Submenu - GGD Groningen

Nieuwsbrief Infectieziekten
GGD Groningen
Nieuwsbrief Infectieziekten
jaargang 7, nummer 1, februari 2014.
In deze eerste nieuwsbrief van 2014 blikken wij terug op 2013 en beschrijven wij enkele
actualiteiten zoals de dreigende import van polio uit Syrië en de toegenomen aandacht voor schurft
onder studenten.
De digitale versies van de nieuwsbrieven zijn te vinden op:
http://ggd.groningen.nl/infectieziekten-hygiene/informatie-voor-professionals
Scabiës onder studenten in Groningen
GGD Groningen krijgt sinds oktober 2013 meer vragen van studenten over scabiës. In oktober
was er in de lokale media aandacht voor het onderwerp. Ook huisartsen krijgen meer vragen over
scabiës. De apotheek krijgt meer recepten voor behandeling van scabiës dan gebruikelijk.
Studenten leven intensief samen, waardoor overdracht van scabiës gemakkelijker plaatsvindt. Het
is echter onduidelijk of er sprake is van een reële toename van het aantal gevallen van scabiës.
Scabiës wordt veroorzaakt door de schurftmijt. Een van de belangrijkste symptomen is jeuk. De jeuk
is gegeneraliseerd over het lichaam en is ‘s avonds, ‘s nachts in bed, en bij warmte, het hevigst.
Kenmerkend zijn de gangetjes die de mijt graaft op
voorkeurslokalisaties: tussen de
vingers, zijkanten en plooien
van de handpalm, buigzijde van
de pols, strekzijde van de
ellebogen, de mediale voetrand,
enkel en wreef. Helaas zijn
gangetjes niet altijd te zien,
soms zijn nachtelijke jeuk en
voorbijgaande uitslag de enige klachten. Een onduidelijk klinisch
beeld kan een reden zijn om door te verwijzen naar de dermatoloog.
Scabiës is enkel besmettelijk bij langer durend direct lichamelijk contact. Overdracht vindt vrijwel
uitsluitend plaats door huidcontact langer dan 15 minuten. Overdracht via kleding of beddengoed
kan voorkomen, maar is heel beperkt.
Scabiës is goed te behandelen met Permetrine (Loxazol®) 5 % crème of Ivermectine (Stromectol®)
tabletten à 3 mg. Personen waarmee intensief lichamelijk contact is, dienen mee behandeld te
worden. Het is belangrijk om tegelijkertijd met de medicatie ook was- en luchtvoorschriften mee te
geven. Voor meer informatie en behandelinstructies klik HIER.
Extra maatregelen tegen polio bij opvang Syrische vluchtelingen in Ter Apel
Vóór het uitbreken van de burgeroorlog was de vaccinatiegraad in Syrië meer dan 90%. Nu is een
deel van de kinderen onder de 2 jaar niet of onvoldoende ingeënt. Dit heeft geleid tot een
polio-uitbraak. Inmiddels zijn grootschalige vaccinatiecampagnes gestart, zowel binnen Syrië als in
verschillende vluchtelingenkampen in de omringende landen.
Nederland vangt vluchtelingen uit Syrië op. Ze komen vrijwel allemaal via Ter Apel het land in. De
GGD Groningen treft, op advies van het RIVM, uit voorzorg extra maatregelen in Ter Apel om het
risico op eventuele verspreiding van het poliovirus in Nederland te verkleinen. Het poliovirus is in
Nederland overigens nog niet aangetroffen.
De GGD zorgt ervoor dat alle Syrische vluchtelingen, jonger dan 5 jaar, binnen 2 dagen na
binnenkomst in het COL in Ter Apel een vaccinatie tegen polio krijgen. Hierdoor wordt zo snel
mogelijk een goede afweer opgebouwd, waardoor de kans op verspreiding van het poliovirus
Jaargang 7, nummer 1, februari 2014, blz 1 van 6
Nieuwsbrief Infectieziekten
GGD Groningen
vermindert. Vervolgens krijgen deze kinderen een vaccinatieaanbod volgens het standaard
vaccinatieprogramma.
Daarnaast wordt het rioolwater, afkomstig uit de opvang in Ter Apel, onderzocht op poliovirus. Dit is
een bewezen effectieve methode om introductie van het poliovirus aan te tonen. Het is een
uitbreiding van de standaard rioolsurveillance die al plaatsvindt in regio’s met een lage
vaccinatiegraad.
Aviaire influenza in China
Het aantal gevallen van aviaire influenza A(H7N9) in China neemt toe. Tot 3 februari 2014 zijn 281
patiënten gemeld, waarvan 59 overleden. De oorzaak is de aanhoudende transmissie onder
pluimvee. Mens-op-mens overdracht is nog niet aangetoond. Alertheid bij reizigers uit China is
geboden. Geadviseerd wordt bij patiënten met pneumonie of ARDS, waarbij de symptomen binnen
10 dagen na terugkeer uit China zijn ontstaan, diagnostiek op deze verwekker in te zetten.
STEC-onderzoek vervolg
In de nieuwsbrief van april 2013, werd aandacht besteed aan een onderzoek naar Shiga-toxine
producerende Escherichia coli (STEC). In dit onderzoek worden nieuwe laboratoriumtechnieken
ingezet om STEC-bacteriën nader te typeren. Dit heeft als toegevoegde waarde dat het mogelijk is
om in de toekomst een betere inschatting te maken van de pathogeniteit van de diverse stammen.
Momenteel leveren de moleculaire technieken een grote overdiagnostiek op, terwijl de traditionele
kweek onderdiagnostiek geeft.
Het onderzoek loopt nu 8 maanden. Alle fecesmonsters worden door Certe (voorheen LvI) en
UMCG gescreend op shigaproducerende E. coli. Vervolgens ontvangt een groot deel van de
positief bevonden mensen een brief met een vragenlijst, met hierin de vraag of ze mee willen doen
aan dit onderzoek. Een klein deel wordt telefonisch benaderd om deze vragenlijst in te vullen. Het
onderscheid tussen de schriftelijke benadering en telefonisch benadering gebeurt op basis van de
typering. Voor verdere informatie verwijs ik u door naar onze website: www.ggd.groningen.nl
Het onderzoek loopt tot april 2014. Zodra de resultaten bekend zijn, wordt u daarvan op de hoogte
gebracht.
Jaaroverzicht 2013
Het totaal aantal gemelde infectieziekten in het kader van de Wet Publieke Gezondheid bedroeg
over het hele jaar in onze provincie 429. Dit aantal is fors lager dan de 819 meldingen die wij in
2012 hebben ontvangen. Het grote aantal meldingen in 2012 werd veroorzaakt door de verheffing
van kinkhoest in dat jaar.
Meldingen binnen de Wet Publieke Gezondheid:
Bof
Bof was vrijwel uit Nederland verdwenen na opname van de bofvaccinatie in het RVP in 1987.
Vanaf 2009 komt de ziekte weer voor in Nederland, m.n. onder studenten en ook in Groningen. Het
hoogtepunt lag in 2010 met 114 meldingen van bevestigde bof casus. In 2013 werden 18 gevallen
van bof gemeld bij de GGD Groningen. De piek lag in september en oktober, kort na de start van
het academische jaar.
Kinkhoest
In 2013 zijn slechts 86 gevallen van kinkhoest gemeld tegen 420 in 2012. In 2012 was de
driejaarlijkse verheffing van kinkhoest.
Jaargang 7, nummer 1, februari 2014, blz 2 van 6
Nieuwsbrief Infectieziekten
GGD Groningen
kinkhoestmeldingen
450
400
350
300
250
200
150
100
Ook het geringe aantal publieksvragen over
kinkhoest in 2013 (24), illustreert de geringe
pertussis-activiteit. Pertussis verloopt bij
gevaccineerde personen over het algemeen
licht. Omdat Pertussis endemisch voor blijft
komen, door afnemende immuniteit al in de
eerste jaren na de vaccinatie, blijft alertheid
noodzakelijk. De huisarts dient alert te zijn op
verschijnselen van kinkhoest in gezinnen met
niet gevaccineerde zuigelingen of
hoogzwangeren. In deze situaties kan
antibiotica-profylaxe aangewezen zijn. (NHGstandaard Acuut Hoesten)
50
Mazelen
In 2013 brak mazelen uit in gebieden met een
2009
2010
2011
2012
2013
lage vaccinatiegraad. Vanaf 1 mei 2013 zijn er
in heel Nederland 2543 patiënten met mazelen gemeld bij het RIVM. Omdat niet alle patiënten
gediagnosticeerd worden, is er sprake van een forse onderrapportage. Er is een duidelijk verband
tussen het voorkomen van mazelen en de vaccinatiegraad in een gebied. In de provincie
Groningen, met een vaccinatiegraad van meer dan 90%, zijn slechts 8 gevallen van mazelen
gemeld.
0
Hepatitis A
Hepatitis A is één keer vastgesteld. De ziekte bleek opgelopen te zijn tijdens familiebezoek in Irak.
Vrijwel alle hepatitis A-besmettingen in Nederland zijn geïmporteerd. Om verspreiding te voorkomen
zijn de directe gezinscontacten gescreend en gevaccineerd. De ziekte is beperkt gebleven tot de
indexpatiënt.
Hepatitis B
Hepatitis B is 57 keer gemeld in 2013, tegen 64 in 2012. Hiervan bleken 6 personen een acute
infectie te hebben, de overige waren chronisch “drager” van het virus. Vanaf 1 augustus 2011 is de
hepatitis B-vaccinatie in het Rijksvaccinatieprogramma opgenomen voor alle kinderen in Nederland.
Nederland volgt met de invoering van de algemene Hepatitis B-vaccinatie het advies van de
Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) uit 1992 op. In de meeste (ook Europese) landen zit de
vaccinatie al veel langer in het programma. Hepatitis B komt endemisch voor in vrijwel alle nietwesterse landen. Actief opsporen van dragers onder immigranten is zinvol, omdat een effectieve
behandeling die complicaties voorkomt, beschikbaar is. Doorverwijzing van dragers naar een
hepatitiscentrum is dan ook aangewezen.
Hepatitis C
Hepatitis C is meldingsplichtig indien er sprake is van een acute infectie. In 2013 is een vijftigtal
gevallen van hepatitis C voor het eerst gediagnostiseerd. Geen hiervan had een acute infectie. De
besmetting ligt in bijna alle gevallen in een ver verleden. Overdracht van hepatitis C geschiedt
voornamelijk via bloed-bloedcontact. In Nederland vormden bloedtransfusies voor 1992 en
intraveneus drugsgebruik, de twee belangrijkste besmettingswegen. Actief opsporen van
chronische hepatitis C heeft zin omdat behandeling van deze ziekte met ernstige complicaties heel
goed mogelijk is.
Q-Koorts
In 2013 zijn in Groningen geen gevallen van Q-koorts gemeld. Ook landelijk was het aantal
meldingen gering. Dit ondanks de grote aandacht voor de diagnose Q-koorts na de verheffing in de
afgelopen jaren in Brabant en Limburg en de daarmee samenhangende frequentere labdiagnostiek.
Jaargang 7, nummer 1, februari 2014, blz 3 van 6
Nieuwsbrief Infectieziekten
GGD Groningen
Legionellose
In 2013 zijn dertien legionella-patiënten gemeld. Drie patiënten in een Gronings ziekenhuis kwamen
van buiten de provincie. Het aantonen van legionella-antigeen met de urine-sneltest is de laatste
jaren veruit de meest gebruikelijke laboratoriumtest voor legionella-diagnostiek. De test is, in
tegenstelling tot de legionella-kweek, gevoelig en specifiek en snel uitvoerbaar. Enkel bij kweek is
echter typering mogelijk en deze geeft daarmee mogelijkheden voor een ‘harde’ identificatie van
een bron door vergelijking met een in die bron gevonden type bacterie. De patiënten, gerelateerd
aan een verblijf in het buitenland, worden internationaal gemeld.
Malaria
In de twintigste eeuw is de vector voor overdracht van malaria in Nederland verdwenen. Wereldwijd
is malaria echter nog steeds een heel belangrijke doodsoorzaak en Nederlandse reizigers brengen
malaria als importziekte mee. Monitoring van patiënten met malaria in Nederland is belangrijk, niet
in de laatste plaats om de resistentie-ontwikkeling van malaria te bewaken. In 2013 zijn in
Groningen 10 malaria-patiënten gemeld. Ze waren allemaal in Afrika geweest, 3 woonden buiten
onze provincie en 3 bevonden zich in de asielprocedure. In 3 gevallen betrof het vakantiegangers
en 1 patiënt was werknemer van een multinational, werkzaam in Tsjaad. In alle gevallen was er of
geen profylaxe gebruikt of een profylaxe waarvoor resistentie bestaat in het bezochte gebied.
Meningokokkose
Bij een jong kind met een meningitisbeeld is een meningokok, serogroep W135, uit de liquor
geïsoleerd. Een tweede melding betrof een man van 67 jaar met een meningococcensepsis.
Shigellose
Transmissie van bacillaire dysenterie komt sporadisch voor in een hygiënische leefomgeving als
Nederland. Daarom komen hier m.n. importgevallen voor. Van oudsher waren landen als Egypte en
India verantwoordelijk voor het gros van de patiënten in Groningen.
In 2013 hebben wij 12 meldingen ontvangen. Drie infecties hadden geen relatie met het buitenland
en waren in Nederland opgelopen. In alle andere gevallen was er een relatie met een reis naar het
buitenland. Als een patiënt met shigellose werkzaam is in de zorg of in de voedselbereiding, kan
een tijdelijk werkverbod worden opgelegd.
De meldings- en informatieplicht voor hoofden van instellingen
(artikel 26 van de wet publieke gezondheid).
Directies van scholen, kindercentra, verpleeghuizen, verzorgingshuizen, ziekenhuizen etc. zijn
verplicht abnormale aantallen van infecties in hun instelling te melden.
Gedurende het hele jaar zijn er 63 meldingen binnen gekomen. 41 meldingen betroffen
huidafwijkingen, vooral kindercentra met bijvoorbeeld roodvonk of krentenbaard. 20 maal betrof het
gastro-enteritis klachten (grootschalige norovirus-uitbraken in verpleeg- en verzorgingshuizen) en in
2 gevallen was er sprake van een ongewoon aantal mensen met luchtwegklachten.
Om een beter beeld te krijgen van de verspreiding van virale gastro-enteritis, loopt er in
samenwerking met de GGD een onderzoek bij het UMCG.
Een greep uit de publieksvragen en vragen/contacten met hulpverleners in 2013
MERS-corona virus
In september 2012 is een nieuw coronavirus ontdekt in het Midden-Oosten, het MERS-coronavirus
(Middle East Respiratory Syndrome coronavirus). Er zijn inmiddels wereldwijd 150 laboratorium
bevestigde gevallen vastgesteld en enkele tientallen mensen zijn er aan overleden. Patiënten
hebben de volgende symptomen: koorts, kortademigheid en ernstige ademhalingsproblemen. Bijna
alle patiënten hebben deze ziekte opgelopen in het Midden-Oosten, een enkeling na contact met
een reiziger uit dat gebied die het coronavirus meegenomen had. Omdat de kans dat een reiziger
de ziekte oploopt in het Midden-Oosten klein is, geldt er geen aangepast reisadvies. Omdat de
oorsprong van de infectie nog onbekend is, maar deze mogelijk afkomstig is van dieren, geldt de
algemene richtlijn dat men het contact met dieren en dierlijke afvalproducten in het Midden-Oosten,
Jaargang 7, nummer 1, februari 2014, blz 4 van 6
Nieuwsbrief Infectieziekten
GGD Groningen
waar mogelijk, moet vermijden. Uiteraard dient men de
normale hygiëneadviezen voor een dergelijke reis in
acht te nemen. Het ziektebeloop is nog grotendeels
onbekend. Vanwege de overeenkomst van de
verwekker met het SARS-virus, is het MERScoronavirus een meldingsplichtige ziekte binnen groep
A voor behandelaars in het ziekenhuis. De arts dient
onderzoek op MERS-coronavirus in te zetten bij daarbij
passende klachten na verblijf in het Midden-Oosten.
Mazelen
GGD Groningen is 68 keer gebeld met een vraag over
mazelen. De vragen betroffen in de meeste gevallen
het al dan niet (vervroegd) vaccineren van personen
die op vakantie of familiebezoek gingen in delen van
Nederland met een lage vaccinatiegraad.
Prikaccidenten
In 2013 is GGD Groningen 66 maal geconsulteerd over prik-, spat-, snij- en bijtaccidenten. Dit
betroffen regelmatig accidenten in de werksituatie. Hepatitis B-vaccinatie met een goede anti-HBs
titer (> 10 IE/ml, >100 IE/ml voor risicovormers) is voor medewerkers in de zorg en hulpverleners de
belangrijkste en verplichte preventieve maatregel. Ook is het raadzaam om goede afspraken met
een Arbodienst te maken als er een kans bestaat op werkgerelateerde prik-accidenten.
Rabiës
Het aantal vragen met betrekking tot rabiës was in 2013 met 48 fors meer dan een jaar eerder toen
wij 32 keer een vraag over hondsdolheid kregen. De twee pups uit Bulgarije die - verdacht van
rabiës – eind 2013 in het nieuws waren, waren deels verantwoordelijk voor de toename van de
vragen.
In Nederland komt rabiës enkel voor bij vleermuizen. GGD Groningen kreeg 12 vragen over
mogelijke blootstelling in Nederland, vrijwel allemaal veroorzaakt door vleermuizen. In veel landen
is rabiës endemisch. Voor reizen naar het buitenland krijgen toeristen op het reizigersspreekuur
voorlichting over rabiës: vermijd contact met zoogdieren, zorg er voor dat je niet gebeten wordt.
Mocht dit wel gebeuren, zoek dan direct hulp en laat je behandelen. 22 mensen die in het
buitenland waren gebeten door een hond of aap kregen MARIG (menselijk anti-rabiës
immunoglobuline) en/of vaccinaties. Een aantal van hen heeft de vaccinatieserie bij de GGD
afgerond.
Jaargang 7, nummer 1, februari 2014, blz 5 van 6
Nieuwsbrief Infectieziekten
GGD Groningen
.
Bereikbaarheid Algemene Infectieziektebestrijding (AIZB) GGD Groningen
24 uur per dag, 7 dagen per week, dus ook op zon- en feestdagen, is er een arts IZB bereikbaar
voor vragen, meldingen of intercollegiaal overleg. Tijdens kantooruren kunt u via het algemeen
nummer van de GGD (050) 367 40 00 altijd vragen naar de dienstdoende arts of
- verpleegkundige AIZB.
Buiten kantooruren kunt u via de Meldkamer Noord-Nederland (MKNN) 088 023 06 17 de
dienstdoende arts infectieziekten van de GGD Groningen laten oproepen.
Afdeling AIZB: Alice Prenger, sociaal verpleegkundige; Anneke Jonkman, sociaal
verpleegkundige; Bert Wolters, arts M&G/IZB; Jakob Keizer, arts M&G/IZB; Jan van der Have,
arts M&G/IZB; Janet van der Laan, sociaal verpleegkundige; Machiel Vonk, arts M&G/IZB;
Marije Wagelaar, arts M&G/IZB i.o.; Nellie Hagedoorn, sociaal verpleegkundige; Wim Niessen,
arts M&G/IZB.
De Nieuwsbrief Infectieziekten is een 3-4 keer per jaar verschijnend informatiebulletin van de
afdeling AIZB van de GGD Groningen en wordt toegezonden aan huisartsen,
verpleeghuisartsen, hygiënisten, infectiologen, medisch microbiologen en andere
belangstellenden – relaties van de GGD in de provincie Groningen.
Reacties zijn welkom en kunt u sturen naar [email protected] of GGD Groningen,
PB 584, 9700 AN Groningen, telefoon (050) 367 40 00.
Website GGD Groningen: http://ggd.groningen.nl/infectieziekten-hygiene
Jaargang 7, nummer 1, februari 2014, blz 6 van 6

Download Report