Klik hier - Natuurmuseum Nijmegen

JAARVERSLAG 2013
Stichting Natuurmuseum Nijmegen en omstreken
Gerard Noodtstraat 121, 6511 ST Nijmegen, telefoon: 024-3297070, fax: 024-3297079,
e-mail: [email protected], homepage: www.natuurmuseum.nl, bankrekening: NL68 INGB000 3551615.
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
Colofon
Jaarverslag 2013
Samenstelling & copyright: Natuurmuseum Nijmegen, april 2014
Tekst: Gerard Mangnus.
Fotografie: Natuurmuseum Nijmegen.
Eindredactie & lay-out: Maarten van de Ven.
2
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
INHOUD
pagina:
1.
Voorwoord
5
2.
Collectie en collectiebeheer
6
3.
Presentatie: Exposities
9
4.
Presentatie: Publieksactiviteiten
13
5.
Vrienden van het Natuurmuseum
18
6.
Nieuwe media
19
7.
Dienstverlening
20
8.
Organisatie en beleid
23
9.
Governance Code Cultuur
25
10.
Bestuur en medewerkers
26
11.
Financiën
28
3
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
4
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
1. VOORWOORD
Na het succesjaar 2012 dat dankzij de succesvolle tentoonstelling ‘Spannende Spinnen’ met
een nieuw bezoekersrecord werd afgesloten, stond het Natuurmuseum in 2013 voor een
dubbelgrote uitdaging. Niet alleen moest het museum zich bij het publiek en het
onderwijsveld opnieuw bewijzen als onmisbare natuureducatieve instelling met een collectie
die de grote natuurlijke rijkdom van het Gelderse rivierengebied weerspiegelt, het
Natuurmuseum stond ook voor de opgave om de organisatie aan te passen aan het verlies
van een groot aantal vaste krachten door het wegvallen van gesubsidieerde banen.
Terugkijkend op 2013 kunnen we constateren dat het bezoekersaantal inderdaad de
verwachte terugval kende maar dat het educatieve programma verder overeind is gebleven.
Er was slechts een beperkte afname in de educatieve dienstverlening aan scholen en het
brede programma aan publieksactiviteiten bleef nagenoeg ongewijzigd.
Ook tekende zich in 2013 steeds duidelijker een nieuw toekomstperspectief af voor het
Natuurmuseum als belangrijk participant en toekomstig beheerder van De Bastei, het nieuwe
centrum voor natuur, landschap en cultuurhistorie op de locatie van museum De
Stratemakerstoren. Samen met de gemeente Nijmegen en andere participanten
Staatsbosbeheer, MEC Nijmegen en IVN Rijk van Nijmegen zijn plannen uitgewerkt die
inmiddels inhoudelijk door de gemeenteraad worden gesteund. Inmiddels heeft de
Nijmeegse gemeenteraad op 12 februari 2014 met grote meerderheid besloten dat financiële
onderbouwing van investeringen en exploitatie voldoende zijn om tot realisatie van De Bastei
over te kunnen gaan. Naar verwachting zal de bouw van De Bastei eind 2014 starten en
vindt de opening van De Bastei plaats in het voorjaar van 2016.
Het jaar 2013 kan in de geschiedenis van het Natuurmuseum worden bijgeschreven als het
jaar waarin de basis is gelegd voor De Bastei en onze toekomst als natuurhistorische
museum binnen een breder centrum voor natuur en cultuurhistorie. Met daarbij als bonus de
samenwerking met onze belangrijke partners onder één dak op een toplocatie aan de
Waalkade.
Daarbij past tot slot een extra woord van dank aan al degenen die in het afgelopen hectische
museumjaar met onverminderde inzet hun bijdrage aan het museumwerk hebben geleverd.
Dat geldt vooral ook voor de medewerkers waar we door het wegvallen van de
gesubsidieerde banen afscheid van moesten nemen.
Nijmegen, april 2014
Wim Hompe,
voorzitter
5
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
2. COLLECTIE EN COLLECTIEBEHEER in 2013
Overzicht 2013 collectie Natuurmuseum Nijmegen*)
Herbarium
Omvang collectie:
Aantal objecten
Geselecteerde objecten***)
Ongeselecteerde objecten
Selectiegraad
Digitale basis registratie:
Geregistreerd in 2013
Totaal geregistreerd
Registratiegraad
Entomologie
Vertebraten**) Geo-Paleo
16773
9392
7381
56,0
70000
27946
42054
40,0
4215
3928
287
93,2
11204
10212
992
91,2
505
8922
95,0
2706
27946
100%
330
3928
100%
496
8529
84
)
* exclusief deelcollecties diversen en niet museale voorwerpen
)
** reptielen, vissen, zoogdieren, vogels, amfibieën
***) kerncollectie
Behoud en beheer
Het team vrijwillige conservatoren van de deelcollecties Geo-Paleo, Entomologie en
Herbarium bleef ongewijzigd. De collectiebeheerder is tevens conservator van de
deelcollectie Vertebraten. De collectiebeheerder is ook verantwoordelijk voor naleving van de
eisen die de Flora- en Faunawet stelt aan het beheer van natuurhistorische collecties.
.
De directeur van het Natuurmuseum is verantwoordelijk voor de uitvoering van het
collectiebeleid. Hij wordt daarin bijgestaan door de collectiecommissie. In 2013 bestond deze
commissie uit: Gerard Mangnus (voorzitter), Gerard Dirkse (secretaris), Sophie
Hochstenbach (conservator Herbarium), Xander de Jong (conservator Geopaleo), Sjef van
der Molen (conservator Entomologie) en Daphne Niehoff (conservator Vertebraten,
collectiebeheerder). De commissie stelde in 2013 kwam een nieuw ‘Collectieplan’ op wat is
gepubliceerd op de museumwebsite. Dagblad De Gelderlander plaatste naar aanleiding van
het nieuwe collectieplan een groot artikel over de museumcollectie en het beheer daarvan.
De collectie groeit door schenkingen. Voorwaarden voor aanvaarding zijn legaliteit, een
goede documentatie, een goede toestand en toonbaarheid. Beperkte ruimte en menskracht
nopen nog steeds tot een selectief verzamelbeleid. De ontheffing van de Flora- en Faunawet
voor het verbod op het bezit van beschermde soorten planten en dieren is geldig tot 30 mei
2015. Voor de ontsmetting van objecten werd in 2013 het depot een grote diepvriescel
geïnstalleerd. Dankzij de verhoogde vriescapaciteit is de gehele kerncollectie het afgelopen
jaar minstens één keer diepgevroren (m.u.v. de collectie eieren).
De collectie van het museum dient voor studie, wetenschappelijk onderzoek, educatie en
voorlichting. De Stichting Nederlandse Natuurhistorische Collecties (SNNC) waarin
Natuurmuseum Nijmegen met tien andere natuurhistorische musea deelneemt, bundelt de
belangen van natuurhistorische collecties. De SNNC, bij monde van Naturalis startte een
werkgroep Digitale Natuurcollecties die een nationale ‘aggregator’ gaat ontwikkelen.
6
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
Herbarium
De deelcollectie planten nam in 2013 toe tot 16.773 objecten (15.932 in 2012). Het
herbarium, de kerncollectie van de vaatplanten, telt thans 9.392 objecten.
De plantencollectie groeide in 2013 door schenkingen, waaronder twee indigene soorten:
Limonium binervosum (Rotszeelavendel, Rotslamsoor) en Cardamine hamiltonii (Aziatische
veldkers).
De Plantenwerkgroep KNNV Afdeling Nijmegen hield in het winterseizoen in het depot 10
werkavonden. De werkavonden beginnen om 20.00 uur en gaan door tot ca. 22.15 uur. Doel
van de werkavonden is plantenstudie en collectiebeheer.
Voor zijn studie van in Nederland allochtone carices (zegges) vroeg en kreeg J. Koopman
(Polen) digitaal een lijst van exotische carices aanwezig in NMNL (Carex muskingumensis,
Carex vulpinoidea en Carex grayi). Onze Carex muskingumensis blijkt het eerste in
Nederland gevonden exemplaar te zijn.
Voor een onderzoek naar het ecologische verschil tussen indigene en ingeburgerde soorten
van eenzelfde genus vroeg en kreeg het Instituut voor Ecologisch Onderzoek (KNAW,
Wageningen) tweemaal informatie uit de waarnemingen database.
Voor het onderzoek naar de taxonomie van ingeburgerde herfstasters werd opnieuw
materiaal verzameld voor flow cytometrie door NCB Naturalis (Leiden). De Radboud
Universiteit stelde ruimte voor levende planten ter beschikking.
Voor onderzoek aan de Nederlandse flora leende NCB Naturalis (Leiden) 5 collecties
Elytrigia aff. campestris (Kweekgras: NMNL 8554 (2 vel), 7553 (2 vel), 7568, 7572, 7833).
Bij de tentoonstelling ‘Pipapaddenstoel’ (sept. t/m nov. 2013) werd een mini-tentoonstelling
ingericht over de collectie Oudemans waarvoor 15 paddenstoelen werden uitgeleend.
Entomologie
De deelcollectie insecten omvat 70.000 objecten. De omvangrijke collectie Felder (38.000
vlinders) werd voor een groot deel geselecteerd, ingevoegd en geregistreerd. De
kerncollectie bestaat uit 27.946 insecten, die allemaal digitaal zijn geregistreerd. Er werd 1
verzamelexcursie gehouden naar het Weurtse buitenland.
De Insectenwerkgroep van KNNV Afdeling Nijmegen hield in het depot 5 werkavonden,
gewijd aan de studie van insecten.
Vertebraten
In 2013 werden 82 objecten geschonken (ingevroren en opgezette objecten) en werden er
122 afgevoerd. De totale collectie Vertebraten bestaat uit 4.215 objecten (4.454 in 2012). De
kerncollectie vertebraten omvatte eind 2013, 3.928 objecten. In deze telling is de
diepvriesvoorraad niet meegenomen. 49 objecten werden door leden van de preparatiegroep
geprepareerd en toegevoegd aan de kerncollectie.
Het fotografieproject t.b.v. de digitale ontsluiting van de collectie werd in 2013 vervolgd:
41,9% van de kerncollectie is inmiddels gefotografeerd en bewerkt.
7
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
Geo-Paleo
De deelcollectie gesteenten, mineralen en fossielen (Geo-Paleo) is in 2013 in omvang
nagenoeg gelijk gebleven.
Schenkingen: 150 moedergesteenten afkomstig uit Midden-Zweden en Lapland (Xander de
Jong); 68 moedergesteenten uit het Oslogebied (Hans van Essen).
Activiteiten
Geo-Paleo organiseerde excursies, cursussen en verzorgde presentaties en demonstraties.
In het verslagjaar waren dat:
- 4 stenenzoekexcursies naar de grindwinninglocatie bij Emmerich van K3Delta zandgrindwinningsbedrijf;
- twee excursies in het depot met bezoekers van de open dag van GEA;
- twee geologische stadswandelingen in Nijmegen;
- 18 interactieve bijeenkomsten voor Gea-kringleden, bestaande uit cursussen gesteenteof fossielenherkenning;
- demonstraties van gesteenten op de GEA-mineralenbeurs te Amsterdam en in het
Hunebedcentrum te Borger;
- demonstratie falsificaties van fossielen (+depot-rondleiding) aan 3 lklassen van 6VWO.
- lezingen door Xander de Jong over de Lapland-expeditie in het Hunnebed Museum te
Borger en voor de Landelijke Studiegroep Zwerfstenen te Schokland.
Bezoekers
Geologen uit Hamburg bestudeerden en fotografeerden gedurende twee dagen de
moedergesteenten uit Midden-Zweden en Lapland; een schoolklas bezocht het depot;
Kunstvereniging Diepenheim bezocht het depot.
Publieksvragen
11 mensen kwamen naar het depot om objecten te laten determineren; per mail kreeg GeoPaleo 6 verzoeken om determinatie.
Uitleen
Een collectie fluorescerende mineralen en fossielen werd voor langere tijd uitgeleend aan
Museum Het Pakhuis te Hemmen.
Vulkanische gesteenten werden kort uitgeleend voor een spreekbeurt.
IJstijd-gerelateerde zwerfstenen en Pleistoceen botmateriaal werden uitgeleend voor de
mini-tentoonstelling ‘Mammoet’ in het eigen Natuurmuseum.
Kunstvereniging Diepenheim leende voor enkele maanden een bliksembuis (fulguriet) voor
een expositie.
Publicaties
Herbarium
- Plantenlijsten excursies Plantenwerkgroep KNNV Afdeling Nijmegen, gepubliceerd op de
Prikbordpagina van de Natuurmuseum website.
- Manuscript 1e deel studie van herfstasters (Symphyotrichum), te verschijnen in Gorteria
- 2e deel studie van herfstasters, Engels manuscript dat nog in bewerking is.
Geopaleo
- Verslag driejarige expeditie naar de Åland-eilanden (Finland) op www.kristallin.de
- Kort verslag van deze expedities ook gepubliceerd op www.studiegroepzwerfstenen.nl/
8
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
3. EXPOSITIES
Bezoek Natuurmuseum:
volwassenen
kinderen
65+
donateurs/gratis
museumjaarkaart senior
museumjaarkaart junior
groepsbezoek scholen
groepsbezoek overig
TOTAAL:
2013:
2.291
1.881
191
1.248
1.779
773
2.482
1.556
----------- +
12.201
( 18,8%)
( 15,4%)
( 1,6%)
( 10,2%)
( 14,6%)
( 6,3%)
( 20,3%)
( 12,8%)
2012:
6.570 (27,4%)
6.221 (26,0%)
556 ( 2,3%)
1.771 ( 7,4%)
2.983 (12,5%)
1.820 ( 7,6%)
2.969 (12,4%)
1.059 ( 4,4%)
------------ +
23.949
Na het recordaantal van 23.949 bezoekers in 2012 daalde het bezoekersaantal in 2013 naar
een totaal van 12.201 bezoekers. Na het succes van de ongekend populaire tentoonstelling
‘Spannende Spinnen’ in 2012 was met een duidelijke afname van het aantal bezoekers
rekening gehouden. Door afname van het marketingbudget en het verlies van ervaren
krachten t.g.v. de afbouw van gesubsidieerde banen was de terugval in het bezoekersaantal
nog groter dan voorzien.
Bezoekersaantallen 1980-2013:
30.000
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
0
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
1988
1987
1986
1985
1984
1983
1982
1981
1980
9
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
Groepsbezoek
Groepsbezoek in 2013:
Nijmegen:
basisonderwijs
VO/HBO/WO
buitenschools groepsbezoek
excursies/evenementen/
eigen activiteiten
totaal 2013:
47
10
63
84
------ +
204 (88%)
regio:
15
2
12
------ +
29 (12%)
totaal:
62 (27%)
12 ( 5%)
75 (32%)
84 (36%)
----------------- +
233 (100%)
Het Natuurmuseum onderscheidt zich van andere musea door de grote belangstelling voor
het museum bij met name het basisonderwijs in de regio Nijmegen. Het aantal groepen uit
het onderwijs liet opnieuw een duidelijke afname zien: van 116 schoolklassen in 2012 naar
74 groepen in 2013. Waarschijnlijk ligt een belangrijke oorzaak in de terughoudende
wervingsactiviteiten omdat de sterk gekrompen educatieve dienst van het Natuurmuseum
moest omschakelen van begeleiding door gesubsidieerde krachten naar begeleiding door
vrijwilligers en stagiaires.
Bij de najaar-tentoonstelling ‘Pipapaddenstoel’ liet het groepsbezoek van lagere scholen
weer een licht herstel zien. Ook de belangstelling voor nieuwe educatieve producten zoals
de nieuwe museumlessen ‘Mega-Mammoet-Experience’ (groep 6-8) en ‘Kriebelbeestjes’
(groep 1-3) zijn indicaties dat de belangstelling vanuit het onderwijs nog steeds aanwezig is.
Exposities
(Semi-)Permanente exposities:
Bezoekerscentrum Gelderse Poort
Entree en begane grond van het Natuurmuseum zijn ingericht als bezoekerscentrum voor de
Gelderse Poort. Bezoekers kunnen er allerlei informatie over het Gelderse rivierenland
vinden. Dit sluit goed aan bij het aanbod van het Agentschap van de VVV dat in het museum
is ondergebracht.
Tijdelijke exposities:
‘Dier of Ding?’
25 november 2012 – 26 mei 2013
Zonder huisdieren had de mens het niet ver geschopt.
10
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
Welke rol de huisdieren in onze ontwikkeling hebben
gehad, kon je in deze expositie horen van de dieren zelf.
Maar de bezoekers gingen ook zelf actief aan de slag.
Op een enorme koe kan het Dieren-dilemma-spel
gespeeld worden, met vragen over Blinde Kippen,
Bontkragen en Nieuwe dieren zoals varkens die door
genetische manipulatie 65% minder fosfaat ‘uitstoten’.
Jouw mening eigen mening over ‘Dier of Ding?’, daar
ging het om!
Productie: Natuurmuseum Brabant, Tilburg
‘De Steenmarter´
8 juni 2013 – 1 september 2013
2013 is door de Zoogdiervereniging uitgeroepen tot het
Jaar van de Steenmarter. Het Natuurmuseum
realiseerde daarom een tentoonstelling over het
boeiende leven van een slim, maar soms ook lastig dier,
dat zich niet makkelijk laat spotten. Aan de hand van de
familie Stamper maakte de bezoeker kennis met de
verschillende manieren waarop we de steenmarter in
onze leefomgeving kunnen ervaren.
Productie: Natuurmuseum Nijmegen
‘Pipapaddenstoel´
14 september 2013 – 1 december 2013
Hoe en waar groeien deze vaak fraaie schimmels?
Welke belangrijke rol spelen ze in de kringloop van het
voedsel? Zijn ze eetbaar en hoe kunnen wij ze kweken?
Of toch maar niet plukken want plukken in de natuur
want veel paddenstoelen zijn beschermd of soms zijn ze
giftig. Allemaal vragen waar ‘Pipapaddenstoel’ op een
speelse wijze het antwoord op kon geven. En in
sfeervolle kijkdozen was te zien dat paddenstoelen ook
voer zijn voor sprookjes, kabouters, heksen en magie.
Bij de opening van de tentoonstelling verzorgde Gio van
Bernebeek een boeiende diapresentatie die meteen
duidelijk maakte waarom paddenstoelen fascinerende
organismen zijn.
Productie: Natuurmuseum Nijmegen
‘Het Toverbos´
7 december 2013 – 1 juni 2014
Kleuters en peuters krijgen toverkracht en in een bos
met echte bomen gaan ze op avontuur. Dieren in het
bos willen praten, net als kinderen. Ze vragen Fee
Hupsakee om de dieren te betoveren zodat ze gaan
spreken. Ze heeft hierbij wel de hulp van kinderen nodig.
De kinderen krijgen een tovermutsje op en een
toverstafje mee. Door aanraking met het magische
stokje gaan allerlei dieren in het bos ineens praten: het
roodborstje vertelt waarom hij zo mooi fluit en de vos
verklapt zijn slimme trucs.
Productie: Natuurverhuur
‘Beken & Sprengen’
27 mei 2013 – 29 september 2013
Ook in het Rijk van Nijmegen is er nog op verschillende
11
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
plekken te genieten van beken en sprengen. Tussen
Ubbergen en de Duivelsberg, ten oosten van Beek, ligt
een aantal belangrijke brongebieden. Het bronwater was
in de negentiende eeuw in het dorp Beek de basis van
een grote wasserijnijverheid. De tentoonstelling laat zien
hoe het water van beken en sprengen in vorige eeuwen
is gebruikt voor o.a. watermolens, papierfabiek en
wasserijen. Door de opkomst van nieuwe vormen van
energie verloren de beken en sprengen hun
economische functie en raakten in verval. Dat vormde
niet alleen een bedreiging voor de rijke natuur en de
cultuurhistorische waarde van beken en sprengen maar
ook voor waterhuishouding en drinkwatervoorziening.
Productie: Waterschap Vallei en Veluwe &
Natuurmuseum Nijmegen
‘De Felder-Vlindercollectie’
26 juli 2013 – 29 september 2013
Een bijzondere expositie over de vlindercollectie van
Frans en Annie Felder. De collectie van ruim 30.000
geprepareerde vlinders is in december 2012 aan het
Natuurmuseum geschonken.
Productie: Familie Felder & Natuurmuseum Nijmegen
‘Jaar van de Patrijs’
Hele jaar 2013
Minipresentatie over deze bijzondere soort die in 2013
extra aandacht kreeg van natuurorganisaties.
Productie: Natuurmuseum Nijmegen
Reizende exposities
‘Jurassic Polderland’
(In roulatie sinds september 1996)
Over inheemse amfibieën en reptielen, die vaak net zo
spectaculair zijn als dinosauriërs.
Productie: Natuurmuseum Nijmegen.
In 2013 te zien in Bezoekerscentrum De Hoep,
Castricum
‘De Grote Vijf’
(In roulatie sinds mei 2003)
Vijf kenmerkende thema’s uit het rivierengebied. Met
een spetterend jeugdlab!
Productie: Natuurmuseum Nijmegen, in samenwerking
12
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
met de Kring Gelderse Bezoekerscentra.
‘Zie ze Vliegen!’
(In roulatie sinds september 2010)
Over vogels kennen en herkennen. ‘Vogels spotten’ is
een spannende en avontuurlijke bezigheid. Zeker niet
alleen voor mannen met grijze baarden, maar ook voor
hippe vogels uit het basisonderwijs!
Productie: Natuurmuseum Nijmegen
In 2013 te zien in Bezoekerscentrum Amsterdamse Bos
‘Pipapaddenstoel’
(In roulatie sinds september 2011)
4 verschillende voormalige exposities van Stichting
Onderwijs en Milieu (SOM) over paddenstoelen die door
het Natuurmuseum zijn samengevoegd tot de nieuwe
interactieve tentoonstelling ‘Pipapaddenstoel’.
In 2013 te zien in Natuurmuseum Nijmegen.
13
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
4. PUBLIEKSACTIVITEITEN
Evenementen en excursies
Jaar van de Patrijs
januari – december 2013
Geëerd met een kleine presentatie over deze bijzondere
soort waarbij ook een film over de patrijs te zien was.
Ganzenexcursies
januari – februari 2013
Vijf busexcursies op achtereenvolgende zondagen naar
de overwinterende ganzen in de Gelderse Poort.
Terpboerderij ‘De Zeelandsche Hof’ in Millingen a/d Rijn
zorgde voor passende catering met koffie en gebak.
Organisatie: Natuurmuseum Nijmegen
GEA-lezingen
januari – december 2013
Maandelijkse lezingen van de Stichting Geologische
Activiteiten (GEA). Onder meer over mineralen en
fossielen, pleistocene vondsten en kristallen &
edelstenen.
Organisatie: Stichting GEA Kring Arnhem-Nijmegen
KNNV-lezingen
januari – december 2013
Lezingen van de Koninklijke Nederlandse
Natuurhistorische Vereniging (KNNV) over natuur en
landschap in het Rijk van Nijmegen.
Organisatie: KNNV Afdeling Nijmegen
Ontdekkingstochten
januari – december 2013
Avontuurlijke tochten door de natuur voor kinderen van
8 tot 12 jaar, iedere 2e woensdag van de maand. Met
thema’s als onderwateravontuur in de Ooijpolder, GPSen survivaltocht in de Stadswaard, fossielen, werken in
‘t Zwanenbroekje, vogels in de Ooijpolder, speuren naar
paddenstoelen, op pad met de schaapherder, oogsten
op landgoed Grootstal, uilenballen pluizen en stenen
zoeken langs de Waal.
Organisatie: IVN-Nijmegen & Natuurmuseum Nijmegen
Handel en Wandel
maart 2013 – oktober 2013
Een ‘mondiale stadswandeling’ door de oude Waalstad.
Samen met een gids gingen de deelnemers (scholieren
en volwassenen) op ontdekkingsreis door het handelsverleden van Nijmegen. Met als startpunt de door het
museum ingerichte vitrine met koloniale waren uit oude
schoolverzamelingen.
Organisatie: Gilde Nijmegen, in samenwerking met
Natuurmuseum Nijmegen en MEC Nijmegen.
14
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
Nationaal Museumweekend
6 & 7 april 2013
De 32e editie van het Nationale Museumweekend had
als thema ‘Doe een museum!’. In het Natuurmuseum
kon het publiek genieten van extra activiteiten bij de
tijdelijke tentoonstelling De Steenmarter.Ook was er
een speciale presentatie over ‘100 jaar synagoge in
samenwerking met de Stichting Kitty de Wijze i.o.
mijnTIKKIT
januari 2013 - december 2013
Met de speciale museumspelletjeswebsite
www.mijntikkit.nl wil de Nederlandse Museumvereniging
jongeren meer bij de museumwereld betrekken. Het
Natuurmuseum Nijmegen leverde verschillende
geologische objecten en fossielen die in de games zijn
verwerkt. In het museum waren codes op te halen die
toegang gaven tot volgende levels.
Organisatie: Nederlandse Museumvereniging
Struinen door de Stadswaard
maart 2013 – oktober 2013
Veldles van het Natuurmuseum Nijmegen en
Staatsbosbeheer met als doel leerlingen van de
bovenbouw in contact te laten komen met de natuur in
hun directe omgeving. Gewapend met schepnetten,
grondboren, zoekkaarten en verrekijkers gaan ze op
onderzoek in de Stadswaard, een natuurgebied op een
steenworp afstand van Nijmegen. Daar brengen de
leerlingen de nieuwe natuur in kaart via de methode van
de ‘landschapslijn’. Met allerlei extra informatie op de
speciale projectwebsite www.stadswaard.nl.
Stenen- en fossielenexcursies
mei – oktober 2013
Vier excursies in het rivierengebied. Met veel plezier en
succes (!) op zoek naar zwerfstenen en fossielen bij
grindwinninglocaties in Erlecom en Emmerich.
Organisatie: Stichting GEA Kring Arnhem-Nijmegen en
Natuurmuseum Nijmegen.
Vissen-excursie
20 april 2013
Onder leiding van RAVON konden jongeren meer te
weten komen over de voor velen verborgen leefwereld
van vissen.
Organisatie: Natuurmuseum Nijmegen & NJN Nijmegen
Natur beim Nachbarn erleben
mei 2013
Grensoverschrijdend 3-daags arrangement. Als resultaat
van de nascholing van natuurgidsen en
excursieleiders met zowel Nederlandse als Duitse
gidsen die in 2-tallen als ‘buddies’ elkaar hielpen
taalbarrières en andere verschillen te overwinnen.
Organisatie: NABU Naturschutzstation Kranenburg (D.),
Homschemuhl en Natuurmuseum Nijmegen.
15
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
Open Monumentendag(en)
14 & 15 september 2013
Met een presentatie over naar aanleiding van het 100jarig bestaan van de synagoge.
Organisatie: Comité Open Monumentendag
Excursies Beken & Sprengen
september 2013
Onder leiding IVN-gidsen werden twee
publieksexcursies in het bekengebied van BeekUbbergen georganiseerd.
Organisatie: Natuurmuseum Nijmegen & IVN Nijmegen
Lezing Water in de stuwwal
26 september 2013
Lezing door Ben van de Weerd over grondwater en
grondwaterstromen in het stuwwallengebied
Organisatie: Natuurmuseum Nijmegen
Paddenstoelenexcursies
12 oktober 2013
Excursie en lezing van Nico Dam in de Heemtuin
Malden en een excursie onder leiding van Joost Bak in
de Heilig Landstichting
Organisatie: Natuurmuseum Nijmegen & Mycologische
vereniging
Weekend van de Wetenschap
5 & 6 oktober 2013
In samenwerking met SOVON Vogelonderzoek
Nederland was in het Natuurmuseum was een kleine
presentatie ingericht over het gebruik van ID-tags,
zenders en transponders bij het volgen van dieren.
Organisatie: Natuurmuseum Nijmegen i.s.m. SOVON
Vogelonderzoek Nederland
Clean-team strand Veur-Lent
15 oktober 2013
Opruimactie op het Waalstrand van Veur-Lent als
activiteit tijdens de herfstvakantie. De DAR
stelde de benodigde materialen ter beschikking en de
Gelderlander zorgde voor een prachtig verslag.
Gelderse Museumdag
19 oktober 2013
De Gelderse Museumdag was opnieuw een daverend
succes. De bezoekers konden deelnemen aan extra
activiteiten rondom de thema’s ‘herfst’ en
‘paddenstoelen’
Organisatie: Gelders Erfgoed
De Nieuwe Wildernis
september 2013
Speciale première van de film in Nijmegen in LUX . Met
een meet & greet met cameraman Joris van Alphen.
Organisatie: Natuurmuseum Nijmegen & LUX
Natuurwerkdag
zaterdag 2 november 2013
In het kader van de landelijke Natuurwerkdag trok het
Natuurmuseum erop uit voor een grote opruim- en
16
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
snoeiactie bij de Paddenpoel naast de Ooijse dijk. De
poel was daarna weer geschikt voor wateronderzoek en
andere educatieve activiteiten.
Organisatie: Natuurmuseum Nijmegen en
Landschapsbeheer Gelderland
Nederland leest!
november 2013
Presentatie over de dieren in het boek ‘Erik of het klein
insectenboek’ in de Bibliotheek Mariënburg.
Wilderniscafé Gelderse Poort
7 november 2013
Uitverkochte debatavond in LUX Debatcentrum over
wildernis in de Gelderse Poort. Met medewerking van
o.a. de burgemeesters Harry Keereweer (Groesbeek)
en Paul Wilbers (Ubbergen), wetenschappers Noelle
Aarts (WUR) en Joeri Wolff (RUG), Arjan Snel
(Staatsbosbeheer) en publicist/ondernemer Tom Bade
Met intermezzo’s van de band en de gespreksleiders
Frank van Pamelen en Michel Jehae.
Organisatie: Staatsbosbeheer en Natuurmuseum
Nijmegen
Lezing over de steur
19 december 2013
Bram Houben van ARK Natuurontwikkeling vertelt over
de Atlantische steur die lange tijd uit ons land was
verdwenen maar die in 2012 met succes een
herintroductie beleefde.
Organisatie: Natuurmuseum Nijmegen & ARK
Braakballenpluisdag
11 december 2013
Een jaarlijks terugkerend succes waarbij flink wat
uilenbraakballen werden ontleed en waarbij soms
volledige muizenskeletten waren te reconstrueren. CSI
in de praktijk!
Natuurclub Joachim & Anna
2-wekelijkse natuurworkshops in 2013
O.l.v. Wiet Fliervoet en in samenwerking met de
dagactiviteitenbegeleiding van het verzorgingstehuis
Joachim & Anna komen de bewoners weer met een
breed scala aan activiteiten weer in contact met de
natuur.
Galloway in Kerststal
december 2013
In de maand december 2013 verhuisde de galloway-koe
uit het bezoekerscentrum tijdelijk naar de Stevenskerk
om daar deel uit te maken van de kerststal die was
ingericht naar een miniatuur van de Gebroeders Van
Limburg.
17
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
5. Vrienden van het museum
In 2013 daalde het aantal Vrienden van het Natuurmuseum van 271 in 2012 naar 258 in
2013. Samen brachten ze een bedrag bijeen van € 4.008,75. Wij danken alle Vrienden voor
deze broodnodige financiële steun!
Sinds 2011 neemt het Natuurmuseum Nijmegen ook deel aan de ‘VriendenLoterij’ (voorheen
Sponsor-Bingo-Loterij). In 2013 was de opbrengst voor het Natuurmuseum € 441,–.
Eenzelfde bedrag komt ten goede aan andere goede doelen die gesteund worden door de
VriendenLoterij.
Aantal Vrienden van het Natuurmuseum Nijmegen 1981-2013
Nieuwsbrief
De Nieuwsbrief informeert de Vrienden van het Natuurmuseum en losse bezoekers over alle
museumactiviteiten. In 2013 is het Natuurmuseum volledig overgestapt op een digitale
nieuwsbrief. Als onderdeel van het project COMINTO is een Nieuwsbrief geïntroduceerd die
gebruiksvriendelijk is en op verschillende systemen goed wordt weergegeven.
18
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
6. NIEUWE MEDIA
www.natuurmuseum.nl gehackt!
Na de ontwikkeling in 2010 van een nieuw marketingplan waarin E-marketing voor het
Natuurmuseum is uitgewerkt, en de daarop volgende vernieuwing van de website in 2011 is
de structuur van www.natuurmuseum.nl in 2012 en 2013 verder verbeterd. In januari 2013
werd de website van het Natuurmuseum door hacker Sejeal buiten gebruik gesteld. Na
verschillende pogingen om de website weer te activeren bleek dat de basissoftware van de
website onherstelbaar bleek te zijn zodat een volledig nieuwe website moest worden
gemaakt. Voor 2013 ontbreken derhalve de gebruikelijke kengetallen voor het gebruik van
onze website.
Prestaties www.natuurmuseum.nl :
2012:
unieke bezoekers
aantal bezoeken
aantal pagina’s (pageviews)
aantal hits
bytes
40.829
65.258
505.501
4.053.549
117,01 GB
2013:
??
??
??
??
??
Naast de algemene museumwebsite beheert het Natuurmuseum ook de speciale
projectwebsite www.stadswaard.nl die gekoppeld is aan de veldles ‘Struinen door de
Stadswaard’ die het Natuurmuseum samen met Staatsbosbeheer aanbiedt aan groep 6 t/m 8
van het basisonderwijs.
Social media (hyves, facebook en twitter)
Hoewel het Natuurmuseum al enkele jaren actief is op hyves en facebook ontbrak het tot nu
toe op een duidelijke visie welke rol social media in de publiekstaken van het museum
kunnen spelen. In 2012 en 2013 is in samenwerking met MuseumMondial het project
COMINTO (= Communicatie Internet Totaal) uitgevoerd. Het project beoogt de 13
deelnemende musea en bezoekerscentra te ondersteunen bij de ontwikkeling van een
gestructureerde strategie voor het gebruik van nieuwe media en nieuwe ICT-mogelijkheden.
Het Natuurmuseum Nijmegen is namens de deelnemende instellingen penvoerder van dit
project en officieel opdrachtgeven van MuseumMondial dat verantwoordelijk is voor de
uitvoering. In 2012 en 2013 is de realisatie van de eerste fasen van het COMINTO-project
mogelijk geworden door een subsidietoezegging van € 40.000,- door het Prins Bernhard
Cultuur Fonds.
In 2013 nam het aantal followers van twitter-account @Natuurmuseum toe tot ruim 850
followers. Op facebook volgden ruim 650 vrienden het Natuurmuseum.
19
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
7. DIENSTVERLENING
Documentatiecentrum
Het documentatiecentrum staat garant voor een uitgebreide uitleenservice voor NMElesmaterialen, met name voor het basisonderwijs. Bij de uitleen van lesmaterialen werkt het
Natuurmuseum nauw samen met het Nijmeegse Milieu Educatie Centrum (MEC) en met
natuurorganisaties die deelnemen aan het Gemeentelijk Educatie-Overleg (GEO).
Het succes van de educatieve uitleen is vooral te danken aan professionele, duurzame, en
efficiënte service en deskundig advies aan leerkrachten. Het lenen van lesmaterialen voor
Nijmeegse scholen is extra gemakkelijk gemaakt door inschakeling van de vervoersdienst
van Marant Educatieve Diensten, die het transport van en naar de scholen grotendeels
verzorgt.
De gemeenten Heumen en Beek-Ubbergen hebben een overeenkomst om tegen een
vergoeding van € 0,10 per inwoner gebruik te maken van de NME-uitleenservice van het
Natuurmuseum.
Uitleen documentatiecentrum NME in 2013:
(in aantal weken)
Nijmegen: regio/overige:
leskisten
overige materialen
totaal:
739
37
-------776
(76%)
235
6
------241
(24%)
totaal:
974
43
--------1.017
(100%)
totaal aantal
lesmiddelen:
276
13
-------289
Capaciteitsproblemen
De capaciteit van het documentatiecentrum is al jaren te beperkt om voldoende tijd vrij te
kunnen maken voor afdoende onderhoud en vernieuwing van NME-lesmaterialen. Het
museum heeft zich daarom eerder al genoodzaakt gezien om het aantal diensten
(omgerekend naar uitleenweken) met 30% te reduceren. Noch de gemeente, noch het NMEveld vindt een dergelijke reductie acceptabel. Een structurele oplossing voor dit probleem is
echter (nog) niet gevonden.
20
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
Materiaalzendingen
Materiaalzendingen zijn gebruiksklare lespakketjes met bijbehorende docentenhandleiding
voor het basisonderwijs. De Gelderse centra voor natuur- en milieueducatie werken samen
in de ontwikkeling en distributie van deze materiaalzendingen voor heel Gelderland. Het
documentatiecentrum van het Natuurmuseum Nijmegen voert deze taak uit voor Nijmegen.
Materiaalzendingen in 2013:
(in aantal pakketten)
Nijmegen:
regio:
16
6
22
14
7
3
10
5
-----9
(28%)
-----32
(100%)
‘bollen en knollen’
‘tropische produkten’
Totaal:
-----23
(72%)
totaal:
aantal scholen:
Biotheek
Onder de noemer ‘biotheek’ verzorgt het Natuurmuseum Nijmegen kortdurende bruiklenen
uit de collectie aan scholen, culturele instellingen en natuur- en milieuorganisaties. In de
afgelopen jaren is het biotheekbestand gescreend op kwaliteit van de objecten en
bruikbaarheid van objecten voor educatieve doeleinden. Deze tijdsinvestering lijkt vrucht af
te werpen want de uitleenprestaties zitten in de lift: in 2011: 256 uitleenweken, in 2012: 352
en in 2013: 377 uitleenweken.
Biotheekuitleen in 2013:
Nijmegen:
aantal bruiklenen
aantal objecten
duur (in weken)
30
127
243
21
regio:
totaal:
15
35
134
45
162
377
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
Regionaal natuurhistorisch kernmuseum
Dienstverlening
Het natuurhistorische museumbestel in Nederland is sinds 1987 gebaseerd op een
‘moedermuseum’ (voormalig rijksmuseum Naturalis in Leiden), ‘regionaal natuurhistorisch
kernmusea’ (11 middelgrote musea waartoe ook het Natuurmuseum Nijmegen behoort) en
de ca. 90 kleinere natuurhistorische instellingen. Hoewel dit bestel de afgelopen jaren
aanzienlijk is veranderd, blijven de nog bestaande regionale kernmusea in de praktijk
kleinere natuurhistorische instellingen en centra voor natuuronderwijs ondersteunen met de
uitleen van objecten, inbreng van deskundigheid en het beschikbaar stellen van faciliteiten.
De diensten die het Natuurmuseum verzorgt betreffen onder meer:
• advies inzake registratie en conservering van voorwerpen
• uitleen van voorwerpen uit de collectie ten behoeve van tentoonstellingen
• advies en hulp bij het maken van tentoonstellingen
• beschikbaar stellen van data op basis van de regionale collectie
• informatie en advies met betrekking tot natuur en landschap in de regio.
Centrumfunctie
Tevens functioneert het museum als centrum voor natuurstudie en ontmoetingsplaats voor
leden van natuurorganisaties en geologische verenigingen. Dat komt onder meer tot uiting in:
• vestiging secretariaat/postadres Vogelwerkgroep Rijk van Nijmegen
• werkavonden/bijeenkomsten KNNV - Werkgroep Insecten
• werkavonden/bijeenkomsten KNNV - Werkgroep Planten
• werkavonden/bijeenkomsten GEA - Werkgroep Fossielen
• werkavonden/bijeenkomsten GEA - Werkgroep Zand
• werkdagen/bijeenkomsten NEV - diverse secties
• vergaderingen/lezingen Flora- en Faunawerkgroep Gelderse Poort.
Geregistreerd museum
Het Natuurmuseum Nijmegen is sinds 1-5-2000 door de Stichting Museumregister Nederland
erkend als officieel geregistreerd museum. Daarmee voldoet het Natuurmuseum aan de
kwaliteitseisen die zijn opgesteld door de Nederlandse Museumvereniging en het Landelijk
Contact Museumconsulenten. Om de vijf jaar vindt een herijking plaats om te controleren of
geregistreerde musea nog steeds aan de kwaliteitseisen kunnen voldoen.
In 2011 is het Natuurmuseum voor de 2e keer met succes herijkt: de erkenning als
geregistreerd museum is verlengd tot 1-5-2015.
22
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
8. ORGANISATIE EN BELEID
Museumbestuur
Het Natuurmuseum Nijmegen onderschrijft de Code Cultural Governance. De wijze waarop
invulling wordt gegeven aan good governance, transparant beleid en best-practicebepalingen is weergegeven in Hoofdstuk 8 Cultural Governance.
De relatie met de overheid
De belangrijkste subsidiënt van het Natuurmuseum is de gemeente Nijmegen. In 2013 is
besloten om de budgetsubsidie-overeenkomst voor de periode 2007-2012 opnieuw met twee
jaar te verlengen in afwachting van de besluitvorming over de realisatie van De Bastei, het
nieuwe centrum voor natuur en cultuurhistorie op de locatie van de Stratemakerstoren.
De gemeente Nijmegen speelt ook een belangrijke rol bij de financiering van gesubsidieerde
zoals ID-banen en participatiebanen. In 2010 is besloten deze gesubsidieerde banen volledig
af te willen bouwen zodat het Natuurmuseum in 2012 aan drie van de vijf ID-banen ontslag
moest aanzeggen. Ook werd de detachering van 3 Wijkwerk-krachten beëindigd. In 2013
resteerden nog twee ID-banen die behouden konden blijven als de gemeente zou besluiten
tot realisatie van De Bastei (wat op 12 februari 2014 ook is gebeurd).
De relatie met de provincie Gelderland is tot nu toe gebaseerd op incidentele
subsidiebijdragen. Door reorganisatie van de provinciale subsidieregeling voor Cultuur is
inschrijving in het Nederlands Museumregister (‘geregistreerd museum’) niet langer een
voorwaarde voor het verkrijgen van subsidie. Nieuw is wel de voorwaarde dat een
aanvragende instelling als ‘culturele partner’ erkend moet zijn. Het Natuurmuseum heeft
deze erkenning vooralsnog niet gekregen. Het bestuur heeft besloten om na fusie met de
Stratemakerstoren (ca. 1 juli 2014) als nieuwe Stichting De Bastei bij de provincie een nieuw
verzoek tot erkenning als ‘cultureel partner’ in te dienen.
Informatiecentrum Gelderse Poort / Plan Natuurcentrum Rivieren / De Bastei
In juli 2005 stemde de Nijmeegse gemeenteraad in met Plan Ooypoort waarin werd
voorgesteld te onderzoeken of het Natuurmuseum verplaatst zou kunnen worden naar de
Ooyse Schependom. Het plan was mede ingegeven door .overdracht van landbouwgronden
in de Stadswaard aan Staatsbosbeheer (mei 2005). Mogelijke locaties in de Ooyse
Schependom bleken echter niet geschikt of om vergunning-technische redenen onhaalbaar.
Op 26 juni 2007 besloten de gemeente Nijmegen, Natuurmuseum Nijmegen,
Staatsbosbeheer, het Milieu Educatie Centrum Nijmegen en het IVN-Nijmegen tot een
haalbaarheidsonderzoek de realisatie van een nieuw te bouwen ‘Natuurcentrum Rivieren’.
Dit onderzoek werd in 2008 afgerond. In 2009 is nog een tweede studie verricht naar
mogelijke alternatieve locaties omdat verwacht werd dat Rijkswaterstaat geen toestemming
zou verlenen voor nieuwbouw op de beoogde buitendijkse locatie.
In december 2010 besloot het Nijmeegse gemeente bestuur definitief af te zien van realisatie
van het Natuurcentrum Rivieren op de beoogde locatie aan Het Meertje. Tevens bleken het
Natuurmuseum en Staatsbosbeheer bereid om een haalbaarheidsonderzoek te starten naar
realisatie van het nieuwe centrum op de locatie van museum De Stratemakerstoren. Dit
haalbaarheidsonderzoek is in 2011 gestart waarbij ook het Milieu Educatie Centrum en het
IVN-Nijmegen zijn betrokken. Dit nieuwe onderzoek is in het voorjaar van 2013 afgerond en
23
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
in maart 2013 ter goedkeuring aan de Nijmeegse gemeenteraad voorgelegd. De raad eiste
nog een betere onderbouwing van de benodigde investeringsmiddelen en een passende
opzet voor exploitatie en beheer zodat de uiteindelijke besluitvorming over realisatie pas op
12 februari 2014 plaatsvond. De overgrote meerderheid van de raadsleden stemde toen in
met de realisatie van De Bastei en de benodigde investering van 7,1 miljoen euro.
Huisvesting: Gerard Noodtstraat 121
Door realisatie van De Bastei waarin het huidige Natuurmuseum een nieuwe onderkomen
krijgt, is in 2013 medewerking verleend aan de initiatiefgroep die in het synagogepand (dat
nog tot 2016 bij het Natuurmuseum in gebruik blijft) het Kitty de Wijze Centrum te realiseren.
Het museumbestuur steunt dit initiatief omdat daarmee het monumentale gebouw een
publieke functie zou behouden, een functie bovendien die goed aansluit bij de geschiedenis
en het bijzondere karakter van de voormalige synagoge die Oscar Leeuw in 1913 heeft
gerealiseerd.
Huisvesting: dependance 3e Walstraat 55 en atelier/depot Gorterplaats 34A
De plannen voor realisatie van De Bastei gaan ervan uit dat de huidige depots worden
aangehouden. Het museum blijft daarom investeren in verdere verbetering van de werk- en
bewaaromstandigheden. In 2013 is een nieuwe vriescel geïnstalleerd om zo te kunnen
voorzien in een afdoende vraatpreventie zonder gebruik van chemicaliën.
Overzicht lidmaatschappen en overleg in 2013:
Museaal:
• Stichting Nederlandse Natuurhistorische Collecties
• Nederlandse Museumvereniging
• Coöperatie Gelders Erfgoed
Natuur- en milieueducatie / natuurgerichte recreatie:
• Stichting Gelderse Milieufederatie
• Kring Gelderse Bezoekerscentra / Netwerk Bezoekerscentra Nederland
24
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
9. CULTURAL GOVERNANCE
Verantwoording governance
In dit hoofdstuk legt het bestuur verantwoording af over de wijze waarop de Code Cultural
Governance (CCG) in het Natuurmuseum wordt nageleefd. De Stichting Natuurmuseum
Nijmegen en omstreken wordt sinds 25 mei 2010 bestuurd volgens het ‘bestuur-directiemodel’ uit de CCG. Dit is in 2010 in de statuten van de stichting vastgelegd. Tegelijkertijd
met de statenwijziging is ook directie-reglement opgesteld waarin taken en bevoegdheden
van de directie zijn vastgelegd. De stichting onderschrijft hiermee de Principes en de BestPractice-Bepalingen die de CCG voorschrijft bij het ‘bestuur-directie-model’.
Bestuur
Met het afscheid van Ineke Dibbits als penningmeester (per 1-9-2012) is het aantal
bestuursleden afgenomen tot slechts 2 leden: Wim Hompe (voorzitter) en Frank Saris
(secretaris/penningmeester). Er is besloten het aantal leden niet uit te breiden met het oog
op de mogelijke fusie met de Stichting Stratemakerstoren in de nieuwe Stichting De Bastei,
een nieuw centrum voor natuur, landschap en cultuurhistorie op de locatie van het huidige
museum De Stratemakerstoren aan de Waalkade. Het was de bedoeling dat de
gemeenteraad van Nijmegen al in mei 2012 een definitief besluit over dit plan zou nemen
maar omdat de gemeenteraad heeft verzocht om aanvullende garanties voor de geraamde
investeringsbijdragen is de besluitvorming over De Bastei pas op 12 februari 2014 afgerond.
Het is de bedoeling dat de fusie tot Stichting De Bastei nu per 1 juli 2014 in kan gaan.
Pas toe of leg uit …
Het Natuurmuseum Nijmegen houdt zich zoveel mogelijk aan de Principes en Best-PracticeBepalingen voor good governance. Er zijn twee uitzonderingen waar het museum (nog) van
deze regels afwijkt, n.l.:
- de profielschets voor het bestuur van de stichting is nog niet aangepast aan de CCG;
- er is geen jaarlijks overleg van het bestuur met een externe accountant. Wel controleert
een externe accountant ten behoeve van het bestuur de financiële jaarrekening en de
accountant stelt indien nodig een managementletter op.
Bezoldiging en nevenfuncties van bestuur en directie
Bestuursleden van de Stichting Natuurmuseum Nijmegen en omstreken verrichten hun
bestuurswerkzaamheden op pro-deo basis.
Nevenfuncties van de bestuursleden zijn:
• Wim Hompe: (directeur GMG Media, wethouder gemeente Geldermalsen)
o Voorzitter RIBW Nijmegen & Rivierenland
o Voorzitter NIM Maatschappelijk Werk
o Lid Raad van Toezicht Jeugdtandverzorging Nijmegen-Oss-Rotterdam
o Lid Raad van Toezicht GGZ Midden- en Noord-Limburg
• Frank Saris (Senior Onderzoeker SOVON Vogelonderzoek Nederland)
o Voorzitter Van Tienhovenstichting
o Lid Raad van Toezicht Stichting Bargerveen
o Bestuurslid Heimans en Thijsse Stichting
Directeur Gerard Mangnus ontving in 2013 een bruto jaarsalaris van € 54.390,-. Hij is naast
zijn functie als museumdirecteur tevens bestuurslid van de Stichting Nederlandse
Natuurhistorische Collecties en lid van de Spiegelgroep Waalweelde. Dit betreft een
onbezoldigde functies.
25
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
10. BESTUUR EN MEDEWERKERS
Bestuur
voorzitter
secretaris/penningmeester
Wim Hompe
Frank Saris
Personeel
directeur (0,84)
beheerder documentatiecentrum (0,63)
administratief medewerker (0,92)
wetenschappelijk medewerker (0,22)
collectiebeheerder (0,55)
Gerard Mangnus
Gertruud Cobben
Maarten van de Ven
Gerard Dirkse (1-8-2013 t/m 31-12-2013)
Daphne Niehoff (1-9-2011 t/m 31-8-2014)
ID-banen:
assistent-conciërge (0,89)
assistent-databeheer (0,89)
Ingrid van Kessel
Joram Klein
Detacheringen
WIW/WEB/ID/Participatiebanen:
administratief medewerker (0,67)
medewerker presentatie (0,72)
medewerker PR (0,55)
museummedewerker (0,89)
Loes van de Leur (tot 1-7-2013)
Ettje Ferwerda
Tessa Faye Buck (1-11-2012 t/m 30-10-2014)
Paul Labrie (1-4-2013 t/m 30-11-2013)
Vrijwilligers
Collectiebeheer:
Rob Alving
Gidi Fleuren
Sophie Hochstenbach
Xander de Jong
Jan Lippe
Karel Sauer
Jerry Willemsen
Anton Cox
Wiet Fliervoet
Sita van Hoorn
Henk Lafèbre
Olga Meulenbroek
Gerard Schreurs
Bayram Yorulmaz
Gerard Dirkse
Sjak Gielen
Herman Huilmand
Berry Lensink
Sjef van der Molen
Piet Thijssen
Publieksactiviteiten en exposities:
Bart Bovee
Ad van Dortmont
Julia Huiskens
Elvira van Loon
Susan Peters
Jacco Steendam
Ria Boertjes
Marieke Droesen
Britt Latour
Gertjan Meijering
Gerlinde Schoonaart
Sander Bouwens
Mireille Haafkes
Janneke van der Loop
Willem Pas
Nellie Spies-van Rooijen
NME Uitleenservice:
Menno Verweij
Technische dienst:
George Borm
Jan Spies
Museumbalie:
Deepen de Bruin
Eva Hotterbeekx
Stephan Sijpkens
Jacqueline Gosselink
Truus Schennink
Arjen van der Wouden
Elly van den Heuvel
Gerard Schreurs
26
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
Oproepkrachten:
Iris Berends
Peter Hoppenbrouws
Agnes Kroets
Erik ten Vergert
Stagiaires
Laura Hazebroek
Mories Driessen
Jan-Willem Höppener
Jan Leisink
Wijndel de Waal
Bob Hendriks
Paul Jacobs
Steven Uijen
Erwin van Zoelen
Universiteit Utrecht, Onderwijskunde
Ontwikkeling museumlessen
Niels Tijssen
Eco & Wildlife Helicon, Velp.
Ondersteuning bij educatieve activiteiten
Sebastian Reimann
Universität Bremen (D.) Biologie
Stageonderzoek Entomologie/zoölogisch collectiebeheer
Monique van Geemen
HAS, Den Bosch
Afstudeeropdracht Toegepaste Biologie
(Publieksrondleiding)
Lenny van de Coelen
Hogeschool Arnhem Nijmegen, 3e jaars Biologie, LIO
Onderwijsprogramma bij expositie ‘De Steenmarter’
Ruurd Bontekoe
Eco & Wildlife Helicon, Velp.
Kansen en bedreigingen voor de bever op Veur-Lent?
Floris van der Gulden
HAS, Almere
Afstudeeropdracht Toegepaste Biologie (Museumles)
Rossella Andreoli
Eco & Wildlife Helicon, Velp.
Ondersteuning bij educatieve museumactiviteiten
Ruben Marisalpillai, Khoa Nguyen
en Umut Dogan
Hogeschool Arnhem Nijmegen, 4e jaars Economie
Onderzoek naar verdienmodellen voor het museum
Maaike Wenneker
Eco & Wildlife Helicon, Velp.
Ondersteuning bij educatieve museumactiviteiten
Cathalijn Konijnenberg Veerle de
Monchy en Niels Reijnhoudt
Gerrit Rietveldcollege, Utrecht
Meesterproef voor het Technasium
27
Natuurmuseum Nijmegen, Jaarverslag 2013
11. FINANCIËN
BALANS PER 31-12-2013:
Activa:
Inventaris
Collectie
Voorraad Winkel
Liquide middelen
Nog te ontvangen/Vooruitbetaald
€
1
€
1
€
4.048
€
83.890
€
26.070
---------------- +
€ 114.010
Passiva:
Continuïteitsreserve
Vervangingsplan inventaris/inrichting
Voorziening projecten
Nog te betalen/Vooruitontvangen
€
45.000
€
12.517
€
10.000
€
41.823
---------------- +
€ 109.340
€
4.670
----------------- +
€ 114.010
Resultaat 2013:
STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2013:
Uitgaven:
Collectiebeheer
Presentatie (Exposities & Educatie)
Documentatiecentrum
Exploitatieresultaat
€
84.241
€ 263.821
€
66.271
€
4.670
---------------- +
€ 419.003
Totaal uitgaven:
Inkomsten:
Gemeente Nijmegen (budgetsubsidie)
Gemeente Nijmegen (ID-regeling)
MARN-bijdrage NME-diensten
Projectsubsidies
Eigen inkomsten
Diensten: Uitleenvergoedingen NME-materiaal
Diensten: Uitleenvergoedingen reizende exposities
Overige diensten/inkomsten
Totaal inkomsten:
28
€ 235.383
€
56.500
€
2.596
€
53.357
€
28.040
€
5.868
€
15.410
€
21.849
---------------- +
€ 419.003