folder genealogisch onderzoek

Streek-Folders-1208:Folder-Genealogisch
17-12-2008
17:41
Pagina 1
Waar kunt u ons bezoeken?
Gemeente Elburg
Zuiderzeestraat Oost 19, Elburg
(Oostendorp)
Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe
In de voetsporen van uw voorouders
Uw voorouders hebben geleefd in een bepaalde tijd en in een bepaalde omgeving. Maar hoe
hebben ze geleefd? Om hier achter te komen, kunt u genealogisch onderzoek doen.
Genealogie houdt zich bezig met voorouderonderzoek en de afstamming van de familienaam.
Om u daarbij te helpen vindt u hier een overzicht van enkele bronnen die u kunt raadplegen
om een stamboom samen te stellen. Ook kunt u lezen hoe u stap voor stap kleur kunt geven
aan de namen en data in uw stamboom.
De archieven vertellen het verhaal van een gebied en zijn bewoners. Met behulp van eigen documenten,
verhalen van familieleden en de archieven uit het Streekarchivariaat, kunt u een beeld schetsen van het
leven en werken van uw voorouders. Stap voor stap kleedt u het geraamte van de stamboom aan..
Postbus 70, 8080 AB Elburg
T (0525) 688 717
F (0525) 688 699
Kosten
Een bezoek aan het Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe en
het raadplegen van de archieven is gratis. Dit geldt ook voor
begeleiding bij historisch onderzoek. Als de materiële staat van
de archiefstukken het toelaat, dan maakt een medewerker
graag fotokopieën voor u. Hier zijn kosten aan verbonden. Wilt u
onderzoek laten uitvoeren, een rondleiding, tentoonstelling, een
lezing of een werkles laten voorbereiden, dan betaalt u in overleg
een prijs op maat.
Adressen
Centraal Bureau voor Genealogie
Prins Willem-Alexanderhof 22,
2595 BE Den Haag
Postbus 11755, 2502 AT Den Haag
T (070) 31 50 500
www.cbg.nl
periodieken: Genealogie en Jaarboek
Gemeente Ermelo
Raadhuisplein 2, Ermelo
Postbus 500, 3850 AM Ermelo
Nederlandse Genealogische Vereniging
Papelaan 6, 1382 RM Weesp
Postbus 26, 1380 AA Weesp
T (0294) 41 33 01
www.ngv.nl
periodieken: Gens Nostra en Gens Data
T (0341) 567 101
F (0341) 567 369
Gemeente Harderwijk
Vereniging Veluwse Geslachten
Postbus 519, 3770 AM Barneveld
www.veluwsegeslachten.nl
periodieken: Veluwse Geslachten
Havendam 56, Harderwijk
Postbus 149, 3840 AC Harderwijk
T (0341) 411 454
F (0341) 425 895
Computerprogramma’s
Veel genealogen gebruiken een computer
voor het opslaan van hun gegevens.
Hiervoor zijn verschillende programma’s in
de handel. In Nederland gebruikt men voornamelijk:
Gemeente Nunspeet
Markt 1, Nunspeet
Voor vragen of het maken van een afspraak kunt u ook een
mail sturen naar: [email protected]
Postbus 79, 8070 AB Nunspeet
T (0341) 259 258
www.streekarchivariaat.nl
F (0341) 260 048
Gemeente Oldebroek
Op onze website vindt u een uitgebreid overzicht van onze
archieven en collecties. Ook stellen wij inventarissen en
bronnen online beschikbaar.
Raadhuisplein 1, Oldebroek
Postbus 2, 8096 ZG Oldebroek
T (0525) 638 300
F (0525) 633 327
© Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe, 2009 Samenstelling Hanneke van
Aalst, Henk Hovenkamp Redactie Convinza! Tekst &Communicatie,
Amersfoort Vormgeving en druk Drukkerij Uitgeverij Bredewold Wezep
Archiefwijzer
genealogie voor beginners
Schrijf uw eigen familiegeschiedenis
• GensDataPro (uitgave NGV,
zie http://gensdatapro.ngv.nl)
• ProGen (particuliere uitgave,
zie www.pro-gen.nl)
• HazaData (particuliere uitgave,
zie www.hazadata.com)
• Aldfaer (gratis software,
zie www.aldfaer.org)
Streek-Folders-1208:Folder-Genealogisch
17-12-2008
17:43
Pagina 2
Een schat aan gegevens
Een stamboom is een overzicht van de voorouders van een persoon, bijvoorbeeld uzelf.
Voor het samenstellen van uw stamboom kunt
u dicht bij huis beginnen. Zoek alle documenten
bij elkaar die u al in uw bezit heeft: uittreksels
uit de registers van de Burgerlijke Stand,
paspoorten, doopkaarten, bidprentjes, krantenknipsels, foto’s, enzovoorts. Begin ook zo vroeg
mogelijk met het bevragen van uw familieleden.
In hun geheugen zit een schat aan gegevens
opgeslagen.
Stand (Doop-, Trouw-, Begraafboeken, lidmatenregisters, etc.).
Kwartierstaat
Als u uw hele verzameling op een rijtje zet, hebt
u waarschijnlijk al een aardig begin. Om het
overzicht te bewaren, kunt u alle gegevens invullen in een kwartierstaat. Dit is een formulier
waarop u de primaire informatie van uw familieleden invult: data en plaatsen van geboorte,
huwelijk en overlijden. Deze gegevens kunt u
later nog aanvullen met secundaire informatie
zoals opleiding en beroep, bezit, hobby’s en
leefomstandigheden.
De Burgerlijke Stand
Op 1 januari 1811 werd, na de inlijving van het
Koninkrijk Holland bij het Franse Keizerrijk, in
het grootste deel van Nederland de Burgerlijke
Stand ingevoerd. Sindsdien is het verplicht
aangifte te doen van geboorte, huwelijk en
overlijden bij de ambtenaar van de Burgerlijke
Stand. Deze registreert de aangiften in de Geboorte-, Huwelijks- en Overlijdensregisters.
Van iedere aangifte wordt in deze registers een
aparte akte gemaakt.
Bronnen in het archief
De volgende stap die u zet, om meer gegevens te
verzamelen, gaat naar het archief. Bij de archiefdiensten en de regionale historische centra worden namelijk de bronnen bewaard waarin u de
voetsporen van uw voorouders kunt vinden. We
onderscheiden hierin twee categorieën:
Geboorteakte
Een geboorteakte is na 100 jaar openbaar. U
kunt hier verschillende feiten uit afleiden:
• officiële familienaam en de voornamen van
het kind;
• datum, tijd en soms het adres van de
geboorte;
• naam, voornamen, leeftijd en beroep van
de ouders;
• naam, voornamen, leeftijd, beroep en woonplaats van de aangever (meestal de vader);
Primaire genealogische bronnen
Dit zijn: Burgerlijke Stand (BS); Bevolkingsregisters (BR); Retro-acta van de Burgerlijke
Secundaire genealogische bronnen
Memories van Successie; Notariële archieven;
Rechterlijke archieven; Kadastrale en Waterschapsarchieven. Als u niet voldoende
gegevens vindt na het onderzoek in de
primaire bronnen, dan kunt u zoeken in de
secundaire bronnen. In deze archiefwijzer
behandelen we alleen de primaire genealogische bronnen.
• naam, voornamen, leeftijd, beroep en woonplaats van twee getuigen (tot 1934);
• uit de leeftijd van de ouders is ongeveer hun
geboortejaar af te leiden;
• namen van familieleden (als de getuigen tot
de familie behoren). Met deze gegevens
kunt eenvoudiger naar bijvoorbeeld de
geboorteakte van de ouders en grootouders
zoeken;
• het nummer van de akte: noteer dit nummer
met het desbetreffende jaartal. Dit is handig
om deze akte later gemakkelijk terug te
kunnen vinden. Noteer ook altijd in welk
archief u de akte hebt gevonden.
Huwelijksakte
Een huwelijksakte is na 75 jaar openbaar. Deze
akte biedt de genealoog heel erg veel informatie:
• huwelijksdatum;
• naam, voornamen, geboortedatum (of leeftijd) en geboorteplaats, woonplaats en beroep van bruidegom en bruid;
• naam, voornamen, woonplaats en beroep
van de ouders van het bruidspaar. Als een of
meer van de ouders is overleden, dan wordt
dit vermeld;
• naam, voornamen, leeftijd, woonplaats en
beroep van de getuigen. Vaak wordt een
eventuele verwantschap met het bruidspaar
aangegeven;
• in welke gemeente(n) de afkondigingen van
het huwelijk zijn gedaan en of er al dan niet
bezwaar gemaakt is tegen het huwelijk (de
zogenaamde ‘stuiting’, tot 1987);
• een aanduiding of de bruidegom voldaan
heeft aan zijn militieplicht;
• een opsomming van de papieren die door
het bruidspaar zijn overlegd om het huwelijk
mogelijk te maken, de zogenaamde
‘huwelijksbijlagen’.
Huwelijksbijlagen
Dit zijn de stukken die de ambtenaar van de
Burgerlijke Stand van het aanstaand
bruidspaar ontvangt. De meest voorkomende
zijn:
• afschriften van de geboorteakten van het
bruidspaar of van het doopregister als ze
vóór 1811 zijn geboren;
• afschriften van de overlijdensakten van de
ouders;
• afschriften van de overlijdensakten van
eventuele vorige echtgenoten;
• afschriften van de echtscheidingsakten bij
eventuele eerdere huwelijken;
• bewijs dat de huwelijksafkondiging zonder
stuiting is afgelopen;
• bewijs dat de bruidegom heeft voldaan aan
de militieplicht. Is hij in militaire dienst geweest, dan wordt een signalement gegeven:
lichaamslengte, gelaatsvorm, kleur van de
ogen, vorm van de neus en de kin, kleur van
het haar, eventueel aanwezige kentekenen.
Let op! Niet bij elke trouwakte komen dezelfde
bijlagen voor.
In de tweede helft van de negentiende eeuw
gingen sommige gemeenten ertoe over de
gehuwden een boekje mee te geven als
‘huwelijksbewijs’. Dit trouwboekje bevatte een
aantal gegevens uit de huwelijksakte. Verder is
er ruimte om aanvullende gegevens op te
nemen zoals de namen en geboortedata van de
uit het huwelijk geboren kinderen.
Akte van overlijden
Een akte van overlijden is na 50 jaar openbaar.
Vermeld worden de volgende gegevens:
• naam, voornamen, beroep en leeftijd van de
overledene;
• datum en tijdstip van het overlijden;
• woonplaats en soms het adres van het overlijden;
• naam van de huidige, en eventuele eerdere
echtgenoten, indien de overledene gehuwd
was;
• meestal de namen van de ouders;
• naam, voornamen, woonplaats, beroep, en
leeftijd van de aangever(s);
• als de overledene een kind was, de
gegevens van de ouders.
De aangifte in de gemeente van overlijden
wordt tegenwoordig meestal gedaan door de
begrafenisondernemer. Vroeger werd dat vaak
gedaan door een familielid of een buurman.
Voor 1935 moest de aangifte door twee personen worden gedaan.
Het Bevolkingsregister
Na de Volkstelling van 1849 werd in de meeste
gemeenten het Bevolkingsregister opgericht.
Hierin werden per woning alle gegevens van de
bewoners geregistreerd. Als er in de gegevens
wijzigingen optraden, werden deze in het register verwerkt. Dit maakt het mogelijk veel over
de bewoningsgeschiedenis van een woning te
achterhalen.
Adres
Van ieder gezin werd in ieder geval het adres
opgenomen. Bovenaan stonden de gegevens
van het gezinshoofd, daaronder die van de andere gezinsleden, met toevoeging van hun verhouding tot het gezinshoofd (vrouw, zoon,
dochter,
enzovoorts).
Verder
werden
opgenomen: naam - voornamen - geslacht geboorteplaats - geboortedatum - religie burgerlijke staat - beroep of ambt - datum van
inschrijving - gemeente van herkomst - datum
van vertrek of overlijden - gemeente waar naar
toe wordt gegaan. Wanneer een persoon overleed of buiten de gemeente verhuisde, werd zijn
of haar naam ‘afgevoerd’. Dat betekende een
streep door de naam, met toevoeging van
datum en reden van afvoeren.
Inwonenden
Ook de inwonenden bij gezinnen, zoals de
dienstbode of de knecht, maar ook inwonende
familieleden werden bij het gezin op het blad
vermeld. Regelmatig was het nodig de gegevens
in een nieuw register over te schrijven. Hierbij
zijn soms fouten gemaakt in de data. Bij het
overnemen van gegevens is het daarom
belangrijk deze altijd te controleren aan de
hand van de registers van de Burgerlijke Stand.
Dienstmeid en knechten
Behalve de ‘normale’ registers, die per wijk of
alfabetisch op achternaam van de hoofdbewoner zijn geordend, zijn er ook speciale
delen van het bevolkingsregister bestemd voor
dienstboden en knechten. Dit geldt ook voor
personen die kort in de gemeente verbleven
zoals militairen of bewoners van gestichten of
vluchtelingenkampen.
De persoonskaart
Rond 1938 veranderde de indeling van het
bevolkingsregister. In plaats van de kaarten
waarop een heel gezin onder het gezinshoofd
werd geregistreerd, kwam de persoonskaart.
Iedere bewoner van Nederland kreeg vanaf dat
moment zijn eigen kaart, tot 1994, toen de
bevolkingsregistratie in Nederland in de
Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) werd
geautomatiseerd.
Na het overlijden worden de persoonskaart en
de persoonsgegevens uit de GBA overgedragen
aan het Centraal Bureau voor Genealogie in
Den Haag. Op aanvraag kunt u daar tegen betaling een uittreksel uit de gegevens ontvangen.
Het Streekarchivariaat verstrekt geen gegevens
uit de persoonskaarten.
Op de kaart komt een schat aan gegevens voor
van de desbetreffende persoon: geslachtsnaam
- voornamen - geboortedatum en -plaats - nationaliteit - namen van de ouders met de geboortedata en geboorteplaatsen - naam,
voornamen, geboortedatum en -plaats van de
echtgenoot - datum en plaats van het huwelijk
- datum, plaats en reden van ontbinding van het
huwelijk - van de kinderen: naam, voornamen,
geboortedatum en -plaats, verhouding tot het
gezinshoofd. Op de persoonslijst komen
dezelfde gegevens voor.
Raadplegen registers Burgerlijke Stand
en Bevolkingsregister
De akten van geboorte, huwelijk en overlijden
zijn in chronologische volgorde in de registers
opgenomen. Om een bepaalde akte te kunnen
vinden, is het noodzakelijk het hele register
door te werken. Om dit te vereenvoudigen, zijn
de zogenaamde tienjaarlijkse tafels gemaakt.
Dit zijn indexen (ook klappers genaamd), die in
alfabetische volgorde op achternaam, voor een
periode van tien jaren de geborenen, gehuwden
en overledenen geven. Achter de naam wordt
verwezen naar de datum van de akte en het
aktenummer. Bij de akten van geboorte of overlijden kan de in de tafels genoemde datum
verschillen van de werkelijke datum van
geboorte of overlijden. Dit komt voor als de
aangifte een of meer dagen later is gedaan. De
datum van de huwelijksakte is wel dezelfde als
de huwelijksdatum.
Op het Bevolkingsregister is door de administratie
vaak geen index gemaakt. Het zoeken naar een
bepaalde naam kan daardoor veel tijd kosten.
In de verschillende gemeenten zijn de registers
van de Burgerlijke stand en het Bevolkingsregister op verschillende manieren toegankelijk
gemaakt: tienjarige tafels; twintigjarige indexen;
generale indexen; kaartenbakken en databestanden.
Hebt u tijdens uw bezoek nog vragen? Onze
archiefmedewerkers helpen u graag verder.

Download Report