Final [Compatibiliteitsmodus]

10/1/2014
Duurzame Glastuinbouwclusters
Duurzame Glastuinbouwclusters
Project EFRO 650
Welkomstwoord door Mechtilde Hennebert
Antwerpse tuinbouw, een
divers maar sterk merk
Slotevent EFRO-project
Luc Vanoirbeek
Adviseur Tuinbouw Boerenbond
VERWACHTINGEN
4
Wat voor de toekomst?
Land- en tuinbouw in Vlaanderen
• Vraag naar voedsel zal zeer sterk stijgen
(verdubbelen)
• Beperkte voorraden grond en water
• Milieu impact milderen, evolueren naar
minder inputs (meststoffen,
bestrijdingsmiddelen, geneesmiddelen,
water, …)
• 25.000 bedrijven (dalend), gemiddeld 25
hectaren
• 60.000 arbeidsplaatsen (stijgend)
• Omzet 5 Mia euro
Intensief, kleinschalig, competitief,
exportgericht, gespecialiseerd,
kwaliteitsvol
Meer met minder
5
6
1
10/1/2014
Omzet VBT-Veilingen 2013
€ 800.631.213
€ 501.231.394
€ 299.399.819
TENDENSEN
8
Evolutie bedrijven en areaal per bedrijf
Evolutie Nederland
10
Vlaamse agrovoedingscomplex
• Land- en tuinbouw niet los zien van de
totale keten
– Toelevering: 4 Mia euro, 9500
arbeidsplaatsen
– Voedingsindustrie: 46 Mia euro, 90.000
arbeidsplaatsen
– Handel: 10,9 Mia euro, 8.000 arbeidsplaatsen
TUINBOUW IS DEEL VAN EEN
GROTER WEEFSEL
• Exportratio 52%, handelsoverschot 4 Mia
Euro
11
12
2
10/1/2014
Sterktes Antwerpse Tuinbouw
Glas
Openlucht
Kennis door onderzoeken en praktijkcentra
Kwaliteit door hoveniersmentaliteit
Koopkrachtige omgeving
Flexibele inzet van arbeiders
Sterke afzetcoöperaties BelOrta en Hoogstraten
Sterk kwaliteitsimago van onze producten (Flandria)
Ondernemerschap
SWOT
Diversiteit in nichemarkten
Diversiteit van het aanbod
13
Zwaktes Antwerpse Tuinbouw
Glas
14
Kansen Antwerpse Tuinbouw
Openlucht
Glas
Meer afhankelijk van wereldmarkt, meer prijsconcurrentie door “globalisering”
Individuele ingesteldheid bedrijfsleiders
Openlucht
Positieve aandacht van consumenten voor gezondheid verhoogt verbruik
groenten en fruit
Intensieve regio met kostprijsverhogende effecten
Merkenbeleid: zich onderscheiden - Convenience, authenticiteit, local
Personeelskost
Innovatie, specifieke markten, bv specialty maar ook “vergeten groenten”
Diverse schaalgrootte
Minder specialisatie
Europees afzetpotentieel
Verstedelijking
Versnipperde en kleine percelen
Provinciale overheid ondersteunt tuinbouwondernemerschap
Scholingsgraad neemt sterk toe
Ouderdom glasareaal
Sterk energie-innovatie gedreven met
sterke ondersteuning van
onderzoeksinstellingen en Hogeschool
Verspreide ligging (nutsvoorzieningen)
15
16
Bedreigingen Antwerpse Tuinbouw
Glas
Openlucht
Probleem van afstemming van het fluctuerend aanbod op de wijzigende vraag
Sterkere duurzaamheidseisen en toenemende milieudruk waar geen
prijsverhoging tegenover staat
Onzekere prijsvorming
Onzekerheid, concurrentie, stijgende zelfvoorziening exportlanden
Macht van de geconcentreerde afnemers
Kapitaalsintensiviteit
EFRO – Duurzame
glastuinbouwclusters
Overzicht van de resultaten
Bemestingsproblematiek
Energieuitdaging
Schaarse geschikte ruimte
Schaarse beschikbare ruimte
17
18 - 1/10/2014
3
10/1/2014
Inleiding
Inleiding
• Diversiteit
Afhankelijk van de teelt in de serre
19 - 1/10/2014
20 - 1/10/2014
21 - 1/10/2014
22 - 1/10/2014
Inleiding
Clusterzones?
Praktijkvoorbeelden uit België
• Merksplas (Antwerpen)
Stokstorm (Oost-Vlaanderen)
• Betekenis?
• Het samenbrengen van glastuinbouwbedrijven in elkaars direct omgeving.
• Voordelen voor zowel de betrokken bedrijven als voor het milieu en de
omgeving.
• Voordelen?
• Elders openruimte vrijwaren
• Mobiliteit
• Gemeenschappelijke infrastructuur
• Synergie
• …
23 - 1/10/2014
24 - 1/10/2014
4
10/1/2014
Praktijkvoorbeelden uit Nederland
Praktijkvoorbeelden uit Nederland
• RoCa-centrale: leverancier van Warmte en CO2 voor de
• Agriport A7
glastuinbouw in het Noorden van Rotterdam
25 - 1/10/2014
EFRO-project “Duurzame glastuinbouwclusters”
• EFRO-project = ONDERZOEKSPROJECT
• Twee regio’s
26 - 1/10/2014
2 regio’s
Twee duidelijk verschillende cases binnen de scope van het
onderzoek
1. Regio Sint-Katelijne-Waver
2. Regio Hoogstraten
• Regio Sint-Katelijne-Waver
Verstedelijking, versnippering, verpaarding, zonevreemde
woningen, grondgebonden land- en tuinbouw,
afstandsregels, natuur en water,…
• Regio Hoogstraten
Minder versnipperd, maar sterke grondgebonden land- en
tuinbouw, behoud van landschap en open agrarisch gebied,
aanwezigheid nutsvoorzieningen stuurt ontwikkelingen,…
27 - 1/10/2014
EFRO-project “Duurzame glastuinbouwclusters”
Glastuinbouwclustering in deze 2 regio’s?
• In beide regio’s zijn al verschillende vormen van
• EFRO-project = ONDERZOEKSPROJECT
glastuinbouwclusters aanwezig
Autonome clustering
28 - 1/10/2014
Eén bedrijf met verschillende
bedrijfsleiders
• Vraag: Hoe pak je de ontwikkeling van potentiële clusterzones
projectmatig aan? Hoe richt je die efficiënt in?
• EFRO: inzicht in principes en parameters voor clustering:
• Projectontwikkeling (verwerving, financiering, juridisch, …)
• Inrichting (indeling, mobiliteit, energie, water, landschap, …)
Omwille van ruimtelijke en maatschappelijke beperkingen,
moest het onderzoek verruimd worden tot andere manieren
om de glastuinbouwsector te ondersteunen.
Ondersteunen van de autonome ontwikkeling
29 - 1/10/2014
30 - 1/10/2014
5
10/1/2014
EFRO-project “Duurzame glastuinbouwclusters”
• Elementen van het onderzoek:
EFRO-project “Duurzame glastuinbouwclusters”
Studiewerk:
• Haalbaarheid clustering
•Haalbaarheid clustering
• Autonome ontwikkeling
• Energie en ruimtelijke haalbaarheid:
parameters en principes
• Economische haalbaarheid: financieel model
• Energie- en emissiestudie
• Landschapsintegratie
•Enquête tuinders
• Inzicht in ruimtebehoeften
• Input van de sector: enquête tuinders, telersoverleg,
•Autonome ontwikkeling
sectoroverleg,...
• Onderzoeksmethodiek
31 - 1/10/2014
EFRO-project “Duurzame glastuinbouwclusters”
Externe energie- en emissiestudie:
32 - 1/10/2014
EFRO-project “Duurzame glastuinbouwclusters”
Inzet van expertise
landschapsintegratie
Opdracht:
• Algemene principes
• Twee niveaus
•Onderzoekscase: collectieve energie + CO2 voorziening
•Referentiecase: decentrale energie + CO2 voorziening WKK’s
• Bedrijf
•Technische en economische haalbaarheid van een collectieve
• Landschap
stookplaats op basis van:
•
•
•
•
WKK
WKK
WKK
WKK
+
+
+
+
Gasketels
thermische zonnecollectoren + gasketels
diepe geothermie + gasketels
restwarmte + gasketels
33 - 1/10/2014
34 - 1/10/2014
Samenvatting
• Beide cases hebben een duidelijk verschillende ruimtelijke situatie
• In beide cases is clustering aanwezig
Bedankt
• Er is een ruimtelijke vraag van de glastuinbouwsector
• Clustering: duidelijke voordelen
Aan de slag met de resultaten:
• Methodiek ter ondersteuning van de autonome ontwikkeling
• Conclusies energiestudie als opstap
• Algemene principes landschapsintegratie algemeen toepasbaar
Koen Eyskens
Adviseur Glastuinbouw
Dienst Landbouw- en Plattelandsbeleid
Deguinlei 100
2018 Antwerpen
35 - 1/10/2014
6
10/1/2014
Het ruimtelijke vraagstuk
• Vraag: Hoe pak je de ontwikkeling van potentiële
EFRO – Duurzame
glastuinbouwclusters
Ruimtelijk onderzoek
clusterzones projectmatig aan? Hoe richt je die
efficiënt in?
• EFRO: inzicht in principes en parameters voor
clustering:
• Projectontwikkeling (verwerving, financiering, juridisch, …)
• Inrichting (indeling, mobiliteit, energie, water, landschap, …)
Dirk Cleiren
37 - 1/10/2014
Het ruimtelijke vraagstuk
38 - 1/10/2014
Resultaat EFRO project
• Extra vraag: Hoe kan je autonome ruimtelijke
ontwikkelingen (al dan niet geclusterd) in de
macrozones ondersteunen?
• Inzichten m.b.t. efficiënte inrichting cluster:
parameters, principes,…
• Methodiek om landbouwgebied te analyseren op
• EFRO: ontwikkeling methode om het agrarisch
gebied te analyseren en beoordelen:
ruimtelijke potenties voor glastuinbouw
• Regio SKW: inzichten in ruimtelijke toekomstvisie
• “Rasteroefening”
• Hulpmiddel voor vergunningverlenende overheid (bedrijven
van glastuinbouwbedijven (incl. ruimtevraag)
vragen duidelijkheid) en planologisch bevoegde overheid
(actualiseren ruimtelijke visie)
39 - 1/10/2014
40 - 1/10/2014
Inzichten m.b.t. efficiënte inrichting van
conceptuele clusters (na telersoverleg)
Inzichten m.b.t. efficiënte inrichting van
conceptuele clusters (na telersoverleg)
• 1e prioriteit = efficiënte inrichting glas ifv maximale
• Gemeenschappelijke voorzieningen ‘rondom glas’:
benutting van de beschikbare ruimte
water, groen, energie en infrastructuur
• in de rand (ifv efficiëntie ruimtegebruik)
• water
• Ruimtelijk concept voor glas
= modulaire blokken van 4 à 6 ha
• Basis = concept nieuwbouw 8 à 12 ha; in 2 blokken; bedrijf
gevestigd in 1 of meerdere blokken;
• Vraag: 4 à 6 ha om te starten + groeiverwachting naar 8 à
12 ha
41 - 1/10/2014
• maximale opvang hemelwater
• enkel LT wateropslag samen + grondwaterwinning
• energie- en nutsinfrastructuur:
• warmte- en CO2-net: omschakelbaar naar groenere
energie
• 1 of meerdere WKK-stookplaatsen + nutsvoorzieningen
42 - 1/10/2014
7
10/1/2014
1000 m x 500 m = 50 ha
Modulair groeien
Modulair groeien
van 8 bedrijven x 6 ha
tot 2 x 25 ha
Ruimtelijke invulling cluster =
meerdere bedrijven samen
met optimale invulling glasopstand
1 module
ca. 5 ha
breedte L&R van
gangpad:
>100m tot 150m
(in lijn met recente investeringen
voor “warme teelten” -> clusterpotentieel)
ca. 120 m
ca. 120 m
43 - 1/10/2014
Modulair groeien
Basis = glasopstand
44 - 1/10/2014
van inrichtingsparameters naar cluster
In rand:
- wateropslag (>10% opp. glas)
- landschappelijke inpassing
vertaling naar terrein = planmatig
zoeken naar ruimte voor:
•uitgeefbare percelen
•gemeenschappelijke voorzieningen:
waterinfrastructuur, landschappelijke inkleding,
nutsinfrastructuur
•energie-infrastructuur
Ontwerpelementen:
•modulaire maximalisatie glas
•efficiënte ruimtelijke bedrijfsorganisatie
•voldoende ruimte voor waterbassins
•ontsluiting (intern, extern)
•infrastructuur en leidingen
•…
Is dergelijke schaal wel vertaalbaar
in het betrokken agrarisch gebied?
45 - 1/10/2014
Het Nederlandse model past niet bij ons
46 - 1/10/2014
Regio SKW:
verstedelijking, versnippering, verpaarding,
zonevreemde woningen, grondgebonden land- en tuinbouw,
afstandsregels, natuur en water, …
1 km
47 - 1/10/2014
Westland = 15km x 15km
48 - 1/10/2014
Willekeurig illustratief voorbeeld
8
10/1/2014
Regio Hoogstraten: minder versnipperd,
sterke grondgebonden
land- en tuinbouw, landschapsbehoud open agrarisch gebied,
aanwezigheid nutsvoorzieningen stuurt ontwikkelingen
Het ruimtelijke vraagstuk
• Vraag: Hoe pak je de ontwikkeling van potentiële
clusterzones projectmatig aan? Hoe richt je die
efficiënt in?
• EFRO: inzicht in principes en parameters voor
clustering:
• Projectontwikkeling (verwerving, financiering, juridisch, …)
• Inrichting (indeling, mobiliteit, energie, water, landschap, …)
1 km
Aangezien actieve ontwikkeling van de clustergebieden niet meer wordt overwogen, werden de overige voorziene voorbereidende studies niet uitgevoerd.
49 - 1/10/2014
50 - 1/10/2014
Willekeurig illustratief voorbeeld
Keuze voor autonome ontwikkeling op maat
behoeften sector en ruimtelijke
mogelijkheden regio
Enquête glastuinbouwsector regio SintKatelijne-Waver
• Enquête naar de glastuinbouwsector in de ruime regio rond
• Januari 2013
• 7 gemeenten: Sint-Katelijne-Waver, Putte, Berlaar, Lier, Duffel, Kontich,
Sint-Katelijne-Waver
Rumst
• Rasteronderzoek = methodiek voor analyse van agrarisch
gebied op ruimtelijke potenties voor vestiging van
glastuinbouw
• 70% respons, 117 bedrijven, 185 ha glas,
• 95% groententeelt, 5% sierteelt
• Tomaat: 50% telers, 70% glas
• Sla: 30% telers, 17% glas
• Gemiddeld 1 ha groot
• Vragen over:
• Investeringen in het verleden
• Huidige toestand
• Toekomstplannen en knelpunten
51 - 1/10/2014
52 - 1/10/2014
Enquête glastuinbouwsector regio SintKatelijne-Waver
Enquête glastuinbouwsector regio
Sint-Katelijne-Waver
• Groot deel populatie bevestigt stereotiep beeld:
• De helft van alle bedrijven heeft wel behoefte aan extra
• Kleine schaal: gemiddelde en mediaan = ca. 1 ha
ruimte ! (= 60 op 117 respondenten)
• Oud glas: 2 op 3 heeft glas van 20 jaar of (veel) ouder
• 42 tomatentelers + 17 niet-tomaat
• Geen opvolging: 90% geen of onzekere opvolging; slechts 19%
• Wie geen ruimtebehoefte heeft is veelal <1 ha en geen tomatenteler
bedrijfsleiders jonger dan 40 jaar
• Geen behoefte aan een cluster: 90% geen behoefte aan nieuwe locatie
• Ca. 50 bedrijven willen uitbreiden ter plekke (+ 100 ha)
• 23 kleine uitbreiding (< 2ha extra)
• Nochtans blijvende innovatie en investeringen:
• 12 met uitbreiding 2 -> 4 ha
• Schaalvergroting zet zich gestaag door (al is >4 ha heel zeldzaam)
• 12 met uitbreiding van meer dan 4 ha
• Er werd afgelopen 5 jaar nog veel geïnvesteerd (machines, verbrede
landbouw, gebouwen, grond), ook indien glasopstand niet groeide
• 94% tomatentelers heeft WKK
• Ca. 10 bedrijven willen nieuwe locatie (+100 ha)
• 3 zoeken vestiging kleiner dan 4 ha
• 3 zoeken plek tussen 4 en 8 ha
• 5 zoeken plek voor vestiging nieuw bedrijf, groter dan 8 ha glasopstand
53 - 1/10/2014
54 - 1/10/2014
9
10/1/2014
Enquête glastuinbouwsector regio
Sint-Katelijne-Waver
Belangrijkste knelpunten die uitbreidingsplannen bemoeilijken:
• Financieel:
• Loonkost
• Energieprijzen (zeker bij wie geen WKK heeft)
• Externe financiering
• Ruimtelijk:
• Beperkte uitbreidingsmogelijkheden
• Vestigingsmogelijkheden
• Schaalgrootte:
• Kleinere bedrijven vermelden een grotere mix aan knelpunten die
gelijktijdig voorkomen
Rasteronderzoek !
55 - 1/10/2014
Methodiek: selectie van een onderzoeksgebied
Fictief voorbeeld
56 - 1/10/2014
Methodiek: leg er een raster van 50x50m op
57 - 1/10/2014
Methodiek: geef aan elk vakje informatie (vooral
gebruik dat kan conflicteren met glastuinbouw)
59 - 1/10/2014
58 - 1/10/2014
Methodiek: identificatie en beoordelen van
potentiële vestigings- of uitbreidingsplaatsen
Fictief voorbeeld
60 - 1/10/2014
10
10/1/2014
Ruimtelijke analyse (rasteroefening)
Ruimtelijke analyse (rasteroefening)
• Per rastervakje: bestaande toestand, ruimtegebruik en
• kwalitatieve evaluatie van vestigingskansen:
randvoorwaarden in beeld (GIS)
• Vergunningskansen: wat is de kans op het verkrijgen van een vergunning
voor de uitbreiding of vestiging van een (nieuw) glastuinbouwbedrijf?
• Elk rastervakje wordt beoordeeld (quotering):
draagvlak?, vergunningenbeleid, knelpunten vergunningsaanvragen,…
• 1 - Niet bruikbaar: raster ingenomen door bestaande bebouwing
• 2 – Matig bruikbaar: niet bebouwd, maar ingesloten ligging, binnen buffer
rond wonen, overstromingsgevoelig,….
• Kansen op autonome initiatieven: wat is de kans dat er zich in de zone een
autonoom initiatief ontwikkeld?
Ontsluiting, knelpunten, kadastrale toestand,….
• 3 – bruikbaar: onbebouwd en geen expliciete tegenindicaties
• 4 – geschikt voor uitbreiding bestaand glastuinbouwbedrijf
• Financieel-technische haalbaarheid: hoe wordt de financieel-technische
• 5 - geschikt voor nieuwe vestiging
haalbaarheid van een glastuinbouwproject hier ingeschat?
energievoorzieningen, ruimte-efficiëntie,…
• Ruimtelijke simulatie (adhv ontwerpparameters):
• potentiële uitbreidingsgronden + potentiële nieuwe vestigingslocaties
61 - 1/10/2014
62 - 1/10/2014
Ruimtelijke analyse (rasteroefening)
Conclusies ruimtelijk onderzoek
• Een verrijkende manier om naar het landbouwgebied te
• Er zijn inzichten ontwikkeld op hoe een cluster met meerdere
kijken: beginnend met de bril van een glastuinbouwbedrijf op zoek
naar grond, eindigend met de bril van de vergunningverlenende
overheid.
• De methodiek geeft enkel informatie door het agrarisch gebied
inzichtelijk te maken inzake glastuinbouwontwikkeling, de bevoegde
overheid kan er mee aan de slag en trekt autonoom haar eigen
conclusies.
bedrijven samen efficiënt ingericht kan worden:
inrichtingsparameters en -principes.
• Enquêtering en bevraging van tuinders levert nieuwe
inzichten over de vraagzijde van de glastuinbouwsector.
• Afstemming van de vraag naar ruimte is maatwerk.
• De nieuw ontwikkelde methodiek van het rasteronderzoek kan
vergunningverlenende overheid en planologisch bevoegde
overheid nieuwe inzichten bijbrengen over ruimtelijke
planning binnen het agrarisch gebied.
63 - 1/10/2014
Dirk Cleiren
POM Antwerpen
Senior expert bedrijventerreinen
[email protected]
T 03 240 68 20
64 - 1/10/2014
10 Minuten pauze
11
10/1/2014
GLASTUINBOUWCLUSTER
AGENDA
RESULTATEN FINANCIËLE
Inleiding
ANALYSE
Toelichting van de modellen met de voornaamste assumpties per
partij
68
Conclusies
30 september 2014
DOELSTELLING VAN DE FINANCIËLE ANALYSE
AGENDA
Onderzoek naar economische haalbaarheid van een tuinbouwcluster
Cluster slechts interessant als
Inleiding
Het financieel beter is voor een tuinder dan als hij zich apart vestigt
De overige partijen een minimaal rendement behalen
PARTIJEN:
Toelichting van de modellen met de voornaamste assumpties per
partij
69
Promotor:
Stelt grond ter
beschikking
70
Energiebedrijf
(levert warmte en CO2)
Conclusies
Tuinders die
Tuinders in cluster
warmte
en CO2
MODEL
1Tuinder
die zich in cluster vestigt
met eigen WKK
afneemt bij
energiebedrijf
MODEL 1: DE PROMOTOR
PROMOTOR: MODEL “GRONDVERWERVING”
IN
Perceel 1
OUT
Perceel 8
Aankoopprijs of
periodieke concessievergoeding tuinders
Aankoopprijs terrein
71
Perceel 2
Perceel 5
Perceel 9
Perceel 3
Perceel 6
Perceel 10
Perceel 4
Perceel 7
Perceel 11
Kosten aanleg
wegen,…
Berekening o.b.v.
gewenste IRR
72
Financieringskost
Aankoopprijs of
periodieke concessievergoeding energiebedrijf
12
10/1/2014
MODEL GRONDPROMOTOR: ASSUMPTIES
MODEL 2: HET ENERGIEBEDRIJF
Verwerving terrein
- Aankoopprijs terrein: 16 euro / m²
- Oppervlakte terrein: 60 ha
Perceel 1
Perceel 8
Infrastructuur projectontwikkelaar
73
- Aanleg weg (1000 m) en nutsvoorzieningen (2500 m)
74
Perceel 2
Perceel 5
Perceel 9
Perceel 3
Perceel 6
Perceel 10
Perceel 4
Perceel 7
Perceel 11
Ontwikkelingskosten
- 1 miljoen euro
MODEL 2: “LEVERANCIER ENERGIE EN CO2”
IN
MODEL ENERGIEBEDRIJF: ASSUMPTIES
OUT
WKK’s en gebouw
- Opgedeeld in 2 fasen (elk voor te voldoen aan warmtebehoefte 12,5 ha)
- Investering:
Aankoopprijs of concessievergoeding perceel*
Aankoopprijs gas
Berekening o.b.v.
gewenste IRR
- Fase 1: WKK: 5,5 mln. euro, gebouw en toebehoren: 1,9 mln.)
- Fase 2: WKK: 4,2 mln. euro en toebehoren: 0,3 mln. euro
Verkoopprijs warmte
aan tuinders
76
Gasprijs
Verkoopprijs elektriciteit
75
- 28,47 euro/MWh
Financieringskost
*: uit model grondpromotor
75
MODEL 3: TUINBOUWBEDRIJVEN
MODEL 3 “TUINBOUWBEDRIJF”
IN
Perceel 1
Aankoopprijs of concessieVergoeding perceel *
Perceel 8
Aankoopprijs warmte**
77
Perceel 2
Perceel 5
Perceel 3
Perceel 6
Perceel 4
Perceel 7
Perceel 9
Pe0
OUT
Financieel
rendement
Verkoopprijs tomaten
78
Financieringskost
*: uit grondmodel, ** uit energiebedrijfsmodel
78
13
10/1/2014
TUINBOUWBEDRIJF: OPBOUW
TUINBOUWMODEL: MOGELIJKHEDEN (1/2)
Omzet:
- Mogelijkheid tot indexatie prijzen
- Productie en verkoopprijzen variabel per kwartaal
- Mogelijkheid om productieopbrengst per m² te laten toenemen in de
tijd
80
Variabele- en vaste kosten, personeelskost :
79
-
Arbeid in serre, arbeid in sorteer- en technische ruimte
Gebruik diensten centraal bedrijf: bv. inpakken,….
Veilingkosten, transportkosten
Zaaigoed, variabele productiemiddelen
Elektriciteit, warmte, CO2
Concessievergoeding
% van investeringskost van vast activa als onderhoudskost
79
TUINBOUWMODEL: MOGELIJKHEDEN (2/2)
TUINBOUWMODEL: ASSUMPTIES (1/2)
Investeringen:
Algemeen
- Mogelijk om tot 14 investeringen in te voeren met:
-
Datum start installatie
Datum beschikbaarheid
Prijspeil
Afschrijfperiode
- Index tomaten 2 %
- Index investeringen en kosten 2 %
- Benodigd werkkapitaal: klanten en leverancierskrediet 30 d
Productie
81
Financiering:
- Mogelijkheid om 4 leningen (type annuïteit) in te geven met:
-
82
Vaste , personeels- en variabele kosten
Maximaal bedrag
Start en duur van trekkingsmogelijkheid
Aflossingsperiode
Interestvoet
-
Resultatenrekening en balans
TUINBOUWMODEL: ASSUMPTIES (2/2)
Op basis van recente gegevens 2012
Concessie grond 5 ha glas: 0,80 euro/m² per jaar
Prijs warmte: 3 euro/m² per jaar
Vergoeding voor bedrijfsleider voorzien
AGENDA
Investeringen
Inleiding
- Op basis van recente gegevens 2012
- Vervanging : verwachte economische levensduur van componenten
- Grondwerken, gebouwen, personeelsvoorzieningen, serre (+ 3 %
onvoorzien), waterbehandeling, verwarming (serregebonden) CO2
installatie + andere nutsvoorzieningen (bouw 6 mnd)
- 5 ha / 600.000 kg per ha (stijging 0,5% per jaar)
- Prijs gemiddelde laatste 10 j : kwartaalprijzen 2,51; 0,86 ; 0,52; 0,92
euro per kg
Toelichting van de modellen met de voornaamste assumpties per
partij
83
84
5.405.560 EUR
- Niet opgenomen wkk en kosten / opbrengsten
wordt vervangen door
warmtekost per eenheid vanuit het energiemodel
Conclusies
Financieel
- Benodigde kredieten gekoppeld aan investeringsrubriek met hieraan
aangepaste looptijd;
- LT extern 6 %, kaskrediet 8 %
14
10/1/2014
IMPACT UITBESTEDING WARMTEPRODUCTIE
Elektriciteitsprijs (endex) EUR per MWh
Warmte (euro/m²
per jaar)
IRR
35,00
2,25
n.a
2,70
n.a
3,15
n.a
3,60
n.a
4,05
n.a
4,50
n.a
4,95 -14,03%
Warmte (euro/m²
per jaar)
CONCLUSIE: VOOR DE TUINDER
IRR
2,25
2,70
3,15
3,60
4,05
4,50
4,95
IRR indien warmte wordt uitbesteed aan energiebedrijf
Aankoop warmte (euro /m² per jaar)
Concessievergoeding
(euro/m² per jaar)
IRR
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
1,80
2,00
2,00
9,33%
9,11%
8,89%
8,68%
8,47%
8,26%
8,04%
3,00
8,97%
8,75%
8,54%
8,33%
8,12%
7,90%
7,68%
4,00
8,61%
8,40%
8,19%
7,98%
7,76%
7,53%
7,31%
5,00
8,26%
8,05%
7,84%
7,61%
7,38%
7,17%
6,95%
6,00
7,91%
7,69%
7,45%
7,24%
7,02%
6,79%
6,55%
85
40,00
n.a
-16,11%
-11,30%
-6,84%
-3,34%
-0,71%
1,19%
45,00
-1,70%
0,58%
2,26%
3,86%
5,25%
6,50%
7,61%
50,00
6,01%
7,17%
8,21%
9,16%
10,01%
10,79%
11,52%
55,00
10,48%
11,23%
11,93%
12,58%
13,21%
13,81%
14,38%
IRR
tuinbouwbedrijf
met
“stand-alone”
WKK in cluster
86
Elektriciteitsprijs (endex) EUR per MWh
CONCLUSIE
35,00
n.a
n.a
n.a
-14,55%
-10,68%
-7,49%
-4,67%
40,00
-7,87%
-5,03%
-2,54%
-0,45%
1,40%
3,08%
4,63%
45,00
2,87%
4,43%
5,16%
6,58%
7,96%
9,26%
10,55%
50,00
9,10%
10,39%
11,59%
12,75%
13,88%
14,96%
16,01%
55,00
14,82%
15,87%
16,95%
18,03%
19,08%
20,11%
21,07%
IRR
tuinbouwbedrijf
met inkoop van
warmte
CONCLUSIE
87
Cluster is interessant voor tuinder mits kosten promotor voor aanleg
en aankoop terrein redelijk blijven
Resultaten sterk afhankelijk van gas- en energieprijs, rendement
energiebedrijf,…
Energie gezamenlijk produceren is zinvol en beter dan dat elke
tuinder een “stand alone” WKK plaatst
88
Betere benutting en efficiëntere motoren
Biedt mogelijkheid om kapitaalinvestering in niet kernactiviteit uit te sparen
Winst door uitbesteding warmte
Cluster laat eveneens toe om andere schaalvoordelen te halen (vb.
transport, verpakking,… (geen rekening mee gehouden in
simulaties)
01/10/2014
Haalbaarheid van een collectieve energie
+ CO2 voorziening voor
glastuinbouwbedrijven
Dries Vos, Mathias Coomans
15
10/1/2014
Inhoud
1. Inleiding
1.
2.
3.
Inleiding
Aannames
Collectieve stookplaats met als warmteproductie:
a) WKK’s + gasketel
b) WKK’s + thermische zonnecollectoren + gasketel
c) WKK’s + diepe geothermie + gasketel
d) WKK’s + restwarmte + gasketel
4. Conclusies
01/10/2014
» Onafhankelijke
onderzoeksorganisatie
» Energie, leefmilieu,
aardobservatie en materialen
(overheid + industrie)
» Energietechnologie
» MIP 2+3, Balmatt, Geskas,
Smartkas, …
» Milieu Risico & Gezondheid
» Emissiemetingen en selectie van
emissie reducerende technieken
voor industrie en Vlaamse
overheid
91
» Kenniscentrum Glastuinbouw
» Aanspreekpunt glastuinbouwsector
» WKK (wetgeving, energiemarkt)
» Duurzaam Energiegebruik
(klimaatregeling,
energiebesparende
maatregelen)
» Economische analyses van
investeringen
» …
» Kennis- en adviescentrum, Smartkas,
GlasReg, VEA, …
01/10/2014
© 2014, VITO NV
1. Inleiding
1. Inleiding
Opdracht
» Technische en economische haalbaarheid onderzoeken van een collectieve stookplaats op
basis van:
» WKK + gasketels
» WKK + thermische zonnecollectoren + gasketels
» WKK + diepe geothermie + gasketels
» WKK + restwarmte + gasketels
Aanpak
» Bepaling referentiecase: decentrale energie + CO2 voorziening met behulp van WKK’s
» Bepaling alternatieve cases met collectieve energie + CO2 voorziening
» Vergelijking tussen decentrale en centrale energievoorziening
Warmtenet:
» Transport van warmte van producent naar
consument
» Ondergrondse staal-PUR-PE leidingen
» Aanvoerleiding op hoge temperatuur en druk
» Retourleiding op lage temperatuur en druk
» Grootte orde maten: DN200-DN350
» Individuele warmtewisselaars/afnemer
» Gasketel in backup
01/10/2014
93
01/10/2014
© 2014, VITO NV
94
© 2014, VITO NV
1. Inleiding
1. Inleiding
Waarom een collectieve energievoorziening toepassen?
Voordelen van een collectieve energievoorziening
» Schaalvoordeel door grotere WKK’s
» Technische karakteristieken WKK (ηe↗)
» Lagere specifieke investeringskosten
» Lagere specifieke onderhoudskosten
» Voordeel bij brandstofaankoop
» Reductie benodigd buffervolume
92
© 2014, VITO NV
Extra kosten van een collectieve energievoorziening
» Investeringskosten warmtenet
» Operationele kosten warmtenet
» Investeringskosten CO2 voorziening
» Operationele kosten CO2 voorziening
Belangrijk!
» Alle gevalstudies zijn zoveel mogelijk gebaseerd op reële situaties:
» Oppervlaktes, teelten, installaties (WKK, buffer, gasketels), verbruiken, …
» Verkregen via KHK om studie zo realistisch mogelijk te maken
» WKK’s gebaseerd op gasmotor krijgen maar certificaten tot 5 MWe
» Vergelijkingsbasis: euro/MWh waarbij alle kosten/opbrengsten in rekening worden gebracht over een
periode van 30 jaar: brandstofkosten, WKK certificaten, investeringskosten, onderhoudskosten, …
Onderzoeksvraag: zijn de voordelen voldoende groot in vergelijking met de extra kosten?
01/10/2014
© 2014, VITO NV
95
01/10/2014
96
© 2014, VITO NV
16
10/1/2014
2. Aanames
Inhoud
Warmtevraagprofielen
» Opgemeten profielen van KHK op uurbasis
» Tomaat, Paprika, Pepers, Aardbei
» 2011, 2012, 2013
1.
2.
3.
Inleiding
Aannames
Collectieve stookplaats met als warmteproductie:
a) WKK’s + gasketel
b) WKK’s + thermische zonnecollectoren + gasketel
c) WKK’s + diepe geothermie + gasketel
d) WKK’s + restwarmte + gasketel
4. Conclusies
01/10/2014
97
01/10/2014
© 2014, VITO NV
98
© 2014, VITO NV
2. Aannames
2. Aannames
Decentrale warmteproductie (referentiecase)
Decentrale warmteproductie
WKK
» Voorziet in CO2 voor teelten
» Gedimensioneerd adhv teelt en oppervlakte bedrijf (bestaande + nieuwe bedrijven)
» Opvallend bij bestaande bedrijven: WKK+buffer+ketel optimaal gedimensioneerd
» Gecontroleerd met informatie VREG
Voorbeeld 6 ha tomaat
Back-up ketel
» dimensionering op pieklast
» Draait niet/zeer weinig onder normale omstandigheden
» Seizoensrendement van 90% op de bovenste verbrandingswaarde (BVW)
Buffers
» gebruikt om werking WKK te optimaliseren
01/10/2014
99
01/10/2014
© 2014, VITO NV
2. Aannames
2. Aannames
Centrale warmteproductie
»
»
»
»
100
© 2014, VITO NV
Gasprijzen:
» Decentraal: 26 euro/MWh
» Centraal: 25,5 euro/MWh
Elektriciteit:
» Eigenverbruik (enkel bij decentraal) = 2,5 %
» Elektriciteitsproductie:
Piek: 60%
Dal: 40%
» Verkoopprijs
Piek: 54 euro/MWh (gemiddelde van 2011-2013)
Dal: 42 euro/MWh (gemiddelde van 2011-2013)
Gemiddelde jaarprijs: 49 euro/MWh
» Aankoopprijs
Piek: 110 euro/MWh
Dal: 70 euro/MWh
Gemiddelde jaarprijs: 94 euro/MWh
WKK-certificaten (looptijd 10 jaar, niet degressief): 31€ per certificaat
Periode cashflowberekening: 30 jaar
Centrale warmtevraagprofiel = som van decentrale warmtevraagprofielen
Centrale stookplaats met WKK’s en buffers
Warmte + zuivere CO2 of CO2 transport via WKK’s en ondergrondse leidingen
Onderscheid tussen bestaande en eventuele nieuwe tuinders (owv buffer)
40/90°C
01/10/2014
© 2014, VITO NV
35/55°C
101
01/10/2014
102
© 2014, VITO NV
17
10/1/2014
2. Aannames
2. Aannames
Technische parameters
Jaarlijkse CO2-behoefte
» Zuivere CO2 vraag (indien geen WKK)
Tomaat: 30 kg/m²
Paprika/Pepers: 20 kg/m²
Aardbei: 7 kg/m²
» Bedrijf met WKK:
Tomaat: 70 kg/m²
Paprika/Pepers: 50 kg/m²
Specifiek voor elk scenario
C02 prijs
» Zuivere CO2: 0,1 €/kg
» CO2 net gevoed vanuit centrale WKK’s
» geen meerkost voor CO2
» Centraal: investering CO2-net + Compressor
01/10/2014
103
Warmtenet
» Centraal: # WKK’s om aan vraag te voldoen, buffer (volume, isolatiedikte,
verliesoppervlak), Investeringskosten (COGEN, DACE), jaarlijks onderhoud
» Per tak/sectie:
Lengte, Leidingdiktes, Debiet, Warmteverlies, Drukval, Pompen (vermogen,
elektriciteitsverbruik, kost elektrische aansluiting), Investeringskosten (incl.
piping, drukregeling, waterbehandeling), Jaarlijkse onderhoudskost
» Per afnemer:
Warmtewisselaar (oppervlakte zuiver, extra oppervlakte vervuild, totale
oppervlakte, investeringskosten, jaarlijkse onderhoudskost), Aansluiting
Warmtenet (50m extra leidingwerk)
CO2-net
» Per tak: Richtwaarde productie (adhv grootste #draaiuren WKK’s), Debiet,
Gassnelheid (richtwaarde 7 m/s), Lengte, Leidingdikte, Drukval, Compressor
(vermogen, elektriciteitsverbruik, elektrische aansluiting), Investeringskosten,
Jaarlijks Onderhoud
01/10/2014
104
© 2014, VITO NV
© 2014, VITO NV
3. Warmtenet
Inhoud
a. Collectieve stookplaats met WKK’s + gasketels
Algemeen
» Reële situatie
» 9 bedrijven
» 59 ha glas (63% Tomaat; 37% Paprika)
» Lengte warmtenet: 2,5 km
» 249 GWh/jaar warmtevraag
1.
2.
3.
Inleiding
Aannames
Collectieve stookplaats met als warmteproductie:
a) WKK’s + gasketel
b) WKK’s + thermische zonnecollectoren + gasketel
c) WKK’s + geothermie + gasketel
d) WKK’s + restwarmte + gasketel
4. Conclusies
01/10/2014
Specifieke onderzoeksvragen
1. Haalbaarheid collectieve energie + CO2 voorziening voor
een nieuw te ontwikkelen gebied
i. Zuivere CO2
ii. CO2 gevoed vanuit centrale WKK’s en CO2 net
2. Effect van beperking van certificaten op 5 MWe
3. Effect van gefaseerde aansluiting
105
01/10/2014
© 2014, VITO NV
106
© 2014, VITO NV
3. Warmtenet
3. Warmtenet
a. Collectieve stookplaats met WKK’s + gasketels
1. Haalbaarheid collectieve energie + CO2 voorziening
voor een nieuw te ontwikkelen gebied
» Centrale case:
» Houden ons aan 5 MWe/WKK
» 7 WKK’s blijkt optimaal
» 4900 m³ buffervolume nodig
» 1-3% van warmtevraag opvangen met
individuele back-up ketel is optimaal
a. Collectieve stookplaats met WKK’s + gasketels
8 WKK
6300 m³
1. Haalbaarheid collectieve energie + CO2 voorziening voor een
nieuw te ontwikkelen gebied
» Decentraal
» Waar gevraagd elektrisch vermogen > 5MWe opsplitsen in meerdere
WKK’s
» Kleinere WKK’s
» Totaal geïnstalleerd vermogen is wel groter
» Groter buffervolume nodig door modulaire opbouw centrale stookplaats
6 WKK
4200 m³
01/10/2014
© 2014, VITO NV
107
01/10/2014
108
© 2014, VITO NV
18
10/1/2014
3. Warmtenet
3. Warmtenet
a. Collectieve stookplaats met WKK’s + gasketels
a. Collectieve stookplaats met WKK’s + gasketels
1. Haalbaarheid collectieve energie + CO2 voorziening voor een
nieuw te ontwikkelen gebied
1. Haalbaarheid collectieve energie + CO2 voorziening voor een
nieuw te ontwikkelen gebied
Centraal
* Hoger gasverbruik
* Meer Eprod
01/10/2014
Centraal
» Hoger gasverbruik
» Meer Eprod (meer certificaten)
109
Centraal
* Hoger elek. rend
* Lager therm. rend
01/10/2014
© 2014, VITO NV
110
© 2014, VITO NV
3. Warmtenet
3. Warmtenet
a. Collectieve stookplaats met WKK’s + gasketels
a. Collectieve stookplaats met WKK’s + gasketels
1. Haalbaarheid collectieve energie + CO2 voorziening voor een
nieuw te ontwikkelen gebied
1. Haalbaarheid collectieve energie + CO2 voorziening voor een
nieuw te ontwikkelen gebied
Centraal
» Hoger gasverbruik
» Meer Eprod (meer certificaten)
» Lager therm. Rendement
» Hoger elek. rendement
Centraal
» Hoger gasverbruik
» Meer Eprod (meer certificaten)
» Lager therm. Rendement
» Hoger elek. Rendement
» Lagere investeringskost
* CO2 net leidt tot
veel lagere
operationele kosten
Centraal
* Lagere investeringskost
01/10/2014
111
01/10/2014
© 2014, VITO NV
112
© 2014, VITO NV
3. Warmtenet
3. Warmtenet
a. Collectieve stookplaats met WKK’s + gasketels
a. Collectieve stookplaats met WKK’s + gasketels
1. Haalbaarheid collectieve energie + CO2 voorziening voor een
nieuw te ontwikkelen gebied
1. Haalbaarheid collectieve energie + CO2 voorziening voor een
nieuw te ontwikkelen gebied
Centraal
» Hoger gasverbruik
Centraal
» Meer Eprod (meer certificaten)
* Hogere opbrengsten
» Lager therm. Rendement
» Hoger elek. Rendement
» Lagere investeringskost
» CO2 net
Centraal
» Hoger gasverbruik
» Meer Eprod (meer certificaten)
» Lager therm. Rendement
» Hoger elek. Rendement
» Lagere investeringskost
» Hogere opbrengsten
» Hogere kosten
Lagere energiekost!!!
25% reductie mogelijk
01/10/2014
© 2014, VITO NV
113
01/10/2014
114
© 2014, VITO NV
19
10/1/2014
3. Warmtenet
3. Warmtenet
a. Collectieve stookplaats met WKK’s + gasketels
a. Collectieve stookplaats met WKK’s + gasketels
2. Effect van beperking van certificaten op
5 MWe
» Grotere WKK’s
» Schaalvoordeel wordt groter
» Lagere totale investeringskost
» Hoger elek. Rend.
» Hoger totaal Rend.
» Lagere onderhoudskosten
» Gunstig indien WKK certificaten
» Ongunstig indien geen WKK
certificaten
3. Effect van een gefaseerde aansluiting
» Bestaande bedrijven koppelen pas na
verloop van tijd aan (aanname 5 jaar)
» Als hun WKK einde levensduur is
» Uitgestelde investeringen
» Uitgestelde extra opbrengsten
» Effect is minder uitgesproken maar is
nog wel duidelijk
» Decentrale buffers en back-up ketels
zijn reeds aanwezig
01/10/2014
115
01/10/2014
© 2014, VITO NV
116
© 2014, VITO NV
3. Warmtenet
Inhoud
a. Collectieve stookplaats met WKK’s + zonnecollectoren + gasketels
1.
2.
3.
Inleiding
Aannames
Collectieve stookplaats met als warmteproductie:
a) WKK’s + gasketel
b) WKK’s + thermische zonnecollectoren + gasketel
c) WKK’s + diepe geothermie + gasketel
d) WKK’s + restwarmte + gasketel
4. Conclusies
01/10/2014
Thermische zonnecollectoren
» 3,8 ha collectorveld
» Continue afzetmarkt is gunstig voor
zonnecollectoren
» 8% dekking van totale warmtevraag
» Onregelmatige productie
» Besparing gasfactuur
» Gemiste opbrengst
elektriciteitsverkoop + certificaten
» Relatief hoge investeringskost in
vergelijking met opbrengst
117
01/10/2014
© 2014, VITO NV
118
© 2014, VITO NV
3. Warmtenet
Inhoud
c. Collectieve stookplaats met WKK’s + diepe geothermie + gasketels
1.
2.
3.
Inleiding
Aannames
Collectieve stookplaats met als warmteproductie:
a) WKK’s + gasketel
b) WKK’s + thermische zonnecollectoren + gasketel
c) WKK’s + diepe geothermie + gasketel
d) WKK’s + restwarmte + gasketel
4. Conclusies
01/10/2014
© 2014, VITO NV
Aardwarmte
119
Schematisch
01/10/2014
120
© 2014, VITO NV
20
10/1/2014
3. Warmtenet
3. Warmtenet
c. Collectieve stookplaats met WKK’s + diepe geothermie + gasketels
c. Collectieve stookplaats met WKK’s + diepe geothermie + gasketels
Voordelen diepe geothermie
» Onafhankelijkheid (stabiele energieprijzen)
» Lokaal beschikbaar
» Moduleerbaar/modulaire opbouw
» Lage onderhoudskosten
» Minimaal ruimtegebruik
» Weinig tot géén milieuhinder
01/10/2014
121
01/10/2014
© 2014, VITO NV
3. Warmtenet
3. Warmtenet
c. Collectieve stookplaats met WKK’s + diepe geothermie + gasketels
c. Collectieve stookplaats met WKK’s + diepe geothermie + gasketels
Case
122
© 2014, VITO NV
KWOpotentieel
geologisch
Diepe geothermie
Krijtreservoir
Diepe geothermie
Externe
factoren
1.1 Meirberg
Goed
debiet tot
110 m³/u/put
770-800m TAW
T: 35-40°C
Pth<0,5MW
3300 – 3500m TAW - Beperkte
T: 130 – 145 °C
kennis
Pth*: 13MW
ondergrond
1.2 Rijkevorsel
Goed
debiet tot
110 m³/u/put
630-650m TAW
T: 30-35°C
Pth<0,5MW
1280m – 1300m
TAW
T: 55 – 60°C
2 Merksplas
Goed
debiet tot
110 m³/u/put
720-750m TAW
T: 35-37°C
Pth<0,5MW
1930m – 2030m
TAW
T: 90 -95°C
Pth*: 12MW
3 SintKatelijneWaver
Laag
Debiet lager
dan
30m³/u/put
<500m
T<25°C
Dinantiaanreservoi
r
-Gasopslag
Afwezig
* P90 vermogen bij een
retourtemperatuur van 40°C
01/10/2014
123
01/10/2014
© 2014, VITO NV
124
© 2014, VITO NV
3. Warmtenet
3. Warmtenet
c. Collectieve stookplaats met WKK’s + diepe geothermie + gasketels
c. Collectieve stookplaats met WKK’s + diepe geothermie + gasketels
Toegepast op reële situatie in Merksplas
» 11 bedrijven
» 78 ha glas (84% tomaat, 14% paprika, 2% aardbei)
» Lengte tracé warmtenet: 4800 meter
» 342 GWh/jaar warmtevraag
» Geothermie = basislast
» WKK’s zorgen voor nodige CO2
Zonder WKK-certificaten, zorgt Geothermie in basislast voor de winst tov referentie
Bij wegvallen (of reductie) van WKK certificaten wordt geothermie
financieel/economisch interessanter dan scenario’s met enkel WKK
(decentraal of centraal)
01/10/2014
© 2014, VITO NV
125
01/10/2014
126
© 2014, VITO NV
21
10/1/2014
3. Warmtenet
Inhoud
d. Collectieve stookplaats met WKK’s + restwarmte+ gasketels
1.
2.
3.
Inleiding
Aannames
Collectieve stookplaats met als warmteproductie:
a) WKK’s + gasketel
b) WKK’s + thermische zonnecollectoren + gasketel
c) WKK’s + diepe geothermie + gasketel
d) WKK’s + restwarmte + gasketel
4. Conclusies
01/10/2014
»
»
»
Vinden van geschikte cases is zeer moeilijk
» Voldoende vermogen
» Beperkte afstand tot glastuinbouwgebied
» Zo vlak mogelijke warmtebron
Geen geschikte case gevonden in 4 glastuinbouwgebieden
Wel mogelijke samenwerking met niet glastuinbouwbedrijf geïdentificeerd
» Plaatsing van WKK bij bedrijf met hoog elektriciteitsverbruik en zeer lage warmtevraag
» Op beperkte afstand van glastuinbouwcluster
» Geproduceerde elektriciteit kan door bedrijf zelf verbruikt worden
» Warmte wordt geleverd aan glastuinbouwcluster tegen zeer beperkte prijs
» Glastuinbouwcluster investeert in warmtenet
» Centrale WKK’s zorgen voor CO2
127
01/10/2014
© 2014, VITO NV
3. Warmtenet
Inhoud
d. Collectieve stookplaats met WKK’s + restwarmte+ gasketels
»
»
Situatie is rendabel voor zowel bedrijf als voor glastuinbouwcluster
» Bedrijf: vermeden elektriciteitskost + opbrengst certificaten
» Glastuinbouw: zeer lage warmteprijs
Warmteprijs moet beneden de 3,5 euro/MWh blijven
01/10/2014
128
© 2014, VITO NV
1.
2.
3.
Inleiding
Aannames
Collectieve stookplaats met als warmteproductie:
a) WKK’s + gasketel
b) WKK’s + thermische zonnecollectoren + gasketel
c) WKK’s + diepe geothermie + gasketel
d) WKK’s + restwarmte + gasketel
4. Conclusies
129
© 2014, VITO NV
01/10/2014
130
© 2014, VITO NV
4. Conclusies
»
»
»
»
Collectieve energie + CO2 voorziening op basis van WKK en gasketel:
» Rendabel op voorwaarde dat er een CO2 net wordt aangelegd
» Op voorwaarde dat de glastuinbouwbedrijven op beperkte afstand van elkaar liggen
» Gefaseerde aankoppeling vormt geen probleem
» Het voordeel wordt gehaald uit schaaleffecten: hoger elektrisch rendement,
schaalvoordeel investeringskost, reductie bufferkosten, …
» Indien de huidige certificatenregeling geen beperking zou opleggen aan het vermogen zou
collectieve energie + CO2 voorziening nog rendabeler zijn
Collectieve energie + CO2 voorziening op basis van WKK en gasketel en thermische
zonnecollectoren blijkt niet rendabel
Bij wegvallen (of reductie) van WKK certificaten wordt diepe geothermie financieel/economisch
interessanter dan scenario’s met enkel WKK (decentraal of centraal).
Restwarmte:
» Moeilijk voor het vinden van geschikte cases
» Samenwerking tussen bedrijven en glastuinbouw kan voordelig zijn
01/10/2014
© 2014, VITO NV
131
Dank voor de aandacht!
Vragen?
01/10/2014
132
132
© 2014, VITO NV
22
10/1/2014
Inhoudsopgave
• Voorstelling
• Landschapsintegratie
• Algemene principes adhv praktijkvoorbeelden
• Knelpunten
Hoe glastuinbouwbedrijven
in het landschap integreren?
• Conclusie
• Voor en na
Leen Dierckx | tuin- en landschapsarchitect
Voorstelling
• tuin- en landschapsarchitecte van de provincie Antwerpen
• werkzaam op de Hooibeekhoeve te Geel
= praktijk- en voorlichtingscentrum voor de melkveehouderij:
• melkveehouderij
• voedergewassen
• plattelandsontwikkeling
Landschapsintegratie
• plattelandscentrum Kempen
• landschapsintegratie
• advies en opmaak van gratis erfbeplantingsplannen
voor land- en tuinbouwers in hoofdberoep
Doel van landschapsintegratie
Functies van landschapsintegratie
Agrarische bebouwing integreren in het omliggende landschap met
een aangepaste stijl en sfeer eigen aan de omgeving van het
agrarisch bedrijf, rekening houdend met de bedrijfsvoering.
• Landschappelijke functie:
• inpassing van het bedrijf in het omliggende landschap
• bedrijf verankeren in de omgeving
• Ecologische functie:
• overlevingsmogelijkheden voor fauna en flora
• verhogen van de biodiversiteit
• Esthetische functie:
• uitstraling bedrijf naar bezoekers, voorbijgangers, …
• wordt vaak gelinkt met wat er zich binnen het bedrijf afspeelt (teelten,
dierenwelzijn, hygiëne,…)
23
10/1/2014
Landschapsintegratie op 2 niveau’s
Landschapsintegratie op 2 niveau’s
Bedrijfsbeplanting
Landschappelijke beplanting
Aparte aanpak glastuinbouw
• gebouwd om zoveel mogelijk gebruik te maken van invallend licht
• keuze van beplanting op maat van het bedrijf, rekening houdend met
de bedrijfsvoering en oriëntatie
Algemene principes op
bedrijfsniveau
Algemene principes op bedrijfsniveau
Algemene principes op bedrijfsniveau
hogere beplanting bij bassins, stookplaats,..
extra beplanting bij loodsen, kantoren en woning
24
10/1/2014
Algemene principes op bedrijfsniveau
Algemene principes op bedrijfsniveau
oriëntatie – lage beplanting kort in de buurt van een serre
aandacht voor waterbassins
Algemene principes op bedrijfsniveau
Algemene principes op bedrijfsniveau
op- en afritten zijn het visitekaartje van het bedrijf
ruimte nodig voor reinigingen – vermijden van klimplanten
Algemene principes op bedrijfsniveau
kleine ingrepen maken grote verschillen
Algemene principes op
landschapsniveau
25
10/1/2014
Algemene principes op landschapsniveau
Algemene principes op landschapsniveau
verbindingen creëren met de omgeving
rekening houden met bestaande groenelementen
Algemene principes op landschapsniveau
Algemene principes op landschapsniveau
clustering van glastuinbouwbedrijven
realistische en zone-eigen beplantingsvoorstellen
Algemene principes op landschapsniveau
ondersteuning voor een snellere en makkelijkere realisatie
Knelpunten
26
10/1/2014
Knelpunten
Knelpunten
• een degelijke landschappelijke integratie vergt ruimte
• mentaliteit van omwonenden is vaak bezwarend en moeizaam
• ruimtelijke impact op het landschap door schaalvergroting
• perceptie van het landschap
• complexe eigendomssituaties
• vaak een moeilijke opdracht voor consulenten – hinkelspel tussen
overheid en bouwheer
• ligging is bepalend voor het creëren van voldoende draagvlak
• principekwestie – gebruik van beplantingsplan is pluspunt
• praktische zaken (brandweer, infiltratiezones, nutsvoorzieningen,…)
• correcte onderhoudswerkzaamheden cruciaal voor een duurzame
beplanting
Conclusie
• een optimale integratie van glastuinbouwbedrijven kan niet alleen
met erfbeplanting gerealiseerd worden
• aanplantingen op landschapsniveau zijn noodzakelijk
Conclusie
• samenwerking met overheden, organisaties, collega-tuinbouwers,…
is onmisbaar
• ondersteuning en begeleiding geeft gegarandeerd een meerwaarde
en verhoogt de haalbaarheid
Voor en na
voor
27
10/1/2014
na
voor
Bedankt
LEEN DIERCKX
tuin- en landschapsarchitect
na
HOOIBEEKHOEVE
Hooibeeksedijk 1, 2440 Geel
T 014 85 27 07
[email protected]
www.provincieantwerpen.be
Duurzame Glastuinbouwclusters
Slotwoord door Gedeputeerde Ludwig Caluwé
28

Download Report