Nummer 3 2014 - Humanistisch Verbond

http://www.humanistischverbond.nl/afdeling/heuvelrug-krommerijn
burgerschap en democratie in een pluriforme samenleving.
Geconcludeerd wordt dat jongeren nauwelijks een idee
hebben wat zij kunnen bijdragen aan maatschappelijke en
politieke praktijken. Gepleit wordt voor meer aandacht aan
burgerschapskunde in het voortgezet onderwijs. Op 29
september is er een bijeenkomst in Doorn. Enkele leden uit
Doorn en Leersum overleggen met Ab Blaas en mij over de
mogelijkheid van een gespreksgroep. Na elkaar voorgesteld te
hebben worden suggesties voor een vervolg besproken. Er
wordt een nieuwe afspraak gemaakt op 27 oktober. Op 15
oktober is er een dergelijke ontmoeting bij Nanny Westerhof
in Bilthoven.
Van de voorzitter
Van maandboek naar kwartaalboek naar “zonder datum” Aan
de veranderingen in de titel mag men aflezen dat de afdeling
in deze tijd van digitalisering met de tijd meegaat. Zorg dus
dat de secretaris Ab Blaas over uw e-mailadres beschikt. Kijk
ook regelmatig op de website van het Humanistisch Verbond.
De Kommuun verschijnt immers nog maar tweemaal per jaar.
De afdeling sluit het eerste halfjaar af met de
Wereldhumanismedag op 21 juni in De Blauwe Kamer bij
Wageningen. Na een prachtige wandeling onder leiding van
een gids van het Utrechts Landschap houd ik een inleiding
over het boekje De wereld onder de duim. lofzang op de
internetgeneratie van Michel Serres. Voor en tijdens de lunch
wordt er geanimeerd gediscussieerd over voor- en nadelen van
de toenemende digitalisering van de samenleving.
Het nieuwe seizoen start met
een bezoek aan het museum
Beelden aan Zee in
Scheveningen. Rob de Coole
leidt ons rond door de
tentoonstelling van de Franse
beeldhouwer Henri Laurens
(1885-1954), met onder andere
zijn collega’s Brancusi en
Zadkine in de eerste helft van
de 20e eeuw wereldberoemd
geworden. Op 22 september ontmoet ik Rob wederom, als
voorzitter van de jaarlijkse bijeenkomst Coalitie voor de
Mensenrechten in het gemeentehuis Bunnik. Na zijn
welkomstwoord houdt Prof. Rolph van der Hoeven, Professor
of Employment & Development Economics aan de Erasmus
Universiteit, er een enthousiaste lezing onder de titel ‘Recht
op arbeid in het licht van globalisering’. Volgens hem moet
arbeid, in een wereld die financieel globaliseert, centraal staan
in de binnenlandse en buitenlandse politiek. Er zullen
oplossingen moeten worden gevonden voor de spanningen
tussen innovatie en scholing, groei en vervuiling, staat en
samenleving. Op 25 september wordt in het Praatcafé Isolde
de Groot voorgesteld aan het publiek. Isolde houdt een
inleiding over haar promotie-onderzoek naar de betekenis die
jongeren in een stedelijke omgeving in Nederland geven aan
Wat betreft lezingen buiten HV-verband houdt op 1 juni
Maarten Zweers een voordracht onder de titel ‘Humanisme,
Christelijke boodschap en Integriteit’ over de onvermoede
samenhangen tussen deze begrippen en hun actualiteit. De
kern van zijn voordracht is dat de christelijke boodschap van
waarden en normen, zoals onder andere in de Tien Geboden
geformuleerd, sinds het eind van de Middeleeuwen
verschoven is van door God gegeven, dus van buitenaf
opgelegd, naar door de mens zelf geïnternaliseerd, als een
vrije keuze van humaniteit. De voordracht wordt op een
wervelende manier met beeld en geluid gepresenteerd. Op 12
juni organiseert op dezelfde locatie, namelijk het Gebouw
Maitland op het Landgoed De Horst te Driebergen, het
NIVOZ een lezing. Max van Maanen, oud-student van de
Universiteit Utrecht en emeritus-hoogleraar onderwijskunde
en pedagogiek aan de universiteit van Alberta (Canada), houdt
een inleiding over ‘Fenomenologie en pedagogiek: hoe
verstaan wij onze kinderen en jongeren?’ De inleiding wordt
gevolgd door een presentatie van zijn door het NIVOZ
uitgegeven boek Weten wat te doen als je niet weet wat te
doen: pedagogische sensitiviteit in de omgang met kinderen.
Het is een prachtig boek over een
ethiek van het omgaan met kinderen.
Dat wordt duidelijk uit de verhalen
die de lezer meevoeren naar de
belevingswereld van kinderen en
ouders, van leraren en leerlingen. De
Bilthovense Kring voor
Wijsbegeerte en Psychologie start op
29 september de lezingencyclus
‘Kunnen wij de toekomst nog horen
aankomen?’ met een voordracht van
Prof. René ten Bos onder de titel ‘Is
1
een lofzang op de internetgeneratie terecht? - Michel Serres’
werk belicht.’ Ik ben natuurlijk zeer nieuwsgierig omdat ik
over Serres een inleiding hebt gehouden op de
Wereldhumanismedag en in maart 2015 een lezing over Serres
zal houden voor de afdeling Soest/Baarn. Ten Bos houdt een
belangwekkende en heel goed te volgen toespraak, waarvan ik
driftig aantekeningen heb gemaakt. De Walkartontmoeting
van 5 oktober staat ook in het licht van de digitalisering. In de
lezingencyclus ‘Wie het weet mag het zeggen!’ houdt Leen
ten Besten een voordracht onder de titel Digitale samenleving:
kansen en bedreigingen. Hij benadrukt niet zozeer de
filosofische kant van het fenomeen als de historische
ontwikkeling van de omgang van de mens met nieuwe
technieken in het algemeen en die met de digitalisering in het
bijzonder.
Of
HV bezoekadres: Weteringschans 259, 1017 XJ Amsterdam
•Postadres: Postbus 75490, 1070 AL Amsterdam
•Telefoon: (020) 521 90 00
•E-mail: [email protected]
Ledendag: Markeer het moment
Hoe markeren humanisten belangrijke momenten in hun
leven? En hoe ondersteunen rituelen die momenten? Tijdens
de Ledendag 2014 'Markeer het moment' staan rituelen in de
schijnwerpers. Op zaterdagmiddag 22 november ontwerp je
je eigen ritueel of luister je naar een boeiend gesprek van
het panel. Of je kiest ervoor de indrukwekkende
film Departures te bekijken. Voorafgaand vindt de ALV
plaats.
NB: U kunt ook alleen naar de ALV of het inhoudelijk
programma komen.
Het muziekseizoen wordt op 17 juni afgesloten met een van
fenomenale dansvoorstelling van Introdans onder de titel
Russisch rumoer (o.a. Strawinski) en op 12 oktober geopend
in de nieuwe Tivoli Vredenburg door het Budapest Festival
Orchestra met werken van Richard Strauss en Gustav Mahler.
Het gebouw is opvallend vernieuwd en vergroot, maar de
grote zaal met zijn goede akoestiek is nauwelijks veranderd.
Programma
12:30-13:00 uur - Inloop
13:00-14:45 uur - Algemene Ledenvergadering (ALV)
Het hoofdbestuur legt verantwoording af over gevoerde
beleid. Onderwerpen: terugblik 2014, vooruitblik 2015,
financiering afdelingen en organisatie landelijk aanbod
14:45-15:15 uur - Pauze en inloop inhoudelijk programma
15:15- uiterlijk 17:25 uur - Programma ‘Markeer het moment’
met drie parallelle sessies. Bespreek, bekijk en ontwerp Let
op: de workshoptijden en duur variëren. (zie hieronder)
Vanaf 16:45-18:00 uur – Borrel
Op 20 oktober vertrekken we ’s avonds naar Kuala Lumpur
voor een reis om de wereld: Maleisië, Australië, Tasmanië,
Nieuw- Zeeland en Hawaï. Op 5 december hopen we vanuit
San Francisco in Amsterdam te arriveren.
Wim van Werkhoven, voorzitter
Parallel sessies
15:15-16:45 uur:
Panelgesprek Markeer
het moment:
Welke behoefte vervullen
rituelen en vieringen?
Hebben humanisten er
behoefte aan? En hoe
zorg je dat rituelen een
open karakter hebben,
zodat ze niet dogmatisch worden? Aan de hand van
prikkelende filmbeelden verkennen we onder leiding van
Johan Melse de behoefte aan rituelen en de uitvoering
daarvan. Het panel is:
• Coen Simon, filosoof, publiceerde over de rol van rituelen
in het dagelijks leven
• Ivonne van Akkeren, humanistisch viering- en
ritueelbegeleidster
• Joanna Wojtkowiak, docent Universiteit voor Humanistiek,
rituelen rond sterven, dood en rouw.
Ledendag 2014
Zaterdag 22 november 13:00 – 18:00 uur
Inloop 12:30 – 13:00 uur
Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Sumatralaan
45, 1200 BB Hilversum
Leden van onze afdeling, ga mee naar de ledendag.
Zoals u in de Human nr 1 2014 heeft kunnen lezen, wordt die
gehouden in het Instituut voor beeld en Geluid te Hilversum.
Het is ongeveer 500 m lopen vanaf het station Hilversum
Noord. Er is parkeergelegenheid in een parkeergarage.
15:15-17:15 uur:
Ontwerp je creatual
Hebben we niet allemaal
behoefte bepaalde
momenten in ons leven
te markeren? Een
moment in je leven te
vieren, of juist achter je te laten, afscheid te nemen van iets
Aanmelden via de website
http://www.humanistischverbond.nl/nieuws/ledendagmarkeer-het-moment
2
Misschien doet u niet aan politiek, maar politiek doet wel aan
u! Hoe kunt u als burger op de politiek invloed uitoefenen? In
vier cursusavonden ontwikkelt u nieuwe inzichten in politiek
burgerschap in onze democratie.
Steeds minder mensen verbinden zich aan een politieke partij.
Maar een bloeiende civil society is belangrijk voor een
maatschappij waarin burgers, belangengroepen en bestuurders
elkaar weten te vinden. Kan het humanisme een antwoord
geven op het spirituele, morele en ideologische vacuüm van
deze tijd? Tijdens de cursusavonden buigen we ons over
thema's als het ontstaan van de staat, de invloed van specifieke
filosofen en het humanisme in de hedendaagse politieke
praktijk. Naast inleidingen door de docent neemt u deel aan
Socratisch rondetafelgesprekken.
of iemand. Dit is een intensieve workshop waarin je onder
begeleiding van Creative Alchemist Meike Ziegler een eerste
stap maakt in het ontwerpen van creatieve rituelen,
Creatuals.
Bas van der Sijde zal haar bijstaan. Een Creatual is: ‘Een
eigentijds ritueel dat op maat ontworpen is en geladen wordt
met gemeenschappelijke creativiteit’. Creatuals geven een
‘mind twist’. Ze zetten de zintuigen op scherp, verrassen en
verwonderen. Uit verwondering komt inzicht, energie en
verbinding voort. Meer over Meike Ziegler, van Creatuals
15:15-17:25 uur:
Departures
De oscarwinnaar -Beste
Buitenlandse Film 2009DEPARTURES Daigo is
een cellist, die door
geldgebrek bij een
uitvaartondernemer
werkt. Hoewel zijn
omgeving neerkijkt op het werk dat hij doet, het wassen en
verzorgen van de dode, wil Daigo zijn baan niet opzeggen.
Hij voert de officiële rituelen uit en kent deze steeds meer
waardering en betekenis toe. Bekijk de trailer
Middag 1. De Klassieke Oudheid
We gaan in op het staatsmodel
dat door de Oude Grieken en
Romeinen werd voorgestaan.
Plato, Aristoteles en Marcus
Aurelius hadden ieder hun
gedachten over de juiste vorm
die de politieke orde diende te
hebben. Voor humanisten is de
Antieke politieke filosofie
bijzonder interessant. Dit is
omdat men probeerde de
politieke orde van de stadsstaat
te begrijpen en te
rechtvaardigen los van enige
Marcus Aurelius, 121 - 180 goddelijke invloed. De
rechtvaardige politieke orde
was die politieke orde waarin de meest excellente menselijke
karaktertrekken tot hun recht kwamen.
Cursus
Humanisme en politiek
In januari en februari 2015 organiseert de afdeling de cursus
Humanisme en politiek. In maart mogen we de Provinciale
Staten kiezen.
We doen dat op donderdagen van 14:00 – 16:00 uur en wel op
de datums:
22 januari, 29 januari, 12 februari en 26 februari 2015.
Middag 2. Middeleeuwen
De machtsstrijd tussen kerk en staat
die zich afspeelde in het middeleeuws
Europa, heeft ons staatsbesef
ingrijpend gevormd. Aan de ene kant
staat in de Bijbel: “Geef aan God wat
van God is, geef de keizer wat des
keizers is,” maar met de val van het
West-Romeinse Rijk ontstond een
machtsvacuüm waar de pausen op
inspeelden. Kerkelijke leiders gingen
zich steeds meer als wereldlijke
vorsten gedragen, met de
Marsilio da Padova, godsdienstoorlogen en Calvijns
c. 1275 – c. 1342
uitspraak “wiens gebied, diens gebed”
(Cuius regio, eius religio) als gevolg.
Augustinus, Otto van Freysing, Dante, Marsilius van Padua en
Erasmus hadden ieder hun eigen visie op dit machtsspel. Als
gevolg van deze debatten werd aan het eind van de
Middeleeuwen een context gevormd waarin de politieke
macht zich steeds meer los kon maken van haar religieuze
inbedding. Het woord‘secularisering’, voor humanisten zeer
belangrijk, gaat oorspronkelijk terug op dit politieke
machtsspel tussen kerk en staat.
Per cursusmiddag vragen we een bijdrage van 5 euro,
daar krijgt u dan ook nog koffie of thee bij!
Voorkennis en materiaal
Een reader is bij de prijs inbegrepen. Er is geen voorkennis
vereist.
Opgeven bij Ab Blaas
Belangstellenden van harte welkom
Locatie: Walkartzaal, Kerkweg 19, 3701 HD Zeist
Docent
Sid Lukkassen (1987, MA), afgestudeerd in zowel
geschiedenis als filosofie (2011).
3
Middag 3. Het ontstaan van de moderne staat
Machiavelli is de eerste die het
christendom als politieke kracht
onder vuur neemt. Deze zou
eerder hebben geleid tot een weke,
onderdanige geest dan tot de
patriottische deugd die zo hard
nodig was om een publiekelijk
politiek engagement tot succes te
maken. Enkele eeuwen later
emancipeerde de bourgeoisie zich
als politieke kracht en ontketende
in de Franse Revolutie een hetze
Nicollo Machiavelli,
tegen de kerk, de adel en de kroon.
1469- 1527
Filosofen als Rousseau, Voltaire
en Burke hadden hier zo hun ideeën over. Ook Nederland
stond op dit gebied niet stil! Waar wij, met de liberale
omwenteling van de koning en de grondwet van Thorbecke in
1848 nog een zeer vooruitstrevende wending maakten, werd
hieraan toch wat veranderd onder invloed van religieus
geïnspireerde politieke partijen als de ARP, KVP en CHU.
Aan het begin van de twintigste eeuw maakte Nederland de
schoolstrijd door, waarin er flink geruzied werd over de vraag
in hoeverre politiek en religie los van elkaar konden en
mochten staan. Langzamerhand werden er enige
“humanistische” veranderingen doorgevoerd. Denk
bijvoorbeeld aan vrouwenkiesrecht. Nog steeds kennen wij in
Nederland een corporatistische staatsstructuur met daarbinnen
een bijzondere rol voor religieuze overtuigingen.
We plannen onze Praatcafé’s ’s middags van 14:00 – 16:00
uur.
Woensdag 10 december 2014, 14:00 – 16:00 uur
Onderwerp: Dag van de Mensenrechten
Locatie: 12 Ambachten (zaal), Slotlaan 249, 3701 GG Zeist
Kosten: consumpties voor eigen rekening
Optioneel: wilt u voor eigen rekening vooraf lunchen geef dat
dan op aan Ab Blaas.
Dag van de Mensenrechten
Mij verbaast steeds opnieuw dat zo weinig wordt gerefereerd
aan de Mensenrechten. Voor mij zijn het de nieuwe Dertig
Geboden.
Toch grijpen velen liever terug op oudere teksten.
Neem die Tien Geboden. Het tiende gebod: 'Gij zult niet
begeren uws naasten huis; gij zult niet begeren uws naasten
vrouw, noch zijn dienstknecht, noch zijn dienstmaagd, noch
zijn os, noch zijn ezel, noch iets, dat uws naasten is'.
Geen probleem als een vrouw zich nog eigendom wil voelen,
maar onder Universele Verklaring van de Rechten van de
Mens (UVRM) en de daarop gebaseerde Europese Verdrag
van de Rechten van de Mens (EVRM), heeft de 'naaste' geen
recht haar zo te behandelen.
Laten we de UVRM eens nauwkeurig bekijken. Zijn ze
voor verbetering vatbaar. Laten ze nog te veel vrijheid of
juist te weinig?
Middag 4. Humanisme in de hedendaagse politieke
praktijk
De afgelopen tien jaar is er een duidelijke verschuiving
geweest in politieke macht. Welke conclusies zijn
bijvoorbeeld te trekken uit de Fortuyn-revolutie en de
afbrokkeling van het CDA?
Tegelijkertijd zijn er
krachten als Sharia4Holland
en de internationale
Moslimbroederschap. In het
huidige postmoderne tijdperk
zijn Westerse
levensbeschouwingen en de
daarbij behorende waarden
geïndividualiseerd, versnipperd en op de achtergrond geraakt;
politieke partijen profileren zich steeds meer op
koopkrachtplaatjes. Is het humanisme in staat een antwoord te
geven op het spirituele, morele en ideologische vacuüm van
deze tijd?
We zullen op deze cursusdag aandacht besteden aan de
invloed van het humanisme als hedendaagse politieke kracht.
Hoe gaat het er bijvoorbeeld aan toe als het aankomt op
thema’s als stamcelonderzoek? Hoe organiseren kerkelijke en
humanistische lobbygroepen zich en hoe oefenen zij
bijvoorbeeld invloed uit op Europees niveau?
On December 10, 1948, the General Assembly of the United
Nations adopted a resolution endorsing the Universal
Declaration of Human Rights. In her speech before that
Assembly, Eleanor Roosevelt said:
"We stand today at the threshold of a great event both in the
life of the United Nations and in the life of mankind. This
declaration may well become the international Magna Carta
for all men everywhere. We hope its proclamation by the
General Assembly will be an event comparable to the
proclamation in 1789 [the French Declaration of the Rights of
Citizens], the adoption of the Bill of Rights by the people of
the US, and the adoption of comparable declarations at
different times in other countries."
De Unversele Verklaring van de Rechten van de Mens in
het kort, geformuleerd door Amnesty International.
Zie:
http://www.amnesty.nl/mensenrechten/encyclopedie/in-hetkort-de-universele-verklaring-de-rechten-de-mens
Praatcafé's
4
Mensenrechten zijn de basis van vrijheid, gerechtigheid en
vrede. Minachting voor de mensenrechten heeft geleid tot
barbaarse handelingen. Als mensen niet worden beschermd, is
opstand tegen onderdrukking het laatste toevlucht. Alle leden
van de Verenigde Naties hebben zich aan deze verklaring
gebonden. Mensenrechten zijn een plicht van iedereen:
regering, individu of maatschappelijk orgaan.
1. Iedereen wordt vrij en met gelijke rechten geboren.
2. De mensenrechten gelden voor wie je maar bent, waar je
ook bent.
3. Je hebt recht op leven, vrijheid en veiligheid.
4. Slavernij is verboden.
5. Martelen is verboden.
6. Je hebt het recht op erkenning voor de wet.
7. De wet is voor iedereen gelijk.
8. Als je onrecht is aangedaan, moet je rechtsbescherming
krijgen.
9. Je mag niet zomaar worden opgesloten, of het land uitgezet.
10. Je hebt recht op een eerlijke en openbare rechtszaak met
een onafhankelijke rechter.
11. Je bent onschuldig tot het tegendeel is bewezen.
12. Je hebt recht op privacy en op bescherming van je goede
naam.
13. Je mag je vrij verplaatsen in je eigen land. Je mag ieder
land (ook je eigen) verlaten.
14. Als je mensenrechten bedreigd worden, mag je in een
ander land asiel vragen.
15. Je hebt recht op een nationaliteit.
16. Je mag trouwen met wie je wilt en een gezin stichten.
17. Je hebt recht op bezit, dat mag niemand zomaar van je
afnemen.
18. Je mag je eigen godsdienst kiezen en daarnaar leven.
19. Je mag uitkomen voor je mening en je mag overal
informatie vandaan halen.
20. Je mag een vereniging oprichten, niemand mag je dwingen
ergens lid van te worden.
21. Iedereen mag meedoen aan verkiezingen en zich
verkiesbaar stellen.
22. Je hebt recht op maatschappelijke zekerheid.
23. Je hebt recht op werk naar keuze, met een eerlijk loon.
Vakbonden zijn vrij.
24. Je hebt recht op rust, vrije tijd en betaalde vakantie.
25. Je hebt recht op voldoende inkomen, zo nodig moet de
staat voor je zorgen.
26. Je hebt recht op onderwijs.
27. Je hebt recht om te genieten van kunst en cultuur. Cultuur
moet worden beschermd.
28. Alle regeringen moeten ervoor zorgen dat de
mensenrechten worden nageleefd.
29. De wetten en de democratie moeten de mensenrechten
beschermen.
30. Niets van het bovenstaande mag misbruikt worden om de
mensenrechten teniet te doen.
Lees de originele versie van de UVRM op
http://www.amnesty.nl/mensenrechten/encyclopedie/universel
e-verklaring-de-rechten-de-mens-uvrm-0
of op COLLEGE VOOR DE RECHTEN VAN DE MENS.
http://www.mensenrechten.nl/
Zondag 11 januari 2015,
14:00 – 16:00 uur
Nieuwjaarsontmoeting
Locatie: Walkartzaal,
Kerkweg 19, 3701 HD Zeist.
Ons idee is een gezellige
ontmoeting met een drankje en een hapje. We beginnen met
een heel korte Algemene Leden Vergadering waarin het
bestuur met name de nadruk op de financiële verantwoording
zal leggen. Wat er in 2014 gedaan is heeft de voorzitter in
deze en vorige Kommuun beschreven en de plannen voor 2015
vindt u in deze Kommuun.
Donderdag 12 maart 2015, 14:00 – 16:00 uur
Onderwerp: nog te kiezen adhv de actualiteit
Locatie: wordt nog bepaald
Donderdag 9 april 2015, 14:00 – 16:00 uur
Onderwerp: nog te kiezen adhv de actualiteit
Locatie: wordt nog bepaald
Zaterdag 9 mei 2015, 14:00 – 16:00 uur
Onderwerp: Europadag
Locatie: wordt nog bepaald
Zondag 21 juni 2015 Wereld Humanisme Dag
Als er landelijk een programma is dan sluiten we daarbij aan
is nu de gedachte.
Vanaf september zullen we maandelijks bijeenkomen.
Ontmoetingen Doorn/Bilthoven
Ontmoeting Doorn
Maandagmiddag 28 oktober 2014 de tweede ontmoeting in
Café-Restaurant Plein 6, Doorn. We waren dit maal met zijn
vieren, Janske, Riet, Wim en Ab. Dat viel een beetje tegen.
Maar het was toch een prettige en goed bestede middag.
We geven toch de voorkeur aan de aangenamere, rustige
omgeving van een huiskamer boven die van een café. Zowel
Janske als Riet en Wim stellen hun huiskamer beschikbaar. We
verwachten dat het vooral oudere leden zullen zijn, die op een
doordeweekse middag kunnen deelnemen.
Wat betreft onderwerpen, denken we dat onderwerpen min of
meer vanzelf zullen opkomen. Dat kan de actualiteit uit eigen
omgeving of uit het nieuws zijn. Zo'n onderwerp kan
gezamenlijk worden bepaald bij het begin van de ontmoeting
of kan al worden gekozen aan het eind van de vorige. In het
laatste geval heb je de gelegenheid om je wat voor te bereiden
op het onderwerp.
Het gesprek kan heel goed voldoende structuur krijgen door
de regels van de dialoog (in plaats van de discussie) te volgen.
De volgende ontmoeting willen opnieuw op de laatste
maandagmiddag in de maand houden en dat is dan de 24ste
november van 14:30 - 16:00 uur.
Deze maal bij Riet en Wim Velthuysen-Ozinga aan de Melvill
van Carnbeelaan 56 te Driebergen-Rijsenburg. Tel.: (0343) 51
37 27. Email: [email protected]
Ab Blaas
5
Met een hartelijke groet,
Wim en Riet
broer. Haar vader is boekhouder bij een sigarettendistributiebedrijf. Sigaretten zijn een gewild ruilobject in de oorlog. Het
wordt ingewisseld voor voedsel. Vader heeft een bridgevriend
op het stadhuis werken en die zorgt dat hij wordt
uitgeschreven uit de Burgerlijke Stand. Desondanks moet hij
natuurlijk uitkijken voor plotselinge razzia’s. Irma heeft mede
daardoor geen dramatische herinneringen aan de oorlog. Irma
speelt heel graag thuis in haar eentje met poppen en haar
moeder vindt het prima zo. Daarom bezoekt Irma niet de
kleuterschool. De lagere school doorloopt Irma tijdens en na
de oorlog. De laatste anderhalf jaar verblijft Irma op de
Openluchtschool, omdat zij toch verzwakt uit de oorlogsjaren
komt. Omdat de Openluchtschool vooral gericht is op
gezondheid en niet zozeer op leren, verliest Irma de
aansluiting met de HBS en bezoekt met goed gevolg de
MULO. Hoewel zij thuis oppert de Kweekschool te willen
volgen zoals haar broer, besluit ze toch te gaan werken. Irma
werkt op kantoor en volgt tal van cursussen.
Irma herinnert zich haar ouders als vrijdenkers. Vader kwam
uit ‘een rood nest’ en moeder uit een christelijk milieu. Toen
zij de verkering en het gewenste huwelijk met haar vriend
thuis aankondigde, werd zij door haar ouders uit huis gezet.
Haar ouders respecteren elkaar in hun lange huwelijk om hun
achtergrond en vormen een mengeling van vrij en humaan
denken. Na ongeveer een jaar werken spreekt een
jongeman Irma, op de pont van Velsen naar Velsen Noord, aan
om de groeten over te brengen van een gemeenschappelijke
kennis. Sindsdien fietsen ze regelmatig gelijk op van de pont
naar hun werk. Een romance ontstaat.
Ontmoeting Bilthoven
Op woensdagmiddag 22 oktober was een inloopmiddag
georganiseerd, waarbij wij wilden peilen in hoeverre er
behoefte bestaat aan onderling plaatselijk contact van de leden
in de Gemeente De Bilt. De opkomst was: 5 personen en er
waren 2 afmeldingen. Is dat voldoende om te zeggen: “Hier
moeten wij mee doorgaan?”
De middag op zich was heel geslaagd, maar echt antwoord op
deze vraag hebben wij eigenlijk niet.
Wij denken er goed aan te doen een dergelijke bijeenkomst
nogmaals te organiseren. In het nieuwe jaar komt er dus weer
een uitnodiging, hopelijk liggen er dan geen meters sneeuw.
Mocht u tussentijds toch behoefte hebben aan contact, bel dan
Nanny Westerhof (tel.nr. 030 – 22 11 715) of Ab Blaas (tel.nr.
06 278 98 006). Bij voldoende gebleken belangstelling
houden wij dit jaar nog een koffieochtend in De Bilt.
Nanny Westerhof
(On)gewone leden van de afdeling ........
Wie zijn Irma en Arie Swager?
Arie Swager wordt op 22 april 1933 geboren in
Nieuw-Niedorp, een klein dorp ten noorden van Alkmaar. Zijn
vader is timmerman/aannemer met een eigen bedrijf. Door de
crisis gaat het bedrijf failliet en verhuist het gezin naar
Heerhugowaard, waar vader gaat werken bij een bouwbedrijf.
In 1939 wordt vader gemobiliseerd en wordt gelegerd bij de
Grebbeberg. Ook wordt er dat jaar een broertje geboren.
Gelukkig weet zijn vader de slag om de Grebbeberg te
overleven. Toch betekent dit dat hij zich als voormalig militair
moet schuilhouden en nauwelijks nog thuis kan
komen. Arie kijkt terug op een onbevangen jeugd. Er is, mede
door contacten met landbouwers uit de omgeving, voldoende
voedsel en brandstof. Arie herinnert zich nog de enorme
formaties Engelse bommenwerpers op weg naar de
Noord-Duitse steden Bremen en Hamburg. Op de terugweg
vliegen ze zo laag over, dat je de piloten kan zien. Arie kan
goed leren en slaat de derde klas van de lagere school over. De
vijfde en de zesde klas volgt hij op de opleidingsschool voor
de HBS in
Alkmaar. In 1945 gaat Arie naar de HBS. Arie blijkt niet goed
voorbereid voor Wiskunde en Frans en Arie wordt geadviseerd
de MULO te doen, bijlessen Wiskunde en Frans te volgen en
daarna naar de HBS te gaan. Nadat hij de MULO heeft
volbracht verhuist het gezin van Heerhugowaard naar
Santpoort. Helaas vindt zijn vader de MULO-opleiding wel
genoeg en blijft de HBS en de HTS buiten beeld. Hij moet
maar gaan werken. Arie gaat dan in de avonduren MULO-B
volgen in IJmuiden en hij gaat overdag werken op de
administratie van een groothandel, maar heeft heel duidelijk
in zijn hoofd dat hij een technisch beroep wil leren. Hij kiest
In november 2011 is er een eerste praatcafé met de vraag om
ideeën voor het voortbestaan van de afdeling. Irma en Arie
Swager zijn daarbij aanwezig en vertellen over enkele
ervaringen in de afdeling Emmen van het HV. Daarna woont
Arie bijna alle bestuursvergaderingen bij en legt hij veel
suggesties aan het bestuur voor. Beiden bezoeken frequent
onze bijeenkomsten. Voor het eerst besteedt deze rubriek
aandacht aan een echtpaar.
Irma van de Sluis wordt op 4 januari 1937 in Haarlem
geboren. Zij is dus een echte ‘Haarlemse Mug’. Vader en
moeder zijn jong getrouwd en Irma heeft een twee jaar oudere
6
voor bouwkunde en volgt een schriftelijke cursus (PBNA) in
Arnhem. Via de directeur van de MULO in IJmuiden kan Arie
gaan werken op de tekenkamer van Openbare werken van de
gemeente Velsen. Na zijn examen Bouwkundig Tekenaar
werkt Arie op een klein architectenbureau in Beverwijk. In
1954, op de pont van Velsen naar Velsen-Noord ziet hij Irma
staan, die hij wel eens gezien heeft bij een gezamenlijke
kennis. Hij doet Irma de groeten van haar, hoewel die van
niets weet. Uit die smoes ontstaat een romance.
zoveelste keer tegengewerkt voelt. Ondertussen verzorgt Irma,
vanaf 1981, de administratie van het Architectenbureau Arie
Swager BV. De oudste zoon, Erik, is na zijn studie aan de
Universiteit van Twente gaan werken bij het wereldconcern
Siemens en woont nu al ruim 20 jaar in Duitsland.
Veel tijd kost het begeleiden van de jongste zoon, Aldo, die
een voetbalkeepertalent blijkt en veel weggebracht moet
worden naar trainingen en wedstrijden. Na zijn CIOSopleiding in Heerenveen, wordt hij door de bekende trainer
Foppe de Haan naar de “profclub Heerenveen” gehaald, waar
hij twaalf jaar profvoetballer is. Daarna speelt hij nog 2 jaar
bij FC Twente.
In 1958 trouwen ze in Haarlem en gaan ze inwonen bij de
ouders van Irma in Haarlem, op een door Arie ontworpen en
verbouwde zolderverdieping. Ondertussen heeft Arie
gesolliciteerd bij architectenbureau Brakel en Buma in
Haarlem, dat net de prijsvraag voor het ontwerp van het Evert
Kupersoord in Amersfoort heeft gewonnen.
Dit bureau heeft allerlei
contacten in het land,
zowel in de bouwwereld
als in de ideële wereld van
vakbond (NVV) en
politiek (PvdA). De
samenwerking binnen dit
bureau stimuleert Arie
enorm in zijn verdere
ontwikkeling. In 1961 gaat hij de opleiding tot architect aan
de Academie van Bouwkunst volgen. In datzelfde jaar wordt
een zoon geboren, Erik. In 1963 verhuist het gezin van
Haarlem naar Roden. Arie heeft een baan aangenomen bij een
architectenbureau in Groningen en zet daar zijn studie aan de
Academie van Bouwkunst voort. In Roden wordt hun tweede
zoon, Aldo, geboren en in 1966 kan Arie ontwerp-medewerker
worden op een architectenbureau in Emmen. Datzelfde jaar
verhuizen ze van Roden naar Emmen. De periode in Emmen
vormt, tot hun vertrek naar Bilthoven in 2006, dus veertig jaar,
de groei en uitwerking van werk, gezin en vrijwilligerswerk.
Arie studeert in 1968 af en studeert daarna in de avonduren in
Amsterdam aan de Academie van Bouwkunst, Hoger
Bouwkunst Onderricht, een soort master opleiding, die hij in
1972 met een diploma afsluit.Ondertussen stopt zijn
werkgever wegens fysieke problemen en na het overlijden van
zijn werkgever in 1969, wordt Arie eigenaar van het
architectenbureau, waar op het hoogtepunt, in de zeventiger
jaren, 16 medewerkers werken aan ontwerpen, tekenen en
toezicht houden op de uitvoering van scholen, woningen en
bedrijven. Emmen is een groeigemeente en is bekend om zijn
nieuwe en aantrekkelijke woonwijken. Als ze een jaar in
Emmen wonen, belt iemand aan van het Humanistisch
Verbond. De familie Swager staat bij de burgerlijke stand
ingeschreven als buitenkerkelijk en dat roept de vraag op naar
een eventueel lidmaatschap van het HV. Irma en Arie voelen
daar wel voor. Zij volgen lezingen en bijeenkomsten en in
1971 treedt Irma toe tot het bestuur van de afdeling Emmen,
als penningmeester. Er worden lezingen georganiseerd en
groepsgesprekken. Arie wordt lid van de Verbondsraad en
vertegenwoordigt drie jaar lang de afdeling. Irma geeft, na een
aantal jaren, het penningmeesterschap op
en vertegenwoordigt daarna het Humanistisch Verbond in het
bestuur van een nieuw gebouwd verpleegtehuis en een
ziekenhuis. Na 25 jaar stopt ze hiermee, als ze zich voor de
Als Arie 65 jaar is geworden, bouwen ze het bureau
langzamerhand af en stoppen definitief in 2004. Ze willen
gaan wonen in het centrum van het land en verblijven
gedurende enkele jaren in de zomer op een camping in
Woudenberg om zich te oriënteren, om daarna een goede
keuze te kunnen maken. Die valt in 2006 op een ruim
appartement in een appartementencomplex in Bilthoven.
Op de fiets, na afloop van de ontmoeting met Irma en Arie,
bedenk ik, hoe veel leden van onze afdeling optimaal gebruik
hebben gemaakt van de kansen in Nederland om zich naar
eigen talent te ontwikkelen en te emanciperen en op
humanistische wijze een zingevend bestaan op te bouwen.
Wim van Werkhoven
Commentaar van Paul Mercken op Kevin
Yuill in Trouw
Ik ben humanist en dus tegen euthanasie (Kevin Yuill,
Trouw 11 oktober 2014)
In zijn interview met Marco Visscher zegt Kevin Yuill zinnige
dingen. Toch berust zijn reactie tegen de roep om euthanasie
wettelijk mogelijk te maken op een misverstand. Strijden voor
het juridisch recht op euthanasie van de autonome burger
ontkent de waarde van het leven niet. Integendeel, de
maatschappelijke context waarbinnen dit gebeurt veronderstelt
juist dat euthanasie een uitzondering is en blijft.
Bovendien bevat het artikel een paradox, een logische
tegenstrijdigheid. Enerzijds verwerpt Yuill het argument van
zelfbeschikking op grond van het feit dat we het recht op hulp
bij zelfdoding niet naar iedereen verleggen. Met andere
woorden, hij gaat ervan uit dat de maatschappij het recht op
hulp bij zelfdoding verwerpt. Dit houdt op zichzelf geen
waardeoordeel in, maar als je dit recht verdedigt, moet je wel
tegen de stroom in roeien, want je kan je niet beroepen op de
gangbare moraal. Van de andere kant stelt hij ook vast, op
grond van het burgerinitiatief Uit Vrije Wil (1), dat “euthanasie
is veranderd in een recht, waar iedereen een beroep [op] mag
doen.” Niet alleen staan zijn beide vaststellingen lijnrecht
tegenover elkaar en spreken ze elkaar tegen, maar zijn hele
7
betoog laat zien dat hij dit geen goede gang van zaken vindt.
Hij spreekt van “zorgzame trends”.
Aan de logica van de gepubliceerde tekst valt dus wel wat af
te dingen. Hopelijk is het boek op dit gebied duidelijker. In elk
geval is een doorlopend debat over euthanasie zinnig.
Tenslotte gaat het letterlijk over leven en dood, waar we niet
lichtzinnig mee om horen te gaan.
(1) Over het voltooide leven:
avondgeluiden –
ouder worden is niet leuk
zegt de eendagsvlieg
Adressering Kommuun
De adressering voor de Kommuun komt uit de landelijke
ledenadministratie. Daarin wordt ook uw lidmaatschap van
onze afdeling geregistreerd en als u daar prijs op stelt, uw
e-mailadres en geboortedatum. Kennen we uw geboortedatum
dan ontvangt u een verjaardagskaart van ons.
Onvolkomenheden daarom graag melden aan het landelijk
HV-adres:
•Bezoekadres: Weteringschans 259, 1017 XJ Amsterdam
•Postadres: Postbus 75490, 1070 AL Amsterdam
•Telefoon: (020) 521 90 00
•E-mail: [email protected]
•Website: http://www.humanistischverbond.nl/
Over het zich vastklampen aan het leven:
halverwege de stam
houdt het neergedwarreld blad
zich nog even vast
Paul Mercken
Zie https://www.youtube.com/watch?v=TyjhYONXh0I voor
een impressie van Kevin Yuill.
E-mail en Internet
en voor abonnees van Trouw het betreffende artikel
http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/deta
il/3766345/2014/10/11/Ik-ben-humanist-en-dus-tegeneuthanasie.dhtml
Veel leden gebruiken inmiddels e-mail.
Ontvangt u nog geen e-mail van ons en wilt u
dat wel geef dan uw e-mail adres op aan
[email protected] U kunt zelf controleren
of we uw e-mailadres kennen. In dat geval
heeft u op 6 november van mij via de e-mail het bericht
ontvangen dat de Kommuun nr 3-2014 naar de drukker is
gegaan en binnenkort wordt bezorgd.
De Kommuun staat ook op onze HV-afdelings pagina's
http://www.humanistischverbond.nl/afdeling/heuvelrugkrommerijn onder Nieuwsbrief.
Contact
Bestuur
- Wim van Werkhoven, voorzitter
t: 0306914239
Steynlaan 95, 3701 ED Zeist
e: [email protected]
Ondervindt u problemen met uw e-mail en zou u die opgelost
willen hebben, vraag dan een helpende hand aan mij.
- Ab Blaas, secretaris
Sophialaan 39, 3708HD Zeist
t: 0308898371
e: [email protected]
Ab Blaas
Humanitas Heuvelrug
- Walter Bakhuis, penningmeester
e: [email protected]
- Paul Mercken, lid en eindredactie Kommuun
Kampweg 32, 3981KK Bunnik
t: 0306562753
e: [email protected]
De activiteiten van Humanitas Heuvelrug
worden gerealiseerd door de inzet van
vrijwilligers. Vrijwilligers zijn onmisbaar!
De activiteiten worden uitgevoerd door vrijwilligers die van
mening zijn dat ieder mens zoveel en lang mogelijk de regie
over zijn leven in eigen hand moet nemen, maar óók, waar dat
iemand tijdelijk minder goed lukt, de mens een verplichting
heeft tot bijstandverlening om zo de samenleving te helpen
vormgeven.
Neem contact op met mevr. Renée Bouma, algemeen
coördinator, tel. 06-49749200.
En als u internet hebt zie ook
http://www.humanitasheuvelrug.nl/
Redactie
Ab Blaas, redactie Kommuun
Sophialaan 39, 3708HD Zeist
t: 0308898371
e: [email protected]
w: http://www.humanistischverbond.nl/afdeling/heuvelrugkrommerijn
8