provinsje fryslân provincie fryslân b postbus 20120 8900 hm leeuwarden tweebaksmarkt 52 telefoon: (058) 292 59 25 telefax: (058) 292 51 25 www.fryslan.nl provinciefryslan.nl www.twitter.com/provfryslan Provinciale Staten Leeuwarden, 27 maart 2014 Verzonden, MAART ZU14 27 Ons kenmerk Afdeling Behandeld door Uw kenmerk Bij lage(n) Onderwerp 01112734 Kennis en Ekonomy H.J.Bouwers /(058) 292 58 70 of [email protected] Actieplan Energy VaIIey 2014 : Ter informatie Actieplan Energy Valley 2014 Geachte Statenleden, Bijgaand ontvangt u ter informatie het Actieplan 2014 van de stichting Energy Valley (SEV). Mede naar aanleiding van de twee rekenkamerrapporten medio 2013 hebben we van de stichting een meer transparante en afrekenbare aansturing van- en verantwoording over de werkzaamheden van de stichting geëist. Het thans voorliggende Actieplan 2014 is een resul taat daarvan. Er is nu een duidelijke scheiding tussen verslaglegging en vooruitblik. Dit Ac tieplan geeft op een meer transparante wijze aan wat de belangrijke activiteiten en thema’s voor het komend jaar zijn en hoe de stichting daar op wil gaan inzetten. Eén van de zaken waarvan ook de stichting zelf zegt nog een verdere verbeterslag te willen maken is een bete re vermelding van- en relatie met- de verwachte outcome van de werkzaamheden. Hier zal in het komende jaar verder aan gewerkt worden. In december 2013 is een presentatie van SEV voor een informerende bijeenkomst van de Commisie Lân, Loft en Wetter in overleg met de commissievoorzitter afgeblazen, omdat Ac tieplan 2014 op dat moment nog niet was vastgesteld. De Commissie had aangegeven enkel aan de hand van het concrete Actieplan te willen praten. Nu deze voorligt zouden wij alsnog graag in een informerende bijeenkomst u nader op de hoogte willen stellen van de activitei ten van en rondom SEV. Met het onderhavige Actieplan biedt de stichting mede ondersteuning aan ons eigen Uitvoe ringsprogramma Duurzame Energie 2014-2020. Een nulmeting voor dat Programma wordt u separaat toegestuurd. De ondersteuning vindt plaats op generieke wijze door branding, inno vatiebevordering en stimulering op verschillende onderwerpen. Maar ook meer specifiek op projectniveau, onder andere plaats binnen de themalijnen Bio Energy &Gas (LNG Wadden 1/2 Ons kenmerk: 01112734 1 provinsje fryslân provincie frys1n b zee, Groen Gas Noord Nederland), Modern Power Systems and Grids (Energie uit Water, Zonne-energie, Warmtenetten) en Knowledge and Internationalisation (ondersteuning Ener gy College, Energy Challenge en voorbereiding Horizon 2020). Binnenkort zullen wij u afzonderlijk nog nader informeren over Switch, de Noordelijke Ener gie Agenda die wij samen met de andere Energy Valley partners hebben opgesteld. Wij verti Ged n er op u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Staten van Fryslân, den Berg, secretaris -2/2 Ons kenmerk: 01112734 Actieplan 2014 December 2013 Strategisch Partners Energy Valley 2014 2 INHOUDSOPGAVE Voorwoord 4 1. Stichting Energy Valley 5 2. Bio Energy & Gas 10 3. Modern Power Systems & Grids 16 4. Knowledge & Internationalisation 21 5. Communicatie 26 6. Kosten- en urenbegroting 2014 30 3 VOORWOORD Voor u ligt het Energy Valley Actieplan 2014. Hierin is de operationele inzet van de stichting Energy Valley voor komend jaar vastgelegd. Zoals met onze Raad van Toezicht en het Bestuurlijk Overleg Noord-Nederland overeengekomen bouwt het actieplan inhoudelijk voort op de strategische keuzes, prioritering en taakstelling zoals eerder vastgesteld in het Strategieplan Energy Valley 4 (2012-2015). Hierbij is mede op basis van de recente Midterm Review / Evaluatie Energy Valley 2012-2013 aangegeven welke inzet, formatie en middelen per programmaonderdeel verwacht mag worden. Stichting Energy Valley 4 1. STICHTING ENERGY VALLEY De stichting Energy Valley geeft uitvoering aan het Strategieplan Energy Valley 4, waarin focus, scope en budget voor 2012-2015 is vastgelegd. Dit strategieplan is medio 2011 vastgesteld door de Raad van Toezicht en het Bestuurlijk Overleg Noord-Nederland. Hoofddoel is de uitbouw van bedrijvigheid en kennis in Drenthe, Fryslân, Groningen en Noord-Holland Noord op de transitiethema’s: >Bio Energy & Gas - Groene Gasrotonde: uitbouw ontwikkelkracht gascluster en inzet van gas als transitiebrandstof - BioBased Energy: benutting biologische (rest-)materiaal voor duurzame energie en bio-grondstof >Modern Power Systems & Grids - Power Production & Balancing: uitbouw (EU) schakelfunctie voor offshore windenergie - Slimme Decentrale Energie: geïntegreerde energiesystemen in woon- en werkgebieden De focus is in het Strategieplan Energy Valley 4 nader onderbouwd. De thema’s zijn ook prioriteit voor de Topsector Energie en het Nationale Energieakkoord, en vormen de basis voor de Noordelijke Energie Agenda SWITCH. De nadruk ligt niet zozeer op maximale duurzame energieproductie of CO2reductie, maar vooral op synergie tussen duurzaamheid, bedrijvigheid, kennis en innovatie om de energiesector te binden en werkgelegenheid te behouden en creëren. De thema’s zijn onderverdeeld in een aantal programmalijnen met onderliggende projecten (zie figuur). De ontwikkelfase varieert per programmalijn, wat (mede)bepalend is voor de Energy Valley inzet Power-to-Gas Offshore Wind (Bio-)LNG Energieopslag Groen Gas Decentrale Energiesystemen Bioraffinage (Rest)warmte / ETP 5 Om de regiostructuur op de transitiethema’s uit te bouwen wordt tevens ingezet op uitbouw van het profiel en het (kennis)fundament door: >Organisation & Communication - Profilering: branding en positionering door zichtbaar maken van ontwikkelingen/kansen - Community Building: informeren en involveren van bedrijven, kennisinstellingen en overheden >Knowledge & Internationalisation - Onderzoek & Onderwijs: uitbouw en bundeling energiekennis - Internationale Samenwerking: uitbouw Europese (kennis)positie en benutting EU-fondsen Dit is ondersteunend en doorsnijdend aan de inhoudelijke transitiethema’s (zie figuur). Bio Energy & Gas Modern Power Systems & Grids Organisation & Communication Knowledge & Internationalisation >Kerntaken Nadruk ligt op het stimuleren van energie-investeringen en -projecten. Energy Valley investeert niet zelf, maar is procesbegeleider voor nieuwe marktmodellen en energieconcepten. Hiervoor wordt ondersteuning geboden bij coalitievorming en belangenbehartiging, alsmede financieel en technischinhoudelijke projectadvies. Om energie-activiteiten te ondersteunen en aan te trekken wordt parallel ingezet op de positionering van het Noorden als energieregio. De Energy Valley taken zijn primair gericht op bedrijfsleven, overheden en kennisinstellingen (triple helix). >Actieplan 2014 Op basis van het Strategieplan Energy Valley 4 wordt jaarlijks een operationele actieplan opgesteld met een uitwerking naar thema- en programmalijn. Aan de hand van de evaluatie 2012-20131 is met de Raad van Toezicht en Bestuurlijke Overleg Noord-Nederland overeengekomen vast te houden aan de strategische focus, rol en werkwijze, en de inzet in het Actieplan 2014 nader te specificeren door per thema- en programmalijn aan te geven welke inzet verwacht mag worden en hoeveel formatie en middelen hiervoor beschikbaar is. 1 Midterm Review / Evaluatie Energy Valley 2012-2013, oktober 2013 6 >Green Deal / Topsector Energie De stichting Energy Valley is medeondertekenaar van de Green Deal Noord-Nederland, alsmede van de Green Deal LNG Rijn & Wadden en Green Gas Green Deal. Tevens is een stevige positie ingenomen in de nationale Topsector Energie door belangen, partijen en projecten goed te positioneren bij de TKI Gas, Smart Grids, Offshore Wind, BioBased Economy en Deltatechnologie. Recent zijn ook 3 regioprojecten opgenomen in de Versnellingsagenda van de Topsector Energie. De inzet op de Green Deals en Topsector Energie maakt integraal onderdeel uit van dit actieplan. >Nationaal Energieakkoord / Noordelijke Energie Agenda SWITCH Het Nationaal Energieakkoord is een belangrijk kader. Het is van belang dat de Energy Valley thema’s hier goed op aansluiten. Daarnaast heeft het akkoord betrekking op andere relevante dossiers zoals de uitrol van duurzame energie en besparing. Dit valt buiten de scope van Energy Valley. Om als regio gericht aan de slag te gaan met het akkoord wordt gewerkt aan een samenhangende aanpak in een Noordelijke Energie Agenda SWITCH. De stichting fungeert als publiek-privaat platform en procesbegeleider om belangen en partijen te bundelen. Uiteraard met de directe achterban en overige belanghebbenden. Om dit verder uit te werken is een werkbudget van €30.000 gereserveerd. Het SWITCH-proces is in volle gang. De uitkomst hiervan zal in de loop van 2014 duidelijk worden. Zoals overeengekomen richt dit actieplan zich op de inhoudelijke focus van het Strategieplan Energy Valley 4. Dit heeft overlap met SWITCH. Zeker als het gaat om de beoogde innovatiethema’s. Hiermee is de inzet van de stichting Energy Valley voor 2014 zoveel mogelijk gesynchroniseerd. Andere SWITCH-onderdelen, buiten de huidige scope, zijn niet in dit actieplan opgenomen. In 2014 zal op basis van het vervolgproces met de publieke en private partners moeten worden bepaald hoe uitvoering wordt gegeven aan SWITCH en welke rol Stichting Energy Valley hierin vervuld. >Verslaglegging/Rapportage Afgelopen periode was het inhoudelijk verslag geïntegreerd in het actieplan. Dit wordt gescheiden. Begin 2014 zal in een separaat verslag worden gedaan van de resultaten en gepleegde inzet in 2013. Dit wordt gecombineerd met de financiële jaarcijfers, zodat het kan dienen als verantwoording voor subsidievaststelling 2013. Voor het financiële verslag is een werkbudget van €5.000 gereserveerd. >Energy Valley Monitor Om de structurele effecten inzichtelijk te maken wordt jaarlijks de Energy Valley Monitor opgesteld met de relevante energetische en economische kerngetallen voor Noord-Nederland. Dit gaat verder dan de stichting Energy Valley en geeft een overzicht van de ontwikkeling als energieregio op basis van objectieve databases (CBS, LISA, Klimaatmonitor, e.d.). Begin 2014 zal een nieuwe versie van de monitor worden gepubliceerd. Voor de 2015 editie is een werkbudget van €15.000 gereserveerd. 7 >Uitvoeringsorganisatie De huidige basisbezetting bedraagt 20,4 fte gefinancierd uit de Energy Valley 4 begroting. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van tijdelijke formatie, gefinancierd uit projecten. In dit actieplan is de werkinzet per thema- en programmaonderdeel gespecificeerd, inclusief beschikbare basisformatie. Om flexibiliteit te behouden is een deel (2,2 fte) van de basisformatie vrijgehouden voor nietgespecificeerde (indirecte) werkzaamheden (intern overleg, project/uren-administratie, e.d.) en overige werkzaamheden (aanvullende / onvoorziene ontwikkelingen) binnen de bestaande focus. >Raad van Toezicht Statutair wordt verantwoording afgelegd aan de Raad van Toezicht, die zowel de financiën als de strategische inzet bewaakt. De Raad komt minstens 3 keer per jaar bijeen, waarbij in ieder geval in het begin van het jaar het financiële en inhoudelijke jaarverslag en aan het eind van het jaar het actieplan voor het jaar erop ter goedkeuring wordt voorgelegd. De leden hebben op persoonlijke titel zitting in de Raad van Toezicht en zijn afkomstig uit bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid. >Bestuurlijk Overleg Noord-Nederland Afstemming met provincies en gemeenten vindt plaats via het Bestuurlijk Overleg Noord-Nederland, waarbij aan het begin van het jaar het verslag van vorig jaar en aan het eind van het jaar het actieplan wordt voorgelegd. De subsidie is afhankelijk van goedkeuring hiervan. In 2014/2015 zal tevens een infosessie voor Raden en Staten worden ingepland. De publieke partners laten onderzoek doen naar de organisatiestructuur en hun positionering ten opzichte van Energy Valley. De uitkomsten hiervan zijn niet bekend en derhalve niet meegenomen in dit actieplan. >Taskforces Om de betrokkenheid, verantwoordelijkheid en trekkracht uit overheid en bedrijfsleven te vergroten is in de Noordelijke Energie Agenda SWITCH voorgesteld op de 4 kernthema’s een taskforce vorm te geven. Op dit moment is sprake van 2 taskforces: de Taskforce Groen Gas en de Taskforce LNG. Het BONN zal begin 2014 een verder standpunt innemen over de bestuurlijke rol en betrokkenheid. Aansluitend zal de vormgeving van de taskforce, de bestuurlijke positie, verdere samenstelling en taakstelling met het BONN worden afgestemd. >Ambtelijke Energieoverleg Iedere 6 weken vindt afstemming plaats met de publieke partners via een ambtelijk overleg. Hierbij wordt ook de Green Deal Noord-Nederland, alsmede andere energiedossiers besproken. Voorstel is de structuur te wijzigen en een apart deel in te richten om de voortgang van Energy Valley te bespreken. De stichting zal hierbij zorgen voor terugkoppeling van de gepleegde inzet, aan de hand van het actieplan. De opzet en frequentie zal met het ambtelijk overleg worden bepaald. 8 ENERGY VALLEY 4 - ORGANISATIE 2014 - 1,8 fte directie (sturing en bedrijfsvoering) en 1 fte directiesecretariaat - Personeel: €1.800.000 begroot2, waaronder: - - - o €495.000 voor Team Organisation & Communication, incl. directie o €435.000 voor Team Bio Energy & Gas o €435.000 voor Team Modern Power Systems & Grids o €435.000 voor Team Knowledge & Internationalisation Operationele kosten: €600.000 begroot3, waaronder: o €135.000 voor huisvesting o €200.000 voor reis, verblijf en overige onkosten (telefoon, lunches e.d.) o €150.000 voor administratie (uitvoering en controle) o €115.000 voor overige kantoorkosten (ICT, printen, e.d.) Strategisch werkbudget: €100.000 begroot voor o.m. strategieplannen en rapportages4 w.o.: o Uitbouw rapportagesystemen uren/projectadministratie (€15.000 werkbudget) o Inhoudelijke Jaarverslag 2013 (€5.000 werkbudget); o Update (economische) Energy Valley monitor; eind 2014 (€15.000 werkbudget) o Procesbegeleiding Noordelijke Energie Agenda (€30.000 werkbudget) Afstemming publieke en private partners w.o.: o Raad van Toezicht, (voorlopige) data: 3/3, 2/6, 8/9, 1/12 o Financiële Commissie, (voorlopige) data: 27/2, 22/5, 4/9, 27/11 o Bestuurlijk Overleg Noord-Nederland, data nader te bepalen door secretariaat BONN o Ambtelijk Overleg, opzet en frequentie voor 2014 gezamenlijk te bepalen o Update Staten en Raden (per provincie), data nader te bepalen door provincies 2 Dit betreft totale personeelslasten (brutoloon, incl. sociale lasten, pensioen, e.d.). De salarissen zijn conform salaris/functiehuis Stichting Energy Valley wat ruimschoots binnen bandbreedte Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector valt (voorheen Balkenende-norm). Het budget ligt €250.000 hoger dan begroot in Strategieplan Energy Valley 4. Deels omdat meer formatie is aangesteld en deels omdat personeelslasten hoger liggen. De meerkosten worden gedekt uit extra financiering en hebben geen invloed op de overheidssubsidie. 3 De kantoorkosten liggen €175.000 hoger dan begroot in Strategieplan Energy Valley 4. Deels door meer variabele kosten (printen, telefoon, reis/verblijf, e.d.) en deels door meer administratiekosten vanwege afwijkende subsidievoorwaarden. De meerkosten worden gedekt uit extra (private) financiering. 4 In het Strategieplan Energy Valley 4 is jaarlijks €300.000 gereserveerd voor de post ‘Communicatie’, hiervan is €100.000 gereserveerd voor strategieplannen en -rapportages die mede worden benut voor de positionering, verantwoording en (intern/externe) communicatie. 9 2. BIO ENERGY & GAS In 2014 is €200.000 werkbudget en 4,55 fte (incl. 1 fte secretariaat) beschikbaar voor Bio Energy & Gas. Hierbij is 0,6 fte als algemeen / vrije ruimte gereserveerd5 voor indirecte werkzaamheden (zoals teamoverleg, uren-administratie, e.d.) en onvoorziene / overige werkzaamheden (binnen de focus). De gespecificeerd inzet, formatie en werkbudget per programmalijn is onderstaand toegelicht. >Groen Gas / Biogas 0,8 fte en €30.000 werkbudget Afgelopen jaren is Energy Valley actief betrokken geweest bij de opbouw van het Groen Gas / Biogas cluster, waarbij een stevige basis is opgebouwd met een goede (publiek-private) organisatiegraad, actief bedrijfsnetwerk, grotere (productie)projecten en kennisprogramma’s. De ontwikkeling bevindt zich in de groeifase met uitdagingen op het vlak van grondstof(beheer), financiering, technologie, maatschappelijke inbedding, e.d. Energy Valley richt zich op innovaties en optimalisatie van de waardeketen om de business case te verbeteren en tot opschaling te komen door: - Energy Valley voert met provincie Drenthe het secretariaat van de Taskforce Groen Gas NoordNederland. Gezien de uitdagingen voor verdere opschaling is het gewenst met de taskforce een (hernieuwde) taakstelling vast te stellen en daar de inzet voor 2014 op af te stemmen. - Energy Valley is co-host / lid programmacie van de European Biogas Association (EBA) Congres Hiervoor wordt een garantie afgegeven voor deelname van >100 bezoekers (€30.000). Energy Valley zal tevens een side-event in Alkmaar organiseren om de ontwikkeling van biomassavergassing extra kracht bij te zetten (financiering uit EZ-bijdrage). - Energy Valley is penvoerder van het project Groen Gas Noord-Nederland en heeft een coördinerende rol om met de deelnemende bedrijven (hubs) de tussen- en eindrapportages op te stellen en een eindcongres (onderdeel / gefinancierd uit het project) te organiseren. 5 In hoofdstuk 6 is een totaaloverzicht gegeven van het werkbudget en de formatie per thema/programma. 10 - Energy Valley is procesbegeleider voor het project Biogasplant of the Future dat is opgenomen als Versnellingsproject Topsector Energie. Met Drenthe wordt ondersteuning geboden om met EZ / Rijk tot versnelling te komen. Energy Valley levert inhoudelijke expertise om met ontwikkelaars tot goede vraagafbakening en afspraken te komen. - Energy Valley voert de coördinatie om tot een Regionaal Substraatcentrum te komen. De provincies en Rijk hebben in de Green Deal Noord-Nederland hiervoor financiering toegezegd. Energy Valley zal met de uitvoerende ondernemer een projectvoorstel (business case) uitwerken om de middelen in 2014 beschikbaar te krijgen en een begin te maken met de realisatie. - Energy Valley biedt blijvend ondersteuning aan lopende en nieuwe projectopties (TKI, SDE, e.d.) voor kostenreductie en opbrengstverhoging van biogas / groen gas productie (zie bijlage 1). Verder zal de Groen Gas medewerker deels gedetacheerd (0,2 fte) blijven bij stichting Groen Gas NL om een goede verbinding met de landelijke ontwikkelingen te borgen. >Small-Scale LNG 0,8 fte en €70.000 werkbudget Energy Valley zet sinds 2012 actief in op de introductie van Liquefied Natural Gas (LNG) als schoon, betrouwbaar en stil alternatief voor zwaar transport en scheepvaart. Dit biedt ook kansen voor (scheeps)bouw en BioLNG. Hiervoor is de basis gelegd met (publiek-private) organisatiekracht, kennisopbouw, positionering, EU-contacten en (innovatie)projecten. Energy Valley richt zich in 2014 op uitbouw van de organisatiegraad en projecten om tot verdere groei te komen door: - Energy Valley voert met provincie Groningen secretariaat van de Taskforce LNG Noord-Nederland, met het Masterplan LNG Energy Valley als leidraad voor de inzet, strategische positionering en afstemming. Hierbij wordt ook verbinding gelegd met de Duitse zusterorganisatie LNG-Initiatieve Nordwest om samen op te trekken met Nedersaksen voor een LNG-netwerk in de Waddenzee. - Energy Valley heeft zitting in het DB van het Nationaal LNG Platform om tot passende (wettelijke) kaders te komen en aan te haken bij de 50/50/500 ambities van de Launching Customer Coalition (onderdeel Green Deal LNG Rijn & Wadden). Hiervoor wordt €30.000 bijgedragen aan het nationale LNG Platform, met afspraken over regionale return (inzet kennis en mankracht). 11 - Energy Valley is procesbegeleider voor het project LNG Waddenzee dat is opgenomen als Versnellingsproject Topsector Energie. Met provincies Fryslân, Groningen en Noord-Holland zal afspraken worden gemaakt met EZ / Rijk om tot versnelde uitrol te komen. Energy Valley levert inhoudelijk expertise voor vraagafbakening en verbinding naar markt (infra en schepen). - Energy Valley heeft hoogleraar Jacques Dam tijdelijk aangesteld voor het opstellen van een LNG STW onderzoek- en onderwijsprogramma. Per 1 januari 2014 zal hij parttime (0,4 fte) in diensttreden bij de HG en zal de aanstelling bij Energy Valley zal voor het eerste halfjaar worden gecontinueerd (0,6 fte) en worden afgebouwd naar 0,2 fte. Dit wordt gefinancierd uit het LNGwerkbudget (€20.000) en lopende projecten zoals het TKI gas project ModeLiNG en ENSEA. - Energy Valley zal o.m. NHL, HG, Maritieme Academie Willem Barendsz samenbrengen om de kennispositie op vlak van maritiem en LNG uit te bouwen. Inzet is te komen tot een Green Shipping Centre, aangehaakt bij de Energy Academy Europe en Energy College. Tevens zal met NGO’s en GGD expertise worden opgebouwd rond LNG en lucht, milieu en gezondheid. - Energy Valley biedt ondersteuning aan lopende en nieuwe onderzoek en pilot/demo-projecten (o.m. TKI Gas, Waddenfonds, EU-fondsen) om Small-Scale LNG aan de regio te binden (bijlage 2). > Power to Gas 0,3 fte en €45.000 werkbudget Met Power-to-Gas (P2G) kan toenemende inflexibele energie uit zon en wind worden opgeslagen en gebalanceerd. Dit biedt goede kansen om (hoogwaardige) kennis en technologie ontwikkeling aan te binden en de sterke positie als gas- en balanceringsregio uit te bouwen. P2G is een relatief nieuwe ontwikkeling, die zich in de introductiefase bevindt. Energy Valley is in 2014 gericht op het versterken van de (publiek-private) organisatiegraad en (innovatie)projecten door: - Energy Valley zal de publiek-private belangen met betrekking tot P2G bundelen om tot verdere positionering en implementatie te komen. Hiervoor zal een Roadmap / Masterplan P2G worden opgesteld om de ontwikkelkansen gestructureerd in kaart te brengen, met specifieke aandacht voor betrokkenheid van het (high-tech) MKB (reservering €20.000). 12 - Energy Valley neemt deel in de Stuurgroep P2G onder hoofdlijn Flexibilisering Energiesysteem / Systeemfunctie Gas van de TKI Gas / Topsector Energie en de Joint Industry Propositie P2G van TKI Gas en Wind Offshore. Hiermee kunnen de regiobelangen voor P2G worden behartigd en zal de EU-samenwerking worden uitgebouwd om te leren van ervaringen elders (m.n. Duitsland). - Energy Valley is procesbegeleider voor de Demo Power-to-Gas / HADES dat is opgenomen als Versnellingsproject Topsector Energie. Met provincie Groningen zal afspraken worden gemaakt met EZ / Rijk om tot versnelde uitrol hiervan te komen. Energy Valley levert hiervoor de inhoudelijke expertise en (bedrijfs)contacten om tot vraagafbakening en afspraken te komen. - Energy Valley zal met TNO en TKI Gas de voorbereidingen treffen voor een CO2-bufferproject (Horizon2020) om waterstof te binden met CO2 voor productie van methaan in Eemsdelta (reservering €7.500). Energy Valley tevens deel in het nationale onderzoeksproject CATO2 om P2G concepten zoals HADES en de CO2-buffer te toetsen op technische en economisch aspecten. - Energy Valley neemt deel in innovatieprojecten HyPlasma en HyplasmaII voor P2G concepten die met DIFFER (Dutch Institute for Future Energy Research) zijn ingediend bij TKI Gas. Daarnaast zal Energy Valley zal met EAE / EnTranCe inzetten op meer TKI Gas-demo’s zoals brandstofcellen en Power-to-Product concepten voor de koppeling van zuurstof/waterstof aan (thermo-) chemische processen, zoals ethyleen-productie (o.m. vlamboog- en plasmareacties). >BioBased Energy & Chemistry 0,95 fte en €35.000 werkbudget Energy Valley is afgelopen jaren actief betrokken geweest bij diverse toepassings- en kennisprojecten op het vlak van bio-energie. Verwachting is dat met de opkomst van andere duurzame bronnen de rol van bio-energie op termijn zal afnemen en waardevolle bio-componenten anders worden ingezet. Door bio-raffinage kan biomassa worden benut als voedsel/veevoer of in farma, en reststoffen voor energie of platformchemicaliën. Via torrefactie, pyrolyse en vergassing wordt biomassa voorbewerkt. Nu veelal nog voor energie (m.n. elektriciteit), waarbij ook toepassingen hoger in de waardeketen (zoals bioLNG, syngas, waterstof en aromaten) mogelijk zijn. Daarnaast biedt aquatische biomassa een alternatieve voor energie en andere toepassingen. Energy Valley is in 2014 gericht op een goede dwarsverbinding vanuit de bio-energie naar andere processen te leggen door: 13 - Energy Valley zal een Roadmap / Masterplan BioBased Energy & Chemistry opstellen om de dwarsverbanden en multidisciplinaire aanpak te bevorderen. Nadruk zal liggen op verbinding van bio-energie met markten zoals Chemie, maar bijv. ook tussen kweek en oogsten van aquatische biomassa op industriële schaal en bio-platform chemicaliën, alsmede bio-raffinage concepten om de kosten van bio-energieproductie om te zetten in opbrengsten (reservering €10.000). - Energy Valley neemt deel in het project Eemsdelta Green om biomassaconversie op het snijvlak van energie en chemie onder semi-industriële condities te beproeven (zoals torrefactie, biobenzeen, biotolueen en bioxyleen). Energy Valley maakt onderdeel uit van het projectteam om bedrijfscontacten en projecten in te brengen. Energy Valley maakt tevens deel uit van de projectgroep Green Gas Grid Delfzijl voor uitwerking van een business case om syngas, CO of H2 te transporteren en distribueren en zo producenten en met afnemers met elkaar te verbinden. - Energy Valley zal ondersteuning bieden aan TorrGas en ECN voor de realisatie van demo’s voor productie van Bio Syngas / BioSNG. Hierbij zal een verbinding worden gelegd naar andere thermochemische processen en mogelijk grootschalige productie van BioLNG. Energy Valley heeft tevens een coördinerende rol bij de uitwerking van een Nationale Biomassavergassing Centrum Alkmaar. Hierbij zal met betrokken partijen een plan van aanpak worden opgesteld voor de gefaseerde opbouw, incl. koppeling aan lectoraat vergassingstechnologie IN Holland. - Energy Valley voert het secretariaat van de Dutch Torrefaction Association en is member van de International Biomass Torrefaction Council om kennis te bundelen en uit te bouwen. Tevens zal een verbinding worden gelegd tussen de BBE-projecten en Van Hall, BioBRUG en Stenden. - Energy Valley biedt blijvend ondersteuning aan lopende en nieuwe projecten zoals Woodspirit, Proefboerdeij Algen / Eendenkroos Eemshaven, BioBTX, Zeewierteelt op Zee, Sugar BV, e.a. 14 ENERGY VALLEY 4 - BIO ENERGY & GAS 2014 - 4,55 fte basisformatie (w.o. 1 fte secretariaat en 0,6 fte vrije ruimte) en €200.000 werkbudget6 >Groen Gas / Biogas – 0,9 fte / €30.000 - Secretariaat Taskforce Groen Gas Noord-Nederland (samen met Drenthe) - Co-host EBA Congres Noord-Holland / organisatie side-event bio-vergassing Alkmaar (€30.000) - Penvoerder / coördinator Koers Noord project Groen Gas Noord-Nederland - Inhoudelijke procesbegeleider EZ versnellingsproject Biogas Plant of the Future (i.sm. Drenthe) - Coördinator Green Deal Noord project Regionaal Substraatcentrum - Blijvende ondersteuning regionale (innovatie)projecten (zie bijlage 1) >Small-Scale LNG – 0,8 fte / €70.000 - Secretariaat TF Small-Scale LNG Noord (met Pr. Groningen), connectie LNG-Initiatieve Nordwest - Zitting DB Nationaal LNG Platform voor wettelijke kaders en Launching Customer (€30.000) - Inhoudelijke procesbegeleider EZ versnellingsproject LNG Waddenzee (i.s.m. provincies) - Tijdelijke aanstelling LNG hoogleraar (0,4 fte) voor LNG-onderzoeksprojecten (€30.000) - Kennisbundeling voor Green Shipping Centre, alsmede kennis over lucht, milieu en gezondheid - Blijvende ondersteuning regionale (innovatie)projecten (zie bijlage 2) >Power-to-Gas – 0,3 fte / €45.000 - Bundelen van sleutelspelers voor P2G en opstellen Masterplan P2G (€20.000) - Deelname in Stuurgroep P2G en Joint Industry Proposition P2G TKI Gas - Inhoudelijke procesbegeleider EZ versnellingsproject Demo Power-to-Gas (met Pr. Groningen) - Uitwerking CO2-bufferproject Eemsdelta (7.500) en aanhaking Green Gas Grid Delfzijl - Deelname in nationale onderzoeksproject CATO2 voor validatie P2G-concepten - Deelname in HyPlasma en HyPlasma2 (DIFFER) en inzet kleine P2G-Demo’s (EAE / EnTranCe) >BioBased Energy & Chemistry – 0,95 / €35.000 - Opstellen Masterplan BBE & Chemistry voor samenhangende aanpak (€10.000) - Deelname in Eemsdelta Green voor testen biomassaconversie-technologieën - Blijvende ondersteuning aan realisatie vergassers TorrGas en ECN (Milena/Olga) - Deelname in projectteam voor realisatie Green Gas Grid Delfzijl - Coördinatie uitwerking projectvoorstel Nationaal Biomassaverassing Centrum Alkmaar - Secretariaat DTA en Supporting Member IBTC voor kennisbundeling bedrijven - Blijvende ondersteuning lopende regionale (innovatie)projecten BBE & Chemistry 6 In het Strategieplan Energy Valley 4 is €600.000 gereserveerd voor ‘Studies en Externe Opdrachten’. Dit is verdeeld als werkbudget voor de 3 themalijnen (€200.000 per themalijn), waarbij de geraamde kosten per programmaonderdeel nader gespecificeerd zijn. Daarnaast is per werkbudget 10% (€20.000) gereserveerd voor ‘overig/onvoorzien’ om eventueel bijkomende kosten op te vangen. In hoofdstuk 6 is de totaalbegroting, incl. kosten per thema/programmalijn weergegeven. 15 3. MODERN POWER SYSTEMS & GRIDS In 2014 is €200.000 werkbudget en 4,9 fte (incl. 1 fte secretariaat) beschikbaar voor Modern Power Systems & Grids. Hierbij is 0,6 fte als algemeen / vrije ruimte gereserveerd7 voor indirecte en onvoorziene / overige werkzaamheden (binnen de focus). De gespecificeerd inzet, formatie en werkbudget per programmalijn is onderstaand toegelicht. >Decentrale Opwekking/CleanTech 1 fte en €50.000 werkbudget Decentrale opwekking8 van duurzame energie is een forse pijler onder het nationale Energieakkoord. De uitrol van decentrale initiatieven is echter geen kerntaak van Energy Valley. Energy Valley beschikt niet over de capaciteit om actieve ondersteuning te bieden aan diverse (particuliere) initiatieven en projecten. Wel wordt een ondersteunende rol vervuld bij de ontwikkeling en uitwerking van (markt)concepten met marktkansen voor het Noorden, met focus op: >Energie uit Water (0,4 fte) - Energy Valley levert de projectleider (0,4 fte) voor het projectteam Duurzame Afsluitdijk. Dit maakt onderdeel uit van het project de Nieuwe Afsluitdijk (www.denieuweafsluitdijk) onder aansturing van het samenwerkingsverband van de aanpalende provincies en gemeenten. - Energy Valley verzorgd de communicatie en (EU) netwerkvorming voor het project Energizing Deltas9 (www.energizingdeltas.com). Deze inzet (0,6 fte) wordt gefinancierd uit het project. >Zonne-Energie (0,2 / €10.000) - Energy Valley levert technische en financiële kennis (0,1 fte) voor uitrolplannen en -concepten in Fryslân en Noord-Holland (via afstemmingsoverleg te delen met andere overheden) - Energy Valley biedt ondersteuning voor realisatie van de voorbeeldprojecten ZonPV Thialf en Zonnepark Ameland (0,1 fte) door inbreng van technische en financiële kennis bij projectteams. 7 In hoofdstuk 6 is een totaaloverzicht gegeven van het werkbudget en de formatie per thema/programma. direct aanwijsbaar gekoppeld aan klanten/afnemers, met vermogensgrootte < 10 MWe. 9 Project loopt t/m december 2014, gefinancierd uit EFRO West-programma (totaalbudget €2,9 miljoen), Leadpartner: Tidal Test Centre 8 16 >CleanTech & MKB (0,4 fte / €40.000) Energy Valley zal een CleanTech programma opzetten met (kennis)partners, om knowhow en faciliteiten beschikbaar te maken voor doorontwikkeling van nieuwe product-markt-combinatie: - Met NOM zal een strategie worden opgesteld voor acquisitie / facilitering CleanTech sector. - Energy Valley zal 2 tot 3 sessies organiseren met kennis- en bedrijfspartners voor het definiëren van nieuwe product-markt-combinatie / projectopties uit het MKB. Energy Valley biedt ondersteuning voor tenminste een business proposals voor a) zonnecellen, b) verrijking van Silicium en c) Smart Grids. >Decentrale Systeemintegratie 1 fte en € 20.000 werkbudget Opkomende decentralisatie vraagt om slimme lokale oplossingen voor infra, opslag en optimalisatie van energiestromen in woonwijken en op industrieterreinen. Specifiek onderdeel zijn warmtenetten. Energy Valley richt hierbij op de (pre-concurrentiele) voorfase om met initiatiefnemers kansen in kaart te brengen. De uitwerking van business analyse, consultaties, organisatie en projectfinanciering valt buiten de scope. Daarnaast brengt Energy Valley expertise en organiserend vermogen in voor business development en nieuwe decentrale concepten. De inzet in 2014 is gericht op: >Warmtenetten (0,6 fte) - Energy Valley zal een handboek opstellen voor warmte-infrastructuur in de gebouwde omgeving (casus Emmen). Tevens zal kennis over warmtenetten worden ingebed in het FlexiHEAT project van de HG om te borgen dat er robuuste kennisopbouw rondom dit thema plaatsvindt. - Energy Valley zal een model en aanpak ontwikkelen om warmteprojecten te certificeren analoog aan de certificering van groen gas en duurzame elektriciteit. Dit vindt plaats door gezamenlijke inspanning rondom het warmtenet met de gemeente Hoogezand, provincie Groningen en KNN. - Energy Valley zal een inventarisatie (quick-scan) uitvoeren naar mogelijke warmtenetten in de gemeenten Groningen, Heerhugowaard, Schagen, Oldambt, Assen en Heerenveen. 17 - Energy Valley zal een verkenning uitvoeren naar de mogelijkheden voor een publiek-private ontwikkelorganisatie om vragende partijen te ondersteunen om nut en noodzaak, kans van slagen, alsmede financieringskansen voor een warmtenet in kaart te brengen. Op basis van de verkenning zal worden bepaald welke opties hiervoor zijn en hoe dit verder vorm te geven. >Decentrale Pilots/Demo’s (0,4 fte / €20.000) - Energy Valley biedt (blijvende) ondersteuning voor het projecten MeppelEnergie, iBalance en Datacollectie door als adviseur expertise beschikbaar stellen voor de realisatiefase. - Energy Valley zal ondersteuning bieden aan het uitwerken van 3 business proposal voor a) energievoorziening datacentres, b) systeemintegratie met biogas en c) smart grid. Daarnaast zal met (de netbedrijven een voorstel worden opstellen voor een pilot/demo voor de technischeconomische afweging tussen gelijkspanning en wisselspanning. >Offshore Wind/Noordzee-Energie 0,7 fte en €55.000 werkbudget Wind op Zee biedt kansen voor de Noordelijke regio en vooral de havens. Energy Valley zet sinds 2012 actief in op uitbouw van de regiopositie door bundeling van bedrijfspartners, positionering en kennisuitbouw. Het Nationale Energieakkoord zet in op forse uitbouw van Wind op Zee. De realisatie hiervan is afhankelijk van Rijksinzet. Het is zaak als regio hier goed positie in te nemen en proactief de belangen en mogelijkheden naar voren te schuiven. Energy Valley heeft hierbij een coördinerende rol om krachten te bundelen met regionale overheden, bedrijfsleven en kennisinstellingen voor: - Energy Valley zal een voorstel uitwerken voor een publiek-private taskforce om (lobby)krachten te bundelen. De invulling en taakstelling, alsmede rol van Energy Valley, zal in overleg met het BONN worden bepaald. Doel is een gesynchroniseerde inzet voor clustering windparken, faciliterend vergunningenbeleid, test/proefvelden, kabelcorridor en uitbouw van opleidingen. - Energy Valley zal met de havenbedrijven, NOM en NHN een acquisitieplan opstellen voor fabrikanten van windturbines, civiele infra, elektrische infra, O&M partijen. Dit om tot goede afstemming te komen tussen havens van Den Helder (incl. connectie Amsterdam / IJmuiden), Harlingen, Eemshaven en Delfzijl, alsmede afstemming met de Energy Board Noord-Holland; 18 - Energy Valley is als inhoudelijke coördinator betrokken bij NNOW. Inzet is dit bedrijfsnetwerk uit te bouwen naar <100 leden (nu 60). Hiervoor zal in ieder geval 2 tot 3 ‘supply chain meetings’ worden georganiseerd om het regionale bedrijfsleven te betrekken bij TIER 1. - Energy Valley zal de mogelijkheden voor een Energie-Eiland onderzoeken om de ontwikkeling van een E-hub, opslag en andere energieopties mogelijk te combineren. >Grootschalige Systeemintegratie 0,6 fte en €55.000 werkbudget Met het Nationale Energiekoord zal het aandeel duurzaam energie, en daarmee de grilligheid en mogelijke onbalans op het elektriciteitsnet (op termijn) toenemen. De inbedding van duurzame energie vraagt derhalve om meer mogelijkheden voor balancering en opslag. Dit biedt kansen voor de noordelijke regio om nieuwe kennis en technologie te ontwikkelen, en een sleutelpositie in te nemen voor een stabiele energievoorziening. In deze programmalijn ligt de nadruk op grootschalige opties. Dit is een nieuw ontwikkelthema, waarbij de inzet in 2014 gericht is op: - Energy Valley zal een benchmark uitvoeren naar verschillende opslag en -balanceringsopties en (technisch, economisch, ecologisch, sociaal-maatschappelijk, juridisch, beleidsmatig en bedrijfsmatig) de verhouding hiervan ten opzichte van elkaar (gereed 2e kwartaal 2014). - Energy Valley zal de regionale projectopties, sleutelspelers, kennis(instituten), beleid en (subsidie)programma’s in kaart brengen om tot een verdere strategiebepaling te komen. Hierbij zal ook een connecties worden gemaakt met de ontwikkeling van wind op zee en mogelijkheden van een energie-eiland (zie vorige programmalijn). - Energy Valley zal op basis van de bovengenoemde stappen bepalen welke rol in kan / dient te worden genomen en welke taken en rollen door andere partijen worden opgepakt. Dit zal worden vastgelegd in separaat werk/koersdocument. - Energy Valley zal in ieder geval een business cases uitwerken voor inzet van (stilgezette) grootschalige WKK als betaalbaar alternatief voor energie-intensieve industrie en/of industriële projecten. Hierbij kan de actuele ontwikkelingen rondom Aldel als testcase worden benut. 19 ENERGY VALLEY 4 - MODERN POWER SYSTEMS & GRIDS 2014 - 4,9 fte formatie (w.o. 1 fte secretariaat en 0,6 fte vrije ruimte) en €200.000 werkbudget10 >Decentrale Opwekking / CleanTech – 1 fte / €50.000 - - - Energie uit Water (0,4 fte) o Projectleider Duurzame Energie voor projectgroep Nieuwe Afsluitdijk (0,4 fte) o Communicatie/Disseminatie EFRO-west project Energizing Deltas (gefinancierd uit project) Zonne-energie (0,2 fte / €10.000) o Ondersteuning voorbeeldprojecten ZonPV Thialf en Zonnepark Ameland (0,1 fte) o Technisch/financiële ondersteuning ZonPV-plannen Fryslân en Noord-Holland (0,1 fte) Opzetten CleanTech-programma (0,4 fte / €40.000), met o.m. o Acquisitieplan voor CleanTech sector met de NOM o Organisatie 2-3 sessies kennispartners en bedrijfsclusters voor decentrale PMC o Ondersteuning business proposals ZonPV start-up, Sillicium-verrijking en Smart Grids >Decentrale Systeemintegratie – 1 fte / €20.000 - - Warmtenetten (0,6 fte) o Quick-scans Groningen, Heerhugowaard, Schagen, Oldambt, Assen en Heerenveen o Opstellen handboek Warmtenetten en inbreng warmtenet-kennis bij FlexiHEAT o Uitwerking model certificering groen warmte (i.s.m. KNN, Hoogezand en Pr. Groningen) o Uitwerking voorstel voor PPS-uitvoeringsorganisatie realisatie warmtenetten Decentrale Pilots/Demo’s (0,4 fte / €20.000) o Ondersteuning bij lopende innovatieprojecten iBalance, MeppelEnergie en Datacollectie o Ondersteuning business proposals Datacentre, Systeemintegratie Biogas en Smart Grids o Uitwerken business proposol voor gelijk-wisselstroom met netwerkbedrijf >Offshore Wind/Noordzee-Energie – 0,7 / €55.000 - Voorstel voor TF Wind-Op-Zee voor clustering, vergunningen, testpark, kabelcorridor en kennis - Opstellen acquisitieplan Havens, alsmede afstemming inzet met Energy Board Noord-Holland - Inhoudelijke coordinatie NNOW met organisatie van 2-3 supply chain meetings - Verkenning opties Energie-Eiland voor E-hub in combi met andere energie-optie >Grootschalige Systeemintegratie – 0,6 fte / €55.000 - Opstellen benchmark naar verschillende opslag- en balanceringssystemen - Inventarisatie regio-opties voor opslag en balancering - Opstellen koersdocument voor rolbepaling - Uitwerking business case voor inzet WKK-installaties voor lokale energievoorziening 10 In het Strategieplan Energy Valley 4 is €600.000 gereserveerd voor studies en externe opdrachten. Dit is verdeeld als werkbudget voor de 3 themalijnen (€200.000 per themalijn), waarbij de geraamde kosten per programmaonderdeel nader zijn gespecificeerd. Daarnaast is per werkbudget 10% (€20.000) gereserveerd voor ‘overig/onvoorzien’ om eventueel bijkomende kosten op te vangen. In hoofdstuk 6 is de totaalbegroting, incl. kosten per thema/programmalijn weergegeven. 20 4. KNOWLEDGE & INTERNATIONALISATION In 2014 is €200.000 werkbudget en 4,8 fte basisformatie (incl. 0,6 fte secretariaat) beschikbaar voor Knowledge & Internationalisation. Hierbij is 1 fte als algemeen / vrije ruimte gereserveerd11 voor indirecte en onvoorziene / overige werkzaamheden (binnen de focus). De gespecificeerd inzet, formatie en werkbudget per programmalijn is onderstaand toegelicht. >Energieonderzoek- & Onderwijs 1,6 fte en €35.000 werkbudget Uitbouw van energieonderzoek en -onderwijs is een taak van de kennisinstellingen. Energy Valley heeft een ondersteunende rol en is mede-initiatiefnemer/partner in een aantal kennisprogramma’s: >Energy Academy Europe - 0,8 fte / €25.000 De rol bij de organisatorische opbouw en onderzoek- en onderwijsagenda van de Energy Academy Europe (EAE) zal worden afgebouwd. Dit is een taak voor de EAE zelf. Energy Valley blijft wel zitting houden in de stuurgroep en zal daarnaast inzetten op: - Betrokkenheid regionale kennisinstituten: om tot goede regionale kennisverbinding te komen zal het aanbod bij de opleidingscentra NHL, Van Hall-Larenstein, Stenden en InHolland en onderzoekscentra ECN, TNO en KEMA in kaart worden gebracht en 2-4 werksessie worden georganiseerd voor synchronisatie met de EAE. Hiervoor is 0,2 fte en €10.000 beschikbaar. - Verbinding bedrijfscluster en kennisvalorisatie: met EAE wordt een plan van aanpak opgesteld voor de verbinding van regiokennis naar de markt, alsmede valorisatie van kennis in nieuwe marktkansen. Hiervoor is 0,2 fte en €15.000 beschikbaar. Tevens wordt een medewerker (0,4 fte) vrijgesteld om het lectoraat Energie & Management in te vullen. De verantwoordelijkheid en aansturing hiervan ligt bij de HG. >Energy College - 0,4 fte / €10.000 De invulling van de Hotspots is de verantwoordelijkheid van de mbo-instellingen. Energy Valley biedt ondersteuning in de communicatie en stelt een procesbegeleider beschikbaar voor afstemming tussen de ROC’s en AOC’s. In 2014 is 0,4 fte en €10.000 werkbudget beschikbaar voor: 11 In hoofdstuk 6 is een totaaloverzicht gegeven van het werkbudget en de formatie per thema/programma. 21 - Begeleiding, verbinding en uitbouw Hotspots: afstemming tussen directies / bestuur van de ROC’s en AOC’s voor een gezamenlijke inzet en afspraken over a) samenhang en samenwerking tussen de hotspots, b) uitbouw nieuwe hotspots (incl. taak, rol en thema verdeling) en c) positionering / financiering hotspots uit het Techniek Pact - Aanhaking Noord-Holland Noord: met de Energy Board zullen mbo-instellingen en marktpartijen in Noord-Holland nader worden betrokken bij de Energy College. Hiervoor zullen de regionale partijen en mogelijkheden in kaart worden gebracht om te bepalen welke Hotspots gerealiseerd kunnen worden en hoe dit te organiseren (verantwoordelijkheden, financiering, e.d.). - Versterking organisatiekracht Energy College: om tot opschaling te komen is meer gezamenlijk organisatiekracht voor zakelijke contacten/contracting, marketing (werving markt/scholieren) en onderwijsvormen is gewenst. Met de Energy College partners zal een voorstel worden uitwerkt, met een evenredige inbreng van partners, eventueel gesteund uit het Techniek Pact en/of EFRO - Betrekken bedrijfscluster: om het bedrijfsnetwerk uit te bouwen zal het bedrijfsnetwerk (o.m. Energy Valley Platform) actief worden gekoppeld middels een actieve programmering met 2 tot 4 werksessies met de bedrijven en ROC’s/AOC’s. De samenwerking met de marktpartijen blijft de verantwoordelijkheid van de mbo-instellingen. >Energy Challenge - 0,4 fte / in kind bijdrage In 2013-2014 worden Energy Challenges opgezet in de Energy Valley regio. Dit gebeurt zelfstandig met eigen projectteams en financiering, ondersteund door Stichting Energy Challenge (concept- en kwaliteitsbewaking, contracting, marketing, administratie, accreditatie, e.d.) Energy Valley heeft zitting in de Raad van Toezicht en stelt een medewerker (0,4 fte) beschikbaar voor overkoepelende werkzaamheden. Daarnaast wordt werk/vergaderruimte beschikbaar gesteld voor de regioteams. > EU-Projecten / Positionering 1,6 fte en €115.000 werkbudget Om de regiopositie te versterken en aanspraak te maken op EU-fondsen wordt ingezet op projectsamenwerking met Noord-Duitsland en andere Noordzee landen. Inzet is 2 tot 4 nieuwe EU onderzoek- of ontwikkelprojecten voor te bereiden voor nieuwe calls in 2014/2015. De projectkeuze is afhankelijk van EU-opties en coalitievorming. Focus ligt op verkenning van lopende opties: 22 >Duurzaam / Groen Gas - €40.000 werkbudget - Interreg 5A LNG & Scheepsvaart: het thema LNG in scheepvaart, kan worden uitgebouwd tot een Interreg 5A. Inzet is een follow-up op het bestaande maritim-project en -coalitie met focus op verder onderzoek en implementatie van LNG in (binnen)scheepvaart. - Interreg 5A LNG & Wegtransport: verkenning opzet interregionaal (projecten)programma voor LNG en wegtransport. Hiervoor zal begin 2014 een workshop worden georganiseerd met potentiele partners uit Energieagentur NRW. - Interreg 5A Groen Gas & Bio-energie: vanuit het bestaande majeure Interreg-project Groen Gas zal worden gekeken naar vervolgprojecten, vooral gericht op nieuwe toepassingen als energiedrager, maar ook in andere toepassingen (hoger in de waardeketen). - Interreg B Biogas-to-Move: provincies Groningen en Drenthe zijn betrokken bij een Interreg B aanvraag voor inzet van biogas / groen gas in mobiliteit. Dit sluit onder meer aan bij ontwikkeling van bioLNG. Energy Valley zal hiervoor inhoudelijke (groen gas) expertise, alsmede Europees netwerk en kennis leveren. - Interreg 4B Power to Gas: de voorgenomen Demo Power-to-Gas kan wellicht aansluiting vinden bij het bestaande Interreg 4B project Hytrec, met Aberdeen als leadpartner. - TEN-T: In December 2013 zal een call openen voor het TEN-T programma dat mogelijkheden biedt voor een LNG-infrastructuur project in de Europese Waddenzee-regio. >Decentrale Systeemintegratie / Smart Grids - €40.000 werkbudget - Horizon2020: herindiening van bestaand projectplan voor datacontrole gericht op ontwikkelen van diensten op het elektriciteitsnet (prosumer-concepten). Partners : EFZN, KPN, EnTranCe, Scottish Enterprise, DSO. - Interreg 5A / KIC Inno-Energy Biogas for Fuel Cells: ontwikkeling en testen van een prototype voor toepassing van biogas in brandstofcellen gelieerd aan grote biomassastromen (cruiseschepen, dierentuinen, restaurants). - Interreg 5A / KIC Inno-Energy Energy Management System in Yachts & Vessels: ontwikkelen van een Energiemanagement controlesysteem in schepen. - Interreg 5A SME & Incubators: de provincies zijn bezig met opzet van een vouchersysteem voor grensoverschrijdende MKB energieprojecten. Hiervoor zijn Green Deal Noord middelen beschikbaar die kunnen worden benut als opstart voor een Interreg 5A voorstel. - Interreg B Smart Grids / SME’s Networks: eerder ingediend EEI projectvoorstel CENCES voor een MKB-platform rond Smart Grids wellicht te gebruiken om met het EVNSR consortium in te dienen bij het Interreg B programma. 23 >Overige project-opties - €20.000 werkbudget Naast de bovengenoemde opties zijn er andere project-opties die ondersteuning behoeven. Voor de ondersteuning hiervan zal capaciteit vrij worden gehouden (vrije ruimte) en is €20.000 gereserveerd. >EU-positionering - €15.000 werkbudget In 2014 start de nieuwe EU-structuurperiode (2014-2020). Het is daarbij van belang om de centrale regiothema’s (vizier) en kansen in Noord-Nederland onder de aandacht te brengen. Dit gebeurt onder meer door deelname in EU-klankbordgroepen en -consultaties. Voor relevante projecten en ontwikkelingen worden lobbyfiches opgesteld voor een gesynchroniseerde lobby. Daarnaast zullen in 2014 diverse activiteiten worden georganiseerd zoals: - Organisatie MKB-sessie Interreg A/B in Assen - Presentatie(s) tijdens European Energy Week Brussel - Organisatie Infosessie Kamerleden / Ministeries - Project gerelateerde bijeenkomsten voor ENSEA en Symposium Energizing Deltas - Mede-organisatie Energy Convention Groningen 2014 met presentaties ENSEA, E-dijken, e.d. - Organisatie van workshop tijdens Grantsweek UMCG / Hanze / RUG - Presentatie(s) tijdens Niedersaechsische Energietage, Interreg A / B Conferenties, e.d. - 3 bijeenkomsten North Sea Commission Working Group Energy & Climate Change >European North Sea Energy Alliance €30.000 werkbudget Energy Valley is leadpartner van European North Sea Energy Alliance (ENSEA). Met dit project wordt met Rogaland (N), Emsachse/Nord-West Niedersachsen (D) en Schotland (UK) een energiestrategie voor de Noordzee-regio opgesteld als basis voor vraag-gestuurd onderzoek en samenwerking. Dit wordt mede benut om samen nieuwe (onderzoeks)projecten te verkennen voor EU-programma’s. ENSEA loopt van oktober 2012 t/m september 2015 en wordt gefinancierd uit KP7 (totaalbudget €2,9 miljoen). Energy Valley verzorgd de projectcoördinatie, communicatie/disseminatie en organiseert de Noord-Nederlandse input vanuit de regionale kennisinstellingen (o.a. HG, RUG, ECN, Imsa, Stenden). De Energy Valley inzet (2,4 fte) en inzet van de kennisinstellingen wordt gefinancierd uit het project. Daarnaast is een werkbudget van €30.000 gereserveerd om mogelijke regionale followup projecten uit te werken tot een nieuwe projectvoorstel. Dit valt niet onder het ENSEA-project. 24 ENERGY VALLEY 4 - KNOWLEDGE & INTERNATIONALISATION 2014 - 4,8 fte formatie (0,6 fte secretariaat en 1 fte algemeen/vrije ruimte) en €200.000 werkbudget12 >Energy Academy Europe (0,8 fte / €25.000) - Opstellen kenniskaart NHL, Van Hall, Stenden, InHolland, ECN, KEMA en TNO (0,2 fte / €10.000) - En organisatie 2 tot 4 werksessies voor afstemming regionale kennisinstituten en EAE - Opstellen kansenkaart bedrijfscluster/projecten en EAE (0,2 fte / €15.000) - En organisatie 3-5 themasessies tussen EAE en bedrijfsleven - Beschikbaar stellen medewerker (0,4 fte) als Lector Energie & Management >Energy College (0,4 fte / €10.000) - Coördinatie afstemmingsoverleg directies / bestuur ROC’s en AOC’s - Opstellen PvA voor aanhaking Noord-Hollandse mbo en bedrijfsleven met Energy Board; - Uitwerking voorstel voor gezamenlijke organisatiekracht en -model Energy College - Organisatie 2 tot 4 werksessie om Energy College partners te introduceren bij markt > Energy Challenges (0,4 fte / in kind bijdrage) - Projectmedewerker overkoepelende activiteiten Stichting Energy Challenge (0,4 fte) - Beschikbaarheid van vergader/werkplek voor uitvoeringsteams >EU-projecten/positionering (1,6 fte / €115.000) - Voorbereiding / uitwerking 2-4 EU-projecten voor Duurzaam Gas en Smart Grids (€80.000) - Ondersteuning overige EU-projectopties en/of her-indiening eerdere voorstellen (€20.000) - Deelname EU-consultaties en commissies, alsmede opstellen lobby-fiches - Organisatie bijeenkomsten EU-positionering/betrekken bedrijven EU-programma’s (€15.000) >European North Sea Energy Alliance (inzet gefinancierd uit project) - Projectcoördinatie en communicatie/disseminatietaken - Organisatie input vanuit noordelijke kennisinstellingen - Reservering €30.000 voor mogelijke uitwerking nieuw projectvoorstel uit ENSEA 12 In het Strategieplan Energy Valley 4 is €600.000 gereserveerd voor studies en externe opdrachten. Dit is verdeeld als werkbudget voor de 3 themalijnen (€200.000 per themalijn), waarbij de geraamde kosten per programmaonderdeel nader zijn gespecificeerd. Daarnaast is per werkbudget 10% (€20.000) gereserveerd voor ‘overig/onvoorzien’ om eventueel bijkomende kosten op te vangen. In hoofdstuk 6 is de totaalbegroting, incl. kosten per thema/programmalijn weergegeven. 25 5. COMMUNICATION In 2014 is €200.000 werkbudget en 3,35 fte basisformatie beschikbaar voor communicatie. Hierbij is 1 fte als algemeen communicatie gereserveerd13, voor projectcommunicatie en overige indirecte en onvoorziene / overige werkzaamheden (binnen de focus). De gespecificeerd inzet, formatie en werkbudget per programmalijn is onderstaand toegelicht. >Community Building/Events 1,2 fte en €100.000 werkbudget Om tot nieuwe ontwikkelingen en investeringen te komen is het van belang (markt)partijen actief te betrekken. Om het Energy Valley Platform te vergroten wordt ingezet op meer interactie tussen en met leden. Inzet is het platform uit te bouwen naar >200 directe leden (nu 175) door Online Community, Interactieve Platformsessies, verbinding Energy Academy/College, ledenvoordeel en acquisitie (0,2 fte). Energy Valley is ook betrokken bij de business clubs New Energy Business Community (Smart Grids) en Northern Netherlands Offshore Wind. De taakverdeling en programmering, alsmede de relatie tot het platform zal in 2014 nader worden vastgelegd. Energy Valley biedt organisatorische steun (o,3 fte) aan de Energy Valley Topclub en AZ Green Team (met Energy Board). >Energy Events (0,7 fte / €100.000) Energy Valley zal 8-10 themasessies organiseren voor het informeren en involveren van partijen. Daarnaast worden tenminste 5 grotere (netwerk)events georganiseerd, evenwichtig verspreidt over de regio. De organisatie gebeurt deels vanuit de inhoudelijke projectmedewerkers (content), veelal in samenwerking met andere partners om de slagkracht en reikwijdte te vergroten. Dit wordt ondersteund door communicatie (0,7 fte) voor de logistieke organisatie. In totaal is een werkbudget van €100.000 beschikbaar voor events. De detailbegroting, alsmede planning, programmering en rol/taak verdeling per event zal begin 2014 verder worden uitgewerkt. De (voorlopige) planning is: - Energy Valley Nieuwjaarsreceptie (9 jan. 2014, Groningen): gericht op het bijeenbrengen van het brede netwerk voor informeel contact. - Interreg MKB-Congres (februari 2014, Drenthe): informeren en involveren van MKB bij energieopties in komende Interreg B-programma, i.s.m. provincies en gemeenten (nog vorm te geven). 13 In hoofdstuk 6 is een totaaloverzicht gegeven van het werkbudget en de formatie per thema/programma. 26 - Energy Valley Solar Day (juli 2014, Fryslân): informeel netwerk-event tijdens de Dong Solar Challenge voor brede relaties (nog vorm te geven); - European Biogas Convention (30 september t/m 2 oktober 2014, Noord-Holland): biogas-congres met EBA, met side-event biomassavergassing in Alkmaar georganiseerd door Energy Valley. - Energy Convention (november 2014, Groningen): jaarlijkse internationale energiecongres van Energy Academy, met Energy Valley als co-host. >Positionering/Promotie 1,3 fte en €100.000 werkbudget Om de ontwikkeling van energie-activiteiten te ondersteunen zet Energy Valley in op actieve (regio)promotie. De inhoud staat hierbij centraal, waarbij wordt gecommuniceerd vanuit concrete ontwikkelingen via: - Beurzen & Congressen: Energy Valley is geregeld spreker op (inter)nationale congressen en beurzen. Dit inzet hierop maakt onderdeel uit van de basistaken (vrije ruimte). In 2014 zal een congresagenda worden opgesteld en bijgehouden. Tevens zal €20.000 werkbudget gereserveerd voor beursdeelname (materiaal, standhuur, e.d.). - Resource & Drukwerk: Energy Valley publiceert 4 keer per jaar de Resource (oplage 5.000). Dit wordt opgesteld in eigen beheer (0,3 fte). Voor de Resource (opmaak/verzending) is €25.000 werkbudget gereserveerd en €25.000 voor overige drukwerk en (thema-)brochures. - Website / Social Media: In 2014 wordt de nieuwe website operationeel, met meer opties voor interactie (o.a. projectenkaart, ledenprofielen en plaatsen van berichten en evenementen). Voor beheer en onderhoud is een werkbudget van €25.000 gereserveerd, onder meer voor een webmaster (0,4 fte). Via nieuwsverspreiding wordt ingezet op uitbouw van het aantal volgers op Twitter naar >2.000. - Perspubliciteit: organisatie van 2 persexcursies en verzorging van >25 persberichten. Dit gebeurt in eigen beheer (0,1 fte), in samenspraak met overige betrokken (project-)partners. Voor (landelijke) verspreiding wordt gebruik gemaakt van een ANP-account (werkbudget €5.000). 27 - Maatschappelijke betrokkenheid / Mediapartners: via slimme allianties wordt ingezet op meer maatschappelijke betrokkenheid door energietransitie op een toegankelijke wijze onder de aandacht te brengen. In 2014 is 0,1 fte beschikbaar voor: o Dong Solar Challenge: Energy Valley heeft zitting in het bestuur van de Dong Solar Challenge (3e editie 2014 van 28 juni t/m 5 juli) en zal tijdens de race een netwerk-event organiseren om bedrijfsleven te verbinden. o Energy Valley Topclub: Energy Valley heeft zitting in het bestuur voor maatschappelijke projecten Clean Campagne, Energy Challenges, Groene Energieborg2020 en EnTranCe. o Green Team AZ Alkmaar: Energy Valley biedt inhoudelijke ondersteuning via de medewerker Energy Board, alsmede organisatorische ondersteuning vanuit communicatie. o Energy Challenges: Energy Valley is betrokken bij de opzet en uitrol via zitting in het bestuur en organisatorische ondersteuning van de Stichting Energy Challenges. o Noordelijke Dagblad Combinatie: Energy Valley heeft een samenwerking met het NDC voor een periodieke groen special. Hiervoor wordt met Linda Steg (RuG/EAE), Bouwe de Boer (gemeente Leeuwarden) en VNO NCW/MKB Noord zitting genomen in de programmaraad om content te leveren. Voorlopige topics zijn: Arbeidsmarkt & Onderwijs (januari), Duurzaamheid, & Burger-participatie (maart/april), Bedrijfsleven (juni/juli), Onderzoek & Innovatie (september/oktober). >Projectcommunicate Energy Valley biedt communicatie-steun bij diverse projecten. Dit gebeurt deels op ad hoc basis (opstellen persbericht, communicatieplan en/of de organisatie van een (project)bijeenkomst). Dit valt onder de formatie voor algemene communicatie. Daarnaast wordt structurele communicatieondersteuning geboden voor de Energy College (0,2 fte). Tevens wordt een rol vervuld in de communicatie van de projecten ENSEA en Energizing Deltas, dit wordt uit het project gefinancierd. > Strategisch Communicatie-overleg Om tot goede communicatie-afstemming te komen heeft Energy Valley periodieke overleg (0,1 fte) met de communicatiemedewerkers van de publieke partners, private partners en regionale clusterorganisaties. De overleggen zijn er op gericht de communicatie-inzet zoveel mogelijk te synchroniseren, en waar mogelijk/wenselijk gezamenlijk op te trekken bij berichtgeving en events. 28 ENERGY VALLEY 4 - COMMUNICATIE 2014 - 3,35 fte formatie (0,85 fte vrije ruimte) en €200.000 werkbudget >Community Building/Events - 1,2 fte / €100.000 - Uitbouw Energy Valley Platform naar >200 leden door versterking ledenpakket (0,2 fte) - Herpositionering NNOW en NEBC en support Energy Valley Topclub en AZ Green Team (0,3 fte) - (Mede-)organisatie van 8-10 themasessie en 5 grote netwerk-events (0,7 fte / €100.000) : o Energy Valley Nieuwjaarsreceptie – januari / Groningen o Interreg MKB Congres – februari / Drenthe o Energy Valley Solar Day - juli / Fryslân o EBA-congres / side-event Bio-vergassing – september-oktober / Noord-Holland o Energy Convention 2014 – november / Groningen >Promotie/Positionering – 1,3 fte / €100.000 - Deelname aan beurzen en lezingen (€20.000) - Publicatie 4 edities newsletter Resource (0,3 fte / 25.000) en overig drukwerk (€25.000) - Upgrade Energy Valley Website (€25.000 voor beheer en onderhoud, w.o. 0,4 fte webmaster) - Organisatie van 2 persexcursies en verzorgen >25 persberichten (0,1 fte / €5.000) - Vergroten maatschappelijke betrokkenheid via slimme allianties / mediapartners (0,1 fte) - Projectcommunicatie (0,2 fte) voor Energy College en verdere ondersteuning uit vrije ruimte - Periodiek strategisch communicatieoverleg publiek en private partners (0,1 fte) 29 6. Kosten- en Urenbegroting Energy Valley 2014 >KOSTEN 2014 Personeel - Communication & Organisation - Bio Energy & Gas - Modern Power Systems & Grids - Knowledge & Internationalisation Operationele Kosten - Huisvesting - Onkosten - Administratie (uitvoering, systeem, controles, e.d.) - Overig (printen, ICT, Telefoon, e.d) Communicatie - Events - Drukwerk (Resource, Brochures, e.d.) - Website (webmaster en onderhoud) - Publiciteit (beurzen, ANP, e.d.) - Strategiestudies Bio Energy & Gas - Groen Gas - BioLNG - P2G - BBE - Overig/Algemeen Modern Power Systems & Grids - Decentrale Opwek/CleanTech - Decentrale Systeemintegratie - Offshore Wind - Grootschalige Systeemintegratie - Overig/Algemeen Knowledge & Internationalisation - E-ducatie - EU-projecten/Positionering - ENSEA - Overig/Algemeen ENERGY VALLEY 414 ENSEA E-dijken GGNL OVERIGE PROJECTEN15 € 1.800.000 € 495.000 € 435.000 € 435.000 € 435.000 € 600.000 € 135.000 € 200.000 € 150.000 € 115.000 € 300.000 € 100.000 € 50.000 € 25.000 € 25.000 € 100.000 € 200.000 € 30.000 € 70.000 € 45.000 € 35.000 € 20.000 € 200.000 € 50.000 € 20.000 € 55.000 € 55.000 € 20.000 € 200.000 € 35.000 € 115.000 € 30.000 € 20.000 € 3.300.000 € 150.000 € 32.000 € 18.000 € 200.000 TOTAAL € 3.500.000 14 In het Strategieplan Energy Valley 4 bedroeg de initiële jaarbegroting €2.875.000. De personeelskosten vallen €250.000 hoger uit door aanstelling van meer formatie en hogere lasten. De operationele kosten vallen €175.000 hoger uit door meer variabele kosten (printen, telefoon, reis/verblijf, e.d.) en meer administratiekosten vanwege afwijkende subsidievoorwaarden. De meerkosten worden gedekt uit extra financiering en hebben geen invloed op de overheidssubsidie. De overige kosten zijn conform strategieplan. 15 Zoals overeengekomen in het Strategieplan Energy Valley 4 wordt in deze projectperiode ook deels ingezet op uitvoering van strategieprojecten (met name voor uitbouw EU-positie). De kosten hiervoor worden gedekt uit de projecten zelf. 30 >INKOMSTENBEGROTING 2013 Subsidie16 - Prov. Drenthe - Prov. Fryslân - Prov. Groningen - Prov. Noord-Holland - Gem. Assen - Gem. Alkmaar - Gem. Den Helder - Gem. Emmen - Gem. Groningen - Gem. Leeuwarden € 1.875.000 € 393.750 € 393.750 € 393.750 € 393.750 € 50.000 € 50.000 € 50.000 € 50.000 € 50.000 € 50.000 Overige financiering17 - Gasunie - GasTerra - NAM - TAQA - Groningen Seaports - Alliander - Attero - Eneco - EBN - PWC - BioMCN - RUG - HG - NHL - Stenden - Energy College - EV Platform - Overige private partijen18 € 1.425.000 PM PM PM PM PM PM PM PM PM PM PM PM PM PM PM PM PM PM ENERGY VALLEY 4 € 3.300.000 ENSEA E-dijken GGNL € 150.000 € 32.000 € 18.000 OVERIGE PROJECTEN € 200.000 TOTAAL € 3.500.000 16 Op basis van het Strategieplan Energy Valley 4 is de subsidie uit provincies en gemeenten gemaximeerd op €1.875.000 per jaar onder de voorwaarden dat hier minimaal 33% financiering tegenover staat. Op basis van de huidige begroting bedraagt de overige financiering ruim 43%, waarmee wordt voldaan aan de subsidievoorwaarden. 17 De financiering per bedrijfs- en kennispartners is contractueel vastgelegd, aan de hand waarvan de Stichting Energy Valley uitvoering geeft aan het Strategieplan Energy Valley 4 en de onderliggende jaarlijkse actieplannen. In de financieringscontracten zijn geen afwijkende of exclusieve werkafspraken gemaakt. Merendeel van de financiering (70%) is op basis van een vast contract tot en met 2015 en een deel (30%) op basis van een jaarcontract met optie voor verlenging. De bijdrage per private partner worden beschouwd als (bedrijfs)gevoelige informatie en zijn derhalve niet afzonderlijk weergegeven. 18 Dit betreft partijen waarmee de contractbesprekingen nog gaande zijn ten tijden van het opstellen van dit actieplan. 31 Directie / Strategie Bedrijfsvoering Directiesecretariaat 1 0,2 0,2 0,6 1 0,9 0,8 0,3 0,95 0,2 1 0,2 0,3 0,3 0,6 0,1 0,1 0,4 0,75 0,2 MPS Algemeen / Vrije Ruimte MPS Secretariaat Decentrale Opwek / CleanTech Decentrale Systeemintegratie Offshore Wind Grootschalige Systeemintegratie 0,2 0,2 0,6 1 1 1 0,7 0,6 0,2 1 0,4 0,4 0,4 0,2 0,6 0,4 0,3 0,6 KI Algemeen / Vrije Ruimte KI Secretariaat E-ducatie EU-projecten/positionering 0,1 0,2 0,2 1 0,6 1,6 1,6 0,2 0,1 0,2 0,6 0,6 Algemeen Communicatie Community Building / Events Promotie / Kennisdisseminatie 0,4 0,4 0,8 0,4 0,2 0,4 0,2 1 1 0,25 0,2 0,2 0,4 0,8 0,4 0,2 0,7 1 TOTAAL Debby Huiser Evelien Hofman Karen de Jong Carina Havenga Jannes Kalfsbeek Klaas-Jan Noorman Petra Muller Robbin v/d Linde Koos Lok Paulien Kooistra Hetty Meijs Ingrid Klinge Jeroen Jansen Sape de Haan 0,8 1 1 0,6 0,2 0,4 0,6 BEG Algemeen / Vrije Ruimte BEG Secretariaat Groen Gas Small-Scale LNG Power-to-Gas Bio Based Energy BASISFORMATIE ENERGY VALLEY 4 Frank Brandsen Albert van der Hem Pieter Bergmeijer Mark de la Vieter Sonja Molema Pieter Willemsen Jacques Dam Machiel van Steenis Ruud Paap Jeanine Wieringa Patrick Cnubben Suzanne Zijlstra Owen Huisman Gerrit van Werven >FORMATIE 2014 (in fte’s) 1 1 0,8 0,95 0,4 0,8 Groen Gas NL E-dijken ENSEA 1 1 0,4 0,4 1 0,6 0,2 0,8 0,6 0,6 0,6 0,6 0,5 1 0 0,4 0,85 0,9 1 PROJECTFORMATIE 0 0 0 0 0 0,2 TOTAAL 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 1 0,95 0,4 0,8 1 1 0,4 0,4 32 0 0 0 0 0,2 0,2 0,4 0,4 0,4 0,5 1 0,6 0,2 1 0,8 1 1 1 1 0,4 0,4 0 0,4 0,4 0,1 0,1 20,4 0,2 0,6 2,4 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,4 0,4 0,5 0,85 1,2 1,3 0 0 3,2 1 0,4 0,8 0,95 0,9 1 23,6 BIJLAGE 1 Actuele Biogas / Groen Gas projecten >Vergistingsproces - Vergister JansenWijhe (Kielwindeweer): TKI-aanvraag voor ontwatering (incl. zuivering en recirculatie) om substraat deels te vervangen door dikke fractie. - Vergister 2.0: met Groen Gas Nl zal validatiestudie worden gedaan naar opkomende technologie aanbieders die claimen organische stof bijna geheel om te kunnen zetten - NPG Groningen: ondersteuning bij het vinden van een nieuwe (vergunbare) locatie voor groot mest covergistingsproject (48 MNm³ groen gas eq./jaar) >Opwaardering & Invoeding - BioNOF: zoeken nieuwe projecteigenaar (Essent is uitgestapt) en inventarisatie animo onder decentrale biogasproducenten om in 2014 hernieuwde SDE-aanvraag in te dienen - Groen Gas Hub Omrin: vormgeving alternatief beschikte Koers Noord subsidie voor investering (3 M€) in opwaardering en invoeding, alsmede uitwerken plan voor een groen gas tankstation. - Flexigas Koers Noord: Energy Valley is lid van projectcommissie voor onderzoek naar efficiënte biogasketens, project wordt in 2014 afgerond (incl. eindcongres), mogelijk Flexigas 2.0 voorstel. - Stokman Biogas: uitwerking business case (SDE-beschikking) voor veehouder die in Zuidwest Friesland biogas wil produceren en leveren aan drie nabijgelegen afnemers - RWZI Scheemda: uitwerking quick-scan, business case en consortiumvorming voor mogelijke levering van biogas aan nieuw te bouwen ziekenhuis - Electrochaea: ondersteuning/consortiumvorming TKI-project voor conversie van waterstof en koolstofdioxide in een biologische matrix naar methaan. - Bio-Electric: ondersteuning/consortiumvorming TKI-project om overproductie kleinschalige vergisters bij melkveebedrijven te verwaarden. - Combinaties met aardgasinfrastructuur: uitwerking optie (met NAM) om infrastructuur voor aardgaswinning te benutten voor evacuatie van groen gas, incl. mogelijke pilot. >Output - Biogas Agriport: zoeken van meefinancierende partijen voor realisatie van pilotproject om naast groen gas ook CO2 af te zetten bij tuinders, SDE+ en Waddenfonds subsidie reeds beschikt. - Verwaarding Mineralen: inventarisatie naar scheidingstechnologieën om mineralen uit digestaat te verwaarden, en op basis daarvan mogelijke TKI-aanvraag en consortium vormgeven. - BioLNG GOS: BioLNG productie op ETP Midden-Drenthe, alsmede contact met Amerikaanse patenthouder om energie uit drukval gasnet te gebruiken voor LNG-productie (TKI-optie). 33 BIJLAGE 2 Actuele Small-Scale LNG projecten - Dinalog: deelname in dit project (TKI Logistiek) gericht op design van LNG netwerken in en om de Noordzee, met RUG en meerdere noordelijke en (inter)nationaal opererende ondernemingen. - ModeLiNG TKI Gas: gericht op monitoring van motorgedrag, brandstofgebruik en emissie van LNG in scheepsvaart met Peters Shipyards, Interstream Barging, Cryonorm, HG, TUe en NHL - Lectoraat LNG: te combineren met kennispotenties en maritieme competenties van HG en NHL, mede gericht kennis- en opleidingsprogramma’s op MBO, HBO en WO via EAE en Energy College - STW LNG: met TKI Gas en EAE opzetten van fundamenteel kennisprogramma voor LNG kwaliteit en vergroening en LNG opslagsystemen. - WattenStart Interreg: met Mariko inventariseren van opties voor LNG-veerboten in de Waddenzee, alsmede havengebonden activiteiten (baggerboten, onderhoudskosten, vissers). - MariTIM: mede-uitvoering van Nederlands-Duits Interreg project om maritieme en energiesector samen te laten werken om kennis en projecten met sterke MKB deelname te bevorderen. - TEN-T LNG: voorbereiding aanvraag voor LNG-infrastructuur (weg, water, spoor) in Europese Waddenzee-regio. Presentatie eerste project outline in Tonder (DK) in februari. - Interreg Zwaar Wegtransport en Binnenvaart: voorbereiding van aanvraag met Energieagentur NRW en LNG Initiatieve Nordwest. - Dolphin: voorbereiding van Joint Industry project voor LNG bunkerboot/ponton voor KIC InnoEnergy, Waddenfonds en/of TKI aanvragen - LNG tankstations: o.b.v. implementatieplan BioLNG zwaar wegtransport verkennen van opties in o.m. Alkmaar, Leeuwarden, Drachten, Heerenveen, Groningen, Veendam, Coevorden en Pesse. - LNG Scheepsbouw: ondersteunen van de scheepbouwsector in de ombouw en nieuwbouw van LNG aangedreven schepen voor binnenvaart en short sea shipping. - Demo Treinen op LNG/BioLNG: met provincies Groningen, Fryslân en Arriva verkennen van opties om het spoortransport niet te elektrificeren maar in te zetten op LNG (optie TKI Gas) - LNG Dredge: MKB MIT project gericht op het ontwerpen en mogelijk in opdracht nemen van een LNG aangedreven baggerschip - BioLNG productie: met Groen Gas NL en Nationaal LNG Platform verbinding leggen naar grootschalige groen gas productie (Hubs) bij o.m. Wijster, Oude Haske , Coevorden etc. 34
© Copyright 2025 ExpyDoc
