BTO Congres

BTO Congres
Samenwerken
aan waterkennis
27 mei 2014
Kameryck in Kamerik
BTO Congres | Samenwerken aan waterkennis
BTO Congres:
Samenwerken
aan waterkennis
Waterbedrijven, KWR en (internationale) partners – waaronder het
brede scala wetenschappelijke netwerken waarin KWR participeert
– genereren samen waardevolle kennis.
De resultaten van deze samen­werking gebruiken de waterbedrijven
en KWR in de praktijk: bijvoorbeeld om de drinkwatervoorziening
steeds beter en e
­ fficiënter te maken en om de drinkwaterkwaliteit
optimaal te beschermen tegen bekende en nog onbekende bedrei­
gingen. Op 27 mei 2014 staat het tweejaarlijkse BTO Congres in het
teken van de nieuwste inzichten uit deze brede samenwerking en
wat deze inzichten kunnen betekenen voor de drinkwaterpraktijk.
Wij nodigen u van harte uit om met ons onder te duiken in de wereld
van nieuwe kennis én nieuwe kennissen.
Het BTO Programmamanagement
Het bedrijfstakonderzoek BTO helpt de
drinkwaterbedrijven hun onderzoeks­vragen
(kosten)effectief te beantwoorden en
wetenschappelijke antwoorden om te
zetten in oplossingen die kunnen worden
toegepast in de praktijk. Het onderzoek
richt zich op een gezonde, duurzame,
­effi­ciënte en vooruitstrevende drinkwater­
voorziening, met zorg voor natuur en
milieu.
Het BTO bestaat uit vier componenten:
• Het Thematisch onderzoek omvat het
­collectieve onderzoek voor alle water­
bedrijven en VEWIN, verdeeld over
10 thema’s.
• Speerpuntonderzoek is onderzoek voor
één of enkele waterbedrijven, bijvoorbeeld
om de ontwikkeling te versnellen van
­specifieke onderzoeksonderwerpen of
technologie.
• Verkennend onderzoek vindt plaats op
initiatief van KWR en helpt de drink­
watersector zich te oriënteren op nieuwe
­ontwikkelingen en zienswijzen en richting
te geven aan innovatie.
• Het onderdeel Organiseren en Verbinden
omvat de programmering, aansturing en
coördinatie van het BTO en de communi­
catie hierover tussen de BTO-deelnemers
onderling en met de watersector en de
(internationale) kenniswereld.
BTO Congres | Samenwerken aan waterkennis
Programma
27 mei 2014
BTO Congres | Programma
11:30
Beoordeling van risico’s: eerste veldinventarisatie, internationale
beleids- en investeringsontwikkelingen | Annemarie van Wezel (KWR) en
Monique Groenewold (RIVM)
11:45
Discussie over toepassing, beleid, organisatie en samenwerking | Moderator
Rens Vandeberg (STW/NanoNextNL)
Parallelsessie 2 Omgang met klimaatverandering in stedelijk, peri-urbaan en landelijk gebied
9:30Ontvangst
10:00
10:05
Steden, het omliggende peri-urbane gebied en het landelijk gebied zijn gevoelig
Welkom en toelichting op het programma | Anne Mathilde Hummelen en
voor de gevolgen van klimaatverandering. Daardoor ontstaat een groter risico op
Gertjan Medema (KWR)
overstromingen, droogte en hittegolven. Dit verandert hoe we met water omgaan:
Opportunistische ziekteverwekkers in drinkwater: betekenis voor
de uitdagingen van klimaatverandering maken adaptatie in de watersector
de drinkwatersector | Paul van der Wielen (KWR)
noodzakelijk. Het stedelijk gebied kent grote uitdagingen op het gebied van het
Het aantal mensen dat gevoelig is voor opportunistische ziekteverwekkers neemt
beperken van wateroverlast en hittestress. In het peri-urbane gebied (bijv. de
toe. Een aantal van deze opportunistische ziekteverwekkers kan zich vermeerderen
glastuinbouw) is de grootste uitdaging het waarborgen van de zoetwater­
in drinkwater. Paul van der Wielen bespreekt om welke opportunistische ziekte­
voorziening. In het landelijk gebied bestaat de uitdaging eruit goed om te gaan
verwekkers het gaat, of deze organismen in het Nederlandse drinkwater worden
met concurrentie tussen landbouw, drinkwatervoorziening en natuur om het steeds
aangetroffen, wat voor factoren hun aanwezigheid beïnvloeden en hoe samen­
schaarser wordende water. Adaptatiemaatregelen doorvoeren vereist samenwerking
werking met andere onderzoeksinstellingen en de medische sector het onderzoek
door verschillende partijen met verschillende belangen en afstemming met ruimte­
versterkt. Daarnaast geeft hij aan hoe andere landen omgaan met opportunistische
lijk beleid. Ook de ontwikkeling van kennis gebeurt in brede samenwerking: het
ziekte­verwekkers in drinkwater(installaties) en in hoeverre bekend is of het
BTO-onderzoek op dit gebied is nauw verbonden met het Europese onderzoeks­
vóórkomen van deze organismen een volksgezondheidskundig risico vormt.
project PREPARED, het Nederlandse onderzoeksprogramma Kennis voor Klimaat
en onderzoek voor de tuinbouwsector.
11:00 – 12:30
Parallelsessies 1 • Nanotechnologie en 2 • Omgang met klimaatverandering
in stedelijk, peri-urbaan en landelijk gebied
Na de inleiding en drie presentaties over de context van het klimaatprobleem
en mogelijke handelingsperspectieven dagen we u uit om interactief concrete
Parallelsessie 1 Nanotechnologie
oplossingsrichtingen te benoemen.
Duik in de grote wereld van de kleine technologie en kleine deeltjes en bespreek
11:00
Inleiding op de presentaties | Gertjan Zwolsman (KWR)
met ons de mogelijkheden, toepassingen, risico’s en beleidsontwikkelingen rond
11:05
Omgang met klimaatverandering in stedelijk gebied | Gerard van den Berg (KWR)
nano­technologie. Binnen het BTO krijgt nanotechnologie steeds meer aandacht,
11:20
Omgang met klimaatverandering in het peri-urbane gebied | Klaasjan Raat (KWR) met name in de themagroepen ‘Drinkwatertechnologie van de toekomst’ en
11:35
Omgang met klimaatverandering in het landelijke gebied | Ruud Bartholomeus (KWR) ‘Nieuwe stoffen’. Het BTO onderzoek wordt uitgevoerd in samenhang met het
11.50
Toelichting op de interactieve sessie | Gertjan Zwolsman (KWR)
innovatie­programma NanoNextNL. Deze samenwerking met meer dan 100
11:55
Interactieve sessie
bedrijven, universiteiten en kennisinstituten en 250 miljoen euro onderzoeksbudget
Zes begeleiders gaan met zes kleine groepen in gesprek over de drie onderwerpen
levert het BTO een brede context en een groot kennisplatform. NanoNextNL richt
uit de presentaties:
zich op technieken om nanotechnologie en –deeltjes te maken, op de toepassing
1. Risico’s en adaptatiemogelijkheden in stedelijk gebied | Gerard van den Berg (KWR)
in verschil­lende sectoren, waaronder water, en op mogelijke maatschappelijke,
2. Risico’s en adaptatiemogelijkheden in stedelijk gebied | Claudia Agudelo-Vera (KWR)
milieu- en gezondheidsimplicaties. Ook in Europa staat nanotechnologie volop in
3. Risico’s en adaptatiemogelijkheden in het peri-urbane gebied | Klaasjan Raat (KWR)
de belang­stelling als ‘key enabling technology’ die ons beter in staat stelt
4. R
isico’s en adaptatiemogelijkheden in het peri-urbane gebied | Sef Philips
(Brabant Water)
maatschappelijke uitdagingen aan te gaan.
11:00
Nanotechnologie en voedsel: vriend of vijand? | Karin Schroën (WUR)
5. Risico’s en adaptatiemogelijkheden in het landelijk gebied | Ruud Bartholomeus (KWR)
11:15
Toepassing van nanotechnologie in waterbehandeling: van lab naar pilotschaal |
6. Risico’s en adaptatiemogelijkheden in het landelijk gebied | Henk Hunneman (Vitens)
Bas Hofs (KWR)
12:20
Terugkoppeling door de begeleiders
BTO Congres | Samenwerken aan waterkennis
BTO Congres | Programma
12:30
Lunch en BTO Infomarkt
verscheidene onderzoeksresultaten: welke toepassingen spreken aan,
Tijdens de lunch kunt u posters en films over de gepresenteerde
wat heeft u dan nodig, hoe kunnen we de aansluiting tussen onderzoek
onderzoeksresultaten bekijken.
14:00 – 15:30
Parallelsessies 3 • Behandeling en 4 • Stroom mee van pompstation naar tap
en toepassing verbeteren?
14:00
Van volumestroomdata naar netwerkkennis | Peter van Thienen (KWR)
14:15
Leidingen onder spanning | Bas Wols (KWR)
14:30
De drinkwatertemperatuur aan de tap | Mirjam Blokker (KWR)
Parallelsessie 3 Behandeling
14:45Discussie
De Nederlandse drinkwaterbedrijven verwijderen in de zuivering een breed palet
aan verontreinigingen, zoals hardheid, pathogenen, deeltjes, zware metalen en
kleur. Het BTO streeft naar duurzamere, efficiëntere en effectievere verwijderings­
Zes begeleiders gaan in kleine groepen het gesprek aan over zes
onderwerpen uit de presentaties:
1. Van flowdata naar netwerkkennis met
2. Afwegingsmodel levensduur leidingen (USTORE, inspecties,
DEMEAU.
3. Drinkwatertemperatuur | Mirjam Blokker (KWR)
Drie specifieke kwesties komen in deze sessie aan de orde:
4. Optimalisatie distributie en monitoring | Peter van Thienen (KWR)
• Eerst het nog deels onbegrepen proces van snelfiltratie, sinds jaar en dag het
5. Streefstructuren | George Mesman (KWR)
werkpaard van de grondwaterzuivering. Optimalisatie gebeurt vooral op basis van
6. USTORE | Andreas Moerman (KWR)
ervaring en trial en error. Geohydrologen, procestechnologen en modelleurs werken
15:20
Terugkoppeling door de begeleiders
de VLPV-methode | Claudia Agudelo-Vera (KWR)
methoden. Nieuwe methoden ontwikkelen en bestaande verbeteren is een belang­
rijk onderdeel van het BTO collectief en Speerpuntonderzoek. Kennis wordt in
prestatie-indicatoren) | Ralph Beuken (KWR)
Europese samenwerking ontwikkeld, zoals in het Europese onderzoeksproject
samen aan een model dat bruikbaar is bij optimalisatie van snelfiltratie en
ondergrondse ontijzering (partner: Vitens).
• Voor persistente organische microverontreinigingen worden binnen DEMEAU
verschillende geavanceerde zuiveringstechnieken onderzocht. De tweede
14:00
15:30Pauze
16:00 – 16:30 Over de waarde van het BTO | Martien den Blanken (PWN) en Wim van Vierssen (KWR)
Martien den Blanken (voorzitter van het Directeurenoverleg van drinkwater­
presentatie focust op verdunningseffecten en het effect van bodempassage en
bedrijven) en Wim van Vierssen (directeur van KWR) maken samen de cirkel van
zuiveringsstappen op de verwijdering van geneesmiddelen (partner: WML).
“Samenwerken aan waterkennis” rond. Martien den Blanken bespreekt wat het
• De laatste presentatie behandelt hoe ontharding duurzamer kan worden door
samenwerken aan waterkennis de waterbedrijven nu daadwerkelijk oplevert.
gebruik van Hollands calciet als entmateriaal, aan de hand van de overstap op
Wim van Vierssen schetst vervolgens hoe het BTO KWR in staat stelt om nationaal
calciet als entmateriaal in Weesperkarspel (partner o.a. Waternet).
en internationaal een vooraanstaande positie te vervullen in het wateronderzoek.
Meer bytes en minder beton: metaalverwijdering met minder moeite | Dirk Vries
BTO is niet alleen goed en nuttig voor de BTO-participanten, maar ook van groot
(KWR) en Niels Hartog (KWR)
14:15
16:30
Borrel en aansluitend dinerbuffet
en Roberta Hofman (KWR)
19:00
Einde congresdag
14:30
Creatief met kalk: met Hollands calciet de markt op | Luc Palmen (KWR)
14:45
Plenaire discussie met als thema ‘duurzame waterbehandeling’ | Moderator:
Jos Frijns (KWR)
Parallelsessie 4 Stroom mee van pompstation naar tap
belang voor kennis- en innovatiepositie van de Nederlandse watersector wereldwijd.
Organische microverontreinigingen: vóórkomen en voorkómen | Niels Hartog (KWR)
Het BTO-onderzoek op het gebied van distributie is van oudsher sterk toepassings­
gericht en vindt dan ook plaats in nauwe samenwerking met de waterbedrijven.
De aanpak is sterk multidisciplinair en het distributieonderzoek binnen het BTO
wordt versterkt door samenwerking met Franse waterbedrijven en kennisinstel­
lingen en binnen Kennis voor Klimaat. Drie korte presentaties over multidisciplinair
onderzoek vormen de inleiding voor discussie over de toepasbaarheid van
BTO Congres
27 mei 2014
Locatie:
Kameryck
Oortjespad 3
3471 HD Kamerik
www.kameryck.nl
Voor meer informatie:
Daniëlle Patist
BTO Programmamanagement
T (030) 60 69 625
E [email protected]