Klinische Psychologie - Universiteit van Amsterdam

Derde Bachelorjaar, Klinische Psychologie
6. Klinische Psychologie (KP)
6.1 Doelstelling van het onderwijsprogramma van KP
De onderwijsdoelstellingen van de programmagroep behelzen:
a. inzicht verschaffen in individuele repertoires van gedragsmogelijkheden en methoden
om deze te onderkennen,
b. inzicht verschaffen in fenomenologie van psychopathologie en methoden om deze te
onderkennen,
c. inzicht verschaffen in experimentele designs waarmee klinische fenomenen onderzocht
kunnen worden,
d.kennis en vaardigheden leren met betrekking tot methoden om de diverse vormen van
psychopathologie in kaart te brengen en te indiceren voor behandeling,
e. kennis en vaardigheden leren met betrekking tot methoden om veranderingen aan te
brengen in de diverse vormen van psychopathologie,
f. inzicht verschaffen in vigerende theorieën over het ontstaan, in stand houden en
afleren van psychiatrische stoornisssen.
Om de specialisatie Klinische Psychologie af te ronden is een aantal vakken verplicht
(zie paragraaf 6.3 en 6.4). Door middel van de keuzevakken kan men de studie een eigen
accent geven, bijvoorbeeld omdat men zich al vroeg wil voorbereiden op een specifiek
werkterrein. N.B.: voor studenten die geïnteresseerd zijn in klinische psychologie bij kinderen en jeugdigen, zie de specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie, en voor
studenten die geïnteresseerd zijn in neuropsychologie, zie de specialisatie Klinische Neuropsychologie.
6.2 Beroepsmogelijkheden
Het is mogelijk om na afronden van een bachelor Klinische Psychologie de arbeidsmarkt
op te gaan; in dat geval zal men in aanmerking komen voor functies waar een academische opleiding gevraagd wordt. Voor functies in het veld van klinische psychologie zal
echter over het algemeen ook een afgeronde master in de Klinische Psychologie worden
gevraagd. Voor de functies in de hulpverlening (diagnostiek en behandeling van patiënten) zijn postmaster behaalde registraties steeds vaker vereist. Zie hiervoor hoofdstuk 4
van deze gids en voor een beschrijving van de beroepsmogelijkheden, zie hoofdstuk 1.
6.3 Onderwijsprogramma derde bachelorjaar KP
Het derde bachelorjaar start met het basisprogramma waarin vakken worden aangeboden
die een uitgebreide basis vormen voor Klinische Psychologie. Daarna zijn er de vakken
Klinische gespreksvoering, Evidence-based werken in de klinische praktijk en is er het
Bachelorproject. Het derde jaar eindigt met een keuzevak.
Om te voldoen aan de eisen van het bachelordiploma, specialisatie Klinische Psychologie,
zijn de volgende vakken vereist:
• Basisprogramma Klinische Psychologie, bestaande uit:
Psychopathologie en psychiatrische classificatie, Angst- en stemmingsstoornissen,
Cognitieve functiestoornisssen en psychosen, Persoonlijkheidsstoornissen,
Dwang en verslaving, Psychologische interventies 1 en Werkgroepen
Klinische Psychologie
30 ec
Verder zijn verplicht:
• Klinische gespreksvoering 6 ec
• Evidence-based werken in de klinische praktijk
6 ec
• Bachelorproject
12 ec
• Keuzevak KP
6 ec
Totaal:
60 ec
193
Derde Bachelorjaar, Klinische Psychologie
Schematisch ziet het derde bachelorjaar er als volgt uit:
Semester 1
Basisprogramma Klinische Psychologie (30 ec)
Blok 1
Angst- en stemmingsstoornissen (6)
Blok 2
Persoonlijkheidsstoornissen (6)
Blok 3
Psychologische interventies 1: theorie en
praktijk (6)
Psychopathologie Cognitieve functie- Dwang en verslaving (6)
en psychiatrische stoornissen en
classificatie (3)
psychosen (3)
Werkgroepen Klinische Psychologie
Blok 1
1 verplicht vak en Bachelorproject
Evidence-based werken in de klinische
praktijk (6)
of
Klinische gespreksvoering (6)
Semester 2
Blok 2
1 verplicht vak en Bachelorproject
Klinische gespreksvoering (6)
of
Evidence-based werken in de
klinische praktijk (6)
Bachelorproject (12)
Blok 3
1 keuzevak (6 ec)
Psychoanalyse
Medische psychologie:
Onderzoek en praktijk
Slaapproblemen en PTSS
Seksuologie
Psychofarmacologie
(Brein en Cognitie)
Medische psychologie en
farmacovigilantie
(Brein en Cognitie)
N.B.: De verplichte vakken zijn dikgedrukt.
Binnen de afstudeerrichting Klinische Psychologie is het mogelijk door het keuzevak een
eigen accent te leggen (laatste blok Semester 2). Ben je bijvoorbeeld geïnteresseerd in de
medische psychologie, dan is het vak Medische Psychologie: Onderzoek en praktijk aan
te raden. Afhankelijk van de hoeveel studenten en hun verschillende keuzen, is het echter
mogelijk dat je niet bij het vak van je eerste keus wordt geplaatst. Ook is het onder voorwaarden mogelijk de 6 ec keuzeruimte met een vak elders in te vullen, overleg hiervoor
met Kitty Rolf, studieadviseur.
Studenten die vertraging oplopen tijdens het derde jaar kunnen het Bachelorproject en/of
Klinische gespreksvoering en/of Evidence-based werken in de klinische praktijk volgen
in het eerste semester van het jaar daarop.
Honoursprogramma
Voor informatie over de mogelijkheden van een honoursbachelorprogramma wordt verwezen naar hoofdstuk 3. Voor een specifieke invulling van het honoursprogramma bij
Klinische Psychologie kan men contact opnemen met de coördinator van het KP-honourstraject, drs. M. van der Linden ([email protected]).
194
Derde Bachelorjaar, Klinische Psychologie
6.4 Bijzonderheden
Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP en GZ-aantekening
Samen met de verplichte vakken in het eerste en tweede jaar vormen de vakken in de
specialisatie Klinische Psychologie een voorbereiding voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP en de GZ-aantekening. Wie ook de master gezondheidszorgpsychologie
met specialisatie Klinische Psychologie voltooit, komt in principe in aanmerking voor
deze aantekeningen. Voor meer informatie over de Basisaantekening PsychodiagnostiekNIP (BAPD) en de GZ-aantekening, zie hoofdstuk 5.
6.5 Nadere inlichtingen en mentoraat Klinische Psychologie
Voor inlichtingen over het onderwijs, het plannen van de studie en daaraan verwante
zaken, en voor algemene inlichtingen over postmaster opleidingen kan men terecht bij
Kitty Rolf, studieadviseur.
Naast de mogelijkheid om zaken aangaande het onderwijs te bespreken, staat de deur
ook open voor problemen van meer persoonlijke aard. Afspraken voor het spreekuur (een
kwartier per persoon) kunnen gemaakt worden via het secretariaat van Klinische Psychologie (020-525.6810 of per e-mail: [email protected]).
6.6 Contactgegevens secretariaat en coördinatoren KP
Secretariaat:
Herman Vinckers 525.6810
[email protected]
Sandra Diets
525.6810
[email protected]
[email protected]
Mentoraat/studieadviseur:
Drs. Kitty Rolf
525.6820
[email protected]
Afspraken verlopen via het secretariaat.
Onderwijscoördinator:
Dr. Mark Spiering 525.6816
[email protected]
Bachelorprojectcoördinator Klinische Psychologie:
Dr. Mark Spiering 525.6816
[email protected]
Volgens afspraak.
Websites:
http://www.fmg.uva.nl/clinicalpsychology (onderzoek)
http://www.student.uva.nl/psy (onderwijs)
Voorzitter van de programmagroep:
Prof. dr. Merel Kindt
Docenten
In hoofdstuk 10 vindt u een overzicht van alle docenten, hun contactgegevens plus hun
interessegebieden.
Op de volgende pagina’s staat een alfabetisch overzicht van de bacheloronderdelen
die gevolgd kunnen worden binnen de specialisatie Klinische Psychologie.
195
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Analyse van onderzoeksgegevens
Punten
SIS-code
Plaats in het rooster
Toelatingsvoorwaarden
Docent/Inlichtingen
6 ec
7203BK13VY
Semester 1, blok 1 (alleen voor studenten met achterstand)
Verplichte cursussen tweede jaar behaald en basisprogramma
Klinische Psychologie gevolgd
dr. A.C. Soeter
Inhoud
In deze cursus worden statistische methoden behandeld die van belang zijn voor het
uitvoeren en analyseren van klinisch onderzoek.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus kan een student zelfstandig (a) onderzoek opzetten, uitvoeren,
analyseren en rapporteren en (b) data-analyses uitvoeren in SPSS alsook de resultaten
interpreteren en rapporteren. Ten aanzien van het eerste leerdoel is er lesstof over de
verschillende typen van onderzoek, bijvoorbeeld kwalitatief/kwantitatief, fundamenteel/
toegepast. Sterke en zwakke punten van bepaalde onderzoeksstrategieën worden besproken, alsmede concepten als betrouwbaarheid, validiteit, significantie, effectgrootte en
power. Er is aandacht voor interpretatie van resultaten en de (APA-)vorm van rapportage van empirisch onderzoek. Ten aanzien van het tweede leerdoel zullen alle stadia
van dataverwerking worden toegelicht en geoefend: het maken van een analyseplan, het
omzetten van ruwe data naar een datafile, controles over de data en manipulaties, het
omgaan met uitbijters en missende gegevens, het berekenen van onderzoeksresultaten,
toetsingsprocedures en rapportage van analyses. Er is onder meer aandacht voor variantieanalyse, niet-parametrische technieken, regressieanalyse, betrouwbaarheidsanalyse en
validiteitsonderzoek. De cursus heeft een praktisch karakter. Er zal gewerkt worden met
casussen gerelateerd aan klinisch onderzoek en afkomstig van huidig onderzoek binnen
de programmagroep Klinische Psychologie.
Onderwijsvorm
Er zijn zeven colleges en drie analysepractica van twee uur. In de colleges wordt theorie
afgewisseld met praktijkvoorbeelden en worden de opdrachten besproken. Er is wekelijks
een opdracht, in totaal zes. Twee opdrachten hebben een meer methodologisch karakter,
vier opdrachten hebben betrekking op SPSS.
Studiemateriaal en kosten
• Starreveld, P. A. (Red.). (2012). Verslaglegging van psychologisch onderzoek. Amsterdam:
Boom. ISBN: 9789059318359 (€25,-).
• Field, A. (2013). Discovering statistics using SPSS (4e ed.). London: Sage. ISBN:
9781446249185 (€48,94).
• Analyse van Onderzoeksgegevens, samengesteld door (compiled by) Mark Spiering,
uitgegeven door Pearson Custom Publishing, ISBN: 9781846582509 (€34,12).
• Totaal aantal te bestuderen bladzijden literatuur: ± 400.
Beoordelingsvorm
Toetsing geschiedt door de beoordeling van zeven opdrachten (70% van het eindcijfer) en
een multiplechoicetentamen over het boek Analyse van Onderzoeksgegevens (30% van
het eindcijfer). Om de cursus met een voldoende af te ronden moet voor de opdrachten
gemiddeld voldoende behaald worden en moet hiernaast voor het tentamen een voldoende behaald worden.
197
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
Bijzonderheden
Gedetailleerde instructies volgen in het eerste college. Wegens de wekelijkse opdrachten
vraagt deze cursus een hoge tijdsinvestering van de student. Dit is de laatste keer dat deze
cursus wordt aangeboden. Wie deze cursus niet haalt, kan deelnemen aan Evidencebased werken in de klinische praktijk.
198
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Bachelorproject Psychologie
Punten
SIS-code
Plaats in het rooster
Toelatingsvoorwaarden
Docenten
Inlichtingen
12 ec
7203BPROXY
Semester 2, blok 1 en 2
Basisprogramma Klinische Psychologie
Diverse docenten
dr. M. Spiering
Inhoud
Studenten voeren groepsgewijs een empirisch onderzoek uit en schrijven daarover individueel een verslag in de vorm van een onderzoeksartikel. Het onderzoeksonderwerp wordt
door een supervisor aangereikt en valt binnen het onderzoeksprogramma Klinische Psychologie. Activiteiten die individueel worden uitgevoerd zijn: het uitvoeren van een literatuurstudie, het maken een analyseplan, het analyseren, interpreteren en evalueren van de
verkregen data, het schrijven van een onderzoeksverslag, het mondeling presenteren van
het verrichte onderzoek, het geven van feedback op presentaties van medestudenten. Activiteiten die in groepsverband worden uitgevoerd zijn: het onder supervisie ontwerpen,
implementeren en uitvoeren van een empirische studie.
Leerdoelen
Na het Bachelorproject kan een student (a) de onderzoeksliteratuur over een psychologisch onderwerp in kaart brengen en daaruit de belangrijkste publicaties selecteren (analyseren en evalueren), (b) de inhoud van de geselecteerde publicaties parafraseren, (c) de
gehanteerde wetenschappelijke redenering in de geselecteerde publicaties analyseren en op
hoofdlijnen evalueren, (d) op basis daarvan de huidige stand van zaken weergeven binnen
een onderzoeksgebied (wetenschappelijk denken), (e) aangeven waarom de onderzoeksvraag belangrijk is (evalueren), (f) in groepsverband en onder supervisie een empirische
studie opzetten en uitvoeren (wetenschappelijk denken), (g) de data zelfstandig analyseren
(wetenschappelijk denken), (h) reflecteren op de ethische aspecten van de studie, (i) de
resultaten interpreteren (analyseren) en op hoofdlijnen evalueren binnen het onderzoeksveld, (j) verslag doen van het hele proces in de vorm van een wetenschappelijk artikel in
APA-stijl (schriftelijk communiceren en reflecteren) en (k) het verrichte onderzoek mondeling presenteren (mondeling communiceren).
Onderwijsvorm
Inleidend college, groeps- en individuele bijeenkomsten met de supervisor, uitvoeren van
(schrijf)opdrachten ter voorbereiding op de bijeenkomsten, uitvoeren van een empirische
studie, presentaties aan medestudenten, verwerken van feedback.
Studiemateriaal en kosten
• Starreveld, P. A. (Red.). (2012). Verslaglegging van psychologisch onderzoek. Amsterdam:
Boom. ISBN 9789059318359 (€25,-).
• Studenthandleiding Bachelorproject (Blackboard).
Beoordelingsvorm
De supervisor beoordeelt zowel de eindproducten (een individueel geschreven onderzoeksverslag en de mondelinge presentatie van het verrichte onderzoek) als de manier
waarop die tot stand zijn gekomen (het proces). Voor de kwaliteit van het proces zijn
de beoordelingscriteria: de wijze waarop de student individueel en in groepsverband de
diverse stadia van het project heeft doorlopen, of deadlines zijn gehaald en afspraken
199
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
zijn nagekomen, de kwaliteit van de deelproducten, de manier waarop met instructies en
feedback van de docent is omgegaan, en in hoeverre de student in staat is te reflecteren op
het eigen werk en op ethische aspecten van psychologisch onderzoek.
De eindproducten (een individueel geschreven onderzoeksverslag en de individuele mondelinge presentatie van het verrichte onderzoek) worden beoordeeld op de criteria parafraseren, analyseren, evalueren, wetenschappelijk denken, communiceren en zelfreflectie.
Het onderzoeksverslag wordt ook door een tweede beoordelaar beoordeeld.
Zie de Studenthandleiding voor de exacte uitwerking. Alle criteria dienen als voldoende
te zijn beoordeeld om tot een voldoende eindbeoordeling te komen.
N.B. Wanneer het proces niet goed verloopt, kan de student al tijdens het project een onvoldoende beoordeling ontvangen voor dit criterium, waardoor voortijdig gestopt moet
worden.
Onderwijstijden
Ma. 02-02-2015 17.00-19.00
Bijzonderheden
Plenair introductiecollege en een eerste groepsbijeenkomst met de supervisor aan het
begin van de onderwijsperiode; daarna individuele en groepsbijeenkomsten op afspraak.
200
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Bachelorthese Klinische Psychologie
Punten
SIS-code
Plaats in het rooster
Toelatingsvoorwaarden
Docenten
Inlichtingen
12 ec
7203BKT12Y
Semester 1, blok 1 en 2 (alleen voor studenten met achterstand)
Basisprogramma Klinische Psychologie
Diverse docenten
dr. M. Spiering
Leerdoelen
Het kunnen maken van een literatuuroverzicht op een specialistisch terrein en het kunnen formuleren van een onderzoeksvoorstel gebaseerd op een vraagstelling die aansluit
bij het literatuuroverzicht. Deelleerdoelen: het kunnen formuleren van een heldere vraagstelling op het terrein van de specialisatie. Het kunnen zoeken naar en selecteren van de
belangrijkste wetenschappelijke literatuur over die vraagstelling. Het kunnen integreren en evalueren van de gevonden literatuur in een eigen betoog waarin de vraagstelling
wordt verantwoord en beargumenteerd beantwoord. Het kunnen toepassen van relevante
APA-normen.
Werkwijze, eisen en beoordeling
De werkwijze bij het tot stand komen van de bachelorthese, de eisen waaraan de these
moet voldoen en de beoordelingscriteria staan uitgebreid beschreven in het stuk “De bachelorthese bij de opleiding Psychologie aan de UvA”, welke je via de mail zult ontvangen.
De student levert tijdens het traject de volgende producten aan: vraagstelling en gevonden literatuur, opzet, eerste versie, eindversie. Bij elk product, behalve het eerste, geeft
de student schriftelijk aan hoe de feedback van de docent op het voorgaande product is
verwerkt. De betreffende inleverdata worden vastgelegd in een thesecontract. Na ondertekening van het thesecontract volgt altijd een beoordeling, die dus ook onvoldoende kan
zijn. De cursus wordt afgesloten met een presentatie van de these aan medestudenten.
Omvang
De bachelorthese bestaat uit een literatuuroverzicht gevolgd door een onderzoeksvoorstel. Het literatuuroverzicht bevat tussen de 5000 en 6000 woorden en moet gebaseerd
zijn op circa 15 empirische onderzoeksartikelen. Het literatuuroverzicht wordt gevolgd
door een zelfstandig leesbaar onderzoeksvoorstel van rond de 1500 woorden (exclusief literatuurlijst). Honoursstudenten schrijven een honoursthese van 15 ec, zie de beschrijving
van het honoursprogramma.
Onderwijsvorm
De begeleiding is individueel. Aan het einde is er een presentatie van de these aan medestudenten.
Studiemateriaal en kosten
• Starreveld, P. A. (Red.). (2012). Verslaglegging van psychologisch onderzoek. Amsterdam:
Boom. ISBN 9789059318359 (€25,-).
• Handleidingen op Blackboard.
Bijzonderheden
Dit is de laatste keer dat deze cursus wordt aangeboden. Wie deze cursus niet haalt, kan
deelnemen aan Bachelorproject Psychologie.
201
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Basisprogramma Klinische Psychologie
Angst- en stemmingsstoornissen
Punten
SIS-code
Plaats in het rooster
Toelatingsvoorwaarden
Docent/Inlichtingen
6 ec
7203BK58XY
Semester 1, blok 1
Verplichte cursussen tweede jaar behaald
dr. K.F.L. Dijk
Inhoud
Internaliserende stoornissen (angst- en stemmingsstoornissen) zijn stoornissen waarbij
vooral het lijden van de persoon zelf centraal staat, dit in tegenstelling tot externaliserende stoornissen, waarbij het verstorende effect van het gedrag op de sociale omgeving kenmerkend is. Angst- en stemmingsstoornissen behoren tot de meest voorkomende stoornissen in de geestelijke gezondheidszorg. Op het terrein van angst en stemming is vanuit
verschillende disciplines (sociaal, cognitief, biologisch) veel empirisch onderzoek verricht,
zowel naar etiologische als naar instandhoudende factoren. Tijdens de cursus zullen de
belangrijkste theorieën aan bod komen. Er is enige aandacht voor de meest relevante
evidence-based behandelingen. De nadruk zal echter liggen op de biologische, leertheoretische, cognitieve en interpersoonlijke verklaringsmodellen van de diverse angst- en
stemmingsstoornissen en de experimentele toetsing van deze modellen.
Leerdoelen
Studenten kunnen aan het eind van de cursus het psychopathologisch beeld van de bestaande angst- en stemmingsstoornissen parafraseren. Ze kennen de meest vigerende theorieën van de verschillende disciplines (parafraseren) en begrijpen de belangrijkste onderzoeksmethoden in die mate dat onderzoek besproken tijdens de colleges geëvalueerd en
een simpel onderzoek zelf bedacht kan worden (wetenschappelijk denken).
Onderwijsvorm
Hoorcolleges (tweemaal per week twee uur). Parallel aan de hoorcolleges zijn er de Werkgroepen Klinische Psychologie.
Studiemateriaal en kosten
De literatuur bestaat uit artikelen en enkele hoofdstukken (± 800 blz.). Informatie over
de referenties van deze artikelen en/of een syllabus staat voor aanvang van de cursus op
Blackboard.
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen over collegestof en literatuur. Het tentamen bestaat voor de helft
uit meerkeuzevragen (50% cijfer) en voor de helft uit open vragen (50% cijfer). Zie Blackboard voor meer informatie.
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
Bijzonderheden
Werkgroepen Klinische Psychologie zijn verplicht. Voor informatie over de cursus, zie
Blackboard.
202
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Basisprogramma Klinische Psychologie
Cognitieve functiestoornissen en psychosen (CFP)
Punten
SIS-code
Plaats in het rooster
Toelatingsvoorwaarden
Docent/Inlichtingen
3 ec
7203BK02XY
Semester 1, blok 1
Verplichte cursussen tweede jaar behaald
dr. S. de Wit
Inhoud
Tegenwoordig zijn inzichten in de neurobiologische basis van cognitieve functiestoornissen niet meer weg te denken uit de klinische psychologie. Het doel van deze cursus is om
studenten op dit gebied de nodige basiskennis te verschaffen. Gedurende de colleges (en
in een begeleidend tekstboek) zullen de hedendaagse visies op cognitieve functiestoornissen en de neurobiologische basis daarvan worden besproken, alsook de consequenties
voor therapeutische mogelijkheden. Studenten zullen inzicht verwerven in verstoringen
in neuropsychologisch functioneren na vasculaire aandoeningen en traumatisch hersenletsel. Daarnaast komen ook de neurodegeneratieve stoornissen (de ziekte van Alzheimer
en frontotemporale dementie) aan bod. Ten slotte zal er uitgebreid in worden gegaan
op symptomatologie en cognitieve functiestoornissen bij schizofrenie, maar ook autismespectrumstoornissen.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus kunnen beschrijven welke cognitieve functies verstoord zijn
in de verschillende klinische deelgebieden die hierboven zijn genoemd, zodat studenten
bijvoorbeeld de vraag kunnen beantwoorden of een herseninfarct invloed heeft op de
executieve functies (parafraseren en analyseren). Na afloop van de cursus hebben studenten een rudimentair begrip van de neurobiologische basis van verschillende cognitieve
functiestoornissen, zodat ze bijvoorbeeld in grote lijnen kunnen uitleggen hoe de locatie
van een hersenbeschadiging samenhangt met de cognitieve gevolgen daarvan (wetenschappelijk denken).
Onderwijsvorm
Er zijn twee keer per week colleges met een deels interactief karakter. Parallel aan de
hoorcolleges zijn er de Werkgroepen Klinische Psychologie. In deze bijeenkomsten wordt
theorie afgewisseld met praktijkvoorbeelden. Ook zullen er videodemonstraties zijn. De
stof van de colleges is, naast de literatuur, ook tentamenstof.
Studiemateriaal en kosten
• Kessels, R., Eling, P., Ponds, R., Spikman, J., & Zandvoort, M. van (2012). Klinische
neuropsychologie. Amsterdam: Boom. ISBN: 9789461054449 (€69,27 - ± 350 blz.).
De precieze hoofdstukken die gelezen moeten worden zullen op Blackboard bekend
worden gemaakt (eventuele vragen hierover kunnen naar de docent gemaild worden).
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen over de collegestof en literatuur zal bestaan uit open vragen (60%)
en enkele meerkeuzevragen (40%). Zie Blackboard voor meer informatie.
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
Bijzonderheden
Werkgroepen Klinische Psychologie zijn verplicht. Minimaal een week voor aanvang van
de cursus is op Blackboard een draaiboek beschikbaar met daarin een gedetailleerd programma. Let op: indien je het vak Klinische neurospychologie (Brein en Cognitie) hebt
behaald, kun je een vrijstelling aanvragen voor Cognitieve functiestoornissen en psychosen.
203
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Basisprogramma Klinische Psychologie
Dwang en verslaving
Punten
SIS-code
Plaats in het rooster
Toelatingsvoorwaarden
Docent/Inlichtingen
6 ec
7203BK63XY
Semester 1, blok 2
Verplichte cursussen tweede jaar behaald
dr. S. de Wit
Inhoud
De individuele en maatschappelijke impact van verslavingproblematiek is enorm. Deze
cursus beoogt inzicht te geven in de belangrijkste hedendaagse leertheoretische, cognitieve en neurobiologische modellen van de etiologie en instandhouding van verslaving.
Voorts zullen beschikbare behandelingen in de verslavingszorg behandeld worden.
De focus van deze cursus is verslaving, maar het vertonen van gedrag dat verregaande negatieve consequenties heeft komt natuurlijk niet alleen in verslaving voor. In deze cursus
zullen dan ook vanuit een transdiagnostisch perspectief - naast verslaving - ook dwangen eetstoornissen worden behandeld. Hierbij zal gekeken worden naar zowel overeenkomsten als verschillen in symptomatologie, kwetsbaarheidsfactoren en psychologische
en neurobiologische kenmerken.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus hebben studenten basiskennis van de symptomatologie van verslaving, maar ook dwangstoornissen en eetstoornissen. Na afloop van de cursus kunnen
studenten de belangrijkste psychologische en neurobiologische modellen van verslaving
beschrijven (parafraseren). Na afloop van de cursus zijn studenten in staat om een kritische houding in te nemen ten aanzien van het empirische gehalte van behandelingen in
de verslavingszorg (evalueren en zelfstandig denken). Na afloop van de cursus zijn studenten in staat om een transdiagnostisch perspectief in te nemen op impulsief-compulsief
gedrag bij verslaving (wetenschappelijk denken), dwangstoornissen en eetstoornissen, en
dus zowel belangrijke overeenkomsten als verschillen te benoemen (analyseren).
Onderwijsvorm
Er zijn twee keer per week colleges (van zowel de hoofddocent als gastdocenten) met een
deels interactief karakter. Parallel aan de hoorcolleges zijn er de Werkgroepen Klinische
Psychologie. De stof behandeld in de colleges is, naast de literatuur, ook tentamenstof.
Studiemateriaal en kosten
• Franken, I., & Brink, W. van den (2009). Handboek verslaving. Utrecht: De
Tijdstroom. ISBN 9787058981400 (€58,- ± 500 blz.).
• Aanvullende literatuur: artikelen en boekhoofdstukken.
• De aanvullende literatuur en de precieze hoofdstukken die gelezen moeten worden
uit het tekstboek zullen op Blackboard bekend worden gemaakt (eventuele vragen
hierover kunnen naar de docent gemaild worden). Totaal aantal te bestuderen
bladzijden literatuur: ± 500.
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen over de collegestof en literatuur zal bestaan uit open vragen (60%)
en meerkeuzevragen (40%). Zie Blackboard voor meer informatie.
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
204
Bijzonderheden
Werkgroepen Klinische Psychologie zijn verplicht.
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Basisprogramma Klinische Psychologie
Persoonlijkheidsstoornissen
Punten
SIS-code
Plaats in het rooster
Toelatingsvoorwaarden
Docenten/Inlichtingen
6 ec
7203BK64XY
Semester 1, blok 2
Verplichte cursussen tweede jaar behaald
prof. dr. A.R. Arntz en L. Nentjes, M.Sc.
Inhoud
Met prevalenties van 10-15% in de algemene bevolking en 40-60% in de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg behoren persoonlijkheidsstoornissen tot de meest voorkomende psychische stoornissen. Persoonlijkheidsstoornissen gaan gepaard met een hoge
individuele, maatschappelijke en economische ziektelast. Persoonlijkheidsstoornissen
mogen zich sinds enkele decennia in een sterk toenemende belangstelling onder wetenschappers en behandelaars verheugen. Het wetenschappelijk onderzoek heeft belangwekkende nieuwe inzichten opgeleverd in de pathogenese, taxonomie en veranderbaarheid
van persoonlijkheidsstoornissen. Op basis daarvan verdwijnt het klinisch pessimisme
omtrent deze doelgroep langzamerhand naar de achtergrond om meer en meer plaats
te maken voor een visie waarin de behandelmogelijkheden op de voorgrond staan. De
cursus beoogt een grondige en brede kennisverwerving van de stand van zaken in het
wetenschappelijk onderzoek naar persoonlijkheidsstoornissen te bewerkstelligen. De volgende thema’s staan centraal: fenomenologie, classificatie, onderscheid met syndromale
en ontwikkelingsstoornissen, pathogenese, veranderbaarheid, psychologische en biologische theorieën en de belangrijkste psychologische behandelingen van persoonlijkheidsstoornissen.
Leerdoelen
Na afloop van deze cursus kunnen studenten de belangrijkste inhoud van bovengenoemde behandelde thema’s reproduceren (parafraseren), de belangrijkste onderliggende theoretische uitgangspunten samenvatten en met elkaar in verband brengen c.q. contrasteren,
daarbij een correct onderscheid makend tussen de diverse theorieën (analyseren) en op
hoofdlijnen evalueren m.b.t. de gebruikte redeneringen en de empirische evidentie. Door
middel van essayvragen wordt tevens getoetst of studenten dit ook schriftelijk kunnen
communiceren.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges (tweemaal per week een twee uur durend hoorcollege). Parallel aan de hoorcolleges zijn er de Werkgroepen Klinische Psychologie.
Studiemateriaal en kosten
• Eurelings-Bontekoe, E.H.M., Verheul, R., & Snellen, W. (2009). Handboek persoonlijkheidspathologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. 9789031361120 (€69,99 - ± 400
blz.).
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen over de collegestof en literatuur. Het tentamen bestaat uit open
vragen.
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
Bijzonderheden
Werkgroepen Klinische Psychologie zijn verplicht. Aanwezigheid tijdens colleges is verplicht.
205
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Basisprogramma Klinische Psychologie
Psychologische interventies 1: theorie en praktijk
Punten
SIS-code
Plaats in het rooster
Toelatingsvoorwaarden
Docenten
Inlichtingen
6 ec
7203BK43XY
Semester 1, blok 3
Verplichte cursussen tweede jaar behaald
dr. N. Morina en andere docenten
dr. N. Morina
Inhoud
Deze cursus belicht de belangrijkste theorieën en toepassingen van de hoofdstromingen
binnen de psychotherapie. Het programma omvat colleges over verschillende settings
binnen de psychotherapie. Bovendien geeft de cursus een inleiding in het onderzoek naar
psychotherapie en evalueert de werkzaamheid van de therapeutische aanpak. De hoofddoelen van deze cursus zijn: 1) kennis van de hoofdstromingen in de psychotherapie, 2)
klinische toepassingen van psychotherapie en 3) kennis van onderzoek naar de effectiviteit van de psychotherapie.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus kunnen studenten (a) de behandelde theorieën achter de hoofdstromingen in de psychotherapie parafraseren, (b) belangrijke therapeutische technieken
onderscheiden en evalueren en (c) wetenschappelijke teksten over de effectiviteit van psychotherapie evalueren.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges, casuspresentaties en discussies. Parallel aan de hoorcolleges zijn er de
Werkgroepen Klinische Psychologie.
Studiemateriaal en kosten
• Corsini, R. J. & Wedding, D. (2013). Current Psychotherapies, 10th ed. Belmont:
Brooks/Cole. ISBN: 9781825083711 (€ 50 - 195 blz.).
• Aanvullende literatuur middels een reader (± 80 blz.) en diverse artikelen (± 140 blz.),
die bekend worden gemaakt voor aanvang van de cursus.
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen bestaande uit open vragen over het boek, de reader en diverse artikelen.
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
Bijzonderheden
Werkgroepen Klinische Psychologie zijn verplicht.
206
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Basisprogramma Klinische Psychologie
Psychopathologie en psychiatrische classificatie
Punten
SIS-code
Plaats in het rooster
Toelatingsvoorwaarden
Docent/Inlichtingen
3 ec
7203BK32XY
Semester 1, blok 1
Verplichte cursussen tweede jaar behaald
dr. A. Noordhof
Inhoud
Er wordt een overzicht geboden van de structuur van het vigerende systeem van psychiatrische classificatie, de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM5). Aan de hand van casuïstiek zal de praktische toepassing van de DSM worden geïllustreerd en geoefend. Studenten leren welke kenmerken bij welke syndromen horen
en oefenen met het herkennen van criteria en het toepassen van DSM-diagnostiek op
specifieke casusbeschrijvingen. Aan de orde komt verder de historische achtergrond en
ontwikkeling van de achtereenvolgende versies van de DSM en de ontwikkeling van de
DSM-5. Tot slot wordt er kritisch stilgestaan bij tekortkomingen en maatschappelijke
consequenties van het classificatiesysteem.
Leerdoelen
Studenten verwerven basale kennis van de structuur van de DSM-5 en van een belangrijk
deel van de syndromen die daarin worden beschreven. Zij zijn in staat deze syndromen
te herkennen en te benoemen en op een basisniveau vragen hierover te beantwoorden.
Dat wil zeggen dat wanneer deze syndromen later in literatuur of hoorcolleges genoemd
worden, studenten op basaal niveau weten hoe ze gedefinieerd zijn. Het betekent ook dat
zij in staat zijn om te herkennen bij welk syndroom bepaalde specifieke criteria horen
en, andersom, om te beoordelen of een bepaald criterium vereist is bij een bepaald syndroom (parafraseren). Studenten zijn in staat tot het reproduceren van kennis over de
geschiedenis, het klinische gebruik en de maatschappelijk consequenties van het gebruik
van DSM-diagnoses (parafraseren). Studenten zijn in staat voor- en nadelen van DSMdiagnoses en van alternatieve wijzen van diagnostiek tegen elkaar af te wegen (reflecteren).
Studenten zijn in staat een beargumenteerde reactie te geven op een stelling met betrekking tot de DSM (zelfstandig denken). Studenten zijn in staat om op basis van een casusbeschrijving symptomen te herkennen, te benoemen welke differentiaaldiagnoses het
belangrijkst zijn en te beargumenteren welke van deze diagnoses gesteld zouden moeten
worden en welke niet (analyseren).
Onderwijsvorm
In week 1, 2 en 3 worden in totaal zes hoorcolleges gegeven. Aan de hand van casuïstiek
worden de studenten vertrouwd gemaakt met de praktische toepassing van de DSM.
Parallel aan de hoorcolleges zijn er de Werkgroepen Klinische Psychologie.
Studiemateriaal en kosten
• Vandereycken, W., Hoogduin, C. A. L., & Emmelkamp, P. M. G. (2008). Handboek
psychopathologie, deel 1 basisbegrippen, 4e herziene versie. Houten: Bohn Stafleu van
Loghum. ISBN 9789031353095 (€73,99 - ± 250 blz.).
• Bovenstaand boek is nog gebaseerd op de DSM-IV. Met behulp van extra materiaal
op Blackboard en internet worden veranderingen tussen de DSM-IV en de DSM-5
uitgelegd. Dit is tentamenstof; het tentamen wordt gebaseerd op kennis van deDSM-5.
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen over collegestof en literatuur (meerkeuzevragen en open vragen).
207
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
Bijzonderheden
Werkgroepen Klinische Psychologie zijn verplicht.
208
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Basisprogramma Klinische Psychologie
Werkgroepen Klinische Psychologie
Plaats in het rooster
Semester 1, blok 1, 2 en 3
Toelatingsvoorwaarden Verplichte cursussen tweede jaar behaald
Docent/Inlichtingen drs. E. Lith, drs. E. de Ruiter
Inhoud
Parallel aan de verplichte vakken van het basisprogramma van de bachelor Klinische
Psychologie vindt intensief werkgroeponderwijs plaats, met als zwaartepunt het verdiepen van thema’s uit deze basisvakken. Door het gebruik van uiteenlopende werkvormen
zullen academische vaardigheden als presenteren, discussiëren en kritisch kijken naar
onderzoek verder worden ontwikkeld.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus kunnen studenten verschillende vormen van psychopathologie, zoals die in de basiscursussen aan bod komen, herkennen, beschrijven en labelen
(parafraseren). Na afloop van de cursus kunnen zij een onderscheid maken in hoofd- en
bijzaken van wetenschappelijke literatuur (analyseren). Na afloop van de cursus zijn de
studenten in staat om binnen groepsdiscussies standpunten te onderbouwen en te weerleggen (wetenschappelijk denken). Na afloop van de cursus hebben studenten hun presentatievaardigheden verder ontwikkeld (communiceren).
Onderwijsvorm
Wekelijkse bijeenkomsten van drie uur in kleine groepen gedurende het gehele eerste
semester. Deelnemers leveren zowel gezamenlijk als individueel een actieve bijdrage bij
uiteenlopende opdrachten. De docent fungeert daarbij als leerprocesbegeleider.
Onderwijstijden
Deelnemers van elke groep komen eenmaal per week bijeen, men wordt op woensdagmiddag, donderdagochtend of -middag of vrijdagochtend of -middag geplaatst.
Studiemateriaal en kosten
Studiemateriaal van de verplichte vakken.
Beoordelingsvorm
De cijfers van de bijbehorende vakken worden pas definitief toegekend wanneer aan de
aanwezigheidsplicht voor de werkgroepen is voldaan.
Bijzonderheden
Het volgen van dit onderdeel is verplicht voor specialisatiestudenten Klinische Psychologie. Aanschuifstudenten en studenten van andere specialisaties dienen contact op te
nemen met Kitty Rolf. Studenten die vakken uit het basisprogramma volgen en die worden vrijgesteld van de werkgroepen ontvangen minder ec!
De verplichte vakken die behandeld zullen worden in de werkgroepen zijn: Psychiatrische
classificatie en psychopathologie, Angst- en stemmingsstoornissen, Dwang en verslaving,
Cognitieve functiestoornissen en psychosen, Persoonlijkheidsstoornissen en Psychologische interventies I. Al deze vakken worden gegeven in het eerste semester.
Daarnaast is er een introductie voor het hele derde jaar en zijn er drie debatcolleges voor
de hele jaargroep. Invulling geschiedt door docenten die op dat moment lesgeven in het
basisprogramma, in overleg met de Klinische fractie.
209
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Onderwijstijden debatcolleges
Ma. 01-09-2014 17.00-18.00 uur (introductie bachelor Klinische Psychologie)
Di. 07-10-2014 17.00-18.00 uur (debatcollege 1)
Di. 14-11-2014 17.00-18.00 uur (debatcollege 2)
Di. 02-12-2014 17.00-18.00 uur (debatcollege 3)
210
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Evidence-based werken in de klinische praktijk
Punten
SIS-code
Plaats in het rooster
Toelatingsvoorwaarden
Docent/inlichtingen
6 ec
7203BK60XY
Semester 2, blok 1 en 2
Basisprogramma Klinische Psychologie
dr. A.C. Soeter
Inhoud
In deze cursus worden statistische methoden behandeld die van belang zijn voor het
werken in de klinische praktijk. Onderwerpen die aan de orde komen zijn (a) maten
voor klinische relevantie, (b) methoden om een betrouwbaar overzicht te krijgen van de
literatuur, (c) methoden om te bepalen hoeveel proefpersonen er nodig zijn in een studie,
(d) methoden om te bepalen welke mechanismen ten grondslag liggen aan behandelsucces, (e) methoden om te bepalen wat goede voorspellers zijn van genezing, (f) methoden
om een onderscheid te maken tussen categorische en dimensionele diagnostiek, (g) methoden voor betrouwbare diagnostiek en (h) methoden voor het volgen van individuele
cliënten. Bij iedere methode komen de volgende zaken aan de orde: voor welk type data
en voor welk type vraagstelling is de methode geschikt, hoe werkt de methode, wat zijn
de assumpties van de methode en wat is het effect van schending van deze assumpties,
hoe voer je de techniek uit in SPSS, hoe interpreteer je de uitkomsten en hoe rapporteer je de resultaten? In wekelijkse opdrachten worden de behandelde methoden geoefend.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus kan een student (a) gepubliceerde data-analyses kritisch evalueren, (b) methoden kiezen bij een dataset (wetenschappelijk denken) en (c) data-analyses
uitvoeren in SPSS alsook de resultaten interpreteren en rapporteren (analyseren en evalueren).
Onderwijsvorm
Colleges, opdrachten en practica.
Studiemateriaal en kosten
Artikelen te downloaden via Blackboard.
Beoordelingsvorm
Wekelijkse opdrachten (30%) en tentamen (70%). Voor zowel de wekelijkse opdrachten
als het tentamen moet minimaal een voldoende worden behaald.
Onderwijstijden (onder voorbehoud, zie www.rooster.uva.nl)
Semester 2, blok 1
Groep 1:
Ma. 02-02-2015 t/m 23-03-2015
Analysepracticum:
Ma. 02-02-2015 t/m 23-03-2015
Groep 2:
Di. 03-02-2015 t/m 24-03-2015
Analysepracticum:
Di. 03-02-2015 t/m 24-03-2015
13.00-15.00 uur
15.00-17.00 uur
13.00-15.00 uur
15.00-17.00 uur
Semester 2, blok 2
Groep 1:
211
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Di. 31-03-2015 t/m 28-04-2015
Di. 12-05-2015 t/m 26-05-2015
Analysepracticum:
Di. 31-03-2015 t/m 28-04-2015
Di. 12-05-2015 t/m 26-05-2015
Groep 2:
Wo. 01-04-2015 t/m 29-04-2015
Wo. 13-05-2015 t/m 27-05-2015
Analysepracticum:
Wo. 01-04-2015 t/m 29-04-2015
Wo. 13-05-2015 t/m 27-05-2015
13.00-15.00 uur
13.00-15.00 uur
15.00-17.00 uur
15.00-17.00 uur
13.00-15.00 uur
13.00-15.00 uur
15.00-17.00 uur
15.00-17.00 uur
Toetsdata
Vr. 27-03-2015
Vr. 29-05-2015
Herkansing wordt later bekendgemaakt.
Bijzonderheden
Gedetailleerde instructies volgen in het eerste college. Bij de plaatsingsmail zit een antwoordstrook waarop je je voorkeur voor een groep kunt aangeven. Indeling wordt een
aantal dagen voor aanvang van de cursus bekendgemaakt. Tijdens de practicumtijden
zijn er computers gereserveerd voor het maken van de opdrachten. Bovendien is er dan
ook assistentie. De opdrachten kunnen ook op andere tijden worden gemaakt, er zijn dan
echter geen computers gereserveerd en er is dan geen assistentie.
212
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Klinische gespreksvoering
Punten
SIS-code
Plaats in het rooster
Toelatingsvoorwaarden
Aantal deelnemers
Docent/Inlichtingen
6 ec
7203BK39XY
Semester 1, blok 1 en semester 2, blok 1 en 2
Basisprogramma Klinische Psychologie
max. 12 per groep, er zijn meerdere groepen per blok
drs. H.H. Oberink
Inhoud
Het doel van de cursus is om kennis, inzicht en vaardigheden op te doen die nodig zijn
voor het voeren van professionele gesprekken in de klinische setting. De cursus bestaat uit
een theoretisch en een praktijkgericht deel. Tijdens de vaardigheidstraining worden eerst
de reeds geleerde vaardigheden (o.a. van het Gesprekspracticum) opgefrist, vervolgens
zal aandacht worden besteed aan meer gevorderde gespreksvoering. Middels rollenspelen, oefeningen en opdrachten worden kennis, vaardigheden en attitude geïntegreerd.
Studenten doorlopen een persoonlijk leerproces en maken op basis van feedback en analyses van eigen beeldmateriaal procesverslagen. De cursus is een voorbereiding op de
beroepsuitoefening van de psycholoog in brede zin. De ontwikkelde vaardigheden zijn
tevens nodig voor vervolgcursussen (o.a. Psychologische interventies 2, Practicum klinische psychodiagnostiek, mastervakken met een klinisch praktijkdeel en de stage).
Leerdoelen
Kennis en vaardigheden: na het volgen van de cursus hebben studenten kennis van de volgende gesprekstechnieken/onderwerpen, daarnaast kunnen zij de geleerde gesprekstechnieken en vaardigheden op een basaal niveau toepassen: algemene gespreksvaardigheden,
geven en ontvangen van feedback, verzamelen van biografische en overige relevante gegevens, formuleren van de hulpvraag van de cliënt, kennismakings-/intakegesprek, veelvoorkomende lastige gesprekssituaties, slechtnieuwsgesprek, motiverende gesprekstechnieken (communiceren). Attitude en professionaliteit: na het volgen van de cursus hebben
studenten basaal inzicht in eigen sterke kanten en beperkingen t.a.v. gespreksvoering,
basaal inzicht in de consequenties van het eigen handelen voor anderen, basaal inzicht in
eigen normen en waarden en de invloed van (culturele) achtergrond (reflecteren).
Onderwijsvorm
Gemeenschappelijke hoorcolleges en vaardigheidstrainingen in kleine groepen.
Studiemateriaal en kosten
• Staveren, R. van (2013). Patiëntgericht communiceren in de GGZ. Utrecht: De
Tijdstroom. ISBN: 9789058982285. (Prijs: €32,-; voor de cursus worden ongeveer 200
blz. gelezen).
• Lang, G., & Molen, H. T. van der (2008). Psychologische gespreksvoering (14e of latere
druk). Barneveld: Nelissen. (€35,90 - ook gebruikt bij het Gesprekspracticum, ± 40
blz., overig naslagwerk).
• Matulich, B. (2013). How to do Motivational Interviewing. (30 blz. Een pdf is te bestellen
voor 6,97 dollar of op: http://www.motivationalinterviewingonline.com/ebook.html.
Bij Amazon is een e-book te bestellen.)
• Artikelen (± 140 blz.).
• Voordat de cursus begint, wordt de cursusmap (± 60 blz.) op Blackboard geplaatst. In
deze cursusmap zijn opgenomen het rooster van de cursus en alle informatie over de
toetsing en de organisatie.
213
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Beoordelingsvorm
De theorie wordt getoetst middels open vragen en daarmee wordt 35% van het eindcijfer
bepaald. Communicatieve vaardigheden worden getoetst middels vaardigheidstoetsen en
gespreksverslagen. Deze tellen voor 65% mee bij het tot stand komen van het eindcijfer.
Verder moet het reflectieverslag dat aan het eind van de cursus wordt geschreven voldoende zijn (= aan voorwaarden voldaan), evenals de beoordeling van de docent over de attitude en professionaliteit, de zelfkritische houding en de bereidheid en het vermogen tot
gedragsverandering. Alle afzonderlijke onderdelen moeten voldoende zijn. Om te kunnen
slagen voor de cursus is aanwezigheid bij de vaardigheidstrainingen verplicht.
Onderwijstijden (onder voorbehoud, zie www.rooster.uva.nl)
Semester 1 (alleen voor studenten met achterstand)
Semester 1, blok 1
Ma.
Ma.
Ma.
Do.
01-09, 22-09 en 29-09-2014
13-10-2014 20-10-2014 04-09-2014 t/m 16-10-2014
09.00-11.00 uur
09.00-11.00 uur
09.00-11.00 uur
09.00-17.00 uur
(hoorcollege)
(vaardigheidstoets)
(vaardigheidstoets herkansing)
(werkgroep)
09.00-11.00 uur
09.00-11.00 uur
09.00-11.00 uur
09.00-17.00 uur
09.00-17.00 uur
09.00-17.00 uur
09.00-17.00 uur
09.00-17.00 uur
(hoorcollege)
(vaardigheidstoets)
(vaardigheidstoets herkansing)
(werkgroep 1)
(werkgroep 2)
(werkgroep 3)
(werkgroep 4)
(werkgroep 5)
09.00-11.00 uur
09.00-11.00 uur
09.00-11.00 uur
09.00-17.00 uur
09.00-17.00 uur
09.00-17.00 uur
09.00-17.00 uur
09.00-17.00 uur
09.00-17.00 uur
(hoorcollege)
(vaardigheidstoets)
(vaardigheidstoets herkansing)
(werkgroep 1)
(werkgroep 2)
(werkgroep 3)
(werkgroep 4)
(werkgroep 5)
(werkgroep 6)
Semester 2
Semester 2, blok 1
Ma.
Ma.
Ma.
Wo.
Wo.
Do.
Do.
Vr.
02-02, 23-02 en 02-03-2015
16-03-2015 23-03-2015 04-02-2015 t/m 18-03-2015
04-02-2015 t/m 18-03-2015
05-02-2015 t/m 19-03-2015
05-02-2015 t/m 19-03-2015
06-02-2015 t/m 20-03-2015
Semester 2, blok 2
Ma.
Ma.
Di.
Di.
Di.
Wo.
Wo.
Do.
Do.
30-03, 13-04 en 20-04-2015
18-05-2015 26-05-2015 31-03-2015 t/m 19-05-2015
31-03-2015 t/m 19-05-2015
01-04-2015 t/m 20-05-2015
01-04-2015 t/m 20-05-2015
02-04-2015 t/m 21-05-2015
02-04-2015 t/m 21-05-2015
Bijzonderheden
Klinische gespreksvoering is een intensieve cursus. Voor de vaardigheidstrainingen kunnen studenten na ontvangst van de plaatsingsmail middels een antwoordstrook hun voorkeur aangeven voor een van de dagen waarop de vaardigheidstrainingen plaatsvinden. De
indeling wordt in de week voor aanvang van de cursus bekendgemaakt. Studenten die
Gespreksvoering bij KNP of KLOP hebben gevolgd hoeven alleen de vaardigheidstoets
te maken. Aanmelden via SIS op code 7203BK65XY Klinische gespreksvoering vaardigheidstoets. Meer informatie bij Kitty Rolf.
214
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Medische psychologie: onderzoek en praktijk
Punten
SIS-code
Plaats in het rooster
Toelatingsvoorwaarden
Aantal deelnemers
Docenten/inlichtingen
6 ec
7203BK59XY
Semester 2, blok 3
Basisprogramma Klinische Psychologie
max. 40
dr. G.M. de Boo en dr. J.A. Bosch
Inhoud
Deze cursus is bedoeld voor studenten met een interesse in de relatie tussen psychologie
en lichamelijke gezondheid, en is met name geschikt voor studenten die in de masterfase
het accent willen leggen op medische psychologie. De cursus bestaat uit twee delen. Het
eerste deel is sterk praktijkgericht, en hierbij komt de specifieke problematiek aan de orde
waar de klinisch psycholoog als behandelaar in ziekenhuizen voor geconsulteerd wordt,
zoals: beslissen in het kader van medische behandeling, verwerking, rouw en acceptatie,
angst voor behandeling, omgaan met pijn en vermoeidheid. In het tweede deel ligt de
nadruk meer op onderzoek in de medische psychologie. Dit deel geeft een overzicht van
de belangrijkste thema’s in dit veld, zoals de relatie tussen stress en gezondheid, de effecten van ziekteprocessen en medicatie op stemming en cognitie, en verklaringen voor de
hoge psychologische co-morbiditeit bij patiënten met chronische aandoeningen. In beide
delen zullen een aantal medische problemen besproken komen, zoals hart- en vaatziekten,
kanker, diabetes mellitus type II, auto-immuunziekten en voortplantingsproblemen.
Leerdoelen
Na het volgen van de cursus hebben studenten een goed begrip van de verschillende
rollen van de klinisch psycholoog in een ziekenhuis en in de ziekenhuisorganisatie (parafraseren, evalueren); hebben zij inzicht (indicatiestelling en uitvoering) in psychologische
behandelingen die veel worden toegepast alsmede in de psychologische aspecten van de
besproken ziektebeelden (evalueren, reflecteren); hebben zij hun gesprekvaardigheden en
therapeutische technieken uitgebreid (reflecteren, mondeling communiceren); hebben zij
inzicht in de rol van psychologische factoren in ziekteprocessen en de rol van medische/
biologische factoren in psychologische processen (reflecteren, parafraseren). Kennis van
een aantal veelvoorkomende medische ziektebeelden.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges en werkcolleges. Het laatste betreft het oefenen van therapeutische vaardigheden in rollenspelen.
Studiemateriaal en kosten
• Kennedy, P., & Llewelyn, S. (2006). The essentials of clinical health psychology.
Chichester: John Wiley & Sons Ltd, ISBN 9780470025369 (€56,99 - ± 400 blz.).
• Wetenschappelijke overzichtsartikelen (worden geplaatst op Blackboard).
Beoordelingsvorm
De onderwerpen worden per werkcollege vooraf door studenten bestudeerd en bij een
deel van de colleges kort getoetst aan het begin van het college. De colleges bestaan
verder uit een theoretisch deel dat tevens een inleiding is op het vaardighedendeel. In het
vaardighedendeel worden (delen van) interventies geoefend in rollenspelen. De studenten
bereiden de rollenspelen schriftelijk voor. Aan het eind van de cursus is er een schriftelijk
tentamen (open vragen).
215
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
Bijzonderheden
Aanwezigheid tijdens de hoorcolleges en werkcolleges is verplicht. Studenten Klinische
Psychologie kunnen zich inschrijven voor slechts één keuzevak. Bij overinschrijving kan
het zijn dat je niet bij je eerste keuze geplaatst wordt.
216
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Psychoanalyse: De stand van zaken
Punten
SIS-code
Plaats in het rooster
Aantal deelnemers
Toelatingsvoorwaarden
Docent/Inlichtingen
6 ec
7203BK44XY
Semester 2, blok 3
max. 40
Basisprogramma Klinische Psychologie
dr. W.J. Gomperts
Inhoud
Psychoanalyse gaat eigenlijk iedereen aan, want mensen begrijpen betekent een idee
hebben van wat jezelf en anderen vanbinnen drijft en bezielt. Maar mensen zijn vaak
vreemdeling in eigen huis en dan kan het moeilijk zijn om op een bevredigende manier
te leven.
Op de universiteit hoor je nogal eens: (a) psychoanalyse is een pseudowetenschap, (b) op
grond van deze pseudowetenschap zijn behandelingen ontwikkeld die niet werkzaam
zijn en (c) voor psychoanalyse komen alleen de ‘worried well’ in aanmerking, dat wil
zeggen mensen die in feite niets mankeren. Als je het met deze drie uitspraken niet eens
bent, dan is deze cursus een aanrader. En mochten deze uitspraken precies weergeven
wat je toch al dacht, dan is deze cursus bijna een verplichting. In de cursus worden de
verschillende psychoanalytische persoonlijkheidstheorieën en behandelvormen in historisch perspectief belicht. De literatuur is eerst op inleidend niveau. Daarna wordt over
dezelfde onderwerpen verdiepende literatuur bestudeerd. Op die manier raakt de cursist
gaandeweg vertrouwd met de psychoanalytische concepten, theorieën en behandelvormen. Vervolgens gaat de aandacht uit naar speciale actuele onderwerpen: gehechtheid,
mentaliseren, persoonlijkheidsorganisaties (normaliteit, neurose, narcisme, borderline),
indicatiestelling, psychoanalyse en/als wetenschap. De cursus wordt geïllustreerd met
personen uit twee speelfilms.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus kan de student (a) de klassieke en moderne psychoanalytische
theorieën over de (ontwikkeling van de) persoonlijkheid beschrijven en samenvatten
(parafraseren) en tegen elkaar afwegen (evalueren). Hij kan (b) de belangrijkste psychoanalytische concepten uitleggen en deze verbinden met de verschillende persoonlijkheidstheorieën (analyseren). De student kan (c) de klassieke en moderne psychoanalytische behandelvormen beschrijven en samenvatten (parafraseren) en tegen elkaar afwegen
(evalueren). Hij kan (d) uitleg geven aan de belangrijkste psychoanalytische visies op
de behandeltechniek en therapeutische relatie en deze verbinden met de verschillende
psychoanalytische behandelvormen (parafraseren). De student kan (e) verschillende
persoonlijkheidsorganisaties van elkaar onderscheiden en (f) aangeven hoe persoonlijkheidsorganisatie, behandeldoel, -techniek, -duur en -frequentie met elkaar samenhangen
(analyseren). Hij kan (g) belangrijke concepten uit de psychoanalytische persoonlijkheidstheorieën en behandeltheorie herkennen/toepassen door middel van het illustratief
gebruik van personages uit twee speelfilms (zelfstandig denken). Hij kan (h) de wetenschappelijke status van (concepten uit de) psychoanalytische persoonlijkheidstheorieën
kritisch beoordelen (evalueren) en (i) aangeven welke methodologische problemen zich
voordoen in het empirisch onderzoek naar de (langdurige) effecten van (langdurige)
behandelvormen (wetenschappelijk denken).
Onderwijsvorm
Werkgroep.
217
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Studiemateriaal en kosten
Diverse hoofdstukken uit Nederlandse en Engelstalige (hand)boeken en artikelen uit
wetenschappelijke en vaktijdschriften (± 500 blz.). De literatuurlijst wordt kort voor het
begin van de cursus onder de cursisten verspreid.
Beoordelingsvorm
Tentamen en aanwezigheid bij en actieve deelname aan de werkgroep. Het tentamen
bestaat uit vijf open vragen (50%) en twintig meerkeuzevragen (drie keuzes, 50%).
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
Bijzonderheden
Aanwezigheid tijdens de hoorcolleges en werkcolleges is verplicht. Studenten Klinische
Psychologie kunnen zich inschrijven voor slechts één keuzevak. Bij overinschrijving kan
het zijn dat je niet bij je eerste keuze geplaatst wordt.
218
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Slaapproblemen en PTSS
Punten
SIS-code
Plaats in het rooster
Toelatingsvoorwaarden
Aantal deelnemers
Docent/inlichtingen
6 ec
7203BK62XY
Semester 2, blok 3
Basisprogramma Klinische Psychologie
max. 40
dr. J. Lancee en dr. A.A.P. van Emmerik
Inhoud
Deze cursus heeft twee zwaartepunten: slaapproblemen en de posttraumatische stressstoornis (PTSS). Het eerste zwaartepunt, slaapproblemen, is gekozen omdat deze zowel
in de algemene bevolking als in de psychologische praktijk veel voorkomen. In dit vak
wordt een overzicht gegeven van alle mogelijke slaapproblemen en bijbehorende behandelingen. De nadruk bij dit vak ligt op de slaapstoornissen insomnie (chronische slapeloosheid) en nachtmerries. De reden hiervoor is dat deze stoornissen het meest baat hebben
bij psychologische behandeling. Een tweede reden is dat dit de slaapstoornissen zijn die
veel voorkomen bij andere psychologische problematiek. Een stoornis uit de DSM-IVTR (en DSM-5), waarbij slaapproblemen en nachtmerries vaak een grote rol spelen is de
PTSS, die daarom het tweede zwaartepunt van deze cursus vormt. Aan bod komen de
belangrijkste theorieën over het ontstaan en voortbestaan van de PTSS, alsook de belangrijkste diagnostische instrumenten en bewezen effectieve psychologische behandelingen
van deze stoornis.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus kunnen studenten de verschillende slaapstoornissen en de PTSS
definiëren (parafraseren) en onderscheiden (analyseren). Tevens wordt van studenten verwacht dat zij aan de hand van een casus kunnen beoordelen of er sprake is van slaapproblematiek en/of de PTSS (evalueren). Daarbij wordt van de studenten verwacht dat zij op
basis van een casus en diagnose enige ervaring en vaardigheid krijgen met het opstellen
en uitvoeren van een behandelplan (zelfstandig denken).
Onderwijsvorm
Het vak bestaat uit hoorcolleges en werkgroepen. In de werkgroepen oefenen we in demonstraties en rollenspelen met het diagnosticeren en behandelen van nachtmerries,
chronische slapeloosheid en de PTSS.
Studiemateriaal en kosten
• Literatuur in de vorm van artikelen wordt later bekendgemaakt (± 400 blz.).
Beoordelingsvorm
Het vak wordt afgesloten met een literatuurtentamen (100% van het eindcijfer), waarbij
kennis over de PTSS en slaapproblematiek getoetst wordt. Daarbij is het behalen van een
basisniveau bij de uitvoering van de rollenspelen een voorwaarde voor het slagen voor
dit vak.
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
Bijzonderheden
Aanwezigheid tijdens de hoorcolleges en werkcolleges is verplicht. Studenten Klinische
Psychologie kunnen zich inschrijven voor slechts één keuzevak. Bij overinschrijving kan
het zijn dat je niet bij je eerste keuze geplaatst wordt.
219