Lijst met patiëntvriendelijke termen - CBG-MEB

Publieke consultatie
Lijst met patiëntvriendelijke termen
Laatste update: juni 2014
Om de leesbaarheid van de patiëntenbijsluiter te helpen verbeteren, heeft het College een lijst
opgesteld met voor het College acceptabele patiëntvriendelijke vertalingen van medische termen.
Deze lijst, die is bedoeld als hulpmiddel voor de opsteller van de bijsluiter, bevat veelvoorkomende
medische termen die in het Nederlands bij veel patiënten onbekend zijn en termen waarvan gebleken
is dat het patiëntvriendelijk vertalen problemen veroorzaakte.
Het College hoopt hiermee een verdere bijdrage te leveren aan het realiseren van
patiëntvriendelijkere bijsluiters. De lijst is beschikbaar op de website van het College en zal wanneer
dat nodig is worden aangepast.
Gebruik van de lijst
De lijst kan met name gebruikt worden voor relevante secties in rubriek 2 en 4 van de bijsluiter. In
rubriek 1 zal een uitgebreidere omschrijving wenselijk dan wel nodig zijn. In de linkerkolom van de lijst
met patiëntvriendelijke termen staan medische termen die regelmatig in bijsluiters worden
aangetroffen; in de rechterkolom staan de door het College aanbevolen lekentermen en
beschrijvingen.
Volgorde lekenterm/medische term
Wanneer gebruik van medische termen in de patiëntenbijsluiter zinvol of noodzakelijk is, wordt
aanbevolen om eerst de lekenterm te gebruiken met daarachter tussen haakjes de medische term.
Een voorbeeld: ‘amenorroe’ geeft als lekenterm/beschrijving in onderstaande lijst ‘uitblijven van de
menstruatie (amenorroe)’. Eventueel kan de medische term ‘amenorroe’ worden weggelaten. Slechts
indien de zin moeilijker leesbaar wordt door deze volgorde (bijvoorbeeld omdat het lekenequivalent
een uitvoerige uitleg bevat) of indien de context vraagt om gebruik van de medische term is het
advies de medische term eerst te gebruiken met de lekenterm tussen haakjes erachter.
Een voorbeeld betreft de term ‘ACE-remmers’. Er bestaat hiervoor geen lekenterm en daarom moet
worden gekozen voor ‘ACE-remmers (groep bloeddrukverlagende middelen)’, temeer daar ACEremmers wel bloeddrukverlagende middelen zijn, maar niet alle bloeddrukverlagende middelen ACEremmers zijn.
Kenmerken van een medische term
In een aantal gevallen is aan de uitleg van een medische term informatie toegevoegd over
gerelateerde verschijnselen (deze informatie begint doorgaans met ‘gekenmerkt door’, ‘gepaard
gaand met’, ‘met als klachten’, ‘zich uitend in’ of ‘met’); afhankelijk van de context kan deze extra
informatie eventueel worden weggelaten.
1
Publieke consultatie
A
Medische term
Patiëntvriendelijke term of uitleg
abdomen
buik
accommodatie
scherpstelling van de ooglens
accommodatiestoornis
moeite met scherpstellen van de ooglens
acetylsalicylzuur
aspirine (acetylsalicylzuur)
ACE-remmers
ACE-remmers (bepaalde groep bloeddrukverlagende middelen)
acne
(jeugd)puistjes (acne)
acuut
plotseling
acuut reuma
[maar uiteraard niet in constructies als acute buik, acuut reuma,
acute lymfatische leukemie, enz. Dan dient acuut gehandhaafd te
worden.]
plotseling optredende gewrichtsontsteking (acuut reuma)
afasie
aften
spraakstoornis door beschadiging van taalgebieden in de
hersenen (afasie)
proces waarbij bloed wordt afgenomen waarna delen ervan weer
aan de patiënt worden toegediend (aferese)
pijnlijke zweertjes in de mond (aften)
agitatie
opwinding, onrust (agitatie)
agranulocytose
zeer ernstige bloedafwijking met plotselinge hoge koorts, heftige
keelpijn en zweertjes in de mond (agranulocytose)
stof die een allergische reactie oproept (allergeen)
aferese
allergeen
allergische rhinitis
amenorroe
ontsteking van het neusslijmvlies door een allergische reactie,
gekenmerkt door een verstopte neus, niezen, jeuk, waterige
afscheiding en jeukende, tranende ogen (allergische rhinitis)
ontsteking van de bloedvaten door een allergische reactie, soms
gepaard gaand met een aandoening van de luchtwegen en de
nieren (allergische vasculitis)
uitblijven van de menstruatie (amenorroe)
amnesie
geheugenverlies (amnesie)
anafylactische shock
ernstige allergische reactie voor bepaalde stoffen, waarbij sterke
daling van de bloeddruk, bleekheid, onrust, zwakke snelle pols,
klamme huid en verminderd bewustzijn optreden als gevolg van
een plotselinge, sterke vaatverwijding (anafylactische shock)
ernstige, levensbedreigende allergische reactie op bepaalde
stoffen (anafylaxie)
pijnstillende middelen (analgetica)
allergische vasculitis
anafylaxie
analgetica
2
Publieke consultatie
anamnese
medische voorgeschiedenis
androgenen
mannelijke geslachtshormonen (androgenen)
anemie
bloedarmoede
anesthetica, algehele
narcosemiddelen (algehele anesthetica)
anesthetica, lokale
middelen voor plaatselijke verdoving (lokale anesthetica)
anestheticum
narcosemiddel
aneurysma
verwijding van een bloedvat of het hart (aneurysma)
angiitis
ontsteking van de vaatwand (angiitis)
angina pectoris
beklemmend, pijnlijk gevoel op de borst (angina pectoris)
angioneurotisch oedeem
plotselinge vochtophoping in de huid en slijmvliezen (bijv. keel of
tong), ademhalingsmoeilijkheden en/of jeuk en huiduitslag, vaak
als allergische reactie (angioneurotisch oedeem)
plotselinge vochtophoping in de huid en slijmvliezen (bijv. keel of
tong), ademhalingsmoeilijkheden en/of jeuk en huiduitslag, vaak
als allergische reactie (angio-oedeem)
bepaalde groep bloeddrukverlagende middelen (angiotensine IIantagonisten)
gebrek aan eetlust (anorexie)
angio-oedeem
angiotensine II-antagonisten
anorexie
anorexia nervosa
anosmie
eetstoornis waarbij iemand doelbewust gewicht verliest door
onvoldoende voedselopname (anorexia nervosa)
onvermogen om te ruiken (anosmie)
antacida
maagzuurbindende middelen (antacida)
anterograde amnesie bij
benzodiazepines
anthelmintica
geheugenverlies dat enige uren na inname van benzodiazepines
kan optreden; de kans hierop is het grootst indien u minder dan 78 uur slaapt (anterograde amnesie bij benzodiazepines)
middelen tegen worminfecties (anthelmintica)
antiallergica
middelen tegen allergie (antiallergica)
antiaritmica
middelen tegen hartritmestoornissen (antiaritmica)
antibacteriële middelen
antibiotica
middelen tegen bepaalde bacteriële infecties (antibacteriële
middelen)
middelen tegen bepaalde bacteriële infecties (antibiotica)
anticoagulantia
middelen die bloedstolling tegengaan (anticoagulantia)
anticonceptiva
middelen om zwangerschap te voorkomen (anticonceptiva)
antidepressiva
middelen tegen depressie (antidepressiva)
antidiarrhoica
middelen tegen diarree (antidiarrhoica)
antidiabetica
middelen gebruikt bij de behandeling van diabetes
mellitus/suikerziekte (antidiabetica)
3
Publieke consultatie
antidota
tegengif
anti-emetica
middelen tegen braken (anti-emetica)
anti-epileptica
middelen tegen epilepsie (anti-epileptica)
antihistaminica
middelen tegen allergische reacties (antihistaminica)
antihypertensiva
bloeddrukverlagende middelen (antihypertensiva)
antihypotensiva
bloeddrukverhogende middelen (antihypotensiva)
antileprotica
middelen tegen lepra (antileprotica)
antimicrobiële middelen
antimycotica
middelen tegen infecties door bepaalde micro-organismen
(antimicrobiële middelen)
middelen tegen schimmels (antimycotica)
antiparkinsonmiddelen
middelen tegen de ziekte van Parkinson
antiprotozoica
antipsychotica
middelen tegen infecties met eencellige parasieten
(antiprotozoica)
middelen tegen psychose (antipsychotica)
antiseptica
ontsmettingsmiddelen (antiseptica)
antitrombotica
middelen tegen de vorming van bloedstolsels (antitrombotica)
antivirale middelen
middelen tegen virale infecties (antivirale middelen)
anurie
geen urine produceren (anurie)
anxiolytica
middelen die angst en onrust verminderen (anxiolytica)
apneu
tijdelijke ademstilstand (apneu)
aritmie
stoornis in het hartritme (aritmie)
arterie
slagader
arteriitis
ontsteking van de slagaderwand (arteriitis)
arteriosclerose
verdikking van de slagaderwand (arteriosclerose)
artritis
gewrichtsontsteking (artritis)
artrose
meestal bij ouderen voorkomende aantasting van de gewrichten
zonder dat er sprake is van een ontsteking (artrose)
algemene lichaamszwakte/zich slap voelen (asthenie)
asthenie
astma
ataxie
aanvalsgewijs optredende benauwdheid door kramp van de
spieren van de luchtwegen en zwelling van het slijmvlies van de
luchtwegen (astma)
coördinatieproblemen (ataxie)
atriumfibrilleren
zeer snelle en onregelmatige hartslag (atriumfibrilleren)
4
Publieke consultatie
auriculair
met betrekking tot het oor
auriculair gebruik
via het oor (auriculair)
AV-blok
bepaalde stoornis in de geleiding van het hart, leidend tot
ritmestoornissen (AV-blok)
B
barbituraten
groep van slaap- en verdovingsmiddelen (barbituraten)
barotrauma
orgaanbeschadiging door luchtdrukwisseling (barotrauma)
beenmergdepressie
beenmergdepressie (een symptoom waarbij het beenmerg een of
meer categorieën bloedcellen niet meer produceert)
beenmergsuppressie (een symptoom waarbij het beenmerg van
een of meer categorieën bloedcellen veel minder produceert)
goedaardig (benigne)
beenmergsuppressie
benigne
benigne prostaathyperplasie
biconvex
goedaardige vergroting van de prostaat (benigne
prostaathyperplasie)
bepaalde groep geneesmiddelen met rustgevende,
slaapverwekkende en/of spierverslappende werking
(benzodiazepinen)
bètablokkers (bepaalde groep middelen tegen hoge bloeddruk,
bepaalde hartklachten en verhoogde oogdruk)
bètasympaticolytica (bepaalde groep middelen tegen hoge
bloeddruk, bepaalde hartklachten en verhoogde oogdruk)
aan beide zijden bol
bilateraal
tweezijdig
bilirubinemie
verhoogd bilirubinegehalte in het bloed (bilirubinemie)
bloedglucose
bloedsuiker
bloedglucoseregulerende
middelen
bloedglucoseverhogende
middelen
bloedglucoseverlagende
middelen
boezemfibrillatie
Middelen die hoeveelheid bloedsuiker in het bloed regelen
bradycardie
vertraagde hartslag (bradycardie)
bronchitis
bse
ontsteking van de luchtwegen gekenmerkt door hoesten en het
opgeven van slijm (bronchitis)
benauwdheid door kramp van de spieren van de luchtwegen
(bronchospasme)
bloedbezinkingssnelheid (bse)
BSE
gekkekoeienziekte (boviene spongiforme encefalopathie, BSE)
benzodiazepinen
bètablokkers
bètasympaticolytica
bronchospasme
Middelen die hoeveelheid bloedsuiker in het bloed verhogen
Middelen die hoeveelheid bloedsuiker in het bloed verlagen
een bepaalde hartritmestoornis (boezemfibrillatie)
C
5
Publieke consultatie
candidiasis
candidiasis (bepaalde schimmelinfectie)
cara
OBSOLEET: VERVANGEN DOOR COPD, zie aldaar
cerebrovasculair accident (CVA)
beroerte/herseninfarct, ook wel hersenbloeding genoemd
(cerebrovasculair accident, CVA)
coronaire hartziekte (CHZ, aandoening door afwijkingen in de
kransslagaders)
overgangsklachten
CHZ
climacteriële klachten
colitis ulcerosa
coma hepaticum
terugkerende, ernstige ontsteking van de dikke darm (colitis
ulcerosa)
coma als gevolg van een leverziekte (coma hepaticum)
congenitaal
aangeboren (congenitaal)
conjunctivitis
Ontsteking van het slijmvlies van de ogen; jeukende, tranende of
rode ogen (conjunctivitis)
verstopping (obstipatie)
constipatie
contactdermatitis
contractiliteit
huidontsteking door contact met irriterende stoffen of stoffen
waarvoor iemand allergisch is (contactdermatitis)
samentrekkingsvermogen
convulsies
toevallen/stuipen (convulsies)
COPD
corticosteroïden
chronische longziekte met aanhoudende blokkade van de longen
(COPD)
bijnierschorshormonen (corticosteroïden)
Crohn, ziekte van
terugkerende, ernstige darmontsteking (ziekte van Crohn)
cumarinederivaten
middelen tegen de vorming van bloedstolsels (cumarinederivaten)
cutaan gebruik
gebruik op de huid (cutaan)
CVA (cerebrovasculair accident)
cystitis
beroerte/herseninfarct, ook wel hersenbloeding genoemd
(cerebrovasculair accident, CVA)
blauwe verkleuring van lippen, tong, huid en slijmvliezen door
zuurstoftekort in het bloed (cyanose)
blaasontsteking (cystitis)
cytostatica
middelen toegepast bij kanker (cytostatica)
cyanose
D
decompensatio cordis
hartfalen (onvoldoende pompkracht van het hart)
decongestiva
middelen die slijmvlieszwelling tegengaan (decongestiva)
decubitus
doorligwonden (decubitus)
dehydratie
uitdroging
depersonalisatie
vervreemding van zichzelf of van het eigen gevoel
(depersonalisatie)
huidontsteking (dermatitis)
dermatitis
6
Publieke consultatie
desinfectantia
ontsmettingsmiddelen
desoriëntatie
verwardheid (desoriëntatie)
diagnostica
hulpmiddelen voor het stellen van een diagnose
dilatatie
verwijding (dilatatie)
dipoplie
dubbelzien (dipoplie)
diuretica
plasmiddelen (diuretica)
dysartrie
spraakstoornis (dysartrie)
dysfagie
slikstoornis (dysfagie)
dysgeusie
smaakstoornis (dysgeusie)
dyspepsie
dyspneu
gestoorde spijsvertering met vol gevoel of pijn in de maagstreek,
boeren, misselijkheid, braken en zuurbranden (dyspepsie)
kortademigheid (dyspneu)
dysurie
moeilijk of pijnlijk urineren (dysurie)
E
elektrolytoplossingen
zoutoplossingen (elektrolytoplossingen)
emfyseem
empyeem
longaandoening als gevolg van verlies van elasticiteit van het
longweefsel, met als klacht ernstige kortademigheid (emfyseem)
pusophoping (empyeem)
encefalomyelitis
hersenontsteking (encefalomyelitis)
encefalopathie
eosinofilie
hersenaandoening gekenmerkt door bijvoorbeeld stuipen en
bewustzijnsverlaging (encefalopathie)
aandoening door functionerend baarmoederslijmvlies buiten de
baarmoeder (endometriose)
toename van witte bloedlichaampjes (eosinofilie)
epidurale verdoving
verdoving door middel van een ruggenprik (epiduraal)
erythema
roodheid van de huid (erythema)
erythema multiforme
huiduitslag met onregelmatige rode vlekken (erythema multiforme)
erythema exsudativum
multiforme
erythema nodosum
huiduitslag met vochtige, onregelmatige rode vlekken (erythema
exsudativum multiforme)
pijnlijke, blauwrode knobbels in de huid (erythema nodosum)
erytheem
roodheid van de huid (erytheem)
euforie
extreem gevoel van vreugde
exacerbatie
verergering
exantheem
huiduitslag (exantheem)
endometriose
7
Publieke consultatie
extrasystole
voortijdige samentrekking van het hart (extrasystole)
F
feochromocytoom
gezwel van het bijniermerg (feochromocytoom)
flatulentie
winderigheid (flatulentie)
flush
blozen (plotselinge roodheid van gezicht en hals, flush)
fotodermatitis
lichtgevoelige huiduitslag (fotodermatitis)
fotosensibiliteit
overgevoeligheid voor licht of zonlicht (fotosensibiliteit)
G
galactorroe
melkafscheiding (galactorroe)
gangreen
plaatselijk afsterven van weefsel (gangreen)
gastritis
maagwandontsteking (gastritis)
gastro-intestinaal
in het maag-darmkanaal (gastro-intestinaal)
glaucoom
verhoogde oogboldruk (groene staar, glaucoom)
glossitis
ontsteking van de tong (glossitis)
grand mal
zware epileptische aanval (grand mal)
granulocytopenie
tekort aan witte bloedlichaampjes met daardoor verhoogde
gevoeligheid voor infecties (granulocytopenie)
infecties van de vrouwelijke geslachtsorganen (gynaecologische
infecties)
gynaecologische infecties
H
H2-receptorantagonisten
hemodialyse
middelen tegen maagklachten en maag-darmzweren (H2receptorantagonisten)
middelen die de aanmaak van bepaalde bloedcellen bevorderen
(haematopoetica)
nierdialyse (hemodialyse)
hallucinaties
waarnemingen van dingen die er niet zijn (hallucinaties)
hartblok
bepaalde stoornis in de geleiding van het hart, leidend tot
ritmestoornissen (hartblok)
onvoldoende pompkracht van het hart (hartfalen)
haematopoetica
hartfalen
hartglycosiden
hematocriet
hemodialyse
hemolytische anemie
hemorroïden
middelen die de pompkracht van het hart bevorderen
(hartglycosiden)
verhouding tussen het volume van de rode bloedcellen en het
totale bloedvolume (hematocriet)
verwijdering van afvalstoffen uit het bloed door filtratie
(hemodialyse)
bloedarmoede door te sterke afbraak van het bloed (hemolytische
anemie)
aambeien
8
Publieke consultatie
hemostatica
middelen die de bloedstolling bevorderen (hemostatica)
heparine
middel tegen de vorming van bloedstolsels (heparine)
heparinoïden
middelen tegen de vorming van bloedstolsels (heparinoïden)
hepatitis
leverontsteking (hepatitis)
hepatotoxiciteit
vergiftiging van de lever (hepatotoxiciteit)
hiv
humaan immunodeficiëntievirus (hiv)
hoge bloeddruk
verhoogde bloeddruk (hypertensie)
hyperaciditeit
verhoogde zuurafscheiding in de maag (hyperaciditeit)
hyperacusis
overgevoeligheid voor geluid (hyperacusis)
hyperalgesie
toegenomen gevoel voor pijn (hyperalgesie)
hypercalciëmie
verhoogd calciumgehalte in het bloed (hypercalciëmie)
hypercalciurie
verhoogd calciumgehalte in de urine (hypercalciurie)
hypercapnie
verhoogd kooldioxidegehalte in het bloed (hypercapnie)
hypercholesterolemie
verhoogd cholesterolgehalte in het bloed (hypercholesterolemie)
hyperglykemie
verhoogd suikergehalte in het bloed (hyperglykemie)
hyperhidrose
overmatig zweten (hyperhidrose)
hyperkaliëmie
verhoogd kaliumgehalte in het bloed, met soms als verschijnselen
spierkrampen, diarree, misselijkheid, duizeligheid en/of hoofdpijn
(hyperkaliëmie)
overdreven bewegingen (hyperkinese)
hyperkinese
hypermagnesiëmie
hyperreflexie
verhoogd magnesiumgehalte in het bloed, met soms als
verschijnselen sufheid, lage bloeddruk, lage lichaamstemperatuur
en stoornissen in de werking van het hart (hypermagnesiëmie)
verhoogd natriumgehalte in het bloed, met als verschijnselen
rusteloosheid, spierzwakte, sufheid, stuipen en mogelijk
bewusteloosheid (hypernatriëmie)
overmatige afscheiding van het bijschildklierhormoon
(hyperparathyreoïdie)
verhoging van de reflexen (hyperreflexie)
hypersomnie
overmatige slaperigheid (hypersomnie)
hypertensie
verhoogde bloeddruk (hypertensie)
hyperthermie
verhoogde lichaamstemperatuur (hyperthemie)
hypertonie
verhoogde spierspanning (hypertonie)
hyperthyreoïdie
verhoogde werking van de schildklier (hyperthyreoïdie)
hypernatriëmie
hyperparathyreoïdie
9
Publieke consultatie
hyperuricemie
verhoogd urinezuurgehalte in het bloed (hyperuricemie)
hypesthesie
verminderd gevoel bij aanraking (hypesthesie)
hypnotica
slaapmiddelen (hypnotica)
hypocapnie
verlaagd kooldioxidegehalte in het bloed (hypocapnie)
hypocalciëmie
verlaagd calciumgehalte in het bloed (hypocalciëmie)
hypoglykemie
verlaagd suikergehalte in het bloed, met als verschijnselen
hongergevoel, zweten, duizeligheid en/of hartkloppingen
(hypoglykemie)
verlaagd kaliumgehalte in het bloed, in ernstige vorm te
herkennen aan spierkrampen of spierzwakte en vermoeidheid
(hypokaliëmie)
verlaagd magnesiumgehalte in het bloed (hypomagnesiëmie)
hypokaliëmie
hypomagnesiëmie
hypomanie
hyponatriëmie
hyposensibilisatievloeistoffen
lichte vorm van overdreven opgewektheid, die zich uit in het
hebben van veel energie (hypomanie)
verlaagd natriumgehalte in het bloed (hyponatriëmie)
hypotensie
middelen om overgevoeligheid voor bepaalde stoffen te
verminderen (hyposensibilisatievloeistoffen)
verlaagde bloeddruk (hypotensie)
hypothermie
verlaagde lichaamstemperatuur (hypothermie)
hypotonie
verlaagde spierspanning (hypotonie)
hypothyreoïdie
verminderde werking van de schildklier (hypothyreoïdie)
hypovolemie
verlaagd bloedvolume (hypovolemie)
hypoxie
verlaagd zuurstofgehalte in het bloed (hypoxie)
I
i.c. (intensive care)
intensivecareafdeling (IC)
icterus
geelzucht (gele verkleuring van de huid of ogen)
ileus
plotselinge darmafsluiting (ileus), gepaard gaande met een
opgezette pijnlijke buik
middelen die invloed hebben op de natuurlijke afweer
immunomodulantia
immunosuppressiva
indigestie
middelen die de natuurlijke afweer onderdrukken
(immunosuppressiva)
het niet kunnen ophouden van urine en/of ontlasting
(incontinentie)
verstoring van de spijsvertering (indigestie)
infectie
besmetting met bacteriën of virussen (infectie)
inhalatie
inademing (inhalatie)
insomnia
slapeloosheid (insomnia)
incontinentie
10
Publieke consultatie
insult
epileptische aanval (insult)
intensive care (IC)
intensivecareafdeling (IC)
interstitiële nefritis
intracerebraal
ontsteking van de nieren, met als verschijnselen bloed in de urine,
koorts en pijn in de flanken (interstitiële nefritis)
in de hersenen (intracerebraal)
intracraniële hypertensie
verhoogde hersendruk (intracraniële hypertensie)
intracutaan
in de huid (intracutaan)
intramusculair
in een spier (intramusculair)
intraoculair
in het oog (intraoculair)
intrathecaal
intra-uterien
binnen de vliezen van de hersenen of het ruggenmerg
(intrathecaal)
in de baarmoeder (intra-uterien)
intraveneus
in een ader
ischemie
bloedtekort door vernauwd of afgesloten bloedvat (ischemie)
K
kaliumsparende diuretica
bepaalde groep van plasmiddelen (kaliumsparende diuretica)
kaliumuitscheidende diuretica
bepaalde groep van plasmiddelen (kaliumuitscheidende diuretica)
keratolytica
middelen die de hoornlaag van de huid dunner maken
(keratolytica)
L
lactatie
borstvoeding
lactasedeficiëntie
laryngospasme
voedselintolerantie door gebrek aan het enzym lactase
(lactasedeficiëntie)
spastische kramp van de keelspieren (laryngospasme)
larynx
strottenhoofd
laxantia
middelen die de stoelgang bevorderen (laxantia)
lethargie
slaapzucht (lethargie)
leukopenie
levercirrose
bloedafwijking die zich uit in verhoogde gevoeligheid voor
infecties (leukopenie)
ernstige leverziekte (levercirrose)
leverfunctie
werking van de lever
libido
zin in seks (libido)
libidostoornis
veranderde zin in seks (libidostoornis)
lipidenverlagende middelen
middelen die vetten (o.a. cholesterol) in het bloed verlagen
(lipidenverlagende middelen)
11
Publieke consultatie
lithiasismiddelen
middelen tegen gal- of nierstenen
longemfyseem
longaandoening door verlies van elasticiteit van het longweefsel,
met als klacht ernstige kortademigheid (longemfyseem)
longen kunnen niet meer voldoende zuurstof opnemen en
koolstofdioxide uitscheiden (longfibrose)
huidaandoeningen met drode droge vlekken op de neus en
wangen (lupus erythemadotes)
ernstige, plotselinge allergische reactie, met als verschijnselen
koorts en blaren op de huid/vervelling van de huid (Lyellsyndroom)
aandoening van de lymfeklieren (lymfadenopathie)
longfibrose
lupus erythematodes
Lyell-syndroom
lymfadenopathie
M
maag-darmulcera
maag- en darmzweren
maagsapresistent
ongevoelig voor de werking van maagsap (maagsapresistent)
malaise
algemeen onwel voelen (malaise)
maligne
kwaadaardig (maligne)
maligne neurolepticasyndroom
maskeren
ernstige aandoening door gebruik van middelen tegen psychose,
die zich kan uiten in spierstijfheid, sterke bewegingsdrang, hoge
koorts, transpiratie, speekselvloed en/of verminderd bewustzijn
(maligne neurolepticasyndroom)
overdreven opgewektheid, die zich uit in het hebben van veel
energie (manie)
perioden van overdreven opgewektheid, die zich uit in het hebben
van veel energie (manische perioden)
terugkerende perioden van overdreven opgewektheid afgewisseld
met perioden van ernstige neerslachtigheid (manische
depressiviteit)
verbergen
mBq
megabecquerel, meeteenheid voor radioactiviteit
melancholie
zwaarmoedigheid (melancholie)
metabole acidose
verzuring van het bloed (metabole acidose)
meningisme
menorragie
tekenen van prikkeling van hersenvliezen, oa met stijve nek
(meningisme)
hersenvliesontsteking, oa gekenmerkt door stijve nek, koorts,
hoofdpijn, misselijkheid (meningitis)
overmatige menstruatiebloeding (menorragie)
mictiestoornis
problemen bij het plassen (mictiestoornis)
migrainemiddelen
middelen tegen migraine (migrainemiddelen)
miosis
vernauwing van de pupil (miosis)
mucosaprotectiva
middelen die het slijmvlies van de maag beschermen
mucositis
ontsteking in de mondholte gekenmerkt door zere lippen of
zweertjes in de mond, meestal veroorzaakt door chemotherapie
manie
manische perioden
manische depressiviteit
meningitis
12
Publieke consultatie
(mucositis)
myastenia gravis
myastenia gravis (een bepaalde vorm van spierzwakte)
mydriasis
verwijding van de pupil (mydriasis)
myocardinfarct
hartinfarct
myoclonus
plotselinge samentrekking van de spieren (myoclonus)
myositis
ontstoken spieren (myositis)
N
narcotische analgetica
sterk werkzame pijnstillers (narcotische analgetica)
nasaal gebruik
voor gebruik in de neus (nasaal)
nefritis
ontsteking van de nieren, met als verschijnselen bloed in de urine,
koorts en pijn in de zij (nefritis)
vergiftiging van de nieren (nefrotoxiciteit)
nefrotoxiciteit
neuritis
neuroleptica
neutropenie
zenuwontsteking, met als verschijnselen pijn, gevoelsstoornissen
en soms een verminderde werking van de zenuw (neuritis)
middelen tegen psychose
nierfunctie
tekort aan witte bloedlichaampjes die zich uit in verhoogde
gevoeligheid voor infecties (neutropenie)
werking van de nieren
nierinsufficiëntie
onvoldoende werking van de nieren (nierinsufficiëntie)
niersteenkoliek
ernstige pijnaanval als gevolg van een niersteen (niersteenkoliek)
niet-opioïde analgetica
bepaalde groep van pijnstillende middelen (niet-opioïde
analgetica)
middelen toegepast bij een beklemmend pijnlijk gevoel op de
borst (nitraten)
groep pijnstillers met ontstekingsremmende en koortswerende
werking (NSAID’s)
nitraten
NSAID’s
O
obstipatie
verstopping (obstipatie)
oculair
met betrekking tot het oog
oculair gebruik
voor gebruik in het oog (oculair)
oedeem
vochtophoping (oedeem)
oestrogenen
vrouwelijke geslachtshormonen (oestrogenen)
oncolytica
middelen toegepast bij kanker (oncolytica)
opioïde analgetica
bepaalde groep van sterke pijnstillende middelen (opioïde
analgetica)
via de mond (oraal)
oraal
13
Publieke consultatie
orodispergeerbaar
in de mond oplosbaar (orodispergeerbaar)
orofaryngeaal
met betrekking tot de mond en keel (orofaryngeaal)
oromucosaal
via het slijmvlies van de mond (oromucosaal)
orthostatische hypotensie
bloeddrukdaling door bijvoorbeeld snel opstaan uit een zittende of
liggende houding, die zich soms uit in duizeligheid (orthostatische
hypotensie)
meestal bij ouderen voorkomende aantasting van de gewrichten
zonder dat er sprake is van een ontsteking (artrose / osteoartritis)
botontkalking (osteoporose)
osteoartritis
osteoporose
ototoxiciteit van aminoglycosiden
oxytocica
beschadiging van het gehoor door aminoglycosiden (ototoxiciteit
van aminoglycosiden)
middelen die het baren versnellen (oxitocica)
P
palpitaties
hartkloppingen (palpitaties)
pancreas
alvleesklier (pancreas)
pancreasenzymen
enzymen van de alvleesklier (pancreasenzymen)
pancreatitis
pandemie
ontsteking van de alvleesklier, met als verschijnselen heftige pijn
in de bovenbuik uitstralend naar de rug en misselijkheid en braken
(pancreatitis)
een zich over veel landen uitbreidende epidemie (pandemie)
paradoxale reacties
tegenstrijdige reacties (paradoxale reacties)
paradoxale reacties bij
benzodiazepinen
parosmie
vooral bij kinderen en oudere patiënten kan in plaats van
slaperigheid juist een tegenstrijdige reactie vaker optreden; dit uit
zich in onrust, opwinding, prikkelbaarheid, woedeaanvallen en
waanvoorstellen; als dergelijke verschijnselen optreden dient u uw
arts te waarschuwen (paradoxale reacties bij benzodiazepinen)
middelen met een remmende werking op een bepaald deel van
het zenuwstelsel (parasympathicolytica)
middelen met een stimulerende werking op een bepaald deel van
het zenuwstelsel (parasympathicomimetica)
waarneming van kriebelingen, jeuk of tintelingen zonder dat daar
aanleiding voor is (paresthesie)
waarneming van geuren die er niet zijn (parosmie)
pediculicide middelen
middelen tegen (hoofd)luis (pediculicide middelen)
peptische aandoeningen
pH
maagklachten (zoals zuurbranden) en maag-darmzweren
(peptische aandoeningen)
doorbloedingsstoornis van de armen en benen (perifere
doorbloedingsstoornis)
zuurgraad (pH)
PKU
fenylketonurie (PKU)
polymyalgie
spierpijn in diverse spiergroepen (polymyalgie)
parasympathicolytica
parasympathicomimetica
paresthesie
perifere doorbloedingsstoornis
14
Publieke consultatie
porfyrie
ppm
aangeboren stoornis in de aanmaak van de rode bloedkleurstof
(porfyrie)
parts per million (PPM)
proctitis
endeldarmontsteking (proctitis)
progestagenen
vrouwelijke geslachtshormonen (progestagenen)
prostaathyperplasie
vergroting van de prostaat (prostaathyperplasie)
prostaglandinesynthetaseremmer
s
protonpompremmers
prostaglandinesynthetaseremmers (bepaalde groep van
pijnstillende, ontstekingsremmend en koortswerende middelen)
protonpompremmers (middelen toegepast bij maagklachten en
maag-darmzweren)
jeuk (pruritis)
pruritis
pseudomembraneuze
enterocolitis
ontsteking van de darmen (pseudomembraneuze enterocolitis)
psoriasis
PTCA
terugkerende huidaandoening met schilferende, droge huiduitslag
(psoriasis)
ernstige geestesziekte waarbij de controle over het eigen gedrag
en handelen gestoord is (psychose)
dotteren
pulmonale hypertensie
verhoogde bloeddruk in de longslagaders (pulmonale hypertensie)
pyelitis
ontsteking van het nierbekken, met als verschijnselen een
troebele, stinkende urine, koorts en pijn in de rug of zij (pyelitis)
ontsteking van de nier en het nierbekken, met als verschijnselen
een troebele, stinkende urine, koorts en pijn in de rug of zij
(pyelonefritis)
psychose
pyelonefritis
R
rabdomyolyse
afbraak van spierweefsel (rabdomyolyse)
reboundverschijnselen
versterkt terugkeren van verschijnselen (reboundverschijnselen)
recidiverend
terugkerend
rectaal
via de anus (rectaal)
rectum
endeldarm (rectum)
reuma
ontsteking van de gewrichten (reuma)
reyesyndroom
een vooral bij kinderen voorkomende, ernstige aandoening die het
gevolg is van een virusinfectie, soms in combinatie met het
gebruik van aspirine (reyesyndroom)
afbraak van spierweefsel, met als verschijnselen spierkrampen,
koorts en roodbruine verkleuring van de urine (rhabdomyolyse)
chronische ontstekingsachtige aandoening van gewrichten en
bindweefselstucturen (reumatoïde artitis)
ontsteking van het neusslijmvlies, gekenmerkt door een verstopte
neus, niezen en snot (rhinitis)
hartritmestoornis
rhabdomyolyse
reumatoïde artritis
rhinitis
ritmestoornis
15
Publieke consultatie
rubefacientia
wrijfmiddelen waardoor de huid warm en rood wordt
S
scabicide middelen
middelen tegen schurft (scabicide middelen)
schizofrenie
geestesziekte gekenmerkt door verschijnselen als waanideeën,
waarneming van dingen die er niet zijn en geleidelijke verandering
van de persoonlijkheid (schizofrenie)
gebogen wervelkolom (scoliose)
scoliose
secretieremmende middelen
sedatie
middelen die de maagsapafgifte remmen (secretieremmende
middelen)
sufheid, slaperigheid (sedatie)
sedativa
kalmerende middelen (sedativa)
shock
shock (toestand met als kenmerken sterke daling van de
bloeddruk, bleekheid, onrust, zwakke snelle pols, klamme huid en
verminderd bewustzijn)
sick-sinus-syndroom (bepaalde stoornis in het hartritme)
sick-sinus-syndroom
stomatitis
sinusitis
spasmolytica
spieratrofie
spierdystrofie
spierrelaxantia
Stevens-Johnson-syndroom
Ontsteking in de mondholte gekenmerkt door zere lippen of
zweertjes in de mond veroorzaakt door een virus, bacterie of
schimmel (stomatitis)
Ontsteking van de neusbijholten met o.a. verstopte neus of
loopneus (sinusitis)
middelen die (darm)krampen tegengaan (spasmolytica)
vermindering van spierweefsel door het niet gebruiken van de
spier al dan niet door een ziekte van het zenuwstelsel
(spieratrofie)
erfelijke spierziekte met een spierzwakte die geleidelijk erger
wordt (spierdystrofie)
spierverslappende middelen
subcutaan
ernstige allergische reactie met hoge koorts, blaren op de huid,
gewrichtspijnen en/of oogontsteking (Stevens-Johnson-syndroom)
onder de huid (subcutaan)
sublinguaal
onder de tong (sublinguaal)
sudden death (plotselinge
hartdood)
supraventriculaire tachycardie
plotselinge hartdood
symptomen
snel of onregelmatig kloppen van het hart (supraventriculaire
tachycardie)
middelen met een remmende werking op een bepaald deel van
het zenuwstelsel (sympathicolytica)
middelen met een stimulerende werking op een bepaald deel van
het zenuwstelsel (sympathicomimetica)
behandeling van de verschijnselen zonder de onderliggende
oorzaak te bestrijden (symptomatische behandeling)
verschijnselen
syncope
plotseling bewustzijnsverlies, flauwvallen (syncope)
systemische lupus
erythematodes (SLE)
systemische lupus erythematodes (chronische afweerziekte die in
vrijwel alle organen kan optreden; voornamelijk bij jonge vrouwen,
sympathicolytica
sympathicomimetica
symptomatische behandeling
16
Publieke consultatie
SLE)
T
tachycardie
versnelde hartslag (tachycardie)
tekenen (vertaling van signs)
verschijnselen
teleangiëctasie
tendinitis
verwijding van de kleinste bloedvaten (teleangiëctasie)
peesontsteking (tendinitis)
tendovaginitis
peesschedeontsteking (tendovaginitis)
tinnitus
oorsuizingen (tinnitus)
toxisch
giftig (toxisch)
toxische necrolyse
levensbedreigende huidaandoening (toxische necrolyse)
tromboflebitis
trombolytica
aderontsteking doordat een bloedstolsel de ader afsluit, vaak te
voelen als een pijnlijke, enigszins harde streng met daarboven
een rode huid (tromboflebitis)
middelen die bloedstolsels oplossen (trombolytica)
thyreomimetica
middelen die de schildklier stimuleren (thyreomimetica)
thyreostatica
middelen die de schildklier remmen (thyreostatica)
TIA
tinnitus
tijdelijke verstoring van de bloedvoorziening naar de hersenen,
met weinig of geen restverschijnselen (transcient ischemic attack,
TIA)
oorsuizen (tinnitus)
toeval
epileptische aanval (insult)
tonsilhypertrofie
vergrote amandelen (tonsilhypertrofie)
toxische epidermale necrolyse
ernstige, plotselinge allergische reactie, met als verschijnselen
koorts en blaren op de huid en vervelling van de huid (toxische
epidermale necrolyse)
door of via de huid (transdermaal)
transdermaal
trombocytenaggregatieremmers
trombocytopenie
trombolytica
middelen die bloedstolselvorming tegengaan
(trombocytenaggregatieremmers)
bloedafwijking met als verschijnselen blauwe plekken en
bloedingsneiging (trombocytopenie)
bloedstolseloplossende middelen (trombolytica)
U
unilateraal
enkelzijdig (unilateraal)
urineretentie
achterblijven van urine in de blaas doordat het legen van de blaas
is verstoord (urineretentie)
huiduitslag met hevige jeuk (netelroos) en vorming van bultjes
(galbulten)
middelen die weeën verminderen (uterusspasmolytica)
urticaria
uterusspasmolytica
17
Publieke consultatie
V
varicosclerotiserende middelen
middelen tegen spataderen (varicosclerotiserende middelen)
vasculitis
ontsteking van een bloedvat (vasculitis)
vasodilatatoren
vaatverwijders (vasodilatatoren)
vasodilatatie
verwijding van de bloedvaten (vasodilatatie)
vene
ader
verhoogde lipidenspiegel
vertigo
verhoogd vetzuur- en cholesterolgehalte (verhoogde
lipidenspiegel)
duizeligheid met evenwichtsstoornis (vertigo)
vertigomiddelen
middelen bij duizeligheid
vestibulaire toxiciteit bij
aminoglycosiden
visuele hallucinaties
beschadiging van het evenwichtsorgaan door gebruik van
aminoglycosiden, die zich kan uiten in duizeligheid (vestibulaire
toxiciteit bij gebruik van aminoglycosiden)
het zien van dingen die er niet zijn (visuele hallucinaties)
visusstoornissen
stoornissen in het zien (visusstoornissen)
vitale kenmerken bij een
depressie
begeleidende verschijnselen bij een depressie zoals
interesseverlies, gebrek aan eetlust, gewichtsverlies, gebrek aan
gevoel, schuldgevoelens, dagschommelingen in somberheid
(vitale kenmerken bij een depressie)
w
waanbeelden
dingen zien, voelen of horen die er niet zijn (waanbeelden)
waanidee
stoornis van het denken waarbij star aan een idee wordt
vastgehouden (waanidee)
z
ziekte (syndroom) van Alzheimer
ziekte van Alzheimer (vorm van dementie)
ziekte van Crohn
terugkerende, ernstige darmontsteking (ziekte van Crohn)
18

Download Report