CAD en GIS kunnen best samen

CAD en GIS kunnen best samen
Bert Vermeij
Het komt vaak voor dat organisaties die GIS (Geografische Informatie
Systemen) inzetten ook werken met CAD (Computer Aided Design)
software. Meestal is dit historisch gegroeid. Vaak ontstaat de discussie: of
CAD of GIS. Functioneel kunnen CAD en GIS echter ook heel goed naast
elkaar en complementair ingezet worden. Sterker nog: daarin zit synergie.
To CAD or to GIS, that’s the question. Vrij naar een bekende Engelse
dichter is dit het thema van het drieluik over de relatie tussen CAD en GIS.
In hun aard zijn GIS en CAD verschillende technologieën, gemaakt voor
andersoortige processen. Complementariteit ontstaat als deze processen betrekking
hebben op dezelfde objecten (informatie) of als ze in de keten van een
bedrijfsproces elk voor een specifieke deeltaak toegepast worden.
Infrastructuurobjecten als kabels en leidingen, wegen en rioleringen kennen een
levenscyclus; van planvorming en ontwerp via realisatie naar beheer en uiteindelijk
amoveren.
CAD en GIS hebben in de levenscyclus elk een specifieke functie. De rol van CAD is
bijvoorbeeld op laag detailniveau een technische tekening met correcte afmetingen
van een constructie ten behoeve van de bouw te maken. GIS komt in beeld bij het
beheer van alle informatie over objecten. GIS geeft inzicht in het ‘wat’, het ‘waar’ en
de samenhang met andersoortige objecten. gemeenschappelijk gegevensgebruik is
een randvoorwaarde in een omgeving waar CAD en GIS naast elkaar worden
ingezet. Hier spelen efficiencyoverwegingen(eenmalige opslag, meervoudig gebruik)
en overwegingen van informatietechnische aard: de informatie gaat immers over
dezelfde objecten.
Informatie delen
Voor het delen van gegevens tussen GIS en CAD zijn verschillende scenario’s
mogelijk. Deze zijn deels te herleiden tot ontwikkelingen in de technologie.
Scenario 1 - Conversie
Gegevens in CAD formaat worden één op één vertaald naar GIS en vice versa. Bij
een goed werkende conversie gaat in principe geen informatie verloren. Rijke
informatieformaten, met regels en gedrag van objecten zoals die voorkomen in
intelligente GIS objectstructuren, zijn echter meestal niet om te zetten. Alleen de
‘kale’ gegevens komen namelijk over.
Scenario 2 – Direct read
Met de groei van de rekenkracht van computers ontstond de mogelijkheid voor
‘direct read’. Geografische informatiesystemen werken direct op CAD data. CAD
systemen lezen GIS gegevens, zonder fysieke bestandsconversie. In feite vindt wel
conversie plaats, maar dat gebeurt pas ‘onder water’ op het moment van gebruik
van data. De gegevens worden niet bewaard in andere formaten.
Scenario 3 – ETL
Copyright © 2005 In Perspectief. In Perspectief is een uitgave van ESRI Nederland.
Niets van deze website mag zonder toestemming worden gekopieerd.
ETL (Extract, Transform, Load) is een vorm van conversie waarbij de omzetting
gericht gestuurd wordt. In het ETL proces kunt u aangeven welke onderdelen uit
een bestand overgaan en waar deze naar toe gaan. Denk aan het samenvoegen van
lijnen tot vlakken, de keuze voor bepaalde lijntypen of het koppelen van gegevens
uit verschillende bronnen. Bij ETL kunt u ook het uitvoerformaat kiezen. Het
gewenste gebruik van de gegevens bepaalt of het ETL proces moet resulteren in een
eenvoudig CAD of GIS bestandsformaat (Shape, DXF, DGN of GML) of in een
intelligente Geodatabase structuur.
Scenario 4 – Database integratie
De meest vergaande vorm van integratie van CAD en GIS betreft het samengaan op
databaseniveau. Gegevens over geografische objecten (geometrie en attributen)
worden opgeslagen in een Geodatabase. Verschillende applicaties (GIS, CAD,
internet) werken tegelijkertijd op de database. CAD en GIS in de praktijk CAD en
GIS vullen elkaar aan. Het zijn systemen met verschillende functionaliteit, met een
verschillende plaats in de nformatiearchitectuur van een organisatie. Technisch is
het goed mogelijk CAD en GIS complementair in te zetten.
Om CAD en GIS in een werkproces succesvol te laten samenwerken, is het aan te
bevelen per stap in de procesketen een duidelijke keuze te maken voor de meest
geschikte technologie:
CAD voor ontwerpen en tekenen
GIS voor informatieverstrekking, analyse, modelleren en kaartproductie
CAD omgevingen kennen een goede ondersteuning van ontwerpprocessen
(workflow, revisiebeheer tekeningen). Ontwikkelingen als keteninformatisering, het
stelsel van Basisregistraties en elektronische dienstverlening brengen met zich mee
dat datakwaliteit steeds belangrijker wordt.
GIS kan de datakwaliteit en de geografische integriteit van gegevens waarborgen
door middel van topologische regels. CAD systemen ondersteunen deze
functionaliteit echter niet. Het is onontkoombaar om informatie objectgericht in een
geografische database te beheren, als je uitgaat van de eisen die werkprocessen
aan kwaliteit en samenhang van gegevens stellen. Het meest efficiënt hierbij is, om
voor inwinning en onderhoud van deze gegevens, gereedschappen in te zetten die
het borgen van datakwaliteit aan de bron ondersteunen en die onderliggende rijke
datastructuren benutten. Met andere woorden: de keuze voor GIS ligt hierbij steeds
vaker voor de hand.
De functionele grenzen tussen CAD en GIS zijn steeds minder scherp te trekken.
Deel 2 en 3 van het drieluik gaan hierop verder in. Voorbeelden illustreren hoe het
samenspel in de praktijk verloopt. Maar soms wordt ook een expliciete keuze voor
GIS gemaakt. Rijkswaterstaat, enkele waterschappen, gemeenten, Schiphol en een
stedenbouwkundig bureau geven een kijkje achter de schermen.
Waarom GIS gebruiken?
Het overgrote deel van de taken van bijvoorbeeld een gemeente betreft het beheer
Copyright © 2005 In Perspectief. In Perspectief is een uitgave van ESRI Nederland.
Niets van deze website mag zonder toestemming worden gekopieerd.
van grondgebied of objecten binnen de gemeentegrenzen. Bestemmingsplannen,
onderhoud van parken en plantsoenen, heffing van de Onroerende Zaakbelasting;
het zijn allemaal zaken die direct het grondgebied raken. Het gaat in deze processen
om geografische objecten als gebouwen en wegen.
Adequate informatie is voor elke organisatie een voorwaarde om werk goed uit te
voeren. Informatiesystemen beogen een zo goed mogelijke representatie van de
werkelijkheid te geven. Anders gezegd: de objecten waar bedrijfsprocessen zich op
richten, dienen zo natuurgetrouw mogelijk terug te komen in de
informatiesystemen. Waar het geografische objecten betreft, is een GIS bij uitstek
geschikt.
Een modern GIS is ‘by design’: in aard en opzet objectgericht. Alle gegevens over
objecten in de werkelijkheid – de administratieve kenmerken en de geometrie –
worden bij elkaar, als een geïntegreerd geheel behandeld. Daarmee is een GIS dé
technologie om met geo-informatie aan de slag te gaan.
Copyright © 2005 In Perspectief. In Perspectief is een uitgave van ESRI Nederland.
Niets van deze website mag zonder toestemming worden gekopieerd.

Download Report