Humanitas Jaarverslag 2013
Het antwoord van Humanitas
www.humanitasjaarverslag2013.nl
Dit document is een bijlage van het online jaarverslag 2013 van Humanitas. Het betreft de tekst van
het jaarverslag. Kijk voor de Jaarrekening 2013 en afbeeldingen, filmpjes en links (ter illustratie van de
tekst) op de site www.humanitasjaarverslag2013.nl
1
Humanitas Jaarverslag 2013
Inhoud
Voorwoord - Het antwoord van Humanitas ............................................................................ 3
Samenvatting vooraf ............................................................................................................. 4
Hoofdstuk 1 - Wie zijn we? .................................................................................................... 6
Hoofdstuk 2 - Relevante externe ontwikkelingen ..................................................................10
Hoofdstuk 3 - Ontwikkelingen binnen Humanitas..................................................................11
Hoofdstuk 4 – Thema Eenzaamheid.....................................................................................18
Hoofdstuk 6 - Thema Opvoeden ...........................................................................................25
Hoofdstuk 7 - Thema Opgroeien ..........................................................................................28
Hoofdstuk 8 - Thema Thuisadministratie ..............................................................................30
Hoofdstuk 9 - Thema Detentie ..............................................................................................32
Hoofdstuk 11 - De organisatie ..............................................................................................38
Hoofdstuk 12 - Naar 2014 en verder.....................................................................................45
2
Humanitas Jaarverslag 2013
Voorwoord - Het antwoord van Humanitas
Het antwoord van Humanitas. Zo hebben we ons jaarverslag 2013 genoemd. Een zelfbewuste titel.
Want de ondersteuning door onze vrijwilligers vormt ook echt het antwoord op de behoefte van tienduizenden mensen aan een steuntje in de rug op het gebied van eenzaamheid, verlies, opvoeden,
opgroeien, thuisadministratie en detentie. En onze kennis van en ervaring met onder andere de
jeugdzorg is ook echt een oplossing voor de gemeenten die daar straks verantwoordelijk voor worden.
En onze visie op ondersteuning - tijdelijk en vaak bedoeld om erger (lees zwaardere hulpverlening) te
voorkomen - sluit naadloos aan bij de maatschappelijke tijdgeest.
Het antwoord van Humanitas dus. We mogen er zijn en waren er in 2013 ook. Zo’n 13.800 vrijwilligers
hebben zich ingezet voor 52.400 mensen. Belangeloos. Enthousiast. En vooral: effectief. Telkens
weer blijkt dat dit komt door de relatie die vrijwilligers en deelnemers met elkaar aangaan. Het samen
stap voor stap naar antwoorden zoeken, in volkomen gelijkwaardigheid, geeft lucht en ruimte waardoor nieuwe inzichten naar boven komen en weer perspectief en vertrouwen ontstaat.
En wie kunnen er beter over ons werk vertellen dan die deelnemers en vrijwilligers zelf? Dan doen ze
in dit jaarverslag vooral in de hoofdstukken over de zes thema’s waarop we actief zijn. Niet alleen aan
het begin van elk hoofdstuk, maar ook tussendoor met korte quotes. Zo krijgt u een goede indruk van
de betekenis en de meerwaarde van de ondersteuning van Humanitas voor zowel individuele burgers
als onze samenleving.
Mag ik u tenslotte wijzen op de doelstellingen die in dit jaarverslag opduiken? Ze zijn afkomstig uit ons
Strategieplan 2012-2015, en weerspiegelen de manier waarop we onze organisatie toekomstbestendig maken. Zo kunnen we blijven aansluiten bij maatschappelijke ontwikkelingen en er ook de komende jaren zijn voor iedereen die ons nodig heeft.
Marijke van Eck
Voorzitter hoofdbestuur Vereniging Humanitas
3
Humanitas Jaarverslag 2013
Samenvatting vooraf
Vrijwilligers en deelnemers
Het aantal vrijwilligers van Humanitas nam in 2013 toe naar 13.800. En hoewel het aantal deelnemers
volgens de officiële telling licht daalde naar 52.400, denken we dat we ook hier met een stijging te
maken hebben: de registratie in het nieuwe Humanitas Registratie-systeem verliep nog niet vlekkeloos.
Thema’s en programma’s
Humanitas is in 2013 van een rubricering in programmalijnen overgestapt op de meer herkenbare en
actuele thema’s Eenzaamheid, Verlies, Opvoeden, Opgroeien, Thuisadministratie en Detentie. Op
Opgroeien na, voorzagen al deze thema’s in een stijgende behoefte. Bij Verlies was er vooral veel
interesse voor Steun bij Rouw. Tegenover een daling van het aantal chatsessies binnen het thema
Eenzaamheid, het grootste terrein waarop Humanitas actief is, stond een grote vraag naar de maatjes
van Tandem. Vergeleken met 2012 deden bijna 15% meer ouders een beroep op ondersteuning bij
Opvoeden. De groei van Thuisadministratie was gezien de toenemende armoede in Nederland voorzien. En de trend dat (ex-) gedetineerden steeds meer zelf verantwoordelijk zijn voor een goede terugkeer in de samenleving, verklaart de grote belangstelling voor het thema Detentie.
Waarde van het werk
Op basis van de economische waarde van de ondersteuning (een bedrag tussen de € 18 en € 20 per
uur) vertegenwoordigde ons werk in 2013 een waarde tussen de € 40,2 en € 44,7 miljoen. En de conclusie van een effectonderzoek naar onze maatjesprojecten voor ex-gedetineerde moeders was dat
iedere geïnvesteerde euro uiteindelijk € 1,82 oplevert.
Steeds beter gevonden
Gemeenten en andere verwijzers wisten ons in 2013 steeds beter te vinden: behalve voor overleg
over de gevolgen van de decentralisaties ook om ons te vragen concrete voorstellen voor activiteiten
in te dienen.
Het merk Humanitas
In een merkdocument is de kernbelofte van Humanitas vanuit de optiek van deelnemers neergezet
als: ‘Door het contact met de Humanitas-vrijwilliger kan ik mijn leven snel weer zelf oppakken’. Op
basis van deze merkgedachte is ons magazine Van Mens Tot Mens vernieuwd. Dat heeft nu ook een
thematische opzet gekregen.
Innovatie scholing
Ons scholingsbeleid is geïnnoveerd. Taken en verantwoordelijkheden zijn gedecentraliseerd naar de
afdelingen, de gevolgde scholing, de scholing is toegankelijker gemaakt door de introductie van elearning, en trainingen worden nu ook door geschoolde vrijwilligers verzorgd.
Nieuwe verenigingsstructuur
De verenigingsstructuur is vernieuwd. Hierin is de huidige jaarlijkse Algemene Vergadering van Afgevaardigden vervangen door een kleinere Ledenraad die meerdere keren per jaar bijeenkomt. Verder
nam het aantal betalende leden van Humanitas in 2013 af met 711 tot 8.093 en steeg het aantal leden-vrijwilligers dat gebruik maakt van de mogelijkheid tot vrijstelling van contributiebetaling naar
3.557. Eind 2013 werkten er bij Humanitas 302 beroepskrachten (205 fte).
4
Humanitas Jaarverslag 2013
Leden en donateurs
Natuurlijk verloop zorgt voor een dalend aantal betalende leden van Humanitas met 711 tot 8.093. Het
aantal leden-vrijwilligers is toegenomen tot 3.557. Een gerichte actie leverde 857 nieuwe donateurs
op. Uit onze eigen achterban werden bijna 1.100 mensen lid van Human. Van de € 12,50 contributie
gaat € 10 naar samenwerkingsprojecten van omroep Human en Humanitas.
Inkomsten en uitgaven
Onze inkomsten bedroegen € 19.155.641. De inkomsten uit (met name gemeentelijke) subsidies
stegen licht ten opzichte van 2012. De bijdrage van de Nationale Postcode Loterij bleef gelijk. De uitgaven stegen naar € 20.344.130. Dit bedrag was hoger dan begroot. De hogere uitgaven zijn het gevolg van de in 2012 gevormde bestemmingsreserves Nationale Postcode Loterij en investeringen in
digitalisering. Deze uitgaven zijn dan ook ten laste van deze reserves gebracht. Het financieel resultaat na mutaties bestemmingsreserves en bestemmingsfondsen kwam in 2013 uit op € 11.217. Dit
bedrag is toegevoegd aan de continuïteitsreserve. Het percentage van de uitgaven dat in 2013 aan
activiteiten is besteed, bedroeg 86%.
Met dank
Het contract met de Nationale Postcode Loterij is vanaf 2013 met een periode van 5 jaar verlengd.
Waarvoor onze dank!
5
Humanitas Jaarverslag 2013
Hoofdstuk 1 - Wie zijn we?
Waar staat Humanitas voor, wat is onze visie, hoe pakken we de zaken aan, en wat doen we in breder
Europees verband?
Humanitas staat voor…
Humanitas komt al sinds 1945 op voor een samenleving waarin mensen actief vormgeven aan hun
eigen leven en verantwoordelijkheid nemen voor het samenleven met elkaar. Wij vertalen de humanistische waarden gelijkwaardigheid, verantwoordelijkheid, zelfbeschikking en vraaggerichtheid in maatschappelijke diensten, verleend door vrijwilligers, met de bedoeling anderen sterker te maken.
Onze visie
Mensen zijn verantwoordelijk voor hun eigen én andermans leven en hebben de capaciteiten dat leven op eigen kracht in te richten. Maar soms ontbreken hen even de mogelijkheden daartoe. Humanitas is er om die mensen tijdelijk een steuntje in de rug te geven en ze de gereedschappen aan te reiken waarmee ze zelf hun problemen kunnen aanpakken. Wij zijn ervan overtuigd dat mensen hieraan
zoveel zelfvertrouwen ontlenen dat ze in de toekomst ook steeds beter voor zichzelf kunnen zorgen.
Onze aanpak
De organisatievorm die het beste bij onze ideeën aansluit, is de vereniging. Geleid en bemenst door
goed opgeleide vrijwilligers- geheel in lijn met wat tegenwoordig wel het ‘burgerinitiatief’ wordt genoemd - met ondersteuning door beroepskrachten. Lokaal georganiseerd bovendien, kleinschalig en
dicht bij de mensen, zodat we onze dienstverlening kunnen afstemmen op de actuele vraag. Anno
2013 verlenen we diensten binnen de thema’s Eenzaamheid, Verlies, Opvoeden, Opgroeien, Thuisadministratie en Detentie.
Samenwerking in Nederland
We werken op allerlei terreinen samen met andere (humanistische) organisaties. In Nederland bestaat
de Humanitas-community behalve de vereniging uit de Humanistische Alliantie met onder meer onze
mediapartner HUMAN, het Humanistisch Verbond en de Universiteit voor Humanistiek. Daarnaast zijn
we gelieerd aan zes Humanitas-stichtingen die actief zijn in onder andere de ouderenzorg en huisvesting, thuiszorg, maatschappelijke dienstverlening en -opvang, ondersteuning van mensen met
een verstandelijke beperking, kinderopvang en financiële hulpverlening.
Internationale samenwerking
Over de grens zijn we vertegenwoordigd in twee internationale netwerken. Volonteurope is een Europese NGO op het gebied van vrijwilligerswerk en actief burgerschap waaraan Humanitas een lid van
het bestuur levert. De organisatie bracht in 2013 een verslag uit over de resultaten van de extra aandacht die er de afgelopen vier jaar was voor de onderwerpen armoede, vrijwilligerswerk, actief ouder
worden en (in 2013) actief burgerschap. Daarnaast is Humanitas via het uit de Europese sociaaldemocratie voortgekomen Solidar, een van de deelnemers in het project Innoserv. Hierin worden innovatieve initiatieven op sociaal terrein onderzocht. Een daarvan was in 2013 Humanitas Thuisadministratie.
6
Humanitas Jaarverslag 2013
Organogram Vereniging Humanitas
7
Humanitas Jaarverslag 2013
8
Humanitas Jaarverslag 2013
Humanitas in Nederland
9
Humanitas Jaarverslag 2013
Hoofdstuk 2 - Relevante externe ontwikkelingen
Welke externe ontwikkelingen waren in 2013 voor Humanitas relevant? En hebben deze ons werk en
onze organisatie positief of negatief beïnvloed - en in welke mate?
Economische crisis
Hoewel de economische omstandigheden in 2013 beter waren dan in de jaren hiervoor, zijn toch nog
velen getroffen door werkloosheid en achteruitgang in inkomen. Steeds meer mensen raken in de
schulden of komen op straat te staan. Vaak omdat ze niet gewend zijn met minder geld om te gaan en
te lang op de oude voet blijven leven. De crisis maakt mensen ook onzeker. Ze zien geen perspectief,
hebben geen doel meer voor ogen, voelen zich niet gehoord, ervaren eenzaamheid. Dat leidde ook in
het verslagjaar weer tot een grote vraag naar ondersteuning door onze vrijwilligers.
Minder beroepsmatige hulp
Een andere oorzaak van het omvangrijke beroep op Humanitas in 2013 wordt gevormd door de verminder(en)de mogelijkheden van beroepsmatige zorg en hulpverlening. De betaalde ondersteuning
wordt ook steeds instrumenteler; er is minder geld beschikbaar voor sociale begeleiding. Doordat de
sociale verbanden in de voorbije decennia ook al steeds fragieler zijn geworden, hebben veel mensen
het gevoel er helemaal alleen voor te staan.
Transities
Gemeenten en instellingen hebben zich in 2013 intensief voorbereid op de transities in het sociaal
domein en de aangekondigde budgetvermindering. Vooralsnog veroorzaken de komende decentralisaties overigens veel onzekerheid. Niet alleen bij burgers, maar ook bij ambtenaren en professionals
die niet goed weten waar ze aan toe zijn. Humanitas neemt deel aan verschillende overlegmomenten
en werkgroepen ter advisering van de staatssecretaris over de toekomst van informele zorg. Humanitas wijst beleidsvoorbereiders, bewindslieden en politici in diverse contacten op de potentieel nadelige
gevolgen van een ongelukkige mix van meer taken en minder middelen. Er dreigen gaten te vallen die
ook niet (zonder meer) opgevangen kunnen worden door vrijwilligers.
Meer betrokken
Onze afdelingen worden gelukkig intensiever dan in het verleden betrokken bij overleg over de mogelijkheden van het vrijwilligerswerk bij de ondersteuning van (kwetsbare) mensen. Niet alleen gemeenten, maar ook andere verwijzers weten ons steeds beter te vinden: behalve voor overleg ook om van
ons concrete voorstellen voor dienstverlening te vragen.
10
Humanitas Jaarverslag 2013
Hoofdstuk 3 - Ontwikkelingen binnen Humanitas
Hoeveel mensen zijn in 2013 door hoeveel vrijwilligers ondersteund? Wat is de economische waarde
van ons werk en wat kunnen we zeggen over ons vrijwilligersbeleid? Wat heeft de Humanitas Academie bijgedragen aan de opleiding van vrijwilligers? Wat heeft de afdelingen Marketing, Communicatie
en Fondsenwerving voor het ‘merk’ Humanitas betekend? Welke resultaten boekten we op het gebied
van innovatie, digitalisering en onderzoek? En welke statutaire veranderingen zijn er in 2013 gerealiseerd?
Wie zijn de deelnemers?
De deelnemers aan de activiteiten van Humanitas komen uit alle lagen van de bevolking en uit iedere
leeftijdscategorie. Dat is de afgelopen jaren niet gewijzigd. Wat wel veranderd is: de problemen zijn
zwaarder geworden. Bovendien doet zich in Nederland steeds meer multi problematiek voor. Als ouders bijvoorbeeld geen werk hebben maar wel schulden, kan de stress in huis zo oplopen dat er ook
opvoedingsproblemen ontstaan. Armoede en schulden kunnen daarnaast tot sociaal isolement leiden
omdat mensen niet meer maatschappelijk functioneren. Ook bij (ex-)gedetineerden komen veel problemen samen. Door veranderend beleid en de versobering van de verzorgingsstaat doen juist deze
kwetsbare groepen een toenemend beroep op Humanitas.
Deelnemersaantallen
In 2013 ondersteunden onze vrijwilligers 52.400 deelnemers. Dat is een lichte daling ten opzichte van
2012 (54.400). Dit heeft verschillende oorzaken. Door subsidieterugval zijn enkele activiteiten gestopt.
Een voorbeeld daarvan is de voorlichting over loverboys: in 2012 bereikten we daarmee nog 2.500
scholieren. Verder hebben we gezien dat het aantal hulpvragers uit specifieke doelgroepen met zware
en complexe problematiek is gestegen. We veronderstellen dat deze mensen langere of intensievere
trajecten nodig hebben. Tenslotte zou de overstap op het nieuwe registratiesysteem van Humanitas
het lagere aantal deelnemers kunnen verklaren. Het bleek in 2013 nog niet voor iedere afdeling mogelijk om hierin deelnemers bij te houden: van een aantal groepsactiviteiten ontbreken nog gegevens.
Gegeven de flinke stijging van het aantal vrijwilligers, is het deelnemersaantal waarschijnlijk dus ook
hoger (zie Doelstelling 1).
Doelstelling 1
We hebben de doelstelling ‘Focus op kwetsbare groepen’ uit het Humanitas Strategieplan 2012-2015
voor 2013 onder meer vertaald in:
‘Gezien de vele noden in de samenleving en het beroep dat op de afdelingen van Humanitas wordt
gedaan, wil Humanitas ook in 2013 met behoud van kwaliteit met 5% groeien in het aantal deelnemers dat zij ondersteunt.’
Deze doelstelling is dus (waarschijnlijk) niet behaald.
11
Humanitas Jaarverslag 2013
Onze vrijwilligers
Humanitas kent drie soorten vrijwilligers: uitvoerende, coördinerende en bestuurlijke. Zij vormen het
hart van onze organisatie en brengen als ambassadeurs onze doelen en ambities in de praktijk. Ook
in 2013 lukte het Humanitas om voldoende vrijwilligers te werven. Dat is zeker niet gemakkelijk want
we vragen veel van ze. Maar gelukkig zijn er heel veel mensen die een ander er graag weer bovenop
willen helpen. Sterker, we groeiden van 11.700 tot 13.800 vrijwilligers.


Ongeveer 12.500 van hen gaven als maatje op een intensieve wijze tijdelijke ondersteuning aan
bijna 27.000 deelnemers of bieden eenmalige of kortdurend ondersteuning aan zo’n 25.000 deelnemers (denk aan chatondersteuning, inloop- of voorlichtingsactiviteiten). De groei van het aantal
vrijwilligers zit met name bij deze groep.
De overige 1.300 vrijwilligers zetten zich in voor bestuurlijk en coördinerend werk.
Economische waarde
Gemiddeld waren in 2013 onze 13.300 vrijwilligers gedurende 42 weken 4 uur per week actief voor
Humanitas. Zij boden daarmee samen 2,23 miljoen uur aan ondersteuning. Op basis van de economische waarde van de ondersteuning - een bedrag tussen de € 18 en € 20 per uur volgens de Erasmus
Universiteit (bron: prof. dr. Lucas Meijs, Erasmus Universiteit 2011) - vertegenwoordigen deze uren
een economische waarde tussen de € 40,2 en € 44,7 miljoen. Minstens zo indrukwekkend zijn de
maatschappelijke betrokkenheid en solidariteit van onze vrijwilligers. Die kwaliteiten zijn echter niet in
geld uit te drukken.
Geactualiseerd vrijwilligersbeleid
Het uit 2009 daterende vrijwilligersbeleid is in 2013 geactualiseerd. De aanpassingen hebben vooral
betrekking op de positie van de vrijwillige coördinatoren, het duidelijker aangeven van de grenzen van
het werk en het verbeteren van het opleidingsbeleid. De nota vindt u op: http://www.humanitas.nl/overhumanitas/humanitas-uitgaven/Brochure_Vrijwilligers_doen_ertoe_update_juli2012_LR_DEF.pdf
We hebben er ook een handige samenvatting van uitgebracht voor nieuwe vrijwilligers.
Positie vrijwillige coördinatoren
In alle districten is extra aandacht besteed aan de versterking van de positie van de vrijwillige coördinatoren. Eerder werd al duidelijk dat deze belangrijke functie niet altijd even goed is ingebed in de
organisatie. Er was in 2013 verbetering merkbaar: de besturen van afdelingen hebben in veel gevallen
aan iedere coördinator een portefeuillehouder aangewezen. Deze fungeert als klankbord en staat hen
terzijde bij knelpunten of dilemma’s. Ook betrekken zij de coördinatoren waar mogelijk bij het beleid
rond de activiteiten van de afdeling.
12
Humanitas Jaarverslag 2013
Scholing van vrijwilligers
Uitgangspunt bij Humanitas is dat elke vrijwilliger goed voorbereid en opgeleid aan de slag gaat. Zeker
nu we meer mensen met complexe problematiek ondersteunen, is scholing essentieel. In de praktijk
betekent dit dat we 3000 nieuwe vrijwilligers per jaar opleiden en begeleiden, en nog eens duizenden
vrijwilligers nascholing of intervisie moeten aanbieden. Er zijn echter ook omstandigheden die het
onmogelijk maken eerst de cursus te volgen en pas daarna aan het werk te gaan. Dit dient wel zoveel
mogelijk te worden voorkomen.
Humanitas Academie
De Humanitas Academie is verantwoordelijk voor de kwaliteit van en samenhang in het scholingsaanbod. Daarvoor ontwikkelt de academie beleid en scholingsmateriaal. Ook verzorgen de medewerkers
de (bij)scholing van de trainers. De organisatie en uitvoering van de scholingsactiviteiten voor de vrijwilligers vinden zoveel mogelijk plaats in de districten en de afdelingen. In 2013 troffen we de voorbereidingen voor een volgsysteem waarmee we landelijk kunnen nagaan in welke mate iedereen deelneemt aan de aangeboden cursussen; de implementatie van dit systeem volgt in 2014 (Doelstelling
2).
Doelstelling 2
We hebben de doelstelling ‘Versterken kwaliteit van vrijwilligers’ uit het Humanitas Strategieplan 20122015 voor 2013 onder meer vertaald in:
‘Elke vrijwilliger gaat goed voorbereid aan de slag. Om dat te kunnen monitoren wordt in 2013 een
volgsysteem ontwikkeld waarin wordt bijgehouden welke cursussen waar zijn gegeven en hoeveel
vrijwilligers zijn getraind. Dit systeem is eind 2013 operationeel.’
Deze doelstelling zal in 2014 worden behaald.
Innovatie scholingsbeleid
In contrast met de toenemende zwaarte van de hulpvraag, staat de stopzetting van de overheidssubsidie in 2012 voor het scholen van vrijwilligers. Dat vormde aanleiding het bestaande scholingsbeleid
van de Humanitas Academie te herzien en de afdelingen en districten een actievere rol te laten vervullen bij de scholing. Behalve dit decentraliseren van scholingstaken en -verantwoordelijkheden, omvat
het nieuwe beleid het monitoren van de gevolgde scholing, het toegankelijk maken van scholing door
e-learning en het invoeren van andere scholingsvormen naast cursussen en trainingen. Daarnaast zijn
in 2013 de eerste proeven gestart met het laten uitvoeren van de scholing door geschoolde vrijwilligers naast beroepskrachten.
Vier scholingsprojecten
Op basis van deze beleidswijzigingen dienden we een aanvraag Innovatie Scholingsbeleid Vrijwilligers
in die door twee fondsen, waaronder het Skanfonds, is gehonoreerd. Het gaat om vier projecten van
juni 2013 tot juni 2014:
1.
Het omvormen van het basisraamleerplan. Het nieuwe basisdocument Leren en Scholing
beschrijft onder andere de leerroute van vrijwilligers, en wordt in 2014 landelijk verspreid.
2.
Het uitvoeren van een pilot e-learning Introductietraining en Thuisadministratie. Van de 1.500
deelnemende vrijwilligers beoordeelde 85% de e-training met ruim voldoende of goed (hoogste waardering). (Doelstelling 2).
3.
Het decentraliseren van de infrastructuur van de Humanitas Academie, met daarbij inbegrepen een monitorsysteem. Over deze decentralisatie is inmiddels een document opgesteld.
Zoals eerder al gezegd, wordt het volgsysteem in 2014 gerealiseerd.
4.
Het werven en scholen van een trainerspool van 50 vrijwilligers. Twaalf vrijwilligers namen al
deel aan de basistraining Trainen bij Humanitas. In het voorjaar van 2014 volgen er nog 4.
Doelstelling 2
We hebben de doelstelling ‘Versterken kwaliteit van vrijwilligers’ uit het Humanitas Strategieplan 20122015 voor 2013 onder meer vertaald in:
‘In 2011 hebben 250 vrijwilligers gebruikt gemaakt van e-learning voor de cursussen van Chat en
Thuisadministratie. In 2013 trainen we 1.000 vrijwilligers middels e-learning en volgt aan het eind van
het jaar een tevredenheidsmeting (nulmeting).’
Deze doelstelling is behaald.
13
Humanitas Jaarverslag 2013
Landelijk scholingsaanbod
Naast het innoveren van het scholingsbeleid organiseerde de Humanitas Academie in 2013 onder
meer de volgende landelijke trainingen:
 Twee Masterclasses. Een over ethiek en levenskunst van Joep Dohmen (125 deelnemers) en
een over netwerkcoaching van Martin van de Lustgraaf (91 deelnemers)
 Een tweedaagse training Begeleiden Lotgenotengroepen
 Een training Interculturele Communicatie
 Vier opleidingen Train-de-trainer
Daarnaast ontwikkelde de academie scholingsmodules Omgaan met Emoties en Presentie.
Van programmalijnen naar thema’s
De naamsbekendheid van Humanitas is goed. Maar als je mensen vraagt wat we doen, weten maar
weinigen dat. Dat was de conclusie van een marktonderzoek in 2011/2012 naar het ‘merk’ Humanitas. De benaming van sommige programma’s was onduidelijk. Sommige programma’s vielen dan ook
nog onder twee lijnen. Alle reden om in 2013 over te stappen van programmalijnen naar de meer herkenbare en actuele thema’s Eenzaamheid, Verlies, Opvoeden, Opgroeien, Thuisadministratie en Detentie. Hieronder ziet u de nieuwe indeling in thema’s met daarbinnen de 45 meest voorkomende programma’s. De inhoud daarvan is
overigens niet veranderd. Binnen deze programma’s waren er 722 lokale Humanitas-activiteiten.
14
Humanitas Jaarverslag 2013
15
Humanitas Jaarverslag 2013
Het ‘merk’ Humanitas
Een sterk merk is belangrijk voor Humanitas. Voor onze eigen organisatie, onderhandelingskracht en
bescherming tegen nieuwe toetreders op de markt, en voor de motivatie van medewerkers en vrijwilligers. Maar ook voor deelnemers, donateurs en leden. Weten waar Humanitas voor staat, vereenvoudigt hun keuzeproces en versterkt hun zelfbeeld en imago. De afdeling Marketing, Communicatie en
Fondsenwerving heeft in 2013 een merkdocument ontwikkeld waarin de kernbelofte vanuit de positie
van de deelnemers is geformuleerd: ‘Door het contact met de Humanitas-vrijwilliger kan ik mijn leven
snel weer zelf oppakken’. Vandaaruit hebben we gewerkt aan de verdere ontwikkeling van aansprekende en hedendaagse uitingsvormen. Deze vergroten de bekendheid van het merk Humanitas, geven het de gewenste lading en bieden houvast voor alle publicitaire uitingen. Zie hiervoor ook ons
nieuwe wervingsboekje Ontmoet Humanitas.
Vernieuwde Van Mens Tot Mens
Ook de in 2013 vernieuwde Van Mens Tot Mens, waarop overwegend positief is gereageerd, ondersteunt met zijn nieuwe gethematiseerde redactieformule het nieuwe merkdenken. Het magazine wordt
nu ook meer ingezet om externe betrokkenen over ons werk te informeren en voor pr-doeleinden. De
oplage ligt tussen de 25.000 en 30.000.
Nieuw promotiemateriaal
Alle afdelingen van Humanitas zijn in 2013 voorzien van een doos gevuld met nieuw standmateriaal
als displays, magazine, ansichtkaarten, banieren, bijpassende tafelkleden, vlaggen, kartonnen bekers
en gelukskoekjes om het ontmoeten van het publiek ook daadwerkelijk en letterlijk te faciliteren. Daarnaast hebben alle vrijwilligers een Humanitas-speld gekregen om zich herkenbaar te kunnen maken
bij het publiek. De middelen zijn zo gemaakt dat ze aanvullend gebruikt kunnen worden op het al bestaande materiaal. De afdeling Marketing, Communicatie en Fondsenwerving heeft bovendien een
‘Docufiller’ ontwikkeld, een applicatie waarmee de afdelingen landelijk ontwikkelde materialen digitaal
kunnen aanpassen aan de lokale context (Doelstelling 5).
Doelstelling 5
We hebben de doelstelling ‘Denken vanuit het ‘merk’ Humanitas’ uit het Humanitas Strategieplan
2012-2015 voor 2013 onder meer vertaald in:
‘Eind 2013 heeft minimaal 50% van alle afdelingen de publieksuitingen in lijn gebracht met de landelijk
ontwikkelde uitgangspunten. Daartoe maken zij naar tevredenheid gebruik van de applicatie Docufiller. Deze maakt het mogelijk om landelijk ontwikkelde materialen digitaal aan te passen aan de lokale
context en deze vervolgens lokaal te bestellen. Dit wordt aan het eind van het jaar gemeten middels
een korte evaluatie.’
Deze doelstelling is net niet gehaald: Docufiller is in januari 2014 geïntroduceerd en wordt in de loop
van het jaar geëvalueerd.
Toolkit Fondsenwerving
Voor de vereniging is de eerste versie van de Toolkit Fondsenwerving gemaakt en verspreid. Ook zijn
er workshops in het land gegeven om bestuurders meer handvatten te bieden bij (lokale) fondsenwerving. Naar aanleiding van resultaten en evaluaties hiervan wordt het pakket aan workshoponderwerpen op het gebied van fondsenwerving in samenspraak met de Humanitas Academie doorontwikkeld.
Digitalisering
Humanitas zet steeds meer nieuwe media in. Er zijn diverse chatprojecten waarin deelnemers min of
meer anoniem hun zorgen aan vrijwilligers kunnen uiten. Ook binnen onze eigen organisatie is digitalisering niet meer weg te denken. Het Jaarverslag 2012 kwam in juni voor het eerst alleen digitaal uit,
voorzien van de digitale zoekstructuur van facetnavigatie, net als het jaarverslag dat u op dit moment
leest. De hele organisatie werkt sinds 2013 in the Cloud. En verder is Humanitas Intranet met onder
andere de Kennisbank live gegaan, en werken 80% van de afdelingen met het Humanitas Registratie
Systeem,
waarin gegevens over activiteiten, vrijwilligers en deelnemers worden opgenomen (Doelstelling 7).
16
Humanitas Jaarverslag 2013
Doelstelling 7
We hebben de doelstelling ‘Digitalisering en inzet nieuwe media’ uit het Humanitas Strategieplan
2012-2015 voor 2013 onder meer vertaald in:
‘Eind 2013 zijn alle (op dit moment ongeveer 722) activiteiten en programma’s geadministreerd in het
Humanitas Registratie Systeem. Zo nodig is er een koppeling gemaakt met een ander systeem indien
externe subsidiegevers dit vereisen.’
Deze doelstelling is dus grotendeels behaald.
Wereldhumanismedag 21 juni
Humanitas heeft zich, samen met de humanistische partners in Nederland, aangesloten bij Wereldhumanismedag op 21 juni. Gezamenlijke publiciteit, een nieuwe site en de inzet van sociale media
hebben in 2013 geleid tot extra bezoek aan onze eigen website en veel aandacht voor een Humanitas-item op Radio 5 over eenzaamheid. Ook zijn er op 21 juni twee filmpjes op Nederland 2 uitgezonden getiteld Stille helden. Dit was een samenwerkingsproject van Humanitas, omroep Human en
Barnfilms.
Andere nieuwsmomenten
Goede en succesvol gebruikte pr-momenten in 2013 waren de nieuwjaarsreceptie; de uitzending op
RTL4 van de film Guilty movie over een eenzame jongere; de uitgave van de vernieuwde Van Mens
tot Mens; de Week tegen de Eenzaamheid; en het symposium On/Off op 12 december over eenzaamheidsinterventies. Daarnaast was directeur Eva Scholte op 15 december te gast in tv-programma
Buitenhof. Zij discussieerde met Godfried Engbersen (hoogleraar algemene sociologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam) en Frank de Grave (lid van de Eerste Kamer voor de VVD) over het onderwerp armoede.
Divers onderzoek
Ook in 2013 deden wetenschappelijke instellingen weer diverse onderzoeken naar de effectiviteit van
ons werk. Zo onderzochten studenten van de Universiteit voor Humanistiek de actualiteit en praktijk
van de vier Humanitas-waarden. Hun bevindingen luidden: de formulering van de waarden loopt in de
praktijk nogal uiteen en de vierde waarde - vraaggericht - is eigenlijk een afgeleid methodisch uitgangspunt (zie Doelstelling 3). Verder zijn we in samenwerking met de Universiteit Tilburg en het Landelijk Expertisecentrum Sociale INterventie (LESI) twee studies gestart naar de effectiviteit van een
aantal van onze maatjesprojecten. Ook voerde LESI een onderzoek uit naar de verschillen tussen
betaalde dan wel onbetaalde coördinatie van programma’s. De resultaten volgen begin 2014. Het
effect van doorstart is onderzocht door studenten van de Hogeschool Windesheim (met een positieve
conclusie). En Social E-valuator heeft in september 2013 becijferd dat iedere euro die in onze maatjesprojecten voor ex-gedetineerde moeders wordt gestoken uiteindelijk € 1,82 oplevert. Dit rapport is
naar een tiental gemeentes gestuurd waar Humanitas al mee samenwerkt: deze uitkomst vormde voor
Eindhoven en Den Haag aanleiding de financiële bijdrage aan Gezin in Balans te verhogen.
Doelstelling 3
We hebben de doelstelling ‘Effectiviteit beter zichtbaar maken’ uit het Humanitas Strategieplan 20122015 voor 2013 onder meer vertaald in:
‘Het onderzoek moet handvatten bieden om de Humanitas-waarden verder uit te diepen en te actualiseren.’
Deze doelstelling is dus behaald.
Lidmaatschap van Verdienste
Jan Halfwerk, voorzitter afdeling Coevorden, en Henk Homburg, secretaris van de afdeling Haarlemmermeer, werden in 2013 benoemd tot Lid van Verdienste. Beide zijn bestuurders die zich op bijzondere wijze hebben ingezet voor de belangen van de vereniging en een onmisbare bijdrage hebben
geleverd aan de verenigingsactiviteiten.
17
Humanitas Jaarverslag 2013
Hoofdstuk 4 – Thema Eenzaamheid
Sociale contacten leggen en onderhouden
Waarom was er zoveel nadruk op Eenzaamheid in 2013? En waar bestond die extra aandacht bij
Humanitas voor dit thema uit? Wat deed het voor het aantal deelnemers en vrijwilligers? En welke
activiteit won de Helemaal Humanitas Prijs 2013?
Een echt wow-moment
Jarenlang durfde Cynthia (21) niet naar buiten. Met zoontje Tony, nu bijna twee, zat ze op haar
flat. Dag in dag uit. Week in week uit. Ze was doodeenzaam. Dankzij Humanitas zet Cynthia nu
stapjes om uit haar isolement te komen. Maatje Anja (46) helpt haar daarbij. Met succes!
Cynthia: “Ik ben slachtoffer geweest van een loverboy. Daarna durfde ik niet meer alleen naar
buiten. De straat was voor mij een gevaarlijke plek. Binnen voelde ik me veilig, en daarom bleef
ik met Tony in mijn flat.”
Uiteindelijk trok Cynthia de stoute schoenen aan. Zo kwam Anja in haar leven. Cynthia: “Toen
Anja voor het eerst kwam, moest ik echt even de kat uit de boom kijken. Maar al gauw had-den
we een klik. Ik vertrouw haar. Nu praten we over van alles en nog wat. We hebben het gewoon
heel gezellig.”
Het is nu vijf maanden geleden dat Humanitas-vrijwilliger Anja voor het eerst de flat van Cynthia betrad. Anja: “Cynthia had behoefte aan een volwassen persoon om mee te kletsen en
dingen mee te ondernemen. Al vanaf de eerste keer zijn we met Tony naar buiten gegaan. In
het begin liepen we een rondje of we gingen naar het speeltuintje in de buurt. Na een poosje
begon Cynthia zelf activiteiten voor te stellen . Nu gaan we ook het dorp in. We struinen dan
over de markt of eten ergens een broodje. Een paar weken geleden is Cynthia voor het eerst
alleen met Tony naar buiten gegaan om te stoepkrijten. Ik kan me nog goed herinneren dat ze
dat vertelde. Een echt wow-moment!”
In de etalage
Humanitas zette het thema Eenzaamheid in 2013 in de etalage. Terecht. Als uit onderzoek van onder
andere het RIVM blijkt dat 30% van de Nederlanders weleens eenzaam en ruim 8% zelfs erg eenzaam is (bij elkaar minstens 4,5 miljoen volwassenen…), valt niet te ontkennen dat we hier met een
groot probleem te maken hebben. Humanitas heeft op verschillende manieren aandacht voor het thema gevraagd.
Van Mens Tot Mens over eenzaamheid
Van Mens Tot Mens van juni 2013 ging geheel over eenzaamheid. Het magazine is naar 35.000 mensen gestuurd onder wie onze contacten in de politiek en onze partners in eenzaamheidbestrijding. Alle
afdelingen hebben extra exemplaren van de VMTM ontvangen om te verspreiden onder lokale stakeholders en verwijzers. Het themanummer bevatte onder meer bijdragen van Marius Ernsting, Katja
Schuurman en Hans van Ewijk, bijzonder hoogleraar Hogeschool Utrecht, en is positief ontvangen.
Eenzaamheid on- en offline
In december vond een Humanitas-conferentie plaats over eenzaamheidsinterventies onder de titel
On/Off. Het centrale thema van de dag was hoe je eenzaamheid kunt bestrijden met een combinatie
van online en offline hulpverlening. Volgens medeorganisator en programmaondersteuner Bart
Schenke overheerste na afloop het gevoel dat Humanitas met deze gemengde vorm van hulpverlening aan de slag kan gaan. De conferentie in Zwolle werd bezocht door veel vrijwilligers en beroepskrachten van Humanitas; een derde van de meer dan tweehonderd aanwezigen kwam van buiten
Humanitas.
18
Humanitas Jaarverslag 2013
Een vrijwilliger: “Door de nieuwe online mogelijkheden betrek je ook meer jongeren bij het vrijwilligerswerk.”
Een andere bezoeker: “Leuk om wakker geschud te worden in de toekomst. Wat is er nog meer mogelijk? Maar ik heb ook mijn twijfels. Dan krijg je eenzame mensen aan het chatten en vervolgens komen
ze helemaal niet meer buiten.”
En verder…
Anja Machielse, filosoof en sociaal wetenschapper van de Universiteit voor Humanistiek en onderzoekster bij het Landelijk Expertisecentrum Sociale Interventie (LESI), verzorgde een gloedvolle toespraak op de nieuwjaarsreceptie van Humanitas. Daarnaast verrichte LESI een onderzoek naar programma’s met een activerend karakter op het terrein van sociaal isolement. Zie ook hoofdstuk 3, onder het kopje Divers onderzoek. Directeur Eva Scholte schreef op de website een blog over de eenzaamheid van jonge moeders. Tenslotte deden vijf afdelingen actief mee aan de Week van de Eenzaamheid van 26 september t/m zaterdag 5 oktober 2013.
Resultaten Eenzaamheid
Eenzaamheid blijft verreweg het grootste terrein waarop Humanitas actief is. In totaal hebben bijna
5.000 vrijwilligers het leven van ruim 29.000 mensen helpen veraangenamen. 4.400 van deze vrijwilligers waren actief als maatje, de anderen zijn ingezet voor groepsactiviteiten. Het deelnemersaantal
bleef stabiel ten opzichte van 2012, maar er vonden wel verschuivingen plaats binnen de 23 themaprogramma’s. Sterkste stijgers waren bijvoorbeeld de intensieve maatjesactiviteiten van Tandem, de
Ruilwinkel, de ondersteuning aan mantelzorgers en de vrijwillige thuishulp. Dalers zijn de maatschappelijke begeleiding aan nieuwkomers en het vriendschappelijk huisbezoek. Ook het aantal chatgesprekken nam met 500 af tot ongeveer 7.100 gesprekken. Hier zijn een tijdelijke terugval in de capaciteit en de geringe landelijke media-aandacht voor chat debet aan. Daar gaan we in 2014 aan werken.
19
Humanitas Jaarverslag 2013
20
Humanitas Jaarverslag 2013
Uitbreiding Tandem
Humanitas Tandem is in de loop van 2013 uitgebreid naar drie nieuwe afdelingen: Haaglanden, Eindhoven en Lansingerland. Met name de overheveling van taken naar gemeentes en de daaraan gekoppelde bezuiniging zorgde ervoor dat vrijwilligerswerk op gemeentelijk niveau in 2013 volop in de
belangstelling stond. Tandem heeft ook gemerkt dat de problematiek van deelnemers niet alleen in
volume maar ook in zwaarte toeneemt.
‘Bug’ in E-maatjes
De pilot E-maatjes is bedoeld om de kloof tussen volledig online contact (zoals in het chatproject Het
Luisterend Oog) en offline maatjescontact in Tandem te dichten. In 2013 realiseerde de pilot een methodiekbeschrijving en een training voor de vrijwilligers. Als gevolg van een onverwachte bug in de
software was het aantal koppelingen minder dan bij aanvang van de pilot was gehoopt.
Helemaal Humanitas Prijs 2013
De Helemaal Humanitas Prijs 2013 is door de jury onder voorzitterschap van Evelien Tonkens toegekend aan het programma AKA-opleiding (Arbeidsmarkt Gekwalificeerd Assistent) van Humanitas Tandem Twente in samenwerking met het ROC Twente. De opleiding is bedoeld voor autochtone en allochtone vrouwen die niet aan de bak komen. Omdat hun diploma’s niet worden erkend, of omdat ze
een te grote taalachterstand hebben. Uit het juryrapport: “Innovatief, activerend en wederkerig. AKA
Tandem geeft op een ondernemende, zelfbewuste en waardevolle manier uitdrukking aan het belang
dat Humanitas hecht aan opleiding en training van vrijwilligers.” De AKA-opleiding helpt mensen een
beroepskeuze te maken, biedt hen de kans om ervaringen op te doen binnen verschillende beroepsrichtingen, en geeft hen toegang tot verdere opleidingen.
Nabila Maimoini, Humanitas-vrijwilliger en deelnemer aan de AKA-opleiding: “We krijgen dit op een
presenteerblaadje aangereikt. De opleiding is gratis. We krijgen een stageplaats en de onkosten worden ook nog eens vergoed. Wij komen ermee verder maar we kunnen er ook onze mensen mee helpen”.
Coalitie Erbij
Humanitas werkt samen met onder andere De Zonnebloem, Resto van Harte, de MO-groep, het Nationaal Ouderenfonds, het Leger des Heils, en Sensoor in de Coalitie Erbij. Dit samenwerkingsverband
startte in 2013 gesprekken met staatssecretaris Van Rijn voor meer landelijke aandacht voor de bestrijding van eenzaamheid. Een van de resultaten: een subsidie-uitbreiding per 2014.
21
Humanitas Jaarverslag 2013
Hoofdstuk 5 – Thema Verlies
Omgaan met rouw, echtscheiding of andere vormen van verlies
Wat waren de resultaten van Verlies in 2013? Voor welke programma’s is veel belangstelling, voor
welke wat minder? En wat heeft Jetta Kleinsma met Verlies te maken?
Onwetendheid, om me heen
Helaas hoor ik nog regelmatig
Van de mensen om me heen
“Waarom zoek je het op?”
“Waarom ga je er nog heen?”
“Je sluit het niet af,
door de confrontatie aan te gaan”
“Je blijft er in hangen”
“Blijf je niet te lang stil staan?”
“Je moet verder met je leven,
Dat kan toch niet,
Als je steeds opzoek gaat
naar je verdriet?”
Helaas hoor ik dat nog regelmatig
van de mensen om heen
Ik neem het ze niet kwalijk
Toch voel ik me soms zo alleen
Daarom zijn er lotgenoten
Die weten hoe het is
Om dierbaren te verliezen
Te moeten leven met gemis
Het is de herkenning
Het begrijpen van elkaar
Steunen zonder woorden
Vinden huilen niet raar
Even de ruimte
Voor elkaars gemis
Lotgenoten begrijpen
Dat het verdriet er altijd is
Maar ik neem het anderen niet kwalijk
Zij kunnen het niet weten
Zij doen wat ze kunnen
Dat mag ik niet vergeten
Want ik ben blij dat ze me steunen
Ik ben blij dat ze er zijn
Maar af en toe met lotgenoten
Is ook wel eens fijn.
Fabiënne, 18 jaar
22
Humanitas Jaarverslag 2013
Resultaten Verlies
Mensen die iets of iemand hebben verloren door een moeilijke tijd helpen en weer vertrouwen laten
krijgen: dat staat centraal in het werk van de Verlies-vrijwilligers. Zowel het aantal vrijwilligers als het
aantal deelnemers in dit thema steeg in 2013 ten opzichte van 2012 (2.025 deelnemers, dit zijn er 97
meer dan vorig jaar; 752 vrijwilligers betekent een stijging van 69). Die toename zit in het programma
Steun bij Rouw waar maatjes volwassenen perspectief bieden. Bij de lotgenotengroepen zien we juist
een terugloop. Dat is al jaren een trend. We constateren dat er op het terrein van rouw een zo groot
(commercieel) aanbod is dat het voor Humanitas lastig is zich te profileren.
23
Humanitas Jaarverslag 2013
Jongeren in Rouw
Tegen de hiervoor geconstateerde trend in, is Jongeren in Rouw Almere in 2013 stabiel gebleven. Met
lotgenotengroepen, gastlessen en ontmoetingsdagen wisten de vrijwilligers in Almere opnieuw bijna
200 kinderen en jongeren te bereiken. Waardering voor Jongeren in Rouw bleek ook uit het bezoek
dat staatssecretaris Jetta Klijnsma op 4 november 2013 aan Humanitas Almere aflegde.
Praten over verlies
Het chatproject Pratenoververlies.nl dat in samenwerking met uitvaartorganisatie Yarden wordt georganiseerd, is in 2013 door betrokken partijen geëvalueerd. Beide organisaties spraken de intentie uit
de samenwerking in 2014 te continueren. In 2013 zijn er 349 chatgesprekken gehouden, gemiddeld
29 per maand. De gemiddelde tijdsduur was ongeveer 33 minuten. De meeste gesprekken werden
gevoerd met deelnemers in de leeftijdscategorie van 15 tot en met 20 jaar. Jongeren zijn nu eenmaal
gewend alles via internet te regelen.
24
Humanitas Jaarverslag 2013
Hoofdstuk 6 - Thema Opvoeden
Over ouderschap
Hoe ervaren de vrijwilligers van Opvoeden de steeds zwaardere problematiek? Wat waren de resultaten van dit thema? Welke nieuwe activiteiten zijn er in 2013 geïnitieerd? En waarom neemt Humanitas
Home-Start over?
Abigail maakt een doorstart
Het ging al een tijdje niet goed op school met Abigail. Ze heeft ADHD waardoor ze zich moeilijk
kan concentreren. Bovendien heeft ze moeite met schrijven en rekenen. Moeder Renata (38 jaar)
maakte zich grote zorgen. Ze komt in contact met doorstart. De coördinator koppelt Renata aan
vrijwilligster Trudy Spierings (57 jaar).
Trudy: “De eerste paar weken na de kennismaking met Renata heb ik vooral veel geluisterd. Oordelen deed en doe ik niet. Gaandeweg probeer ik wel meer advies en richting te geven. Maar het
is aan Renata om te bepalen wat ze ermee doet. Ik heb een enorm respect voor hoe zij de moed
heeft gehad om de confrontatie met haar problemen aan te gaan. Renata beseft goed dat ze aan
de slag moet om de situatie voor het hele gezin te veranderen. Mijn begeleiding is natuurlijk tijdelijk. Maar er zit zo veel veerkracht en creativiteit in haar, dat ik er echt alle vertrouwen in heb dat
ze het straks weer helemaal zelf kan.”
Renata: “Trudy is echt geweldig. Gewoon een normaal mens bij wie we ons verhaal kwijt kunnen.
Abigail net zo goed als ik. Sinds we zijn begonnen met doorstart zie ik overal verbetering. Abigail
zit inmiddels op een andere school. Nu is ze wel gelukkig. En zelf ben ik me meer bewust van mijn
eigen valkuilen en heb ik meer zelfvertrouwen gekregen.”
Conferentie over zware zorg
De coördinatoren en vrijwilligers van de Opvoeden-programma’s merken dat er steeds meer van ze
verwacht wordt. Ze krijgen met zwaardere problematiek te maken en vragen zich af hoe ze hiermee
om moeten gaan. Om er meer over te weten te komen, organiseerden we op 18 maart onder leiding
van Adri van Montfoort, raadsheer en deskundige jeugdzorg, een conferentie over de toen nog zo
genoemde programmalijn Elk kind telt. De aanwezige bestuursleden en beroepskrachten van de vereniging en de Humanitas-stichtingen concludeerden dat de vrijwilligers van Humanitas wel degelijk
iets aan de professionele zware zorg kunnen toevoegen. We zouden dan wel ons aanbod beter moeten profileren en onze inkomsten moeten verbreden.
Extern advies
Het in maatschappelijke vraagstukken gespecialiseerde Bureau B&A heeft een advies uitgebracht aan
Humanitas over de ontwikkelingen op het gebied van jeugdzorg en de vraag welke rol wij daarin kunnen spelen. Er is vooral gekeken naar de samenhang van activiteiten binnen onze vereniging en de
samenhang met het aanbod van andere organisaties.
25
Humanitas Jaarverslag 2013
Veilig thuis en Jeugdsupport
De conferentie over zware zorg en het advies van Bureau B&A wezen op een mogelijk prominentere
rol van vrijwilligers in de jeugdzorg, ook bij zwaardere problematiek. Maar: wel onder goede voorwaarden en met adequate begeleiding. Dit leidde tot een plan voor de ontwikkeling van twee nieuwe proe
gramma’s dat we in 2013 indienden voor de 13 trekking van de Nationale Postcode Loterij.
1
Veilig thuis. In dit programma worden vrijwilligers ingezet in gezinnen met zware problemen,
waar ook al professionele jeugdzorg actief is. Doel: het voorkomen van onder toezichtstellingen en uithuisplaatsingen.
2
In Jeugdsupport gaan vrijwilligers jongeren ondersteunen die in gesloten instellingen zitten of
begeleid zelfstandig wonen, dan wel jeugdzorg hebben verlaten en geen netwerk hebben.
Doel: meebouwen aan hun toekomst op het gebied van wonen, leren, werken, sociale contacten.
We melden alvast dat het plan begin 2014 door de NPL is gehonoreerd.
Van Mens Tot Mens over opvoeden
In het decembernummer van Van Mens Tot Mens hebben we het thema Opvoeden van alle kanten
kunnen belichten. De themamanager was gastredacteur. Interessante externe deskundigen als professor Jo Hermanns (expert opvoeden), Justine Pardoen (opvoedwebsite), Marc Dullaert (kinderombudsman) en Adri van Montfoort werden geïnterviewd. Natuurlijk kwam ook de praktijk van Humanitas
aan bod: er was een dubbelportret van een vrijwilliger en ouder van het programma doorstart, en een
fotoshoot van fotograaf des vaderlands Ilvy Njiokiktjien met een jonge moeder en een vrijwilliger van
Jonge Moeders Tandem.
Resultaten Opvoeden
In 2013 hielpen onze vrijwilligers ruim 2.350 ouders door intensieve ondersteuning weer op weg om
zelf hun vragen en problemen rond de opvoeding de baas te kunnen. Dat waren er 300 meer dan in
2012, een stijging van bijna 15%. De groei doet zich vooral voor bij het programma doorstart voor dat
zich richt op de ondersteuning van ouders met kinderen boven de 6 jaar. Met dit relatief nieuwe programma springt Humanitas in op een toenemende behoefte.
Problemen Home-Start landelijk
Medio 2013 bleek de landelijke stichting Home-Start in financieel zwaar weer te verkeren door het
wegvallen van een aantal langdurige financiële bijdragen van fondsen. De Sesam-Academie voerde
een quick scan uit naar de haalbaarheid van mogelijke scenario’s hoe het werk voort te zetten. Dit
bracht het bestuur van de stichting tot de conclusie dat een overname door Humanitas - de grootste
26
Humanitas Jaarverslag 2013
uitvoerder van Home-Start – daarvoor de beste kansen bood. In goed overleg met alle betrokken organisaties en na zorgvuldige bestudering van de materiële situatie, besloot Humanitas de werkzaamheden van de stichting en enkele medewerkers over te nemen. Dat is inmiddels gebeurd (1 maart
2014).
Ontwikkelingen doorstart
Kwaliteitsverhoging van doorstart stond in 2013 centraal. Daartoe organiseerden we vier (succesvolle)
coördinatorenbijeenkomsten, ontwikkelden we een e-training voor coördinatoren die door hen allen
ook is gevolgd en hebben we de training voor vrijwilligers herzien. Daarnaast maakten we een doorstart Kennismakingsspel voor vrijwilligers en kinderen, en ontwikkelden we doorstartbanners. Ook
dienden we samen met Verwey Jonker een aanvraag bij ZonMw in voor een wetenschappelijk effectonderzoek van doorstart: het plan sneuvelde na de tweede voorronde. Het onderzoek naar doorstart
in Almere is wel doorgegaan (zie hoofdstuk 3). Tenslotte is er één nieuw doorstart-project gestart, in
Leeuwarden.
Doorstart heeft voor mij – deelnemer - betekend…
“…dat ik meer spontaan, meer sterker ben geworden. Dat ik zelf naar oplossingen moet zoeken en
‘nee’ kan zeggen.”
“…dat mijn dochter rustiger is geworden en ik haar beter begrijp en de interactie tussen haar en mij nu
goed is.”
Karel, vrijwilliger bij doorstart
“Als beginnend vrijwilliger heb ik nu niet alleen de indruk maar weet ik ook zéker dat ik welkom ben.
Dat geeft mij, voor het toekomstig werk, een goed gevoel”.
Paula, vrijwilliger, beschrijft twee zusjes van vier en zeven jaar:
“Joepie, we mogen een kwartier voor de flat spelen! Wil je mij duwen op de schommel? Fijn, dat gaat
lekker hoog. We lopen achter elkaar aan. Ik stop opeens en we botsen tegen elkaar op. Wat een lol
en een gegiechel!”
Humanitas Begeleide Omgangs Regeling
Bij Humanitas Begeleide OmgangsRegeling (BOR) helpen vrijwilligers gescheiden ouders om afspraken over zorg en opvoeding vast te leggen. Het slagingspercentage is hoog: in ongeveer 70 % van de
gevallen lukt het de ouders na een periode van begeleiding om zelf tot een regeling te komen. BOR is
in 2013 redelijk stabiel gebleven. In district Noord nam het aantal koppelingen af door een nieuw aanbod van Jeugdzorg (Omgangshuis), terwijl er nieuwe BOR-projecten zijn opgezet in de Achterhoek en
Limburg. Ook bij BOR hebben we gewerkt aan kwaliteitsverbetering: we organiseerden vier inspirerende heidagen voor coördinatoren met externe inbreng van deskundigen en intervisie. Daarnaast
hebben we een
e-learningmodule voor coördinatoren ontwikkeld. Interessant is ook een in Twente uitgevoerd kwalitatief onderzoek naar ‘de motivatie van maatschappelijk werkers om al dan niet door te verwijzen naar
BOR Humanitas’: dit gebeurt over het algemeen op basis van rationele argumenten maar de bekendheid van vrijwilligers en coördinatoren speelt ook een belangrijke rol.
Een door BOR begeleide vader die zijn baby na een half jaar voor het eerst ziet: "Ik ben van een donkere wolk op een roze wolk terechtgekomen!"
Een vrijwilliger van BOR: "Wat is dit mooi werk! ’t Is niet makkelijk maar als het uiteindelijk goed gaat,
is het prachtig om mee te maken."
27
Humanitas Jaarverslag 2013
Hoofdstuk 7 - Thema Opgroeien
Een fijne jeugd hebben
Welke maatjesprojecten zijn er eigenlijk voor jongeren? Wat dóét een project met ze? En hoe deed
het thema Opgroeien het in 2013 voor Humanitas?
Achttienjarige piraat
Sinds een half jaar is Humanitas-vrijwilliger Michel gekoppeld aan een jongen van 18. Gestopt met school, zonder werk en met een sociale fobie, had deze wanhopig contact gezocht met Humanitas.
Maatje Michel:: “Het gaat nu zo goed met hem! Hij heeft weer een baantje gevonden (twee
eigenlijk, in een warenhuis en in een pretpark), heeft weer een dag-ritme en zoekt actief
contact met vrienden.
Michel vervolgt: “Laatst hadden we het jaarlijkse uitje met de vrijwilligers. Deze keer waren
er ook de kinderen en jongeren bij. We kregen een workshop grimeren en theaterverkleden. Niet iets voor een achttienjarige zou je zeggen, meer iets voor alleen de kleintjes.
Maar hij ging mooi mee. Wilde ook wel foto's maken. Dat deed hij, vol overgave, totdat
iedereen ver-kleed was. Uiteindelijk trok hij zelf ook een piratenpakje aan. Geweldig, die
gulle lach op zijn gezicht.”
Resultaten opgroeien
Opgroeien is het enige Humanitas-thema dat in 2013 een duidelijke daling van het aantal deelnemers
kende. Toch konden nog 5.400 kinderen en jongeren rekenen op een steuntje in de rug van zo’n
2.060 vrijwilligers. De daling is voor het grootste deel te wijten aan het wegvallen van de voorlichtingsactiviteit Gevaarlijke Liefde waarvoor de subsidie is ingetrokken. Het jaar hiervoor bereikten we daarmee nog ruim 2.500 scholieren. Het vrijwilligersaantal groeide echter naar meer dan 2.000 door de
groei van onze mentor- en jongerenmaatjesactiviteiten. Twee kleine programma’s zijn dit jaar gestopt:
de maatschappelijke stages en de logeeractiviteiten voor autistische jongeren.
28
Humanitas Jaarverslag 2013
Maatjes voor jongeren
Humanitas heeft maatjesprogramma’s voor veel jonge doelgroepen: jonge moeders, nieuwkomers,
eenzame jongeren, jonge mantelzorgers en jongeren die problemen hebben op school. Bij het laatste,
Mentormaatjes, voorkomen vrijwilligers in voornamelijk Noord-Brabant dat jongeren uitvallen. Sinds
2013 gebeurt dit ook in de Betuwe. Verder zijn we in het verslagjaar in Noord-Brabant gestart met een
hybride model van ondersteuning: vrijwillige coördinatoren nemen hier de rol over van beroepskrachten. In Twente zijn alle match- en maatjesprojecten samengevoegd onder een nieuwe naam: Match
Twente biedt jongeren tijdelijk een steuntje in de rug, of ze nu studie- of werkproblemen hebben of
moeite hebben met het leggen van sociale contacten.
Een jonge moeder: “Sinds ik mijn maatje heb, ben ik zelfstandiger geworden. Ik ben meer aan het
ondernemen en elke week kijk ik wat ik nog meer kan ondernemen en wat bij me past. Ik zorg ervoor
dat ik wat te doen heb en ga niet dom op mijn maatje wachten.”
Een andere jonge moeder: “Ik kan bij mijn maatje terecht met alles. Ze steunt me ook en zegt altijd: je
kan het, komt op! Dit zorgt ervoor dat ik me ook beter voel. Daarnaast heeft ze er eigenlijk voor gezorgd dat mijn interesse voor sport weer opbloeide.”
Kindervakanties
Behalve in district Oost (maar dat wordt komend jaar goedgemaakt) organiseerde Humanitas ook in
2013 weer overal in het land vakantieweken. Bedoeld voor kinderen van alle leeftijden, die om financiele, sociale of medische redenen zelf niet op vakantie kunnen. Door het updaten van een pedagogisch beleid hebben we ook de kwaliteit van de kampen verbeterd.
Face2face in Twente
Hierover zeggen jongeren: “Ik heb zelf om een coach gevraagd. Hij helpt me mijn gedrag te veranderen. Ik werd altijd snel boos, nu tel ik eerst tot tien. Wat ik mis, als ik verder moet zonder coach? De
gezelligheid.” En: “We spreken elke week af bij de streetdance. Mijn coach heeft gezorgd dat ik lid kon
worden. We kunnen echt overal over praten. Het is leuk en gezellig. We zijn ook nog naar de film geweest, die mocht ik uitzoeken. Afgelopen zomer heb ik in haar sportauto gezeten.” En: “Mijn coach
helpt mij met het plannen van het huiswerk. Het gaat steeds beter. Ik moest eerst terug naar het
vmbo, maar kan nu op de havo blijven. Dat moet ook, want ik wil architect worden.”
29
Humanitas Jaarverslag 2013
Hoofdstuk 8 - Thema Thuisadministratie
Organisatie van financiële en administratieve zaken
Groeide Thuisadministratie in 2013 door? En kende het thema naast de te verwachten successen ook
teleurstellingen?
Niet meer naar de schuldhulpverlening
Vrijwilligster Battien helpt mensen bij het ordenen van hun administratie zodat ze terecht kunnen bij de schuldhulpverlening. Battien: “Het mooiste wat ik heb meegemaakt tijdens het vrijwilligerswerk, is dat een alleenstaande moeder niet eens meer naar de schuldhulpverlening
hoefde. Doordat ze een baan vond en we samen alle maandelijkse kosten naliepen en bijvoorbeeld abonnementen en dubbele verzekeringen opzegden, kon ze schuldenvrij de toekomst in.”
Ook Hans is vrijwilliger bij Thuisadministratie: “Een van mijn klanten is Dennis. Hij maakt een
moeilijke periode door, want hij is gescheiden en zijn baan kwijtgeraakt. Bij hem in huis wonen
een zoon en een dochter met haar baby. Door deze omstandigheden kwam Dennis niet meer
met zijn geld uit en maakte hij schulden. Gelukkig trok hij in een vrij vroeg stadium aan de bel
bij Humanitas Thuisadministratie. Zo konden we samen stappen zetten voordat er deurwaarders kwamen.”
Ook hier multiproblematiek
Bij Thuisadministratie helpt een vrijwilliger een deelnemer bij het overzichtelijk maken en op orde houden van de (financiële) administratie. Een belangrijk doel daarbij is het voorkomen dat de deelnemer
(dieper) in de schulden raakt. Ook in 2013 bleken weer veel deelnemers een brede problematiek te
hebben: ze ervaren naast financiële vaak ook psychosociale, verslavings- en gezinsproblemen. Vrijwel
alle deelnemers hebben door die multiproblematiek een beperkt zelfrespect. Het leren van administratieve vaardigheden helpt om dat weer te vergroten. Dit opent de weg naar het overkoepelende doel:
vergroten van zelfredzaamheid en meedoen in de maatschappij. Het wordt wel steeds belangrijker dat
Humanitas grenzen stelt en bewaakt aan wat de organisatie aankan en de vrijwilligers kunnen betekenen: van schuldhulpverlening en schuldsanering blijven we af.
Een deelnemer: “Bij de gemeente moest ik mijn hele hebben en houden, waar ik me juist voor
schaam, bloot leggen. Bij de vrijwilliger van Humanitas werd eerst het vertrouwen opgebouwd en durfde ik daardoor mijn gegevens te laten zien. Ik zat niet tegenover een instantie, maar tegenover een
vriendelijke man die ook over andere zaken praat.”
In gesprek met gemeenten
Thuisadministratie van Humanitas werkt. De kracht van de aanpak ligt in de combinatie van een degelijke financiële kennis van zaken, een goede kennis van de sociale kaart en normaal menselijk contact.
Gemeenten zoeken in toenemende mate de samenwerking met maatschappelijke organisaties die
actief zijn op schuldhulpverlening en administratieondersteuning, zoals Humanitas. Onze Thuisadministratie wordt niet alleen (deels) gefinancierd door de gemeenten; steeds vaker zijn wij ook hun gesprekpartner voor het toekomstige beleid over schuldhulpverlening en armoedebestrijding.
Resultaten Thuisadministratie
De groei is doorgezet. Dat is ook niet verwonderlijk gezien het toenemend aantal mensen met financiele en/of administratieve problemen en de toenemende armoede in Nederland. Het aantal uit de cha-
30
Humanitas Jaarverslag 2013
os geholpen deelnemers van Thuisadministratie steeg van 8.087 in 2012 naar 8.815 in 2013; het aantal vrijwilligers dat daarvoor verantwoordelijk was, ging van 2.123 naar 2.925.
uitdemin.nl stopt
Behalve met successen werd het thema Thuisadministratie in 2013 ook met een teleurstelling geconfronteerd: het landelijke chatproject uitdemin.nl, voor jongeren die problemen hebben met geld, is
vanwege tegenvallende belangstelling gestopt. Jongeren bleken eenvoudig geen behoefte te hebben
aan een chat over hun financiële zorgen of vonden de drempel nog steeds te hoog. Wij beraden ons
nu onder andere in het project Op weg naar Financiële Zelfredzaamheid op andere methodes om
jongeren bewuster te maken van de gevolgen van schulden maken.
Overleg met staatssecretaris Klijnsma over armoede
In 2013 sprak Humanitas verschillende keren met staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid over de toename van de armoede in Nederland en het toenemend beroep van
mensen op Thuisadministratie. Dit leidde er onder meer toe dat het ministerie van SZW eind 2013
ruim € 80.000 extra aan Humanitas beschikbaar stelde voor dit thema. Dit bedrag wordt in 2014 besteed aan vier conferenties over thuisadministratie voor honderden vrijwilligers.
31
Humanitas Jaarverslag 2013
Hoofdstuk 9 - Thema Detentie
Leven tijdens en na gevangenschap
Wat en hoeveel deden we in 2013 voor (ex-)gedetineerden? Waar zat groei in, waar stuitten onze
vrijwilligers en hun deelnemers op problemen? En wat voor problemen?
De coaching van Timo
Timo heeft in Duitsland vastgezeten voor drugssmokkel. Hij was een half jaar vrij en had moeite
zijn leven weer op te pakken. Er bleek nogal wat aan de hand: een voorwaardelijke celstraf,
schulden, geen zorgverzekering, geen woning en inkomsten. Timo had bij de Dienst Werk &
Inkomen al een postadres en de aanvraag voor een uitkering liep. Deze uitkering wilde hij eigenlijk niet; die accepteerde hij alleen maar om de tijd tot vast werk te overbruggen.
Want dat is wat Timo wil: werken. Hij kwam in contact met het programma Een Nieuwe Start van
de Humanitas-afdeling Amsterdam. Hij kreeg een coach toegewezen. Tijdens de coa-ching zijn
alle te nemen stappen om aan werk te komen, overzichtelijk gemaakt. Ook spraken Timo en zijn
coach telkens af wie wat de komende week zou doen. Dan zocht de coach bijvoorbeeld bij Woningnet de regels rondom het behoud van woonduur uit en betaalde Timo zijn inschrijving bij
Woningnet na ontvangst van een voorschot op zijn uitkering.
Samen hebben Timo en zijn coach tijdens hun bijeenkomsten veel bereikt. Al Timo’s schulden
zijn in kaart gebracht en er is een traject gestart bij CentraM, een instelling voor maatschappelijke dienstverlening in Amsterdam. Timo heeft inmiddels een parttime baan gevonden. En hij heeft
weer zelfvertrouwen en geloof in zijn toekomst.
Breed pakket ondersteuning
Ondersteuning van gedetineerden tijdens of na hun verblijf in de gevangenis, van gedetineerde vaders
dan wel moeders, van achterblijvende kinderen: Humanitas is in het thema Detentie heel divers actief
en zowel individueel als groepsgewijs. De belangrijkste doelstellingen van het werk van onze goed
getrainde vrijwilligers zijn: bijdragen aan een humaan detentieklimaat, doorbreken van sociaal isolement, zingeving, contact houden met de kinderen, opvoedingsondersteuning en voorbereiding op de
vrijlating.
Mehrdad P.: “Toen ik vast zat, had ik één kopzorg: wanneer kom ik weer vrij. Nu ben ik vrij en heb ik
ineens heel veel kopzorgen.”
Ex-gedetineerde gastspreker Exodus Ontmoetingsdag: “Mijn vader is als dubbeltje geboren. Ik ben
zelf een stuiver, maar wil een kwartje worden.”
Anonieme cliënt Spreekuur Ex-gedetineerden: “Het duurde een jaar voordat ik de stap durfde te zetten
om me hier bij Humanitas aan te melden, ik schaam me zo!”
Resultaten Detentie
In 2013 hebben de vrijwilligers van het thema Detentie meer (ex-)gedetineerden ondersteuning als
maatje geboden dan in 2012: 3.300 versus 2.986. Het aantal betrokken vrijwilligers is echter gedaald
van 585 naar 512. Dat komt doordat men in sommige penitentiaire inrichtingen meer groepsgewijs is
gaan werken. Opvallend is de groei van het programma Een Nieuwe Start. Dit sluit aan bij de trend dat
(ex-)gedetineerden steeds meer zelf verantwoordelijk worden gehouden voor een goede terugkeer in
de samenleving. Met dit programma probeert Humanitas hen hierbij te ondersteunen.
32
Humanitas Jaarverslag 2013
Succesvol Gezin in Balans
De vrijwilligers van Gezin in Balans bieden opvoedings- en gezinsondersteuning aan (ex-) gedetineerde moeders én - sinds 2013 - vaders om een goede terugkeer binnen het gezin en in de samenleving
te bevorderen. Dat voorkomt recidive van de ouder en maatschappelijke uitval van de betrokken kinderen. Met een bereik van 386 ouders en 729 minderjarige kinderen in 2013 voorziet Gezin in Balans
overduidelijk in een behoefte – van zowel de deelnemers als de maatschappij. In hoofdstuk drie refereerden we ook al aan een onderzoek naar het maatschappelijk rendement van het programma: iedere geïnvesteerde euro levert uiteindelijk € 1,82 op.
Een ex-gedetineerde moeder: “Toen ik na mijn detentie thuiskwam bij mijn kinderen, wist ik niet waar
ik moest beginnen. Mijn moedermaatje van Gezin in Balans heeft mij echt geholpen met al mijn vragen.”
33
Humanitas Jaarverslag 2013
Andere opzet Wie let er op de Kleintjes
Met behulp van een aantal vermogensfondsen startte Humanitas in 2012 Wie let er op de Kleintjes.
Door een laagdrempelige ondersteuning van de achterblijvende kinderen van gedetineerde moeders
proberen we zwaardere (jeugd)hulpverlening te voorkomen. Het wantrouwen tegen het programma
bleek echter groter dan verwacht. Niet alleen bij de deelnemers maar ook bij de professionele partners
van de kinderen. Ook past het aanbod van een halfjaartraject niet altijd bij de vraag: vrouwen zitten
vaak korter vast. Daarnaast wordt het programma sterk beïnvloed door de ontwikkelingen bij de overheid. Vrouwengevangenissen zijn gesloten of verplaatst, en door de transities in de jeugdzorg zijn
gemeenten en instellingen nog erg op zoek naar hun nieuwe rol en prioriteiten Het aanpakken van
een nieuwe doelgroep of nieuw probleem heeft dan meestal geen prioriteit. In goed overleg met de
fondsen hebben we besloten de focus van het onderzoeksdeel van het programma te verleggen van
het ontwikkelen van een nieuwe methodiek naar het veelvuldig communiceren over en opkomen voor
de achterblijvende kinderen.
Penitentiair inrichtingswerk
Nieuw in 2013 was het spreekuur in JJI Amsterbaken voor jongens van 12 tot 18 jaar: wat te regelen
na detentie? De bezoekgroep in de JJI de Hartelborgt is echter gestopt. Het vrijwilligerswerk binnen
deze PI kon maar niet van de grond komen. De intenties waren goed, maar de vrijwilligers kregen
geen plek binnen de organisatie en de activiteiten.
Maatjesprojecten in beeld
Een goed voorbeeld van onze maatjesprojecten is ons vrijwilligerswerk voor buitenlandse gedetineerden.
Ikbal B.: “Problemen zijn niet in een week of maand ontstaan. Ik verwacht ook niet dat ik ze in een
week of maand opgelost heb.”
Problemen met regels
Ook in 2013 kregen weer veel ex-gedetineerden geen werk omdat ze geen Verklaring Omtrent het
Gedrag (VOG) konden overleggen. Zo is Ron, een goed gekwalificeerde cv-monteur, al drie keer aangenomen door een installatiebedrijf. Ze zijn ook tevreden over zijn werk. Maar op het moment dat hij
zijn VOG-afwijzing overlegt aan de nieuwe werkgever krijgt hij telkens weer te horen dat ze hem daardoor niet in dienst kunnen houden. En Navy (28 jaar) ontvangt al enige tijd een daklozenuitkering van
de Dienst Werk & Inkomen. Hij is gedurende zijn coaching door Humanitas afgekickt, heeft zijn boetes
betaald en regelingen afgesproken voor zijn schulden. Nu wil hij graag de eenjarige opleiding Ervaringsdeskundige doen en deze ook zelf betalen. Maar vanwege zijn uitkering geeft de Dienst Werk &
Inkomen hier geen toestemming voor. Ondanks deze problemen blijven onze gedreven vrijwilligers
zich inzetten om (ex-)gedetineerden verder op weg te helpen.
Landelijk detentie-overleg
In 2013 overlegden de directeuren van de vier vrijwilligersorganisaties die in het gevangeniswezen
actief zijn (Exodus, Gevangenzorg Nederland, Bonjo en Humanitas) met het Oranje Fonds en het
ministerie van Veiligheid & Justitie over de noodzaak tot uitbreiding van het aantal vrijwilligers en de
daarvoor benodigde extra financiering. Het resultaat daarvan is het “Kader voor Groei en Ontwikkeling”. Het Oranje Fonds zegde al in 2013 toe gedurende vier jaar jaarlijks € 500.000 ter beschikking te
stellen aan projecten op het gebied van vrijwillige inzet in en rondom detentie. Begin 2014 besloot de
Tweede Kamer tot een flinke subsidie-uitbreiding.
34
Humanitas Jaarverslag 2013
Hoofdstuk 10 - Middelen
Hoe verhielden de verschillende soorten inkomsten van Humanitas zich in 2013 tot elkaar. Is het contract met de Nationale Postcode Loterij verlengd? Wat bereikten we met fondsenwerving en het inzetten op nalatenschappen? En wat was ons financieel resultaat in 2013?
Middelenbeleid
De Vereniging Humanitas was voor de uitvoering van haar werkzaamheden jarenlang vooral aangewezen op rijks-, provinciale en gemeentelijke subsidies. Daarnaast kunnen we sinds jaar en dag rekenen op de bijdragen van de Nationale Postcode Loterij. Met het terugvallen van de subsidies van Rijk
en Provincies zijn we nadrukkelijk in gaan zetten op diversificatie. Steeds meer – en zeker in 2013 –
zijn we op zoek naar inkomsten uit andere bronnen, met name met partners in het bedrijfsleven. Zo
zijn we een samenwerkingsverband aangegaan met Yarden en is er een partnership met de Rabo
Foundation in de maak. We worden ook steeds meer een fondsenwervende organisatie die aanklopt
bij leden en donateurs. En we benaderen grote vermogensfondsen voor duurzame steun.
Doelstelling 6
We hebben de doelstelling ‘Groei en diversiteit financiën’ uit het Humanitas Strategieplan 2012-2015
voor 2013 onder meer vertaald in:
‘Eind 2013 hebben we twee contacten met partners uit het bedrijfsleven. Verder zijn onze inkomsten
uit giften en donaties verhoogd van € 100.000 in 2012 naar € 150.000 in 2013.’
Deze doelstelling is voor wat het eerste deel (partnerschappen) betreft behaald.
Gemeentelijke subsidies
Waar de subsidies van Rijk en Provincies afnamen zoals was voorzien, namen de gemeentelijk subsidies in 2013 toe met bijna € 1 miljoen ten opzichte van 2012. Dit is een grote verdienste van onze
afdelingen. Een compliment aan alle afdelingsbestuurders die zich hiervoor hebben ingezet, is dan
ook zeker op zijn plaats. Wel duurt het tegenwoordig langer voordat gemeenten een definitieve beschikking afgeven. Zij houden bovendien meer slagen om de arm vanwege de nog steeds onduidelijke
financiële aspecten van de decentralisaties en mijden daardoor langlopende verplichtingen.
35
Humanitas Jaarverslag 2013
Nog vijf jaar Nationale Postcode Loterij
Mede door de flinke bezuinigingen van het kabinet neemt het belang van particuliere fondsen zoals de
Nationale Postcode Loterij (NPL) toe. We zijn dan ook erg blij dat het contract met de NPL vanaf 2013
met een periode van 5 jaar is verlengd. De daarin opgenomen reductie van 10% is gecompenseerd
door een verhoging van onze basisbijdrage met eenzelfde percentage. Daardoor blijft Humanitas per
saldo hetzelfde jaarbedrag ontvangen. We waren overigens al vooruitgelopen op de aangekondigde
korting en hebben maatregelen getroffen ter verhoging van de efficiency. Daardoor is ook ruimte ontstaan voor een stimuleringsfonds voor afdelingen voor nieuwe activiteiten en de kosten van opleiding
van vrijwilligers. Tenslotte is de verklaring voor de lagere inkomsten uit loterijen in 2013 dat we in 2012
eenmalig € 500.000 van de NPL ontvingen.
De Nationale Postcode Loterij
Mede door de flinke bezuinigingen van het kabinet neemt het belang van fondsen als de Nationale
Postcode Loterij (NPL) en de Vriendenloterij toe. De goededoelenloterijen zijn een bewezen en succesvol middel tot fondsenwerving. De bijdrage van de loterij en haar deelnemers is uniek, want deze is
niet alleen meerjarig, maar goede doelen bepalen ook zelf de besteding ervan, op basis van hun expertise.
Inmiddels wordt er jaarlijks door de Goede Doelen Loterijen (NPL, BankGiro Loterij en VriendenLoterij)
ruim 400 miljoen euro geworven voor het goede doel, dat is meer dan Є 1 miljoen per dag. De Goede
Doelen Loterijen zijn hiermee de grootste fondsenwerver van Nederland: 25% van alle private giften in
Nederland komt van de deelnemers van de Goede Doelen Loterijen. Maandelijks spelen 3,5 miljoen
huishoudens in Nederland met deze loterijen mee, met de helft van hun lot dragen ze bij aan een betere wereld.
De drie loterijen hebben als missie het steunen van goede doelen die werken aan:
 een rechtvaardige en groene wereld: NPL
 cultuur en behoud cultureel erfgoed: BankGiro Loterij
 verbetering van welzijn en gezondheid in Nederland: VriendenLoterij
Het huidige kabinet heeft aangegeven het kansspelbeleid te willen moderniseren. Wij hopen dat de
voorgestelde wijzigingen in het kansspelbeleid de NPL voldoende ruimte geeft om de succesvolle
fondswerving op dit niveau voort te zetten. Zonder de NPL en haar deelnemers zouden wij immers
een groot deel van onze initiatieven niet kunnen realiseren.
Extra trekking Nationale Postcode Loterij
e
Het programma dat we hadden ingediend voor de 13 trekking 2013 van de NPL (Op weg naar financiële zelfredzaamheid) is helaas niet gehonoreerd. Het beoogde de kwantitatieve uitbreiding en de
kwalitatieve verbetering en innovatie van de huidige Thuisadministratie-activiteiten. Na deze afwijzing
is het plan in samenwerking met het Nibud en de Rabo Foundation bijgesteld en ontvingen we een
forse toezegging van € 600.000 van de Rabo Foundation voor de periode 2014 - 2016. Onze inzending voor de extra trekking het jaar daarna – voor de ontwikkeling van de programma’s Veilig thuis en
Jeugdsupport – heeft inmiddels wel de steun van de NPL gekregen: de bijdrage van ruim € 2 miljoen
zal in 2014 in de jaarcijfers zichtbaar worden.
Overige fondsen
Het Oranje Fonds heeft de komende vier jaar een half miljoen euro per jaar extra ter beschikking gesteld voor de ondersteuning van gedetineerden, te verdelen over de vier grote organisaties die actief
zijn in het gevangeniswezen. Een daarvan is Humanitas. Van de drie cases die we in 2013 ontwikkeld
hebben - Innovatie Deskundigheidsbevordering, Humanitas BOR en Doorstart - is de eerste gehonoreerd, onder meer door het Skanfonds. De andere twee zijn opgeleverd en beschikbaar gesteld aan
de afdelingen.
36
Humanitas Jaarverslag 2013
Leden en donateurs
Negatieve berichten over Alpe d’HuZes en de stichting Humanitas DMH hebben het vertrouwen in
goede doelen in het algemeen geen goed gedaan. De voornaamste reden van het gedaalde aantal
betalende leden van Humanitas in 2013 – met 711 tot 8.093 – blijft echter het natuurlijke verloop. Het
aantal leden-vrijwilligers is toegenomen tot 3.557. Voor het eerst stuurden we ook een direct mailing
naar prospects. Dit leverde 857 nieuwe donateurs op – 143 minder dan de beoogde 1.000. Het door
ons ingeschakelde wervingsbureau gaat de ontbrekende donateurs voor de zomer van 2014 werven
onder opgezegde donateurs en leden van Humanitas zelf. Tenslotte werden op ons verzoek bijna
1.100 mensen uit onze eigen achterban lid van omroep Human; een mooie respons van 5% op een
oplage van 22.000. Van de € 12,50 contributie gaat € 10 naar samenwerkingsprojecten van Human
met Humanitas.
Doelstelling 4:
 Het huidige aantal leden van Humanitas is 10.800. Eind 2013 is dit aantal gestabiliseerd.
 In 2013 maken in ieder geval alle ongeveer 600 coördinatoren (vrijwillig en betaald) naar tevredenheid gebruik van Humanitas Intranet. Daarnaast maken nog eens 1.000 vrijwilligers (bestuurders en uitvoerend vrijwilligers) naar tevredenheid gebruik van Humanitas Intranet. Dit wordt aan
het eind van het jaar gemeten middels een korte evaluatie.
Het totaal aantal leden is gestegen tot 11.650 (8.093-3.557). Daarmee is de eerste doelstelling ruimschoots gehaald.
Het Intranet is later dan verwacht online gegaan (in september 2013). Vandaar dat er in 2013 nog
geen meting is verricht naar het gebruik ervan. Dit is voorzien voor 2014.
Ondersteuning aan de afdelingen
Humanitas heeft in 2013 een coördinator fondsenwerving in dienst genomen. Deze helpt de afdelingen bij het werven van leden en donateurs en het verkrijgen van financiering voor lokale activiteiten
die beantwoorden aan de vraag vanuit de gemeenschap. De eerste resultaten van haar werk zijn eind
2013 al behaald: zij bundelde 19 door de afdelingen ontwikkelde vragen op het gebied van armoede
en diende deze in bij het Oranje Fonds: maar liefst 12 ervan zijn gehonoreerd voor een bedrag van
bijna € 150.000 . Behalve persoonlijke ondersteuning gaat de coördinator de afdelingen ook trainingen
in fondsenwerving aanbieden.
Ontwikkelingen nalatenschappen
Ook binnen Humanitas is toenemende aandacht voor inkomsten uit nalatenschappen. Zo kwam het
onderwerp in juni en december 2013 aan bod in Van Mens Tot Mens. Hoewel het aantal reacties niet
direct spectaculair is (er kwamen zo’n 25 verzoeken om informatie binnen en twee mensen deden
concrete toezeggingen) merken we dat er geleidelijk aan wel meer belangstelling ontstaat over nalaten aan het goede doel. Hoeveel mensen ons daadwerkelijk in hun testament hebben opgenomen in
het verslagjaar is niet bekend: niet iedereen geeft dat door. Humanitas kan - onder bepaalde voorwaarden - als executeur optreden bij het afwikkelen van nalatenschappen. We hebben hiervoor afspraken gemaakt met een specialist. In 2013 zijn we van zeker één persoon executeur geworden.
Inkomsten uit beleggingen
De inkomsten liepen in 2013 wat terug, waarbij we aantekenen dat 2012 een uitzonderlijk goed beleggingsjaar was. Ook de inkomsten uit overige baten, zoals huur, waren wat lager.
Financieel resultaat
Hoewel het in een hoofdstuk over middelen niet over uitgaven moet gaan, noemen we die hier vast
wel (zie voor de details onze jaarrekening 2013, te downloaden via
www.humanitasjaarverslag2013.nl). De totale uitgaven van Humanitas bedroegen in 2013 €
20.344.130. Dit bedrag was hoger dan begroot. De hogere uitgaven zijn het gevolg van de in 2012
gevormde bestemmingsreserves NPL en investeringen in digitalisering. Deze uitgaven zijn dan ook
ten laste van deze reserves gebracht. Deze onttrekkingen zijn eenmalig. Het financieel resultaat na
mutaties bestemmingsreserves en fondsen is € 11.217. Dit bedrag wordt toegevoegd aan de continuïteitsreserve. Het percentage van de uitgaven dat in 2013 aan activiteiten is besteed, bedroeg overigens 86%.
37
Humanitas Jaarverslag 2013
Hoofdstuk 11 - De organisatie
Wie zaten er in 2013 in het hoofdbestuur van Humanitas? Waar is het in de vergaderingen van het
bestuur en de auditcommissies over gegaan? Waarom hebben we voor een nieuwe verenigingsstructuur gekozen? En hoeveel betaalde krachten werkten er bij Humanitas in 2013?
Samenstelling bestuur
Wil de Koning en Marjoleine Beers beëindigden in 2013 hun bestuurslidmaatschap. Rob Detiger, Judith Metz en Theo van Oosten traden toe voor een eerste termijn, Mary Geurts is begonnen aan haar
tweede bestuurstermijn. Het hoofdbestuur bestond ultimo 2013 uit 9 personen.
Leden o.v.v. laatste hoofd- en relevante nevenfuncties
Voordracht van:
Eerste
termijn:
20112015
Tweede
termijn:
Marijke van Eck, voorzitter
Laatste hoofdfunctie (2002-2011)
directeur Nationale Vereniging De Zonnebloem
Nevenfuncties

lid van adviescomité Tegengaan eenzaamheid
ouderen gemeente Schiedam

voorzitter thematische begeleidingscommissie
donatieprogramma 2012-2014 van de fondsen
RCOHK (Roomsch Catholijk Oude Armen
Kantoor) en Fonds Sluyterman van Loo
hoofdbestuur
Jaap Dijkstra, penningmeester
Laatste hoofdfunctie (2003-2007)
directeur Externe Relaties Stichting Hivos
Nevenfunctie

beleidsadviseur Stichting Hivos

lid Raad van Toezicht Universiteit voor Humanistiek (NB treedt af begin 2014)

lid bestuur Zorgbelang Zuid-Holland
Idem
20072011
20112015
Jan Schermer, secretaris
Laatste hoofdfunctie (1998-2007)
directeur Personeel, Organisatie en Veiligheid
GVB Amsterdam (per 2007: GVB Holding NV)
Idem
20112015
Els Kuijper, vice-voorzitter
Laatste hoofdfunctie (2009-2010)
voorzitter en Portefeuillehouder Algemene
Bestuurlijke en Juridische Zaken, Veiligheid,
Financiën, Wijkaanpak, Ruimtelijke Ordening
en Jeugdbeleid Deelgemeente Hilligersberg
Schiebroek Rotterdam
Nevenfuncties

voorzitter kamer VI Algemene Bezwaarschriftencommissie Gemeente Rotterdam

Raad van Toezicht Stek Jeugdhulp Rotterdam
Humanitas
Rotterdam
20062010
hoofdbestuur
20132017
20102014
Overige leden van het hoofdbestuur:
Rob Detiger
Laatste hoofdfunctie (1986-1990)
algemeen directeur Muziekschool Eindhoven
Nevenfuncties
38
Humanitas Jaarverslag 2013


scheidend voorzitter Humanitas Auditcommissie
Beheer & Financiën
scheidend voorzitter Humanitas district Zuid
Mary Geurts
Hoofdfunctie
manager Liander Opleidingen
ondernemingsraad 20092013
Judith Metz
hoofdbestuur
Hoofdfunctie
lector Youth Spot - Jongerenwerk in de grote
stad aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA)
Nevenfuncties

voorzitter examencommissie Master Social Work
aan de HvA

lid Begeleidingsgroep Databank Methodieken
Pedagogische Kwaliteit van het Nederlands
Jeugdinstituut (NJI)

bestuurslid Stichting ’t Groene Sticht, Utrecht

freelance advies, onderzoek en inleidingen op
het terrein van welzijn, civil society en burgerparticipatie
20132017
Theo van Oosten
Hoofdfunctie
plaatsvervangend directeur Oranje Fonds
Nevenfuncties

lid steering committee Transnational Giving
Europe

plaatsvervangend lid Stichting Aanwending Loterijgelden Nederland

voorzitter RvC Woningbouwvereniging Utrecht

voorzitter Bob van de Hout Fonds, Utrecht
20132017
hoofdbestuur
20132017
39
Humanitas Jaarverslag 2013
Bezoldiging van de directie
De honorering van directeur Eva Scholte is geheel conform de Cao Welzijn en Maatschappelijke
Dienstverlening, en valt binnen de richtlijnen van de Adviesregeling Beloning Directeuren van Goede
Doelen van de VFI. Tevens voldoet de honorering aan de Wet Normering Bezoldiging Topfunctionarissen Publieke en Semipublieke Sector (WNT) . De totale directiebezoldiging bedroeg in 2013 €
118.081. In 2012 was dat € 115.741.
Bezoldiging van de directie in 2013
Naam
Functie
Dienstverband/aard (looptijd)
Aard (looptijd)
Uren
Part time-percentage
Periode
E. Scholte
Algemeen directeur
Onbepaalde tijd
36
100
1 januari - 31 december
Bezoldiging
Jaarinkomen
Brutosalaris
Vakantiegeld
Eindejaarsuitkering, 13e/14e maand
Variabel jaarinkomen
Totaal
84.113
6.695
7.802
0
98.610
Sociale-verzekeringslasten (werkgeversdeel)
Pensioenlasten (werkgeversdeel)
Overige beloningen op termijn
Uitkeringen beëindiging dienstverband
Totaal
8.457
11.014
0
0
19.471
Totaal bezoldiging 2013
€ 118.081
Nevenfuncties directeur
Onbezoldigd bestuurslid van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen
Bestuurslid van de Humanistische Alliantie
Bestuurslid van de Coalitie Erbij
40
Humanitas Jaarverslag 2013
Werkzaamheden hoofdbestuur (HB)
Het HB kwam in 2013 zes keer bijeen. Dit jaar stond nadrukkelijk in het teken van de discussie ‘Naar
een modern en slagvaardig Humanitas’, die culmineerde in een nieuwe ledenraad met nieuwe statuten en een nieuw huishoudelijk reglement. Enkele HB-leden hielden zich, samen met de directie en de
beleidsadviseur, bezig met de juridische statutaire kant van de zaak. Op meerdere momenten was er
intensief contact met de districtsvoorzitters, de districtsbesturen, de districtsraden en de auditcommissies. Dat resulteerde eind 2013 in 100% draagvlak voor de voorgestelde veranderingen. Andere belangrijke gespreksonderwerpen: risicoanalyse en -management, scholingsbeleid, de roep om langdurige(r) ondersteuning door vrijwilligers, de grenzen van het vrijwilligerswerk, het ‘merk’ Humanitas, de
omslag van programmalijnen naar thema’s, ‘de affaire DMH’, de doelstellingennotitie Fondsenwerving
2013-2015, kritische prestatie indicatoren, en zelfevaluatie. Er is ook een compleet bestuursverslag
beschikbaar in de online versie van het jaarverslag: www.humanitasjaarverslag2013.nl
Goed bestuur
In de jaarlijkse Verantwoordingsverklaring, een belangrijke voorwaarde voor het hebben en houden
van het CBF-keurmerk, is het HB ingegaan op de functiescheiding tussen uitvoeren, besturen en toezicht houden, het verbeteren van de effectiviteit en efficiëntie van de bestedingen en het optimaliseren
van de omgang met belanghebbenden. De verantwoordingsverklaring is beschikbaar in de online
versie van het jaarverslag: www.humanitasjaarverslag2013.nl
Zelfevaluatie hoofdbestuur
Het HB evalueert jaarlijks het eigen functioneren. De uitkomsten daarvan zijn gedeeld met het CBF en
de Auditcommissie Verenigingszaken & Beleid. Een aantal uitkomsten van de zelfevaluatie:
 Op HB-vergaderingen zal vaker en meer een groot inhoudelijk onderwerp met een relatie tot het
strategieplan/jaarplan worden behandeld.
 Vaker dan nu zullen onderwerpen met geringer strategisch belang door de directeur buiten de
vergadering om worden besproken met de voorzitter en/of de penningmeester en/of de secretaris
en/of het bestuurslid met het aandachtsgebied.
 Het HB en de directeur willen in de toekomst in de bijeenkomsten met de districtsbesturen overleggen over de accenten in het volgende jaarplan, gegeven het strategisch plan.
De Auditcommissies
Met de goedkeuring en de inwerkingtreding van de nieuwe statuten, houden de huidige auditcommissies per 2014 officieel op te bestaan. Maar in 2013 speeldem de Auditcommissies Verenigingszaken &
Beleid (6 keer bij elkaar geweest) en Beheer & Financiën (8 keer) nog een zeer actieve rol. Naast het
gebruikelijke bestuderen van jaarstukken, jaarplannen en begrotingen waren een aantal belangrijke
activiteiten:

Adviseren van de buitengewone AVA over de voorstellen in ‘Naar een modern en slagvaardig
Humanitas’ en over de door het HB voorgestelde wijziging van de statuten en het huishoudelijk
reglement

Bijdragen aan de totstandkoming van een profiel voor leden van Ledenraad

Bezien in hoeverre de aansluiting tussen afdelingen, districten, het landelijk bureau en de vereniging in de financiële planprocedure kon worden verbeterd

Tegen het licht houden van het beleggingsbeleid van Humanitas
41
Humanitas Jaarverslag 2013
Nieuwe verenigingsstructuur
Het uit 2012 stammende besluit om een aantal vereenvoudigingen in de organisatie aan te brengen,
leidde in 2013 tot een pakket wijzigingsvoorstellen waarover op 22 juni een buitengewone Algemene
Vergadering van Afgevaardigden (AVA) plaatsvond. De richting van de voorstellen werd breed ondersteund. De genomen besluiten zijn vertaald in ontwerpen voor nieuwe statuten en een huishoudelijk
reglement. Deze zijn in november 2013 door de AVA met algemene stemmen vastgesteld en te vinden in de online versie van het jaarverslag terug te vinden is op: www.humanitasjaarverslag2013.nl.
De nieuwe structuur maakt het op- en vaststellen van werkplannen en begrotingen voor de afdelingen
en districten gemakkelijker. De aandacht gaat ook meer uit naar inhoudelijke dan beheersmatige zaken. Verder is de zwaarte van de vertegenwoordiging in de diverse organen niet meer gebaseerd op
ledenaantallen van afdelingen. Elke districtsraad benoemt 5 leden van de ledenraad. De Humanitasstichtingen zijn nu ‘aangeslotene’ geworden en niet meer vertegenwoordigd in het hoogste verenigingsorgaan. De huidige jaarlijkse AVA is vervangen door een kleinere Ledenraad als hoogste toezichthoudend orgaan van de vereniging. De Ledenraad heeft een vaste samenstelling van 25 leden,
verkozen in de 5 districten, en komt meerdere keren per jaar bijeen (de installatie van de eerste gekozen Ledenraad is voorzien voor juni 2014). (Randvoorwaarde 1).
Randvoorwaarde 1
We hebben de randvoorwaarde ‘Naar een heldere en eenvoudiger organisatie’ uit het Humanitas Strategieplan 2012-2015 voor 2013 onder meer vertaald in:
‘Op de AVA van 2013 zal de besluitvorming over vereenvoudiging van de verenigingsstructuur worden
afgerond.’
Aan deze randvoorwaarde is dus voldaan.
Laatste AVA
Op 16 november 2013 werd de laatste AVA gehouden. De AVA stemde in met de statutenwijziging
(zie hierboven) en keurde de jaarstukken 2012, het verenigingsjaarplan en de begroting 2014 goed.
Socioloog prof. dr. Evelien Tonkens verzorgde een zeer enthousiasmerende presentatie over tien
misverstanden over vrijwilligerswerk.
Ook zelfevaluatie in het land
Het voorgestelde instrument voor de zelfevaluatie van besturen, Spin/Spil, is uitgeprobeerd in het
district Noordwest en op basis van de - overwegend positieve - feedback aangepast en tijdens de AVA
aan de afdelingen aangeboden. Overal in het land gaan besturen er nu al mee na wat goed gaat in
hun afdeling, wat nog aandacht behoeft en welke prioriteiten ze in hun jaarplanning moeten stellen.
(Randvoorwaarde 1).
Randvoorwaarde 1
We hebben de randvoorwaarde ‘Naar een heldere en eenvoudiger organisatie’ uit het Humanitas Strategieplan 2012-2015 voor 2013 onder meer vertaald in:
‘Het instrument voor zelfevaluatie besturen wordt na een pilot met 5 tot 10 afdelingen vastgesteld in
het HB en AVA in 2013.’
Aan deze randvoorwaarde is dus voldaan.
42
Humanitas Jaarverslag 2013
Personeel en organisatie
Eind 2013 werkten er in totaal 302 mensen bij Humanitas (205,4 fte). Dat is een lichte daling ten opzichte van vorig jaar (210 fte).
Verzuim
Het gemiddelde verzuim bij Humanitas bedroeg in 2013 5,3%. Dat is 1% minder dan in 2012. We zijn
blij met de ingezette daling en concluderen dat de investeringen in het terugdringen van verzuim lonen. Denk daarbij aan cursussen voor leidinggevenden over het voeren van verzuimgesprekken, hernieuwde afspraken met de Arbodienst en de frequente agendering van het onderwerp op teamoverleggen.
Klachten
In 2013 zijn 21 nieuwe klachten of ‘blijken van ongenoegen’ geregistreerd. Hiervan hadden 20 klachten ook echt betrekking op de Vereniging Humanitas. Negentien zijn volgens de interne procedure
afgehandeld. Eén klacht, afkomstig van een vrijwilliger van Humanitas, is behandeld door de klachtencommissie.
Aard van de klachten
Veel klachten gaan over communicatie. Als er besloten wordt om van een van de partijen afscheid te
nemen maar er is geen ‘hoor- en wederhoor toegepast’, kan iemand zich – terecht - niet gehoord voelen en een klacht indienen. Ander voorbeeld: een vrijwilliger zit in het begin van de wervingsprocedure
en hoort vervolgens niets meer of krijgt verschillende signalen over het wel of niet actief blijven voor
Humanitas. Ook dan is de communicatie niet correct verlopen. Verder gebeurt het wel dat deelnemers
meer of iets anders verwachten dan Humanitas kan bieden. Dan worden ze verwezen naar de professionele hulpverlening, maar blijven ze wachten op een aanbod van Humanitas: wij zeggen immers ‘dat
we er voor iedereen zijn’. Meestal kunnen we dan alsnog wel duidelijk maken dat we nu niet kunnen
helpen. Maar soms blijft de klager boos.
Eén financiële administratie
De overgang van honderd financiële administraties naar één Humanitas-administratie is per 2013 een
feit. De begrotingen en rekeningen van afdelingen, districten, het landelijk bureau en de vereniging
43
Humanitas Jaarverslag 2013
zijn alle opgenomen in Accountview. Daarnaast hebben we een dashboard met kritische prestatieindicatoren (KPI’s) ontwikkeld om zowel binnen afdelingen als landelijk beter te kunnen sturen op onder andere het aantal koppelingen tussen deelnemers en vrijwilligers, de scholing van vrijwilligers en
personeels- en vrijwilligerskosten. De set is KPI’s is eind 2013 door het hoofdbestuur vastgesteld.
(Randvoorwaarde 2).
Randvoorwaarde 2
We hebben de randvoorwaarde ‘Een blijvend gezonde financiële huishouding’ uit het Humanitas Strategieplan 2012-2015 voor 2013 onder meer vertaald in:
‘Sturingsinformatie op alle niveaus zal in 2013 worden verbeterd en sneller worden aangeleverd. Het
dashboard met indicatoren biedt informatie in één oogopslag. Dit zal in 2013 beschikbaar komen voor
afdelingen en districten.’
Aan deze randvoorwaarde is dus voldaan.
Rumoer rond DMH
In het najaar van 2013 kwam de Stichting Humanitas Dienstverlening aan Mensen met een Hulpvraag
(DMH) negatief in het nieuws: de (toenmalige) Raad van Toezicht (RvT) had besloten de bestuurders
van de stichting te schorsen en een interim-bestuurder aan te stellen tegen een ongewoon hoge honorering. Beide beslissingen leidden tot veel ophef; vooral het honorarium van de interim bestuurder
haalde de kranten en het journaal en was trending topic op Twitter. De andere Humanitas-organisaties
namen meteen gezamenlijk stelling tegen deze abnormale beloning. Inmiddels zijn er bij DMH een
nieuwe RvT en een nieuwe bestuurder aangetreden. Zowel de vereniging als de Humanitasstichtingen hebben aantoonbare reputatieschade van de affaire ondervonden. Dat heeft geleid tot het
voornemen om het Moral Contract aan te scherpen dat de stichtingen met Humanitas hebben afgesloten. Lees ook de verhelderende reconstructie in Skipr (terug te vinden in het online jaarverslag)..
44
Humanitas Jaarverslag 2013
Hoofdstuk 12 - Naar 2014 en verder
Een blik op de toekomst…
Blijven groeien
Het beroep op de diensten van Humanitas zal blijven groeien. Deels door een toename van de materiële problemen van veel mensen, deels door een verbreding en verdieping van ons aanbod op het
gebied van jeugdzorg. Die groei is op zichzelf geen positief signaal. Gunstig is wel dat mensen ondersteuning laagdrempelig en dichtbij huis kunnen vinden, zodat ze het snel weer zelf kunnen. In 2014
zal Humanitas naar verwachting zo’n 53.000 mensen ondersteunen.
Meer samenwerking
De voorbereiding op de stelselherziening zorg en jeugdzorg gaan door. De relatie en samenwerking
tussen afdelingen en gemeenten wordt intensiever. Hetzelfde geldt voor de samenwerking tussen
beroepsmatige zorg en dienstverlening enerzijds en de informele zorg en dienstverlening door vrijwilligers anderzijds. In verschillende regio’s zal de Vereniging Humanitas in toenemende mate samenwerken met onderdelen van de Humanitas-stichtingen.
Toekomstagenda
Humanitas werkt actief mee aan de ontwikkeling van de Toekomstagenda Informele Zorg (mantelzorg
en vrijwilligerswerk) die de staatssecretaris van VWS medio 2014 wil aanbieden aan de Tweede Kamer en vervolgens aan de gemeenten.
Aantrekkelijker scholing
De extra aandacht voor de kwaliteit van het werk van vrijwilligers en de ondersteunende beroepskrachten is ook in 2014 aan de orde. Het volgen van trainingen wordt gemakkelijker en aantrekkelijker
door meer e-learning en blended learning aan te bieden. De masterclasses voorzien in een grote behoefte en blijven onderdeel van het aanbod. Ook voor beroepskrachten worden verschillende trainingen aangeboden.
Evaluatie Strategieplan
In 2014 worden voorbereidingen getroffen voor de evaluatie van het Strategieplan 2012-2015. In 2015
wordt, in samenspraak met alle betrokkenen, een nieuw plan voor de periode 2016-2019 opgesteld.
Dat is ook het moment voor de herijking van onze missie en waarden.
Intern stimuleringsfonds
Vanuit de bijdrage van de Nationale Postcode Loterij stimuleert Humanitas de afdelingen om nieuwe
activiteiten op te zetten. Ook kunnen afdelingen hiermee (een deel van) de scholing van hun vrijwilligers bekostigen. Het interne fonds dat daar vorig jaar voor is gevormd, blijft ook in 2014 beschikbaar.
Effectonderzoek
Voor minimaal twee programma’s voeren we effectonderzoek uit. Voor Thuisadministratie starten we
in 2014 een langdurig effectonderzoek en van het nu lopende onderzoek naar het project Wie Let er
op de Kleintjes zullen we de resultaten in 2015 presenteren. Ook hebben we aanvragen voor effectiviteitonderzoeken naar Homestart en doorstart ingediend bij ZonMw: we hopen dat deze in het najaar
van 2014 kunnen beginnen. Verder verwachten we begin 2014 de resultaten van het LESI-onderzoek
naar diverse activiteiten rond sociale activering.
En verder…

De plek van de vrijwilliger in de jeugdzorg is een belangrijk thema. De pilots Kind veilig thuis en
Jeugdsupport kunnen ons veel leren over mogelijkheden en beperkingen hiervan.

Op basis van het merkdocument zal Humanitas haar profilering verder versterken. Doel: een zo
sterk mogelijke bundeling van de communicatieve kracht van nu nog losstaande onderdelen.

Medio 2014 start de Ledenraad als hoogste ledenorgaan met haar werkzaamheden; in het voorjaar vinden de eerste verkiezingen hiervoor plaats.
45
Humanitas Jaarverslag 2013

DOE JEZELF EEN PLEZIER!

Humanitas zet jullie graag in het Mexicaanse zonnetje!

Vacature bestuurslid Humanitas Zuidwest Opvoeden (2)

Doe jezelf een plezier!

nieuwsbrief 2014-1 - Humanitas Groningen

BOR, brochure vrijwilligers - Centrum Jeugd en Gezin Maasland

Uit elkaar, en hoe gaat het met de kinderen?

G ezam enlijk M ededelingenblad Septem ber 20 14

Nieuwsbrief-102014 - Sterker dan je denkt……

Activiteitenmatrix - Platform Zorg en Welzijn Alkmaar