Download File - Burmania Boerderij

Februari 2014, jaargang 5, nummer 16
v
oorjaar? Nou, zo voelt het
haast wel! Misschien dat het
anders is, wanneer jullie dit
Blaadje lezen, maar wanneer ik
dit schrijf is het dus begin februari
en de zon schijnt, de vogels
fluiten, de knoppen aan de bomen
beginnen gewoon al groen te
worden en het is buiten 10 °C! En
dat terwijl er ook al lammetjes
geboren zijn op de boerderij, de
lentekriebels beginnen weer te
komen...
Daarom staat dit Blaadje dan ook
in het teken van het jonge leven
op de boerderij.
Rond 1 april verwachten we dat de
eerste lammetjes geboren zullen
worden. Althans de schapenlammetjes,
want
de
eerste
geitenlammetjes zijn al een aantal
weken terug geboren. Allemaal
weer jong spul op de boerderij. En,
nieuw leven past natuurlijk ook
helemaal bij wat er binnenkort bij
ons in het gezin staat te gebeuren,
de geboorte van ons eigen jongste
kindje. Deze verwachten we
halverwege maart, net voor de
drukte van de lammerij in de stal
(Boerin wil niet tegelijk met de
schapen bevallen, )
Wist je trouwens dat kalfjes het hele
jaar door geboren worden! Deze vraag
is al in een eerder Blaadje aan bod
gekomen. Veel mensen denken dat
kalfjes alleen in het voorjaar geboren
worden. Maar dat is dus niet waar.
Eigenlijk wordt er elke week wel een
kalfje geboren op de boerderij.
Dit jaar gelukkig wel…!
In de laatste week van januari werden
ze geboren, Emma en Tina, twee
geitenlammetjes van onze zwarte geit
Sjoukje. Dit jaar gelukkig twee
vrouwtjes, vorig jaar kreeg ze namelijk
twee boklammeren.
Omdat bokken erg gaan stinken als ze
geslachtsrijp zijn en om inteelt binnen
de geitenkoppel te voorkomen, worden
er nooit boklammeren aangehouden op
onze boerderij. Dit jaar dus gelukkig
weer twee lammetjes die we wel
kunnen houden en ze zijn een
welkome aanvulling op onze inmiddels
uitgedunde geitenkoppel.
vanwege koud en nattigheid. Hierdoor
zullen de kosten stijgen, omdat de
dieren dan in de schuur gevoerd
moeten worden en er meer stro
gebruikt moet worden voor het
schoonhouden van de hokken.
Uitzonderingen zijn er natuurlijk altijd.
Er is een aantal schapenrassen die 3
keer in twee jaar kunnen aflammeren.
Vaak interessant voor een veehouder
die qua inkomsten alleen afhankelijk is
schapen. Deze schapen zijn zo gefokt
dat ze het hele jaar door vruchtbaar
zijn.
Vraag van de bezoeker:
“Waarom liggen die kleine kalfjes zo
alleen in die kleine hokjes?”
Nu nog afwachten wat Jantsje in haar buik zal
hebben…
Afgelopen maand werd er vaak
gevraagd of het niet te vroeg was, dat
er eind januari al lammetjes geboren
werden.
Nee.
Men
associeert
lammetjes vaak alleen met de lente,
maar het is afhankelijk van wanneer de
ram of bok bij de schapen en geiten
komt. Een schaap/geit is doorgaans
vruchtbaar zolang de “R” in de maand
zit. Laat je de ram dus al vanaf begin
september tussen de vrouwelijke
dieren lopen, dan kun je in januari al
lammeren verwachten (de draagtijd is
5 maanden). Een ram en een bok
dekken altijd wel. Vaak is dit alleen
niet wenselijk, omdat het dan langer
duurt voordat de moeders met
lammeren
naar
buiten
kunnen
Deze vraag wordt eigenlijk het meest
gesteld op onze boerderij. Hoe gaat
het bij ons op het bedrijf nadat er een
kalfje geboren is?
In tegenstelling tot de meeste
boerderijen laten wij het kalfje eerst
een dag bij de moederkoe lopen. Dit
doen we uit arbeidsbesparing, omdat
het kalfje zo zelf de melk bij de
moeder uit het uier kan drinken. Op
andere melkveebedrijven halen ze
vaak standaard het kalfje meteen bij
de moeder weg. Dit is eigenlijk ook het
advies van de Gezondheidsdienst voor
dieren. De kalfjes komen dan meteen
na de geboorte in de schone
omgeving. Wij laten de natuur iets
meer zijn eigen gang gaan.
Daarna liggen de jongste kalfjes
inderdaad de eerste twee weken van
hun leven alleen in een eigen
strohokje. Op deze manier kunnen de
kalfjes goed in de gaten gehouden
worden. Drinken ze voldoende, poepen
ze normaal, zijn ze wel actief…? Vooral
de eerste twee weken zijn ze
gevoeliger voor ziektes als diarree en
longontsteking. Vergelijk het maar met
pasgeboren baby’s die je ook apart in
een wiegje legt in plaats van in een
box met drie andere baby’s.
De jongste kalfjes worden apart gehuisvest en
krijgen melk uit de emmer
Na twee weken individuele huisvesting
komen de vrouwelijke kalfjes (zij
worden vaarskalfjes genoemd) in
groepjes van 2 tot 4 in een groot
strohok in de oude schuur. Hier krijgen
ze dagelijks twee keer per dag een
emmer melk, ieder kalfje krijgt haar
eigen emmer. De mannelijke kalfjes,
oftewel de stierkalfjes, verlaten na
twee weken het bedrijf. Zij worden
naar een andere boerderij gebracht
waar
alleen
vleesstieren
lopen.
Immers, een stierkalfje kan in de
toekomst geen melk geven en is dus
voor
ons
melkveebedrijf
geen
inkomstenbron (in NL is er een
specialisatie in melkveebedrijven en
vleesveebedrijven).
Nieuw in deze groep kalveren is dat
sinds twee maanden het melk
verstrekken aan de kalfjes weer met
de hand door Folkert wordt gedaan.
We hadden bij deze groep een
drinkautomaat staan, waardoor de
kalfjes de hele dag zelf hun melk
konden ophalen (uiteraard computer
gestuurd, omdat te veel melk drinken
niet goed is voor een kalverbuik). Dit
beviel ons echter al sinds een aantal
jaar niet meer. De kalfjes groeiden niet
goed genoeg. Waarschijnlijk kwam dit,
omdat het spoelwater van de
drinkautomaat niet voldoende weg kon
komen. Hierdoor was het strohok vaak
te nat en een natte ondergrond is
funest voor een jong kalfje. Dit was
ook niet op te lossen in de oude
schuur, dus hebben we twee maanden
geleden besloten om de drinkautomaat
weg te doen.
De kalfjes zien er sindsdien een stuk
gezonder uit. Een wijze beslissing! Wel
weer iets meer werk, maar een
gezonde koppel kalveren geeft alleen
maar een hoop plezier…
Als de kalfjes twee maanden oud zijn,
wordt
de
melkgift
verminderd,
waardoor ze op drie maanden leeftijd
volledig van de melk af kunnen. De
groep verhuist dan naar een ander
strohok, in de kapschuur (dit is de
open schuur die het laatst gebouwd is
op ons erf). Deze kalveren krijgen dan
hooi en brokjes te eten.
Nieuwe waterbakken
Bij de koeien zijn nieuwe waterbakken
geplaatst deze winter. Een aantal
drinkbakken was zo doorgerot dat ze
gingen lekken. Klinkt als heel gewoon,
maar het is toch best een grote
investering voor een bedrijf. Wist je
trouwens dat een koe gemiddeld wel
100 liter water op één dag drinkt?
Daarom is het van belang dat er een
goede watervoorziening voor de koe is.
Het bijzondere aan de nieuwe
waterbakken is, is dat ze snel leeg
kunnen lopen en daardoor makkelijk te
reinigen zijn.
De groep kalveren van 3 tot 6 maanden
Als ze een half jaar oud zijn,
worden ze weer verhuisd. Ze
gaan dan naar de grote stal
waar ook de koeien lopen.
Hier komen ze samen
met
alle
andere
oudere (tot 1 jaar
oud) kalveren in
een apart hok op
roosters
met
ligboxjes te lopen. Ze
krijgen dan hetzelfde te
eten als de volwassen koeien.
Landerijen nu definitief
De weilanden aan de, vanaf onze
boerderij gezien, rechterkant van de
Bouwedijk, tussen Snakkerburen en
Lekkum, hoort nu definitief voor de
helft bij onze boerderij. Samen met de
broer van Folkert hebben zij het stuk
grond dat 10 ha. bedraagt gekocht van
de gemeente. Het haalde zelfs de
Leeuwarden Courant! Onzin natuurlijk,
want er wordt wel vaker land gekocht
door boeren. Maar blijkbaar is het dorp
er erg blij mee, we krijgen dan ook
leuke reacties. Op deze manier is
namelijk de “groene zone”
tussen Leeuwarden en
Lekkum in vele ogen
gered.
Waarschijnlijk komen in het
voorjaar de pinken (dit zijn de
oudere kalveren) daar te lopen.
En in de zomer wellicht de
schapen… Nog even afwachten
dus. Eerst moeten er nog goede
landhekken aangeschaft worden
en waarschijnlijk moet er in de
toekomst ook nog wat aan
landverbetering gedaan worden.
Februari mestmaand
Binnenkort is het weer zo ver…. De
mest mag weer uitgereden worden.
Vanaf 15 februari is dit weer
toegestaan.
Zodra het weer het toelaat en het
weiland niet te nat is (ter voorkoming
van trekkersporen in het land) rijdt de
grote mesttank weer door het weiland
om de mest in de grond te injecteren.
Mest wordt om uitspoeling te voorkomen in de
grond gebracht ipv er boven op wat velen
denken
Hiermee bereiden we ons weer voor op
een nieuw groei- en weideseizoen.
Daarna zullen de koeien vanaf april
weer in het gras kunnen lopen.
Dit laatste gaan we uiteraard weer
“vieren” met jullie. Te zijner tijd
Koeiendans 2013
ontvangen alle Vrienden van de
Burmania
Boerderij
weer
een
uitnodiging om bij de inmiddels voor
velen bekende Koeiendans aanwezig te
zijn.
Nieuws vanuit de Vogelwacht:
Opvetten
Weidevogels
overwinteren in het
zuiden. Kievieten trekken vaak met de
vorstgrens mee en komen minder ver
dan bijvoorbeeld de grutto. Wat ze
gemeen hebben is dat een trekvogel in
goede conditie moet zijn en over
voldoende
vetreserves
moet
beschikken. Ook onderweg is hij
aangewezen op gebieden waar
afdoende kan worden gefoerageerd.
Na overwintering wordt de terugreis
weer aanvaard en ook dan zal de
trekvogel over een goede conditie
moeten beschikken.
Zwaluwen
bijvoorbeeld,
kunnen
ongeveer op 1 gram vet 500 kilometer
vliegen. Bij hun oversteek van Afrika
over de Middellandse zee komen zij
aan in Italië en moeten dan eten. Als
het dan slecht weer is en er geen
insecten zijn, vindt een ware slachting
plaats en bereikt slechts een deel hun
eindbestemming.
Als onze weidevogels in het voorjaar
weer arriveren zijn hun vetreserves
vrijwel opgesoupeerd. Het is zaak dat
zij snel weer `opvetten’. Bovendien
hebben ze extra voedsel nodig om hun
legsel te kunnen produceren om voor
een goed nageslacht te zorgen. Juist
daar kan het soms mis gaan en komt
een vogel niet aan broeden toe.
Afgelopen voorjaar was zo’n kritisch
moment. Koud en super droog. Het
noodzakelijke voedsel zat diep en was
niet voor de vogels te bereiken. In de
aaisikerstiid was er amper een
kievietsei te vinden (in geheel Friesland
in totaliteit 17 stuks). Nu was dat niet
zo´n punt maar hoe komt het daarna.
Menig fjildman heeft zich daar zorgen
over gemaakt. Gelukkig bleken de
broedresultaten toch nog wel mee te
vallen. Het probleem van `opvetten’
wordt door diverse organisaties,
natuurbeschermers
en
boeren
onderkend. Bij ons in Wyns zijn er
enkele boeren die in het voorjaar de
waterstand in enkele sloten omhoog
brengen. Het water komt hierdoor
gedeeltelijk op het land te staan en er
ontstaan voedselrijke walkanten.
Enkele jaren geleden deed het begrip
plas-dras zijn intrede. Meestal wordt
hiervoor op een laag gelegen stuk land
een klein dijkje aangelegd, waar water
op wordt gepompt of verzameld. De
waterdiepte ligt tussen de 0 tot 15
centimeters.
Dit
eventueel
in
combinatie met het opbrengen van `
‘ruige
dong’,
mozaikbeheer
en
uitgesteld maaien in het naastgelegen
gebied, trekt onmiddellijk vogels aan.
In de directe omgeving zal dit tot een
toename leiden, maar de vogelstand in
zijn geheel zal niet direct toenemen.
Door de optimale omstandigheden
voor de broedtijd en daarna, is het
lange termijn effect positief.
Het is bijzonder verheugend dat in
mijn nazorggebied bij Miedum, het
land van Folkert en Karin Visser, een
plas-drasgebied van circa 50 bij 200
meter is aangelegd. De tijd zal het
leren wat de resultaten hiervan zijn.
Ik ben al even wezen kijken en dat dit
gebied niet alleen functioneel is voor
weidevogels bleek; er stonden twee
zilverreigers te foerageren.
Bezitters van een smartphone wil ik
nog even een tip geven. Er is een app
verkrijgbaar “Vogels in Nederland”
welke een zeer compleet beeld geeft
met
algemene
kenmerken,
beschrijving, leefgebied en voedsel,
broeden, herkenning, verspreiding en
geluid. Top, en bovendien gratis.
Vogelwacht Lekkum-Miedum
Voorzitter Jan Wind
Hoe maakt een kip een ei?
Een vraag die onlangs gesteld werd
door onze nieuwe stagiaire Jessica.
Een leuke vraag vond ik het en later
bedacht ik dat dit misschien ook een
leuk onderwerp zou zijn voor het
Burmania Blaadje. Dus bij deze de
uitleg aan de stagiaire…
Het begint met de aanleg van de
eidooier. In het lichaam van een kip
zitten van nature al heel veel eidooiers.
De eidooiers zijn eigenlijk de eicellen
van een kip en alle eidooiers samen,
groot en klein worden dus gemaakt in
de eierstok. De kip heeft één grote
eierstok (niet zoals dus bij de mens,
wij bezitten er twee), en het ziet er
ook echt uit als één grote klont gele
balletjes, als je een kip opensnijdt.
Daarna komt de eidooier in de eileider.
De eileider van de kip is een soort
lopende band waar het eiwit en de
schaal om het dooier aangelegd
worden, eerst het eiwit en daarna de
schaal. Een lopende band, want als het
ene ei gelegd wordt zijn er al twee
nieuwe eieren in de maak. Een kip legt
immers elke dag een ei en het hele
proces van eicel tot volledig ei duurt in
totaal 25 –
26 uur. De
voorkant van
het ei wordt
dus puntig
door de weg
door
de
eileider, de
achterkant
blijft stomp.
Zo krijgt een
ei haar ovale
vorm.
Als
laatste
komt het ei, dat inmiddels volledig is,
in de cloaca, klaar om gelegd te
worden. De cloaca is de anus en de
vagina van de kip tegelijkertijd. Je zult
een kip ook nooit zien plassen, omdat
de mest en de urine van een kip
samen naar buiten komt.
De lammetjes voor ’t eerst naar buiten,
nadat ze uitgebroken waren uit het
hok. Ze roken de lente, .
Even een kritische noot…
Al jaren ergeren wij ons aan diverse
uitlatingen van Stichting Wakker Dier.
denk bijvoorbeeld aan de campagne
over de plofkip. Een term we
regelmatig op ons bedrijf horen vallen
door bezoekers. En dan met name bij
kinderen, het lijkt erop dat sinds de
reclamecampagne
van
Stichting
Wakker Dier alle kippen op een
boerderij “plofkippen” zijn. Een term
die in onze ogen een totaal verkeerde
beeld schetst over de hele Nederlandse
pluimveehouderij!.
Zo kwam er in december ook een
onderwerp ter sprake in de pers over
de melkveehouderij, namelijk over de
veeverlosser, oftewel de geboortekrik
zoals het in de volksmond genoemd
wordt. De veeverlosser is een apparaat
waarmee je een kalf kunt helpen om
geboren te worden. Soms gaat het
kalven bij een koe (zeg maar de
bevalling) erg zwaar. Zeker als de koe
voor het eerst moet kalven of als het
kalf in de buik wat aan de grote kant
is. Vergelijk het maar eens bij de
mens. Ook bij de mens zijn er dan
allerlei hulpmiddelen om de geboorte
van het kind toch via de natuurlijk weg
voor
elkaar
te
krijgen.
Denk
bijvoorbeeld aan de vacuümpomp,
geen prettig hulpmiddel, maar dankzij
dit
apparaat
worden
diverse
kinderlevens gered.
Op veel bedrijven werkt de boer alleen
en worden er wekelijks kalfjes
geboren. Over het algemeen gaan
deze geboortes op natuurlijke wijze en
redt de moederkoe zich alleen. Soms
gaat het wat zwaarder en dan zal de
boer
moeten
helpen
met
het
aantrekken van het kalf. En heel soms,
slecht in gemiddeld hooguit 10% van
de gevallen is het voor de boer alleen
te zwaar en zal is de hulp van een
veeverlosapparaat de redding.
Het klopt dat de veeverlosser volgens
de wet verboden is, maar dat is
eigenlijk een achterhaalde wetgeving.
Vroeger zat er op zo’n apparaat nog
geen krachtmeting, waardoor door te
hard te trekken een kalfje doodgetrokken kon worden Tegenwoordig
zijn de “kriks” beschermd tegen te
hard trekken door een krachtmeter, die
los schiet als de kracht te hoog wordt.
Een ware discussie laaide in Nederland
op onder de veehouders die hier
natuurlijk massaal tegen in verzet
kwamen, het bereikte zelfs het TVprogramma Paul en Witteman.
Gelukkig heeft de Staatssecretaris van
Landbouw
Sharon
Dijksma
het
standpunt van Wakker Dier niet
overgenomen en wil zij de omstreden
geboortekrik binnenkort accepteren.
Op zich is de discussie terecht gevoerd
ware het niet dat Wakker Dier in zijn
beargumentering nog verder gaat dan
alleen de krik ter discussie stellen. Dat
namelijk ook nog de integriteit van de
veehouder ter discussie wordt gesteld,
gaat ons echt te ver. Ze stelden
namelijk in het hele betoog over de
geboortekrik daarbij dat het kalf niks
waard zou zijn voor een veehouder. Dit
is natuurlijk complete onzin. Elk kalf en
koe
heeft
zijn
waarde,
zowel
emotioneel als financieel, juist voor de
veehouder die 7 dagen per week, 365
dagen per jaar voor zijn dieren zorgt!
Wakker Dier zou eens vaker “de boer
op” moeten, om zo eens een reëel
beeld van de Nederlandse veehouderij
te krijgen! Ik nodig ze hierbij graag
uit…
Engelen in de schuur
Op 23 december kwamen er wel hele
vreemde bezoekers op de boerderij;
heuse herders, fladderende engelen en
er lag zelfs een echte baby in een
kribbe…
Ook dit jaar was er weer een
kerstverhaal op de boerderij. Kwam
twee jaar terug de basisschool uit
Lekkum het kerstverhaal op de
boerderij vieren, dit jaar vroeg de kerk
uit Lekkum op zij foto’s in de schuur
mochten maken voor het uitbeelden
van hun verhaal voor in de kerstdienst.
Natuurlijk hartstikke leuk… zo liepen er
allemaal engelen tussen de geiten in
het hok!
Kukelende haan
Meldden we de vorige keer dat Ping
haar eerste ei gelegd had, nu hebben
we nieuws over Pong: hij kukelt!
Het begon eerst heel voorzichtig met
een geluid van een schorre papegaai
(hij kreeg duidelijk de “baard in de
keel”, ) maar nu kraait hij er elke dag
volop op los als een echte robuuste
haan!
Weet je trouwens waarom een haan
kraait? Hij bakent daarmee zijn
territorium af. Meestal kraait hij één tot
enkele keren, maar mochten er
meerdere hanen in de buurt zijn, dan
kan hij de hele dag door kraaien om ze
te laten horen dat hij de baas is.
Vandaar
de
uitdrukking
‘haantjesgedrag’. Het heeft niet zozeer
met het opkomen van de zon te
maken, maar meer met de biologische
klok van het mannetje, dat hij wakker
wordt zodra het licht wordt.
Nieuwe bewoner op de boerderij
scharrelkonijn dus… Na de storm in
oktober was namelijk het buitenhok
opengewaaid. Alle konijnen waren toen
ontsnapt, gelukkig kregen we ze wel
weer te pakken met uitzondering van
dit nieuwe konijntje, dit overigens door
onze dochter de zeer toepasselijke
naam Witje heeft gekregen. Witje was
toen nog jong en heeeeeel erg snel…..
Inmiddels loopt hij nu al sinds een
paar
weken
in
het
grote
konijnenknuffelhok, waar heel wat
afgeknuffeld wordt door veel kinderen.
Kris stelt ons nieuw konijn voor: Witje
We hebben weer een nieuw konijn
gekregen. Dit keer een ram of een
rammelaar, zoals een mannetjeskonijn
ook wel genoemd wordt. Deze ram
mag straks onze Flappie gaan
vervangen, die al vier jaar voor jonge
konijntjes zorgt op onze boerderij.
(nee, dit is niet dé Flappie van Youp
van het Hek!!!!). Flappie is al oud,
namelijk 8 jaar, gemiddeld wordt een
konijn 7 jaar. Het nieuwe konijn heeft
eerst twee maanden lekker los rondom
de boerderij rond gehupst. Een echt
ACTIVITEITEN - Voorjaar
Helaas kunnen we, nee dat is niet het goede woord….
Door, hopelijk, blije omstandigheden zijn er dit voorjaar
geen activiteiten op de Beleefboerderij.
Van 14 februari tot 1 juni zijn we gesloten ivm het zwangerschapsverlof van de boerin. Ook
hebben we daarom besloten even een jaartje de Lammetjesdag of Lentefeest zoals het al
sinds twee jaar heet, over te slaan. Even stil staan bij ons eigen “Lentefeest”….
Kinderpagina
Lente! Straks weer tijd om de groentetuin
klaar te maken. Daarom voor deze keer een
puzzel met allerlei groentes.
Kun jij ze vinden?
Puzzel
Alle onderstaande woorden zitten horizontaal, verticaal
of diagonaal verstopt in onderstaande puzzel.
Streep ze door en maak van de overgebleven letters
het puzzelwoord.
DE RAADSELS VAN LIEKE
Wat is groen en plakt?
Antwoord : Kermit de sticker!
Het is groen en heeft een gewei?
Antwoord: Een dophertje!
Hoe kun je het best een konijn
vangen?
Antwoord: Ga achter een boom staan
en doe het geluid van een wortel na.
Het is geel en lacht keihard?
Antwoord: Maya de blij!
biet
bloemkool
boerenkool
boon
bosui
champignon peen
sla
ui
koolrabi
prei
spinazie witlof
knoflook
rettich
spruit
knol
schorseneren
tauge
paprika
sjalot
tuinkers
Oplossing
(Oeps, toch weer een aantal pagina ’s te veel
geworden.., )

Download Report