deze scannen en kopiëren. Het product kan daarna eenvoudig als STL-bestand op internet worden gezet
en zo voor iedereen toegankelijk worden gemaakt.
Dit raakt met name intellectuele eigendomsrechten op productvormgeving. Deze rechten bestaan uit het auteursrecht, merkenrecht en
modellenrecht.
Er zal weer eenzelfde discussie komen als destijds over de auteursrechten van muziek, CD’s en DVD’s. Een kopietje voor eigen gebruik
zal wel weer worden toegestaan.
De toekom st is al begonnen
Een 3D-printer - ook wel fabber genoemd, afgeleid van 'fabricator',
ofwel maker – werd tot dusver vooral gebruikt om prototypes te maken, maar steeds vaker rolt er ook een eindproduct uit. En ook nog
voor een redelijke prijs. Dat betekent dat je op termijn voor veel producten geen lopende band of grote fabrieken meer nodig hebt. Je
spullen kunnen dus weer om de hoek worden gemaakt, in plaats van
aan de andere kant van de wereld in een lagelonenland. Met andere
woorden: het is niet uitgesloten dat de productie van spullen weer
20
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
XP is dood… lang leve XP…!?
Door Paul Driedijk / pr-coördinator Computer Club Fort-Zeekant
O
p 8 april stopt Microsoft met
het verstrekken van updates
voor Windows XP. Wat betekent dit voor de gebruikers van XP?
Werkt XP na die datum niet meer, of
is het gewoon minder veilig? Moeten
we computers met XP erop nu afdanken?
Ten eerste: Je computer met XP erop blijft gewoon werken.
Ten tweede: XP, wat nooit een superveilig systeem is geweest, wordt
met het stopzetten van beveiligingsupdates uiteraard steeds onveiliger. Gevolg hiervan is, dat je computer meer kans loopt om besmet te worden met een virus, waardoor privé gegevens gemakkelijker
gestolen kunnen worden en/of je computer onbruikbaar kan worden
gemaakt. Een direct gevolg hiervan is, dat banken en andere financiële
instellingen ook geen verantwoording meer zullen willen dragen, als er
iets mis zou gaan op je account, ook al is het niet jouw schuld, wanneer je bankrekening opeens geplunderd zou blijken te zijn. Je maakt
immers gebruik van een onveilig systeem.
Afdanken dus? Nee.., afdanken zou ik persoonlijk niet doen. Die XPcomputer lijkt me nog prima bruikbaar als 2e computer. Bankzaken
kun je beter met een ander systeem doen, maar weggooien hoeft nou
ook weer niet meteen. Een aantal programma ’s en apparaten draaien
alleen op Windows XP en niet meer op de latere Windows varianten.
Te denken valt aan videoprogramma’s, scanners e.d..
Ook kunnen sommige programmalicenties niet worden overgezet naar
een andere computer. Wel beschikken de duurdere varianten van
Windows 7 (Professional, Ultimate en Enterprise) over de mogelijkheid
om sommige programma’s in XP-modus te draaien.
33
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
Nadat Jaap hartproblemen kreeg, (Angina Pectoris) is het bedrijf overgegaan naar zijn schoonzoon, die al ruim 10 jaar bij hem werkzaam
was.
Op de vraag van mij, wat hem zo aanspreekt in deze branche, is Jaap heel
duidelijk: “Het sociale gedeelte en het zo
goed mogelijk bijstaan van mensen tijdens deze vaak zo moeilijke periode van
hun leven. Goed luisteren naar de wensen van de nabestaanden is niet alleen
een voorwaarde, maar zelfs een must.”
Een zeer bijzonder beroep, waar wij
vroeg of laat allemaal mee te maken krijgen.
Maart 2014
30 jaar HWCC
decentraliseert, net zoals voor de industrialisering de meeste spullen
lokaal werden geproduceerd.
Verder ligt het voor de hand dat 3D-printers innovatie enorm gaan
stimuleren. Iedereen met een goed idee voor een product kan het
immers binnenkort zelf maken en aanbieden, zonder op zoek te moeten naar een ontwerper, producent en verkoopkanaal. De enige beperking die er dan nog kleeft aan de vorm van je huis, auto, fiets of
telefoon, is die van je eigen verbeelding. Een probleem daarbij is wel
dat spullen net zo makkelijk gekopieerd kunnen worden, zoals met
muziek. Dat is niet fijn voor mensen die hechten aan Intellectueel eigendom. Maar goed nieuws voor hun advocaten.
Zo m aar w at koppen uit kranten
Bij navraag naar hobby’s geeft Jaap aan: te helpen bij zijn schoonzoon, in zijn voormalig bedrijf.
Om een betere lichamelijke conditie op te bouwen, mede in verband
met zijn hartafwijking, wordt er naar Numansdorp afgereisd en thuis is
hij met liefde mantelzorger van zijn vrouw, die last heeft van haar onderdanen. Hij geeft echter stellig aan dat hij als onderdaan nog steeds
als was is in haar handen.
Inmiddels is Jaap al weer enige jaren lid van de HWCC, en is erg blij
met Maarten Sluimer als deskundig instructeur bij de afdeling foto- en
filmbewerking.
En Dirk Kraak staat altijd paraat bij andere computerproblemen. Zelf
gebruikt hij een ASUS computer en een laptop van hetzelfde merk.
Naast een digitale Nieuwsbrief wordt een papieren versie wel op prijs
gesteld als naslagwerk.
Jaap, bedankt voor dit boeiende gesprek, en de genoten gastvrijheid!
■■■
32
1984 – 2014
•
•
•
•
•
•
3D-printer kan brandwondenpatiënten helpen
Volledig werkende luidspreker uitgeprint
Ondersteuning 3D-printen in Photoshop
Je ongeboren baby als 3D-print voor op de schoorsteenmantel
3D-printer maakt protheses voor Afrika
3D-printer kan verschillende materialen en kleuren printen
De volgende film pjes zijn de m oeite w aard
Wetenschap 24:
http://www.wetenschap24.nl/specials/3D-printing.html
Escher in 3D
http://www.geekosystem.com/escher-for-real/
Mode
http://vimeo.com/80287226
Tot slot
Het HWCC logo is uitermate geschikt om
in 3D af te drukken. Wie van ons zal de
eerste zijn met een 3D-printje ervan?
■■■
21
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
Wat heeft de computer ons de
afgelopen 30 jaar gebracht?
Door Karel Flach.
B
ij ons in de familie doet de volgende anekdote de ronde:
Opa en oma zitten aan de koffie
en de radio staat aan: het nieuws.
Dochter brengt de kopjes binnen; zegt
oma: “Mientje, geef die man in die kast
ook een bakkie!”. Ja, die dochter was
mijn grootmoeder, zo’n honderd jaar
geleden.
Nu zou dat als volgt kunnen gaan: Op weg naar het zuiden zitten mijn
dochter en haar man met de kinderen in de auto. Zegt m’n dochter
bezorgd: “Jan, hoe zou ’t weer zijn als we vanavond in Bordeaux aankomen?”. Een halve minuut later zegt m’n kleindochter op de achterbank: “Het is er nu 22 graden en er staat een zachte westenwind en
vanavond verwachten ze een beetje regen volgens de meteo van TV5.
Er staat wel een file vóór Orléans van 10 kilometer, we kunnen beter
omrijden via Le Mans!”. Dan klapt ze haar iPad dicht en gaat weer een
speelfilm kijken op het DVD-scherm aan de voorbank…..
Honderd jaar geleden was dit laatste ondenkbaar, 30 jaar geleden begon de ontwikkeling waardoor dit nu mogelijk is: de Apple Mackintosh
werd geïntroduceerd……en de HWCC werd opgericht!
Maar nu ernst! De Mackintosh was een revolutie, de Commodore64
ook! Beiden waren ze de exponent van een jarenlange sluimerende
ontwikkeling die verborgen was voor het grote publiek. Plotseling
barstte die rekenkracht en intelligente programma’s los in hardware
die dat voor het grote publiek mogelijk maakte.
Kennen we ze nog? De C64 dus, BBC-Acorn, Atari, Spectrum, allemaal
machines met toen verbazende grafische mogelijkheden, gebaseerd op
een nieuw wonder der techniek: de Microprocessor!
22
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
De basisopleiding werd in Maastricht gevolgd en na zes weken ”binnen” gezeten te hebben in een mannengemeenschap en niet met verlof naar huis, moest hij eenmaal buiten de legerplaats erg wennen.
Onderweg bij het afmarcheren naar het station zag hij tot zijn grote
vreugde dat de bevolking óók voor de helft uit vrouwen bestond! De
kaderopleiding kreeg hij in ’s-Hertogenbosch en de specialistenopleiding in Harderwijk. Als specialiteit: springstoffen bij de genie
bracht hij het van sergeant titulair, tot sergeant effectief.
Dit betekende dezelfde soldij als de beroeps. Als hij eenmaal getrouwd
zou zijn werd de salariëring nog gunstiger.
Een goede reden om te gaan trouwen met Marry, dit jaar al 51 jaar
gelukkig getrouwd. Samen kregen ze twee dochters, die beiden reeds
overdwars waren voordat zij geboren waren zodat beide keren met
loeiende sirene naar het ziekenhuis gegaan moest worden, zodat zij
daar geboren konden worden. Die zorgden samen weer voor 12 kleinkinderen en een achterkleinkind.
Terwijl Jaap nog in dienst zat en spoedig weer af zou zwaaien, reageerde zijn vader vast op een advertentie waar op een kantoor een
medewerkster werd gevraagd. Ja, je leest het goed, medewerkster!
Het bedrijf ICI toen nog gevestigd op de Wijnhaven in Rotterdam ging
toch overstag en nam uiteindelijk een medewerker aan.
Jaap kreeg er de leiding over vijf dames welke de boekhoudmachines
bedienden en later de pons-typistes werden.
Na ruim 20 jaar bij dat bedrijf te hebben gewerkt en ook verschillende
promoties te hebben gekregen, kwam hij in aanraking met een begrafenisondernemer. Na vele gesprekken te hebben gevoerd, leek dit hem
echter ook wel iets om zelf te gaan uitvoeren.
Maar Marry, zijn vrouw, was het hier absoluut niet mee eens en verzette zich daartegen met hand en tand. Ondanks deze tegenstand ging
hij in het geheim toch verder met studeren in die richting, wat
resulteerde in het diploma uitvaartverzorging. Uiteindelijk ging zijn
vrouw akkoord, zodat Jaap praktijkervaring op kon gaan doen bij een
collega.
In 1981 werd er gestart als zelfstandig ondernemer, tot 2008.
31
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
In gesprek met……
Jaap van Steenselen.
Door Sjors Pothuizen.
N
a diverse pogingen, is het vandaag
dan eindelijk gelukt om een afspraak
te maken met de altijd bezige Jaap
van Steenselen.
Aan het begin van het gesprek zegt hij al bij
voorbaat een doorsnee mens te zijn.
Maar dan denk ik, dat zullen onze lezers
strakjes wel bepalen of dit werkelijk zo is.
Op 23 maart 1943 zag Jaap het levenslicht in
Cillaarshoek (gemeente Strijen) als de jongste van vijf kinderen, allen jongens.
Na de lagere school ter plaatse, volgde hij de Landbouwschool in
Klaaswaal. Dit werd gewoon bepaald door zijn ouders, zo ging dat in
die jaren, iets wat momenteel ondenkbaar is. Deze vijf jaar op de
landbouwschool werd twee of drie dagen per week school gegaan.
Dat kwam heel mooi uit, want dan kon er de overige dagen tenminste
echt gewerkt worden zoals bij een boer/tuinder. Maar leergierig als
Jaap was werden er vele cursussen in de avonduren gevolgd.
Na het Middenstandsdiploma volgde het Praktijkdiploma boekhouden,
gevolgd door M.B.A. (Moderne Bedrijfs Administratie), daarna volgde
hij de studie van SPD 1 en 2.
Jaap kon terecht als invaller op een kantoor en tevens erbij werken bij de Landbouwvereniging in Piershil, Hij ging daar
met de brommer, een RAP, dagelijks naar
toe. Na een periode op een accountants
kantoor te hebben gewerkt, moest de
dienstplicht (toen nog) 24 maanden vervuld worden.
30
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
Rekenkracht op een plaatje silicium…..Kort daarvoor nog werden computers gebouwd rond grote printkaarten met uit aparte componenten
opgebouwde processors, honderden TTL
IC’s. Ook al kleine chipjes, maar met beperkte functies nog.
Een andere, zeer belangrijke, doorbraak,
was de geheugentechnologie: geen magneetkerngeheugens meer, maar ook TTLIC’s, die slim nabootsten wat eerder op
transport van geluid in een geleider was
gebaseerd.
(Kijk eens naar:
http://univac1.0catch.com/index.htm,
dan zie je wat ik bedoel!)
De tijd brak aan dat een computer (betekent eigenlijk: "hij die rekent")
voor andere dingen gebruikt ging worden dan puur rekenen.
We konden er mee spelen, programmeren en met wat geduld: communiceren! Ooit een BulletinBoard bezocht? Internet avant la lettre!
We programmeerden er wat op los, verzamelden gegevens, deden de
boekhouding en schreven verhaaltjes die op zo'n BB. op te halen waren. Zelfs bankieren kon al bij de Postbank, met een 600 baud (?) modem was je in enkele minuten klaar met het verzenden van je betaalopdrachten, maar telefoneren kon je dan even niet!
Alle huishoudelijke apparatuur werd steeds "intelligenter".
Die intelligentie ontleende die apparatuur maar voor een deel aan "rekenkracht", het was, en is nog steeds zo, dat die zogenaamde automatisering afhankelijk was van gegevens uit de buitenwereld.
Een CV installatie, ook toen, werkte "automatisch" omdat de temperatuur van de woonkamer werd gemeten, later ook de buitentemperatuur, en daar wordt de ketel mee gestuurd. Twee temperatuursensoren dus. Eerst simpele bimetaaltjes, een spiraaltje metaal uit twee
lagen op elkaar, die door hun verschillende uitzetting bij temperatuurwisseling, contact maakt of verbreekt. Later werden dat temperatuur
gevoelige weerstanden, NTC's, die het mogelijk maakten om de echte
23
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
temperatuur te meten en weer te geven. Indrukwekkend fenomeen in
de jaren 80!
Een ander mooi voorbeeld is de 'moderne' auto.
Voorzien van allerlei digitale snufjes, zoals snelheidsmeter, verbruiksmeter, afstandsmeter, temperatuurmeter van binnen en buiten, toerenteller enzovoort.
Dan hebben we nog niet genoemd wat voor revolutie
onder de motorkap heeft plaatsgevonden: het motormanagement heeft een groot aantal gegevens nodig
om aan de tegenwoordige milieueisen te voldoen!
Toerental, krukaspositie, motortemperatuur, temperatuur van de inlaatlucht, brandstofdruk ( injectiemotoren!) ...
Allemaal sensoren in verschillende vormen: NTC's
voor de temperatuur, rekstrookjes of piëzo elementjes voor de druk, fotocellen of magnetische opnemers
voor toerentallen, flowsensoren voor brandstof en lucht en niet onbelangrijk een kwartsklok, want een groot aantal meetwaarden zijn tijd
gerelateerd.
En nu maar programmeren zodat de juiste hoeveelheid brandstof op
de juiste tijd met de juiste druk in de cilinder wordt ingespoten. Bij de
moderne diesels 3 maal per verbrandingsslag: een inleidende- (10%),
een hoofd-(80%) en een na-injectie (10%). (die dient om de NOxwaarden laag te houden)
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
De uitkomst van deze berekening moet deelbaar zijn door 11.
Dat wil zeggen dat, wanneer je een cijfer niet meer weet, maar je
weet nog wel op welke plaats het cijfer stond, je dat cijfer weer terug
kunt berekenen.
Kun je het SOFI-nummer 316 24? 991 herstellen?
De nummers abcd dcba 0, met willekeurige a, b, c en d, zijn altijd
legale SOFI-nummers. B.v. 6381 1836 0 is een legaal nummer.
Kun je dat bewijzen?
De antwoorden vind je op bladzij 52.
■■■
Als je verbruiksgegevens van de moderne "zuinige" auto's neemt met
bv. 1 liter op 20 km bij 80 km/uur en 1500 t/min, dan kom je op
24
29
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
Hersenkrakers
Door Louis van Duuren.
I
n deze speciale Nieuwsbrief hoort natuurlijk een speciaal puzzeltje.
In de loop van de HWCC-geschiedenis zijn er heel wat vraagstukjes in ons clubblad verschenen. Dit is een oudje en komt elk lustrum, weliswaar in een andere gedaante, te voorschijn.
Gem eenschappelijke eigenschap
Wat hebben de onderstaande getallen met elkaar gemeen?
33
36
42
50
110
132
1010
11110
Deelbaarheid (vervolg)
Van Arie van der Linden kreeg ik, naar aanleiding van mijn stukje over
de deelbaarheid van getallen, de vraag hoe deelbaarheid van toepassing is bij de controle van SOFI- en BurgerServiceNummers.
Om te controleren of een SOFI-nummer of een Burgerservicenummer
(BSN) in orde is heeft men een variant op de deelbaarheid door 11
bedacht.
Elk SOFI- of BSN-nummer bestaat uit 9 cijfers, abc def ghi, waarbij a
t/m i de waarden 0 t/m 9 mogen krijgen.
Je moet de volgende berekening maken:
9xa+8xb+7xc+6xd+5xe+4xf+3xg+2xh–1xi
28
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
brandstof injectiehoeveelheden voor die motor van ongeveer 1, 10 en
1 microliter. Let wel: dit kan de helft zijn bij langzaam rijden in dezelfde versnelling! Computergestuurd, onder de motorkap, ook tijdens onze vakantieritten of even een boodschap, honderdduizenden kilometers lang!
De nieuwste ontwikkelingen konden we zien op de TV bij 'Tegenlicht"
op 16 februari.
Auto's die volledig zelfstandig rijden, op de snelweg op vaste afstand
van elkaar blijven en in de stad gewoon met GPS, een soort TomTom
dus, en met allerlei cameratechnieken en afstandssensoren veilig naar
een bestemming komen. Elektrische auto's, dat wel.... maar niet minder verbazingwekkend. Vol trots wordt getoond dat een "grote auto"
zoals de laatste Mercedes modellen, voorzien zijn van tientallen aparte, samenwerkende processoren, grote en kleine.
Wat te denken van de moderne weersvoorspellingen!
Rekenkracht (programmeren!) die gebruik maakt van radargegevens.
Wie heeft er wel eens achter een echt radarscherm gezeten, een ronde, met zo'n ronddraaiende lijn die allemaal echo's achterlaat? Daar
kwam in de begintijd geen rekentuig aan te pas, puur elektronica, niet
eens zoveel verschillend van de toen ook bestaande TV's met 'radiobuizen'!
Maar iets doen met die beelden, opslaan, digitaliseren (anders kan je
er niet mee rekenen) en interpreteren tot een beeld wat over Europa
zweeft en een 'front' weergeeft,
dat is andere koek! Wie kent nog
Jan Pelleboer, die dat allemaal
met een krijtje op een kaart van
Europa stond te tekenen, vertellend met zijn zo karakteristieke
stemgeluid?
Maar ook de satellieten spelen hier een grote rol, in vele opzichten en
in vele 'vak'-gebieden: weer, communicatie, navigatie, astronomie...
25
30 jaar HWCC
Maart 2014
1984 - 2014
We hadden eens de beschikking over een routeplanner voor onze
Windows3.1 computer. Een stapel van zo'n 12 floppies van 1,44Mb,
met de naam "Route 66". Daar zat alleen West Europa in, en het werd
niet automatisch up to date gehouden. Nu hebben we Windows8, automatische updates via Internet en m'n TomTom weet ook de weg in
Griekenland en Zweden, inclusief de flitspalen en de parkeergarages..... Hoe? Door de satellieten natuurlijk! M’n eerder genoemde
kleindochter realiseert zich dat niet, het werkt toch gewoon?! Hoezo,
gewoon?
Internetten met je iPod in de Metrotunnel? Hoezo, gewoon?
Winkeliers weten wie, met welke smartphone, in hun winkel is geweest.......
In de Golfoorlog werden beelden getoond van de geallieerden, die met
raketten ieder gronddoel konden raken en ieder vliegtuig konden
neerhalen. Betrekkelijk simpele technologie: warmtesensor gestuurde
raketten waren al 20 jaar daarvoor in productie. Nu vuurt men vanaf
een willekeurige plaats, land, zee, lucht, maakt niet uit, een raket af,
die met GPS een willekeurig, opgegeven doel bereikt en z'n werk
doet.....
Velen ondergaan tegenwoordig
een CT- of MRI scan.
Vooral de laatste geeft spectaculaire beelden van elk gewenst
deel van een lichaam, gebaseerd op het magnetisch gedrag van lichaamsweefsel. Daar
komt dan een volledig manipuleerbaar 3-D beeld uit. Pure rekenkracht!
Maar....... de gegevens komen van een antenne die heel zwakke radiogolven opvangt van zo'n 60MHz. Is 't een wonder dat je je mobieltje moet uitschakelen, alle metalen moet inleveren en het gebouw
apart wordt ontworpen, voorzien van een kooi van Faraday?
(Een kompleet dicht scherm, of kooi, ondoordringbaar voor magnetische velden). Hoe 't echt werkt wordt hier beschreven:
http://www.scholieren.com/werkstuk/27003.
26
1984 – 2014
Maart 2014
30 jaar HWCC
De computer heeft ook nieuwe woorden
gebracht, die aan bijna niemand hoeven
te worden uitgelegd:
"even Googelen", "heb je die Tweet al
gezien?", "ik stuur je wel een appje",
"Wikileaks heeft veel onrust gegeven" en we kunnen zo nog wel
even doorgaan!
Informatiemaatschappij, gewild of
ongewild, "wie weet wat van wie"
!?
Tegenwoordig is een ongelooflijk aantal Terabytes voor (bijna) iedereen beschikbaar. Als we snel iets willen weten, kijken we op onze
smartphone. Stamboomonderzoek kan je bijna helemaal vanuit je eigen stoel doen. 't Lijkt of boeken overbodig worden of al zijn.
Maar aardig om te bedenken is, dat al die informatie ingebracht is
door een soms niet zo onafhankelijke partij. Bronvermelding is zelden
direct aanwezig. Het is daarom in een aantal gevallen (afstudeerscriptie, verhaaltje in een clubblad) beter om de ouderwetse bron
te raadplegen. Bekend is het voorbeeld van een vader en een zoon die
informatie zochten over een ziekte: Pa pakte de WP erbij en vond onder het trefwoord "griep" precies wat hij wilde, zoonlief "Googelde"
met z'n smartphone en vond een groot aantal treffers, waarvan hij niet
wist welke de juiste was.....Uiteindelijk gaf Wikipedia een vergelijkbare
hoeveelheid informatie, maar toch......
Er valt dus nog wat te winnen! We zijn op
weg naar een (huis)robot die je kan toespreken, die je brengt wat je vraagt en antwoord heeft op de vraag van die vader en
zoon. M'n tablet 'verstaat' me al, kan m’n geschreven schrift lezen en laat me weten waar
ik ben.
Hoe gaan de volgende 30 jaar er uit zien?
■■■
27