Klik hier voor de presentatie. - NKBV

KOUDE EN VOEDING
Medische Commissie – [email protected]
Mieke Acda & Rianne van der Spek
16 november 2014
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
MEDCOM?
 Gezondheid in de bergen promoten
praatjes en workshops
kenniscentrum NKBV.nl
hoogtelijn
facebook pagina
klimblessures.nl (in ontwikkeling)
vragen via [email protected]
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
WAT GAAN WE VERTELLEN?
• Hoe reageert lichaam op koude?
• Onderkoeling
• Voeding en kou
• Vragen – ook tussendoor!
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
ANNA BÅGENHOLM
BBC Horizon, 2010
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
How a skier froze to death and lived
VERLIES VAN WARMTE
• Straling
• Verdamping
• Geleiding (conductie)
• steen > water > lucht
• Opstijgen warme lucht (convectie)
• Windchill
 Isolerende kleding – meer stilstaande lucht
• Ademhaling
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
THERMOREGULATIE
 Zweten stopt
 Kippenvel - meer stilstaande lucht
 Verminderde doorbloeding huid en ledematen
 Moeilijk pols vinden bij onderkoeld persoon
 Verlies warmte hoofd en hals regio
 Rillen
•
•
Effectiever dan bewegen ivm convectie
Kost veel energie
 Cellulaire verbranding
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
RISICO FACTOREN
•
•
•
•
•
Wind
Water
Zuurstof gebrek op hoogte
Vermoeid of onvoldoende gegeten
Ouderen
• Lager metabolisme
• Kleine mensen
• Relatief groter lichaams oppervlak
• Ongeval
• Niet bewegen
• Pijn of angst → zweten, sneller ademhalen
• Bloedverlies
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
SYMPTOMEN
Kerntemperatuur ºC
36 – rillen
35 – intens rillen, doof gevoel in de huid, grouw, geirriteerd
stadium
I
34 – intens rillen, vingers stijf, blauw, verward, asociaal
32 – rillen stopt, verward, slaperig
30 – gevoel van warmte, hallucinaties, ernstig verward en
slaperig
II
28 – coma, langzame hartslag, oppervlakkige ademhaling
grote kans op ritmestoornissen
III
24 – ernstige hartritme stoornissen, geen ademhaling
lijkt dood
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
IV
TE WATER
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Video: Discovery channel, 2002
Dr Gordon Giesbrecht
TE WATER 1 – 10 – 1
 1 minuut
controleer ademhaling
 10 minuten
probeer uit het water te komen
 >1 uur
bewustzijn verlies
hoofd boven water
 >2 uur
hart stilstand door onderkoeling
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
EHBO
situatie veilig?
ABC?
waarborg veiligheid redder en patient
Airway
Breathing
Circulation
bewustzijn helder?
klappertanden
rillen?
1.
Stadium I
2.
 voorkom verder afkoelen
3.
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
4.
droge windstille omgeving
warme kleding
zoete warme dranken
bewegen
EHBO
II minder goed aanspreekbaar, niet meer rillen




Voorkom verder afkoelen
Geef warme dranken
– pas op verslikking
Niet actief bewegen
– risico hartritmestoornissen
Extern verwarmen kern
III niet aanspreekbaar, wel ademhaling




Voorkom verder afkoelen
Extern verwarmen kern
Stabiele zijligging
– tenzij nek/rug letsel
Sta klaar voor BLS
IV niet aanspreekbaar, GEEN ademhaling
 BLS tot professionele hulp arriveert
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
EHBO OPWARMEN
Nav vraag uit de zaal:
• Warmte bronnen alleen op buik/borst aanbrengen, ledematen niet
actief opwarmen. Door opwarmen verwijden de bloedvaten zich, wat
ervoor zou kunnen zorgen dat het koude bloed uit armen en benen
terugstroomt naar de kern, en daardoor de kerntemperatuur nog
verder laat dalen.
• Warmte bronnen bij voorkeur plaatsen waar grote bloedvaten dicht
bij de huid liggen, zoals in de hals, oksels en liezen.
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
www.mts.net
ECHO 112.COM
 GPS coordinaten naar echo112.com
 SMS naar echo112.com wanneer geen data netwerk
 Selecteert automatisch nummer alarmservice (112)
 Belt meldkamer
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
OPWARMEN IN ZIEKENHUIS
• II Passief extern
>2ºC / uur
• Droge isolatie (dekens)
• III Actief extern
>2ºC / uur
• Warmtepakking, kruiken, etc
• Dekens met warme lucht
• Warm bad
• IV Actief intern
• Beademing met verwarmde lucht
• Warm infuus
• Spoelen borst en buikholte met warme vloeistof
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
OPWARMEN IN ZIEKENHUIS
• Opwarmen buiten het lichaam >9,5 ºC / uur
= extracorporeal blood rewarming
• Hart – long machine
Cardiopulmonary bypass
• ECMO
Extra corporeal membrane oxygenation
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
http://blog.daum.net/
ANNA BÅGENHOLM
• 80 min onder ijs, T13.7ºC




Air pocket onder ijs → ademweg vrij
Afgekoeld
Bewustzijn verloren
Hartstilstand
Hartstilstand en koud?
 Altijd opwarmen
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
TAKE HOME
eet voldoende
koude kern en niet meer rillen →
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
MEER WETEN?
kom naar de workshop koude
inschrijving via bergsportreizen
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
HOOGTEZIEKTE MEEGEMAAKT?
meld het op
http://hoogtegeneeskunde.nl
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
KLIMONGEVAL MEEGEMAAKT?
meld het op
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
VRAGEN?
[email protected]
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging