Nieuwsbrief - De Amsterdamse Vrouwengroep

Nieuwsbrief
start
Nr 87
April 2014
 website amsterdamse vrouwengroep
 website raad voor levensbeschouwingen en religies te amsterdam
De Raad voor Levensbeschouwingen en Religies te Amsterdam (RLRA) en de
Amsterdamse Vrouwengroep van de RLRA zetten zich in voor goede onderlinge
menselijke verhoudingen in de stad en willen een sterk geluid laten horen tegen
onverdraagzaamheid en angst.
De Raad en de Amsterdamse Vrouwengroep willen een bindende schakel zijn tussen
mensen van verschillende levensovertuigingen en actieve gesprekspartners voor
organisaties, die zich bezighouden met nieuwe inzichten op dit gebied.
De Amsterdamse Vrouwengroep brengt vrouwen met elkaar in contact, om in een
informele sfeer kennis te nemen van de levensopvattingen, spiritualiteit en zingeving
van de ander. De Vrouwengroep wil daarmee het gevoel van eigenwaarde van
vrouwen versterken, opdat vrouwen met behoud van eigen identiteit, zelfbewust en
krachtig kunnen deelnemen aan de samenleving.
Raad voor Levensbeschouwingen en Religies (RLRA)
De Amsterdamse Vrouwengroep van de RLRA
Amsterdamse vrouwen in gesprek over identiteit en samenleving!
www.amsterdamsevrouwengroep.nl
1
INDEX
Van de Redactie ........................................................................................................................ 3
Tentoonstelling Sjtetl in de Stad – Antwerpen door de lens van Dan Zollmann (1964) .... 3
Amsterdam, Joods Historisch Museum, zondag 6 april om 14.00 uur ................................................................... 3
Ontmoeting & Verdieping op de Maandagmiddag ............................................................... 5
Amsterdam, maandag 7 april van 13.00 tot 15.00 uur ............................................................................................ 5
Amsterdamse vrouwen in gesprek - Opvoeden in crisistijd – Hoe steun je elkaar? .......... 6
Amsterdam, zondag 13 april van 12.30 tot 17.00 uur ............................................................................................. 6
De vrouwelijke icoon van deze maand > Elisa Klapheck ...................................................... 8
Vespers in de Veertigdagentijd in Amsterdam - zoek de stilte - ontdek wat je beweegt ... 9
Activiteiten in de Veertigdagentijd ....................................................................................... 10
Muziek ............................................................................................................................................................... 10
Film ................................................................................................................................................................... 12
Leerdienst: “Een sjababbat sjabbatoon is dat voor u, laten bukken zult ge uw zielen!” 13
Amsterdam, zondag 6 april, aanvang 16.30 uur ............................................................................................... 13
Kerken bij de Buren ............................................................................................................... 13
Synagogen in Amsterdam .................................................................................................................................. 13
Orthodoxe kerken in Amsterdam ....................................................................................................................... 14
Uitgelicht! Bijzondere tentoonstellingen: van harte aanbevolen ....................................... 15
Tentoonstelling > Religie in het Joods Historisch Museum .............................................................................. 15
Bezoek ook de Joodse Bibliotheek Ets Haim ..................................................................................................... 15
Tentoonstelling > Bekeerd, moslim worden – moslim zijn ................................................................................ 16
Het Lijdensverhaal van Jezus volgens het Evangelie van Lucas ....................................... 16
Amsterdam, Goede Vrijdag 18 april, aanvang 15.00 uur ................................................................................. 16
INGEKOMEN ........................................................................................................................ 17
Persbericht > De Gelovige Stad gaat van start ............................................................................................... 17
PESACH en PASEN – FEEST- en GEDENKDAGEN in april 2014 ..... 18
Pesach - 15 Niesan 5774
dinsdag t/m dinsdag 15 t/m 22 april 2014 .......................................................... 18
Palmzondag - Intocht in Jeruzalem
zondag 13 april ............................................................................... 20
Witte Donderdag - het Pesachmaal
donderdag 17 april ......................................................................... 21
Goede Vrijdag - Veroordeling en sterven
Stille Zaterdag
vrijdag 18 april ........................................................................ 22
zaterdag 19 april ........................................................................................................... 22
Pasen – Het lege graf
zondag en maandag 20 t/m 21 april ....................................................................... 22
Jiddische Kippensoep voor Sjabbes (Ida Smit) - Wat is Sjabbat zonder kippensoep?? .................................... 23
↑
2
Van de Redactie
1. Dit jaar is het wel een heel bijzonder jaar.
In 2014 vallen in deze maand van april Pesach, het Orthodoxe Pasen als wel
het westerse Pasen samen in één week. Laat u zich verleiden tot inspirerende muziek,
samenkomsten, tentoonstellingen en teksten.
Uw Redactie wenst u veel leesplezier èn inspiratie voor uw eigen leven!
2. De Nieuwsbrief verschijnt aan het einde van elke maand. Denkt u eraan, dat kopij
dient te worden ingeleverd vóór de 20e van de maand bij de Redactie (zie hierna
genoemde namen). De Redactie verzoekt u dringend om vooraf bij de desbetreffende
organisatie te checken of uw kopij in onze Nieuwsbrief mag worden opgenomen! De
Redactie behoudt zich het recht voor om kopij, die niet relevant is voor de doelgroep
van deze Nieuwsbrief, niet op te nemen.
3. De Nieuwsbrief is ook terug te lezen op www.amsterdamsevrouwengroep.nl , evenals
de verslagen van Ontmoeting & Verdieping op de Maandagmiddag.
Redactie:
Gerrie van Krevel, 020-690 2378 [email protected]
Ank Veenstra, 020-694 9647
[email protected]
Tentoonstelling Sjtetl in de Stad – Antwerpen door de lens van Dan Zollmann (1964)
Amsterdam, Joods Historisch Museum, zondag 6 april om 14.00 uur
Zie op de volgende pagina de Uitnodiging
3
Lieve vrouwen,
" Nergens in Europa is de orthodox-joodse gemeenschap zo aanwezig in het straatbeeld als in de
joodse buurt van Antwerpen. De in traditionele, zwarte kleding gehulde bewoners contrasteren hier
met de kleuren van de hedendaagse stad. Fotograaf Dan Zollmann (1964) uit Antwerpen volgde met
zijn camera jarenlang het leven van zijn vrome stadgenoten.
Met betrokkenheid, respect en een vleugje humor neemt Zollmann de kijker mee in deze voor
buitenstaanders gesloten wereld. De foto's, met bijna sprookjesachtige composities, geven een
impressie van het dagelijks leven, de rituelen, de feesten en de gebeden. Zollmann won
verschillende prijzen met dit werk. Het Joods Historisch Museum toont de bijzondere reeks foto's in
het Prentenkabinet. Ook is er traditionele kleding van de chassidische gemeenschappen te zien,
met uitleg over de specifieke functies ervan ".
www.jhm.nl/actueel/tentoonstellingen/sjtetl-in-de-stad-antwerpen-door-de-lens-van-dan-zollmann
Op zondagmiddag 6 April 2014 nodigen we allen uit, die meer willen weten over deze unieke
geloofsgemeenschap, voor een rondleiding van de tentoonstelling "Sjtetl in de stad" door
Marcella Levie, als professionele gids verbonden aan het Joods Historisch Museum.
Marcella zal met plezier de vragen beantwoorden die ongetwijfeld zullen komen als we in meer
detail kennis nemen van het leven in deze gemeenschap.
Uw partner, vrienden en familie zijn deze keer van harte welkom.
Traditioneel orthodoxe geloofsgemeenschappen bestaan in Antwerpen als ook in vele andere
steden in Europa en in Israel, de USA, Canada, Australia en Zuid-Amerika.
Na deze rondleiding zul je een duidelijker beeld hebben van de Joodse religie en van een
bevolkingsgroep die nog steeds een leven leidt van traditie en devotie. Ze zijn binnen de Joodse
wereld een klein groep maar wel van betekenis.
Ontmoetingsplaats: Aankomsthal van het Joods Historisch Museum,
Nieuwe Amstelstraat 1, Zondag 6 April a.s. om 14:00 uur
Aanmelden graag vóór 1 April bij Ank Veenstra: 020-694 9647 of [email protected]
Rondleiding is gratis; Voor deze zondag geldt, in verband met het museumweekend, een
reductie van 50% en vrije entree met de Museumkaart.
Suggestie: Als je kunt, kom dan wat vroeger om alvast de tentoonstelling te bekijken. Dan
ben je voorbereid voor Marcella's uitleg over de achtergrond en meer in het algemeen over
de Joodse religie.
Met vriendelijke groeten, Ania Bien, lid van de Amsterdamse Vrouwengroep van de RLRA
↑
4
Ontmoeting & Verdieping op de Maandagmiddag
Amsterdam, maandag 7 april van 13.00 tot 15.00 uur
UITNODIGING
voor
Ontmoeting & Verdieping op de Maandagmiddag
Uw gastvrouwen, Gerrie en Inica, leden van de Amsterdamse Vrouwengroep,
nodigen u van harte uit voor een ontmoeting tot ‘geestelijke voeding’ op
maandagmiddag 7 april*
Zo ziet de middag eruit:
13.00 uur : Ontvangst met koffie/thee/versnapering
13.15 uur: Een persoonlijke noot inbrengen
13.30 uur : Welkomstwoord, (huishoudelijke) mededelingen en inleiding tot:
Pesach - 15 Niesan 5774 – dinsdag 15 t/m dinsdag 22 april 2014
Pesach (Joods Pasen) is een eeuwenoud feest dat zijn oorsprong
vindt in de geschiedenis van het volk Israel, waarbij de uittocht van
het Joodse volk uit Egypte wordt herdacht.
14.45 uur: Feedback
14.55 uur: Vaststellen thema voor maandagmiddag 12 mei 2014
15.00 uur: Afsluiting
* Locatie: Buurtcentrum Oosterpark, Derde Oosterparkstraat 159, 1092 CW Amsterdam;
020-4620340 - rolstoelvriendelijk – begane grond
tramlijn 3 en 7: halte OLVG (Onze Lieve Vrouwe Gasthuis), 4 minuten lopen
tramlijn 9: halte Wijttenbachstraat, 10 minuten lopen of tramlijn 3 of 7 halte: OLVG
metro en sneltram: station Wibautstraat, 12 minuten lopen
aanmelden bij:
Gerrie: 020-690 2378 ; e-mail: [email protected]
Inica: 020-675 6615 en 06-2547 8665 ; e-mail: [email protected]
↑
5
Amsterdamse vrouwen in gesprek - Opvoeden in crisistijd – Hoe steun je elkaar?
Amsterdam, zondag 13 april van 12.30 tot 17.00 uur
6
7
↑
De vrouwelijke icoon van deze maand > Elisa Klapheck
Klapheck, Elisa
1962: Geboren in Düsseldorf
Tot 2004: Journalist voor verschillende Duitse
dagbladen en tijdschriften
1999: Medeoprichter van Bet Debora –
feministisch netwerk van Joodse en
protestantse vrouwen
1999: Biografie over Regina Jones: “Fräulein
Rabinerin Jonas – Kann die Frau das
rabbinische Amt bekleiden?”
1999 tot 2004: Opleiding tot rabbijn bij het
Aleph Rabbinic Program in Californie, VS
2004: Rabbijn bij de libaraal-Joodse
gemeenschap Beit Ha'Chidush in Amsterdam
2005: Verschijnt haar boek “So bin ich
Rabbinerin geworden”
2009 tot heden: Rabbijn bij de Jüdische
Gemeinde Frankfurt/ am Main
De eerste keer voelde ik me een travestiet
“Mijn grootste angst in het begin was het om buiten de traditie te worden geplaatst” De eerste keer
dat ik de taliet – het Joodse gebedskleed – droeg, voelde ik me een travestiet - een vrouw in
mannenkleren. Veel mensen waren toen in shock. Inmiddels is de Joodse vernieuwingsbeweging,
die het o.a. vrouwen mogelijk maakt rabbijn te worden, zo groot dat er geen significante weerstand
meer is."
Onvoorstelbaar
"Een vrouw als rabbijn”. Dat was ook voor mij onvoorstelbaar. Voor veel mensen is het dat nog
steeds. Het is daarom belangrijk om aan te tonen dat wij vrouwelijke rabbijnen in de Joodse traditie
staan. Emotionele vooroordelen tegen vrouwen in dit ambt weerleg je alleen door vakkundig te
argumenteren."
Elisa Klapheck weet waar zij over spreekt. Zij was in 2005 de eerste vrouwelijke rabbijn van
Nederland. Voor veel, vooral orthodox georiënteerde, gemeenten is hier weinig begrip voor. En nog
steeds moeten vrouwen die de taliet dragen en uit de Talmoed – het Joods gebedsboek voorzingen tegen veel vooroordelen vechten. "De traditie kennen betekent vooral de teksten goed
kennen. En dan kom je erachter dat veel rituelen verkeerd worden geïnterpreteerd. Zo zouden
vrouwen de Talmoed niet mogen dragen omdat ze wellicht ongesteld zouden kunnen zijn en dus
onrein. Dit is een misinterpretatie van de reinheidsgeboden. Ik heb het citaat in de Thora - een
ander belangrijk Joods gebedboek - gevonden en deze misinterpretatie weerlegd. Wat wij als
vrouwen, als liberale Joden, anders doen, wat afwijkt van geleerde rituelen, moet uit de tekst
komen, moet geworteld zijn in de traditie.
Wij vrouwelijke rabbijnen leerden de traditie eigenlijk overnieuw. Wij hebben ons afgevraagd: ‘Wat
zijn de inhouden en vaststaande onderdelen van de liturgie?’ ‘Wie ben ik in deze traditie?’ Daardoor
kennen vrouwen de inhoud heel goed, soms beter dan de mannen. Dat maakt ons zelfverzekerd."
Excuus Jood
Klapheck wordt in 1962 in Düsseldorf geboren. Haar moeder is Joods en komt oorspronkelijk uit
Nederland. Het gezin leeft een tijdje in Nederland waar Klapheck ook naar school gaat. Zij studeert
later in Duitsland politicologie, rechten, filosofie en antropologie en gaat aan de slag als journalist.
In die tijd vermijdt zij joodse onderwerpen. Zij wil geen excuusjood zijn.
Religie speelt lang geen grote rol in haar leven. De omslag komt in 1989. Zij krijgt de opdracht om
een reportage te maken over de Joden in Oost-Berlijn. " Veel Joodse geschiedenis ligt in Oost8
Europa”. De val van de muur gaf het zicht daarop weer vrij. Vanaf dat moment zag ik mijzelf als
Duitse - Joodse - geëmancipeerde vrouw. En ik wilde meehelpen een modern, Europees
Jodendom op te bouwen. Tegelijkertijd ontstonden overal in Europa liberale clubjes.’
Kunnen vrouwen rabbijn zijn? Ja!
Toen was ik nog helemaal niet bezig om zelf rabbijn te worden. Dat kwam pas later. Eind jaren
negentig kreeg ik de opdracht om de biografie van Regina Jones te schrijven. De eerste vrouwelijke
rabbijn van Duitsland in 1935. Haar dissertatie droeg de titel: Kunnen vrouwen rabbijn zijn? In haar
boek laat zij zien dat het antwoord daarop ‘Ja!’ is. Haar verhaal inspireerde mij om me op te laten
leiden tot rabbijn.
Zij vertrekt hiervoor naar de Verenigde Staten. In 2004 wordt zij ingewijd en begint een jaar later als
rabbijn bij de liberale Joodse gemeenschap Beit Ha'Chidush in Amsterdam. Vier jaar later
aanvaardt zij een ambt in Duitsland, in Frankfurt/Main.
Ik ben een Duitse Jodin
"Ik zag mij opeens voor de vraag gesteld: ‘Nederlander worden of Duitser blijven?’ Ik ben een
Duitse Jodin, die Duitse cultuur is belangrijk voor mij. Intellectueel word ik in Duitsland meer
uitgedaagd. In Nederland miste ik het religieuze debat." Op dit moment is zij nog steeds slechts
één van de drie vrouwelijke rabbijnen in Duitsland. Enthousiaste reacties op het groeiende aantal
vrouwen in taliet komen vooral van buiten de Joodse gemeenschap.
Vrouwen bieden religieus perspectief
"Het enthousiasme uit de niet-Joodse gemeenschap is bijna een beetje te veel. Ik moet uitkijken dat
het voor Joden niet bedreigend wordt. Ik ben de laatste jaren nogal veel in de media geweest
namelijk. De vrouw als rabbijn werd gevierd. Er heerst vreugde over deze ontwikkeling. Omdat het
laat zien dat er iets nieuws ontstaat. De maatschappij heeft nieuwe religieuze wegen nodig.
Vrouwen op plaatsen waar vroeger alleen mannen stonden symboliseren de nodige vooruitgang.
Dat biedt een religieus perspectief voor mensen." www. Nederlandsevrouwenraad.nl
↑
Het Ontmoeten van je buurvrouw/buurman
in Amsterdam en omgeving
Vespers in de Veertigdagentijd in Amsterdam - zoek de stilte - ontdek wat je beweegt
Keizersgrachtkerk, Keizersgracht 566,1017 EM Amsterdam. 020-626 6868, www.keizersgrachtkerk.nl
Van 5 maart tot en met 16 april vindt op woensdagavond van 19.00 tot 19.30 uur een vesper plaats in
de Kerkzaal. Stilte is een belangrijk onderdeel van de liturgie.
De Vesperserie heeft als thema 'Aangrijpende Woorden', en sluit aan op het thema in de diensten op
de (voorafgaande) zondagmorgen.
02 april: Wanhoop (Mattheüs 27: 46, Marcus 15:34, Psalm 22:2)
09 april: Ondraaglijk (Johannes 19:28, Psalm 22: 16)
16 april: Teruggave (Lucas 23:46, Psalm 31:6)
Informatie bij [email protected], [email protected], [email protected]
Voorafgaand vindt een maaltijd van soep en brood plaats in de benedenzaal. De maaltijd wordt in
stilte genuttigd en is van 18.25 tot 18.45 uur, inloop vanaf 18.15 uur. Voor de maaltijd is opgave
gewenst (Kosten € 1,50). Er hangt een lijst in de gang bij de benedenzaal. Aanmelding kan ook per
email aan Wilna Wierenga, [email protected]
Vespers in Amsterdam Nieuw West
Verschillende geloofsgenootschappen in Nieuw-West organiseren samen:
Vespers in de veertigdagentijd 2014. Van harte welkom voor bezinning en eenvoudige maaltijd.
Voor maaltijd graag even (uiterlijk zondag ervoor) opgeven bij ds. Myburgh,
[email protected] , 06-8193883.
02 april: Fransciscaaans centrum La Verna, Der Kinderenstraat 82: 18.30 uur Vesper – daarna broodje
9
09 april: Poeldijkstraat8 (door De Ark Jacobuskapel): 18.00 uur maaltijd - 19.00 uur Vesper
16 april: De Opgang, Tussenmeer 68: 18.00 uur maaltijd - 19.00 uur Vesper
↑
Activiteiten in de Veertigdagentijd
Uit de Dominicusgemeente, vastenkalender 2014
Het is niet moeilijk om een
engel te zijn in de hemel
en het is niet moeilijk een rund
te zijn in de wei.
Moeilijk is het mens
te zijn op aarde
Muziek
Meerluik van het Lijden
- Amsterdam, woensdag 2 april, 20.00 uur
Het lijden wordt belicht vanuit verschillende tijden, culturen en tradities binnen het kader van de
geschiedenis van het Christendom en de veranderende accenten die er door de eeuwen heen
werden aangebracht.
Er wordt een negrospiritual als rode draad door het programma geweven, waarin ook 14e eeuwse
Lauden (lofgebeden) uit Cortona vertellen over verschillende aspecten van het Lijdensverhaal.
Gedichten en liederen worden gezongen door Wout Oosterkamp, bas-bariton.
Praktische informatie
Locatie: Westerkerk, Prinsengracht 281 - Kosten: collecte
Aanmelden/informatie: 020-624 7766, www.westerkerk.nl
>>>
Johannes Passion door het Groot Concertkoor Amsterdam
o.l.v. Enrique López-Cortón, begeleid door het Promenade orkest
- Zaterdag 12 april - 20.15 uur en zondag 13 april - 15.15 uur
Bach geeft in de Johannes Passion op een monumentale manier vorm aan het
Lijdensverhaal van Christus naar het evangelie van Johannes. Hij schreef deze passie in
opdracht van het stadsbestuur van Leipzig en werd voor het eerst uitgevoerd op 3 april 1724,
op Goede Vrijdag.
De Johannes Passion is korter maar misschien ook wel krachtiger dan de (later gecomponeerde)
Matthäus Passion, muzikaal wat feller en dramatischer.
Het inlevingsgevoel van Bach voor het lijden en sterven van Christus voor de wereld komt in deze
passie prachtig tot uitdrukking. Ook nu, na bijna 4 eeuwen, blijft het aangrijpende muziek.
Nooit eerder werd de Johannes Passion in de Zuiderkerk uitgevoerd.
Praktische informatie
Locatie: Zuiderkerk, Zuiderkerkhof 72 - Kosten: € 21.50, vrienden/cjp € 17.50,
kinderen t/m 12 jaar € 10.00 - Voorverkoop : via www.grootconcertkooramsterdam.nl
>>>
10
Licht/Nour - Liederen uit de islamitische en de christelijke traditie
- Amsterdam, dinsdag 15 april, 20.00 uur
Muziekgroep Licht/Nour zingt en speelt liederen met religieuze thema's uit de islamitische en de
christelijke traditie. Beide tradities hebben zo hun eigen taal en muziek om dit soort levensvragen
uit te drukken. In de christelijke lijdenstijd is het thema 'omgaan met lijden, medelijden en bevrijding
van lijden'. De teksten van de liederen bieden stof tot uitwisseling over geloofselementen.
Tegelijkertijd geven de melodieën en de muzikale benadering aanleiding tot een verkenning van
elkaars cultuur en muziekgeschiedenis. Uitgangspunt is de krachtige werking van muziek om hart
en ziel te raken en ontvankelijk te maken.
Praktische informatie
Locatie: La Verna, Derkinderenstraat 82, Amsterdam - Kosten: € 10.00
Aanmelden: 020-203 4675 ; e-mail: [email protected] ; www.laverna.nl
>>>
Matthäus Passion – Obrechtkerk
- Amsterdam, Woensdag 16 april, 20.15 uur
In de week voor Pasen voert het Toonkunstkoor Amsterdam tezamen met het Nederlands
Philharmonisch Orkest en de kinderen van de Muziekschool Waterland de Matthäus Passion uit in
de Obrechtkerk in Amsterdam-Zuid. Deze productie staat onder leiding van dirigent Boudewijn Jansen.
De Matthäus Passion in de Obrechtkerk onderscheidt zich doordat de lengte is teruggebracht tot
twee uur. Met name de recitatieven zijn weggelaten. De rol van de verteller wordt overgenomen
door videokunstenaar Gerald van der Kaap.
Voor de Matthäus Passion in de Obrechtkerk arrangeert hij de kunstwerken uit het Rijksmuseum,
het Stedelijk Museum en Marlène Dumas tezamen met eerder gemaakte en bewerkte opnamen tot
een bijzonder vernieuwend visueel lijdensverhaal. Een twee uur durende videoclip onder de
Matthäus, aldus Gerald.
Iedere bezoeker steunt met de aankoop van een entreebewijs voor de Matthäus Passion met € 5,-de uitvoering Matthäus Zo, Matthäus Go! Dit is een educatief en interactief klassiek muziekproject
voor leerlingen uit het voortgezet onderwijs. Meer informatie vindt u bij Matthäus Zo, Matthäus Go!
Praktische informatie:
Locatie: Obrechtkerk, Jacob Obrechtstraat 30, Amsterdam - Kosten: € 30,- (inclusief drankje).
Informatie: 020-662 3779, www.obrechtkerk.nl
>>>
Muzikale diensten in de Evangelische Lutherse Kerk (ELK)
- Amsterdam, Witte Donderdag, 17 april, 18.30 uur
Een concert met tekstlezing door het BOTANIA Strijkkwartet (tekstlezing Frits Bloemink):
Sieben letzte Worte van Joseph Haydn.
Het geheel wordt, voor wie wil blijven, afgesloten met een korte vesperviering.
- Amsterdam, Goede Vrijdag, 18 april, 19.30 uur.
Stukken uit Pergolesi's Stabat mater, vertolkt door Karien Welling en Nannie Schuller met
Christiaan de Vries op het orgel.
Praktische informatie
Locatie: Oude Lutherse Kerk Singel 411/hoek Spui - Kosten: collecte
11
Aanmelden/informatie: www.luthersamsterdam.nl
>>>
Cantatedienst in de Westerkerk, Johannes Passion
- Amsterdam, Goede Vrijdag 18 april, 19.30 uur
Johannes Passion, J.S. Bach, BWV 46
Gespeeld en gezongen door het Westerkerkkoor en een Ad Hoc Asemble,
plus zangers die de rollen zingen.
Praktische informatie
Locatie: Westerkerk, Prinsengracht 281 - Kosten: collecte
Informatie: 020-624 7766, www.westerkerk.nl
>>>
Voor de Kids: Uitvoering Zap Matthäus
- Amsterdam, zondag 20 april, 15.15 uur
Speciaal als familieconcert brengt het Amsterdams Bach Consort een verkorte ‘Matthäus Passion’
in een versie van ėėn uur, waarin het verhaal door twee acteurs in het Nederlands wordt verteld op
een tekst van Simon van der Geest. Zo kunnen kinderen en hun (groot-) ouders kennismaken met
dit monumentale werk.
Praktische informatie
Locatie: De Duif, Prinsengracht 756 - Kosten: € 23.-, kinderen € 10.Aanmelden/reserveren: www.amsterdamsbachconsort.nl
>>>
Film
Oecumenisch filmproject Pasen 2014
- Amsterdam, dinsdag 11, 25 maart en 8 april,19.30 uur
In de Veertigdagentijd worden in het kader van het Oecumenisch Filmproject weer drie films
aangeboden rond een thema. Films die de moeite van het bekijken en bespreken waard zijn.
Ze tonen verschillende ervaringen van crisis, die gaandeweg een hoopvolle wending krijgen.
We hopen zo op een stuk verdieping van en inspiratie voor deze periode onderweg naar Pasen.
De eerste twee films worden vertoond in de Oranjekerk, de laatste in de Vredeskerk. De films
starten steeds om 19.30 uur en kost € 2,50. Voorafgaand aan de film bent u van harte uitgenodigd
om soep en brood mee te eten. De maaltijd start om 18.30 uur en kost € 4. Het project wordt zoals
voorgaande jaren georganiseerd door ds. Fieke Klaver, de Vredeskerk en de Oranjekerk.
Dinsdag 11 maart (Oranjekerk) - Qui a envie d'être aimé?
Dinsdag 25 maart (Oranjekerk) - Departures
Dinsdag 08 april (Vredeskerk) - Extremely Loud & Incredibly Close
Praktische informatie
Locatie: Oranjekerk, Tweede van der Helststraat 1-3 (hoek Van der Helststraat/Van Ostadestraat)
Kosten: voor de film € 2.50, maaltijd € 4,-Aanmelden: Voor de maaltijd moet u zich van te voren opgeven - ofwel op de zondagen
voorafgaand aan de films na de kerkdienst, ofwel via ds. Christine van den End,
[email protected] ; 035-691 5496.
Informatie: www.oranjekerkamsterdam.nl
Attentie: Meer Passiemuziek kunt u vinden in de Uitkrant.
12
↑
Leerdienst: “Een sjababbat sjabbatoon is dat voor u, laten bukken zult ge uw zielen!”
Amsterdam, zondag 6 april, aanvang 16.30 uur
↑
Kerken bij de Buren
Daar de vieringen van Pesach, (westers) Pasen èn Orthodox Pasen tegelijkertijd in één week in april
2014 plaatsvinden, hebben wij tevens een overzicht gemaakt van Synagogen en Orthodoxe kerken in
Amsterdam, alwaar u de vieringen kunt bijwonen. Bij het ter perse gaan van deze Nieuwsbrief waren
data en tijden nog niet ge-updated.
Synagogen in Amsterdam
Portugees-Israëlitische Gemeente, Mr. Visserplein 3, 020-624 5351 ; www.portugesegemeente.nl
Gebedstijden:
Mincha op sjabbat begint 5 kwartier vóór het einde van sjabbat.
Op sjabbatochtend begint de dienst om 09:00 uur.
Op zondagen begint de dienst om 08:15 uur.
Liberaal Joodse Gemeente, Zuidelijke Wandelweg 41, 020-540 0120 ; www.ljgamsterdam.nl
Gebedstijden:
erev Sjabbat om 20:00 uur of 18.30 uur (indien Oneg Sjabbat)
Sjabbat Sjachariet,
10:00 uur
Sederavond maandag 5774, 14 april - 19:30 uur
Pesach 1e dag, dinsdag,
15 april - 08:00 uur
Pesach 7e dag, maandag, 21 april - 10:00 uur
13
Beit Ha'Chidush (Huis van Vernieuwing) is een onafhankelijke, progressieve joodse gemeente,
Uilenburger Synagoge, Nieuwe Uilenburgerstraat 91, 087-876 5225, www.beithachidush.nl
Gebedstijden:
Twee keer per maand wordt Shabbat in de Uilenburgersjoel te Amsterdam gevierd.
Afwisselend Kabbalat Shabbat op de eerste vrijdagavond van de maand (aanvang 20:00 uur)
en twee weekeinden later Shacharit op de zaterdagochtend (aanvang 10:30 uur).
Pesach Dinsdag 15 april - 15 Niesan 5774 (aanvang 18.00 uur): Pesach gemeenteseder.
Al sinds enkele jaren is het traditie de kinderen een belangrijke bijdrage te laten leveren.
>>>
Orthodoxe kerken in Amsterdam
Meestal wordt Pasen gevierd op de zaterdag ervoor om 24.00 uur middernacht.
Russisch-Orthodoxe Kerk - Heilige Nikolaas van Myra te Amsterdam
Lijnbaansgracht 47 ; 020-421 1815 ; www.orthodox.nl
Gebedstijden:
Zaterdag: Vigilie 17.30 uur
Zondag: Goddelijke Liturgie 10.00 uur
1e en 3e Zondag van de maand: Slavische dienst /
2e en 4e Zondag: Nederlandse dienst.
Indien er een 5e zondag is, dan is de dienst zowel in het Slavisch als in het Nederlands.
Syrisch Orthodoxe Kerk – Moeder Godskerk
Keizersgracht 220 ; 06-3484 6527 ; www.moedergodskerk.nl
Gebedstijden:
Zaterdag Vesper:
16.30 - 17.45 uur
Zondag Heilige Mis: 08.45 - 11.00 uur
Koptisch Orthodoxe Kerk van de Heilige Maagd Maria in Amsterdam
Mosplein 40 ; 020-636 6954 ; www.koptischekerk.nl
Gebedstijden:
Zaterdag : 09.30 – 11.30 uur Goddelijke Liturgie Maria Kerk
19.00 – 19.30 uur Vespers.
19.30 – 22.00 uur Middernacht lofzang.
Zondag :
08.30 – 10.30 uur Goddelijke Liturgie Marimina kapel
09 00 – 12.00 uur Goddelijke Liturgie Maria Kerk
Maandag : 10.00 - 12.00 uur Goddelijke Liturgie
Woensdag : 12.00 - 14.00 uur Goddelijke Liturgie
Liturgische taal: Koptisch, Egyptisch, Nederlands
↑
14
Uitgelicht! Bijzondere tentoonstellingen: van harte aanbevolen
Tentoonstelling > Religie in het Joods Historisch Museum
Amsterdam, het hele jaar.
Op de begane grond van de Grote Synagoge
van het Joods Historisch Museum is de
tentoonstelling gewijd aan joodse religie en
traditie. Bezoekers worden zich hier bewust
van de bijzondere plek waar zij zich bevinden.
Zij zullen de oorspronkelijke synagogale sfeer
ervaren.
Door de combinatie van objecten, teksten,
beeldmateriaal, citaten en audiovisuele
middelen wordt de enorme rijkdom – de
verscheidenheid en het hedendaagse karakter
– van de joodse religie en traditie overgebracht.
Vele prachtige ceremoniële voorwerpen worden
op hun oorspronkelijk plaats getoond; oude
synagogenmeubels zijn nagebouwd, zoals
de bima - het verhoogde platform, waar in de
synagoge de voorzanger staat en de Thora
wordt voorgelezen.
Ook drie-dimensionale computerreconstructies
van het gebouw in verschillende tijden,
historische filmbeelden en oude geluidsopnamen doen de synagoge herleven. Nieuwe
films tonen de levendigheid en de diversiteit
van het Jodendom van vandaag.
Deze films hebben betrekking op verschillende
feestdagen en momenten uit de levenscyclus,
een van de thema’s in de tentoonstelling.
De films zijn te zien in de lessenaars rondom
de bima (spreekgestoelte); vroeger stonden
hier de synagogenbanken.
Op de plaats van de bima zelf is er aandacht
voor de Thora en het verloop van een
synagogendienst.
De overkoepelende gedachte in het Jodendom en in de tentoonstelling is tikoen olam, het
volmaakter maken van de wereld en het heiligen van het leven.
Elke handeling, alles wat je doet en laat, telt. Daarbij is het belangrijk om op bepaalde tijden
bewust stil te staan, bij momenten in je eigen leven of bij gebeurtenissen die de hele
gemeenschap heeft meegemaakt. Deze gedachte is universeel; iedere bezoeker kan deze
toepassen op zijn of haar eigen leven, ongeacht afkomst of religie.
Religie is een permanente tentoonstelling in het Joods Historisch Museum.
Praktische informatie
Locatie: Joods Historisch Museum, Nieuwe Amstelstraat 1
Kosten: vanaf € 12.Informatie: 020-531 0310, www.jhm.nl
>>>
Bezoek ook de Joodse Bibliotheek Ets Haim
Amsterdam, 17 april, 19 mei en 16 juni, vanaf 10.30 uur
Ets Haim is de oudste nog functionerende joodse bibliotheek ter wereld.
Zij is in 1616 opgericht en bevindt zich sinds 1675 op de huidige locatie in het prachtige complex
van de Portugees-Israëlietische Synagoge te Amsterdam.
De bibliotheek, die uit circa 560 handschriften en 30.000 gedrukte werken bestaat, bezit een grote
en rijke collectie op het gebied van het 17de- en 18de-eeuwse Jodendom en is hiermee al bijna
400 jaar een wezenlijk onderdeel van het culturele erfgoed van Amsterdam.
15
Praktische informatie
Locatie: Bibliotheek Ets Haim, Mr. Visserplein 3
Kosten: € 7,50 (exclusief de kosten voor het entreebewijs voor het Joods Cultureel Kwartier).
Reserveren: Elke maand vindt er een instaprondleiding plaats, waarvoor u zich met één of
meerdere personen kunt opgeven. Er is plaats voor maximaal 10 personen. Reserveren voor de
instaprondleiding is verplicht > 020-531 0380 of e-mail [email protected]
Om verder te lezen: www.etshaim.nl
>>>
Tentoonstelling > Bekeerd, moslim worden – moslim zijn
Amsterdam, 11 tot en met 27 april 2014
maar ook de praktische aspecten van het
bekeringstraject worden hierbij in beeld gebracht.
Centraal staan het uitspreken van de
geloofsbelijdenis en het leren en uitoefenen van
het gebed. Aan de hand van deze thema’s wordt
de bezoeker meegenomen naar de wereld van de
bekeerling, onder meer door de fotodocumentaire ‘Bekeerd’ van fotografe Saskia
Aukema. De expositie is gebaseerd op het
promotieonderzoek van antropologe Vanessa
Vroon-Najem. Zij heeft tussen 2006 en 2011
In het Amsterdam Museum is een bijzondere
onderzoek gedaan naar vrouwen die zich
tentoonstelling te zien over bekering tot de
bekeren tot de Islam in de regio Amsterdam.
Islam. Niet alleen het spirituele proces,
Praktische informatie
Locatie: Amsterdam Museum, Sint Luciënsteeg 27, 1001 AC Amsterdam
Kosten: vanaf € 11.-Informatie: 020-523 1822 ; www.amsterdammuseum.nl
↑
Het Lijdensverhaal van Jezus volgens het Evangelie van Lucas
Amsterdam, Goede Vrijdag 18 april, aanvang 15.00 uur
Op Goede Vrijdag lezen Cathérine Verviers, Geeske Hovingh en Alex van Heusden het
Passieverhaal van Lucas, een dramatische tekst, waarin verschillende politieke stellingnamen
aan het licht komen.
De messiaanse beweging van Jezus keert zich tegen het Romeins imperium en ondervindt de
vijandschap van de Joodse leiders in Jeruzalem - de hogepriesters en hun Schriftgeleerden - die
er alle belang bij hebben de status quo, onder Rome, te handhaven. Zij opereren weliswaar als
functionarissen in de tempel in Jeruzalem, waar de God van Israël heet te wonen, maar zijn in feite
onderdeel van het Romeinse systeem. Politiek samenspel tussen de Joodse leiders en de
Romeinse landvoogd Pontius Pilatus heeft geleid tot de terechtstelling van Jezus.
Gelezen wordt Lukas 22:1-24:8 in de vertaling van Huub Oosterhuis en Alex van Heusden.
Muzikale intermezzi: Antoine Oomen.
Praktische informatie
Locatie: De Nieuwe Liefde, Da Costakade 102, 1053 WP Amsterdam, www.deliefde.com
Er is géén kinderopvang - Loop binnen - Reserveren niet nodig.
Alex van Heusden – (020) 589 1696 - privé (020) 488 2773 - [email protected]
16
Geeske Hovingh - (020) 589 1697 - privé (06) 2881 0898 - [email protected]
↑
INGEKOMEN
Persbericht > De Gelovige Stad gaat van start
Steeds meer mensen zijn op zoek naar zingeving en verdieping in het leven.
Ook in het hectische Amsterdam. Waar kunnen we die inspiratie vinden en wat heeft de stad ons
allemaal te bieden? Het online platform De Gelovige Stad wil antwoord geven op deze vragen en
Amsterdammers op een laagdrempelige en originele manier kennis laten maken met diverse
vormen van geloofsbeleving.
Onder de noemer De Gelovige Stad hebben diverse culturele en religieuze instellingen een online
platform gecreëerd omtrent het thema religie en geloofsbeleving in Amsterdam. De website
www.degelovigestad.nl biedt een overzicht van locaties en evenementen in de stad waar op religieuze
en/of artistieke wijze wordt nagedacht over zingeving en religie.
Een jaar lang, tot maart 2015, is op de website van De Gelovige Stad doorlopend een gevarieerd
aanbod van tentoonstellingen, evenementen, lezingen, workshops en activiteiten voor jong en oud
te vinden.
Deelnemers aan het initiatief zijn o.a.
- het Amsterdam Museum,
- het Bijbels Museum,
- Museum Ons’ Lieve Heer op Solder,
- de Protestantse Kerk Amsterdam,
- het Joods Cultureel Kwartier,
- Cultuurlijn1102 (Imagine IC, CBK Zuidoost en Bijlmer Parktheater),
- Nieuwwij.nl ,
- Soka Gakkai International Nederland en de Vrije Academie.
Het online platform zal zich gaandeweg verder vullen met bijdragen uit heel Amsterdam en
daarmee een beeld geven van de diverse religieuze stromingen die de stad rijk is. Met de
samenwerking willen de betrokken partijen het Amsterdamse publiek inspireren en de kans geven
om meer te leren over andere vormen van religie en de geloofsbeleving van hun stadsgenoten.
↑
17
PESACH en PASEN – FEEST- en GEDENKDAGEN in april
2014
De redactieleden komen niet uit de joodse cultuur, als er onvolkomenheden in de berichtgeving staan horen
wij dit graag van jullie.
Pesach - 15 Niesan 5774
dinsdag t/m dinsdag
15 t/m 22 april 2014
'Gedenk deze dag waarop jullie uit Egypte trekken uit het slavenhuis, want met sterke hand voert
de Eeuwige jullie van hier weg, daarom mag er niets gezuurds gegeten worden' (Ex. 13:3)
Deze maand wordt zowel Pesach als Pasen gevierd. De verhalen van Pesach en Pasen zijn geen
geschied wetenschappelijke verslagen, maar verhalen van ervaringen van mensen over bevrijding.
Onderstaand belichten wij enkele aspecten van de feesten. De oorsprong van het christelijke
paasfeest ligt in de joodse traditie.
Het joodse Pesach is nauw verbonden met de uittocht uit Egypte, Exodus 12:15-21. De
profetenlezingen naast de Thora lezingen zijn Jeremia 46:13-28 en Richteren 4 en 5. Pesach
hoort bij de grote pelgrimsfeesten, de lofzangen (Halleel) worden gezongen, Psalmen 113 t/m
118 en 136. Inherent is de herdenking van de grote daden van G-d aan het volk Israël. Hierin ligt
het idee van 'bevrijding' besloten. Dit geldt ook voor het christelijke paasfeest, zij het vanuit een
andere invalshoek.
Pesach - Hebreeuws: ‫ – חספ‬afgeleid van 'sloeg over' - verwijst naar de laatste plaag die Egypte
trof, maar de Joden spaarde. Pesach is oorspronkelijk een landbouwfeest, dat gevierd wordt op
de dag van de eerste volle maan in de lente en is geëvalueerd tot een ‘geschiedenis’ feest,
waarin G-d zich handelend openbaart.
- verbinding met de natuur en landbouw
- verbinding met de ‘theologische geschiedenis’
- verbinding met de toekomst (Messiaanse verwachting).
Tijdens de dagen vóór Pesach wordt het hele huis schoon gemaakt en ontdaan van alle
gisthoudende producten. In deze acht dagen worden er geen gegiste producten gegeten.
Pesach begint ’s avonds met de cedermaaltijd, deze kan thuis of in de Synagoge gevierd worden.
Sederschotel
De Sederavond begint met de vraag:
‘Waarom is deze avond anders dan alle
andere avonden?’ Het antwoord komt uit
de Haggadah, ’de vertelling’ :
‘Slaven waren wij, van de farao in Egypte.
De Eeuwige, onze G-d voerde ons van
daaruit met sterke hand en uitgestrekte
arm. En als de heilige, gehuldigd zij Hij,
onze voorouders niet uit Egypte had
gevoerd, dan waren wij en onze kinderen
en onze kleinkinderen nog onderworpen
aan de farao in Egypte’.
18
Sederavond of seideravond (Hebreeuws:
leel haseder – ‫ )רדסה ליל‬is een avond aan
het begin van het zeven (in Israël) of acht
(buiten Israël) dagen durende Pesachfeest, waarop Joden uit de Haggada
lezen. Seder (‫ )רדס‬betekent letterlijk
volgorde of orde, omdat de gebruiken
volgens een volgorde uitgevoerd worden
die eveneens in de Haggada staan
beschreven.
De Sedermaaltijd bestaat uit het eten van:
1. ongezuurde broden, Matse. Een matse, Hebreeuws: ‫הצמ‬, is een plat brood dat niet is
gerezen. Het lijkt op een grote cracker.
2. een bot van een lam. Een herinnering aan het pesachlam dat alleen in de tempel van
Jeruzalem geslacht mocht worden.
3. een geroosterd ei. Symbool voor het leven over de dood,
4. bittere kruiden. Symbool van slavernij.
5. peterselie. Symbool van de lente.
6. zout water. Symbool van tranen.
7. charoset. Mengsel van appels, rozijnen en amandelen. Symbool van klei, waarmee de
Joden hun slavenarbeid verrichten.
8. vier glazen wijn. Symbool van vreugde.
Om de verwachting van de uiteindelijke (Messiaanse) bevrijding aan te geven is er aan
tafel een aparte plaats voor Elia gedekt. Hij zal immers de komst van de Messias
aankondigen.
Haggadah 14e eeuw
De Haggada of Haĝada (Hebreeuws:
‫ );הַ גָּדָ ה‬is een boek, waaruit Joden lezen
tijdens de Sederavond. De Haggada
behandelt het verhaal van de Joodse
slavernij in Egypte en de uittocht uit
Egypte.
De naam betekent letterlijk 'vertelling' of
'het Verhaal' en is afgeleid van het
Joodse gebod te vertellen over de
exodus. Voor vele teksten bestaan
bekende wijsjes (soms meerdere). De
Haggada bevat ook de volgorde of orde
(ceder – ‫ )סֵ דֶ ר‬van de gebruiken, die de
grondslag vormt voor de hiervan
afgeleide Sederavond. Tevens wordt in
de Haggada uitleg gegeven over de
gerechten van de Sederavond, De
aandacht van de kinderen wordt
vastgehouden door een aantal bijzondere
gebruiken en momenten. In het Ma
Nisjtana stelt het jongste kind vier vragen
over gebruiken die anders zijn op Sederavond dan op andere avonden. Meestal
worden deze zingend gesteld en
beantwoord.
In de tijd van Jezus (1e eeuw van onze jaartelling) was Pesach, een van de belangrijkste
pelgrimsfeesten, men ging naar de tempel in Jeruzalem om een lam te offeren. Ook Jezus gaat in
deze tijd naar Jeruzalem en de tempel, waarschijnlijk om het pesachlam te offeren, ook al schrijven
de evangeliën hier niet over.
De eerste christenen, waarvan ook Joden deel uitmaakte, bleven aan de joodse feesten
deelnemen, dus ook aan het Pesach. Tijdens het Eerste Concilie van Nicea (325) zijn de data van
beide feesten officieel ontkoppeld. Dit jaar 2014 vallen de weken waarin beide feesten worden
gevierd, samen. Het Concilie van Nicea bepaalde in 325 dat Pasen moet worden gevierd op de
zondag ná de eerste volle maan in de lente. Toen werd het liturgische Triduum Sacrum 19
driedaagse periode van gebed en bezinning – ingevoerd:
1. Witte Donderdag - instelling van Eucharistie en priesterschap, begin van het lijden van Christus
2. Goede Vrijdag - lijden en sterven van Jezus
3. Stille Zaterdag of Paaszaterdag – grafrust van Jezus
voorafgaand aan
Paaszondag - Verrijzenis van Jezus.
In 1582 voerde paus Gregorius XIII een kalenderhervorming door, die door de Orthodoxe kerken
niet werd gevolgd - de Juliaanse- en de Gregoriaanse kalender.
Pasen is het belangrijkste feest voor de Orthodoxe kerken, het feest dat eveneens in de maand
april van 2014 valt.
Pasen was vroeger ook in Europa een landbouwfeest. Het markeerde het begin van de lente en
het einde van een tijd van schaarste, die heerste als de voorraden van de winter opraakten.
Veel paasgebruiken zijn dan ook afgeleid van dit landbouw/lentefeest, zoals het rapen van
eieren. Boeren beschouwden eieren als een kiem van kracht. Ze begroeven ze in hun velden,
opdat ze hun kracht op de bodem over zouden brengen en voor een goede oogst zouden zorgen.
Ook de paasvuren horen in dit rijtje thuis. Overal in de winkels zie je lentekuikentjes en
paaseieren, echte, van papier of van chocola. De mensen lopen er ‘op hun paasbest’ bij in hun
frisse nieuwe kleren.
De paashaas is een verzonnen kinderritueel, met een pedagogisch karakter. Via een vertaald
Duits boek was de paashaas in ieder geval al in 1825 in Nederland bekend. Hij schenkt
oorspronkelijk slechts eieren aan kinderen die zich goed gedragen.
Bij christenen is Pasen ook het eind van de vastenperiode die begon met Aswoensdag.
Hieronder volgt een selectie uit de ‘Goede Week’.
Palmzondag - Intocht in Jeruzalem
zondag
Matheüs 21, Marcus 11, Lucas 19:29-48, Johannes 12:12-19
De intocht in Jeruzalem
Gebroeders Limburg 1385-1416
uit Très Riches Heures de
Jean Duc de Berry
13 april
(Latijn: Dominica in Palmis), ook wel
Palmpasen genoemd, is de laatste zondag
van de vastenperiode en het begin van de
Goede Week. Op deze dag wordt de
feestelijke intocht van Jezus in Jeruzalem
herdacht. De vele pelgrims, die vanwege
Pesach, het joodse feest van de ongezuurde
broden in de stad waren, verwelkomden
hem met palmtakken. Palmen zijn het
symbool voor de koning, terwijl olijftakken
het symbool zijn van de vrede, die door de
koning wordt gebracht. In onze streken is dit
echter vervangen door buxustakken.
De benaming 'Goede Week’ verwijst naar
het gegeven, dat de dood - dankzij Jezus definitief overwonnen is. Lange tijd mochten
tijdens de Goede Week geen zware
lichamelijke werkzaamheden worden
verricht.(dit was in de praktijk natuurlijk niet
uitvoerbaar).
20
18de eeuwse Palmpasenviering
in Amsterdam, door J. Robijn.
Afgebeeld is de 'Friese' stok. (OLM Arnhem)
Vaak versieren kinderen een mooie
palmpasenstok en dragen die na afloop van
de kindernevendienst mee terug in de kerk.
Een palmpasenstok heeft de vorm van een
kruis als verwijzing naar de kruisiging van
Christus op Goede Vrijdag. Bovenaan zit
een gebakken broodje in de vorm van een
haantje, verwijzend naar de drievoudige
loochening door de apostel Petrus. Aan de
stok hangen vele kleurige slingers, evenals
vruchten en noten.
Palmpasen komt ook in het liedje Palm Palm
Pasen voor, dat met Palmpasen wordt
gezongen als de kinderen met een
palmpasenstok traditioneel over straat
lopen. Na de kerkdienst werd de stok
vroeger naar de zieken en armen gebracht.
palm palm pasen
hei koerei
over enen zondag
krijgen wij een ei
één ei is geen ei
twee ei is een half ei
drie ei is een paasei.
Al in de Middeleeuwen kenden veel
Europese steden palmpasenprocessies,
waarin Jezus’ intocht in Jeruzalem werd
nagebootst.
.
Witte Donderdag - het Pesachmaal
donderdag
17 april
Mattheüs 26:17-35, Marcus 14:12-31, Lucas 22:1-38, Johannes 13:1-30 (voetwassing)
Leonardo da Vinci's 1452-1519
fresco Het Laatste Avondmaal
Op Witte Donderdag vindt 's avonds in de
kerken de Eucharistie (Rooms-katholieken)
of het Avondmaal (Protestanten) plaats.
Witte Donderdag wordt zo genoemd naar de
liturgische kleur van die dag en herinnert
ook aan het bedekken van het kruisbeeld
met een witte doek.
In de evangeliën wordt het brood, de wijn en
de lofzang (Halleel) bij name genoemd.
De andere gerechten van het pesachmaal
worden verondersteld bekend te zijn.
De evangelisten concentreerden zich bij de
verslagen op wat men voor de eerste
christenen van die tijd van belang vond.
Op deze donderdag vóór Pasen wordt het
laatste pesachmaal herdacht, dat Jezus
met zijn twaalf vrienden/discipelen hield.
21
Goede Vrijdag - Veroordeling en sterven
vrijdag
18 april
Mattheüs 26:36-75 en 27, Marcus 14:32-72 en 15, Lucas 22:39-71 en 23, Johannes18 en 19
Jheronimus Bosch1450-1516
Christus draagt het kruis
Goede Vrijdag wordt 'goed' genoemd,
omdat de christenen geloven dat Christus’
‘vrijwillige’ dood betekende dat
G-d zich om het menselijk lijden
bekommerde en het zélf op zich nam.
Stille Zaterdag
Op deze dag wordt in kerkdiensten de
Kruisiging van Jezus herdacht. De klokken
luiden voor aanvang van de dienst niet, als
teken van rouw.
In Rooms-katholieke kerken wordt rond
15.00 uur een "kruiswegstatie" gelopen, een
omgang langs afbeeldingen van het verhaal
van de marteling, het dragen van het kruis en
de kruisiging van Christus.
In de Protestantse kerken wordt het
Lijdensverhaal gelezen.
Het Lijdensverhaal heeft een grote impact
gehad in de westerse wereld, dit komt tot
uiting in: speciale muziek:
Johannes-Passion, Matthäus-Passion
van J.S. Bach.
en speciale films: Ben Hur en Jesus Christ
Superstar. E.T. en The Passion of the Christ.
zaterdag
19 april
Stille Zaterdag herinnert aan de periode dat Christus dood in het graf lag. In afwachting van de
volgende Paasmorgen heerst dan in het kerkelijk leven stilte. Het kruis is leeg, en in de kerken
is het altaar nu leeggeruimd. In de protestantse traditie heet deze dag Stille Zaterdag, in de
rooms-katholieke Paaszaterdag. Het is tevens de laatste dag van de Vastentijd, die 40 dagen
eerder begon op Aswoensdag. In vele Amsterdamse kerken wordt op zaterdagnacht een
paaswake gehouden met stilten, gedichten en meditatie. Aan het einde van deze wake,
’s morgensvroeg, wordt de Paasdag met feestelijk gezang begroet.
Pasen – Het lege graf
zondag en maandag 20 t/m 21 april
Mattheüs 28:1-15, Marcus 16:1-8, Lucas 24:1-12, Johannes 20:1-18
e
Mozaïek 11 eeuw Byzantium/Giekenland
Uit het klooster Hosios Loukos
In Rusland en Oost-Europa begroet men
elkaar met Kristces Wojkrese, ‘de Heer is
waarlijk opgestaan’.
Op het 4de Concilie van Lateranen (1215 1216) in Rome werd bepaald dat christenen
op zijn minst één maal per jaar en dan
vooral op Pasen de eredienst moesten
bijwonen en van te voren moesten biechten.
In vroegere tijden, maar thans weer in ere
hersteld, worden op Pasen nieuwe leden
gedoopt en/of leggen zij hun
geloofsbelijdenis af.
22
In het oosten van Nederland worden veel paasvuren gestookt.
In Ootmarsum vindt het zgn. vlöggeln plaats, een optocht met voorop acht "Poaskearls”
(paaskerels), die onder het zingen van telkens twee oude paasliederen het stadje rondtrekken.
Dit gebruik is al eeuwenoud, de precieze betekenis is onbekend. Deze gebeurtenis vindt op
beide dagen plaats rond 17.00 uur en is uniek in Nederland.
In het nabijgelegen Denekamp vindt het "paasstaak-slepen" plaats, waarbij men met een
groep mensen in het bos een boom gaat omhakken die dan naar het dorp wordt gesleept en
rechtop wordt gezet met een brandende teerton bovenin.
Beide gebeurtenissen eindigen op de avond van eerste paasdag met een groot paasvuur.
Jiddische Kippensoep voor Sjabbes (Ida Smit) - Wat is Sjabbat zonder kippensoep??
Benodigdheden:
1 stuk soepkip (kosher)
1 ui
1 winterwortel (in stukjes gesneden)
pakje vermicelli
1 theelepel foelie (naar smaak meer)
enkele stukjes citroenschil naar smaak
peper
zout
naar smaak een (Osem) kippenbouilon
tablet.
Bereiding:
De kip opzetten in ruim water en juist aan
de kook brengen met ui, peper, zout, foelie
en citroenschil.
Dan lekker lang laten trekken (3-4 uur).
Nu de gesneden wortel toevoegen en nog
twintig minuten laten doorkoken.
Haal nu de soepkip uit de pan en ontdoe
deze van bot en vel.
Het vlees gaat terug in de soep.
Op het laatst vermicelli toevoegen.
Terwijl de soep opstaat, kneed en bak je de galles.
De geur van vers gebakken brood verhoogt de sfeer.
Sjabbes komt eraan.... Gut Sjabbes.
Als u meer wilt lezen over en kijken naar bovenstaande godsdiensten:
De geschiedenis van de Joden, boek en DVD Simon Schama 2013.
De geschiedenis van het Christendom, boek en DVD Diarmaid MacCulloch 2010.
Het vergeten Christendom, Philip Jenkins, 2011.
Uit: www.levendjoodsgeloof.nl
www.joodszeeland.nl
Thora Leesroostergroep ‘Geen tittel of jota’
en vele andere literatuur.
↑
* Bij de meeste hindoe-, joodse en islamitische feestdagen wordt de precieze datum bepaald door de stand
van de maan. Veel islamitische gemeenschappen in Nederland gaan niet uit van de maanstand in Nederland,
maar van die in de verschillende islamitische landen. De begindata van de islamitische feestdagen kunnen voor
de verschillende groepen dan ook enkele dagen afwijken
Wilt u de Nieuwsbrief niet meer ontvangen.
Meldt u dit dan aan de Redactie via e-mail [email protected]
of telefonisch 020-690 2378 (Gerrie van Krevel) ; 020-694 9647 (Ank Veenstra)
23