KJV 2014-2015 (GROEP 6) Ule / Marc de Bel (door Amber Daeren

KJV 2014-2015 (GROEP 6)
Ule / Marc de Bel
(door Amber Daeren)
Auteursinfo
Marc de Bel is geboren in Kruishoutem, dat hij in zijn boeken omdoopt tot ‘Kruisem’. Hij geeft 20
jaar lang les in het vierde leerjaar. Daar voorziet hij zijn klas elke week van een nieuw verhaal dat hij
zelf bedenkt. Omdat zijn leerlingen zo enthousiast zijn, besluit hij zijn verhalen te bundelen en op te
sturen naar uitgeverij Infodok. Die publiceert het als Het ei van oom Trotter. Hij gaat zich toeleggen
op schrijven en maakt er vanaf 1994 zijn voltijdse job van. Sinds zijn debuut volgen de boeken van de
Bel elkaar in snel tempo op. Hij schrijft over doodgewone kinderen zoals Blinker, over fantasiewezens
zoals de Boeboeks, over (vermenselijkte) dieren zoals Spekkie en Spikkel… Marc de Bel schrijft
verhalen, strips, scenario’s en theater, en richt zich zowel op kinderen als op jongeren.
Zijn werk is avontuurlijk, fantasierijk en grappig. Humor is een belangrijke factor. Hij mengt de
(actuele) realiteit met sprookjeselementen en absurde hersenspinsels tot een specifieke, eigen cocktail.
Zijn personages – of het nu mensen, dieren of fantasiewezens zijn – zijn vaak avontuurlijke
deugnieten. Op school zijn ze misschien niet de primus, maar in hun vrije tijd weten ze zich bijzonder
goed te redden en pakken ze problemen zonder aarzelen aan. Ze zijn eigenwijs en laten zich niet
zomaar de les spellen.
Marc de Bel is één van de vaakst door kinderjury’s bekroonde Vlaamse auteurs. Een aantal van zijn
boeken zijn verfilmd, bijvoorbeeld Blinker en de bakfietsbioscoop, Blinker en het BagBag-juweel en
De zusjes Kriegel. Zijn boeken zijn vertaald naar onder meer het Engels, Frans, Duits, Deens,
Italiaans, Japans en Pools.
 http://jeugdliteratuur.org
Kort samengevat
1914. In het rustige, landelijke dorpje Cruyshautem gaat de veertienjarige boerendochter Ule in dienst
bij de dorpsdokter. Daar verruimt haar blik op de wereld. Totdat de oorlog uitbreekt en heel het leven
in het dorp ontwricht. Haar vader moet naar het leger en als de Duitsers oprukken, gaat Ule met haar
moeder en broers op de vlucht naar een tante in Elverdinghe. Daar nemen ze min of meer de draad van
hun leven weer op, maar niet voor lang. Als de Duitsers gifgas gebruiken moeten ze nog verder weg.
En dan hebben ze hun lot niet meer in eigen handen. De kinderen moeten elders naartoe. Ule heeft
haar moeder beloofd bij haar broers te blijven. Maar ook dat lukt niet. Ule is echter vastbesloten om
haar broers terug te vinden en naar huis weer te keren. Maar waar bevindt ze zich en hoe geraken ze
terug thuis?
Aan de slag
Over het boek en het verhaal
Ule is een historische roman. Het vertelt het verhaal van Eulalie Pauwels. Zoals de auteur zelf aangeeft
op de eerste pagina van het boek, is het verhaal gebaseerd op waargebeurde feiten. Hij schreef een
roman over de oorlogsjaren van zijn grootmoeder waarbij hij geluisterd heeft naar verhalen van zijn
grootmoeder, grootvader en ouders. Maar zoals hij zelf ook aangeeft veranderen verhalen altijd een
beetje met de tijd. Sommige details zal hij misschien zelf ingevuld hebben, maar we kunnen ervan
uitgaan dat de grote lijnen waargebeurd zijn.
We kunnen hier spreken van een personeel vertelstandpunt, we beleven alles via het hoofdpersonage
Ule. We weten enkel de dingen die zij ook weet en doordat het verhaal in de tegenwoordige tijd wordt
verteld, komen we ook alles samen met haar te weten. We weten niks meer dan haar gedachten en de
info die zij van andere personages krijgt.
Het verhaal van Ule wordt op twee verschillende manieren overgebracht. Enerzijds via haar dagboek,
waar ze haar verhaal vertelt aan haar kinderen en kleinkinderen (we kunnen spreken van een
'vertellende - ik'), en anderzijds door het volgen van haar avonturen (een 'handelende-ik').
De geografische ruimte bepaalt in dit boek de hoofdstukken. We beginnen in Cruyshautem en eens de
oorlog begint vluchten ze steeds verder van de frontlijn vandaan. Zo komen ze terecht in Elverdinghe,
Watou, Vinkem, Chateau Le Fleurette, Saint-Georges-de-Noisné en keren na de oorlog terug naar huis
(via Watou). Bij de hoofdstukken krijgen we ook altijd een maand en jaartal mee, zodat we kunnen
situeren waar we ons ergens in de oorlog bevinden. Telkens Ule iets in haar dagboek schrijft, krijgen
we een volledige datum.
Zo kunnen we gemakkelijk bepalen dat de vertelde tijd van 23 juli 1914 tot november 1918 loopt, dus
een dikke 4 jaar bedraagt. Daarnaast krijgen we in het nawoord van Marc de Bel nog even te horen
hoe de rest van hun leven verliep met een kleine flash forward. Het verhaal zelf wordt chronologisch
verteld en dat, in combinatie met het personeel perspectief, zorgt ervoor dat je benieuwd blijft naar wat
Ule nog allemaal zal moet meemaken in deze oorlog en hoe al haar familieleden en geliefden het
zouden stellen.
Ule is een dynamisch personage, ze verandert doorheen het verhaal, niet alleen door wat er rondom
haar in de oorlog gebeurt, maar ook doordat ze zich juist op dat moment begint te ontwikkelen van
meisje naar vrouw. We leren haar door en door kennen, haar gevoelens, haar angsten, haar
verliefdheid...
Het hoofdthema in dit verhaal is uiteraard de oorlog. Met daarin de puberteit van Ule, vriendschap,
liefde, overleven en familie (want het allerbelangrijkste is dat ze samenblijft met haar broers doorheen
de oorlog). Vriendschap niet alleen van mensen die ze kennen, maar vooral van vreemden die hen hulp
aanbieden tijdens hun vlucht. Gastvrijheid en verbondenheid met mensen op hun pad. Het overleven is
duidelijk, zowel door te vluchten van de frontlijn als door met haar vrienden en broers de weg naar
huis terug te zoeken, waarbij ze elke dag voedsel en een slaapplaats proberen te bemachtigen. Ook de
gevaarlijke ziektes die tijdens de oorlog op de loer liggen moeten ze proberen te vermijden. Doorheen
het verhaal wordt Ule drie keer verliefd. Je hebt Berten, haar jeugdliefde die door de oorlog van haar
wordt gescheiden. Arthur, de Engelse soldaat die ze later bijna voor haar ogen ziet sterven en
Amadeus waar ze uiteindelijk twee kinderen mee krijgt maar die ze verliest door de oorlog. Berten
keert terug en houdt haar gezelschap de rest van haar leven.
Opdrachten
- Vergelijk het verhaal met Wat niemand weet (Karen Dierickx, Clavis, 2013), de serie In Vlaamse
Velden (vrt), de musical ’14-’18 of andere op de Eerste Wereldoorlog geïnspireerde werken.
- Probeer via Google Maps de route die Ule en haar broers ongeveer moeten afgelegd hebben naar
huis, op te zoeken. Hoeveel kilometer bedraagt die ongeveer? Hoe lang zou je te voet onderweg zijn
(zonder tijd te verliezen met onbegaanbare wegen, de zoektocht naar een slaapplaats elke avond,
omwegen om gevaarlijke punten te vermijden)? Kan je je voorstellen dat je op je 14de je jongere
broers op zo een tocht zou moeten leiden?
- Kennen jullie oorlogsverhalen van jullie grootouders uit deze wereldoorlog? Vraag er eens naar.
Wat grijpt je daarin aan?
- Zie ook de opdrachten bij het boek Wat niemand weet.
Extra
- Marc de Bel heeft een eigen website: http://marcdebel.be
- Marc de Bel geeft vaak interactieve lezingen (bijvoorbeeld op de boekenbeurs), het is altijd leuk om
hem eens te horen vertellen.
- Naast zijn fantasieverhalen over de Boeboeks heeft Marc de Bel ook al heel wat historische boeken
geschreven. Als dit verhaal je geboeid heeft, bekijk dan zeker even de laatste pagina’s van het boek,
daar vind je andere titels en korte inhouden.
Juryleden kunnen online op de KJV-boeken reageren. Ga naar www.kjv.be, klik op ‘Welke boeken
moet ik lezen’ en dan op de groep en het boek in kwestie.

Download Report